Chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp hoá, hiện đại hoá

lời nói đầu Một đất nước muốn phát triển đuổi kịp và trở thành nước tiên tiến trên thế giới thì không chỉ dựa vào một ngành nghề nào cả mà phải phát triển đồng đều tất cả các ngành nhưng phải biết lấy những ngành mà nước mình có lợi thế so sánh để phát triển làm mũi nhọn hay nói cách khác đất nước phải có một cơ cấu ngành phù hợp với từng giai đoạn phát triển của mình. Việt Nam ta là nước đang phát triển và đang từng bước hoà nhập với nền kinh tế thế giới để đuổi kịp với nền kinh tế của những nước phát triển trên thế giới. Việc chính phủ Mỹ chính thức quan hệ ngoại giao với nước ta ( 1995), mới đây là việc nước ta gia nhập AFTA (2003) đặc biệt là chúng ta đang hướng tới năm 2006 sẽ xoá bỏ hàng rào thuế quan đối với các nước ASEAN và xa hơn nữa là giai nhập tổ chức thương mại thế giới WTO điều đó tạo cho nền kinh tế nước ta nhiều cơ hội nhưng cũng không ít thách thức không nhỏ. Vậy nền kinh tế, cơ cấu kinh tế của chúgn ta phải thay đổi thế nào cho phù hợp với tình hình mới để đưa nước ta đến năm 2020 trở thành nước công nghiệp như đại hội IX của Đảng đề ra. Đó là lý do em chọn đề tài "Chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp hoá, hiện đại hoá". Nội dung của đề tài gồm 4 phần: Phần I: Một số lý luận về chuyển dịch cơ cấu kinh tế quốc dân Phần II: Chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế theo hướng công nghiệp hoá, hiện đại hoá. Phần III: Sự cần thiết chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế theo hướng công nghiệp hoá, hiện đại hoá. Phần IV: Các giải pháp chủ yếu chuyển dịch cơ cấu kinh tế nước ta theo hướng hội nhập với nền kinh tế khu vực thế giới. Trong quá trình làm không tránh khỏi những thiếu sót, em rất mong có được những ý kiến đóng góp của các thầy cô và các bạn. Em xin chân thành cảm ơn. mục lục Lời nói đầu 1 Phần I. Một số lý luận về chuyển dịch cơ cấu kinh tế quốc dân 2 1. Những khái niệm chung về cơ cấu kinh tế 2 1.1. Khái niệm cơ cấu 2 1.2. Khái niệm cơ cấu kinh tế 2 1.3. Phân loại cơ cấu kinh tế 3 1.4. Vai trò của cơ cấu kinh tế trong quá trình phát triển kinh tế 6 2. Những vấn đề chung về chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế quốc dân 6 2.1. Chuyển dịch cơ cấu kinh tế 6 2.2. Một số mô hình chuyển dịch cơ cấu kinh tế 7 2.3. Những quan niệm về chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế 11 2.4. Những yếu tố ảnh hưởng tới chuyển dịch cơ cấu ngành của nền kinh tế 12 Phần II. Chuyển dịch cơ cấu ngnàh kinh tế theo hướng công nghiệp hoá, hiện đại hoá 14 1. Những vấn đề chung về công nghiệp hoá, hiện đại hoá 14 1.1. Quan niệm về công nghiệp hoá 14 1.2. Bản chất công nghiệp hoá, hiện đại hoá 14 1.3. Cơ sở khoa học việc thực hiện công nghiệp hoá 15 2. Công nghiệp hoá, hiện đại hoá các ngành kinh tế quốc dân nước ta 16 2.1. Điều kiện và bối cảnh tiến hành công nghiệp hoá, hiện đại hoá các ngành kinh tế quốc dân 16 2.2. Phương hướng công nghiệp hoá, hiện đại hoá các ngành kinh tế quốc dân 16 2.3. Quan điểm chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp hoá, hiện đại hoá của nước ta 20 2.4. Những điều kiện, biện pháp chủ yếu nhằm thực hiện công nghiệp hoá, hiện đại hoá các ngành kinh tế quốc dân ở nước ta 21 Phần III. Sự cần thiết chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế theo hướng công nghiệp hoá, hiện đại hoá 24 1. Sự cần thiết phải chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế theo hướng công nghiệp hoá, hiện đại hoá 24 1.1. Xuất phát từ tình hình, xu hướng chung của khu vực, thế giới 24 1.2. Xuất phát từ yêu cầu trong nước 25 1.3. Xuất phát từ những yêu cầu khác 26 2. Kinh nghiệm chuyển dịch cơ cấu kinh tế một số nước 27 2.1. Chuyển dịch cơ cấu và phát triển kinh tế ở Malaixia 27 2.2. Chuyển dịch cơ cấu kinh tế và phát triển kinh tế xã hội ở Trung Quốc 28 Phần IV. Các giải pháp chủ yếu chuyển dịch cơ cấu kinh tế nước ta theo hướng hội nhập với nền kinh tế khu vực và thế giới 31 1. Cần rà xét để điều chỉnh hoàn thiện và nâng cao chất lượng quy hoạch chiến lược phát triển các ngành, các vùng và các địa phương 31 2. Xác định và tập trung sức phát triển các ngành trọng điểm mũi nhọn, các ngành cần ưu tiên phát triển trong thời kỳ sắp tới 32 3. Tập trung nghiên cứu thị trường để xác định cơ cấu sản phẩm hợp lý 33 4. Tăng cường một số điều kiện chủ yếu nhằm chuyển dịch cơ cấu kinh tế trong điều kiện hội nhập với nền kinh tế khu vực và thế giới 34 Kết luận 35 Tài liệu tham khảo 36

doc25 trang | Chia sẻ: thanhnguyen | Lượt xem: 1776 | Lượt tải: 0download
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp hoá, hiện đại hoá, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
¸p luËt hoµn chØnh. Duy tr× m«i tr­êng chÝnh s¸ch «n hoµ vµ æn ®Þnh. §Çu t­ vµo d©n chóng vµ c¬ cÊu h¹ tÇng. B¶o vÖ mäi ng­êi d©n b»ng nhiÒu chÝnh s¸ch x· héi. - X©y dùng c¸c thÓ chÕ cho c¸c khu vùc nhµ n­íc cã n¨ng lùc. C¸c thÓ chÕ bÒn v÷ng ®­îc x©y dùng dùa trªn nh÷ng biÖn ph¸p kiÓm tra vµ c©n ®èi g¾n liÒn víi c¸c thÓ chÕ nhµ n­íc nßng cãt. §ã lµ nÒn t¶ng cña mét khu vùc nhµ n­íc cã hiÖu qu¶. Nhµ n­íc cÇn ph¶i cã kh¶ n¨ng cao vÒ x©y dùng vµ phèi hîop chÝnh s¸ch. - KiÒm chÕ sù chuyªn quyÒn ®éc ®o¸n cña Nhµ n­íc trong hµnh ®éng vµ bµi trõ tham nhòng. Nhµ n­íc muèn lµm viÖc cã hiÖu qu¶ cao th× cÇn ph¶i thiÕt lËp nu«i d­ìng nh÷ng c¬ chÕ mang l¹i cho c¬ quan nhµ n­íc sù mÒm dÎo vµ sù ho¹t ®éng v× lîi Ých chung, kiÒm chÕ hµnh vi ®éc ®o¸n tham nhòng trong nh÷ng c¸ch c­ xö víi doanh nghiÖp vµ ng­êi d©n. - §­a nhµ n­íc tíi gÇn d©n h¬n. T¹o ®iÒu kiÖn dÔ dµng cho c¸c ho¹t ®éng tËp thÓ quèc tÕ nh»m ph¸t triÓn nhu cÇu hîp t¸c quèc tÕ, më réng thÞ tr­êng, thu hót ®Çu t­ ®­a nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn. - Nhµ n­íc trong m« h×nh nµy ph¶i cã chiÕn l­îc cña chÝnh s¸ch ®iÒu chØnh. Tr­íc hÕt lµ sù lùa chän chÝnh s¸ch quyÕt ®Þnh sù c©n ®èi gi÷a chÝnh s¸ch ®ãng cöa vµ më cöa t¹o ra sù thay ®æi râ rÖt ®èi víi chÝnh qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi vÒ c¬ cÊu. TiÕp theo lµ sù xem xÐt m«i tr­êng vµ chÝnh s¸ch, thÓ hiÖn vai trß quan träng cña nhµ n­íc trong qu¸ tr×nh thóc ®Èy ®iÒu chØnh c¬ cÊu kinh tÕ. b. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo m« h×nh h­íng ngo¹i. M« h×nh h­íng ngo¹i lµ m« h×nh víi chÝnh s¸ch chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ph¸t triÓn theo h­íng ph¸t triÓn nhiÒu h¬n, cã thÓ thóc ®Èy th­¬ng m¹i vµ c¸c luång t­ b¶n ®æ vµo khuyÕn khÝch lîi nhuËn gi÷a viÖc s¶n xuÊt cho thÞ tr­êng trong n­íc hay thÞ trong ngoµi n­íc t¹o ra kh¶ n¨ng sinh l·i cao h¬n trong viÖc s¶n xuÊt hµng ho¸ xuÊt khÈu. Cã hai lo¹i h×nh cña chiÕn l­îc kinh tÕ më cöa ®ã lµ: * Thø nhÊt: T¹o ra c¸c khuyÕn khÝc vÒ gi¸ c¶ mét c¸ch tÝch cùc theo h­íng cã lîi cho xuÊt khÈu. * Thø hai: T¹o ra sù trung lËp thÝch hîp vÒ gi¸ c¶ gi÷a s¶n xuÊt cho thÞ tr­êng trong n­íc vµ ngoµi n­íc. Tøc lµ chuyÓn c¸c khuyÕn khÝch theo h­íng cã lîi cho sù më cöa. §Æc ®iÓm cña chÝnh s¸ch h­íng ngo¹i ban ®Çu ë c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn lµ h­íng vµo xuÊt khÈu nh÷ng hµng n«ng s¶n truyÒn thèng vµ thùc hiÖn chÝnh s¸ch thuÕ nhËp khÈu võa ph¶i ®Ó t¨ng nguån thu cho chÝnh phñ, nh»m n©ng cao c¬ së h¹ tÇng hç trî cho xuÊt khÈu. M« h×nh nµy ®­îc thùc hiÖn víi c¸c chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i thiªn vÒ ñng hé sù thay thÕ nhËp khÈu, t¹o mét biÓu thuÕ nhËp khÈu ®em l¹i nguån thu thÝch hîp mµ kh«ng cÇn b¶o hé m¹nh mÏ. Sau khi hoµn thµnh giai ®o¹n ®Çu cña viÖc thay thÕ nhËp khÈu c¸c n­íc ph¸t triÓn th­êng chuyÓn sang c¸c chÝnh s¸ch h­íng ngo¹i ®èi víi c¸c ngµnh chÕ t¹o m¸y. C¸ch tèt nhÊt lµ quan t©m ®Õn viÖc cung cÊp c¸c ®Çu vµo cho c¸c nhµ xuÊt khÈu trong khi c¬ së h¹ tÇng ch­a ®¸p øng ®Çy ®ñ. