Chuyên đề Xây dựng kế toán quản trị chi phí tại Công ty Dệt May 29/3

Låìi måí âáöu Cuìng våïi sæû phaït triãøn vaì xu thãú häüi nháûp cuía nãön kinh tãú næåïc ta laì caïc yãu cáöu vãö viãûc coï âæåüc caïc thäng tin âaïng tin cáûy âæåüc xæí lyï coï hiãûu quaí nháút. Âáy laì mäüt trong nhæîng yãúu täú quyãút âënh sæû thaình cäng cuía doanh nghiãûp. Âãø âaïp æïng âæåüc yãu cáöu quaín lyï âoï, kãú toaïn quaín trë ngaìy caìng âoïng vai troì quan troüng trong viãûc giuïp caïc nhaì quaín lyï ra caïc quyãút âënh trong hoaût âäüng kinh doanh cuía mçnh. Âàûc biãût taûi caïc doanh nghiãûp saín xuáút nhæîng màût haìng coï tênh caûnh tranh cao, kãú toaïn quaín trë chi phê laì näüi dung coï yï nghéa quan troüng haìng âáöu. Ngaình Dãût may noïi chung vaì Cäng ty Dãût May 29/3 (HACHIBA) noïi riãng âaî vaì âang chëu aïp læûc caûnh tranh ráút låïn tæì sau 31/12/2004 khi thë træåìng Dãût may häüi nháûp hoaìn toaìn. Trong âiãöu kiãûn Viãût Nam chæa laì thaình viãn cuía WTO seî khiãún haìng dãût may xuáút kháøu máút âi låüi thãú maì caïc thaình viãn WTO âæåüc hæåíng nháút laì sæû caûnh tranh tæì caïc næåïc xuáút kháøu låïn nhæ: Trung Quäúc, ÁÚn Âäü. Do âoï âãø täön taûi vaì phaït triãøn chè coï nhæîng saín pháøm coï sæïc caûnh tranh cao, giaï caí phuì håüp måïi coï cå may chiãúm lénh âæåüc thë træåìng. Váún âãö træåïc màõt âàût ra cho Cäng ty Dãût May 29/3 laì phaíi kiãøm soaït âæåüc chi phê. Chênh vç leî âoï maì trong thåìi gian gáön âáy Cäng ty Dãût May 29/3 bæåïc âáöu täø chæïc cäng taïc kãú toaïn quaín trë maì táûp trung vaìo cäng taïc kãú toaïn quaín trë chi phê. Tuy nhiãn trãn thæûc tãú tæì trong phæång hæåïng, xáy dæûng âãún täø chæïc thæûc hiãûn thç kãú toaïn quaín trë chi phê váùn chæa coï vë thãú xæïng âaïng våïi vai troì vaì vë trê cuía noï trong quaín trë dnjk hay noïi caïch khaïc laì noï chæa âæåüc váûn duûng vaì täø chæïc thæûc hiãûn taûi cäng ty våïi mäüt cäng cuû quaín lyï kinh tãú vaì cung cáúp thäng tin kinh tãú båíi leí noï coìn mang nàûng näüi dung cuía KTTC, tæû phaït theo yãu cáöu quaín lyï cuía âån vë maì chæa coï mäüt bäü pháûn chuyãn traïch thæûc hiãûn. Xuáút phaït tæì nhu cáöu khaïch quan vãö màût lyï luáûn vaì thæûc tiãùn trong quaï trçnh thæûc táûp em xin choün âãö taìi: "Xáy dæûng kãú toaïn quaín trë chi phê taûi Cäng ty Dãût May 29/3". Chæång I: NHÆÎNG VÁÚN ÂÃÖ LYÏ LUÁÛN CÅ BAÍN VÃÖ KÃÚ TOAÏN QUAÍN TRË CHI PHÊ TRONG DNSX 1.1. BAÍN CHÁÚT CUÍA KÃÚ TOAÏN QUAÍN TRË VAÌ KÃÚ TOAÏN QUAÍN TRË CHI PHÊ: 1.1.1. Baín cháút cuía kãú toaïn quaín trë: Coï ráút nhiãöu âënh nghéa khaïc nhau vãö kãú toaïn quaín trë nhæng nãúu âæïng trãn goïc âäü sæí duûng thäng tin âãø phuûc vuû cho chæïc nàng quaín lyï thç "Kãú toaïn quaín trë laì mäüt chuyãn ngaình kãú toaïn thæûc hiãûn viãûc ghi cheïp, âo læåìng, tênh toaïn, thu tháûp, täøng håüp, xæí lyï vaì cung cáúp thäng tin kinh tãú coï thãø âënh hæåïng nhàòm phuûc vuû chuí yãúu cho caïc nhaì quaín trë trong quaï trçnh hoaûch âënh, kiãøm soaït vaì ra quyãút âënh kinh doanh". Qua âoï ta tháúy roî baín cháút cuía kãú toaïn quaín trë laì mäüt bäü pháûn cáúu thaình cuía hãû thäúng kãú toaïn, laì cäng cuû phuûc vuû cho quaín lyï hoaût âäüng. Kãú toaïn quaín trë khäng chè thu nháûn, xæí lyï vaì cung cáúp thäng tin phaín aïnh quaï khæï, maì coìn xæí lyï vaì cung cáúp thäng tin hæåïng vãö tæång lai, phuûc vuû cho caïc nhaì quaín trë, laì kãú toaïn daình cho caïc nhaì quaín lyï. Thäng tin do kãú toaïn quaín trë thu tháûp, xæí lyï vaì âæåüc phuûc vuû chuí yãúu trong näüi bäü doanh nghiãûp. Màûc duì giæîa kãú toaïn quaín trë vaì KTTC coï liãn hãû våïi nhau trong viãûc khai thaïc kãú toaïn chi