Mở đầu
I. Nghiên cứu lí luận về doanh nghiệp Nhà nước và cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước trong nền kinh tế ở Việt Nam
1. Doanh nghiệp Nhà nước
a. Khái niệm
b. Vị trí và vai trò
2. Cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước
a. Khái niệm
b. Vị trí và vai trò
II.Thực trạng doanh nghiệp Nhà nước ở Việt Nam
1. Trước thời kì đổi mới (trước 1986)
2. Từ thời kì đổi mới đến nay (từ 1986->nay)
3. Đánh giá thành tựu, hạn chế của doanh nghiệp Nhà nước
4. Những vấn đề đặt ra trong việc củng cố sắp xếp các doanh nghiệp Nhà nước
III. Nghiên cứu quan điểm và các giải pháp tiến hành cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước ở Việt Nam
1. Các quan điểm của Đảng và Nhà nước về vấn đề cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước
2. Các giải pháp cơ bản tiến hành cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước
Kết luận
- ý nghĩa lí luận và thực tiễn của việc nghiên cứu đề tài
Danh mục tài liệu tham khảo.
Mở đầu
Như đã biết đất nước ta là một nước nghèo, các trang thiết bị lạc hậu, nguồn tài chính hạn hẹp nên các doanh nghiệp Nhà nước hầu như không có khả năng cạnh tranh trên thị trường và đổi mới công nghệ cũng như sản phẩm. Ngân sách Nhà nước không có khả năng cấp vốn và bao cấp các doanh nghiệp Nhà nước như trước đây. Các ngân hàng cho vay cũng phải có các điều kiện bảo đảm như tài sản thế chấp, khả năng kinh doanh để tính khả năng thu hồi vốn. Hầu hết các doanh nghiệp ở trong tình trạng không có vốn nhưng cũng không có cách nào để huy động. Đối mặt với những khó khăn đó, cổ phần hóa được coi là một giải pháp nhằm tạo ra môi trường huy động vốn dài hạn cho các doanh nghiệp để đầu tư chiều sâu đổi mới công nghệ. Vì vậy đây là lựa chọn tất yếu có tính khách quan. Cổ phần hóa là một nội dung quan trọng trong công cuộc đổi mới. Cổ phần hóa thu hút được một nguồn vốn nhất định trong công nhân viên tại doanh nghiệp và ngoài xã hội, tạo ra một động lực trong quản lý và phát huy tốt hơn tính sáng tạo, cần cù của người lao động việc làm của người lao động đảm bảo tốt hơn nên doanh thu lợi nhuận và các khoản nộp ngân sách, tích lũy vốn của doanh nghiệp và chính thu nhập của người lao động sẽ tăng lên chuyển đổi hình thức sở hữu với quy chế quản lý mới,người lao động sẽ phát huy ý thức kỷ luật, tự giác, chủ động tinh thần tiết kiệm trong lao động góp phần làm cho hiệu quả trong sản xuất kinh doanh ngày càng cao, mang lợi ích thiết thực cho bản thân mình, công ty Nhà nước và xã hội.
16 trang |
Chia sẻ: thanhnguyen | Lượt xem: 1509 | Lượt tải: 0
Bạn đang xem nội dung tài liệu Cổ phần hoá doanh nghiệp Nhà nước ở Việt Nam lí luận và thực tiễn, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
®Ò c¬ng ®Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ
§Ò tµi: Cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ níc ë ViÖt Nam lÝ luËn vµ thùc tiÔn
Ngêi thùc hiÖn : NguyÔn V¨n Häc
Líp : Qu¶n lÝ kinh tÕ 47A
Ngêi híng dÉn : GS.TS. Ph¹m Quang Phan
Më ®Çu
I. Nghiªn cøu lÝ luËn vÒ doanh nghiÖp Nhµ níc vµ cæ phÇn hãa doanh nghiÖp Nhµ níc trong nÒn kinh tÕ ë ViÖt Nam
1. Doanh nghiÖp Nhµ níc
a. Kh¸i niÖm
b. VÞ trÝ vµ vai trß
2. Cæ phÇn hãa doanh nghiÖp Nhµ níc
a. Kh¸i niÖm
b. VÞ trÝ vµ vai trß
II.Thùc tr¹ng doanh nghiÖp Nhµ níc ë ViÖt Nam
1. Tríc thêi k× ®æi míi (tríc 1986)
2. Tõ thêi k× ®æi míi ®Õn nay (tõ 1986->nay)
3. §¸nh gi¸ thµnh tùu, h¹n chÕ cña doanh nghiÖp Nhµ níc
4. Nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt ra trong viÖc cñng cè s¾p xÕp c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc
III. Nghiªn cøu quan ®iÓm vµ c¸c gi¶i ph¸p tiÕn hµnh cæ phÇn hãa doanh nghiÖp Nhµ níc ë ViÖt Nam
1. C¸c quan ®iÓm cña §¶ng vµ Nhµ níc vÒ vÊn ®Ò cæ phÇn hãa doanh nghiÖp Nhµ níc
2. C¸c gi¶i ph¸p c¬ b¶n tiÕn hµnh cæ phÇn hãa doanh nghiÖp Nhµ níc
KÕt luËn
- ý nghÜa lÝ luËn vµ thùc tiÔn cña viÖc nghiªn cøu ®Ò tµi
Danh môc tµi liÖu tham kh¶o.
Më ®Çu
Nh ®· biÕt ®Êt níc ta lµ mét níc nghÌo, c¸c trang thiÕt bÞ l¹c hËu, nguån tµi chÝnh h¹n hÑp nªn c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc hÇu nh kh«ng cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ trêng vµ ®æi míi c«ng nghÖ còng nh s¶n phÈm. Ng©n s¸ch Nhµ níc kh«ng cã kh¶ n¨ng cÊp vèn vµ bao cÊp c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc nh tríc ®©y. C¸c ng©n hµng cho vay còng ph¶i cã c¸c ®iÒu kiÖn b¶o ®¶m nh tµi s¶n thÕ chÊp, kh¶ n¨ng kinh doanh ®Ó tÝnh kh¶ n¨ng thu håi vèn. HÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp ë trong t×nh tr¹ng kh«ng cã vèn nhng còng kh«ng cã c¸ch nµo ®Ó huy ®éng. §èi mÆt víi nh÷ng khã kh¨n ®ã, cæ phÇn hãa ®îc coi lµ mét gi¶i ph¸p nh»m t¹o ra m«i trêng huy ®éng vèn dµi h¹n cho c¸c doanh nghiÖp ®Ó ®Çu t chiÒu s©u ®æi míi c«ng nghÖ. V× vËy ®©y lµ lùa chän tÊt yÕu cã tÝnh kh¸ch quan. Cæ phÇn hãa lµ mét néi dung quan träng trong c«ng cuéc ®æi míi. Cæ phÇn hãa thu hót ®îc mét nguån vèn nhÊt ®Þnh trong c«ng nh©n viªn t¹i doanh nghiÖp vµ ngoµi x· héi, t¹o ra mét ®éng lùc trong qu¶n lý vµ ph¸t huy tèt h¬n tÝnh s¸ng t¹o, cÇn cï cña ngêi lao ®éng viÖc lµm cña ngêi lao ®éng ®¶m b¶o tèt h¬n nªn doanh thu lîi nhuËn vµ c¸c kho¶n nép ng©n s¸ch, tÝch lòy vèn cña doanh nghiÖp vµ chÝnh thu nhËp cña ngêi lao ®éng sÏ t¨ng lªn chuyÓn ®æi h×nh thøc së h÷u víi quy chÕ qu¶n lý míi,ngêi lao ®éng sÏ ph¸t huy ý thøc kû luËt, tù gi¸c, chñ ®éng tinh thÇn tiÕt kiÖm trong lao ®éng gãp phÇn lµm cho hiÖu qu¶ trong s¶n xuÊt kinh doanh ngµy cµng cao, mang lîi Ých thiÕt thùc cho b¶n th©n m×nh, c«ng ty Nhµ níc vµ x· héi.
