Công tác quản trị kinh doanh tại Tổng công ty Xăng dầu Việt Nam

dÇu H¶i Phßng - C«ng ty X¨ng dÇu B¾c Th¸i - C«ng ty X¨ng dÇu 176 (Hµ B¾c) - C«ng ty X¨ng dÇu Qu¶ng Ninh - C«ng ty X¨ng dÇu VÜnh Phó - C«ng ty X¨ng dÇu Hµ Nam Ninh - C«ng ty X¨ng dÇu NghÖ TÜnh + ë miÒn Nam cã: - C«ng ty X¨ng dÇu §µ N½ng - C«ng ty X¨ng dÇu miÒn Nam (t¹i TP Hå ChÝ Minh). Sau mét thêi gian, Tæng c«ng ty X¨ng dÇu tæ chøc l¹i hÖ thèng c¸c c«ng ty thµnh viªn, tõ c¸c c«ng ty ho¹t ®éng trong ph¹m vi nhá ë tØnh vµ thµnh phè, tæng c«ng ty ®· tæ chøc l¹i thµnh c¸c c«ng ty khu vùc: - C«ng ty X¨ng dÇu khu vùc I t¹i Hµ Néi. - C«ng ty X¨ng dÇu khu vùc II t¹i TP. Hå ChÝ Minh - C«ng ty X¨ng dÇu khu vùc III t¹i H¶i Phßng - C«ng ty X¨ng dÇu khu vùc IV t¹i Hµ B¾c - C«ng ty X¨ng dÇu khu vùc V t¹i §µ N½ng Víi c¬ cÊu tæ chøc hîp lý vµ ®æi míi nµy, Tæng c«ng ty X¨ng dÇu ViÖt Nam ®· trùc tiÕp cung øng cho c¸c nhu cÇu cña Trung ­¬ng vµ ®Þa ph­¬ng ë 17 tØnh, thµnh phè lín trong c¶ n­íc víi 80% tæng khèi l­îng cña toµn ngµnh hµng. Tæng c«ng ty ®· cã nh÷ng thµnh tÝch vÒ viÖc ®æi míi c¬ cÊu tæ chøc vµ lùc l­îng lao ®éng, c¬ së vËt chÊt kü thuËt ®­îc t¨ng c­êng thªm mét b­íc ®¸ng kÓ, l­îng x¨ng dÇu nhËp khÈu vµ cung øng ®· t¨ng thªm nhiÒu so víi nh÷ng n¨m tr­íc ®©y. Cã thÓ xem qua biÓu thèng kª sau: N¨m NhËp (tÊn) XuÊt (tÊn) 1976 898.319 1.251.426 1980 1.617.392 1.715.681 Trong giai ®o¹n nµy, ®iÒu ®¸ng ghi nhËn lµ Tæng c«ng ty X¨ng dÇu ViÖt Nam ®· v­ît qua ®­îc nh÷ng khã kh¨n trong giai ®o¹n ®æi míi, s¾p xÕp l¹i tæ chøc, ®µo t¹o, båi d­ìng ®éi ngò c¸n bé, ®Æc biÖt t¨ng c­êng ®éi ngò c¸n bé khoa häc kü thuËt cña ngµnh. N¨m 1975 toµn Tæng c«ng ty chØ cã 43 c¸n bé ®¹i häc, n¨m 1985 ®· lªn tíi 500 c¸n bé trong ®ã cã 02 phã tiÕn sü. Sau 10 n¨m ngµy ®Êt n­íc gi¶i phãng vµ kÕt thóc chÆng ®­êng 30 n¨m x©y dùng vµ tr­ëng thµnh, ngµnh x¨ng dÇu ®· ®­îc Nhµ n­íc tÆng 12 b»ng khen cña Héi ®ång Bé tr­ëng, 8 hu©n ch­¬ng lao ®éng cho 8 xÝ nghiÖp vµ Hu©n ch­¬ng ®éc lËp h¹ng nh× cho toµn ngµnh. - Giai ®o¹n thø t­: (tõ 1986 - 1995) §©y lµ giai ®o¹n Tæng c«ng ty x¨ng dÇu ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ trong c«ng cuéc ®æi