tiãút cuía kãú toaïn taìi chênh, song kãú toaïn quaín trë khäng phaíi laì kãú toaïn chi tiãút. Båíi leí muûc âêch chênh cuía kãú toaïn quaín trë khäng phaíi laì caïc thäng tin chi tiãút naìy maì laì caïc baíng baïo caïo toïm tàõt caïc thäng tin chi tiãút tæì caïc säø saïch kãú toaïn. Khi sæí duûng caïc baïo caïo seî giuïp cho nhaì quaín trë phaït hiãûn ra nhæîng nguyãn nhán gáy nãn biãún âäüng vaì tçm ra giaíi phaïp âãø khàõc phuûc këp thåìi. Vç thãú maì kãú toaïn quaín trë âang dáön dáön tråí thaình mäüt bäü pháûn cuía hãû thäúng kãú toaïn vaì hãû thäúng thäng tin quaín trë doanh nghiãûp, thäng qua âoï caïc nhaì quaín trë hoaûch âënh vaì kiãøm soaït moüi màût hoaût âäüng saín xuáút kinh doanh trong doanh nghiãûp. 1.1.2. Baín cháút cuía kãú toaïn quaín trë chi phê: Thäng qua quaï trçnh hçnh thaình vaì phaït triãøn cuía kãú toaïn quaín trë thç chuïng ta nháûn ra ràòng kãú toaïn quaín trë chi phê træåïc hãút phaíi laì kãú toaïn chi phê. Nãúu nhæ nhæîng thäng tin maì kãú toaïn chi phê cung cáúp laì nhæîng thäng tin âaî xaíy ra træåïc âoï thäng qua viãûc láûp caïc baïo caïo chi phê vaì giaï thaình nhàòm kiãøm soaït chi phê vaì haû giaï thaình thç thäng tin maì kãú toaïn quaín trë chi phê cung cáúp bao gäöm caí thäng tin quaï khæï vaì nhæîng thäng tin coï tênh dæû baïo thäng qua viãûc láûp kãú hoaûch vaì dæû toaïn chi phê trãn cå såí caïc âënh mæïc chi phê laìm càn cæï âãö ra caïc quyãút âënh thêch håüp vãö giaï baïn, kyï kãút håüp âäöng... Khaïc våïi KTTC, kãú toaïn quaín trë chi phê nháûn diãûn chi phê åí nhiãöu phæång diãûn khaïc nhau nhàòm muûc âêch âaïp æïng nhu cáöu thäng tin trong viãûc thæûc hiãûn caïc chæïc nàng quaín trë. Kãú toaïn quaín trë chi phê nháún maûnh âãún tênh dæû baïo cuía thäng tin vaì traïch nhiãûm cuía caïc nhaì quaín trë caïc cáúp nhàòm gàõn traïch nhiãûm cuía hoü våïi chi phê phaït sinh thäng qua hãû thäúng thäng tin chi phê âæåüc cung cáúp theo caïc trung tám chi phê âæåüc hçnh thaình trong âån vë. Kãú toaïn quaín trë chi phê seî cung cáúp thäng tin vãö læåüng chi phê boí ra nhæ thãú naìo khi coï sæû thay âäøi vãö læåüng saín xuáút thç mæïc chi phê boí ra seî aính hæåíng ra sao vaì ai seî âæïng ra gaïnh chëu traïch nhiãûm vãö sæû thay âäøi âoï vaì giaíi phaïp cáön âæåüc âæa ra âãø âiãöu chènh këp thåìi. Âiãöu naìy cho tháúy kãú toaïn quaín trë chi phê mang nàûng baín cháút cuía kãú toaïn quaín trë hån laì kãú toaïn chi phê thuáön tuyï. 1.2. KÃÚ TOAÏN QUAÍN TRË CHI PHÊ VÅÏI CHÆÏC NÀNG QUAÍN TRË DOANH NGHIÃÛP Âãø âaím baío âiãöu haình hoaût âäüng saín xuáút kinh doanh coï hiãûu quaí thç âoìi hoíi caïc nhaì quaín trë phaíi thæûc hiãûn täút caïc chæïc nàng quaín trë cuía mçnh. Viãûc thæûc hiãûn täút caïc chæïc nàng quaín trë âäöng nghéa våïi viãûc âæa ra caïc quyãút âënh âuïng âàõn, këp thåìi. Song âãø âaût âæåüc âiãöu naìy âoìi hoíi caïc nhaì quaín trë phaíi coï mäüt læåüng thäng tin âaïng kãø. Kãú toaïn quaín trë chi phê laì mäüt trong nhæîng nguäön thäng tin quan troüng âãö ra quyãút âënh quaín lyï. - Láûp kãú hoaûch vaì dæû toaïn: laì xáy dæûng caïc muûc tiãu phaíi âaût âæåüc vaì vaûch ra caïc bæåïc âãø âaût âæåüc muûc tiãu âoï. Kãú hoaûch maì caïc nhaì quaín trë phaíi láûp thæåìng coï daûng laì caïc dæû toaïn. Dæû toaïn laì nhæîng tênh toaïn, liãn kãút caïc muûc tiãu laûi våïi nhau vaì chè roî caïch thæïc huy âäüng vaì sæí duûng nguäön læûc sàôn coï âãø âaût âæåüc caïc muûc tiãu âãö ra. Âãø kãú hoaûch âàût ra coï tênh khaí thi cuîng nhæ caïc dæû toaïn thæûc sæû âem laûi hiãûu quaí thç cáön phaíi dæûa trãn nhæîng thäng tin håüp lyï vaì coï cå såí do kãú toaïn quaín trë chi phê cung cáúp. - Täø