Néi dung
I. Nghiªn cøu lÝ luËn vÒ doanh nghiÖp Nhµ níc vµ cæ phÇn hãa doanh nghiÖp Nhµ níc trong nÒn kinh tÕ ë ViÖt Nam
1. Doanh nghiÖp Nhµ níc
a. Kh¸i niÖm: Theo ®iÒu 1 cña luËt doanh nghiÖp Nhµ níc quy ®Þnh.
Doanh nghiÖp Nhµ níc lµ tæ chøc kinh tÕ do Nhµ níc ®Çu t vèn, thµnh lËp vµ tæ chøc qu¶n lý, ho¹t ®éng kinh doanh hoÆc ho¹t ®éng c«n gÝch, nh»m thùc hiÖn môc tiªu kinh tÕ x· héi do Nhµ níc gia….
- Doanh nghiÖp Nhµ níc, cã t c¸ch ph¸p nh©n, ph¸p quyÒn vµ nghÜa vô d©n sù, tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ toµn bé ho¹t ®éng, kinh doanh trong ph¹m vi sè vèn do doanh nghiÖp qu¶n lý.
b. VÞ trÝ vµ vai trß cña doanh nghiÖp Nhµ níc trong nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn.
Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn doanh nghiÖp Nhµ níc cña mçi quèc gia tuy cã nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng nhÊt ®Þnh, song cã ®Æc ®iÓm chung lµ thêng tËp trung vµo nh÷ng ngµnh, nh÷ng lÜnh vùc then chèt, gi÷ vÞ trÝ vai trß chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ quèc d©n.
Tr¶ qua nhiÒu n¨m x©y dùng vµ ph¸t triÓn, doanh nghiÖp Nhµ níc ë níc ta ®· trë thµnh mét lùc lîng kinh tÕ hïng hËu, nhÊt lµ trong c¸c ngµnh s¶n xuÊt vµ dÞch vô quan träng. Trong nÒn kinh tÕ hµng hãa nhiÒu thµnh phÇn cña níc ta doanh nghiÖp Nhµ níc gi÷ vÞ trÝ hµng ®Çu vµ vai trß chñ ®¹o ®îc thÓ hiÖn ë c¸c mÆt sau:
- Doanh nghiÖp Nhµ níc lµ lùc lîng vËt chÊt quan träng, vµ lµ c«ng cô qu¶n lý ®Ó Nhµ níc ®Þnh híng vµ ®iÒu tiÕt vÜ m« nÒn kinh tÕ quèc d©n. Nhµ níc ®iÒu tiÕt ph¸t triÓn cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ th«ng qua c¸c hÖ thèng ph¸p luËt, kÕ ho¹ch vµ chÝnh s¸ch, ®ång thêi sö dông doanh nghiÖp Nhµ níc nh lµ mét thùc lùc kinh tÕ, lµm c¬ së ®¶m b¶o cho nh÷ng c©n ®èi chñ yÕu trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ quèc d©n.
- Doanh nghiÖp Nhµ níc lµ mét trong sè c¸c nguån chñ yÕu cung cÊp tµi chÝnh cho ng©n s¸ch Nhµ níc. Nhê cã ®ãng gãp to lín vÒ tµi chÝnh cña c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc cho ng©n s¸ch, Nhµ níc cã thªm vèn ®Çu t vµo lÜnh vùc kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ kü thuËt nh»m b¶o ®¶m cung cÊp c¸c lo¹i hµng hãa vµ dÞch vô c«ng céng cho x· héi, gãp phÇn tÝch cùc vµo n©ng cao tèc ®é vµ hiÖu qu¶ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ quèc d©n.
- Doanh nghiÖp Nhµ níc lµ n¬i ®Æc biÖt quan träng thu hót viÖn trî vèn ®Çu t níc ngoµi cho ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Êt níc: §Ó ®¸p øng nhu cÇu to lín vÒ vèn cho c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa, cÇn tËn lùc khai th¸c c¸c nguån lùc tµi chÝnh bªn trong níc kÕt hîp thu hót nguån nh©n lùc bªn ngoµi. Thu hót tµi trî c¸c nguån vèn bªn ngoµi vµo c¸c lÜnh vùc nh khai th¸c than, dÇu khÝ, chÕ t¹o hµng ®iÖn tö, « t«, xe m¸y…
- Doanh nghiÖp Nhµ níc g¸nh v¸c tr¸ch nhiÖm nÆng nÒ trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi.
Nh vËy, doanh nghiÖp Nhµ níc lµ trung t©m tiªu biÓu cña khoa häc, c«ng nghÖ, lµ tÊm g¬ng s¸ng vÒ qu¶n lý, c¸c doanh nghiÖp kh«ng chØ chÞu phôc vô riªng cho m×nh, mµ cßn gãp phÇn phæ biÕn trang bÞ khoa häc, c«ng nghÖ míi…. Doanh nghiÖp Nhµ níc cßn t¹o ra c«ng ¨n viÖc lµm cho ngêi lao ®éng, c¶i thiÖn cuéc sèng, n©ng cao v¨n hãa gi¸o dôc, gi¶m sù chªnh lÖch thµnh thÞ vµ n«ng th«n…
2. Cæ phÇn hãa doanh nghiÖp Nhµ níc
a. Kh¸i niÖm
Tríc xu thÕ ph¸t triÓn ngµy cµng cao cña thÞ trêng thÕ giíi vµ nh÷ng yªu cÇu cña nÒn kinh tÕ "më" th× m« h×nh ho¹t ®éng cøng nh¾c cña c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc kh«ng cßn phï hîp ®Æc biÖt lµ ë c¸c níc ®ang ph¸t triÓn nh ViÖt Nam. Trªn thÕ giíi, xu thÕ cæ phÇn hãa ®· diÔn ra m¹nh mÏ tõ nh÷ng n¨m 80, cæ phÇn hãa cã thÓ hiÓu lµ viÖc chuyÓn mét doanh nghiÖp Nhµ níc thuéc së h÷u Nhµ níc thµnh c«ng ty cæ phÇn thuéc së h÷u tËp thÓ nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng vµ huy ®éng vèn ®¸p øng cho nhu cÇu ®Çu t vµ ph¸t triÓn.