míi cña ®Êt n­íc. Tæng C«ng ty x¨ng dÇu ®· chän viÖc më réng diÖn tÝch cung øng sau ®iÓm chiÕt khÊu lam kh©u ®Çu tiªn trong qu¸ tr×nh chuyÓn h­íng c¬ chÕ qu¶n lý vµ tiÕn hµnh nghiªn cøu, ®Ò xuÊt cô thÓ viÖc kinh doanh x¨ng dÇu trong mét ®Ò ¸n cã néi dung cô thÓ nh­ sau: 1. VÊn ®Ò mua x¨ng dÇu: Tæng c«ng ty trùc tiÕp mua hµng víi chñ hµng n­íc ngoµi tõ hai nguån: a. Nguån tõ HiÖp ®Þnh (chØ tiªu Nhµ n­íc). b. Nguån tù nhËp th«ng qua liªn doanh, liªn kÕt. 2. VÊn ®Ò b¸n x¨ng dÇu: a. §èi víi x¨ng dÇu chÝnh do Nhµ n­íc ph©n phèi ®Õn ®Þa chØ cô thÓ cho c¸c c«ng tr×nh tõ nguån vèn ®Çu t­ cña TW, giao chØ tiªu ph¸p lÖnh cho c¬ quan cung øng. PhÇn cßn l¹i Nhµ n­íc giao h¹n møc cho tõng ngµnh kinh tÕ - kü thuËt. b. §èi víi dÇu nhên mì nhên, x¨ng ®éng lùc, x¨ng pha s¬n: thùc hiÖn ph­¬ng thøc b¸n tù do víi gi¸ c¶ s¸t gi¸ thÞ tr­êng víi hai cÊp ®Þnh gi¸ lµ cÊp Nhµ n­íc vµ cÊp Tæng c«ng ty. ChuyÓn h¼n c¸c ho¹t ®éng dÞch vô sang kinh doanh. 3. VÒ tæ chøc: H×nh thµnh tæ chøc cung øng x¨ng dÇu theo hai cÊp: cÊp Tæng c«ng ty vµ cÊp c¸c c«ng ty tØnh hoÆc liªn tØnh. §Ó nhanh chãng thÝch nghi víi c¬ chÕ thÞ tr­êng, ®Ô gi÷ vai trß chñ ®¹o trong lÜnh vùc l­u th«ng ph©n phèi x¨ng dÇu, Tæng c«ng ty X¨ng dÇu ViÖt Nam ®· ban hµnh mét b¶n h­íng dÉn "§Þnh h×nh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh x¨ng dÇu" víi c¸c néi dung cô thÓ vÒ viÖc kinh doanh vµ b¸n lÎ x¨ng dÇu. Nh÷ng thÓ nghiÖm, nh÷ng b­íc ®i ban ®Çu trong sù nghiÖp ®æi míi cña Tæng c«ng ty X¨ng dÇu chÝnh lµ sù nh¹y bÐn, chñ ®éng n¾m b¾t vµ vËn dông s¸ng t¹o ®­êng lèi ®æi míi cña §¶ng. Do ®ã, Tæng c«ng ty X¨ng dÇu ®· ®¸p øng ®Çy ®ñ nhu cÇu x¨ng dÇu cña x· héi, ®¶m b¶o gi÷ v÷ng x¨ng dÇu cho mäi chuyÓn ®éng cña kinh tÕ vµ ®êi sèng x· héi. Ta cã thÓ thÊy râ ®iÒu nµy qua thµnh tùu vÒ xuÊt, nhËp x¨ng dÇu trong b¶n thèng kª b¸o c¸o d­íi ®©y: N¨m NhËp (tÊn) XuÊt (tÊn) 1986 2.137.183 1.775.000 1987 2.492.822 1.960.000 1988 2.778.000 2.100.000 1989 2.741.811 2.200.000 1990 2.773.124 2.517.495 Tõ n¨m 1991 cho ®Õn 1995 Tæng c«ng ty x¨ng dÇu cã mét sù v­¬n lªn m¹nh mÏ trong sù nghiÖp ®æi míi toµn diÖn, v÷ng vµng trong c¬ chÕ thÞ tr­êng. Tæng