chæïc thæûc hiãûn: laì quaï trçnh taûo ra cå cáúu caïc mäúi quan hãû giæîa caïc thaình viãn trong täø chæïc, cuìng phäúi håüp âãø âaût âæåüc muûc tiãu chung cuía täø chæïc. Kãú toaïn quaín trë chi phê cung cáúp thäng tin âãø thæûc hiãûn chæïc nàng naìy thäng qua viãûc thiãút láûp caïc bäü pháûn, xaïc láûp quyãön haûn vaì traïch nhiãûm cuía caïc bäü pháûn trong bäü maïy hoaût âäüng cuía täø chæïc âãø giaïm saït viãûc thæûc hiãûn caïc kãú hoaûch chi phê âaî âãö ra trong tæìng kháu tæìng bæåïc cäng viãûc. - Kiãøm tra vaì âaïnh giaï: Âãø thæûc hiãûn âæåüc chæïc nàng naìy thç caïc nhaì quaín trë cáön phaíi coï nhæîng thäng tin do kãú toaïn quaín trë chi phê cung cáúp nhæ: baïo caïo chi phê, baïo caïo tçnh hçnh thæûc hiãûn âënh mæïc hay dæû toaïn chi phê. Nãúu giæîa baïo caïo thæûc hiãûn våïi muûc tiãu âãö ra coï sæû phán biãût låïn thç phaíi tiãún haình âiãöu tra âãø tçm hiãøu nguyãn nhán nhàòm tçm ra hæåïng giaíi quyãút. - Ra quyãút âënh: Âãø coï thäng tin thêch håüp âaïp æïng nhu cáöu ra quyãút âënh cuía caïc nhaì quaín trë, kãú toaïn quaín trë chi phê seî choün loüc nhæîng thäng tin cáön thiãút thêch håüp räöi täøng håüp trçnh baìy chuïng theo mäüt trçnh tæû dãù hiãøu giaíitrçnh cho caïc nhaì quaín trë. Kãú toaïn quaín trë chi phê khäng chè dæìng laûi åí viãûc cung cáúp thäng tin, säú liãûu maì coìn phaíi thæûc hiãûn våïi phán têch, âaïnh giaï vaì nãu lãn kiãún nghë, âãö xuáút cuîng nhæ tham gia vaìo viãûc láûp dæû toaïn saín xuáút kinh doanh hay tæ váún cho caïc nhaì quaín trë ra caïc quyãút âënh phuì håüp. 1.3. CAÏC KYÎ THUÁÛT NGHIÃÛP VUÛ CÅ BAÍN TRONG KÃÚ TOAÏN QUAÍN TRË CHI PHÊ: Coï bäún phæång phaïp kyî thuáût nghiãûp vuû cå baín: - Thiãút kãú thäng tin thaình daûng so saïnh âæåüc: Thäng tin seî khäng phaït huy hãút taïc duûng cuía noï nãúu khäng coï tiãu chuáøn âãø so saïnh. Do váûy kãú toaïn quaín trë phaíi thiãút kãú thäng tin dæåïi daûng nhæîng baïo caïo coï thãø so saïnh âæåüc laìm cho thäng tin coï êch våïi nhaì quaín trë. - Nháûn diãûn caïc caïch phán loaûi chi phê: Nháûn diãûn caïc caïch phán loaûi chi phê sao cho hæîu êch vaì thêch håüp laì mäüt phæång phaïp kyî thuáût nghiãûp vuû cuía kãú toaïn quaín trë. Chi phê âæåüc phán loaûi theo nhiãöu caïch khaïc nhau nhàòm thoaí maîn yãu cáöu cuía caïc nhaì quaín trë. Trong âoï caïch phán loaûi phäø biãún nháút laì phán loaûi theo caïch æïng xæí cuía chi phê - chi phê âæåüc phán thaình: biãøu phê vaì âënh phê. Cå såí cho viãûc phán têch chi phê - doanh thu - låüi nhuáûn. - Sæí duûng caïc kyî thuáût phán têch âãø cung cáúp thäng tin coï daûng âàûc thuì (phæång phaïp so saïnh, phæång phaïp xaïc âënh caïc nhán täú aính hæåíng, phæång phaïp häöi quy tuyãún tênh....) - Trçnh baìy thäng tin dæåïi daûng mä hçnh, phæång trçnh, âäö thë: âáy laì caïch trçnh baìy dãù tháúy, dãù hiãøu, vaì roî raìng nháút caïc mäúi quan hãû vaì xu hæåïng biãún âäüng cuía thäng tin âang nghiãn cæïu. 1.4. ÂÀÛC ÂIÃØM CUÍA CHI PHÊ VAÌ PHÁN LOAÛI CHI PHÊ TRONG DOANH NGHIÃÛP SAÍN XUÁÚT: 1.4.1. Khaïi niãûm chi phê: Chi phê laì biãøu hiãûn bàòng tiãön cuía hao phê lao âäüng säúng vaì lao âäüng váût hoaï phaït sinh trong quaï trçnh hoaût âäüng saín xuáút kinh doanh nhàòm taûo ra saín pháøm cung cáúp cho khaïch haìng. Nãu nhæ chi phê trong KTTC âæåüc âàût trong mäúi quan hãû våïi taìi saín, väún chuí såí hæîu vaì phaíi âaím baío bàòng chæïng tæì cuû thãø thç âæïng trãn phæång diãûn kãú toaïn quaín trë thç chi phê âæåüc nháûn thæïc theo phæång phaïp nháûn diãûn thäng tin âãø ra quyãút âënh, khaïc våïi nháûn thæïc vãö KTTC. Chi phê trong kãú toaïn quaín trë coï thãø laì nhæîng phê täøn thæûc tãú