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu theo m« h×nh h­íng ngo¹i rÊt cã ý nghÜa ®èi víi thuÕ quan vµ c¸c h×nh thøc kh¸c cña chÝnh s¸ch b¶o hé mËu dÞch, chÝnh s¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i vµ qu¶n lý kinh tÕ vÜ m« trong n­íc. ¦u tiªn cña m« h×nh nµy lµ thóc ®Èy qu¸ tr×nh ®æi míi, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng nhanh, t¹o ra kh¶ n¨ng thÝch nghi cho nÒn kinh tÕ, t¸c ®éng tèt ®Õn qu¸ tr×nh ph¸t triÓn dµi h¹n, cã t¸c dông tèt víi t¨ng GDP. Tuy nhiªn chiÕn ­lîcc nµy mang l¹i cho chÝnh phñ n­íc sö dông Ýt cã kh¶ n¨ng hµnh ®éng theo ý m×nh h¬n, cã t¸c dông xÊu ®èi víi c«ng nghÖ trong n­íc do ph¶i dùa vµo t­ liÖu s¶n xuÊt vµ c«ng nghÖ nhËp khÈu ®Æc biÖt ®èi víi c¸c n­íc nhá cã thu nhËp thÊp mµ kinh tÕ n­íc hä cã vÞ thÕ kh«ng thuËn lîi. Khi ®iÒu kiÖn quèc tÕ kh«ng thuËn lîi sÏ ®em l¹i ¶nh h­ëng xÊu cho kinh tÕ x· héi trong n­íc. c. ChuyÓn c¬ cÊu kinh tÕ theo m« h×nh h­íng néi. Víi môc tiªu lµ ph¸t huy tÝnh chñ ®éng cña chÝnh phñ trong qu¶n lý kinh tÕ, ®¶m b¶o vµ duy tr× sù ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh s¶n xuÊt truyÒn thèng d©n téc, nhiÒu n­íc ®· thùc hiÖn chÝnh s¸ch chuyÓn dÞch c¬ cÊu theo m« h×nh h­íng néi. M« h×nh h­íng néi lµ chÝnhh s¸ch chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ cã xu h­íng h­íng néi, cã chiÕn l­îc ®ãng cöa nhiÒu h¬n. Nã khuyÕn khÝch theio h­íng s¶n xuÊt cho thÞ tr­êng trong n­íc, nhÊn m¹nh thay thÕ nhËp khÈu, tù tóc vÒ l­¬ng thùc vµ cã thÓ c¶ c¸c mÆt hµng phi mËu dÞch. Ban ®Çu chÝnh phñ sÏ lùa chän chÝnh s¸ch c¬ cÊu kinh tÕ nh»m thóc ®Èy tÝnh tù lùc quèc gia, ®Æc biÖt lµ t¨ng c­êng s¶n xuÊt l­¬ng thùc, c¸c n«ng s¶n, kho¸ng s¶n mµ chóng kh«ng ®­îc nhËp khÈu. C¸c biÓu thuÕ nhËp khÈu, quèc tÕ nhËp khÈu l­¬ng thùc ®­îc thùc hiÖn, chÝnh phñ còng ®¸nh thuÕ vµo hµng xuÊt khÈu nh»m n©ng cao nguån thu. C¸c chÝnh trªn sÏ ®em tíi sù më réng cho c¸c ngµnh n«ng nghiÖp nhá víi sù trî cÊp thÝch hîp, dÇn dÇn khuyÕn khÝch nÒn c«ng nghiÖp ho¸ thay thÕ nhËp khÈu. Bªn c¹nh chÝnh s¸ch hç trî chung hä cßn thùc hiÖn hç trî cã lùa chän cho nÒn c«ng nghiÖp ho¸ thay thÕ nhËp khÈu. M« h×nh nµy thùcc hiÖn nóp sau bøc t­êng b¶o hé mËu dÞch do ®ã t¹o ra søc Ðp vÒ c¹nh tranh h¬n, lµm cho c¬ cÊu s¶n xuÊt Ýt nh¹y bÐn h¬n, g©y sù tr× trÖ cho ph¸t triÓn kinh tÕ, t¨ng tr­ëng GDP. 2.3. Nh÷ng quan niÖm vÒ chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ. Nh­ chóng ta ®· nªu phÇn trªn vÒ c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ chóng ta thÊy søc Ðp vµ nhu cÇu cña thÞ tr­¬ngf, yªu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ ®ßi hái ph¶i thay thÕ, thay ®æi c¬ cÊu ngµnh cña nÒn kinh tÕ gäi lµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh tõ tr¹ng th¸i nµy sang tr¹ng th¸i kh¸c, hîp lý h¬n vµ hiÖu qu¶ h¬n. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh ph¶i ®­îc coi lµ ®iÓm träng yÕu mét néi dung c¬ b¶n l©u dµi trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. NÕu x¸c ®Þnh ph­¬ng h­íng, gi¶i ph¸p chuyÓn dÞch ®óng sÏ ®¶m b¶o hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi cao trong sù ph¸t triÓn. Ng­îc l¹i sÏ ph¶i tr¶ gi¸ ®Æt cho nh÷ng sù ph¸t triÓn vÒ sau. Trong sù ph¸t triÓn thêi ®¹i ngµy nay, sù thay ®æi nhanh chãng cña nhu cÇu thÞ tr­êng vµ tiÕn bé khoa häc kü thuËt c«ng nghÖ ë c¸c n­íc ®Òu ®Æt ra vÊn ®Ò chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh. Riªng ë c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn, chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh ph¶i lu«n lu«n g¾n liÒn víi c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ lµ t¹o lËp c¬ cÊu ngµnh phï hîp víi yªu cÇu c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. Yªu cÇu ®Æt ra lµ ph¶i ®Þnh vÞ ®­îc mét c¬ cÊu c¸c ngµnh kinh tÕ, x¸c ®Þnh hîp lý c¸c ngµnh mòi nhän, trong ®iÓm cho phï hîp víi mçi giai ®o¹n c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ngµnh thµnh c«ng hay thÊt b¹i phô thuéc rÊt nhiÒu vµo kh©u quyÕt ®Þnh chñ tr­¬ng chÝnh s¸ch chuyÓn dÞch vµ tæ chøc thùc hiÖn môc tiªu nhiÖm vô ®· x¸c ®Þnh. ë ®©y nhµ n­íc cã vai trß quyÕt ®Þnh trong viÖc ho¹ch ®Þnh chñ tr­¬ng vµ chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m«, cßn c¸c doanh nghiÖp th× cã vai trß quyÕt ®Þnh viÖc thùc thi ph­¬ng h­íng nhiÖm vô chuyÓn dÞch. 2.4. Nh÷ng yÕu tè ¶nh h­ëng tíi chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh cña nÒn kinh tÕ. §èi víi c¬ cÊu kinh tÕ th× nã chÞu ¶nh h­ëng bëi nhiÒu nhãm nh©n tè, cã thÓ kÓ ra ®©y gåm nh÷ng nhãm nh­: - Nhãm nh÷ng nh©n tè chÝnh trÞ x· héi. - Nhãm nh÷ng nh©n tè mang tÝch chÊt xu h­íng vËn ®éng cña c¸c nÒn kinh tÕ. - Nhãm nh÷ng nh©n tè thuéc vÒ kinh nghiÖm trong n­íc, quèc tÕ. - Nhãm nh÷ng nh©n tè thuéc vÒ nh÷ng ®iÒu kiÖn thùc hiÖn chÝnh s¸ch c¬ cÊu kinh tÕ. - Nhãm nh÷ng nh©n tè thuéc vÒ nh÷ng thùc tr¹ng chÝnh s¸ch c¬ cÊu kinh tÕ. ChÝnh v× thÕ viÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ còng ph¶i chÞu t¸c ®éng cña nhiÒu yÕu tè tõ c¸c nhãm nh©n tè trªn: ThÞ tr­êng tiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ, c¸c nguån lùc, ®Þnh h­íng ph¸t triÓn c ña chÝnh phñ, kinh tÕ ®èi ngo¹i, ®iÒu kiÖn, m«i tr­êng lÞch sö x· héi cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ v.v. ë ®©y, xin ®­îc nhÊn m¹nh nh÷ng yÕu tè sau: a. ThÞ tr­êng, ®Æc biÖt lµ nhu cÇu t×nh h×nh c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng trong vµ ngoµi n­íc lµ yÕu tè cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp vµ quyÕt ®Þnh ®Çu tiªn tíi c¬ cÊu ngµnh cña nÒn kinh tÕ. ChÝnh nhu cÇu, c¬ cÊu nhu cÇu vµ xu thÕ vËn ®éng cña chóng ®Æt ra nh÷ng môc tiªu cÇn v­¬n lªn ®Ó tho¶ m·n, lµ c¬ së ®Ó ®¶m b¶o tÝnh thùc thi vµ hiÖu qu¶ ngµnh cña nÒn kinh tÕ. b. Nh÷ng ®Þnh h­íng chiÕn l­îc vµ vai trß qu¶n lý kinh tÕ vÜ m« cña nhµ n­íc còng cã vai trß rÊt quan träng ®èi víi viÖc h×nh thµnh c¬ cÊu ngµnh. Trong tr­êng hîp phã mÆc cho sù t¸c ®éng cña thÞ tr­êng th× sù h×nh thµnh c¬ cÊu ngµnh mong muèn sÏ qu¸ chËm, nhÊt lµ nh÷ng ngµnh bao gåm c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng kh«ng v× môc ®Ých lîi nhuËn hoÆc møc l·i thÊp. Ng­îc l¹i, nh÷ng ®Þnh h­íng thiÕu c¬ së kh¸ch quan hoÆc sù can thiÖp qu¸ s©u cña nhµ n­íc trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Òu dÉn tíi chç h×nh thµnh c¬ cÊu ngµnh kÐm hiÖu qu¶. c. T¸c ®éng cña tiÕn bé khoa häc nghÖ cã ¶nh h­ëng nhiÒu mÆt ®Õn c¬ cÊu ngµnh cña nÒn kinh tÕ. ë n­íc ta, yÕu tè nµy ®· thóc ®Èy sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn mét sè ngµnh nh­ dÇu khÝ, ®iÖn tö, lµm thay ®æi quy m«, tèc ®é ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh chÕ biÕn, dÞch vô. d. C¸c nguånn lùcc vµ lîi thÕ so s¸nh cña ®Êt n­íc lµ c¬ së ®Ó h×nh thµnh vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ mét c¸ch bÒn v÷ng, cã hiÖu qu¶. PhÇn II ChuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ 1. Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ 1.1. Quan niÖm vÒ c«ng nghiÖp ho¸ §Ó thñ tiªu t×nh tr¹ng nghÌo nµn l¹c hËu, khai th¸c tèi ­u c¸c nguån lùc vµ lîi thÕ, b¶o ®¶m nhÞp ®é t¨ng tr­ëng nhanh, æn ®Þnh, gi¶i quyÕt c¬ b¶n c¸c vÊn ®Ò kinh tÕ x· héi bøc b¸ch, mçi quèc gia ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý, trang bÞ kü thuËt hiÖn ®¹i vµ øng dông réng r·i c¸c ph­¬ng ph¸p s¶n xuÊt tiªn tiÕn cho tÊt c¶ c¸c ngµnh kinh tÕ quèc d©n. Qu¸ tr×nh Êy g¾n víi qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, sù g¾n bã ë ®©y lµ g¾n bã h÷u c¬, chÆt chÏ. Trong thùc tÕ cã nhiÒu quan niÖm kh¸c nhau vÒ ph¹m trï c«ng nghiÖp ho¸. Ta cã thÓ rót ra nhËn xÐt vÒ c«ng nghiÖp ho¸ nh­ sau: - Qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ nh»m thùc hiÖn hÖ thèng c¸c môc tiªu chø kh«ng ph¶i nh»m môc tiªu kinh tÕ - kü thuËt. Néi dung cña qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ lµ ®­a s¶n xuÊt nhá lªn s¶n xuÊt lín, thùc hiÖn c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ vµ ph©n c«ng l¹i lao ®éng x· héi. Do vËy, nã ®éng ch¹m ®Õn tÊt c¶ c¸c ngµnh kinh tÕ quèc d©n chø kh«ng chØ riªng c«ng nghiÖp. - XÐt trong quan hÖ víi x©y dùng x· héi chñ nghÜa, qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ g¾n liÒn víi thêi kú qu¸ ®é nªn khi kÕt thóc thêi kú qu¸ ®é nhiÖm vô träng t©m cña ph¸t triÓn kinh tÕ sÏ thay ®æi. Tuy r»ng c¸c quèc gia cïng thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸ nh­ng môc tiªu vµ qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c quèc gia sÏ kh«ng gièng nhau do ®iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi vµ quan ®iÓm c«ng nghiÖp ho¸ kh¸c nhau. 1.2. B¶n chÊt c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸: ViÖc ®Þnh nghÜa vÒ c«ng nghiÖp ho¸ mét c¸ch kh¸i qu¸t kh«ng ph¶i lµ ®iÒu dÔ. Bëi thÕ chóng ta cÇn hiÓu mét c¸ch thèng nhÊt b¶n chÊt cña qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, trªn c¬ së vËn dông phï hîp víi ®iÒu kiÖn thùc tÕ cña mçi quèc gia. B¶n chÊt c«ng nghiÖp ho¸ bao hµm nh÷ng mÆt sau: * Thø nhÊt: C«ng nghiÖp ho¸ lµ nhiÖm vô tÊt yÕu, mét quy luËt cã tÝnh phæ biÕn ®èi víi tÊt c¶ c¸c quèc gia ®Ó chuyÓn tõ tr¹ng th¸i l¹c hËu kÐm ph¸t triÓn vµ phô thuéc sang mét x· héi ph¸t triÓn vµ v¨n minh. * Thø hai: Môc tiªu cña c«ng nghiÖp ho¸ lµ b¶o ®¶m sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi nhanh, æn ®Þnh vµ v÷ng ch¾c, khai th¸c cã hiÖu qu¶ c¸c nguån lùc trong n­íc ®Ó n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt - tinh thÇn cho d©n c­, x©y dùng x· héi v¨n minh c«ng nghiÖp. Môc tiªu nµy ®­îc thùc hiÖn dÇn tõng b­íc trong mçi giai ®o¹n cã môc tiªu ­u tiªn riªng. * Thø ba: C«ng nghiÖp ho¸ gåm nhiÒu néi dung kh¸c nhau, cã quan hÖ chÆt chÏ víi nhau. Nh÷ng néi dung c¬ b¶n cã tÝnh phæ biÕn lµ: øng dông kü thuËt vµ c«ng nghÖ s¶n xuÊt hiÖn ®¹i ®èi víi tÊt c¶ c¸c ngµnh kinh tÕ cña nÒn kinh tÕ quèc d©n tr­íc hÕt lµ nh÷ng ngµnh quan träng nhÊt: - X©y dùng nh÷ng yÕu tè c¬ b¶n nh»m khai th¸c, b¶o tån t¸i t¹o c¸c nguån lùc. §Æc biÖt lµ nh÷ng nguån lùc tù nhiªn mang l¹i. - X©y dùng c¬ cÊu ®a ngµnh. Sù c©n ®èi gi÷a c¸c ngµnh, c¸c vïng ®­îc xem xÐt trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ më ®Ó ph¸t huy lîi thÕ mçi n­íc. - Ph©n c«ng lao ®éng x· héi l¹i theo ngµnh vµ theo vïng. * Thø t­: C«ng nghiÖp ho¸ lµ mét qu¸ tr×nh mang tÝnh quy luËt g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña mçi quèc gia. §Ó ®¸nh dÊu sù kÕt thóc cña qu¸ tr×nh réng lín phøc t¹p l©u dµi nµy cÇn cã nh÷ng tiªu chuÈn nhÊt ®Þnh. * Thø n¨m: C«ng nghiÖp ho¸ còng chÝnh lµ hiÖn ®¹i ho¸. §Ó thùc hiÖn nh÷ng môc tiªu vµ néi dung c¬ b¶n ë trªn cÇn cã nh÷ng b­íc ®i ®iÒu kiÖn, gi¶i ph¸p thÝch øng. 1.3. C¬ së khoa häc viÖc thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸ Ngµy nay cã nhiÒu häc thuyÕt kh¸c nhau vÒ thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, muèn ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch, chiÕn l­îc chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ theo h­íng CNH, H§H cÇn nghiªn cøu vËn dông nhiÒu häc thuyÕt kinh tÕ kh¸c nhau. Cã thÓ c¸c häc thuyÕt tiªu biÓu lµ: - Häc thuyÕt M¸c - Lªnin - ThuyÕt cÊt c¸nh cña W.Rostow - Häc thuyÕt Keynes 2. C«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ c¸c ngµnh kinh tÕ quèc d©n n­íc ta 2.1. §iÒu kiÖn vµ bèi c¶nh tiÕn hµnh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ c¸c ngµnh kinh tÕ quèc d©n Tr¶i qua nhiÒu n¨m kh«i phôc x©y dùng, ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi d­íi sù l·nh ®¹o cña §¶ng, b­íc ®Çu chóng ta ®· t¹o ra nh÷ng tiÒn ®Ò cÇn thiÕt quan träng ®Ó tiÕp tôc qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸. TiÒn ®Ò ®ã kh«ng ph¶i chØ lµ ®éi ngò c¸n bé khoa häc kü thuËt, c¸n bé qu¶n lý c«ng nh©n kü thuËt, c¬ së vËt chÊt kü thuËt trong c¸c ngµnh kinh tÕ quèc d©n mµ cßn lµ hÖ thèng thÓ chÕ cÇn thiÕt ®· ®­îc x¸c lËp vµ sù æn ®Þnh chÝnh trÞ x· héi. TiÒm n¨ng vÒ tµi nguyªn, lao ®éng cña ®Êt n­íc ch­a ®­îc khai th¸c sö dông tèt. §Êt n­íc ta n»m ë khu vùc cã sù ph¸t triÓn kinh tÕ n¨ng déng vµ nhanh h¬n so víi nhiÒu khu vùc kh¸c trªn thÕ giíi. Thªm vµo ®ã cuéc c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ trªn thÕ giíi ph¸t triÓn nhanh nh­ vò b·o. Xu h­íng quèc tÕ ho¸ ®êi sèng kinh tÕ diÔn ra m¹nh mÏ vµ cuèn hót c¸c quèc gia vµo guång m¸y kinh tÕ chung vµ ¶nh h­ëng lÉn nhau. Cïng víi nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®ã chóng ta cßn ph¶i ®èi ®Çu víi khã kh¨n nh­: t×nh h×nh thÕ giíi khu vùc diÔn biÕn phøc t¹p, nhiÒu nh©n tè kh«ng æn ®Þnh trong quan hÖ quèc tÕ, n­íc ta cßn ë tr×nh ®é thÊp cña ph¸t triÓn kinh tÕ, ph¸t triÓn khoa häc kü thuËt, møc sèng. V× thÕ qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ c¸c ngµnh kinh tÕ cña chóng ta sÏ lµ nh÷ng thêi c¬, ®iÒu kiÖn míi, vµ c¶ nh÷ng thö th¸ch gay g¾t to lín. 2.2. Ph­¬ng h­íng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ c¸c ngµnh kinh tÕ quèc d©n Qu¸n triÖt nh÷ng quan ®iÓm chung vÒ c«ng nghiÖp ho¸ cho phï hîp víi yªu cÇu ®Æc ®iÓm cña nÒn kinh tÕ quèc d©n vµ mçi ngµnh, ph­¬ng h­íng c«ng nghiÖp ë n­íc ta lµ: a) C«ng nghiÖp ho¸ lµ qu¸ tr×nh l©u dµi g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh c¸c ngµnh kinh tÕ vµ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ngµy cµng hiÖn ®¹i nh»m thùc hiÖn môc tiªu cuèi cïng lµ thùc hiÖn "d©n giµu n­íc m¹nh x· héi c«ng b»ng v¨n minh". Trong hoµn c¶nh hiÖn nay c«ng nghiÖp ho¸ lµ con ®­êng duy nhÊt ®óng ®¾n ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi nhanh, v÷ng ch¾c, hiÖu qu¶. Khi nµo ®Êt n­íc ta trë thµnh mét n­íc giµu, hiÖn ®¹i, ph¸t triÓn th× khi ®ã nhiÖm vô c«ng ngghiÖ ho¸ míi ®­îc hoµn thµnh. HiÖn nay, chóng ta ®ang ë trong giai ®o¹n ®Çu cña c«ng nghiÖp ho¸ v× thÕ môc tiªu tr­íc m¾t lµ ®­a nÒn kinh tÕ t¨ng tr­ëng nhanh, hiÖu qu¶ cao, bÒn v÷ng ®i ®«i víi gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò bøc xóc x· héi, b¶o ®¶m an nhinh quèc phßng c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n, n©ng cao tÝch lòy néi bé nÒn kinh tÕ t¹o tiÒn ®Ò v÷ng ch¾c cho b­íc ph¸t triÓn cao h¬n ë giai ®o¹n sau. b. Ph¸t triÓn ®ång thêi c¶ ba lÜnh vùc c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp, dÞch vô trong hÖ thèng më víi c¬ cÊu n¨ng ®éng cã hiÖu qu¶ vµ chuyÓn dÞch theio h­íng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. C¸c ngµnh thuéc ba lÜnh vùc trªn cã quan hÖ h÷u c¬ rµng buéc lÉn nhau trong sù ph¸t triÓn. C«ng nghiÖp ho¸ c¸c ngµnh kinh tÕ quèc d©n cÇn thùc hiÖn theo h­íng: - Ph¸t triÓn nhanh vµ cã hiÖu qu¶ c¸c ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt (c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp) vµ dÞch vô trong mét c¬ cÊu c«ng nghiÖp - n«ng nghiÖp - dÞch vô, võa khai th¸c tèt nguån lùc vµ lîi thÕ cña ®Êt n­íc, võa tham gia tèt vµo ph©n c«ng, hîp t¸c quèc tÕ. - N«ng nghiÖp ph¸t triÓn theo h­íng ®a d¹ng ho¸, cã n¨ng suÊt chÊt l­îng, hiÖu qu¶ ngµy cµng cao, ®é bÒn v÷ng vÒ kinh tÕ, sinh th¸i nh»m thùc hiÖn môc tiªu trùc tiÕp: ®¶m b¶o l­¬ng thùc, thùc phÈm cho tiªu dïng trong n­íc, nguyªn liÖu cho c«ng nghiÖp chÕ biÕn, s¶n phÈm cho xuÊt khÈu vµ t¹o ra thÞ tr­êng réng lín cho tiªu thô s¶n phÈm cña c«ng nghiÖp vµ dÞch vô. Theo h­íng trªn n«ng nghiÖp cÇn t¨ng c¶ vÒ chÊt vµ l­îng. - Ph¸t triÓn c«ng nghiÖ chÕ biÕn g¾n liÒn víi n«ng l©m ng­ nghiÖp ®¸p øng nhu cÇu trong n­íc, ®Èy m¹nh xuÊt khÈu, ph¸t huy lîi thÕ so s¸nh, sinh th¸i, tµi nguyªn, gi¶m dÇn vµ tiÕn tíi chÊm døt xuÊt khÈu s¶n phÈm d­íi d¹ng nguyªn liÖu th«. Ph¸t triÓn c«ng nghiÖp hµng tiªu dïng tho¶ m·n nhu cÇu vÒ c¸c lo¹i hµng th«ng th­êng, t¨ng møc ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng ngµy cµng cao cña nh©n d©n vµ ®Èy m¹nh xuÊt khÈu. ¦u tiªn ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt nh­ ®­êng s¸ cÇu cèng, ®iÖn n­íc… Phôc vô cho s¶n xuÊt ®êi sèng. Ph¸t triÓn cã träng t©m c¸c ngµnh c«ng nghiÖp s¶n xuÊt t­ liÖu s¶n xuÊt, khai th¸c chÕ biÕn kho¸n s¶n viÖc ph¸t triÓn c«ng nghiÖp nÆng ®ßi hái ph¶i c©n nh¾c ®¶m b¶o phôc vô cã hiÖu qu¶ s¶n xuÊt n«ng l©m ng­ nghiÖp, hµng tiªu dïng vµ xuÊt khÈu, tµi nguyªn thiªn nhiªn. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn c¸c ngµnh nµy ph¶i c¨n cø vµo hiÖu qu¶, kh¶ n¨ng ®Çu t­, ®Æc biÖt lµ kh¶ n¨ng tranh thñ vèn, kü thuËt n­íc ngoµi. - Pht c¸c ngnµh, ho¹t ®éng dÞch vô víi mét c¬ cÊu ®a d¹ng chÊt l­îng ngµy cµng cao, tr×nh ®é v¨n minh, hiÖn ®¹i ®Ó khai th¸c tèt nhÊt mäi nguån lùc, g¾n liÒn, phôc vô tèt nhÊt c¸c ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt vµ cïng nã thùc hiÖn tèt c¸c môc tiªu kinh tÕ x· héi. Ph¸t triÓn nhanh vµ ®i th¼ng vµo hiÖn ®¹i víi mét sè ho¹t ®éng dÞch vô. CÇn ­u tiªn, t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn c¸c lo¹i dÞch vô mang l¹i hiÖu qu¶ cao khuyÕn khÝch c¸c htµnh phÇn kinh tÕ tham gia vµo dÞch vô. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸, lÜnh vùc n«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp, dÞch vô trong c¬ cÊu chung cña nÒn kinh tÕ quèc d©n mµ lµ ph¶i t¹o ra sù thay ®æi vÒ chÊt trong c¬ cÊu tr×nh ®é pot cña mçi ngµnh. c. CNH c¸c ngnµh kinh tÕ quèc d©n ph¶i dùa trªn c¬ së ¸p dông nhanh chãng vµ cã hiÖu qu¶ tiÕn bé khoa häc vµ c«ng nghÖ vµo tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp, dÞch vô. - N©ng cao tr×nh ®é trang bÞ kü thuËt vµ ®æi míi c«ng nghÖ trong tÊt c¶ c¸c ngµnh, lÜnh vùc nh»m t¹o ra nhiÒu hµng ho¸, dÞch vô tèt vÒ chÊt l­îng, chi phÝ gi¶m xuèng, lîi nhuËn cao h¬n, më réng ®­îc s¶n xuÊt t¨ng viÖc lµm. - KÕt hîp kü thuËt vµ c«ng nghÖ nhiÒu tr×nh ®é theo h­íng sö dông tèt kü thuËt vµ c«ng nghÖ hiÖn cã ch­a ®­îc khai th¸c sö dông tèt, hiÖn ®¹i ho¸ kü thuËt vµ c«ng nghÖ truyÒn thèng, tranh thñ ®i th¼ng vµo c«ng nghÖ kü thuËt hiÖn ®¹i ë n¬i cã nhu cÇu ®iÒu kiÖn. - Chó träng ¸p dông c«ng nghÖ mµ cã hiÖu qu¶ vÒ mÆt kü thuËt võa cã hiÖu qu¶ cao vÒ mÆt kinh tÕ, x· héi, m«i tr­êng. §ã lµ nh÷ng c«ng nghÖ hao Ýt vèn ®Çu t­, t¹o nhiÒu viÖc lµm, kh«ng ¶nh h­ëng ®Õn m«i tr­êng. - Thùc hiÖn ph­¬ng ph¸p tæ c­øc s¶n xuÊt vµ tæ chøc lao ®éng khoa häc trong tæ chøc qu¶n lý qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. Theo c¸c môc tiªu ph­¬ng h­íng trªn mçi lÜnh vùc, ngµnh ®Òu ph¶i n©ng c ao tr×nh ®é kü thuËt vµ c«ng nghÖ víi néi dung, b­íc ®i ph­¬ng thøc thùc hiÖn thÝch hîp, tuú thuéc vµo kh¶ n¨ng vai trß vÞ trÝ, ®Æc ®iÓm cña tõng ngµnh, thËm chÝ tõng s¶n phÈm. Thùc hiÖn c¬ khÝ ho¸, ®iÖn khÝ ho¸, ho¸ häc ho¸, sinh häc ho¸ lµ chñ yÕu, ®ång thêi tranh thñ ®i vµo kü thuËt c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ®èi víi mét sè ngµnh, d©y chuyÒn, s¶n phÈm cã nhu cÇu, ®iÒu kiÖn mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ quèc d©n cao. d. C«ng nghiÖp ho¸ c¸c ngµnh kinh tÕ quèc d©n ph¶i thóc ®Èy ph©n c«ng lao ®éng x· héi theo h­íng s¶n xuÊt hµng ho¸ quy m« lín. Qu¸ t×nhh c«ng nghiÖp ho¸ ë n­íc ta còng chÝnh lµ qu¸ tr×nh thùc hiÖn ph©n c«ng lao ®éng x· héi lµm xuÊt hiÖn nhiÒu ngµnh nghÒ míi, lµm cho c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ cµng s©u s¾c, phong phó, tiÕn bé h¬n. Trong ®iÒu kiÖn cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, cña cuéc khoa häc c«ng nghÖ vµ trong t×nh h×nh quèc tÕ ho¸ ®êi sèng kinh tÕ thÕ giíi, sù ph¸t triÓn cña ph©n c«ng lao ®éng x· héi tÊt yÕu ph¶i diÔn ra theo h­íng h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn c¸c ngµnh s¶n xuÊt hµng ho¸ quy m« lín, thÓ hiÖn ë c¸c mÆt. - Ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ n­íc ta theo hÖ thèng míi, lµm cho kinh tÕ n­íc ta cã thÓ hoµ nhËp vµo kinh tÕ thÕ giíi, tham gia vµo ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ vµ hîp t¸c quèc tÕ. Chó träng ph¸t triÓn nh÷ng ngµnh, s¶n phÈm xuÊt khÈu ®ång thêi tranh thñ lîi thÕ so s¸nh vÒ tµi nguyªn, søc lao ®éng, vÞ trÝ ®Þa lý. - Ph¸t triÓn ®a d¹ng ngµnh nghÒ ®Ó tËn dông khai th¸c tèt mäi nguån lùc. N©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng ho¸ dÞch vô ë thÞ tr­êng trong n­íc vµ ngoµi n­íc. CÇn tiÕn hµnh ph©n c«ng l¹i lao ®éng t¹i chç. §Æc biÖt coi träng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp n«ng th«n; ph¸t triÓn toµn diÖn n«ng l©m ng­ nghiÖp hµng tiªu dïng, hµng xuÊt khÈu. N©ng cao c¶i t¹o më réng x©y dùng míi cã träng ®iÓm kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ. 2.3. Quan ®iÓm chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ cña n­íc ta. - Gi÷ v÷ng ®éc lËp tù chñ ®i ®«i víi më réng hîp t¸c quèc tÕ, ®a ph­¬ng ho¸, ®a d¹ng ho¸ quan hÖ ®èi ngo¹i. Dùa vµo nguån lùc trong n­íc lµ chÝnh ®i ®«i víi tranh thñ tèi ®a nguån lùc bªn ngoµi. X©y dùng mét nÒn kinh tÕ më, hîp nhËp víi khu vùc vµ thÕ giíi, h­íng m¹nh vÒ xuÊt khÈu, ®ång thêi thay thÕ nhËp khÈu b»ng nh÷ng s¶n phÈm trong n­íc s¶n xuÊt cã hiÖu qu¶. - C«ng ngiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ph¶i theo ®Þnh h­íng XHCN, quan ®iÓm nµy xuÊt ph¸t tõ b¶n chÊt XHCN cña nÒn kinh tÕ. ViÖt Nam ®ang trong qu¸ tr×nh x©y dùng nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng XHCN. NÒn kinh tÕ thÞ tr­êng dùa trªn c¬ së chÕ ®é c«ng h÷u nh»m môc tiªu ph¸t triÓn. Quan ®iÓm nµy chi phèi tíi viÖc lùa chän c¸c lîi h×nh c¬ cÊu kinh tÕ mµ cßn chi phèi viÖc sö dông c¸c vÊn ®Ò nh­ chÝnh s¸ch. - C«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ lµ sù nghiÖp cña toµn d©n, cña mäi thµnh phÇn kinh tÕ trong ®ã kinh tÕ nhµ n­íc ®ãng vai trß chñ ®¹o, tiÕn hµnh trong c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc. Qua ®iÓm nµy kh¼ng ®Þnh râ h­íng ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ, cña c¬ cÊu thµnh phÇn kinh tÕ vµ vai trß cña nhµ n­íc trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. - LÊy viÖc ph¸t huy nguån lùc con ng­êi lµm yÕu tè c¬ b¶n cho sù ph¸t triÓn nhanh, bÒn v÷ng. §éng viªn toµn d©n cÇn kiÖm x©y dùng ®Êt n­íc, kh«ng ngõng t¨ng tÝch luü cho ®Çu t­ ph¸t triÓn. T¨ng tr­ëng kinh tÕ g¾n liÒn víi c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n, ph¸t triÓn v¨n ho¸, gi¸o dôc, thùc hiÖn tiÕn bé vµ c«ng b»ng x· héi, b¶o vÖ m«i tr­êng. - Khoa häc kü thuËt c«ng nghÖ lµ ®éng lùc cña c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, kÕt hîp c«ng nghÖ truyÒn thèng víi c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, tranh thñ ®i nhanh vµo hiÖn ®¹i ë nh÷ng kh©u quyÕt ®Þnh. - LÊy hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi lµm tiªu chuÈn c¬ b¶n ®Ó x¸c ®Þnh ph­¬ng ¸n ph¸t triÓn lùa chän dù ¸n ®Çu t­ vµ c«ng nghÖ. §Çu t­ chiÒu s©u ®Ó khai th¸c tèi ®a n¨ng lùc; s¶n xuÊt hiÖn cã. Trong ph¸t triÓn míi, ­u tiªn quy m« võa vµ nhá, c«ng nghÖ tiªn tiÕn t¹o nhiÒu viÖc lµm, thu håi vèn nhanh; ®ång thêi x©y dùng mét sè c«ng tr×nh quy m« lín, thËt cÇn thiÕt cã hiÖu qu¶. T¹o ra nh÷ng mòi nhän trong tõng b­íc ph¸t triÓn. TËp trung thÝch ®¸ng vµo c¸c lÜnh vùc, ngµnh mòi nhän. - Hoµn thiÖn kh«ng ngõng c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng tiÕn bé, tËn dông mäi thêi c¬ trong