c«ng ty ®· thùc sù ho¹t ®éng theo m« h×nh mét h·ng x¨ng dÇu quèc gia, mét doanh nghiÖp m¹nh vµ n¨ng ®éng. Cã thÓ thÊy râ thµnh tùu cña ngµnh n¨m 90 mµ Tæng c«ng ty X¨ng dÇu ®¹t ®­îc qua b¶ng thèng kª sau: N¨m NhËp (TÊn) XuÊt (TÊn) Doanh sè (Tû ®ång) Lîi nhuËn(tû ®ång) Nép ng©n s¸ch (tû ®ång) 1990 2.643.124 2.517.495 2.445 32 238 1992 3.195.529 2.850.000 4.130 91 502 1994 2.825.537 2.765.167 7.530 500 1.872 II. C¬ cÊu tæ chøc vµ c¸c ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng kinh doanh cña Tæng c«ng ty X¨ng dÇu ViÖt Nam C¬ cÊu tæ chøc hÖ thèng s¶n xuÊt kinh doanh cña Tæng c«ng ty ®­îc thÓ hiÖn qua s¬ ®å sau: S¬ ®å: C¬ cÊu tæ chøc hÖ thèng s¶n xuÊt kinh doanh cña Tæng c«ng ty Tæng Gi¸m ®èc KDXD KDVT KD Gas KD XNK Phßng ban chøc n¨ng C¸c C«ng ty vËn t¶i XD - VT XD ®­êng biÓn, s«ng: + Néi ®Þa + Quèc tÕ - VT XD b»ng ®­êng bé: + Néi ®Þa + Quèc tÕ - VT XD b»ng ®­êng èng: Néi ®Þa C«ng ty xuÊt nhËp khÈu XuÊt khÈu - NhËp khÈu C¸c C«ng ty c¬ khÝ XD - C¸c s¶n phÈm c¬ khÝ XD - C¬ khÝ bao b× cho XD C«ng ty thiÕt kÕ - ThiÕt kÕ c¸c c«ng tr×nh XD vµ dÇu khÝ Phã Tæng Gi¸m ®èc C¸c C«ng ty X¨ng dÇu - S¶n phÈm ho¸ dÇu - X¨ng, ®iªzen, dÇu löa, TC1, FO - DÇu mì nhên - Gas ho¸ láng - LPG - Nhùa ®­êng - Asphalt - Ho¸ chÊt c«ng nghiÖp, PVC - VËt t­ tæng hîp C«ng ty Gas - Gas HÖ thèng kh¸ch s¹n - X©y dùng c«ng tr×nh dÇu khÝ - X©y dùng c«ng tr×nh d©n dông C¸c C«ng ty cæ phÇn - C«ng ty CPTM & VT PETROLIMEX Hµ Néi - CT CP BH PETROLIMEX - CT CP TM&VT PETROLIMEX §µ n½ng - CT liªn doanh BP - PETCO - X©y l¾p LD CK LD ThiÕt kÕ Bé m¸y qu¶n lý cña Tæng c«ng ty. Víi mÆt hµng kinh doanh ®Æc biÖt vµ m¹ng l­íi kinh doanh réng lín nªn bé m¸y qu¶n lý cña Tæng c«ng ty mang nh÷ng nÐt ®Æc thï. Bé m¸y qu¶n lý cña Tæng C«ng ty ®­îc ¸p dông theo h×nh thøc trùc tiÕp chøc n¨ng nh»m ®¸p øng kÞp thêi th«ng tin, sè liÖu cho cÊp l·nh ®¹o vµ ng­îc l¹i c¸c chØ thÞ, mÖnh lÖnh tõ l·nh ®¹o sÏ ®­îc truyÒn ®¹t trùc tiÕp vµ nhanh chãng ®Õn nh÷ng ng­êi tæ chøc thùc hiÖn. C¸c c«ng ty thµnh viªn chÞu sù qu¶n lý trùc tiÕp cña Tæng C«ng ty, c¸c xÝ nghiÖp, chi nh¸nh, cöa hµng chÞu sù qu¶n lý trùc tiÕp cña c¸c c«ng ty. C¬ quan quyÒn