phaït sinh trong hoaût âäüng saín xuáút kinh doanh, cuîng coï thãø laì nhæîng phê täøn æåïc tênh âãø thæûc hiãûn hoaût âäüng saín xuáút kinh doanh, nhæîng phê täøn máút âi do læûa choün phæång aïn, hy sinh cå häüi kinh doanh. Do âoï trong kãú toaïn quaín trë nháûn thæïc scf cáön chuï yï âãún sæû læûa choün so saïnh theo muûc âêch sæí duûng, ra quyãút âënh kinh doanh hån laì chuï troüng vaìo caïc chæïng tæì. 1.4.2. Phán loaûi chi phê trong doanh nghiãûp saín xuáút: Kãú toaïn quaín trë chi phê thæåìng phán loaûi chi phê theo caïch æïng xæí cuía chi phê vaì theo caïch phán loaûi naìy chi phê trong doanh nghiãûp saín xuáút âæåüc chia thaình: 1.4.2.1. Biãún phê: Biãún phê laì nhæîng chi phê vãö màût täøng säú thay âäøi tyí lãû våïi nhæîng thay âäøi cuía mäüt hoaût âäüng cuû thãø naìo âoï. Tuy nhiãn tênh trãn mäüt âån vë cuía mæïc âäü hoaût âäüng thç biãún phê laûi khäng âäøi. Biãún phê âæåüc chia thaình 2 loaûi: - Biãún phê thæûc thuû: kaì nhæîng chi phê coï sæû biãún âäüng cuìng tè lãû våïi mæïc hoaût âäüng. - Biãún phê cáúp báûc: laì nhæîng chi phê khäng biãún âäüng liãn tuûc so våïi sæû biãún âäüng liãn tuûc cuía mæïc âäü hoaût âäüng. Sæû hoaût âäüng phaíi âaût âæåüc mäüt mæïc âäü naìo âoï måïi dáùn âãún sæû biãún âäüng vãö chi phê. 1.4.2.2. Âënh phê: Âënh phê laì nhæîng chi phê maì täøng säú cuía noï noïi chung khäng thay âäøi khi mæïc âäü hoaût âäüng thay âäøi. Âënh phê chia laìm hai loaûi: - Âënh phê bàõt buäüc: laì nhæîng chi phê coï liãn quan âãún nhæîng maïy moïc, thiãút bë, nhaì xæåíng cå såí haû táöng, chi phê ban quaín lyï, chi phê læång vàn phoìng... Chi phê naìy coï âàûc âiãøm laì coï baín cháút láu daìi. Ngoaìi ra, âënh phê bàõt buäüc khäng thãø càõt giaím xuäúng 0 cho duì mæïc âäü hoaût âäüng giaím xuäúng hay saín xuáút bë giaïn âoaûn. - Âënh phê khäng bàõt buäüc: laì nhæîng chi phê coï nhæîng thay âäøi trong tæìng thåìi kyì kãú hoaûch cuía nhaì quaín trë doanh nghiãûp nhæ chi phê quaíng caïo, chi phê âaìo taûo, nghiãn cæïu. Âënh phê khäng bàõt buäüc coï baín cháút ngàõn haûn trong nhæîng træåìng håüp cáön thiãút coï thãø bë càõt giaím. 1.4.2.3. Chi phê häùn håüp: Laì nhæîng chi phê bao gäöm caí yãúu täú âënh phê vaì biãún phê. ÅÍ mæïc âäü hoaût âäüng cå baín, chi phê häùn håüp thãø hiãûn âàûc âiãøm cuía âënh phê, åí mæïc âäü hoaût âäüng væåüt quaï mæïc âäü cå baín noï thãø hiãûn âàûc âiãøm cuía biãún phê. Vç váûy âãø phuûc vuû cho cäng taïc hoaûch âënh kiãøm soaït ta bàõt buäüc phaíi phán têch chi phê häùn håüp thaình âënh phê vaì biãún phê. Coï 3 phæång phaïp phán têch chi phê häùn håüp thæåìng sæí duûng: phæång phaïp cæûc âaûi, cæûc tiãøu, phæång phaïp âäö thë phán taïn, phæång phaïp bçnh phæång beï nháút. 1.5. NÄÜI DUNG CUÍA KÃÚ TOAÏN QUAÍN TRË CHI PHÊ TRONG DOANH NGHIÃÛP SAÍN XUÁÚT: 1.5.1. Láûp dæû toaïn chi phê: Âáy laì muûc âêch cå baín nháút nhàòm tråü giuïp caïc nhaì quaín lyï âæa ra caïc bæåïc tiãún haình, caïc phæång aïn chiãún læåüc âuïng âàõn cho hoaût âäüng saín xuáút kinh doanh cuía doanh nghiãûp. Dæû toaïn chi phê bao gäöm viãûc láûp dæû toaïn cho caïc loaûi chi phê khaïc nhau maì hoaût âäüng saín xuáút kinh doanh cáön phaíi coï âãø taûo ra doanh thu âaî âæåüc dæû tênh cho haìng hoaï vaì dëch vuû trong kyì. Doanh nghiãûp saín xuáút træåïc hãút seî láûp kãú hoaûch saín xuáút bao gäöm säú læåüng saín pháøm tiãu thuû theo nhæ doanh thu dæû tênh sau khi âaî âæåüc âiãöu chènh våïi kãú hoaûch haìng täön kho âáöu kyì vaì cuäúi kyì. Càn cæï vaìo kãú hoaûch saín xuáút, doanh nghiãûp seî thæûc hiãûn láûp caïc dæû toaïn cho nguyãn váût liãûu træûc tiãúp, chi phê nhán cäng træûc tiãúp, chi phê baïn