Cổ phần hoá và sự cần thiết phải tiến hành cổ phần hoá ở Việt Nam

Lời nói đầu Công cuộc đổi mới mà Đảng và Nhà nước ta đã đề ra từ Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VI (1986) đã và đang diễn ra tốt đẹp. Trong công cuộc đổi mới này, vấn đề phát triển một nền Kinh tế thị trường với sự tham gia của nhiều thành phần kinh tế theo định hướng xã hội chủ nghĩa trong đó kinh tế Nhà nước đóng vai trò chủ đạo là một mục tiêu hết sức quan trọng. Thực tế cho thấy, qua hơn 16 năm phát triển kinh tế theo đường lối này, nền kinh tế nước ta đã bước đầu thu được nhiều thành tựu rất đáng khích lệ, mang dấu hiệu của một nền kinh tế thị trường . Tuy nhiên, nền kinh tế thị trường của chúng ta vẫn còn là một nền kinh tế thị trường ở dạng sơ khai và trước mắt còn phải đối mặt với rất nhiều khó khăn và thử thách. Một trong những khó khăn, bất ổn mà chúng ta cần phải nói tới đó là sự yếu kém của khu vực kinh tế Nhà nước nói chung, mà nói riêng là là hệ thống các doanh nghiệp Nhà nước. Có thể nói trong điều kiện cơ chế quản lý thay đổi, khi hiệu quả sản xuất kinh doanh trở thành yếu tố sống còn của mỗi doanh nghiệp thì các doanh nghiệp thuộc khu vực kinh tế Nhà nước đã thực sự bộc lộ những yếu kém của mình như: công nghệ lạc hậu, tài sản manh mún, cơ chế quản lý cứng nhắc, trình độ quản lý thấp kém, tinh thần người lao động sa sút Nói chung phần lớn các doanh nghiệp Nhà nước đều lâm vào tình trạng khủng hoảng, trì trệ, làm ăn cầm chừng. Nhận thức được điều đó, trong những năm qua Đảng và Nhà nước ta đã có nhiều biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của Khu vực kinh tế Nhà nước như: cổ phần hoá một bộ phận doanh nghiệp Nhà nước, sắp xếp lại các doanh nghiệp Nhà nước, bán khoán, cho thuê, hay giải thể các doanh nghiệp làm ăn không hiệu quả . trong đó cổ phần hoá được coi là giải pháp hàng đầu, có khả năng mang lại lợi ích hài hoà cho Nhà nước cũng như cho nhiều bộ phận xã hội khác. Hơn nữa, theo kinh nghiệm của một số nước phát triển, việc cổ phần hoá đã đem lại những lợi ích to lớn cho nền kinh tế - xã hội , bởi nó gắn liền trách nhiệm với lợi ích của những chủ thể kinh tế, làm cho họ cần cù hơn, năng động, sáng tạo hơn, có trách nhiệm hơn với công việc kinh doanh của mình. Từ đó hiệu quả kinh tế - xã hội được nâng cao rõ rệt. Đứng trước xu thế toàn cầu hoá diễn ra ngày càng mạnh mẽ như hiện nay, đòi hỏi Việt nam phải có những chuyển biến mạnh mẽ cả về kinh tế và chính trị , như vậy sẽ chủ động trong vấn đề hội nhập và quan hệ quốc tế với các nước trong khu vực và trên thế giới. Chính vì vậy việc nghiên cứu về cổ phần hoá trong thời điểm hiện nay tuy không phải là mới mẻ nhưng lại rất cần thiết. Thông qua việc tìm hiều nội dung của chính sách cổ phần hoá và các vấn đề có liên quan, chúng ta sẽ có những đánh giá khách quan hơn về hiệu quả cũng như những khó khăn hạn chế của cổ phần hoá, từ đó có thể đưa ra một số giải pháp nhằm tháo gỡ những hạn chế đó. Mục lục Lời nói đầu 1 Phần thứ nhất:Lý luận chung về cổ phần hoá và sự cần thiết phải tiến hành cổ phần hoá ở Việt Nam 4 I. Lý luận chung về cổ phần hoá các DNNN ở Việt Nam và công ty Cổ phần 4 1.1. Khái niệm của Cổ phần hoá và của công ty Cổ phần 4 1.2. đặc điểm của Cổ phần hoá và công ty Cổ phần 7 1.3. Nội dung của Cổ phần hoá và của công ty Cổ phần 9 1.4. Tổ chức quản lý của công ty Cổ phần 13 1.5.Thuận lợi và khó khăn của Công ty cổ phần 14 II. Tính tất yếu của việc thực hiện Cổ phần hoá doanh nghiệp Nhà nước ở Việt nam 16 2.1. Tình hình hoạt động của các doanh nghiệp Nhà nước ở Việt nam hiện nay 16 2.2. Những ưu điểm của Cổ phần hoá và sự cần thiết phải Cổ phần hoá 18 2.3. Mục tiêu của Cổ phần hoá doanh nghiệp Nhà nước 19 Phần thứ hai: Thực trạng của quá trình cổ phần hoá - những kết quả ban đầu và những khó khăn cần tháo gỡ 22 I. Chủ trương của Chính phủ trong tiến trình thực hiện cổ phần hoá doanh nghiệp Nhà nước trong những năm vừa qua 22 1.1. Giai đoạn thí điểm ( 1992- 1995 ) 22 1.2. Giai đoạn mở rộng Cổ phần hoá ( từ tháng 5-1996 đến 6-1998 ) 23 1.3. Giai đoạn đẩy mạnh Cổ phần hoá ( từ tháng 6- 1998 ) 24 II. Thực trạng của quá trình Cổ phần doanh nghiệp Nhà nước từ năm 1992 đến nay 26 2.1. Một số thành công của công tác Cổ phần hoá doanh nghiệp Nhà nước 26 2.2. Đánh giá những kết quả đạt được của Cổ phần 30 III. nguyên nhân chậm trễ trong việc Cổ phần hoá và những khó khăn cần được tháo gỡ 32 3.1. Những nguyên nhân 32 3.1.1. Những vướng mắc về pháp luật và cơ chế chính sách 32 3.1.2. Những nguyên nhân có nguồn gốc từ phía TW và chính quyền các cấp 33 3.1.3. Những nguyên nhân về tốc độ Cổ phần hoá 33 3.1.4. Những nguyên nhân từ phía doanh nghiệp 33 3.1.5. Những nguyên nhân về mặt tài chính và tư tưởng 34 3.1.6. Soạn thảo phương án kinh doanh và điều lệ công ty Cổ phần 35 3.1.7. Những nguyên nhân khác 35 3.2. Đánh giá các nguyên nhân trên 36 Phần thứ ba: Một số giải pháp nhằm đẩy nhanh tiến trình cổ phần hoá doanh nghiệp Nhà nước 38 I. Xu hướng phát triển của các công ty Cổ phần hiện nay trên thế giới 38 II. Phương hướng cho tiến trình Cổ phần hoá doanh nghiệp Nhà nước ở Việt nam trong thời gian tới 42 III. Một số giải pháp cụ thể nhằm đẩy nhanh tiến trình Cổ phần hoá doanh nghiệp Nhà nước ở Việt nam 43 3.1. Hoàn thiện việc xác định giá trị doanh nghiệp khi tiến hành cổ phần hoá và giải quyết những tồn đọng về mặt tài chính 43 3.2. Hoàn thiện chính sách ưu đãi đối với người lao động trong doanh nghiệp cổ phần hoá 45 3.3. Đổi mới tổ chức chỉ đạo Cổ phần hoá trong doanh nghiệp Nhà nước 47 3.4. Tạo môi trường pháp lý đầy đủ, đồng bộ cho tổ chức và hoạt động của công ty cổ phần 49 IV. Một số kiến nghị 50 Kết luận 53 Tài liệu tham khảo 54

doc56 trang | Chia sẻ: thanhnguyen | Lượt xem: 1715 | Lượt tải: 0download
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Cổ phần hoá và sự cần thiết phải tiến hành cổ phần hoá ở Việt Nam, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
ng­êi lao ®éng. Nh­ vËy, trªn thùc tÕ, NghÞ ®Þnh 44/N§-CP vµ NghÞ ®Þnh 64/N§-CP ®­îc ban hµnh ®· t¹o ra mét hµnh lang ph¸p lý kh¸ th«ng tho¸ng, khuyÕn khÝch c¶ doanh nghiÖp vµ ng­êi lao ®éng tham gia cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n­íc . Tuy nhiªn, tiÕn tr×nh cæ phÇn ho¸ trong thêi gian qua cßn chËm so víi yªu cÇu s¾p xÕp l¹i doanh nghiÖp Nhµ n­íc. S¸u th¸ng cuèi n¨m 1998, kÕ ho¹ch ®Æt ra lµ Cæ phÇn ho¸ 150 doanh nghiÖp, thùc hiÖn chØ lµ 100 doanh nghiÖp ®­îc Cæ phÇn ho¸ (®¹t 66,6%). N¨m 1999, kÕ ho¹ch ®Æt ra lµ Cæ phÇn ho¸ 450 doanh nghiÖp, nh­ng chØ thùc hiÖn ®­îc 250 doanh nghiÖp (®¹t 55,5%). Riªng chØ cã thêi gian tõ n¨m 2001 ®Õn th¸ng 6/2003 lµ qu¸ tr×nh Cæ phÇn ho¸ diÔn ra nhanh chãng vµ hiÖu qu¶: thùc hiÖn cæ phÇn ho¸ trªn 1000 doanh nghiÖp, ®­a sè doanh nghiÖp ®­îc cæ phÇn hãa lªn tíi 1.929 doanh nghiÖp §Ó thùc hiÖn nhanh vµ cã hiÖu qu¶ c«ng t¸c cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n­íc , ph¶i gi¶i quyÕt nhiÒu vÊn ®Ò, tõ nhËn thøc t­ tuëng, c¬ chÕ chÝnh s¸ch ®Õn tæ chøc thùc hiÖn, tõ doanh nghiÖp ®Õn c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc. II/ Thùc tr¹ng Cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n­íc tõ n¨m 1992 ®Õn nay 2.1. Mét sè thµnh c«ng ban ®Çu mµ cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n­íc ®em l¹i: * KÕt qu¶ cña cæ phÇn ho¸: §èi víi doanh nghiÖp: Nh×n chung, doanh nghiÖp lµ ®èi t­îng ®­îc lîi nhiÒu nhÊt tõ chÝnh s¸ch cæ phÇn ho¸. HÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp khi chuyÓn sang c«ng ty cæ phÇn ®Òu ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ h¬n tr­íc xÐt tæng thÓ trªn c¸c mÆt doanh thu, lîi nhuËn, nép ng©n s¸ch, tÝch luü vèn…NhiÒu doanh nghiÖp ®· tho¸t ra khái t×nh tr¹ng nî nÇn, ph¸ s¶n, kh¾c phôc ®­îc nh÷ng h¹n chÕ do c¬ chÕ qu¶n lý cò nh­ n¹n tham nhòng, l·ng phÝ trong s¶n xuÊt, sù thiÕu tr¸ch nhiÖm trong lao ®éng, qu¶n lý tr× trÖ, yÕu kÐm… KÕt qu¶ ho¹t ®éng cña gÇn 2000 doanh nghiÖp ®· ®­îc Cæ phÇn ho¸ tÝnh ®Õn th¸ng 6 n¨m 2003 lµ rÊt kh¶ quan. Nh÷ng lîi Ých mµ Cæ phÇn ho¸ mang l¹i cho doanh nghiÖp ®­îc thÓ hiÖn rÊt râ qua nh÷ng con sè sau: B¸o c¸o ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp ®· Cæ phÇn ho¸ cã thêi gian ho¹t ®éng trªn 1 n¨m còng cho thÊy nh÷ng sè liÖu rÊt kh¶ quan, cô thÓ nh­ sau: Doanh thu t¨ng b×nh qu©n gÇn 1,6 lÇn: §iÓn h×nh c«ng ty cæ phÇn C¬ ®iÖn l¹nh n¨m 2002 ®¹t 198 tû ®ång, gÊp gÇn 4 lÇn so víi tr­íc khi Cæ phÇn ho¸ ; c«ng ty cæ phÇn b«ng B¹ch TuyÕt n¨m 2002 ®¹t 74 tû ®ång, gÊp 1,5 lÇn so víi tr­íc khi Cæ phÇn ho¸... Lîi nhuËn t¨ng b×nh qu©n gÇn 2 lÇn, cæ tøc b×nh qu©n ®¹t 1-2%/th¸ng. Vèn t¨ng gÇn 2,5 lÇn (bao gåm c¶ tÝch luü tõ lîi nhuËn vµ thu hót thªm vèn ®Çu t­ tõ bªn ngoµi) : Næi bËt lµ c«ng ty cæ phÇn chÕ biÕn hµng xuÊt khÈu Long An vèn t¨ng 5 lÇn; c«ng ty cæ phÇn ViÖt Phong vèn t¨ng 2,4 lÇn… Ngoµi nh÷ng lîi Ých kinh tÕ kÓ trªn, khi Cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n­íc cßn cã thªm nh÷ng lîi Ých kh¸c gãp phÇn tÝch cùc vµo viÖc n¨ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh: w Thø nhÊt: N¨ng lùc s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp t¨ng lªn nhê ®­îc bæ sung nguån vèn l­u ®éng vµ ®Çu t­ ®æi míi c«ng nghÖ. VÒ nguyªn t¾c, tÊt c¶ sè tiÒn b¸n cæ phiÕu, sau khi trõ ®i c¸c chi phÝ sÏ ®­îc ®iÒu chuyÓn ®Ó bæ sung vèn, më réng s¶n xuÊt kinh doanh. w Thø hai: Doanh nghiÖp cã quyÒn chñ ®éng trong s¶n xuÊt kinh doanh. Sù chuyÓn ®æi nµy ®· h¹n chÕ thÊp nhÊt nh÷ng can thiÖp th« b¹o, phi kinh tÕ cña c¸c c¬ quan c«ng quyÒn, h¹n chÕ c¸c chØ ®¹o vèn cã cña mét doanh nghiÖp Nhµ n­íc . w Thø ba: Doanh nghiÖp ®· cã ®­îc mét c¸ch qu¶n lý míi mang tÝnh d©n chñ. Víi viÖc Cæ phÇn ho¸ , doanh nghiÖp ®· chuyÓn tõ doanh nghiÖp Nhµ n­íc sang c«ng ty cæ phÇn, còng cã nghÜa lµ x¸c ®Þnh vai trß chñ nh©n tËp thÓ. Héi ®ång qu¶n trÞ sÏ thùc sù lµm chñ c«ng ty víi ®éng lùc lîi nhuËn, v× lîi Ých cña c¸c cæ ®«ng (trong ®ã cã chÝnh m×nh), thay mÆt c¸c cæ ®«ng vµ ®­îc c¸c cæ ®«ng bÇu lªn chø kh«ng ph¶i ai kh¸c. §èi víi Nhµ n­íc: Lîi Ých ®Çu tiªn mµ Nhµ n­íc thu ®­îc tõ chÝnh s¸ch Cæ phÇn ho¸ lµ phÇn thuÕ thu ®­îc tõ c¸c c«ng ty cæ phÇn t¨ng h¬n so víi khi cßn lµ doanh nghiÖp Nhµ n­íc, tÊt c¶ c¸c c«ng ty Cæ phÇn ®Òu ®ãng thuÕ ®Çy ®ñ, n¨m sau cao h¬n n¨m tr­íc tõ 13-15%, nép ng©n s¸ch t¨ng b×nh qu©n 1,6 lÇn so víi tr­íc khi Cæ phÇn ho¸ : cô thÓ nh­ C«ng ty cæ phÇn c¬ ®iÖn l¹nh t¨ng gÇn 2 lÇn, c«ng ty Cæ phÇn s¬n B¹ch TuyÕt t¨ng 2,1 lÇn… Theo sè liÖu cña h¬n 1 ngµn C«ng ty cæ phÇn, Nhµ n­íc ®· thu ®­îc 377.244 tû ®ång tõ c¸c nguån sau: TiÒn thu vÒ b¸n cæ phÇn: 30.207 tû ®ång PhÇn lîi tøc cña Nhµ n­íc t¹i c¸c c«ng ty Cæ phÇn : 6.905 tû ®ång L·i tiÒn vay mua chÞu cæ phÇn cña CBCNV: 522 tû ®ång VÒ huy ®éng vèn: VÝ dô nh­: t¹i thêi ®iÓm Cæ phÇn ho¸ tr­íc 31/12/1999, 370 doanh nghiÖp Cæ phÇn ho¸ cã gi¸ trÞ phÇn vèn Nhµ n­íc lµ 1.349 tû ®ång, qua thùc hiÖn Cæ phÇn ho¸ ®· thu hót thªm 1.432 tû ®ång, ®ång thêi Nhµ n­íc còng ®· thu l¹i ®­îc 714 tû ®ång ®Ó ®Çu t­ vµo c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc vµ gi¶i quyÕt mét sè chÝnh s¸ch cho ng­êi lao ®éng trong doanh nghiÖp Nhµ n­íc thùc hiÖn Cæ phÇn hãa PhÇn vèn Nhµ n­íc t¹i c¸c doanh nghiÖp Cæ phÇn ho¸ khi x¸c ®Þnh l¹i, nh×n chung ®Òu t¨ng tõ 10-50% so víi gi¸ trÞ ghi trªn sæ s¸ch. Nh­ vËy, khi Cæ phÇn ho¸ vèn Nhµ n­íc kh«ng bÞ mÊt ®i, ®­îc b¶o toµn mµ cßn t¨ng thªm. Ngoµi nh÷ng lîi Ých trªn, tõ kÕt qu¶ cæ phÇn ho¸, hµng n¨m Nhµ n­íc kh«ng cßn tèn mét kho¶n ng©n s¸ch lín ®Ó bï ®¾p cho c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc thua lç, c¸n c©n thu chi cña Nhµ n­íc ®­îc c©n b»ng h¬n. HÖ thèng c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc ®­îc hoµn chØnh vµ g¾n víi môc tiªu cña nÒn kinh tÕ. ChÝnh c¬ chÕ t¹o chuyªn m«n ho¸ dÉn ®Õn sù thay ®æi vÒ tr×nh ®é qu¶n lý ®¹t møc cao. Nhµ n­íc cã ®iÒu kiÖn qu¶n lý nÒn kinh tÕ th«ng qua c¸c chÝnh s¸ch vÜ m«. Cæ phÇn ho¸ ®· ®Æt c¬ së cho thÞ tr­êng vèn ra ®êi b»ng viÖc ra m¾t Uû ban chøng kho¸n quèc gia vµ Trung t©m giao dÞch chøng kho¸n võa qua, lµm c¬ së ®Ó Nhµ n­íc kiÓm so¸t l¹m ph¸t. L­îng tiÒn l­u th«ng trong x· héi trong t­¬ng lai gÇn sÏ chuyÓn mét phÇn vµo thÞ tr­¬ng vèn, thùc hiÖn t¸i ®Çu t­ trªn diÖn réng hoÆc tËp trung vèn gi¶i quyÕt c¸c c«ng tr×nh träng ®iÓm cña Nhµ n­íc. §èi víi ng­êi lao ®éng: Cã thÓ nãi, nhê Cæ phÇn ho¸ mµ ng­êi lao ®éng ®· trë thµnh ng­êi chñ thùc sù cña doanh nghiÖp xÐt theo cæ phÇn mµ hä së h÷u. Qua Cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc , tÊt c¶ ng­ßi lao ®éng trong doanh nghiÖp b»ng c¸c nguån vèn tù cã, quü phóc lîi cña doanh nghiÖp ®­îc ph©n bæ vµ c¶ vèn riªng cña c¸ nh©n, ®Òu cã thÓ tham gia mua cæ phÇn t¹i c«ng ty, xÝ nghiÖp ®­îc cæ phÇn ho¸. Víi viÖc gãp vèn nµy, ng­êi lao ®éng , tõ c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt ®Õn vÞ gi¸m ®èc, ®Òu cã thÓ trë thµnh ng­êi chñ thùc sù ®èi víi doanh nghiÖp, ®­îc tham gia trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp vµo viÖc lËp ph­¬ng h­íng kÕ ho¹ch, chiÕn l­îc kinh doanh cña doanh nghiÖp víi quyÕt t©m vµ ý chÝ chung lµ gÆt h¸i ®­îc hiÖu qu¶ cao nhÊt, tèt nhÊt. Trong thùc tÕ, c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc ®­îc Cæ phÇn ho¸ b¶o ®¶m viÖc lµm vµ thu nhËp cña ng­êi lao ®éng æn ®Þnh vµ cã chiÒu h­íng t¨ng lªn. Do më réng s¶n xuÊt, sè lao ®éng ë c¸c doanh nghiÖp nµy t¨ng b×nh qu©n 12%. Thu nhËp cña ng­êi lao ®éng lµm viÖc tai c¸c c«ng ty cæ phÇn t¨ng b×nh qu©n h»ng n¨m gÇn 20% (ch­a kÓ thu nhËp tõ cæ tøc). §iÓn h×nh trong n¨m 2002, ng­êi lao ®éng t¹i C«ng ty Cæ phÇn §¹i lý liªn hiÖp vËn chuyÓn cã thu nhËp 4 triÖu ®ång/ng­êi/th¸ng b»ng gÇn 3 lÇn so víi tr­íc khi Cæ phÇn ho¸; c«ng ty cæ phÇn Ong mËt TP.HCM ®¹t 1,8 triÖu ®ång/ng­êi/th¸ng b»ng 2,9 lÇn so víi tr­íc khi Cæ phÇn ho¸… ViÖc ®Çu t­ vµo c¸c c«ng ty cæ phÇn, nãi chung ng­êi lao ®éng ®· thu ®­îc lîi tøc cao h¬n göi tiÕt kiÖm vµ vèn cña hä trong c«ng ty t¨ng gÊp 1,5-2 lÇn so víi lóc míi mua cæ phiÕu. Do l·i cao ®· bæ sung thªm vµo vèn, ®Õn nay gi¸ trÞ cæ phÇn ng­êi lao ®éng së h÷u b×nh qu©n t¨ng gÊp 2-3 lÇn, ®Æc biÖt cã nh÷ng c«ng ty t¨ng tíi 4-5 lÇn nh­ C«ng ty Cæ phÇn C¬ ®iÖn l¹nh vµ C«ng ty Cæ phÇn §¹i lý liªn hiÖp vËn chuyÓn. Lµ chñ nh©n thùc sù trong C«ng ty Cæ phÇn , ng­ßi lao ®éng ®· n©ng cao tÝnh chñ ®éng, ý thøc kû luËt, tinh thÇn tù gi¸c, tiÕt kiÖm trong lao ®éng s¶n xuÊt, gãp phÇn lµm hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp ngµy mét n©ng cao, mang l¹i lîi Ých thiÕt thùc cho b¶n th©n m×nh, c«ng ty, Nhµ n­íc vµ x· héi. 2.2. §¸nh gi¸ nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®­îc b­íc ®Çu cña tiÕn tr×nh Cæ phÇn ho¸ : Víi nh÷ng kÕt qu¶ nªu trªn, chóng ta cã c¬ së ®Ó kh¼ng ®Þnh chÝnh s¸ch CPH mét bé phËn DNNN lµ phï hîp vµ ®óng ®¾n trong giai ®o¹n hiÖn nay. Cæ phÇn ho¸ ®· thùc sù ®em l¹i nhiÒu lîi Ých cô thÓ kh«ng chØ cho doanh nghiÖp mµ cßn cho c¶ Nhµ n­íc vµ b¶n th©n ng­êi lao ®éng. Nh÷ng thµnh c«ng ®ã cã thÓ xuÊt ph¸t tõ nh÷ng nguyªn nh©n sau. §¶ng vµ Nhµ n­íc ®· nhËn thøc ®­îc vai trß vµ sù cÇn thiÕt ph¶i tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ mét bé phËn DNNN: §Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng khñng ho¶ng cña nÒn kinh tÕ n­íc ta giai ®o¹n 1980-1990, §¶ng vµ ChÝnh phñ ®· cã chñ tr­¬ng ®æi míi kinh tÕ nh»m ®­a nÒn kinh tÕ tho¸t ra khái t×nh tr¹ng tr× trÖ, nghÌo nµn, l¹c hËu. Mét trong nh÷ng gi¶i ph¸p ®­îc §¶ng vµ Nhµ n­íc lùa chän lµ CPH mét bé phËn DNNN nh»m s¾p xÕp l¹i c¸c DNNN, n©ng cao vÞ thÕ chñ ®¹o cña khu vùc kinh tÕ Nhµ n­íc. §¶ng ta ®· m¹nh d¹n tiÕn hµnh thÝ ®iÓm vµ sau gÇn 10 n¨m thùc hiÖn ®· thu ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ rÊt kh¶ quan. §¶ng vµ Nhµ n­íc ®· b­íc ®Çu quan t©m, chØ ®¹o tiÕn tr×nh CPH: §¶ng vµ Nhµ n­íc ta ®· dµnh rÊt nhiÒu quan t©m cho c«ng t¸c cæ phÇn ho¸, thÓ hiÖn qua viÖc theo dâi s¸t sao tiÕn tr×nh thùc hiÖn, kh«ng ngõng ®óc kÕt kinh nghiÖm vµ kh¾c phôc h¹n chÕ, ban hµnh kÞp thêi nhiÒu v¨n b¶n ph¸p quy h­íng dÉn, t¹o ®iÒu kiÖn cho c«ng t¸c CPH, gÇn ®©y nhÊt lµ nghÞ ®Þnh 44/CP (29/6/1998), c¸c QuyÕt ®Þnh 145/TTg(28/6/1999), 177/TTg(30/8/1999). Néi dung cña NghÞ ®Þnh 44/N§-CP vµ NghÞ ®Þnh 64/N§-CP lµ mét b­íc tiÕn lín so víi c¸c v¨n b¶n tr­íc ®©y, thÓ hiÖn mét c¸ch nh×n míi cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ta vÒ vÊn ®Ò CPH. NghÞ ®Þnh 64 ra ®êi ®· t¹o mét b­íc ph¸t triÓn míi trong tiÕn tr×nh thùc hiÖn CPH , hoµn thiÖn vµ ®Èy nhanh tèc ®é CPH …lµm cho CPH ®¹t hiÖu qu¶ cao h¬n. c) Néi dung CPH lµ ®óng ®¾n, môc tiªu CPH ®Æt ra lµ cô thÓ, mang tÝnh kh¶ thi; lîi Ých mµ CPH mang l¹i lµ cô thÓ, kh¸ch quan vµ g¾n víi b¶n th©n doanh nghiÖp vµ ng­êi lao ®éng. Cã thÓ nãi, CPH ®· nh­ mét luång giã míi thæi sinh khÝ vµo khu vùc Kinh tÕ Nhµ n­íc, mang l¹i søc sèng cho khu vùc kinh tÕ nµy, tõ ®ã mang l¹i hiÖu qu¶ cho Nhµ n­íc, doanh nghiÖp vµ ng­êi lao ®éng. Cæ phÇn hãa thùc sù t¹o ®éng lùc cho ®Çu t­ ph¸t triÓn kinh tÕ. Th«ng qua CPH thu hót ®­îc mét l­îng lín nguån vèn trong d©n c­, t¹o tiÒn ®Ò më cöa cho thÞ tr­êng vèn trong n­íc, n©ng cao hiÖu qu¶ ®Çu t­ ph¸t triÓn s¶n xuÊt. d) CPH ®· thùc sù n©ng cao quyÒn lµm chñ cña ng­êi lao ®éng trong doanh nghiÖp, g¾n lîi Ých cña ng­êi lao ®éng víi lîi Ých cña doanh nghiÖp, tõ ®ã thóc ®Èy hä h¨ng say s¶n xuÊt, tr¸ch nhiÖm víi c«ng viÖc, gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt –kinh doanh . e) C¸c nhµ l·nh ®¹o DNNN vµ c¸c CBCNV ®· nhËn thøc ®­îc ®­îc lîi Ých vµ sù cÇn thiÕt cæ phÇn ho¸. III. nguyªn nh©n chËm trÔ trong viÖc Cæ phÇn ho¸ vµ Nh÷ng khã kh¨n cÇn ®­îc th¸o gì 3.1. Nh÷ng h¹n chÕ cña c«ng t¸c cæ phÇn ho¸ 3.1.1. Nh÷ng v­íng m¾c vÒ ph¸p luËt vµ c¬ chÕ chÝnh s¸ch C¸c quy ®Þnh vÒ chÕ ®é víi doanh nghiÖp sau Cæ phÇn ho¸ vÉn ch­a râ rµng. C¸c quy ®Þnh ®­îc söa ®æi vµ bæ sung th­êng th× cµng vÒ sau cµng cã lîi, cµng cã nhiÒu ­u ®·i. ChÝnh v× vËy, bvÒ mÆt t©m lý, c¸c doanh nghiÖp kh«ng muèn triÓn khai nhanh mµ chê ®îi ®Ó ®­îc h­ëng ­u ®·i nhiÒu h¬n. C¸c v¨n b¶n quy ®Þnh vÒ Cæ phÇn ho¸ ®· ®­îc ban hµnh còng cã nhiÒu vÊn ®Ò cÇn xem xÐt l¹i. Quy ®Þnh vÒ b¸n cæ phÇn ­u ®·i cho ng­êi lao ®éng còng kh«ng ®­îc cô thÓ hãa, linh ho¹t. Cã n¬i ng­êi lao ®éng kh«ng cã tiÒn mua cæ phÇn ­u ®·i; l¹i cã n¬i do vèn Nhµ n­íc Ýt, sè l­îng cæ phÇn b¸n ra h¹n chÕ, kh«ng ®ñ cho nhu cÇu. Cho ®Õn nay, qu¸ tr×nh Cæ phÇn ho¸ cßn ch­a cã mét ph­¬ng h­íng chiÕn l­îc râ rµng. Tõ tr­íc ®Õn nay, Cæ phÇn hãa ®­îc chñ yÕu tiÕn hµnh trªn c¬ së tù nguyÖn mµ kh«ng cã quy ®Þnh ph¶i ­u tiªn Cæ phÇn ho¸ ®èi víi lo¹i h×nh doanh nghiÖp hay thµnh phÇn kinh tÕ nµo. Trªn thùc tÕ, ChÝnh phñ d­êng nh­ ®i theo con ®­êng Cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp nhá tr­íc, c¸c doanh nghiÖp lín sau. Do ®ã, tû lÖ c¸c doanh nghiÖp lín chØ chiÕm mét phÇn nhá trong sè c¸c doanh nghiÖp ®· ®­îc Cæ phÇn ho¸ . Bªn c¹nh ®ã, nhiÒu ®Þa ph­¬ng kh«ng thùc sù quan t©m ®Õn vÊn ®Ò Cæ phÇn ho¸ vµ coi ®ã lµ nhiÖm vô cña c¸c cÊp ban nghµnh cao h¬n. Sù ph©n quyÒn, h­íng dÉn vµ phèi hîp gi÷a ®Þa ph­¬ng vµ TW ch­a thùc sù th«ng suèt còng lµ nh÷ng nh©n tè gãp phÇn kÐo dµi qu¸ tr×nh CPH. 3.1.2.Nguyªn nh©n cã nguån gèctõ phÝa chÝnh quyÒn TW vµ chÝnh quyÒn c¸c cÊp: Trong mét thêi gian dµi, viÖc chØ ®¹o, tæ chøc ®iÒu hµnh Cæ phÇn ho¸ ®­îc tiÕn hµnh mét c¸ch rêi r¹c bÞ ®éng. Ban ®æi míi doanh nghiÖp Nhµ n­íc kh«ng chñ ®éng giao chØ tiªu vµ chØ ®¹o s¸t sao viÖc thùc hiÖn mµ ngåi ®îi c¸c doanh nghiÖp tù ®éng ®¨ng ký. B¶n th©n Ban ®æi míi doanh nghiÖp Nhµ n­íc ch­a ho¹t ®éng chuyªn tr¸ch, ®éi ngò qu¸ máng, ch­a ®ñ tr×nh ®é vµ kinh nghiÖm ®Ó gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò phøc t¹p, l¹i ch­a cã ®ñ thÈm quyÒn chøc n¨ng ®Ó tæ chøc ho¹t ®éng phèi hîp lµm cho c¸c b­íc thñ tôc th­êng d©y d­a kÐo dµi… 3.1.3. Nguyªn nh©n vÒ vÊn ®Ò tèc ®é cæ phÇn ho¸ KÓ tõ thêi ®iÓm doanh nghiÖp ®Çu tiªn tiÕn hµnh Cæ phÇn ho¸ (7/1993), tiÕn ®é Cæ phÇn ho¸ kh«ng ph¶i n¨m nµo còng ®¹t chØ tiªu kÕ ho¹ch: vÝ dô n¨m 1998, chØ tiªu lµ 150 doanh nghiÖp ®­îc Cæ phÇn ho¸ th× chØ cã 100 doanh nghiÖp , n¨m 1999 sè doanh nghiÖp ®­îc Cæ phÇn ho¸ lµ 250 so víi kÕ ho¹ch lµ 450. Trªn thùc tÕ, ®Õn 6/2003 ta míi Cæ phÇn ho¸ ®­îc 1.929 doanh nghiÖp trong tæng sè 4.274 doanh nghiÖp. Tèc ®é Cæ phÇn ho¸ nh­ vËy míi ®¸p øng t­¬ng ®èi ®­îc yªu cÇu ®æi míi, s¾p xÕp l¹i doanh nghiÖp Nhµ n­íc. 3.1.4. Nguyªn nh©n tõ phÝa doanh nghiÖp: NhiÒu chuyªn gia cho r»ng Cæ phÇn ho¸ ë ViÖt Nam lµ mét qu¸ tr×nh rèi r¾m, phøc t¹p vµ tèn thêi gian, lµm hao tæn c¸c nguån lùc tµi chÝnh vµ lµm gi¶m sót sù kiªn nhÉn cña c¸c doanh nghiÖp. HiÖn nay, ViÖt Nam ch­a cã mét ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ tµi s¶n doanh nghiÖp thèng nhÊt theo ®óng chuÈn mùc quèc tÕ. Sù phøc t¹p nµy cßn gia t¨ng bëi nh÷ng yÕu tè ®i kÌm nh­: viÖc xö lý nî khã ®ßi, thÈm ®Þnh gi¸ trÞ nhµ x­ëng m¸y mãc thiÕt bÞ vµ quyÒn sö dông ®Êt. Do ®ã viÖc ®Þnh gi¸ tµi s¶n doanh nghiÖp th­êng lµ kh©u kÐo dµi nhÊt (kho¶ng trªn 3 th¸ng). HiÖn nay, viÖc thiÕu mét ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp theo tiªu chuÈn quèc tÕ sÏ lµm cho chóng ta khã kh¨n rÊt nhiÒu trong viÖc huy ®éng vèn tõ c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi, mét yÕu tè kh«ng thÓ xem nhÑ trong xu h­íng héi nhËp vµ toµn cÇu ho¸ hiÖn nay. 3.1.5.VÒ mÆt tµi chÝnh vµ t­ t­ëng : NhiÒu doanh nghiÖp (gåm c¶ l·nh ®¹o vµ ng­êi lao ®éng) còng nh­ nhiÒu cÊp qu¶n lý vÉn ng¹i Cæ phÇn ho¸ do sî mÊt ®i nhiÒu quyÒn lîi. Cã ng­êi l¹i nhËn thøc sai vÒ Cæ phÇn ho¸ cho r»ng viÖc viÖc chuyÓn ®æi h×nh thøc së h÷u sÏ dÉn ®Õn mÊt chÕ ®é, chÖch h­íng XHCN…Cã t×nh tr¹ng ph©n biÖt ®èi xö gi÷a c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc vµ c¸c doanh nghiÖp ®· Cæ phÇn ho¸ nhÊt lµ t¹i c¸c tæ chøc tÝn dông ng©n hµng. ViÖc t×m ®èi t¸c liªn doanh, liªn kÕt ë c¸c c«ng ty cæ phÇn còng gÆp khã kh¨n. Doanh nghiÖp Nhµ n­íc vÉn ®­îc ­u ®·i nhiÒu h¬n. lµm ¨n thua lç vÉn ®­îc vay kh«ng ph¶i tr¶ l·i, bï lç tõ ng©n s¸ch Nhµ n­íc vµ mét sè ­u ®·i kh¸c. TÊt c¶ ®Òu t¸c ®éng lín tíi t©m lý cña c¸c doanh nghiÖp chuÈn bÞ b­íc vµo Cæ phÇn ho¸. MÆt kh¸c, nhiÒu gi¸m ®èc cña c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc sî r»ng Cæ phÇn ho¸ sÏ lµm mÊt ®i quyÒn lùc vèn cã bÊy l©u nay. T­ t­ëng bao cÊp ®· ¨n s©u vµo suy nghÜ cña nhiÒu doanh nghiÖp nªn cè t×nh tr× ho·n Cæ phÇn ho¸, l¶ng tr¸nh nhiÖm vô míi. 3.1.6.So¹n th¶o ph­¬ng ¸n kinh doanh vµ ®iÒu lÖ cña c«ng ty Cæ phÇn §èi víi c¸c doanh nghiÖp hiÖn nay, t×nh tr¹ng chung lµ ch­a cã ®ñ giÊy tê ph¸p lý vÒ quyÒn së h÷u Tµi s¶n cè ®Þnh nh­ nhµ x­ëng, m¸y mãc thiÕt bÞ…ViÖc nµy cã nhiÒu nguyªn nh©n, trong ®ã cã viÖc th­ìng xuyªn thay ®æi cña c¸c luËt, v¨n b¶n d­íi luËt, hoÆc ®¬n gi¶n lµ do hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc ®Òu qua nhiÒu ®êi gi¸m ®èc nªn kh«ng ®ñ biªn b¶n bµn giao…Ngoµi ra cßn cã t×nh tr¹ng nhiÒu doanh nghiÖp ®i thuª nhµ x­ëng, kho b·i cña ®¬n vÞ kh¸c, sau ®ã x©y c¸c c«ng tr×nh kiÕn tróc lªn hoÆc c¶i t¹o söa ch÷a víi sè tiÒn kh«ng nhá g©y khã kh¨n cho qu¸ tr×nh Cæ phÇn ho¸. Ngoµi ra, do mét sè doanh nghiÖp ch­a nhËn thøc râ tÇm quan träng vµ môc tiªu cña Cæ phÇn ho¸, thiÕu sù chÆt chÏ trong phèi hîp ho¹t ®éng cña cÊp uû, c«ng ®oµn, ban gi¸m ®èc vµ CBCNV cña doanh nghiÖp. Do ®ã viÖc x©y dùng ph­¬ng ¸n Cæ phÇn ho¸ chËm, dÉn ®Õn viÖc triÓn khai thùc hiÖn còng bÞ chËm theo. MÆt kh¸c, mÆc dï ®­îc sù h­íng d½n qua nhiÒu v¨n b¶n cña ChÝnh phñ nh­ng phÇn lín c¸c doanh nghiÖp ch­a h×nh dung ®­îc quy tr×nh Cæ phÇn ho¸, c¸c thñ tôc cßn qu¸ míi mÎ ®èi víi hä. H¬n thÕ n÷a, mét sè cÊp chøc n¨ng cã thÈm quyÒn, l¹i v« t×nh hay h÷u ý, vÉn muèn thÓ hiÖn quyÒn lùc cña m×nh, nªn c¸c doanh nghiÖp ®ang chuÈn bÞ tiÕn hµnh Cæ phÇn ho¸ rÊt ngÇn ng¹i cho hµnh tr×nh Cæ phÇn ho¸ cña doanh nghiÖp m×nh. 3.1.7.Nh÷ng nguyªn nh©n kh¸c HiÖn nay, c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc trong qu¸ tr×nh Cæ phÇn ho¸ cßn cã t×nh tr¹ng h¹n chÕ tiªu chuÈn vµ møc cho h­ëng cæ tøc trªn sè cæ phÇn thuéc së h÷u Nhµ n­íc ®èi víi ng­êi lao ®éng v× chØ nh÷ng ng­êi cã th©m niªn tõ 3 n¨m trë lªn míi ®­îc h­ëng nh­ng møc h­ëng còng kh«ng ®¸ng kÓ (chØ chiÕm tõ 6-12 th¸ng l­¬ng cÊp bËc). §iÒu nµy khiÕn cho ng­êi lao ®éng kh«ng cã nhiÒu c¬ héi tham gia thùc sù vµo qu¸ tr×nh qu¶n lý doanh nghiÖp, thùc sù lµm chñ doanh nghiÖp nh­ môc ®Ých ban ®Çu cña Cæ phÇn ho¸. Bªn c¹nh ®ã lµ t×nh tr¹ng h¹n chÕ møc mua chÞu cæ phÇn cña ng­êi lao ®éng, còng chØ cã ng­êi cã th©m niªn tõ 3 n¨m trë lªn míi ®­îc mua chÞu. Trong c¸c quy ®Þnh hiÖn hµnh còng nªu lµ tæng møc mua chÞu kh«ng ®­îc v­ît qu¸ tæng møc mua tiÒn mÆt, nh­ng l¹i kh«ng ®Ò cËp viÖc tõng ng­êi cã thÓ mua chÞu nhiÒu h¬n hay kh«ng, vµ nh÷ng ai kh«ng mua tiÒn mÆt th× cã ®­îc mua chÞu hay kh«ng. H¬n n÷a, trong c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc ®· Cæ phÇn ho¸, th­êng xuÊt hiÖn t×nh tr¹ng c¸ch biÖt vÓ sè l­îng mua cæ phiÕu cña c«ng nh©n vµ c¸n bé l·nh ®¹o trong doanh nghiÖp. Thùc chÊt lµ do sù c¸ch biÖt gi÷a ng­êi cã nhiÒu tiÒn vµ ng­êi cã Ýt tiÒn trong viÖc mua cæ phÇn. Ng­êi cµng cã nhiÒu tiÒn mua cæ phÇn l¹i cµng cã c¬ héi mua chÞu nhiÒu, ®©y qu¶ lµ mét mÆt tr¸i mµ chóng ta ph¶i tÝnh ®Õn. 3.2.§¸nh gi¸ nguyªn nh©n: Nh­ vËy bªn c¹nh nh÷ng nÐt tÝch cùc mµ Cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n­íc ®em l¹i, cßn cã rÊt nhiÒu nh÷ng khã kh¨n v­íng m¾c lµm ¶nh h­ëng ®Õn qu¸ tr×nh Cæ phÇn ho¸, g©y t¸c ®éng kh«ng tèt ®Õn viÖc s¾p xÕp l¹i doanh nghiÖp Nhµ n­íc . VËy ®iÒu g× ®· dÉn tíi nh÷ng h¹n chÕ ®ã? Theo t«i, ®ã lµ do mét sè nguyªn nh©n sau ®©y: w Thø nhÊt: Bé m¸y tæ chøc thùc hiÖn Cæ phÇn ho¸ cßn thiÕu thèng nhÊt vµ ¨n khíp. HiÖn nay, n­íc ta ®· thiÕt lËp bé m¸y ®æi míi doanh nghiÖp c¸c cÊp trong ®ã cã Ban CPH. Song viÖc phèi hîp ho¹t ®éng cßn h¹n chÕ do bé m¸y tæ chøc cña Ban ch­a ®éc lËp, chuyªn tr¸ch mµ phÇn lín c¸n bé ®Òu lµ kiªm nhiÖm. w Thø hai: Chñ tr­¬ng CPH lµ mét vÊn ®Ò míi nh­ng ChÝnh phñ ch­a cã c¸c v¨n b¶n ®­îc ban hµnh mét c¸ch chÆt chÏ vµ hÖ thèng v× vËy cßn g©y nh÷ng ¸ch t¾c tr× trÖ ®¸ng tiÕc trong qu¸ tr×nh CPH. w Thø ba: Tr¸ch nhiÖm cña c¸c Bé, ngµnh, ®Þa ph­¬ng trong chØ ®¹o CPH cßn ch­a râ rµng, Thñ tôc qui tr×nh CPH cßn r­êm rµ, phiÒn nhiÔu… w Thø t­: ViÖc x¸c ®Þnh tµi s¶n cña doanh nghiÖp cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n do kh«ng cã ®ñ c¬ së ph¸p lý vµ sù h­íng dÉn chØ ®¹o. w Thø n¨m: Møc ®é khuyÕn khÝch ®èi víi doanh nghiÖp còng nh­ ng­êi lao ®éng trong doanh nghiÖp cßn ch­a ®ñ søc hÊp dÉn, chÕ ®é ­u ®·i ®èi víi ng­êi lao ®éng cßn nhiÒu bÊt cËp.. còng c¶n trë tèc ®é Cæ phÇn ho¸. w Thø s¸u: C«ng t¸c tuyªn truyÒn, vËn ®éng, gi¶i thÝch vÒ chñ tr­¬ng CPH cßn ch­a ®­îc qu¸n triÖt, ch­a ®­îc lµm ®Õn n¬i ®Õn chèn. ThËm chÝ cã nh÷ng c«ng nh©n ®· mua cæ phÇn ë c«ng ty nh­ng còng kh«ng biÕt mua ®Ó lµm g×. w Thø b¶y: T©m lý e ng¹i cña mét sè doanh nghiÖp vµ ng­êi lao ®éng trong doanh nghiÖp còng lµm ¶nh h­ëng tíi c«ng t¸c Cæ phÇn ho¸... Nh­ vËy , nh÷ng nguyªn nh©n trªn ®· c¶n trë tiÕn tr×nh CPH, lµm cho qu¸ tr×nh CPH gÆp nhiÒu trë ng¹i, ch­a ®¹t yªu cÇu vÒ môc tiªu lÉn tiÕn ®é thùc hiÖn. Tr­íc t×nh h×nh ®ã, yªu cÇu cÊp thiÕt ®Æt ra lµ ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc gi¶i ph¸p ®Ó kh¾c phôc nh÷ng h¹n chÕ, thóc ®Èy tiÕn tr×nh cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n­íc ë ViÖt nam. PhÇn thø ba Mét sè gi¶i ph¸p nh»m thóc ®Èy qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n­íc ë ViÖt nam I. Xu h­íng ph¸t triÓn cña c¸c c«ng ty Cæ phÇn hiÖn nay trªn thÕ giíi Xu h­íng hiÖn nay lµ héi nhËp vµ toµn cÇu ho¸, do ®ã, ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ trong n­íc lu«n g¾n liÒn víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi. Do ®ã ph¸t triÓn c¸c c«ng ty Cæ phÇn nãi riªng, nÒn kinh tÕ Cæ phÇn nãi chung còng kh«ng thÓ n»m ngoµi xu h­íng ph¸t triÓn c«ng ty Cæ phÇn cña c¸c m­íc trong khu vùc, nhÊt lµ c¸c n­íc cã ®Æc ®iÓm nÒn kinh tÕ t­¬ng ®ång vµ c¸c n­íc cã tr×nh ®é ph¸t triÓn cao trªn thÕ giíi. BiÓu hiÖn : Thø nhÊt: chÕ ®é Cæ phÇn trë thµnh phæ biÕn, ®· ph¸t triÓn më réng tõ ba lÜnh vùc (giao th«ng vËn t¶i, tÝn dông tiÒn tÖ vµ b¶o hiÓm) ®Õn c¸c lÜnh vùc, c¸c ngµnh kinh tÕ quèc d©n vµ trë thµnh lùc l­îng chñ ®¹o cña nÒn kinh tÕ. Thø hai: lµ quy ph¹m ho¸ chÕ ®é Cæ phÇn. §Ó ®¶m b¶o cho nÒn kinh tÕ x· héi ®­îc vËn hµnh th­êng xuyªn thuËn lîi, c¸c n­íc ph­¬ng T©y ®· ®Þnh ra hµng lo¹t nh÷ng luËt t­¬ng ®èi hoµn chØnh vÒ chÕ ®é Cæ phÇn. Néi dung cña c¸c luËt ®Þnh ngµy cµng chÆt chÏ, chi tiÕt, nghiªm ngÆt… Nh÷ng luËt ®Þnh ®ã bao gåm: luËt c«ng ty , luËt chøng kho¸n, luËt giao dÞch chøng kho¸n, luËt ph¸ s¶n… tÊt c¶ nh÷ng luËt ®Þnh ®ã quy ®Þnh hÕt søc râ rµng ®èi víi viÖc thµnh lËp c«ng ty, tæ chøc qu¶n lý c«ng ty, s¸t nhËp, gi¶i thÓ c«ng ty, thanh to¸n, giao dÞch cæ phiÕu…ViÖc ®Þnh chÕ luËt ph¸p trªn cã ý nghÜa tÝch cùc ®èi víi viÖc hµnh thiÖn chÕ ®é Cæ phÇn, ph¸t huy vai trß, chøc n¨ng cña chÕ ®é Cæ phÇn… Thø ba: Lµ ph©n t¸n vµ ®a d¹ng ho¸ së h÷u Cæ phÇn. Trong c¸c c«ng ty lín cña c¸c n­íc T­ b¶n, hiÖn nay mét sè cæ ®«ng cã thÓ n¾m 4% hoÆc trªn 5 % cæ phÇn cña mét c«ng ty lµ chuyÖn b×nh th­êng . Xu h­íng chung lµ quy m« cµng lín th× quyÒn së h÷u sÏ cµng ph©n t¸n vµ ®a d¹ng ho¸. Mét biÓu hiÖn kh¸c cña viÖc ph©n t¸n lµ ®a d¹ng ho¸ së h÷u Cæ phÇn lµ mét sè ng­êi gi÷ cæ phiÕu t¨ng lªn rÊt nhanh vµ thÓ hiÖn ngµy cµng râ tÝnh chÊt x· héi ho¸ cña T­ b¶n doanh nghiÖp Thø t­: lµ ph¸p nh©n ho¸ viÖc n¾m cæ phÇn. Trong c¸c c«ng ty cæ phÇn hiÖn nay, tû lÖ ph¸p nh©n n¾m cæ phÇn t¨ng lªn, tû lÖ c¸ nh©n n¾m cæ phÇn gi¶m ®i lµ hiÖn t­îng phæ biÕn. Vèn cña c¸c c«ng ty Cæ phÇn chñ yÕu lµ Cæ phÇn ph¸p nh©n, phÇn lín c¸c c«ng ty Cæ phÇn ®Çu t­ ra n­íc ngoµi d­íi hiµnh thøc ph¸p nh©n cïng tham gia voµ Cæ phÇn vµ tû lÖ Cæ phÇn cña c¸c c«ng ty Cæ phÇn kh¸c. Xu h­íng c¸c ph¸p nh©n cïng tham gia vµo Cæ phÇn vµ tû lÖ Cæ phÇn cña ph¸p nh©n t¨ng lªn, thÓ hiÖn sù ph¸t triÓn cña x· héi ho¸ T­ b¶n, g¾n liÒn víi thu nhËp vµ rñi ro, quyÒn lîi vµ tr¸ch nhiÖm cña c¸c c«ng ty Cæ phÇn . §ång thêi xu h­íng nµy cßn thuËn lîi cho viÖc ®iÒu chØnh c¬ cÊu néi bé cña c«ng ty Cæ phÇn, hoµn thiÖn c¬ chÕ kinh doanh vµ t¨ng c­êng ®éng lùc néi taÞ cho viªc ph¸t triÓn c«ng ty cæ ph©n. Thø n¨m: lµ quyÒn lùc cña cæ ®«ng gi¶m sót, ng­êi kinh doanh chi phèi doanh nghiÖp. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt ,t¸c dông cña c¸c nh©n tè chuyÓn giao c«ng nghÖ,vÊn ®Ò qu¶n lÝ trong c¹nh tranh ®­¬c t¨ng c­êng ®a x¶y ra mét hiÖn t­îng mµ ng­êi ta quen gäi lµ "C¸ lín nuèt c¸ bÐ". Do ®ã mét vÊn ®Ò mµ thùc tÕ kh¸ch quan ®Æt ra lµ ®ßi hái tr×nh ®é tri thøc, tr×nh ®é chuyªn m«n kü thuËt cao cña c¸c nhµ kinh doanh, c¸c nhµ qu¶n lÝ cña cÊ c«ng ty cæ phÇn ®­îc t¨ng lªn mét c¸ch nhanh chãng. V× vËy trong c¬ cÊu tæ chøc cña c«ng ty cæ phÇn, ®Þa vÞ cña §¹i cæ ®«ng dÇn dÇn bÞ h¹ thÊp, vai trß cña Héi ®ång qu¶n trÞ vµ tæng gi¸m ®èc ngµy cµng ®­îc ®Ò cao. V× vËy nhiÒu nhµ kinh tÕ häc cho r»ng: ph¶i t¸ch biÖt gi÷a cæ ®«ng vµ kinh doanh ®Ó c¸c chuyªn gia kinh doanh chi phèi doanh nghiÖp lµ xu thÕ quan träng ®Ó ph¸t triÓn Cæ phÇn hiÖn ®¹i. QuyÒn l·nh ®¹o doanh nghiÖp hiÖn ®¹i ®· r¬i vµo tay tÇng líp kÕt cÊu kü thuËt cña c«ng ty Thø s¸u: lµ chÕ ®é ph©n phèi cña c«ng ty Cæ phÇn ®· chuyÓn tõ hoa hång tiÒn mÆt cña cæ tøc sang gi¸ trÞ gia t¨ng toµn diÖn cña cæ phÇn. Cho nªn trong thêi ®¹i ngµy nay, ë nhiÒu n­íc T­ B¶n Chñ nghÜa, ®éng c¬ ®Çu t­ vµo Cæ phÇn vµ gi¸ trÞ t¨ng thªm toµn diÖn cña c¸c Cæ phÇn chø kh«ng ph¶i lµ cæ tøc vµ hoa hång tiÒn tiÒn mÆt. Trong ph©n phèi cña c«ng ty Cæ phÇn cã xu h­íng ®Ó tû lÖ hoa hång tiÒn mÆt ë møc thÊp, thËm chÝ cã doanh nghiÖp kh«ng thùc hiÖn hoa hång tiÒn mÆt mµ chØ x©y dùng kiÖn toµn chÕ ®é quü c«ng lµm cho Cæ phÇn t¨ng thªm gi¸ trÞ toµn diÖn. Trong ®iÒu kiÖn më réng chÕ ®é gia t¨ng toµn diÖn cña Cæ phÇn, sù thay ®æi chÕ ®é ph©n phèi trong c¸c c«ng ty Cæ phÇn sÏ cã ý nghÜa tÝch cùc ®èi víi viÖc tÝch luü vèn vµ më réng s¶n xuÊt cña c«ng ty Cæ phÇn. Thø b¶y: lµ cã sù thay ®æi vÒ chÕ ®é vèn vµ kÕt cÊu vèn cña c«ng ty Cæ phÇn : VÒ chÕ ®é vèn ph¸p ®Þnh: Tæng sè vèn khi thµnh lËp c«ng ty theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt ph¶i ®­îc cæ ®«ng thõa nhËn toµn bé VÒ chÕ ®é vèn ph¸p ®Þnh: Tæng sè vèn ®iÒu lÖ khi thµnh lËp c«ng ty kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i do c¸c cæ ®«ng nhËn mua ®ñ mµ chØ nhËn mua mét tØ lÖ theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt lµ -®­îc. ë mét sè n­íc ®· bá chÕ ®é vèn ph¸p ®Þnh, thùc hiÖn chÕ ®é vèn së h÷u VÒ kÕt cÊu cña c«ng ty Cæ phÇn thay ®æi chñ yÕu ë hai mÆt sau + Tû lÖ vèn cña ng­êi ngoµi chiÕm phÇn lín trong tæng sè vèn cña c«ng ty Cæ phÇn, tøc lµ kinh doanh víi tû lÖ nî cao + Tû träng tÝch luü cña c«ng ty Cæ phÇn th­êng gÊp 2-3 lÇn vèn cña doanh nghiÖp Thø t¸m: T­ b¶n Ng©n hµng ®· x©m nhËp vµo kinh tÕ Cæ phÇn. Sau §¹i chiÕn thø hai, trªn c¬ së cña chÕ ®é Cæ phÇn , T­ B¶n ng©n hµng ®· th«ng qua h×nh thøc ®Çu t­ vµo Cæ phÇn ®Ó khèng chÕ quyÒn së h÷u c«ng ty, Nhµ t­ b¶n ®· th«ng qua tæ chøc tÝn dông cña m×nh, ¸p dông ph­¬ng thøc mua b¸n, trao ®æi cæ phiÕu cña c«ng ty ®Ó ®¹t ®­îc møc khèng chÕ cæ phiÕu. §ã lµ mét thñ ®o¹n quan träng cña tæ chøc tÝn dông ng©n hµng, biÓu hiÖn ë hai c¸ch sau: + Tæ chøc tÝn dông tæ chøc thu nhËn cæ phiÕu ®¹t ®Õn mét tû lÖ nhÊt ®Þnh sÏ khèng chÕ ®­îc c«ng ty + T­ b¶n lòng ®o¹n th«ng qua ho¹t ®éng bao tiªu chøng kho¸n cña c«ng ty hoÆc th«ng qua ng­êi m«i giíi bu«n b¸n cæ phiÕu ®Ó ®¹t ®­îc môc ®Ých khèng chÕ c«ng ty. Nh­ vËy, sù ®Çu t­ vµo cæ phÇn vµ khèng chÕ cæ phÇn cña t­ b¶n ng©n hµng ®èi víi c¸c c«ng ty c«ng nghiÖp ®· thóc ®Èy nÒn kinh tÕ Cæ phÇn ph¸t triÓn Thø chÝn: ChÕ ®é Cæ phÇn vµ c«ng ty Cæ phÇn ®· trë thµnh h×nh thøc tæ chøc chñ yÕu vµ thñ ®o¹n lòng ®o¹n cña c«ng ty. ChÕ ®é Cæ phÇn ®· cã t¸c dông t¨ng nhanh tèc ®é tËp trung v«n, t¨ng c­êng thùc lùc kinh tÕ cho c«ng ty. Th«ng qua c¸c h×nh thøc x©m nhËp, khèng chÕ, ®Çu t­ Cæ phÇn ®Ó nh»m môc ®Ých th«n tÝnh hoÆc chi phèi c¸c doanh nghiÖp kh¸c, tõ ®ã h×nh thµnh c¸c doanh nghiÖp lín cã quy m« kinh tÕ m¹nh, lùc l­îng kinh tÕ hïng hËu. Sù lòng ®o¹n cña c¸c c«ng ty Cæ phÇn kh«ng nh÷ng ph¶n ¸nh trªn quy m« mµ cßn ph¶n ¸nh sù biÕn ®éng c¬ cÊu nÒn kinh tÕ, h×nh thµnh nhiÒu tËp ®oµn kinh tÕ lín, ®a d¹ng ho¸ kinh doanh. Do tiÕn bé cña khoa häc, kü thuËt vµ c¹nh tranh thÞ tr­êng gay g¾t, xu thÕ thÞ tr­êng diÔn biÕn phøc t¹p, th× c¸c c«ng ty Cæ phÇn chØ cã thÓ lùa chän chiÕn l­îc kinh doanh ®a d¹ng ho¸. MÆc dï chiÕn l­îc nµy ph¸t sinh nhiÒu vÊn ®Ò phøc t¹p nh­ng nã l¹i cã lîi trong viÖc h¹n chÕ ®­îc rñi ro trong kinh doanh, gióp cho c«ng ty ®øng v÷ng, cã thÊt b¹i còng chØ mét phÇn nhá nµo ®ã mµ th«i. Lý do nµy khiÕn cho phÇn lín c¸c c«ng ty Cæ phÇn kinh doanh tæng hîp ®a chøc n¨ng. Cuèi cïng lµ xu thÕ Quèc tÕ ho¸ vèn cæ phÇn. Sau §¹i chiÕn II, T­ b¶n ng©n hµng cùc kú bµnh tr­íng, ®· thóc ®Èy qu¸ tr×nh quèc tÕ ho¸ s¶n xuÊt vµ quèc tÕ ho¸ vèn Cæ phÇn. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña c¸c c«ng ty Cæ phÇn, chÕ ®é Cæ phÇn cµng trë thµnh ph­¬ng tiÖn ®Ó cho c¸c tËp ®oµn c¸c n­íc x©y dùng ®Þa vÞ lòng ®o¹n cña m×nh. Tõ ®ã thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña c¸c c«ng ty Cæ phÇn ë c¸c n­íc trªn thÕ giíi Trªn ®©y lµ xu h­íng ph¸t triÓn chung cña kinh tÕ Cæ phÇn diÔn ra trªn toµn thÕ giíi. Cßn ë ViÖt nam, tiÕp nhËn ¶nh h­ëng ®ã nh­ thÕ nµo, vµ thùc hiÖn ra sao, th× chóng ta ph¶i dù b¸o chÝnh x¸c vµ cã nh÷ng biÖn ph¸p thÝch hîp nh»m ®Èy nhanh tiÕn tr×nh Cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n­íc cña chóng ta. II. kÕt qu¶ vµ Ph­¬ng h­íng cho tiÕn tr×nh Cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n­íc ë ViÖt nam trong thêi gian tíi Trong ba n¨m 2000- 2003, n­íc ta ®· ®a d¹ng ho¸ së h÷u 1.498 doanh nghiÖp Nhµ n­íc chiÕm 63,5 % trong tæng sè 2.280 doanh nghiÖp Nhµ n­íc thuéc diÖn s¾p xÕp cña thêi kú ®ã, vµ kÕt qu¶ ®¹t ®­îc vµo ®Çu n¨m 2003 ®¹t ®óng môc tiªu dù kiÕn, cô thÓ theo sè liÖu b¶ng sau: ChØ tiªu 2000 20001 2002 Tæng Tæng sè doanh nghiÖp Nhµ n­íc ®­îc Cæ phÇn ho¸ 508 481 500 1.498 Trong ®ã Cæ phÇn ho¸ 337 345 374 1.056 Giao, b¸n, kho¸n, cho thuª 171 136 126 433 Dù kiÕm 3 n¨m tiÕp theo tõ 2003- 2005 sÏ Cæ phÇn ho¸, giao, b¸n, kho¸n, cho thuª kho¶ng h¬n 1 ngµn doanh nghiÖp Nhµ n­íc, cïng víi c¸c h×nh thøc kh¸c, tæng céng trong 6 n¨m liÒn tõ 2000 dÕn 2005 s¾p xÕp l¹i 3.280 doanh nghiÖp Nhµ n­íc VÒ quy m«, c¸c doanh nghiÖp thuéc diÖn s¾p xÕp nãi chung còng nh­ nh÷ng doanh nghiÖp thùc hiÖn Cæ phÇn ho¸, giao, b¸n, kho¸n, cho thuª nãi riªng, ®a phÇn lµ doanh nghiÖp cã quy m« võa vµ nhá: sè doanh nghiÖp cã vèn Nhµ n­íc d­íi 10 tû ®ång chiÕm tíi 75 % vµ thuéc nh÷ng ngµnh Nhµ n­íc kh«ng cÇn n¾m gi÷ Qu¸ tr×nh triÓn khai Cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n­íc víi nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®­îc tèt sÏ lµm t¨ng quy m« doanh nghiÖp Nhµ n­íc tõ vèn b×nh qu©n 18,425 tû ®ång lªn 27, 117 tû ®ång / mét doanh nghiÖp , gi¶m 18,5 % tæng nî, gi¶m 21 % nî ng©n hµng. Nh×n chung hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc ®­îc n©ng lªn ®¸ng kÓ III. Mét sè gi¶i ph¸p cô thÓ nh»m thóc ®Èy qu¸ tr×nh Cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc ë ViÖt nam 3.1. Hoµn thiÖn viÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp vµ gi¶i quyÕt nh÷ng tån ®äng vÒ mÆt tµi chÝnh X¸c ®Þnh gi¸ trÞ cña doanh nghiÖp lµ mét kh©u hÕt søc quan träng trong qu¸ tr×nh tiÕn hµnh CPH doanh nghiÖp. §Ó lµm tèt c«ng viÖc nµy kh«ng ph¶i lµ mét ®iÒu dÔ dµng vµ nhanh chãng. X¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp kh«ng ph¶i lµ c«ng viÖc mang tÝnh kü thuËt nghiÖp vô thuÇn tuý mµ nã cßn cã ý nghÜa kinh tÕ - x· héi träng yÕu v× nã liªn quan ®Õn viÖc b¶o toµn vèn cña Nhµ n­íc, ®Õn quyÒn lîi cña ng­êi lao ®éng trong doanh nghiÖp vµ ®Õn kh¶ n¨ng ®¶m b¶o hiÖu qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt - kinh doanh cña c«ng ty cæ phÇn trong t­¬ng lai. ViÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ thùc tÕ cña doanh nghiÖp cÇn b¶o ®¶m: kh«ng g©y nªn nh÷ng thÊt tho¸t tµi s¶n vµ vèn cña Nhµ n­íc; t¹o tiÒn ®Ò tµi chÝnh thuËn lîi cho doanh nghiÖp sau cæ phÇn ho¸. Trªn thùc tÕ trong viÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp cÇn chó ý thªm mét sè vÊn ®Ò sau: w Thø nhÊt: TiÕn hµnh ph©n lo¹i c¸c tµi s¶n mµ tr­íc ®©y Nhµ n­íc ®Çu t­ cho doanh nghiÖp ®Ó cã biÖn ph¸p sö lý hîp lý, theo ®ã : - Nh÷ng tµi s¶n cña Nhµ n­íc t¹i doanh nghiÖp phï hîp víi ph­¬ng ¸n kinh doanh míi cña c«ng ty cæ phÇn sÏ chuyÓn giao l¹i cho c«ng ty cæ phÇn theo gi¸ thÞ tr­êng t¹i thêi ®iÓm tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸. - Nh÷ng tµi s¶n cña Nhµ n­íc kh«ng phï hîp sÏ ®­îc chuyÓn giao l¹i cho Nhµ n­íc ®Ó ®iÒu chuyÓn cho doanh nghiÖp kh¸c hoÆc thanh lý, chø kh«ng Ðp buéc c«ng ty cæ phÇn míi ph¶i nhËn. - Nh÷ng tµi s¶n ®· hÕt thêi h¹n khÊu hao sÏ ®­îc chuyÓn giao l¹i cho c«ng ty cæ phÇn mµ kh«ng tÝnh vµo gi¸ trÞ phÇn vèn Nhµ n­íc t¹i doanh nghiÖp. w Thø hai: Víi nh÷ng tµi s¶n tr­íc ®©y doanh nghiÖp vay vèn ®Ó ®Çu t­, nay ®· hoµn l¹i ®ñ vèn cho ng­êi cho vay, nªn ®­îc chia lµm 2 phÇn: - Mét phÇn thuéc së h÷u Nhµ n­íc theo tinh thÇn doanh nghiÖp cña Nhµ n­íc ®Çu t­, phÇn vèn t¨ng thªm thuéc së h÷u Nhµ n­íc. - Mét phÇn tÝnh cho ng­êi lao ®éng trong doanh nghiÖp, coi ®ã lµ sù ­u ®·i khuyÕn khÝch tÝnh tÝch cùc vµ chñ ®éng ph¸t triÓn vèn cña ng­êi lao déng trong doanh nghiÖp. w Thø ba: X¸c ®Þnh hîp lý nh÷ng tån ®äng tµi chÝnh mµ c«ng ty cæ phÇn cã thÓ kÕ thõa tõ doanh nghiÖp Nhµ n­íc. Cã thÓ xo¸ bá cho doanh nghiÖp nh÷ng kho¶n nî khã ®ßi, kho¶n lç ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt - kinh doanh tr­íc ®©y do nh÷ng nguyªn nh©n kh¸ch quan. w Thø t­: §æi míi viÖc tæ chøc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp: - Mêi c¸c chuyªn gia kinh tÕ - kü thuËt ë c¸c c¬ quan khoa häc vµo viÖc ®¸nh gi¸ tµi s¶n, t«n träng ý kiÕn cña hä trong viÖc ®¸nh gi¸ gi¸ trÞ thùc tÕ cña c¸c tµi s¶n. - §Ò cao vai trß cña §¹i diÖn doanh nghiÖp trong viÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp - Më réng sù ph©n cÊp trong viÖc quyÕt ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp. Víi c¸c doanh nghiÖp cã gi¸ trÞ trªn 10 tû ®ång, thay v× Bé Tµi chÝnh thÈm ®Þnh vµ Thñ t­íng ChÝnh phñ quyÕt ®Þnh, nªn quy ®Þnh lµ " cÊp nµo ra quyÕt ®Þnh thµnh lËp doanh nghiÖp sÏ cã thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp khi chuyÓn sang c«ng ty cæ phÇn". §iÒu nµy sÏ gãp phÇn rót ng¾n thêi gian cæ phÇn ho¸. 3.2. Hoµn thiÖn chÝnh s¸ch ­u ®·i ®èi víi ng­êi lao ®éng trong doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸: NghÞ ®Þnh 44/CP ra ®êi ®· t¨ng c­êng ­u ®·i, t¹o ®iÒu kiÖn cho ng­êi lao ®éng ®­îc së h÷u cæ phÇn vµ thùc hiÖn quyÒn lµm chñ cña m×nh ®èi víi doanh nghiÖp. Tuy nhiªn viÖc thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh nµy trong thùc tÕ l¹i n¶y sinh thªm nh÷ng vÊn ®Ò míi cÇn ph¶i bæ sung vµ ®iÒu chØnh. D­íi ®©y lµ mét sè vÊn ®Ò liªn quan ®Õn chÝnh s¸ch ­u ®·i ®èi víi ng­êi lao ®éng. w T¨ng c­êng møc ®é ­u ®·i cho ng­êi lao ®éng lµm viÖc trong c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc theo th©m niªn c«ng t¸c vµ møc ®é ®ãng gãp cña hä víi doanh nghiÖp. Møc ®é ­u ®·i nµy thÓ hiÖn ë chç Nhµ n­íc sÏ cho ng­êi lao ®éng lµm ë doanh nghiÖp mét sè cæ phÇn. Nªn cã ®iÒu nµy bëi lÏ ng­êi lao ®éng ®· cèng hiÕn cho doanh nghiÖp th× khi doanh nghiÖp chuyÓn ®æi së h÷u ng­êi chñ së h÷u nªn trÝch mét phÇn vèn cho hä. MÆt kh¸c, viÖc ®iÒu chØnh nµy cßn b¶o ®¶m cho ng­êi lao ®éng cã kh¶ n¨ng trë thµnh ng­êi chñ thùc sù cña c«ng ty cæ phÇn khi n¨ng lùc tµi chÝnh cña b¶n th©n hä kh«ng ®ñ ®Ó mua cæ phÇn theo gi¸ mµ Nhµ n­íc b¸n ­u ®·i cho hä. w TiÕn hµnh ®iÒu chØnh sù ­u ®·i ®èi víi ng­êi lao ®éng t­¬ng øng víi ngµnh nghÒ vµ lÜnh vùc ho¹t ®éng, thay v× quy ®Þnh sù ­u ®·i cho ng­êi lao ®éng cña tÊt c¶ c¸c lo¹i doanh nghiÖp thuéc c¸c ngµnh nghÒ vµ lÜnh vùc ho¹t ®éng. Sù ®iÒu chØnh nµy nh»m h­íng tíi sù b×nh ®¼ng, tr¸nh sù ¶nh h­ëng cña c¸c yÕu tè kh¸ch quan ®Õn quyÒn lîi cña ng­êi lao ®éng. Nh­ vËy, møc ­u ®·i cho ng­êi lao ®éng trong c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c ngµnh c«ng nghiÖp nÆng, c«ng nghiÖp nhÑ, x©y dùng, giao th«ng vËn t¶i, th­¬ng m¹i, du lÞch, kh¸ch s¹n…. sÏ kh¸c nhau. w ChÕ ®é ­u ®·i ®èi víi ng­êi lao ®éng nghÌo ®­îc mua chÞu cæ phÇn vµ tr¶ chËm cho Nhµ n­íc trong thêi h¹n 10 n¨m còng cÇn ®­îc ®iÒu chØnh l¹i cho phï hîp víi thùc tÕ. ViÖc x¸c dÞnh mét chuÈn mùc chung vÒ lao ®éng nghÌo cho tÊt c¶ c¸c vïng râ rµng lµ kh«ng hîp lý do møc gi¸ sinh ho¹t vµ møc sèng cña c¸c vïng lµ rÊt kh¸c nhau. V× vËy, ChÝnh phñ cÇn ph¶i xem xÐt l¹i chuÈn mùc nghÌo theo vïng trªn c¬ së nh÷ng tµi liÖu ®iÒu tra vÒ møc sèng ®· thùc hiÖn trong nh÷ng n¨m tr­íc ®©y. Nh÷ng thµnh phè lín nh­ TP. Hå ChÝ Minh, Hµ Néi, H¶i Phßng…cã møc gi¸ c¶ sinh ho¹t cao h¬n c¸c ®Þa ph­¬ng kh¸c nªn tiªu chuÈn lao ®éng nghÌo ë ®©y còng ph¶i kh¸c. w T¹o ®iÒu kiÖn cho ng­êi lao ®éng tham gia mua cæ phiÕu lµm sao ®Ó kh«ng cã sù chªnh lÖch qu¸ lín gi÷a l·nh ®¹o doanh nghiÖp vµ ng­êi lao ®éng. Kh¾c phôc t×nh tr¹ng h¹n chÕ møc cho h­ëng cæ tøc trªn sè cæ phÇn thuéc vÒ së h÷u Nhµ n­íc. Kh¾c phôc t×nh tr¹ng h¹n chÕ møc mua chÞu cæ phÇn, l­u ý ®Õn t×nh tr¹ng c¸ch biÖt vÒ sè l­îng mua cæ phÇn gi÷a c«ng nh©n vµ c¸n bé l·nh ®¹o doanh nghiÖp. w Gi¶i quyÕt hîp lý lao ®éng d«i d­ trong qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n­íc. Ph­¬ng ¸n gi¶i quyÕt sè lao ®éng d«i d­ ®­îc xÐt trªn 2 mÆt: B¶o ®¶m viÖc lµm vµ cuéc sèng cña ng­êi lao ®éng; b¶o ®¶m ®iÒu kiÖn ®Ó c«ng ty cæ phÇn ®¹t ®­îc yªu cÇu n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh, trong ®ã cã hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng. Trªn c¬ së nhËn thøc râ rµng quan ®iÓm gi¶i quyÕt viÖc lµm lµ tr¸ch nhiÖm cña c¶ ng­êi lao ®éng, doanh nghiÖp vµ Nhµ n­íc. w Xo¸ bá quy ®Þnh møc khèng chÕ cæ phÇn tèi ®a ®­îc mua cña c¸n bé chñ chèt trong doanh nghiÖp. Theo quy ®Þnh hiÖn hµnh, c¸n bé chñ chèt trong doanh nghiÖp (Gi¸m ®èc, Phã Gi¸m ®èc, KÕ to¸n tr­ëng) kh«ng ®­îc mua cæ phÇn qu¸ møc b×nh qu©n chung cña ng­êi lao ®éng trong doanh nghiÖp. Quy ®Þnh nµy béc lé nh÷ng khiÕm khuyÕt trong viÖc t¹o t©m lý tin t­ëng cña ng­êi lao ®éng trong doanh nghiÖp, h¹n chÕ kh¶ n¨ng huy ®éng vèn. Bëi vËy, ®Ó b¶o ®¶m sù c«ng b»ng x· héi, Nhµ n­íc cã thÓ sö dông c¸c c«ng cô kinh tÕ kh¸c chø kh«ng nªn quy ®Þnh h¹n chÕ møc mua cæ phÇn cña mäi ng­êi trong doanh nghiÖp. 