lùc cao nhÊt cña Tæng c«ng lµ Héi ®ång qu¶n trÞ (H§QT). Mçi mét chøc vô ®Òu cã nhiÖm vô vµ chøc n¨ng cô thÓ. D­íi H§QT lµ 14 phßng ban chøc n¨ng. Ngoµi ra, Tæng C«ng ty cßn cã mét v¨n phßng ®¹i diÖn t¹i TP. Hå ChÝ Minh. Bé m¸y qu¶n lý cña Tæng c«ng ty ®­îc tãm t¾t theo s¬ ®å (trang sau). NhiÖm vô vµ chøc n¨ng cô thÓ cña tõng chøc vô nh­ sau: NhiÖm vô cña H§QT: Qu¶n lý c¸c ho¹t ®éng cña Tæng c«ng ty, chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ sù ph¸t triÓn cña Tæng c«ng ty theo nhiÖm vô cña Nhµ n­íc giao. Gióp viÖc cho H§QT lµ Ban kiÓm so¸t vµ Ban gióp viÖc. Ban kiÓm so¸t cã nhiÖm vô gi¸m s¸t mäi ho¹t ®éng cña Tæng c«ng ty. Ban gióp viÖc cã nhiÖm vô trî gióp mäi ho¹t ®éng cña H§QT. Tæng Gi¸m ®èc do Bé tr­ëng Bé Th­¬ng m¹i bæ nhiÖm, miÔn nhiÖm, khen th­ëng, kû luËt theo ®Ò nghÞ cña H§QT Tæng c«ng ty. Tæng Gi¸m ®èc lµ ®¹i diÖn toµn quyÒn cña Tæng c«ng ty, chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc H§QT, Bé tr­ëng Bé Th­¬ng m¹i còng nh­ Thñ t­íng ChÝnh phñ vÒ ®iÒu hµnh ho¹t ®éng cña Tæng C«ng ty. D­íi Tæng Gi¸m ®èc cã c¸c Phã Tæng gi¸m ®èc, KÕ to¸n tr­ëng vµ c¸c Ban chøc n¨ng gióp viÖc. Phã Tæng Gi¸m ®èc gióp Tæng Gi¸m ®èc trong viÖc tæ chøc, ®iÒu hµnh vµ ph¸t triÓn toµn Tæng c«ng ty. Phã Tæng gi¸m ®èc ký thay Tæng Gi¸m ®èc c¸c tµi liÖu, b¸o c¸o theo chØ ®Þnh cô thÓ cña Tæng Gi¸m ®èc, thay mÆt Tæng Gi¸m ®èc l·nh ®¹o Tæng C«ng ty trong thêi gian Tæng Gi¸m ®èc v¾ng mÆt theo sù ph©n c«ng cña Tæng Gi¸m ®èc. Mçi Phã Tæng Gi¸m ®èc ®Òu ®­îc ph©n c«ng ®iÒu hµnh mét sè lÜnh vùc cô thÓ. KÕ to¸n tr­ëng cã tr¸ch nhiÖm tæ chøc, kiÓm tra xÐt duyÖt c¸c b¸o c¸o kÕ to¸n, thèng kª, b¸o c¸o cña ®¬n vÞ cÊp d­íi göi lªn. KÕ to¸n tr­ëng cã chøc n¨ng kiÓm tra toµn bé ho¹t ®éng kÕ to¸n trong néi bé Tæng C«ng ty. S¬ ®å: Bé m¸y qu¶n lý cña Tæng c«ng ty X¨ng dÇu ViÖt Nam Kü thuËt XD An toµn m«i tr­êng TT & hîp t¸c kinh tÕ Ph¸p chÕ thanh tra Tæ chøc c¸n bé Lao ®éng tiÒn l­¬ng §µo t¹o V¨n phßng Kinh doanh XuÊt - nhËp khÈu Tµi chÝnh KÕ to¸n KiÓm to¸n C«ng nghÖ ph¸t triÓn §Çu t­ XDCB Tæng Gi¸m ®èc C¸c ®¬n vÞ thµnh viªn Héi ®ång qu¶n trÞ C¸c phßng ban chøc n¨ng: - Phßng tæ chøc c¸n