haìng vaì chi phê quaín lyï phuì håüp våïi chi phê cáön thiãút dæû tênh cho caïc bäü pháûn naìy âãø thæûc hiãûn caïc yãu cáöu cuía quaï trçnh saín xuáút kinh doanh dæû tênh. - Dæû toaïn chi phê saín xuáút: laì viãûc láûp dæû toaïn chi phê cho caïc khoaín muûc chi phê nguyãn váût liãûu træûc tiãúp, chi phê nhán cäng træûc tiãúp vaì chi phê saín xuáút chung. + Láûp dæû toaïn chi phê NVL træûc tiãúp nhàòm xaïc âënh læåüng nguyãn váût liãûu træûc tiãúp âaïp æïng hoaût âäüng saín xuáút saín pháøm âäöng thåìi coï thãø xaïc âënh âæåüc læåüng nguyãn váût liãûu mua vaìo vaì säú tiãön chi ra âãø mua nguyãn váût liãûu. Càn cæï vaìo nhu cáöu saín xuáút trong kyì âãø xáy dæûng tæû toaïn vãö nguyãn váût liãûu træûc tiãúp. Nhu cáöu nguyãn váût liãûu træûc tiãúp phaíi thoaí maîn vãö nguyãn váût liãûu træûc tiãúp cho saín xuáút vaì nguyãn váût liãûu täön kho vç váûy nhu cáöu nguyãn váût liãûu træûc tiãúp âæåüc xaïc âënh: Nhu cáöu NVLTT trong kyì (mua vaìo) = NVLTT cáön cho SX trong kyì + NVLTT täön kho cuäúi kyì - NVLTT täön kho âáöu kyì Dæû toaïn nguyãn váût liãûu træûc tiãúp coï taïc duûng âaím baío cho noï cung cáúp âuí, âuïng cháút læåüng nguyãn váût liãûu træûc tiãúp vaì këp thåìi cho saín xuáút, giuïp cho quaï trçnh saín xuáút diãùn ra nhëp nhaìng vaì âuïng kãú hoaûch. Chi phê NVLTT cáön cho SX trong kyì = Læåüng NVLTT cáön cho SX trong kyì x Âån giaï mua NVLTT + Dæû toaïn chi phê nhán cäng træûc tiãúp: Chi phê nhán cäng træûc tiãúp trong doanh nghiãûp saín xuáút bao gäöm: tiãön læång vaì caïc khoaín BHXH, BHYT trêch theo læång cuía cäng nhán træûc tiãúp. Dæû toaïn chi phê nhán cäng træûc tiãúp nhàòm xaïc âënh täøng nhu cáöu giåì cäng træûc tiãúp cáön âãø saín xuáút trong kyì vaì täøng giaï trë chi phê nhán cäng træûc tiãúp. Dæû toaïn seî giuïp cho nhaì quaín trë coï kãú hoaûch vaì chuí âäüng trong viãûc huy âäüng, bäú trê sæí duûng lao âäüng trong kyì, chuí âäüng âiãöu chènh læûc læåüng lao âäüng âãø traïnh aính hæåíng âãún quaï trçnh saín xuáút. Càn cæï âãø láûp dæûa vaìo læåüng saín pháøm dæû kiãún saín xuáút âënh mæïc thåìi gian lao âäüng træûc tiãúp cho mäüt saín pháøm, âënh mæïc âån giaï cho mäüt giåì cäng lao âäüng træûc tiãúp. Nhu cáöu chi phê nhán cäng âæåüc æåïc tênh: Dæû toaïn chi phê NVTT trong kyì = Saín læåüng saín xuáút dæû kiãún x ÂM thåìi gian lao âäüng træûc tiãúp x Âån giaï 1h cäng lao âäüng træûc tiãúp + Dæû toaïn chi phê saín xuáút chung: Chi phê saín xuáút chung bao gäöm táút caí caïc chi phê coìn laûi ngoaìi chi phê nguyãn váût liãûu træûc tiãúp vaì chi phê nhán cäng træûc tiãúp. Caïc chi phê naìy âæåüc chia thaình chi phê khaí biãún vaì chi phê báút biãún. Âäúi våïi pháön âënh mæïc chi phê khaí biãún: phaíi tênh hãû säú chi phê saín xuáút chung khaí biãún vaì âënh mæïc thåìi gian cho mäüt âån vë saín pháøm. Hãû säú chi phê saín xuáút chung khaí biãún coï thãø càn cæï vaìo säú liãûu kyì træåïc vaì âiãöu chènh cho phuì håüp våïi kyì naìy, hãû säú naìy âæåüc tênh theo cäng thæïc: Hãû säú chi phê saín xuáút chung khaí biãún = Täøng chi phê SXC khaí biãún Täøng säú giåì maïy hoaût âäüng hoàûc täøng säú giåì cäng lao âäüng træûc tiãúp Âënh mæïc thåìi gian cho mäüt âån vë saín pháøm: láúy âënh mæïc thåìi gian lao âäüng hoàûc âënh mæïc thåìi gian hoaût âäüng cuía maïy moïc thiãút bë tênh cho mäüt âån vë saín pháøm. Sau âoï tênh täøng säú thåìi gian lao âäüng hoàûc thåìi gian hoaût âäüng cuía maïy moïc thiãút bë trong kyì kãú hoaûch, láúy kãút quaí âoï nhán våïi hãû säú chi phê saín xuáút chung khaí biãún. Âäúi våïi pháön chi phê saín xuáút chung báút biãún: æåïc tênh theo täøng säú tiãön chi ra trong kyì kãú