n­íc, quèc tÕ. Quan ®iÓm nµy ®ßi hái ph¶i thóc ®Èy sù chuyÓn dÞch kh«ng ngõng c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng tiÕn bé phï hîp víi ®iÒu kiÖn míi, ph¸t huy cao nhÊt mäi c¬ héi. 2.4. Nh÷ng ®iÒu kiÖn, biÖn ph¸p chñ yÕu nh»m thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ c¸c ngµnh kinh tÕ quèc d©n ë n­íc ta. a. Ph¸t triÓn n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi c¸c mèi quan hÖ liªn kÕt gi÷a c¸c ngµnh cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. Sù ph¸t triÓn cña ph©n c«ng lao ®éng, viÖc ®¶m b¶o quyÒn tù chñ kinh doanh cho c¸c hé gia ®×nh vµ doanh nghiÖp thuéc c¸c ngµnh, thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau, xu thÕ chuyªn m«n ho¸ vµ ®¹ng ho¸ s¶n xuÊt kinh doanh, yªu cÇu c¸c doanh nghiÖp ph¶i tån t¹i ph¸t triÓn trong c¹nh tranh ®ßi hái ph¶i n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi c¸c mèi quan hÖ liªn kÕt kinh tÕ gi÷a c¸c ngµnh thuéc c¸c htµnh phÇn kinh tÕ trong qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt më réng… b. Thóc ®Èy nghiªn cøu øng dông kho¸ häc kü thuËt c«ng nghÖ vµo s¶n xuÊt vµ ®êi sèng. C«ng nghiÖp ho¸ ®­îc thùc hiÖn nhanh hay chËm cã hay kh«ng hiÖu qu¶ kinh tÕ - x· héi cao lµ tuú thuéc rÊt nhiÒu vµo ph¹m vi, nhÞp ®é, hiÖu qu¶ cña øng dông khoa häc c«ng nghÖ. Mçi ngµnh cÇn lùa chän cho m×nh ph­¬ng h­íng, néi dung tiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ thÝch hîp, c¨n cø vµo môc tiªu ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh, ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, vèn, lao ®éng m×nh hiÖn cã tõ ®ã tÝnh to¸n hiÖu qu¶ toµn diÖn kinh tÕ, kü thuËt, x· héi, m«i tr­êng. Ph¸t triÓn s©u réng quan hÖ liªn kÕt kinh tÕ gi÷a khoa häc víi s¶n xuÊt, ®µo t¹o víi nghiªn cøu khoa häc vµ s¶n xuÊt. Tæ chøc l¹i c¸c viÖn nghiªn cøu c¸c tr­êng ®¹i häc theo h­íng tËp trung, kÕt hîp cã hiÖu qu¶ c¸c nguån lùc g¾n khoa häc víi ®µo t¹o, g¾n nghiªn cøu vµ ®µo t¹o víi thÞ tr­êng. c. Ph©n bæ, sö dông ®µo t¹o, båi d­ìng lao ®éng cho c¸c ngµnh. Lao ®éng lµ yÕu tè trung t©m, lµ nguån lùc lín nhÊt, c¬ b¶n nhÊt trong ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi ë n­íc ta. Sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ c¸c ngµnh kh«ng thÓ thµnh c«ng nÕu kh«ng cã sù quan t©m tíi sù ph©n bæ, sö dông ®µo t¹o lao ®éng. Cã ch­¬ng tr×nh gi¶i quyÕt viÖc lµm, gi¶m tû lÖ thÊt nghiÖp dùa trªn c¬ së c¸c biÖn ph¸p ph¸t triÓn ®a ngµnh, cã chiÕn l­îc, quy ho¹ch ph¸t triÓn c¸ch ngµnh, thùc hiÖn chÕ ®é tiÒn l­¬ng hoµn thiÖn h¬n - x· héi ho¸ gi¸o dôc ®µo t¹o g¾n gi¸o dôc ®µo t¹o víi c«ng nghiÖp ho¸, víi chiÕn l­îc chó träng gi¸o dôc h­íng nghiÖp cho häc sinh, sinh viªn häc nghÒ. d. Huy ®éng nhiÒu nguån vèn vµ sö dông vèn cã hiÖu qu¶. Vèn lµ ch×a kho¸ ®Ó c«ng nghiÖp ho¸. Vèn cho viÖc c«ng nghiÖp ho¸ c¸c ngµnh kinh tÕ quèc d©n cã thÓ nhiÒu hoÆc Ýt tuú thuéc vµo sù vËn ®éng c¬ chÕ huy ®éng, qu¶n lý, hiÖu qu¶ sö dông vèn. - Gi¶i quyÕt tèt quan hÖ gi÷a ph¸t triÓn víi ®Çu t­, tiÕt kiÖm, tiªu dïng. T¨ng tû lÖ ®Çu t­ trong GNP lªn tíi 20% b»ng c¸c chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ. Huy ®éng mäi nguån vèn cã thÓ huy ®éng ®­îc. Khëi ®éng mäi nguån vèn trong n­íc, chó träng t¨ng c¶ sè l­îng, tû träng phÇn kh«ng ph¶i lµ vèn ng©n s¸ch cÊp. Thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi qua nhiÒu h×nh thøc, x©y dùng hoµn thiÖn luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi, t¹o m«i tr­êng thuËn lîi cho ®Çu t­ trong tÊt c¶ c¸c khu: bè trÝ c¬ cÊu ®Çu t­, c¬ chÕ cÊp ph¸t vdµ cho vay vèn, x©y dùng c¬ b¶n, sö dông vèn vµ tµi s¶n. C¬ cÊu ®Çu t­ ph¶i g¾n phôc vô c¬ cÊu kinh tÕ, chó träng ®Çu t­ theo chiÒu s©u gi¶m ®Õn møc thÊp nhÊt bao cÊp qua ®Çu t­. e. §æi míi c¬ chÕ qu¶n lý vµ n©ng cao vai trß cña nhµ n­íc ®èi víi sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ nhanh vµ cã hiÖu qu¶. C¬ chÕ qu¶n lý cña nhµ n­íc vµ vai trß cña nhµ n­íc quyÕt ®Þnh sù thµnh b¹i, k×m h·m hoÆc thóc ®Èy qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸. Nhµ n­íc cÇn ph¶i ®¶m b¶o quyÒn tù do kinh doanh cho c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n trong khu«n khæ luËt ph¸p. §a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh theo nguyªn t¾c hiÖu qu¶, tù nguyÖn, ®a d¹ng, ®an kÕt c¸c h×nh thøc së h÷u. T¹o ra sù æn ®Þnh chÝnh trÞ ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi. Ph¸t huy vai trß ®Þnh h­íng, ®iÒu tiÕt, t¹o ra m«i tr­êng, ®iÒu kiÖn cho s¶n xuÊt kinh doanh. T¹o sù nhÊt qu¸n thèng nhÊt trong c¸c chÝnh s¸ch. Nhanh chãng ®æi míi hÖ thèng bé m¸y qu¶n lý kinh tÕ x· héi cho phï hîp víi kinh tÕ thÞ tr­êng dùa trªn c¬ së n©ng cao quyÕn tù do kinh doanh cho c¸c doanh nghiÖp vµ ng­êi lao ®éng, n©ng cao vai trß cña nhµ n­íc ph¸p quyÒn ph©n ®Þnh râ chøc n¨ng qu¶n lý nhµ n­íc. Nhµ n­íc trung ­¬ng x©y dùng chiÕn l­îc, quy ho¹ch ph¸t triÓn c¸c ngµnh, ®Þa ph­¬ng cïng nhµ n­íc qu¶n lý ®¶m b¶o c¸c vÊn ®Ò x· héi, m«i tr­êng kÕt cÊu h¹ tÇng cho c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. PhÇn III sù cÇn thiÕt chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. 1. Sù cÇn thiÕt ph¶i chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. 1.1. XuÊt ph¸t tõ t×nh h×nh, xu h­íng chung cña khu vùc, thÕ giíi. Trong mÊy thÊp kû qua, c¸c n­íc vïng Ch©u ¸ - Th¸i B×nh D­¬ng ®· tËn dông kh¸ tèt nh÷ng lî thÕ so s¸nh ®Ó ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ cña m×nh nªn ®· ®¹t tèc ®é t¨ng tr­ëng kh¸c cao, lµm cho khu vùc nµy trë thµnh khu vùc ph¸t triÓn kinh tÕ n¨ng ®éng nhÊt trªn thÕ giíi. Nê ®ã, ®· xuÊt hiÖn nh÷ng n­íc c«ng nghiÖp ho¸ míi, cã nh÷ng n­íc ®· ®øng vµo hµng ngò c¸c n­íc cã tèc ®é t¨ng tr­ëng cao. Cïng víi sù t¨ng tr­ëng kinh tÕ ë c¸c n­íc nµy gi¸ nh©n c«ng ngµy cµng t¨ng ®· lµm gi¶m kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm do hä s¶n xuÊt ra bëi gi¸ thµnh t¨ng. C¸c n­íc nµy v× thÕ ph¶i t×m c¸ch chuyÓn mét phÇn c¸ch lÜnh vùc s¶n xuÊt khã c¹nh tranh sang c¸c n­íc kh¸c d­íi h×nh thøc ®©ï t­, chuyÓn giao c«ng nghÖ. C¸c n­íc kÐm ph¸t triÓn h¬n l¹i cã nhu cÇu tiÕp nhËn c¸c c«ng nghÖ cã tr×nh ®é thÊp ®Ó tõng b­íc tham gia vµo thÞ tr­êng thÕ giíi, t¹o ra c¬ may, t¹i ®iÒu chÝnh hµnh vi vµ t¨ng c­êng kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ t r­êng thÕ giíi. Sù gÆp gì cung vµ cÇu c«ng nghÖ tr×nh ®é thÊp ®· thóc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh chuyÓn giao c«ng nghÖ vµ ®Çu t­ trùc tiÕp vaß c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn lµm thay ®æi c¬ cÊu kinh tÕ ë c¸c n­íc nµy. - Sù thay ®æi nhanh chãng cña khoa häc c«ng nghÖ ®· t¹o ra nh÷n lÜnh vùc c«ng nghÖ míi, cã hiÖu qu¶ cao ®Æc biÖt lµ c¸c c«ng nghÖ tiÕp kiÖm tµi nguyªn, b¶o vÖ m«i tr­êng. ViÖc thùc hiÖn c«ng nghÖ nµy tr­íc m¾t ch­a thu lîi nhuËn, nh­ng trong t­¬ng lai th× l¹i cã c­o së ®Ó tiµnh vÞ trÝ thèng trÞ hoÆc ¸p ®¶o thÞ tr­êng khu vùc vµ thÕ giíi. Tr­íc nh÷ng biÕn ®æi nhanh chãng trªn thÕ giíi ®ßi hái chóng ta ph¶i nhËn thøc râ ®Ó kh«ng bÞ l¹c hËu, ph¶i biÕt tËn dông nh÷ng lîi thÕ cña n­íc ®i sau ®Ó ph¸t triÓn, héi nhËp mµ kh«ng bÞ biÕn thµnh n¬i tiÕp nhËn nh÷ng c«ng nghÖ tr×nh ®é thÊp, bÞ lÖ thuéc vµo c¸c n­íc xuÊt khÈu c«ng nghÖ. ViÖt Nam lµ mét trong nh÷ng n­íc nghÌo trªn thÕ giíi, dï chóng ta ®· ®¹t ®­îc nhiÒu thµnh tùu trong ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi trong thêi gian qua. Song so víi c¸c n­íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi chóng ta cÇn ph¶i phÊn ®Êu h¬n n÷a. Mét trong nh÷ng gi¶i php¸ quan träng ®ã chÝnh lµ ph¶i ®iÒu chØnh c¬ cÊu kinh tÕ ®Æc biÖt lµ c¬ cÊu ngµnh cho phï hîp víi t×nh h×nh kinh tÕ trong n­íc vµ khu vùc, thÕ giíi theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. 