bé cã nhiÖm vô gióp viÖc cho Tæng Gi¸m ®èc vµ H§QT trong lÜnh vùc tæ chøc c¸n bé. - Phßng Lao ®éng tiÒn l­¬ng cã nhiÖm vô theo dâi, tuyÓn dông, ®Þnh biªn lao ®éng, ph©n phèi tiÒn l­¬ng, tiÒn th­ëng. - Phßng §µo t¹o cã nhiÖm vô tæ chøc c¸c kho¸ huÊn luyÖn, ®µo t¹o c¸n bé qu¶n lý, khoa häc còng nh­ lao ®éng cã chuyªn m«n. - Phßng An toµn m«i tr­êng cã nhiÖm vô nghiªn cøu nh÷ng biÖn ph¸p b¶o ®¶m an toµn phßng ch¸y ch÷a ch¸y vµ m«i tr­êng trong qu¸ tr×nh kinh doanh vµ sö dông x¨ng dÇu. - Phßng Kü thuËt x¨ng dÇu cã nhiÖm vô nghiªn cøu c¸c biÖn ph¸p b¶o ®¶m vµ n©ng cao chÊt l­îng x¨ng dÇu. - V¨n phßng Tæng C«ng ty lµ bé phËn th­êng trùc, hµnh chÝnh gióp ban l·nh ®¹o Tæng c«ng ty tæ chøc c¸c cuéc Héi nghÞ, tæng hîp c¸c b¸o c¸o kÕt qu¶ trong qu¸ tr×nh ®iÒu hµnh. - Phßng §Çu t­ XDCB cã nhiÖm vô ho¹ch ®Þnh c¸c chiÕn l­îc, kÕ ho¹ch, dù to¸n, thÈm ®Þnh c¸c dù to¸n, quyÕt to¸n c¸c c«ng tr×nh. - Phßng ThÞ tr­êng vµ hîp t¸c kinh tÕ cã nhiÖm vô trong c¸c lÜnh vùc ®èi ngo¹i, nghiªn cøu thÞ tr­êng trong vµ ngoµi n­íc, c¸c chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i, qu¶n lý mäi ho¹t ®éng ®èi ngo¹i, c¸c héi trî triÓn l·m quèc tÕ,... phô tr¸ch kh©u ®Çu t­ chøng kho¸n vµ ®Çu t­ tµi chÝnh ra ngoµi Tæng c«ng ty. - Phßng XuÊt - NhËp khÈu cã nhiÖm vô ®iÒu hµnh mäi ho¹t ®éng nhËp khÈu, xuÊt khÈu cña toµn ngµnh. - Phßng Kinh doanh chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ toµn bé ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh néi ®Þa cña Tæng c«ng ty. - Phßng C«ng nghÖ ph¸t triÓn cã tr¸ch nhiÖm nghiªn cøu xu h­íng ph¸t triÓn cña khoa häc c«ng nghÖ thÕ giíi, ®èi chiÕu víi t×nh h×nh thùc tiÔn ë ViÖt Nam ®Ó tõ ®ã x©y dùng ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn khoa häc c«ng nghÖ trong ngµnh x¨ng dÇu. - Phßng Ph¸p chÕ - thanh tra cã nhiÖm vô x©y dùng vµ triÓn khai nh÷ng quy ®Þnh chung cho toµn ngµnh vÒ lÜnh vùc ph¸p chÕ thanh tra, gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò tè tông ph¸p luËt trªn ph¹m vi toµn ngµnh. - Phßng Tµi chÝnh cã nhiÖm vô cung cÊp vèn, ho¹ch ®Þnh vµ giao c¸c chØ tiªu tµi chÝnh tíi c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn. Ngoµi