hoaûch vaì khi dæû toaïn tiãön thç nhåï træì ra pháön chi phê kháúu hao. + Dæû toaïn chi phê baïn haình vaì chi phê quaín lyï doanh nghiãûp. Dæû toaïn chi phê baïn haìng vaì quaín lyï quaín lyï doanh nghiãûp gäöm caïc khoaín muûc phaït sunh ngoaìi saín xuáút trong kyì kãú hoaûch. Dæû toaïn coï thãt âæåüc láûp tæì nhiãöu dæû toaïn nhoí hån hoàûc caïc dæû toaïn caï nhán do nhæîng ngæåìi coï traïch nhiãûm trong kháu baïn haìng vaì quaín lyï láûp ra. Dæû toaïn âæåüc láûp cho tæìng khoaín muûc räöi täøng håüp laûi. Nãúu coï kháúu hao thç cuîng phaíi træì ra âãø tênh læåüng tiãön cáön thiãút cho chi phê baïn haìng vaì chi phê quaín lyï doanh nghiãûp. 1.5.2. Täø chæïc thæûc hiãûn trong quaín trë chi phê: Trãn cå såí dæû toaïn âaî âæåüc láûp, caïc nhaì quaín trë tiãún haình triãøn khai thæûc hiãûn bàòng viãûc xaïc âënh caïc trung tám chi phê gàõn liãön våïi caïc bäü pháûn quaín lyï trong doanh nghiãûp. Càn cæï vaìo âàûc âiãøm täø chæïc saín xuáút, täø chæïc quaín lyï cuía doanh nghiãûp âãø xáy dæûng caïc trung tám chi phê phaíi thoaí maîn caïc nguyãn tàõc sau: + Mäùi trung tám âæåüc hçnh thaình phaíi âæa ra mäúi quan hãû giæîa chi phê vaì kãút quaí maì trung tám chi phê âoï taûo ra âæåüc. + Thiãút láûp chãú âäü traïch nhiãûm caï nhán cuía tæìng thaình viãn trong trung tám. Trung tám chi phê âæåüc xaïc âënh phaíi coï khaí nàng kãú hoaûch hoaï, âiãöu chènh vaì kiãøm tra chi phê phaït sinh trong quaï trçnh täø chæïc caïc hoaût âäüng åí phaûm vi âoï. + Phán chia trung tám chi phê phaíi âaím baío roî raìng giæîa chuïng vaì gàõn liãön våïi cå cáúu cuía doanh nghiãûp. + Viãûc xaïc âënh caïc trung tám chi phê chi tiãút âãún mæïc naìo coìn phuû thuäüc vaìo muûc âêch âaím baío tênh hiãûu quaí kinh tãú hay khäng vaì khaí nàng bao quaït cuía ngæåìi phuû traïch trung tám chi phê coï coìn thæûc hiãûn âæåüc hay khäng. Trong caïc doanh nghiãûp saín xuáút kinh doanh coï thãø xáy dæûng caïc trung tám chi phê sau: - Trung tám cung cáúp gàõn våïi chæïc nàng mua sàõm vaì dæû træî nguyãn váût liãûu. Âáy chênh laì bäü pháûn mua vaì tiãúp nháûn nguyãn liãûu âáöu vaìo chëu traïch nhiãûm cung cáúp nguyãn váût liãûu cho quaï trçnh saín xuáút âuïng säú læåüng, cháút læåüng vaì tiãún âäü. - Trung tám gia cäng gàõn våïi chæïc nàng saín xuáút saín pháøm. - Trung tám quaín trë doanh nghiãûp gàõn våïi chæïc nàng quaín trë doanh nghiãûp. 1.5.3. Kiãøm tra, kiãøm soaït chi phê vaì âaïnh giaï kãút quaí thæûc hiãûn: Kiãøm tra laì chæïc nàng cå baín cuía quaín trë chi phê. Trãn goïc âäü kinh tãú, viãûc kiãøm tra tênh hiãûu quaí, caïc hoaût âäüng kinh tãú laì näüi dung khäng thãø boí qua coï thãø tiãún haình viãûc kiãøm tra nhæ sau: - Kiãøm tra caïc loaûi chi phê vaì cáúu truïc chi phê: chi phê phaït sinh trong suäút thåìi kyì xaïc âënh âæåüc táûp håüp theo loaûi vaì âæåüc so saïnh våïi säú liãûu tæång æïng âaî âæåüc táûp håüp cuìng kyì træåïc âoï. Våïi sæû so saïnh naìy coï thãø âaïnh giaï hiãûu quaí chung cuía toaìn doanh nghiãûp cuîng nhæ tênh hiãûu quaí cuía viãûc sæí duûng tæìng loaûi nhán täú saín xuáút. So saïnh giæîa thæûc tãú våïi kãú hoaûch, giæîa thæûc tãú vaì âënh mæïc chi phê âãø xem xeït caïc nhán täú aính hæåíng âãún viãûc âaût, mäüt hay khäng âaût muûc tiãu âaî âãö ra . Kiãøm tra tênh hiãûu quaí cuía hoaût âäüng trong tæìng bäü pháûn vaì caï nhán åí doanh nghiãûp. Theo phæång phaïp naìy seî laìm roî âæåüc nguyãn nhán cuía hiãûu quaí hoaût âäüng tháúp vaì traïch nhiãûp cuía tæìng bäü pháûn, caï nhán âäúi våïi kãút quaí chung cuía doanh nghiãûp. Âãø âaïnh giaï cuía tæìng bäü pháûn, tæìng caï nhán coï thãø so saïnh giæîa chi phê vaì kãút quaí âaût âæåüc