3.3. §æi míi tæ chøc chØ ®¹o thùc hiÖn qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n­íc : * X¸c ®Þnh ®èi t­îng thùc hiÖn CPH: Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn CPH, cÇn linh ho¹t vµ mÒm dÎo trong viÖc x¸c ®Þnh doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸, tr¸nh sù gß Ðp khiªn c­ìng vµ cøng nh¾c. TiÕn hµnh ph©n lo¹i doanh nghiÖp lµ ho¹t ®éng v« cïng quan träng trong viÖc x¸c ®Þnh doanh nghiÖp CPH. Th«ng qua ph©n lo¹i, chóng ta sÏ cã chÝnh s¸ch cô thÓ ¸p dông cho tõng lo¹i doanh nghiÖp. Tõ sù ph©n lo¹i doanh nghiÖp ®ã, b¶n th©n mçi doanh nghiÖp ®· tù x¸c ®Þnh ®­îc sù tÊt yÕu ph¶i tiÕn hµnh CPH. Bªn c¹nh ®ã, khi chØ ®Þnh doanh nghiÖp CPH cÇn cã sù trao ®æi,gi¶i quyÕt nh÷ng v­íng m¾c t­ t­ëng cho ®éi ngò c¸n bé l·nh ®¹o chñ chèt cña doanh nghiÖp, ®ång thêi t¨ng c­êng c«ng t¸c tuyªn truyÒn vÒ chñ tr­¬ng CPH cho ng­êi lao ®éng trong doanh nghiÖp. §ã chÝnh lµ ®iÒu kiÖn rÊt quan träng ®¶m b¶o qu¸ tr×nh CPH cña doanh nghiÖp ®­îc tiÕn hµnh mét c¸ch thuËn lîi. * X©y dùng vµ chØ ®¹o thùc hiÖn kÕ ho¹ch CPH doanh nghiÖp Nhµ n­íc ë cÊp Trung ­¬ng, kÕ ho¹ch Cæ phÇn o¸ doanh nghiÖp Nhµ n­íc ®­îc x©y dùng trªn c¬ së chiÕn l­îc ®æi míi vµ s¾p xÕp l¹i doanh nghiÖp Nhµ n­íc mµ §¶ng, Nhµ n­íc ®Ò ra. Cßn ë cÊp doanh nghiÖp, trong viÖc tæ chøc chØ ®¹o thùc hiÖn qu¸ tr×nh Cæ phÇn ho¸ cÇn chó ý tíi nh÷ng vÊn ®Ò sau: l X¸c ®Þnh râ nh÷ng c«ng viÖc ph¶i lµm trong toµn bé qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸, nh÷ng c«ng viÖc träng t©m trong tõng giai ®o¹n cña quy tr×nh Cæ phÇn ho¸. Tõ ®ã cã kÕ ho¹ch bè trÝ lùc l­îng hîp lý thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc ®ã. l Ph©n chia tr¸ch nhiÖm cô thÓ râ rµng trong Ban cæ phÇn ho¸ cña doanh nghiÖp, quy ®Þnh râ chøc n¨ng nhiÖm vô quyÒn h¹n cña tõng bé phËn trong Ban, ®Ò ra ®­îc kÕ ho¹ch chung trong tiÕn tr×nh ho¹t ®éng cña Ban. Tõ kÕ ho¹ch chung, Tr­ëng ban sÏ tæ chøc sù ®iÒu hoµ, phèi hîp chung b¶o ®¶m sù nhÞp nhµng c©n ®èi trong thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc cña qu¸ tr×nh Cæ phÇn ho¸. l §Ò cao tr¸ch nhiÖm cña Ban chØ ®¹o Cæ phÇn ho¸, Ban nµy kh«ng chØ cã chøc n¨ng ®«n ®èc vµ kiÓm tra qu¸ tr×nh Cæ phÇn ho¸ mµ cßn ph¶i hÕt søc coi träng viÖc h­íng dÉn thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc cña qu¸ tr×nh nµy vµ trùc tiÕp gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò ph¸t sinh thuéc thÈm quyÒn cña m×nh. l §¬n gi¶n ho¸ c¸c thñ tôc liªn quan ®Õn cÊp giÊy chøng nhËn ®¨ng ký kinh doanh cho c«ng ty cæ phÇn cã nguån gèc tõ doanh nghiÖp Nhµ n­íc l Coi träng viÖc sö dông c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n lµm t­ vÊn cho c¸n bé l·nh ®¹o doanh nghiÖp trong viÖc triÓn khai c¸c c«ng viÖc cña qu¸ tr×nh chuyÓn doanh nghiÖp Nhµ n­íc thµnh c«ng ty cæ phÇn còng nh­ c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn ho¹t ®éng cña nã sau khi chuyÓn ®æi. Cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n­íc lµ c«ng t¸c ®­îc tiÕn hµnh l©u dµi. Bëi vËy, ®Ó tiÕn hµnh c«ng t¸c nµy mét c¸ch cã hiÖu qu¶ cÇn ®æi míi Ban chØ ®¹o cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n­íc ho¹t ®éng cã tÝnh chÊt chuyªn tr¸ch. Ban nµy sÏ cã tr¸ch nhiÖm trùc tiÕp lËp kÕ ho¹ch vµ tæ chøc thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc liªn quan ®Õn chuyÓn doanh nghiÖp Nhµ n­íc thµnh c«ng ty cæ phÇn vµ nh÷ng vÊn ®Ò hËu cæ phÇn ho¸. 3.4. T¹o m«i tr­êng ph¸p lý ®Çy ®ñ, ngµy cµng ®ång bé h¬n cho tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña c«ng ty Cæ phÇn §Ó c«ng cuéc Cæ phÇn ho¸ thùc sù ®i vµo ®óng quü ®¹o, viÖc t¹o dùng khung ph¸p lý ®Çy ®ñ vµ thuËn lîi còng hÕt søc cÇn thiÕt. Chóng ta cÇn ph¶i söa ®æi néi dung c¸c v¨n b¶n ph¸p quy vÒ cæ phÇn ho¸ tr­íc ®©y còng nh­ ban hµnh c¸c v¨n b¶n míi sao cho thËt phï hîp víi t×nh h×nh hiÖn nay. Nhµ n­íc vµ ChÝnh phñ nªn ban hµnh nh÷ng tµi liÖu ®Çy ®ñ vµ hoµn chØnh vÒ c«ng t¸c Cæ phÇn ho¸: tõ c¸c v¨n b¶n mang tÝnh chñ tr­¬ng chÝnh s¸ch, c¸c v¨n b¶n ph¸p lý cho tíi nh÷ng h­íng dÉn cho c¸c doanh nghiÖp thùc hiÖn c¸c b­íc Cæ phÇn ho¸ mét c¸ch chi tiÕt nhÊt, cô thÓ nhÊt. Thùc ra nh­ ®· nãi ë trªn, trong sè c¸c doanh nghiÖp muèn Cæ phÇn ho¸, cã t×nh tr¹ng c¸c cÊp l·nh ®¹o kh«ng n¾m râ m×nh ph¶i lµm theo tr×nh tù nµo, cã nh÷ng v¨n b¶n nµo h­íng dÉn viÖc Cæ phÇn ho¸… do vËy ®ã còng lµ nguyªn nh©n lµm chËm tiÕn ®é Cæ phÇn ho¸. Nh­ vËy mét mÆt cÇn thªm c¸c v¨n b¶n ®Ó t¹o m«i tr­êng ph¸p lý ®Çy ®ñ, ®ång bé vÒ Cæ phÇn ho¸, mÆt kh¸c còng nªn tr¸nh viÖc ban hµnh qu¸ nhiÒu v¨n b¶n h­íng dÉn Cæ phÇn ho¸ nh­ tr­íc ®©y, bëi ®iÒu nµy sÏ g©y ra nhiÒu bÊt lîi cho c¸c doanh nghiÖp. Ch¼ng h¹n nh­ hÇu hÕt c¸c nghÞ ®Þnh cña ChÝnh phñ vÒ Cæ phÇn ho¸ khi ban hµnh ®Òu cã söa ®æi so víi t×nh h×nh thùc tÕ nh­ng sau mét thêi gian ng¾n l¹i kh«ng phï hîp nªn ph¶i bæ sung hoÆc söa ®æi. §èi víi c¸c doanh nghiÖp Cæ phÇn ho¸, ®©y lµ mét khã kh¨n, g©y ¶nh h­ëng ®Õn qu¸ tr×nh Cæ phÇn ho¸. V× vËy c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch nªn nghiªn cøu kü ®Ó ban hµnh c¸c v¨n b¶n sao cho c¸c v¨n b¶n thùc sù t¹o ra m«i tr­êng ph¸p lý lµnh m¹nh vµ æn ®Þnh ®Ó c¸c cÊp c¸c ngµnh thuËn lîi trong c«ng t¸c Cæ phÇn ho¸. Bªn c¹nh ®ã còng cÇn ph¶i t¹o mét khu«n khæ ph¸p lý ngµy cµng ®ång bé cho viÖc tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña c«ng ty cæ phÇn. Chó träng viÖc h­íng dÉn thi hµnh c¸c ®iÒu kho¶n vÒ c«ng ty cæ phÇn trong LuËt Doanh nghiÖp, ®Èy m¹nh ho¹t ®éng cña trung t©m giao dÞch chøng kho¸n v× nÕu ho¹t ®éng cña nã ph¸t triÓn sÏ gióp c«ng ty cæ phÇn t¹o vµ t¨ng ®­îc nguån vèn vµ ®Þnh møc ®­îc gi¸ thÞ tr­êng cæ phÇn cña c«ng ty. IV. Mét sè kiÕn nghÞ KÓ tõ khi cã quyÕt ®Þnh thÝ ®iÓm Cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n­íc thµnh c«ng ty Cæ phÇn (1992), chóng ta míi chØ tiÕn hµnh Cæ phÇn ho¸ ®­îc h¬n 500 doanh nghiÖp Nhµ n­íc. §©y lµ con sè nhá bÐ so víi so doanh nghiÖp Nhµ n­íc hiÖn cã. Xem xÐt d­íi mäi gãc ®é th× thÊy tiÕn tr×nh Cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n­íc cña ta lµ chËm ch¹p. Nguyªn nh©n th× nhiÒu, song chñ yÕu vÉn lµ quan ®iÓm ch­a th«ng suèt, m«i tr­êng ph¸p lý ch­a thËt hoµn thiÖn, sù chØ ®¹o cña c¸c c¬ quan ban ngµnh cßn chËm ch¹p, lóng tóng, tr×nh ®é qu¶n lý thÊp, t¸c phong qu¶n lý vµ lµm viÖc ch­a linh ho¹t hiÖn ®¹i, chÕ ®é cô thÓ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp víi c¸ nh©n con ng­êi khi cæ phÇn ho¸ ch­a thËt sù hÊp dÉn, thÞ tr­êng chøng kho¸n ho¹t ®éng ch­a cã hiÖu qu¶ . §Ó thùc hiÖn nhgÞ quyÕt §¹i héi VIII: “ TriÓn khai tÝch cùc vµ v÷ng ch¾c Cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n­íc ” t«i xin ®Ò xuÊt mét sè kiÕnnghÞ sau: Thø nhÊt: Tæng kÕt kinh nghiÖm ®Ó hoµn thiÖn khhu«n khæ ph¸p lý, nh»m thóc ®Èy tiÕn tr×nh Cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n­íc ®¹t tèc ®é nhanh vµ hiÖu qu¶ Thø hai: Sím x©y dùng vµ thùc hµnh mét c¬ chÕ cã kh¶ n¨ng qu¸n triÖt ®Çy ®ñ quan ®iÓm chñ tr­¬ng Cæ phÇn ho¸ mét bé phËn doanh nghiÖp Nhµ n­íc ®Õn tÊt c¶ c¸c ngµnh, c¸c cÊp tõ TW ®Õn ®Þa ph­¬ng ®Ó mäi ng­êi cïng hiÓu biÕt vµ thùc hiÖn Thø ba: Trªn c¬ s¬ s¾p xÕp, ph©n lo¹i doanh nghiÖp Nhµ n­íc thuéc cÊp m×nh qu¶n lý , c¸c ngµnh, c¸c ®Þa ph­¬ng cÇn sím cã ph­¬ng ¸n lùa chän vµ ®­a ra c¸c danh s¸ch nh÷ng doanh nghiÖp Nhµ n­íc cÇn ®­îc Cæ phÇn ho¸ ®ång thêi x¸c ®Þnh râ rµng thêi gian tiÕn hµnh chuyÓn doanh nghiÖp Nhµ n­íc thµnh c«ng ty Cæ phÇn. §Ó Cæ phÇn ho¸ cã hiÖu qu¶ th× cÇn nh»m vµo c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc võa vµ nhá, hay ho¹t ®éng trong lÜnh vùc th­¬ng m¹i, dÞch vô, c«ng nghiÖp nhÑ s¶n xuÊt hµng ho¸ tiªu dïng , chÕ biÕn hµng n«ng, l©m, thuû s¶n, ¸p dông ®a d¹ng ho¸ c¸c c¸ch thøc tiÕn hµnh Cæ phÇn ho¸ theo c¬ chÕ linh ho¹t. Nhµ n­íc sÏ n¾m gi÷ mét tû lÖ cæ phiÕu nhÊt ®Þnh tuú theo quy m« vµ lo¹i h×nh doanh nghiÖp Thø t­: Nhµ n­íc nghiªn cøu mét chÝnh s¸ch ­u ®·i tµi chÝnh th«ng tho¸ng h¬n cho mäi tÇng líp d©n c­ ®Ó hä cã thÓ tham gia mua cæ phiÕu, ®Ó ®­îc cïng kinh doanh, n©ng cao hiÓu biÕt vµ t¨ng thu nhËp, tõ ®ã møc sèng toµn x· héi sÏ ®­îc t¨ng cao Thø n¨m: ®èi víi