Nh vËy, cæ phÇn hãa chÝnh lµ ph¬ng thøc thùc hiÖn x· héi hãa së h÷u, chuyÓn ®æi tõ së h÷u toµn d©n sang së h÷u tËp thÓ. §©y lµ mét c«ng cô huy ®éng vèn ®¹t hiÖu qu¶ cao, t¹o ®iÒu kiÖn cho ngêi lao ®éng thùc sù lµm chñ doanh nghiÖp.
b. VÞ trÝ vµ vai trß cña cæ phÇn hãa doanh nghiÖp Nhµ níc
Cæ phÇn hãa doanh nghiÖp Nhµ níc lµ lèi ra phï hîp víi khu vùc kinh tÕ Nhµ níc, nã cã vÞ trÝ vai trß trªn nhiÒu mÆt sau:
- Cæ phÇn hãa gi¶i táa ®îc bÕ t¾c khñng ho¶ng vÒ vèn cho doanh nghiÖp cæ phÇn hãa ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho nã më réng s¶n xuÊt kinh doanh, gi¶m nhÑ g¸nh nÆng tµi chÝnh cho Nhµ níc, Nhµ níc cã thÓ thu håi vèn ®Çu t ë doanh nghiÖp ®Ó chuyÓn sang ®Çu t c¸c ho¹t ®éng u tiªn h¬n nh»m t¹o ®ßn bÈy sang ®Çu t cho c¸c ho¹t ®éng u tiªn h¬n nh»m t¹o ®ßn bÈy thóc ®Èy ph¸t triÓn cña toµn bé x· héi, nh ®Çu t cho kÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt c«ng tr×nh phóc lîi, gi¸o dôc khoa häc..
- Cæ phÇn hãa th«ng qua ®a d¹ng hãa së h÷u t¹o ®éng lùc cho ngêi lao ®éng. Cæ phÇn hãa b¶o ®¶m së h÷u hãa cho ngêi lao ®éng t¹i c«ng ty, xÝ nghiÖp b»ng c¸ch cho hä tham gia ®Çu t mua cæ phiÕu, thùc hiÖn quyÒn lµm chñ thùc sù, cã tÝnh vËt chÊt trªn phÇn vèn ®ãng gãp cña hä vµ thùc sù phÊn ®Êu h¨ng h¸i cho n©ng cao hiÖu qu¶ ®ång vèn cã.
- Cæ phÇn hãa cho phÐp døt bá ®îc chÕ ®é bao cÊp ng©n s¸ch cña Nhµ níc, g¹t bá chØ ®¹o nhiÒu chi phÝ kinh tÕ cña c¸c c¬ quan chñ qu¶n bªn trªn. §ång thêi lµm cho doanh nghiÖp thùc sù trë thµnh chñ thÓ kinh doanh, chØ ho¹t ®éng v× môc tiªu cña doanh nghiÖp.
- Cæ phÇn hãa t¹o ®iÒu kiÖn c¶i tiÕn, ®æi míi céng t¸c l·nh ®¹o qu¶n lý doanh nghiÖp, tËp trung vµo ®ång bé thèng nhÊt thùc sù v× lîi Ých chung vµ lîi Ých riªng trong doanh nghiÖp.
- Cæ phÇn hãa t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp cæ phÇn ®îc tù chñ, chñ ®éng trong quan hÖ tù nguyÖn liªn doanh, liªn kÕt kinh tÕ víi c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n trong vµ ngoµi níc, më ra kh¶ n¨ng tù nguyÖn hîp t¸c kinh doanh.
- Nh vËy, cæ phÇn hãa con ®êng ng¾n nhÊt võa b¶o tån vèn cho Nhµ níc, gióp c¸c doanh nghiÖp tån t¹i vµ ph¸t triÓn thùc hiÖn nh÷ng chñ tr¬ng cña §¶ng vµ Nhµ níc, thu hót ®îc nguån vèn trong d©n, cßn t¹o m«i trêng c¹nh tranh b×nh ®¼ng, khuyÕn khÝch ®îc mäi thµnh phÇn kinh tÕ tham gia ®Çu t ph¸t triÓn
II. Thùc tr¹ng doanh nghiÖp Nhµ níc ë ViÖt Nam
1. Tríc thêi k× ®æi míi (tríc 1986)
Tõ n¨m 1986 trë vÒ tríc, khu vùc kinh tÕ Nhµ níc ë níc ta ho¹t ®éng trong c¬ chÕ kÕ ho¹ch tËp trung quan liªu bao cÊp, t¨ng trëng víi tèc ®é chËm, thÊt thêng vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi thÊp.
Do chñ quan duy ý chÝ vµ nãng véi ®i lªn chñ nghÜa x· héi, chóng ta ®· ph¸t triÓn µo µo, trµn lan nÒn kinh tÕ quèc d©n lµm cho sè doanh nghiÖp Nhµ níc tõ 7000 n¨m 1976 t¨ng lªn 12.000 n¨m 1986. §iÒu nµy ®· g©y ra t×nh tr¹ng l·ng phÝ tiÒn cña cña Nhµ níc vµo x©y dùng vµ trang bÞ c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc. H¬n n÷a, qu¶n lý c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc l¹i thùc hiÖn theo c¬ chÕ bao cÊp trong mét thêi gian dµi, lµm cho hiÖu qu¶ sö dông tµi s¶n trong khu vùc kinh tÕ Nhµ níc cßn thÊp, thiÕu vèn vµ chiÕm dông vèn lÉn nhau trë thµnh mét hiÖn tîng phæ biÕn.
2.Tõ thêi k× ®æi míi ®Õn nay (tõ 1986 ®Õn nay)
§¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VI cña §¶ng (th¸ng 12/1986) ®¸nh dÊu c¸c mèc quan träng trong tiÕn tr×nh ®æi míi kinh tÕ x· héi cña ®Êt níc.