hoàûc coï thãø so saïnh giæîa chi phê thæûc tãú vaì chi phê theo kãú hoaûch, dæû toaïn åí tæìng trung tám dæû træî. Toïm laûi, kiãøm soaït vaì âaïnh giaï quaï trçnh thæûc hiãûn cuía caïc trung tám chi phê âäúi våïi muûc tiãu chung cuía doanh nghiãûp phaíi xem xeït. - Mæïc âäü hoaìn thaình kãú hoaûch theo tiãún âäü âaî âæåüc láûp. - Chi phê thæûc tãú phaït sinh so våïi chi phê dæû toaïn. - Xaïc âënh caïc nguyãn nhán chuí quan vaì khaïch quan taïc âäüng âãún tçnh hçnh thæûc hiãûn caïc âënh mæïc vaì dæû toaïn chi phê. Tæì viãûc kiãøm soaït vaì âaïnh giaï chi phê coï thãø âæa ra caïc biãûn phaïp thêch håüp trong quaï trçnh ra quyãút âënh nhàòm âiãöu chènh këp thåìi caïc âënh mæïc chi phê trong cäng taïc täø chæïc thæûc hiãûn caïc quyãút âënh vãö quaín trë chi phê nhàòm quaín trë chi phê âæåüc täút hån. 1.5.4. Ra quyãút âënh trong quaín trë chi phê: Viãûc ra quyãút âënh këp thåìi trong quaï trçnh âiãöu haình hoaût âäüng kinh doanh laì chæïc nàng khäng thãø thiãúy cuía nhaì quaín trë. Caïc quyãút âënh âæåüc thæûc hiãûn haìng ngaìy, haìng giåì dæåïi nhiãöu daûng khaïc nhau, liãn quan âãún nhæîng váún âãö khaïc nhau. Trong quaï trçnh täø chæïc thæûc hiãûn vaì qua kãút quaí âaïnh giaï tæì viãûc kiãøm tra, kiãøm soaït chi phê nhaì quaín trë coï thãø ra caïc quyãút âënh nhàòm âaût âæåüc caïc muûc tiãu âaî âãö ra. Âäúi våïi cäng taïc quaín trë chi phê trong caïc doanh nghiãûp saín xuáút coï thãø ea caïc quyãút âënh: - Quyãút âënh vãö viãûc tiãúp nháûn 1 âån haìng. - Quyãút âënh nãn huy âäüng nhán læûc hay thuã ngoaìi gia cäng chãú biãún. - Quyãút âënh âiãöu chènh mæïc chi phê, dæû toaïn chi phê cho phuì håüp våïi sæû thay âäøi cuía mäi træåìng xaî häüi. - Choün phæång aïn måïi âãø thay thãú khi phaït sinh ngoaìi dæû kiãún. 1.5.5. Caïc phæång phaïp xaïc âënh chi phê trong doanh nghiãûp saín xuáút: Phæång phaïp xaïc âënh chi phê laì phæång phaïp täøng håüp caïc chi phê coï liãn quan âãún viãûc saín xuáút vaì tiãu thuû saín pháøm. Muûc âêch cuía viãûc täøng håüp chi phê laì nhàòm cung cáúp thäng tin vãö chi phê âån vë cáön thiãút cho nhaì quaï trçnh trong âiãöu haình saín xuáút kinh doanh. Âãø xaïc âënh chi phê cho tæìng loaûi saín pháøm kãú toaïn quaín trë coï thãø sæí duûng phæång phaïp træûc tiãúp hay phæång phaïp toaìn bäü. + Xaïc âënh chi phê theo phæång phaïp toaìn bäü: Phæång phaïp naìy dæûa trãn cå såí coi caïc chi phê cuía q tf saín xuáút nhæ laì caïc chi phê saín xuáút maì khäng cáön quan tám laì noï coï baín cháút báút biãún hay khaí biãún. Chi phê âån vë saín pháøm bao gäöm: chi phê nguyãn liãûu træûc tiãúp, chi phê nhán cäng træûc tiãúp, chi phê saín xuáút chung báút biãún vaì khaí biãún. Trong caïc doanh nghiãûp saín xuáút, thäng thæåìng viãûc saín xuáút saín pháøm bao gäöm hai loaûi: Nhæîng saín pháøm saín xuáút theo âån âàût haìng træåïc cuía khaïch haìng. Nhæîng saín pháøm âæåüc saín xuáút ra âem chaìo baïn åí thë træåìng. Âàûc âiãøm saín pháøm âa daûng tæì mäüt nguyãn liãûu coï thãø cho ra nhiãöu loaûi saín pháøm coï pháøm cáúp vaì kêch cåî khaïc nhau, trong cuìng mäüt thåìi gian taûi mäüt phán xæåíng coï thãø chãú biãún nhiãöu loaûi saín pháøm khaïc nhau trãn nhæîng dáy chuyãön saín xuáút khaïc nhau. Nhæîng loaûi saín pháøm cuìng mäüt nhoïm thæåìng coï quy trçnh cäng nghãû saín xuáút giäúng nhau, song saín pháøm cuía caïc âån âàût haìng laûi coï thãø coï nhæîng yãu cáöu vãö phuû liãûu, cháút læåüng, quy caïch khaïc nhau. Chênh vç váûy quaï trçnh xaïc âënh chi phê theo phæång phaïp toaìn bäü dæûa trãn cå såí chi phê nguyãn liãûu âæåüc táûp håüp riãng cho tæìng nhoïm saín pháøm hoàûc tæìng âån âàût haìng, chi