1.2. XuÊt ph¸t tõ yªu cÇu trong n­íc. Môc tiªu c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ lµ x©y dùng n­íc ta thµnh mét n­íc c«ng nghiÖp cã c¬ së vËt chÊt kü thuËt hiÖn ®¹i, c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý, quan hÖ s¶n xuÊt tiªn tiÕn, phï hîp víi tr×nh dodä ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt, ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cao, quèc phßng an ninh v÷ng ch¾c, d©n giµu n­íc m¹nh, x· héi c«ng b»ng, v¨n minh. Tõ nay ®Õn 2020 ra søc phÊn ®Êu ®­a n­íc ta c¬ b¶n trë thµnh mét n­íc c«ng nghiÖp. Víi môc tiªu trªn th× yªu cÇu lùc l­îng s¶n xuÊt cña chóng ta ®Õn lóc ®ã sÏ ®¹t tr×nh ®é kh¸ hiÖn ®¹i, phÇn lín lao ®éng thñ c«ng ®­îc thay thÕ b»ng lao ®éng sö dông m¸y mãc, ®iÖn khÝ ho¸ c¬ b¶n ®­îc thùc hiÖn trong c¶ n­íc, n¨ng suÊt lao ®éng x· héi vµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cao h¬n so víi hiÖn nay. C«ng nghiÖp vµ dÞch vô sÏ ph¶i chiÕm tû träng rÊt lín trong GDP vµ lao ®éng x· héi dï n«ng nghiÖp vÉn tiÕp tôc ph¸t triÓn m¹nh… Muèn thùc hiÖn ®­îc môc tieu ®Ò ra chóng ta kh«ng cßn c¸ch nµo kh¸c buéc ph¶i chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ®Æt biÖt lµ c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸. - ChuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ nh»m ®¸p øng ®­îc sù ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ sím ®­a ViÖt Nam héi nhËp vµo khu vùc vµ thÕ giíi t¹o cho chóng ta cã ®­îc chç ®øng vµ thÕ m¹nh trong thêi ®¹i Ch©u ¸- Th¸i B×nh D­¬ng. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ còng nh»m khai th¸c, tËn dông hÕt nh÷ng tiÒm n¨ng cña ViÖt Nam. Thø nhÊt ®ã chÝnh lµ tiÒm n¨ng con ng­êi, cßn ng­êi ViÖt Nam ®­îc ®¸nh gi¸ lµ th«ng minh cÇn cï, ch¨m chØ, nhÉn n¹i, giíi trÎ cã ãc cÇu tiÕn, cã n¨ng lùc hÊp thô c¸i míi, thÝch øng víi hoµn c¶nh míi. H¬n n÷a víi d©n sè gÇn 80 triÖu d©n víi c¬ cÊu d©n sè tû lÖ thanh niªn cao thuËn lîi cho ph¸t triÓn. Víi tû lÖ lao ®éng n«ng th«n cao viÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh còng tËn dông ®­îc nguån lao ®éng dåi dµo nµy. Thø hai lµ tµi nguyªn thiªn nhiªn, dï kh«ng ph¶i lµ n­íc giµu tµi nguyªn nh­ng víi sè l­îng võa ®ñ ®Ó cã thÓ trë thµnh nh÷ng tÝch luü ban ®Çu quan träng nh»m khëi ®éng qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ vµ cung cÊp nguyªn liÖu cho nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp giai ®o¹n sau. Víi bê biÓn dµi 3000km vµ vÞ trÝ ®Þa lý thuËn lîi lµm cho chóng ta dÔ dµng tiÕp cËn ®­îc víi thÞ tr­êng thÕ giíi. - ViÖt Nam ®· gia nhËp AFTA, h­íng tíi gia nhËp WTO, viÖc tham gia c¸c tæ chøc nµy vÒ c¬ b¶n sÏ mang l¹i cho chóng ta nhiÒu c¬ héi, vµ còng cã nhiÒu th¸ch thøc. ViÖc tËn dông tèt c¸c c¬ héi vµ ®èi phã víi nh÷ng th¸ch thøc buéc chóng ta ph¶i cã chiÕn l­îc c«ng ngiÖp ho¸ ®óng ®¾n, cã sù chuyÓn dÞch kinh tÕ m¹nh mÏ nh»m thóc ®Èy sù ph¸t triÓn trong n­íc, ®­a hµng ho¸ cña chóng ta ®ñ søc c¹nh tranh ®èi víi hµng ho¸ cña c¸c n­íc kh¸c. Sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ h­íng vÒ xuÊt khÈu cña chóng ta cã ®­îc søc sèng ®Ó ph¸t triÓn lín m¹nh. 1.3. XuÊt ph¸t tõ nh÷ng yªu cÇu kh¸c - ChuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ quèc d©n mang l¹i nhiÒu c¬ héi cho sù ph¸t triÓn kh«ng c«ng b»ng. Nh­ ta ®· biÕt ph¸t triÓn vµ x©y dùng x· héi c«ng b»ng lµ hai môc tiªu nhiÒu lóc tr¸i ng­îc nhau. ThÕ nµo lµ ph¸t triÓn kh«ng c«ng b»ng? cã nhiÒu kh¸i niÖm nh­ng ë ®©y cã thÓ hiÓu ®ã lµ sù rót ng¾n kho¶ng c¸ch vÒ møc thu nhËp gi÷a c¸c tÇng líp, thµnh qu¶ cña sù ph¸t triÓn sÏ ®­îc ph©n phèi ®Õn mäi ng­êi mét c¸ch tho¶ ®¸ng, c«ng b»ng. Ta thÊy chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh sÏ mang l¹i ®iÒu nµy mét c¸ch tèt nhÊt, bëi nã t¹o ra nhiÒu c¬ héi lµm viÖc vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho ®«ng ®¶o tÇng líp d©n chóng tiÕp cËn c¬ héi ®ã. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh theo h­íng CNH ®i liÒn víi ph¸t triÓn n«ng th«n n¬i cã ®¹i bé phËn lao ®éng, sinh sèng t¹i ®©y lµm cho møc sèng cña hä sÏ t¨ng lªn. - ViÖt Nam lµ mét n­íc ®i sau trong ph¸t triÓn, muèn ®uæi kÞp c¸c n­íc kh¸c mét c¸ch nhanh chãng th× cÇn ph¶i cã chÝnh s¸ch ®óng ®¾n ®Ó ®èt giai ®o¹n muèn thÕ chóng ta cÇn ph¶i cã chÝnh s¸ch ®óng ®¾n trong chiÕn l­îc c«ng nghiÖp ho¸, ®ã chÝnh lµ ph¶i cã mét c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý, ph¶i cã mét c¬ cÊu ngµnh ®ñ m¹nh s½n sµng tham gia ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ vµ c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. 2. Kinh nghiÖm chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ mét sè n­íc: 2.1. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu vµ ph¸t triÓn kinh tÕ ë Malaixia Lµ mét n­íc giµnh ®éc lËp tõ n¨m 1957, Malaixia b¾t ®Çu b»ng mét nÒn kinh tÕ (tõ chç phô thuéc Anh Quèc) trong ®ã cã hai mÆt hµng chiÕm ­u thÕ lµ thiÕc vµ cao su. Liªn tiÕp tõ ®ã, nÒn kinh tÕ cña Malaixia liªn tôc thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®a d¹ng ho¸ réng r·i c¸c mÆt hµng s¶n xuÊt vµ ®· ®¹t ®­îc tèc ®é t¨ng tr­ëng nhanh, trung b×nh tõ 7% ®Õn 8% hµng n¨m. S¶n l­îng GNP b×nh qu©n theo ®Çu ng­êi lµ 2000USD n¨m 1984. Danh môc c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu cã thªm dÇu cä, gç, ca cao vµ h¹t tiªu. Kh«ng nh÷ng thÕ Malaixia cßn lµ n­íc s¶n xuÊt ®øng ®Çu thÕ giíi vÒ cao su, thiÕc, dÇu cä vµ gç nhiÖt ®íi vµ lµ n­íc cã khèi l­îng xuÊt khÈu lín vÒ dÇu má vµ khÝ tù nhiªn ho¸ láng. B»ng nh÷ng chÝnh s¸ch thiÕt thùc nh»m thu hót ®Çu t­ n­íc goµi vµo ngµnh c«ng nghiÖp, sè l­îng hµng xuÊt khÈu t¨ng nhanh, nhÊt lµ vÒ c¸c linh kiÖn ®iÖn tö, hµng tiªu dïng ®å ®iÖn, s¶n phÈm dÖt vµ c¸c mÆt hµng c«ng nghiÖp kh¸c, gãp phÇn ®¸ng kÓ t¨ng tr­ëng kinh tÕ. Sau nh÷ng n¨m 1981-1982 (suy tho¸i kinh tÕ trªn kh¾p thÕ giíi), c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu truyÒn thèng cña Malaixia bÞ gi¶m gi¸, lµm gi¶m thu nhËp vµ ®Çu t­. Nhµ n­íc Malaixia ®· t×m c¸ch kÝch thÝch nÒn kinh tÕ vµ ®Èy nhanh t¨ng tr­ëng c«ng nghiÖp b»ng viÖc ®Çu t­ vµo mét sè dù ¸n c¬ së h¹ tÇng vµ c«ng nghiÖp nÆng. Chi tieu ChÝnh phñ t¨ng b»ng c¸ch ®i vay nî n­íc ngoµi ®Ó mua c¸c cæ phÇn cña c¸c c«ng ty n­íc ngoµi víi môc ®Ých cã ®iÒu kiÖn kiÓm so¸t c¸c c«ng ty lín cña n­íc ngoµi. Do vËy mµ nî n­íc ngoµi cña Malaixia tÝnh ®Õn n¨m 1984 ®· t¨ng tíi 15 tû ®« la. N¨m 1985-1986, do ¶nh h­ëng cña gi¸ dÇu má vµ dÇu cä trªn thÕ giíi gi¶m nhanh, s¶n l­îng GNP theo ®Çu ng­êi gi¶m xuèng cßn 1600 USD b×nh qu©n ®Çu ng­êi, th©m hôt lín trong ng©n s¸ch nhµ n­íc. ChÝnh phñ ®· ph¶i thay ®æi mét sè chÝnh s¸ch nh­ b·i bá mét vµi môc tiªu vµ chi tiªu vµ t¨ng tr­ëng trong kÕ ho¹ch lÇn thø 5 (1986-1990), chó träng h¬n vÒ khu vùc t­ nh©n, t­ nh©n ho¸ mét sè c«ng ty quèc doanh vµ cña chÝnh phñ; C«ng ty vËn t¶i biÓn quèc gia vµ hµng kh«ng quèc gia ®­îc b¸n mét phÇn cho c¸c nhµ ®Çu t­ th«ng qua thÞ tr­êng chøng kho¸n. NÒn kinh tÕ Malaixia b¾t ®Çu ®­îc phôc håi tõ n¨m 1987 liªn tôc ®Õn 1989 nhê sù c¶i tiÕn vÒ gi¸ c¶ hµng ho¸ vµ t¨ng tr­ëng trong s¶n xuÊt c«ng nghiÖp. GDP thùc tÕ t¨ng 4,7% n¨m 1987; 9,5% n¨m 1988 vµ 7,7% n¨m 1989. Hµng xuÊt khÈu chiÕm h¬n 3/4 t¨ng tr­ëng, dÉn tíi c¸n c©n thanh to¸n d­ thõa, ®Çu t­ n­íc ngoµi t¨ng lªn, nî n­íc ngoµi gi¶m. Vèn lµ n­íc cã nguån lùc vµ ®Êt ®ai dåi dµo, lùc l­îng lao ®éng cã häc vÊn tèt vµ m«i tr­êng chÝnh trÞ æn ®Þnh, tiÕt kiÖm trong n­íc m¹nh t¹o ®ñ vèn cho ®Çu t­, ngoµi ra víi chÝnh s¸ch thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi, kh¶ n¨ng t¨ng tr­ëng cña Malaixia lµ cã triÓn väng tiÕp tôc vµ thÞnh v­îng. Tuy nhiªn, chÝnh phñ Malaixia vÉn lu«n ph¶i cã nh÷ng chÝnh s¸ch phï hîp ®Ó ®Ò phßng nh÷ng tæn th­¬ng do biÕn ®éng tõ bªn ngoµi. 