- Cïng víi qu¸ tr×nh ®æi míi vµ chuyÓn ®æi c¬ chÕ ®· lµm cho doanh nghiÖp Nhµ níc n¨ng ®éng h¬n, hiÖu qu¶ h¬n. Sè lîng doanh nghiÖp Nhµ níc tõ n¨m 1989 lµ 12.000, sau khi m¹nh tay s¾p xÕp l¹i ®· gi¶m ®i qu¸ nöa, nhng tû träng GDP cña khu vùc kinh tÕ Nhµ níc trong nÒn kinh tÕ quèc d©n l¹i t¨ng lªn, tõ 37,6% n¨m 1986 t¨ng lªn 43,3% n¨m 1995, n¨m 2000 kho¶ng 39%; trong 5 n¨m 1991 - 1995 tèc ®é t¨ng trëng GDP b×nh qu©n hµng n¨m cña khu vùc doanh nghiÖp Nhµ níc ®¹t 11,7%, trong ®ã cña toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n chØ lµ 8,2%.
- Tuy ®· ®¹t ®îc nhiÒu kÕt qu¶, nhiÒu tÝch cùc song tríc xu thÕ toµn cÇu hãa, héi nhËp kinh tÕ mµ cã kh«ng Ýt c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc lµm ¨n thua lç, lµm mÊt vèn cña Nhµ níc, kh«ng cã kh¶ n¨ng thanh to¸n c«ng nî. Theo b¸o c¸o cña Bé Tµi chÝnh t¹i héi nghÞ ngµnh tµi chÝnh toµn quèc häp t¹i Hµ Néi ngµy 9 ®Õn ngµy 10/11/1998 sè doanh nghiÖp Nhµ níc thua lç cã gi¶m dÇn tõ 21% n¨m 1991 cßn 16% n¨m 1995 nhng ®Õn n¨m 1996 l¹i t¨ng lªn 22%. N¨m 1997 cã 1923 doanh nghiÖp thua lç, chiÕm 35% tæng sè doanh nghiÖp Nhµ níc. C¸c doanh nghiÖp Nhµ níc cã quy m« cßn bÐ vµ kh«ng ®ång ®Òu, thiÕu vèn, thiÕu kü thuËt, c«ng nghÖ, tay nghÒ kÐm, kinh nghiÖm, qu¶n lý cßn nhiÒu bÊt cËp ®· lµm cho c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc thua lç trÇm träng.
3. §¸nh gi¸ thµnh tùu, h¹n chÕ cña doanh nghiÖp Nhµ níc
a. §¸nh gi¸ vÒ nh÷ng thµnh tùu cña doanh nghiÖp Nhµ níc
Trong qu¸ tr×nh ®æi míi vµ chuyÓn ®æi c¬ chÕ ®· gióp cho c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc cã hiÖu qu¶ kinh doanh ngµy cµng t¨ng vµ ®ãng gãp vai trß quan träng trong nÒn kinh tÕ hµng hãa nhiÒu thµnh phÇn. §Æc biÖt sù ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc trong lÜnh vùc kÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt, n¨ng lîng, dÇu khÝ, giao th«ng bu chÝnh.. ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp Nhµ níc thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c, ph¸t triÓn ®ång thêi thóc ®Èy qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo híng c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa.
- C¸c doanh nghiÖp Nhµ níc ®ãng gãp GDP hµng n¨m cho khu vùc kinh tÕ quèc d©n, t¹o ra nguån vèn lín cho Nhµ níc thùc hiÖn x©y dùng c¬ së h¹ tÇng, x©y dùng c¸c c«ng tr×nh phóc lîi x©y dùng trêng häc, ph¸t triÓn gi¸o dôc, khoa häc, c«ng nghÖ… t¹o lËp b×nh ®¼ng trong x· héi, g©y dùng Nhµ níc ViÖt Nam ngµy cµng v¨n minh giµu ®Ñp.
- Nh÷ng thµnh tùu nµy gãp phÇn cñng cè vÞ thÕ cña c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc trªn trêng quèc tÕ.
b. §¸nh gi¸ vÒ nh÷ng h¹n chÕ cña doanh nghiÖp Nhµ níc
Cïng víi tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®· lµm cho nhiÒu doanh nghiÖp Nhµ níc ë níc ta kinh doanh thua lç, ph¸ s¶n… chÝnh v× lÏ ®ã mµ lµm cho th©m hôt ng©n s¸ch Nhµ níc ph¶i bï lç cho c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc, lµm cho n¹n thÊt nghiÖp ngµy cµng nhiÒu, thiÕu c«ng ¨n viÖc lµm, nhiÒu tÖ n¹n trong x· héi gia t¨ng,nguån vèn vay níc ngoµi ngµy cµng lín
- Nh÷ng h¹n chÕ cña doanh nghiÖp Nhµ níc kh«ng chØ lµm th©m hôt ng©n s¸ch Nhµ níc mµ nã cßn lµm cho qu¸ tr×nh thùc hiÖn c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa cña ®Êt níc bÞ chËm l¹i, kinh tÕ kÐm ph¸t triÓn dÉn ®Õn ngµy cµng tôt hËu so víi nÒn kinh tÕ cña c¸c quèc gia trªn thÕ giíi.
- Nh÷ng h¹n chÕ cña doanh nghiÖp Nhµ níc do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸ch quan vµ chñ quan g©y ra. Nhng nguyªn nh©n cùc kú quan träng g©y ra t×nh h×nh trªn lµ søc mua cña nh©n d©n, søc mua cña n«ng th«n cßn thÊp, thÞ trêng cha ®îc më réng, c¬ quan qu¶n lý cha ho¹t ®éng hiÖu qu¶, tr×nh ®é øng dông khoa häc cßn non kÐm, thiÕu nguån vèn ®Çu t…
Qua ®©y cã thÓ thÊy nh÷ng thµnh tùu vµ h¹n chÕ cña doanh nghiÖp Nhµ níc, nh÷ng t¸c ®éng cña nh÷ng thµnh tùu vµ h¹n chÕ ®ã tíi nÒn kinh tÕ, tíi cuéc sèng, ®Þnh híng ph¸t triÓn vµ chiÕn lîc ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ quèc d©n.
4. Nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt ra trong viÖc cñng cè s¾p xÕp c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc.
Nh»m qu¸n triÖt c¸c quan ®iÓm vµ yªu cÇu cña §¶ng vµ Nhµ níc ta, ®· ®Ò ra nh÷ng vÊn ®Ò trong viÖc cñng cè s¾p xÕp c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc:
- S¾p xÕp l¹i doanh nghiÖp Nhµ níc, duy tr× vµ ph¸t triÓn nh÷ng doanh nghiÖp Nhµ níc lµm ¨n cã hiÖu qu¶, gi¶i thÓ vµ cho ph¸ s¶n c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc bÞ thua lç kÐo dµi.