phê nguyãn liãûu cuía nhoïm âæåüc phán bäø cho tæìng loaûi theo âënh mæïc tiãu hao, nguyãn liãûu hoàûc theo âån giaï tæìng loaûi, coìn caïc chi phê chãú biãún nhæ tiãön læång cäng nhán vaì caïc khoaín chi phê saín xuáút chung âæåüc táûp håüp chung theo tæìng phán xæåíng chãú biãún. Sau âoï chi phê chãú biãún âæåüc tiãún haình phán bäø theo phæång phaïp trung bçnh cho tæìng loaûi saín pháøm theo tiãu thæïc phuì håüp: Chi phê chãú biãún phán bäø cho loaûi saín pháøm i = Täøng chi phê chãú biãún thæûc tãú phaït sinh x Mæïc hoaût âäüng tênh cho loaûi saín pháøm i Täøng mæïc hoaût âäüng choün laìm càn cæï phán bäø Chi phê chãú biãún tênh cho mäüt âån vë saín pháøm = Chi phê chãú biãún tênh cho tæìng loaûi SP Säú læåüng tæìng loaûi SP hoaìn thaình Âãø âaím baío tênh chênh xaïc caïc doanh nghiãûp thæåìng taïch riãng caïc chi phê chãú biãún vaì choün tiãu thæïc phán bäø cho tæìng loaûi chi phê khaïc nhau nhæ chi phê lao âäüng træûc tiãúp âæåüc phán bäø theo âënh mæïc tiãön læång, caïc chi phê chung khaïc thæåìng âæåüc phán boío theo saín læåüng saín xuáút. Do nhu cáöu phaíi këp thåìi coï säú liãûu chi phê âån vë âãø âënh giaï cäng viãûc hoaìn thaình vaì cho caïc quyãút âënh kinh doanh khaïc maì chi phê saín xuáút chãú biãún thæûc tãú cuäúi kyì måïi táûp håüp âæåüc, nãn âa säú caïc doanh nghiãûp æåïc tênh chi phê chãú biãún ngay tæì âáöu kyì vaì dæûa vaìo mæïc àn læång dæû kiãún âãø tiãún haình phán bäø muûc chi phê chãú biãún æåïc tênh. Âãún cuäúi kyì tiãún haình xæí lyï chãnh lãûch chi phê chãú biãún coï hai træåìng håüp: - Chi phê chãú biãún thæûc tãú låïn hån chi phê chãú biãún æåïc tênh træåìng håüp naìy ghi tàng chi phê, giaím låüi nhuáûn. - Ngæåüc laûi chi phê chãú biãún thæûc tãú nhoí hån chi phê chãú biãún æåïc tênh træåìng håüp naìy ghi giaím chi phê vaì tàng låüi nhuáûn. Phæång phaïp tênh giaï toaìn bäü cung cáúp säú liãûu cho caïc doanh nghiãûp láûp caïc baïo caïo taìi chênh theo quy âënh, nhæng xeït vãö goïc âäü quaín trë phæång phaïp naìy khäng âaïp æïng âæåüc yãu cáöu cho caïc nhaì quaín trë trong viãûc láûp caïc kãú hoaûch linh hoaût âaïp æïng nhu cáöu thäng tin vãö chi phê âån vë trong caïc tçnh huäúng quy mä saín xuáút khaïc nhau vaì caïc quyãút âënh vãö giaï baïn, saítn pháøm våïi mæïc saín læåüng khaïc nhau. Phæång phaïp tênh chi phê thæï hai seî giuïp caïc doanh nghiãûp khàõc phuûc âæåüc nhæîng haûn chãú naìy. Âoï laì phæång phaïp tênh chi phê træûc tiãúp. + Xaïc âënh chi phê theo phæång phaïp træûc tiãúp: Khaïc våïi phæång phaïp trãn, theo phæång phaïp tênh giaï træûc tiãúp thç chè coï nhæîng chi phê cuía quaï trçnh saín xuáút maì træûc tiãúp biãún âäüng theo hoaût âäüng saín xuáút thç måïi âæåüc xem laì chi phê saín xuáút. Nhæ váûy chi phê saín xuáút chung báút biãún khäng âæåüc xem laì chi phê saín xuáút theo phæång phaïp naìy. Âuïng hån laì chuïng âæåüc xem laì chi phê thåìi kyì vaì âæåüc træì ra khoíi thu nháûp nhæ chi phê baïn haìng vaì chi phê quaín lyï. Vç váûy trong giaï trë haìng täön kho cuía srp khäng chæïa âæûng mäüt yãúu täú naìo cuía chi phê saín xuáút chung báút biãún. Do phæång phaïp chè tênh caïc biãún phê nguyãn liãûu, biãún phê nhán cäng vaì biãún phê saín xuáút chung nãn coï thãø cung cáúp thäng tin nhanh vãö chi phê âån vë cho caïc nhaì quaín trë trong viãûc ra caïc quyãút âënh ngàõn haûn vãö giaï baïn, láûp dæû toaïn nhanh. Phæång phaïp tênh giaï træûc tiãúp âæåüc sæí duûng nhiãöu trong kãú toaïn quaín trë nhæ: âënh giaï saín pháøm, láûp dæû toaïn linh hoaût, láûp baïo caïo thu nháûp theo säú dæ âaím phê, æïng duûng trong phán têch mäúi quan hãû chi phê khäúi læåüng - låüi nhuáûn.