2.2. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ vµ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi ë Trung Quèc Trung Quèc lµ n­íc réng (thø ba trªn thÕ giíi) vµ ®«ng d©n c­ (lín nhÊt thÕ giíi). N¨m 1949, nhµ n­íc míi thµnh lËp, nÒn kinh tÕ bÞ ¶nh h­ëng nghiªm träng do hËu qu¶ cña chiÕn tranh kÐo dµi vµ l¹m ph¸t cao. ChÝnh phñ ®· ®Þnh ra nh÷ng chÝnh s¸ch nh»m cñng cè quyÒn lùc, kh«i phôc trËt tù x· héi vµ kh¾c phôc t×nh tr¹ng thÊt nghiÖp vµ n¹n ®ãi. §Õn n¨m 1952, hÇu hÕt nh÷ng vÊn ®Ò trªn ®· ®­îc gi¶i quyÕt. Sau ®ã ChÝnh phñ quyÕt ®Þnh söa ®æi c¬ cÊu nÒn kinh tÕ, ¸p dông m« h×nh kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung cña Liªn X«. Gi¶m møc ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo n«ng ngiÖp, kÕ ho¹ch 5 n¨m lÇn thø nhÊt tËp trung vµo x©y dùng c«ng nghiÖp nÆng, ®Æc biÖt lµ c«ng nghiÖp quèc phßng, phÇn lín trang thiÕt bÞ ®­îc nhËp tõ Liªn X«. Tõ n¨m 1957, Trung Quèc ®¹t møc t¨ng tr­ëng ®¸ng kÓ (5,7% hµng n¨m). NhiÒu ch­¬ng tr×nh thö nghiÖm cña cuéc "®¹i nh¶y vät" (1958-1960) nh­ tËp thÓ ho¸ n«ng th«n, lo¹i bá c¸c h×nh thøc khuyÕn khÝch vÒ tiÒn l­¬ng, v.v.. ®· ®em l¹i hËu qu¶ lµ mét cuéc suy tho¸i vµo ®Çu nh÷ng n¨m 60. Thêi kú nµy còng lµ thêi kú Liªn X« c¾t viÖn trî vµ rót chuyªn gia vÒ n­íc do x¶y ra mèi bÊt hoµ gi÷a hai n­íc X« - Trung. Trung Quèc ®· nhÊn m¹nh chÝnh s¸ch tù lùc tù c­êng vµ giµnh ®Çu t­ lín h¬n cho n«ng nghiÖp. TiÕp ngay sau ®ã lµ cuéc c¸ch m¹ng v¨n ho¸ (1966-1976) vµ hËu qu¶ cña nã ®· lµm h¹i nÒn kinh tÕ, ph¸ ho¹i nÒn ngo¹i th­¬ng vµ gÇn nh­ ®ãng cöa c¸c c¬ së gi¸o dôc vµ ®µo t¹o. N¨m 1975, ChÝnh phñ Trung Quèc ®· v¹ch ra mét lo¹t c¸c môc tiªu kinh tÕ míi nh»m ®­a Trung Quèc lªn vÞ trÝ hµng ®Çu vÒ kinh tÕ n¨m 2000. Ch­¬ng tr×nh "Bèn hiÖn ®¹i ho¸" víi môc tiªu t¨ng nhanh s¶n l­îng trong n«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp, khoa häc kü thuËt vµ quèc phßng. N¨m 1978, d­íi chÝnh quyÒn cña §Æng TiÓu B×nh, ch­¬ng tr×nh l¹i ®­îc kh¼ng ®Þnh l¹i víi kÕ ho¹ch 10 n¨m. Mét lo¹t c¸c nhµ m¸y hoµn chØnh ®­îc nhËp tõ ph­¬ng T©y, víi tiÒn ®Ò c¬ b¶n cña chÝnh s¸ch kinh tÕ lµ lîi Ých cña ng­êi tiªu dïng, n¨ng suÊt kinh tÕ vµ sù æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ lµ kh«ng thÓ t¸ch rêi ®­îc. Môc tiªu lµ t¨ng thu nhËp vµ tiªu dïng c¸ nh©n, ¸p dông nh÷ng hÖ thèng s¶n xuÊt, khuyÕn khÝch vµ qu¶n lý míi. KÕ ho¹ch 5 n¨m lÇn thø s¸u ®· c«ng bè nh÷ng cuéc c¶i c¸ch trong n«ng nghiÖp, quyÒn tù qu¶n, khuyÕn khÝch c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng, gi¶m thuÕ ®èi víi c¸c xÝ nghiÖp ngoµi quèc doanh, thóc ®Èy giao dÞch trùc tiÕp gi÷a hai doanh nghiÖp Trung Quèc vµ n­íc ngoµi. Nh÷ng cuéc c¶i c¸ch ®· ®em l¹i nhiÒu thµnh tùu to lín, thu nhËp quèc d©n, s¶n l­îng n«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp t¨ng lªn 10% trong nh÷ng n¨m 80. Thu nhËp thùc tÕ b×nh qu©n ®Çu ng­êi cña n«ng d©n t¨ng gÊp ®«i, cña ng­êi d©n thµnh thÞ t¨ng 43%. Trung Quèc ®· tù tóc s¶n xuÊt ®­îc ngò cèc, c¸c ngµnh s¶n xuÊt ë n«ng th«n në ré vµ t¨ng 23% s¶n l­îng n«ng nghiÖp, thu hót lao ®éng d­ thõa ë n«ng th«n. Nh÷ng cuéc c¶i c¸ch c«ng nghiÖp ®· lµm ®a d¹ng ho¸ c¸c mÆt hµng c«ng nghiÖp nhÑ vµ hµng tiªu dïng s½n cã. §éi ngò l·nh ®¹o ®· ®æi míi trong ph­¬ng thøc qu¶n lý thÓ hiÖn trong viÖc thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p tµi chÝnh vµ hµnh chÝnh, sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a viÖc ®Þnh h­íng cña trung ­¬ng vµ s¸ng kiÕn cña ®Þa ph­¬ng ®· t¹o ra mét nÒn kinh tÕ víi hÖ thèng hµng ho¸ x· héi chñ nghÜa chÞu ¶nh h­ëng cña c¬ chÕ thÞ tr­êng. Tuy nhiªn, Trung Quèc còng cÇn ph¶i gi¶i quyÕt mét lo¹t c¸c vÊn ®Ò nh­ tham nh÷ng, l¹m ph¸t, thÊt nghiÖp th«ng qua c¸c biÖn ph¸p, chÝnh s¸ch phï hîp ®Ó cã thÓ tiÕp tôc tiÕn b­íc v÷ng ch¾c trªn con ®­êng ph¸t triÓn. PhÇn IV C¸c gi¶i ph¸p chñ yÕu chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ n­íc ta theo h­íng héi nhËp víi nÒn kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi. 1. CÇn rµ xÐt ®Ó ®iÒu chØnh hoµn thiÖn vµ n©ng cao chÊt l­îng quy ho¹ch. ChiÕn l­îc ph¸t triÓn c¸c ngµnh, c¸c vïng vµ c¸c ®Þa ph­¬ng. Tõ ®Çu nh÷ng n¨m 1990 ®Õn nay, chóng ta ®· tËp trung x©y dùng quy ho¹ch vµ chiÕn l­îc ph¸t triÓn theo mét sè ngµnh träng ®iÓm nh­: Xi m¨ng, s¾t thÐp, dÖt may, thuû s¶n, da giÇy… cho mét sè vïng kinh tÕ träng ®iÓm nh­ vïng ®ång b»ng S«ng Hång, ®ång b»ng S«ng Cöu Long, vïng tam gi¸c kinh tÕ träng ®iÓm miÒn Trung… Trªn c¬ së c¸c b¶n quy ho¹ch vµ chiÕn l­îc ph¸t triÓn ®ã nhiÒu dù ¸n lín quy m« quèc gia ®· ®­îc x©y dùng vµ thùc hiÖn: dù ¸n 327, dù ¸n quy ho¹ch hÖ thèng c¶ng biÓn, dù ¸n ph¸t triÓn c¸c khu chÕ xuÊt vµ khu c«ng nghiÖp tËp trung, dù ¸n trång 5 triÖu ha rõng ®Õn n¨m 2010… Nh×n chung, c¸c b¶n quy ho¹ch chiÕn l­îc vµ dù ¸n nµy ®· gãp phÇn: - Qu¸n triÖt tinh thÇn vµ triÓn khai thùc hiÖn tèt h¬n ®­êng lèi chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch… cña §¶ng vµ Nhµ n­íc theo tinh thÇn NghÞ quyÕt c¸c §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VI, VII vµ VIII vµo ®iÒu kiÖn cô thÓ cña tõng ngµnh, tõng vïng vµ tõng ®Þa ph­¬ng, ®Æc biÖt lµ quan ®iÓm kinh tÕ - x· héi n­íc ta ®Õn n¨m 2000 do §¹i héi toµn quèc lÇn thø VII th«ng qua. - Qu¸n triÖt c¸c thay ®æi cña t×nh h×nh ®Êt n­íc trong nh÷ng n¨m ®Çu thùc hiÖn chñ tr­¬ng ®æi míi vµ chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr­êng. - Qu¸n triÖt vµ cã c¸c ®iÒu chØnh cÇn thiÕt tr­íc c¸c biÕn ®éng lín trong bèi c¶nh quèc tÕ vµ khu vùc. - §Þnh h­íng ph¸t triÓn c¸c nhãm ngµnh lín cña nÒn kinh tÕ vµ gãp phÇn chuyÓn dÞch c¬ cÊu néi bé c¸c nhãm ngµnh, c¬ cÊu thµnh phÇn vµ c¬ cÊu vïng theo h­íng tÝch cùc, trong quü ®¹o chung chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo c¸c chñ tr­¬ng, ®­êng lèi cña §¶ng vµ Nhµ n­íc. - Qu¸n triÖt c¸c t­ t­ëng, quan ®iÓm ®Þnh h­íng vµ môc tiªu cña chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi n­íc ta trong thêi kú 2001 - 2010. Tr­íc m¾t, trong c¸c n¨m 1999, 2000 cÇn c¨n cø vµo kÕt qu¶ thùc hiÖn chiÕn l­îc 1991 - 2000, vµo c ¸c yªu cÇu vµ bèi c¶nh thùc tÕ trong nh÷ng n¨m cuèi cïng cña thêi kú chiÕn l­îc vµ vµo c¸c kÕt qu¶ ph©n tÝch, dù b¸o chuÈn bÞ x©y dùng chiÕn l­îc ®Õn n¨m 2010 mµ thùc hiÖn viÖc ®iÒu chØnh c¸c môc tiªu, chÝnh s¸ch vµ gi¶i ph¸p thùc thi chiÕn l­îc. Trong rµ xÐt vµ ®iÒu chØnh c¸c chiÕn l­îc vµ quy ho¹ch ®· cã, cÇn chó träng néi dung cèt lâi lµ phôc vô chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ quèc d©n theo yªu cÇu c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ vµ phï hîp víi tiÕn tr×nh héi nhËp víi nÒn kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi. - X¸c ®Þnh l¹i trËt tù vµ tèc ®é ph¸t triÓn cña tõng ngµnh kinh tÕ, tõng vïng vµ thµnh phÇn kinh tÕ. Víi môc tiªu dù kiÕn ®Õn kho¶ng 2005 - 2010 c¬ b¶n biÕn n­íc ta thµnh mét n­íc c«ng nghiÖp. - §iÒu chØnh chiÕn l­îc vµ quy ho¹ch ph¸t triÓn, ph¶i chó träng c¶ c¸c quan hÖ theo ngµnh kinh tÕ - kü thuËt nh»m b¶o ®¶m qu¶n lý vµ ph¸t triÓn theo ngµnh, c¶i biÕn c¬ cÊu néi bé ngµnh vµ c¸c quan hÖ theo vïng vµ thµnh phÇn kinh tÕ c¬ cÊu lo¹i h×nh doanh nghiÖp trªn l·nh thæ vµ theo ngµnh ®Ó khai th¸c tiÒm n¨ng b¶o ®¶m tèc ®é ph¸t triÓn nhanh vµ yªu cÇu cña m« h×nh kinh tÕ h­íng ngo¹i. Nh­ vËy, môc tiªu ®iÒu chØnh chiÕn l­îc vµ quy ho¹ch ph¶i phôc vô chuyÓn dÞch c¶ 3 lo¹i c¬ cÊu trong giai ®o¹n s¾p tíi lµ c¬ cÊu ngµnh, c¬ cÊu vïng vµ c¬ cÊu thµnh phÇn kinh tÕ. 2. X¸c ®Þnh vµ tËp trung søc ph¸t triÓn c¸c ngµnh träng ®iÓm mòi nhän, c¸c ngµnh cÇn ­u tiªn ph¸t triÓn trong thêi kú s¾p tíi. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng héi nhËp trong thêi kú ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®aÞi ho¸ ®ßi hái ph¶i x¸c ®Þnh vµ ph¸t triÓn c¸c ngµnh träng ®iÓm, ngµnh mòi nhän. Môc tiªu cña chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ lµ c¶i biÕn c¬ cÊu hiÖn t¹i, tiÕn tíi mét c¬ cÊu hîp lý, ®a ngµnh, trong ®ã h×nh thµnh c¸c ngµnh träng ®iÓm, mòi nhän, ph¸t triÓn bÒn v÷ng nh»m khai th¸c tèt néi lùc, tham gia cã hiÖu qu¶ vµo ph©n c«ng, hîp t¸c quèc tÕ. XuÊt ph¸t tõ thùc tiÔn vµ yªu cÇu chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, khi x¸c ®Þnh c¸c ngµnh mòi nhän träng ®iÓm, ngµnh cÇn ­u tiªn ph¸t triÓn ph¶i chó träng c¸c vÊn ®Ò sau: Thø nhÊt, cÇn hÕt søc coi träng tÝnh bÒn v÷ng cña sù ph¸t triÓn. Thø hai, lùa chän c¸c ngµnh träng ®iÓm mòi nhän ph¶i dùa trªn c¬ së hÖ thèng tiªu chuÈn phï hîp. 3. TËp trung nghiªn cøu thÞ tr­êng ®Ó x¸c ®Þnh c¬ cÊu s¶n phÈm hîp lý. X¸c ®Þnh c¬ cÊu s¶n phÈm (c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ) hîp lý theo h­íng khai th¸c lîi thÕ ®Êt n­íc phï hîp víi tiÕn tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng héi nhËp lµ vÊn ®Ò cã tÝnh phæ biÕn trªn thÕ giíi. VÒ thùc tr¹ng chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ n­íc ta, trong nh÷ng n¨m qua cã thÓ rót ra nhËn xÐt tæng qu¸t sau: C¶ vÒ ®Þnh h­íng thÞ tr­êng lÉn c¬ cÊu s¶n phÈm ë n­íc ta hiÖn nay ®ang ®an xen gi÷a c¸c thêi kú. §iÒu ®ã cã lý do tõ: - §iÓm xuÊt ph¸t cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ n­íc ta cßn thÊp, søc s¶n xuÊt (n¨ng lùc s¶n xuÊt) cña c¸c ngµnh vµ c¸c nhãm ngµnh kinh tÕ quèc d©n cßn yÕu kÐm l¹i ph©n bè ph©n t¸n. - Sù t×m kiÕm lîi thÕ cña n­íc ®i sau ®èi víi thÞ tr­êng "ng¸ch" hay "ph©n ®o¹n thÞ tr­êng phï hîp" cßn nhiÒu lóng tóng. - Sù ®µo th¶i tù nhiªn ®èi víi s¶n phÈm, do qu¸ tr×nh ®æi míi c¬ cÊu s¶n phÈm diÔn ra chËm ch¹p. - sù tiÕp nhËn th«ng tin thÞ tr­êng, th«ng tin khoa häc kü thuËt, th«ng tin qu¶n lý cßn nhiÒu bÊt cËp. 4. T¨ng c­êng mét sè ®iÒu kiÖn chñ yÕu nh»m chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ trong ®iÒu kiÖn héi nhËp víi nÒn kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi. §Ó thùc hiÖn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo c¸c quan ®iÓm vµ ph­¬ng h­íng ®· x¸c ®Þnh cÇn ph¶i t¹o lËp vµ hoµn thiÖn nhiÒu ®iÒu kiÖn. ë ®©y chØ ®i vµo mét sè ®iÒu kiÖn chñ yÕu: - §æi míi c¬ cÊu vµ chÝnh s¸ch ®Çu t­ ®Ó thùc hiÖn môc tiªu chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ trong ®iÒu kiÖn héi nhËp víi khu vùc vµ thÕ giíi. - Hoµn thiÖn mét sè chÝnh s¸ch tµi chÝnh tiÒn tÖ, kh¾c phôc qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ. - ChuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng vµ n©ng cao chÊt l­îng ®µo t¹o nguån nh©n lùc phôc vô chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ. kÕt luËn ViÖt Nam ®i vµo thêi kú c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc trïng víi víi thêi ®iÓm thÕ giíi ®ang diÔn ra nh÷ng thay ®æi lín vÒ chÝnh trÞ vµ kinh tÕ. Xu thÕ hoµ hoµ b×nh vµ hîp t¸c ®Ó ph¸t triÓn ngµy cµng trë thµnh ®ßi hái bøc xóc; toµn cÇu ho¸ vµ khu vùc ho¸ ®êi sèng kinh tÕ ®· trë thµnh mét trong nh÷ng xu thÕ ph¸t triÓn chñ yÕu cña quan hÖ quèc tÕ hiÖn ®¹i. Cuéc c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ ®· vµ ®ang thóc ®Èy m¹nh mÏ qu¸ tr×nh chuyªn m«n ho¸ vµ hîp t¸c gi÷a c¸c quèc gia lµm cho lùc l­îng s¶n xuÊt ®­îc quèc tÕ ho¸ ngµy cµng cao. Nh÷ng tiÕn bé cña khoa häc c«ng nghÖ, ®Æc biÖt lµ ngµnh tin häc, ®· d©n tíi sù h×nh thµnh nh÷ng m¹ng l­íi toµn cÇu nh­: "xa l« th«ng tin", "th­¬ng m¹i ®iÖn tö". §Æc ®iÓm nµy ®ßi hái c¸c n­íc ®Òu ph¶i nç lùc héi nhË vµo xu thÓ chung, ®iÒu chØnh chÝnh s¸ch theo h­íng më cöa. Chóng ta còng nhËn thøc râ héi nhËp khu vùc vµ quèc tÕ thùc chÊt lµ cuéc ®Êu tranh phøc t¹p ®Ó gãp phÇn ph¸t triÓn kinh tÕ, cñng cè an ninh chÝnh trÞ , gi÷ g×n b¶n s¾c d©n téc. Qu¸n triÖt ®Æc ®iÓm nµy lµ yÕu tè quan träng ®Ó chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ®óng h­íng vµ cã hiÖu qu¶. tµi liÖu tham kh¶o 1. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh vµ ph¸t triÓn c¸c ngµnh träng ®iÓm mòi nhän ë ViÖt Nam - NXB khoa häc x· héi - 1996 2. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ trong ®iÒu kiÖn cña khu vùc vµ thÕ giíi - NXB chÝnh trÞ quèc gia - 1999. 3. Gi¸o tr×nh kinh tÕ chÝnh trÞ - §¹i häc KTQD - NXB - Hµ Néi - 2000 4. C¸c chuyÓn ®Ò nghiªn cøu qu¸n triÖt nghÞ quyÕt §¹i héi §¶ng lÇn thø IX - NXB Qu©n ®éi nh©n d©n. môc lôc Lêi nãi ®Çu 1 PhÇn I. Mét sè lý luËn vÒ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ quèc d©n 2 1. Nh÷ng kh¸i niÖm chung vÒ c¬ cÊu kinh tÕ 2 1.1. Kh¸i niÖm c¬ cÊu 2 1.2. Kh¸i niÖm c¬ cÊu kinh tÕ 2 1.3. Ph©n lo¹i c¬ cÊu kinh tÕ 3 1.4. Vai trß cña c¬ cÊu kinh tÕ trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ 6 2. Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ quèc d©n 6 2.1. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ 6 2.2. Mét sè m« h×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ 7 2.3. Nh÷ng quan niÖm vÒ chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ 11 2.4. Nh÷ng yÕu tè ¶nh h­ëng tíi chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh cña nÒn kinh tÕ 12 PhÇn II. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu ngnµh kinh tÕ theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ 14 1. Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ 14 1.1. Quan niÖm vÒ c«ng nghiÖp ho¸ 14 1.2. B¶n chÊt c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ 14 1.3. C¬ së khoa häc viÖc thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸ 15 2. C«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ c¸c ngµnh kinh tÕ quèc d©n n­íc ta 16 2.1. §iÒu kiÖn vµ bèi c¶nh tiÕn hµnh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ c¸c ngµnh kinh tÕ quèc d©n 16 2.2. Ph­¬ng h­íng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ c¸c ngµnh kinh tÕ quèc d©n 16 2.3. Quan ®iÓm chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ cña n­íc ta 20 2.4. Nh÷ng ®iÒu kiÖn, biÖn ph¸p chñ yÕu nh»m thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ c¸c ngµnh kinh tÕ quèc d©n ë n­íc ta 21 PhÇn III. Sù cÇn thiÕt chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ 24 1. Sù cÇn thiÕt ph¶i chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ 24 1.1. XuÊt ph¸t tõ t×nh h×nh, xu h­íng chung cña khu vùc, thÕ giíi 24 1.2. XuÊt ph¸t tõ yªu cÇu trong n­íc 25 1.3. XuÊt ph¸t tõ nh÷ng yªu cÇu kh¸c 26 2. Kinh nghiÖm chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ mét sè n­íc 27 2.1. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu vµ ph¸t triÓn kinh tÕ ë Malaixia 27 2.2. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ vµ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi ë Trung Quèc 28 PhÇn IV. C¸c gi¶i ph¸p chñ yÕu chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ n­íc ta theo h­íng héi nhËp víi nÒn kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi 31 1. CÇn rµ xÐt ®Ó ®iÒu chØnh hoµn thiÖn vµ n©ng cao chÊt l­îng quy ho¹ch chiÕn l­îc ph¸t triÓn c¸c ngµnh, c¸c vïng vµ c¸c ®Þa ph­¬ng 31 2. X¸c ®Þnh vµ tËp trung søc ph¸t triÓn c¸c ngµnh träng ®iÓm mòi nhän, c¸c ngµnh cÇn ­u tiªn ph¸t triÓn trong thêi kú s¾p tíi 32 3. TËp trung nghiªn cøu thÞ tr­êng ®Ó x¸c ®Þnh c¬ cÊu s¶n phÈm hîp lý 33 4. T¨ng c­êng mét sè ®iÒu kiÖn chñ yÕu nh»m chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ trong ®iÒu kiÖn héi nhËp víi nÒn kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi 34 KÕt luËn 35 Tµi liÖu tham kh¶o 36

Các file đính kèm theo tài liệu này:

  • docDA340.doc
Tài liệu liên quan