- S¸t nhËp c¸c doanh nghiÖp nhá vµo c¸c c«ng ty lín, thµnh lËp c¸c c«ng ty ngµnh hµng nh»m t¨ng søc c¹nh tranh trªn thÞ trêng trong vµ ngoµi níc, thÞ trêng khu vùc vµ thÞ trêng thÕ giíi.
- §æi míi c¬ chÕ qu¶n lý doanh nghiÖp theo híng giao quyÒn tù chñ kinh doanh, tõng bíc xãa bá c¬ chÕ Bé chñ qu¶n, cÊp hµnh chÝnh chñ qu¶n nhiÖm vô lµ sù c¸ch biÖt gi÷a doanh nghiÖp Trung ¬ng vµ doanh nghiÖp ®Þa ph¬ng, ®ång thêi t¨ng cêng c«ng t¸c kiÓm tra kiÓm so¸t cña Nhµ níc.
- Cæ phÇn hãa mét bé phËn doanh nghiÖp Nhµ níc theo yªu cÇu cña x· héi hãa nÒn s¶n xuÊt, ®Æc biÖt lµ x· héi hãa vÒ vèn.
S¾p xÕp l¹i c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc lµ mét vÊn ®Ò võa cã tÝnh bøc xóc, võa cã tÝnh c¬ b¶n. §©y lµ mét c«ng viÖc phøc t¹p, liªn quan ®Õn nhiÒu ngµnh, nhiÒu lÜnh vùc vµ nhiÒu tÇng líp d©n c, nã ®ßi hái ph¶i chi phÝ nhiÒu nguån lùc vµ kh«ng thÓ gi¶i quyÕt mét c¸ch nhanh chãng. §Ó ®¹t ®îc nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt ra trong viÖc cñng cè s¾p xÕp l¹i c¸c doanh nghiÖp th× c¸c doanh nghiÖp ph¶i gi¶i quyÕt mét sè vÊn ®Ò chñ yÕu nh sau:
+ Vai trß chñ ®¹o cña doanh nghiÖp Nhµ níc ph¶i ®îc kh¼ng ®Þnh dùa trªn c¬ së n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ - x· héi vµ n¨ng lùc c¹nh tranh lµ chñ yÕu. C¸c doanh nghiÖp Nhµ níc lµ c«ng cô v« cïng quan träng cña Nhµ níc ®Ó dÉn d¾t nÒn kinh tÕ quèc d©n ph¸t triÓn theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa.
+ C¸ch tiÕp cËn vÊn ®Ò s¾p xÕp l¹i c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc cÇn xuÊt ph¸t tõ quan hÖ së h÷u, ph¶i cã quan ®iÓm ®óng ®¾n vÒ c¬ cÊu së h÷u trong c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc. §Æc biÖt, coi träng quan hÖ gi÷a doanh nghiÖp Nhµ níc vµ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®Ó t¹o lªn søc m¹nh tæng hîp cña toµn bé nÒn kinh tÕ.
+ T¹o lËp m«i trêng c¹nh tranh b×nh ®¼ng trong s¶n xuÊt kinh doanh gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ.
+ X¸c ®Þnh ®¹i diÖn chñ së h÷u tµi s¶n cña Nhµ níc t¹i doanh nghiÖp Nhµ níc trªn c¬ së ph©n biÖt quyÒn së h÷u vµ quyÒn sö dông.
+ Hoµn thiÖn chøc n¨ng qu¶n lý cña Nhµ níc vÒ kinh tÕ trªn c¬ së t¸ch quyÒn së h÷u Nhµ níc cña c¸c c¬ quan Nhµ níc víi quyÒn s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, xãa bá chÕ ®é c¬ quan, cÊp hµnh chÝnh chñ qu¶n, víi doanh nghiÖp lµ chñ thÓ s¶n xuÊt vèn l©u nay ®· can thiÖp qu¸ s©u vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, biÕn doanh nghiÖp trë thµnh vËt phô thuéc cña c¬ quan hµnh chÝnh Nhµ níc, g©y nhiÒu phiÒn hµ, c¶n trë, nhng rót côc kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm ®èi víi nh÷ng hËu qu¶ xÊu ®· x¶y ra, còng nh ®èi víi c¸c ph¸n quyÕt sai trÝ cña m×nh.
+ ThiÕt lËp mét c¬ quan ®éc lËp ®Ó thùc hiÖn ch¬ng tr×nh c¶i c¸ch doanh nghiÖp Nhµ níc trong mét sè n¨m. Nh ®· biÕt, viÖc s¾p xÕp l¹i c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc lµ mét bé phËn quan träng cña lùc lîng s¶n xuÊt, do vËy c¸ch tiÕp cËn vÊn ®Ò còng ph¶i xuÊt ph¸t tõ c¸c quan hÖñ¬ h÷u, quan hÖ qu¶n lý vµ quan hÖ ph©n phèi; ®Æt toµn bé c¸c quan hÖ ®ã trong mèi quan hÖ t¬ng t¸c gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong qu¸ tr×nh vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ trêng díi sù qu¶n lý cña Nhµ níc theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa.
III. Nghiªn cøu quan ®iÓm vµ c¸c gi¶i ph¸p tiÕn hµnh cæ phÇn hãa doanh nghiÖp Nhµ níc ë ViÖt Nam.
1. C¸c quan ®iÓm cña §¶ng vµ Nhµ níc vÒ vÊn ®Ò cæ phÇn hãa doanh nghiÖp Nhµ níc
Nãi ®Õn quan ®iÓm vÒ cæ phÇn hãa, tríc hÕt ta ph¶i kh¼ng ®Þnh cæ phÇn hãa kh«ng ph¶i lµ t nh©n hãa. Cæ phÇn hãa lµ mét néi dung ®a d¹ng hãa së h÷u, lµ qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi h×nh thøc së h÷u cña mét chñ thÓ thµnh së h÷u cña nhiÒu chñ thÓ, trong ®ã Nhµ níc lµ mét chñ së h÷u. Cßn t nh©n hãa lµ chuyÓn së h÷u Nhµ níc thµnh së h÷u t nh©n, Nhµ níc kh«ng tham gia lµ chñ së h÷u mét phÇn vèn vµ tµi s¶n nµo.
Qua nh÷ng ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc s¶n xuÊt kÐm hiÖu qu¶, ta thÊy cæ phÇn hãa lµ con ®êng tèi u ®Ó c¸c doanh nghiÖp nµy tån t¹i vµ ph¸t triÓn. ViÖc ®Èy m¹nh cæ phÇn hãa ®îc §¶ng vµ Nhµ níc kh¼ng ®Þnh t¹i ®¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VIII (1996) lµ "TriÓn khai v÷ng ch¾c vµ tÝch cùc cæ phÇn hãa doanh nghiÖp Nhµ níc ®Ó huy ®éng thªm vèn t¹o ®éng lùc thóc ®Èy doanh nghiÖp Nhµ níc lµm ¨n cã hiÖu qu¶, vèn huy ®éng ®îc dïng ®Ó ®Çu t më réng s¶n xuÊt kinh doanh". Cæ phÇn hãa lµ c«ng cô huy ®éng vèn hiÖu qu¶ cao. Thùc chÊt cña vÊn ®Ò CPH lµ tèi u hãa viÖc huy ®éng khã kh¨n hoÆc ®ang gi¶m sót nh huy ®éng vèn qua ng©n hµng, ®Çu t níc ngoµi… quan ®iÓm nµy cÇn ®îc phæ biÕn réng r·i ®Õn c¸c chñ thÓ cã kh¶ n¨ng mua cæ phiÕu.