ng­êi lao ®éng trong doanh nghiÖp Nhµ n­íc, khi doanh nghiÖp Nhµ n­íc chuyÓn ®æi sang c«ng ty Cæ phÇn, th× Nhµ n­íc nªn cã chÝnh s¸ch xem xÐt giµnh mét phÇn hç trî ®Ó gi¶m bít khã kh¨n khi hä bÞ mÊt viÖc nÕu doanh nghiÖp Nhµ n­íc ®ã chuyÓn sang h×nh thøc c«ng ty Cæ phÇn Thø s¸u: CÇn ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i ®éi ngò c¸n bé, c«ng nh©n viªn cã tr×nh ®é chuyªn m«n, cã kh¶ n¨ng l·nh ®¹o, tæ chøc, dÉn d¾t vµ thùc hiÖn mäi ho¹t ®éng cña c«ng ty Cæ phÇn vµ thÞ tr­êng chøng kho¸n. Thø bÈy: CÇn ph¶i cã biÖn ph¸p cøng r¾n ®Ó c­ìng chÕ nh÷ng doanh nghiÖp Nhµ n­íc n»m trong diÖn ph¶i cæ phÇn ho¸ thùc hiÖn nhiÖm vô nµy Thø t¸m: Nhµ n­íc nªn sím ban hµnh mét luËt gäi lµ: “LuËt Cæ phÇn ho¸ ” vµ nh÷ng v¨n b¶n d­íi luËt ®Ó chØ ®¹o , dÉn d¾t ho¹t ®éng nµy, nh­ vËy tiÕn tr×nh Cæ phÇn ho¸ míi diÔn ra nhanh, gän vµ ®óng h­íng Thø chÝn: Trong NghÞ ®Þnh sè 202/ Cæ phÇn ngµy 8/6/92 cña ChÝnh phñ vÒ viÖc xóc tiÕn thÝ ®iÓm Cæ phÇn ho¸ mét bé phËn doanh nghiÖp Nhµ n­íc cã nªu : “ Doanh nghiÖp Nhµ n­íc cã quy m« võa vµ nhá ®ang lµm ¨n cã l·i, Nhµ n­íc kh«ng cÇn gi÷ 100% vèn th× trong diÖn Cæ phÇn ho¸”, nh­ng l¹i kh«ng x¸c ®Þnh tiªu chuÈn cña quy m« võa nªn viÖc chØ ®¹o thùc hiÖn rÊt lóng tóng, cã nhiÒu bÊt cËp. Quy m« võa vµ nhá lµ mét ph¹m trï lu«n vËn ®éng vÒ thêi gian vµ kh«ng gian. Do vËy mµ Bé tµi chÝnh nªn c¨n cø vµo thêi ®iÓm Cæ phÇn ho¸, vµo ®Æc ®iÓm ngµnh nghÒ ®Ó ®­a ra nh÷ng ý kiÕn cô thÓ vÒ mÆt ®Þnh l­îng cho chØ tiªu võa vµ nhá cña doanh nghiÖp Nhµ n­íc Thø m­êi: CÇn cã sù thèng nhÊt th«ng suèt vÒ mÆt t­ t­ëng cña §¶ng, ChÝnh phñ, tõ Trung ­¬ng ®Õn c¸c ban ngµnh ®Þa ph­¬ng vÒ tÝnh cÊp thiÕt vµ tÝnh kh¶ thi cña viÖc Cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc ë ViÖt nam ta hiÖn nay. §©y cã lÏ lµ ®iÒu quan träng h¬n c¶ trong tiÕn tr×nh Cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc ë ViÖt nam . KÕt luËn Cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n­íc lµ mét qu¸ tr×nh khã kh¨n vµ phøc t¹p v× nã ®ông ch¹m ®Õn nhiÒu vÊn ®Ò nhËy c¶m, h¬n n÷a l¹i kh«ng cã mét con ®­êng chung nµo cho mäi doanh nghiÖp ®i theo, mµ tuú thuéc vµo tõng ®iÒu kiÖn cô thÓ cña mçi doanh nghiÖp, §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø IX võa qua ®· kh¼ng ®Þnh " Kinh tÕ Nhµ n­íc ph¸t huy vai trß chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ: n¾m nh÷ng vÞ trÝ then chèt, lµ nh©n tè më ®­êng cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ, lµ lùc l­îng vËt chÊt quan träng vµ lµ mét c«ng cô ®Ó Nhµ n­íc ®Þnh h­íng vµ ®iÒu tiÕt vÜ m« nÒn kinh tÕ ". §Ó thùc hiÖn ®­îc môc tiªu ®ã th× viÖc s¾p xÕp l¹i vµ ®æi míi qu¶n lý doanh nghiÖp Nhµ n­íc ch¾c ch¾n ph¶i lµ mét nhiÖm vô träng yÕu vµ ph¶i ®­îc thùc hiÖn mét c¸ch liªn tôc, cã hiÖu qu¶. Trong ®ã cæ phÇn ho¸ l¹i lµ mét trong nh÷ng néi dung quan träng cña s¾p xÕp vµ ®æi míi doanh nghiÖp Nhµ n­íc. Nh÷ng thµnh c«ng vµ nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm cã ®­îc trong tiÕn tr×nh Cæ phÇn ho¸ võa qua ®· kh¼ng ®Þnh Cæ phÇn ho¸ lµ mét chñ tr­¬ng ®óng ®¾n cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ta trong giai ®o¹n hiÖn nay, hiÖu qu¶ mµ cæ phÇn ho¸ ®em l¹i lµ kh«ng thÓ phñ nhËn vµ hoµn toµn cã thÓ t¨ng trong t­¬ng lai. Tuy nhiªn bªn c¹nh nh÷ng thµnh tùu ®· ®¹t ®­îc, cßn cã rÊt nhiÒu v­íng m¾c, h¹n chÕ vµ thÊt b¹i. Nh­ng tin ch¾c r»ng, víi quyÕt t©m cña §¶ng, ChÝnh phñ, céng víi sù nç lùc cña toµn d©n ta th× viÖc kh¾c phôc nh÷ng bÊt cËp hoµn toµn cã thÓ lµm ®­îc ®­îc trong thêi gian tíi, nghÜa lµ ch­¬ng tr×nh Cæ phÇn ho¸ hoµn toµn cã thÓ thµnh c«ng, gãp phÇn vµo nh÷ng th¾ng lîi chung cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc. Tµi liÖu tham kh¶o B¸o c¸o chÝnh trÞ §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø IX. V¨n kiÖn §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VI, VII, VIII, IX. LuËt Doanh nghiÖp Nhµ n­íc. LuËt Doanh nghiÖp. V¨n b¶n h­íng dÉn Cæ phÇn hãa doanh nghiÖp Nhµ n­íc t¹i ViÖt Nam - NXB Thèng kª - n¨m 1999. Gi¸o tr×nh Kinh tÕ & qu¶n lý c«ng nghiÖp - §¹i häc KTQD T¹p chÝ Kinh tÕ vµ ph¸t triÓn - sè 34/2000. T¹p chÝ Ph¸t triÓn kinh tÕ - sè 111, 113, 121, 122/2000. T¹p chÝ Kinh tÕ vµ dù b¸o - sè 3, 5, 8/2000 ; sè 1/2001. T¹p chÝ Con sè vµ sù kiÖn - sè 5, 8/1999. Môc lôc Lêi nãi ®Çu 1 PhÇn thø nhÊt:Lý luËn chung vÒ cæ phÇn ho¸ vµ sù cÇn thiÕt ph¶i tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ ë ViÖt Nam 4 I. Lý luËn chung vÒ cæ phÇn ho¸ c¸c DNNN ë ViÖt Nam vµ c«ng ty Cæ phÇn 4 1.1. Kh¸i niÖm cña Cæ phÇn ho¸ vµ cña c«ng ty Cæ phÇn 4 1.2. ®Æc ®iÓm cña Cæ phÇn ho¸ vµ c«ng ty Cæ phÇn 7 1.3. Néi dung cña Cæ phÇn ho¸ vµ cña c«ng ty Cæ phÇn 9 1.4. Tæ chøc qu¶n lý cña c«ng ty Cæ phÇn 13 1.5.ThuËn lîi vµ khã kh¨n cña C«ng ty cæ phÇn 14 II. TÝnh tÊt yÕu cña viÖc thùc hiÖn Cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n­íc ë ViÖt nam 16 2.1. T×nh h×nh ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc ë ViÖt nam hiÖn nay 16 2.2. Nh÷ng ­u ®iÓm cña Cæ phÇn ho¸ vµ sù cÇn thiÕt ph¶i Cæ phÇn ho¸ 18 2.3. Môc tiªu cña Cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n­íc 19 PhÇn thø hai: Thùc tr¹ng cña qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ - nh÷ng kÕt qu¶ ban ®Çu vµ nh÷ng khã kh¨n cÇn th¸o gì 22 I. Chñ tr­¬ng cña ChÝnh phñ trong tiÕn tr×nh thùc hiÖn cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n­íc trong nh÷ng n¨m võa qua 22 1.1. Giai ®o¹n thÝ ®iÓm ( 1992- 1995 ) 22 1.2. Giai ®o¹n më réng Cæ phÇn ho¸ ( tõ th¸ng 5-1996 ®Õn 6-1998 ) 23 1.3. Giai ®o¹n ®Èy m¹nh Cæ phÇn ho¸ ( tõ th¸ng 6- 1998 ) 24 II. Thùc tr¹ng cña qu¸ tr×nh Cæ phÇn doanh nghiÖp Nhµ n­íc tõ n¨m 1992 ®Õn nay 26 2.1. Mét sè thµnh c«ng cña c«ng t¸c Cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n­íc 26 2.2. §¸nh gi¸ nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®­îc cña Cæ phÇn 30 III. nguyªn nh©n chËm trÔ trong viÖc Cæ phÇn ho¸ vµ nh÷ng khã kh¨n cÇn ®­îc th¸o gì 32 3.1. Nh÷ng nguyªn nh©n 32 3.1.1. Nh÷ng v­íng m¾c vÒ ph¸p luËt vµ c¬ chÕ chÝnh s¸ch 32 3.1.2. Nh÷ng nguyªn nh©n cã nguån gèc tõ phÝa TW vµ chÝnh quyÒn c¸c cÊp 33 3.1.3. Nh÷ng nguyªn nh©n vÒ tèc ®é Cæ phÇn ho¸ 33 3.1.4. Nh÷ng nguyªn nh©n tõ phÝa doanh nghiÖp 33 3.1.5. Nh÷ng nguyªn nh©n vÒ mÆt tµi chÝnh vµ t­ t­ëng 34 3.1.6. So¹n th¶o ph­¬ng ¸n kinh doanh vµ ®iÒu lÖ c«ng ty Cæ phÇn 35 3.1.7. Nh÷ng nguyªn nh©n kh¸c 35 3.2. §¸nh gi¸ c¸c nguyªn nh©n trªn 36 PhÇn thø ba: Mét sè gi¶i ph¸p nh»m ®Èy nhanh tiÕn tr×nh cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n­íc 38 I. Xu h­íng ph¸t triÓn cña c¸c c«ng ty Cæ phÇn hiÖn nay trªn thÕ giíi 38 II. Ph­¬ng h­íng cho tiÕn tr×nh Cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n­íc ë ViÖt nam trong thêi gian tíi 42 III. Mét sè gi¶i ph¸p cô thÓ nh»m ®Èy nhanh tiÕn tr×nh Cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n­íc ë ViÖt nam 43 3.1. Hoµn thiÖn viÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp khi tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ vµ gi¶i quyÕt nh÷ng tån ®äng vÒ mÆt tµi chÝnh 43 3.2. Hoµn thiÖn chÝnh s¸ch ­u ®·i ®èi víi ng­êi lao ®éng trong doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸ 45 3.3. §æi míi tæ chøc chØ ®¹o Cæ phÇn ho¸ trong doanh nghiÖp Nhµ n­íc 47 3.4. T¹o m«i tr­êng ph¸p lý ®Çy ®ñ, ®ång bé cho tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña c«ng ty cæ phÇn 49 IV. Mét sè kiÕn nghÞ 50 KÕt luËn 53 Tµi liÖu tham kh¶o 54

Các file đính kèm theo tài liệu này:

  • docDA046.Doc
Tài liệu liên quan