§øng trªn gãc ®é ngêi lao ®éng th× Cæ phÇn hãa chÝnh lµ mét c¬ héi ®Ó v¬n lªn lµm chñ s¶n xuÊt. §éng lùc nµy thóc ®Èy ngêi lao ®éng lµm viÖc h¨ng say h¬n, n¨ng suÊt vµ chÊt lîng cao h¬n. Do ®ã, cæ phÇn hãa ph¶i t¹o ®iÒu kiÖn cho ngêi lao ®éng thùc sù lµm chñ doanh nghiÖp cã nh vËy th× míi ph¸t triÓn ®îc s¶n xuÊt.
Quan ®iÓm cña §¶ng vµ Nhµ níc chØ râ: "cæ phÇn hãa mét sè doanh nghiÖp Nhµ níc kh«ng ph¶i lµ t nh©n hãa nÒn kinh tÕ mµ lµ qu¸ tr×nh gi¶m bít së h÷u Nhµ níc trong c¸c doanh nghiÖp Nhµ nícvµ ®a d¹ng hãa së h÷u. Nã t¹o c¬ së cho viÖc ®æi míi c¸c quan hÖ tæ chøc qu¶n lý vµ ph©n phèi s¶n phÈm. thóc ®Èy qu¸ tr×nh tÝch tô vµ tËp trung vèn nh»m hiÖn ®¹i hãa nÒn kinh tÕ, t¹o ®éng lùc ph¸t triÓn trong doanh nghiÖp, n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh". §¶ng vµ Nhµ níc còng kh¼ng ®Þnh "cæ phÇn hãa doanh nghiÖp Nhµ níc kh«ng cã nghÜa lµ lµm suy yÕu khu vùc kinh tÕ Nhµ níc, mµ lµ mét trong c¸c gi¶i ph¸p quan träng ®Ó th¸o gì nh÷ng víng m¾c, khã kh¨n trong s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc hiÖn nay nh»m ph¸t huy vai trß chñ ®¹o thùc sù cña chóng trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng".
Nh vËy, cæ phÇn hãa doanh nghiÖp Nhµ níc ®îc §¶ng vµ Nhµ níc kh¼ng ®Þnh vµ chØ râ nh lµ gi¶i ph¸p mang tÝnh chÊt bíc ngoÆt ®Ó doanh nghiÖp Nhµ níc tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong xu híng x· héi ho¸, héi nhËp kinh tÕ khu vùc vµ quèc tÕ.
2. C¸c gi¶i ph¸p c¬ b¶n tiÕn hµnh cæ phÇn hãa doanh nghiÖp Nhµ níc
a. Gi¶i ph¸p cho c¸c doanh nghiÖp cßn gÆp khã kh¨n vÒ tµi chÝnh vµ qu¶n lý
- Nh÷ng doanh nghiÖp Nhµ níc lµm ¨n cã hiÖu qu¶, nh÷ng nhãm doanh nghiÖp cã khã kh¨n vÒ tµi chÝnh, nh÷ng nhãm doanh nghiÖp cã khã kh¨n vÌ qu¶n lý gi¸ thµnh s¶n xuÊt lªn cao th× ®Òu thuéc nhãm doanh nghiÖp cæ phÇn hãa cßn nh÷ng doanh nghiÖp lµm ¨n thua lç kÐo dµi sÏ ph¶i ¸p dông c¸c biÖn ph¸p s¸t nhËp víi c¸c ®¬n vÞ kh¸c råi cæ phÇn ho¸, hoÆc b¸n cho c¸n bé c«ng nh©n viªn chøc trong vµ ngoµi doanh nghiÖp hoÆc cho ph¸ s¶n. Hay cÇn ph¶i thµnh lËp c¸c quü hç trî ®Ó gi¶i quyÕt khã kh¨n vÒ tµi chÝnh,n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh, lµm ¨n cã l·i.
Khi tham gia vµo c¬ chÕ thÞ trêng th× ph¶i nhËn thøc râ kh©u qu¶n lý lµ kh©u cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh. Mét ngêi qu¶n lý tèt ph¶i n¾m b¾t chÝnh x¸c t×nh h×nh cña doanh nghiÖp, khi cã thua lç ph¶i biÕt c¸ch chuyÓn híng s¶n xuÊt kinh doanh, kh«i phôc l¹i doanh nghiÖp. ChÝnh v× vËy viÖc lùa chän ngêi qu¶n lý kh«ng ph¶i dÔ dµng. ë níc ta hiÖn nay c«ng t¸c ®µo t¹o ngµnh qu¶n trÞ kinh doanh vÉn cha ®¸p øng ®îc yªu cÇu vÒ chÊt lîng. §©y lµ mét vÊn ®Ò cÇn ®îc xem xÐt, gi¶i quyÕt ®Ó cã thÓ theo kÞp sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ.
b. Gi¶i ph¸p cho nh÷ng tån t¹i vÒ mÆt t tëng
Nh÷ng tån t¹i vÒ mÆt nhËn thøc t tëng lµ mét trong nh÷ng trë lùc lín, ®Çu tiªn trong viÖc tiÕn hµnh cæ phÇn hãa ë bÊt cø mét doanh nghiÖp nµo.
- Qu¸n triÖt t tëng xem cæ phÇn hãa lµ ph¬ng thøc huy ®éng vèn tèi u vµ hiÖu qu¶ nhÊt:
+ XÐt ë gãc ®é doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh dÞch vô, thiÕu vèn khiÕn c¸c ho¹t ®éng trë lªn cÇm chõng rÊt kÐm hiÖu qu¶, kh«ng cã kh¶ n¨ng më réng vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt. C¸c doanh nghiÖp Nhµ níc ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶ nªn c¸c nhµ ®Çu t cßn e dÌ sî ®ång tiÒn m×nh ®Çu t sÏ kh«ng cã hiÖu qu¶, kh«ng sinh lêi. §Ó vay ®îc vèn ng©n hµng doanh nghiÖp ph¶i gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n nh: ph¶i thÕ chÊp c¸c kho¶n cho vay thêng ng¾n h¹n, l·i suÊt cao nªn sau khi kinh doanh vµ tr¶ l·i ng©n hµng th× l·i thùc kh«ng cßn bao nhiªu. Trong khi ®ã, viÖc më réng liªn doanh víi níc ngoµi còng cßn nhiÒu bÊt cËp do nh÷ng bÊt ®ång vÒ ng«n ng÷, quyÒn lîi vµ c¸c thñ tôc giÊy gê. V× vËy ph¶i qu¸n triÖt t tëng. Xem cæ phÇn hãa lµ ph¬ng thøc huy ®éng vèn tèi u vµ hiÖu qu¶ nhÊt. Cæ phÇn hãa më ra mét c¸nh cöa ®Çu t thuËn lîi vµ dÔ dµng huy ®éng ®îc mét lîng vèn kh«ng l·i suÊt, kh«ng kú h¹n. C¸c doanh nghiÖp nªn chñ ®éng ®¨ng ký cæ phÇn hãa ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn n©ng cao tr¸ch nhiÖm cña ngêi lao ®éng t¹o c¬ së cho sù ph¸t triÓn æn ®Þnh vµ bÒn v÷ng.
- Gi¶i ph¸p nh÷ng th¾c m¾c cho c¸n bé c«ng nh©n viªn trong doanh nghiÖp vµ nh÷ng ngêi cã liªn quan tríc khi cæ phÇn hãa:
+ C¸n bé c«ng nh©n viªn trong doanh nghiÖp ph¶i cã ý thøc mét c¸ch râ rµng cæ phÇn hãa lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan. Hä cÇn ph¶i hiÓu, cæ phÇn hãa lµ v× lîi Ých cña c¸c doanh nghiÖp cña chÝnh hä. Sau khi tiÕn hµnh cæ phÇn hãa hä sÏ hoµn toµn ®éc lËp tù chñ trong s¶n xuÊt kinh doanh. §©y lµ c¬ héi cho nh÷ng ngêi cã thùc lùc, nh÷ng doanh nghiÖp v¬n lªn kh¼ng ®Þnh m×nh. Cßn ®èi víi nh÷ng ngêi kÐm n¨ng lùc, nh÷ng doanh nghiÖp yÕu th× ph¶i nhËn ra lµ ®· ®Õn lóc ph¶i tù v¬n lªn hoµn thiÖn m×nh nªn kh«ng muèn bÞ ®µo th¶i theo quy luËt c¹nh tranh trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng. C¸c c¬ quan chøc n¨ng cã tr¸ch nhiÖm lµm râ cho ngêi lao ®éng hiÓu râ nh÷ng lîi Ých mµ hä ®îc hëng khi tiÕn hµnh cæ phÇn hãa. §ång thêi ph¶i lµm râ cho hä thÊy ®îc nh÷ng tr¸ch nhiÖm mµ hä sÏ ph¶i g¸nh vµo, nh÷ng rñi ro cã thÓ x¶y ra ®Ó hä cã nç lùc, quyÕt t©m h¬n.
+ C¸c ph¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng gãp phÇn rÊt ®¾c lùc ®Ó hç trî viÖc tuyªn truyÒn c¸c môc tiªu trªn. Tuyªn truyÒn qua ®µi, b¸o, ti vi ®Æc biÖt ë nh÷ng tê b¸o uy tÝn, truyÒn h×nh trung ¬ng. Tuyªn truyÒn qua c¸c ch¬ng tr×nh thêi sù, nh÷ng bé phim, nh÷ng c©u chuyÖn… lµ nh÷ng ch¬ng tr×nh thu hót ®îc nhiÒu kh¸n gi¶. ViÖc ®a tin vÒ c¸c c«ng ty cæ phÇn lµm ¨n cã hiÖu qu¶, nh÷ng buæi pháng vÊn trùc tiÕp trªn ®µi truyÒn thanh, truyÒn h×nh vÒ chñ tr¬ng cæ phÇn hãa ch¾c ch¾n sÏ ®ãng gãp vµo viÖc tuyªn truyÒn cho ®«ng ®¶o quÇn chóng vÒ quan ®iÓm cña §¶ng vµ Nhµ níc. Qua ®©y, doanh nghiÖp còng t¸c ®éng ®Õn c¸c cæ ®«ng tiÒm n¨ng ngoµi doanh nghiÖp.
+ Ngoµi ra, c¸c c¬ quan chøc n¨ng ph¶i nhËn thøc râ vµ hiÓu nh÷ng chñ tr¬ng chÝnh s¸ch míi cña ChÝnh phñ vÒ cæ phÇn hãa "truyÒn b¸ cho ®«ng ®¶o quÇn chóng nh÷ng chñ tr¬ng míi cña ChÝnh phñ vÒ cæ phÇn hãa.
- §èi víi nh÷ng hµnh ®éng ch©n lý cã ý c¶n trë viÖc thùc hiÖn chñ tr¬ng cæ phÇn hãa cÇn cã nh÷ng chÕ tµi xö lý nghiªm minh. Nh÷ng thµnh phÇn nµy chñ yÕu lµ nh÷ng c¸n bé l·nh ®¹o sî mÊt chøc hoÆc nh÷ng ngêi cã n¨ng lùc kÐm sî mÊt chç lµm. CÇn xö lý nghiªm minh nh÷ng trêng hîp nµy, cã nh vËy vai trß chØ ®¹o cña c¸c c¬ quan, tæ chøc míi ®îc ®¶m b¶o, trªn c¬ së ®ã tiÕn hµnh ®Èy nhanh c¸c c«ng ®o¹n cña quy tr×nh cæ phÇn hãa.
- Phª ph¸n vµ kh¾c phôc triÖt ®Ó t tëng û l¹i vµo bao cÊp cña Nhµ níc:
+ Tríc kia, c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc ®îc h×nh thµnh mét c¸ch å ¹t kh«ng quan t©m ®Õn viÖc cã ho¹t ®éng hiÖu qu¶ hay kh«ng. ChÝnh c«ng t¸c qu¶n lý láng lÎo, thiÕu ®ång bé, kh«ng ®i s©u ®i s¸t t×nh h×nh t¹o ra mét bé m¸y cång kÒnh ú ¹ch chuyªn dùa vµo bao cÊp cña ng©n s¸ch. T tëng ngµy ®· ¨n s©u vµo mét bé phËn lín doanh nghiÖp. V× vËy cÇn cã nh÷ng c¶i c¸ch kÞp thêi vµ ®óng ®¾n ®Ó xãa dÇn t tëng trªn. ChÝnh v× vËy cÇn ph¶i nhanh chãng lµm cho hä hiÓu ®îc cæ phÇn hãa lµ mét biÖn ph¸p gióp hä v¬n lªn, tù ®øng ra chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ quyÕt ®Þnh cña m×nh.
c. Gi¶i ph¸p cho vÊn ®Ò d«i d lao ®éng trong doanh nghiÖp sau khi tiÕn hµnh cæ phÇn hãa
- D«i d lao ®éng sau cæ phÇn hãa lµ mét trong nh÷ng mÆt tr¸i cña qu¸ tr×nh c¶i c¸ch doanh nghiÖp, nã lµ vÊn ®Ò cùc kú phøc t¹p. V× vËy c¸c doanh nghiÖp ph¶i trùc tiÕp ®a ra híng gi¶i quyÕt, c¸c c¬ quan Nhµ níc chØ hç trî gióp ®ì vµ th¸o gì nh÷ng víng m¾c gi÷a doanh nghiÖp víi ngêi lao ®éng.
*§èi víi doanh nghiÖp:
+ Ph©n lo¹i lao ®éng ®Ó x¸c ®Þnh sè lao ®éng d«i d: §èi víi sè lao ®éng cßn l¹i cã nhiÒu híng gi¶i quyÕt nh: sö dông sau khi ®µo t¹o, ®µo t¹o l¹i, hç trî chuyÓn sang ngµnh nghÒ míi.
+ X¸c ®Þnh nguån vèn ®Ó gi¶i quyÕt lao ®éng d«i d hiÖn cã t¹i doanh nghiÖp cã thÓ lÊy tõ: quü hç trî mÊt viÖc lµm, quü trî cÊp th«i viÖc, quü ®µo t¹o cña ®¬n vÞ…
* §èi víi Nhµ níc nªn h¹n chÕ hç trî trùc tiÕp t¨ng cêng hç trî gi¸n tiÕp.
+ Hç trî trùc tiÕp: hç trî mét phÇn kinh phÝ cho doanh nghiÖp cã thÓ lÊy quü cæ phÇn hãa doanh nghiÖp Nhµ níc. Nh÷ng hç trî nªn tËp trung vµo ®µo t¹o, d¹y nghÒ cho ngêi lao ®éng, hç trî trong thêi gian mÊt viÖc.
+ Hç trî gi¸n tiÕp: lµ hç trî vÒ c¬ chÕ chÝnh s¸ch cho ngêi lao ®éng, tÝn dông, thuÕ s¶n xuÊt kinh doanh.
ViÖc ®µo t¹o cho ngêi lao ®éng mang tÝnh s¸ch lîc, võa mang tÝnh chiÕn lîc. Khi doanh nghiÖp cæ phÇn hãa sau khi ®i vµo s¶n xuÊt æn ®Þnh th× cÇn më réng quy m« s¶n xuÊt nªn tuyÓn thªm lao ®éng nh÷ng lao ®éng ®ã ph¶i lµ lao ®éng cã tay nghÒ cao ®· qua ®µo t¹o.
Nh vËy, nh÷ng gi¶i ph¸p nªu trªn tuy cha ph¶i lµ nh÷ng gi¶i ph¸p tèt nhÊt nhng nªn thùc hiÖn tèt th× chóng sÏ ®Èy nhanh ®îc qu¸ tr×nh cæ phÇn hãa doanh nghiÖp Nhµ níc, thuËn lîi cho tiÕn tr×nh cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ níc ë níc ta hiÖn t¹i vµ trong t¬ng lai. Nh»m ®¸p øng nh÷ng nhu cÇu tÊt yÕu thay ®æi cña thÞ trêng còng nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. T¹o ®éng lùc cho nÒn kinh tÕ c¹nh tranh víi c¸c nÒn kinh tÕ trªn thÕ giíi.
kÕt luËn
Chóng ta ®ang b¾t ®Çu mét thiªn niªn kû míi, mét thiªn niªn kû héi nhËp vµ t¨ng trëng kinh tÕ. Khi tham gia vµo thÞ trêng thÕ giíi, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ®Æc biÖt doanh nghiÖp Nhµ níc ph¶i chÊp nhËn c¹nh tranh khèc liÖt. §Ó cã chç ®øng, c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc buéc ph¶i c¶i c¸ch. Cæ phÇn hãa ra ®êi thËt ®óng lóc chøng tá ®©y lµ mét biÖn ph¸p ®óng ®¾n, phï hîp víi quy luËt kh¸ch quan.
Nghiªn cøu cæ phÇn hãa nã cã c¶ ý nghÜa lÝ luËn vµ thùc tiÔn thÓ hiÖn mét c¸ch s©u s¾c. Cæ phÇn hãa thÓ hiÖn ®îc t tëng quan ®iÓm nhËn thøc cña §¶ng vµ Nhµ níc trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng héi nhËp khu vùc vµ quèc tÕ. Gióp chóng ta hiÓu ®îc nh÷ng nhu cÇu tÊt yÕu trong tiÕn tr×nh cæ phÇn hãa ®Ó x©y dùng thµnh c«ng chñ nghÜa x· héi.
Cæ phÇn hãa mét vÊn ®Ò phøc t¹p vµ ®a d¹ng hãa së h÷u lµ ®i ngîc l¹i víi nh÷ng chÝnh s¸ch cña chóng ta tríc ®©y. Quèc h÷u hãa mét doanh nghiÖp t nh©n cã khi chØ cÇn mét s¾c lÖnh nhng cæ phÇn hãa mét doanh nghiÖp Nhµ níc th× kh«ng ®¬n gi¶n mét chót nµo. §Ó thùc hiÖn thµnh c«ng cæ phÇn hãa ch¾c ch¾n chóng ta sÏ cßn gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n tríc xu thÕ toµn cÇu hãa. Tuy nhiªn, chóng ta kh«ng ®îc nãng véi, chñ quan ®èi víi sù nghiÖp cæ phÇn hãa ®Ó tr¸nh gÆp ph¶i nh÷ng c¹m bÉy cña thÞ trêng. §iÒu quan träng ë ®©y lµ chóng ta ph¶i kÕt hîp hµi hßa gi÷a yÕu tè chñ quan vµ yÕu tè kh¸ch quan. Nãi ®Õn yÕu tè chñ quan lµ nãi ®Õn t tëng, kh¶ n¨ng cña con ngêi, sù nç lùc cña c¸c ®iÒu kiÖn vËt chÊt, bèi c¶nh kinh tÕ, x· héi m«i trêng ph¸p lý.
Ngoµi ra, chóng ta cã thÓ tham kh¶o kinh nghiÖm cæ phÇn hãa cña c¸c níc ®i tríc. TiÕp nhËn cã chän läc c¸c bµi häc kinh nghiÖm sÏ gióp chóng ta rÊt nhiÒu, tr¸nh ®îc nh÷ng sai lÇm cã thÓ m¾c ph¶i.
Cæ phÇn hãa lµ gi¶i ph¸p mang tÝnh quyÕt ®Þnh cho c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc trong tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- KC130.doc