ra, mét bé phËn cña phßng Tµi chÝnh cã chøc n¨ng kÕ to¸n cho khèi V¨n phßng Tæng C«ng ty. - Phßng KÕ to¸n cã nhiÖm vô tæ chøc thùc hiÖn vµ qu¶n lý toµn bé hÖ thèng kÕ to¸n trªn toµn ngµnh, tæng hîp c¸c b¸o c¸o kÕ to¸n cña c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn, x©y dùng b¸o c¸o kÕ to¸n toµn ngµnh ®Ó tr×nh lªn Tæng Gi¸m ®èc vµ H§QT. III. M«i tr­êng kinh doanh cña Tæng C«ng ty 1. M«i tr­êng bªn trong. M«i tr­êng kinh doanh bªn trong cña mét ®¬n vÞ ®­îc ®¸nh gi¸ b»ng 2 yÕu tè chñ yÕu ®ã lµ nguån lùc vËt chÊt vµ nguån lùc phi vËt chÊt. + C¸c nguån lùc vËt chÊt: nguån lùc vËt chÊt cña mét ®¬n vÞ thÓ hiÖn ®­îc søc m¹nh kinh tÕ tæng hîp cña ®¬n vÞ ®ã bao gåm c¸c yÕu tè sau: - Vèn: §Æc ®iÓm kinh doanh cña Tæng C«ng ty X¨ng dÇu lµ nhËp, xuÊt khÈu x¨ng dÇu. Do ®ã tõ khi thµnh lËp ®Õn nay Tæng c«ng ty cã nguån vèn Nhµ n­íc cÊp céng víi nguån vèn bæ sung. §Õn nay nguån vèn tÝnh ®Õn n¨m 1999: Vèn ng©n s¸ch : 1.000 tû Vèn tù bæ sung : 1.488 tû Vèn kh¸c : 200 tû Vßng quay vèn n¨m 1999: 5,6 vßng - C¬ së vËt chÊt: Tæng c«ng ty X¨ng dÇu qu¶n lý c¸c ban ngµnh nghiÖp vô, c¸c c«ng ty, chi nh¸nh x¨ng dÇu, ®¹i lý. Do vËy c¬ së vËt chÊt cña Tæng c«ng ty rÊt lín (TSC§), trong khi ®ã ®Ó phôc vô mäi kh¸ch hµng mét c¸ch nhanh chãng, thuËn tiÖn Tæng c«ng ty ®· ngµy cµng hoµn thiÖn c¸c c«ng cô kü thuËt phôc vô kh¸ch hµng. - HÖ thèng kinh doanh: Do quy m« ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña Tæng c«ng ty réng lín, ®Æc thï hµng ho¸ cña Tæng c«ng ty lµ mét mÆt hµng chiÕn l­îc cã gi¸ trÞ lín v× vËy hÖ thèng kinh doanh cña Tæng c«ng ty ph¸t triÓn rÊt nhiÒu chi nh¸nh, ®¹i lý giíi thiÖu vµ tiªu thô s¶n phÈm. H×nh thøc tiªu thô s¶n phÈm cña Tæng c«ng ty mang tÝnh tuyªn truyÒn réng r·i th«ng qua c¸c chi nh¸nh cña toµn quèc ®Ó tiªu thô s¶n phÈm. - Lao ®éng vµ ®éi ngò lao ®éng: ®éi ngò lao ®éng cña Tæng C«ng ty ®a sè lµ c¸c c¸n bé c«ng nh©n viªn cã tr×nh ®é cao 95% lµ tr×nh ®é ®¹i häc trong ®ã cã 10% lµ c¸c tiÕn sü, phã tiÕn sü, cßn l¹i lµ tr×nh ®é trung cÊp. + C¸c yÕu tè nguån lùc phi vËt chÊt: lµ nh÷ng ¶nh h­ëng mang tÝnh chÊt kh¸ch quan, nh­ng nã còng ¶nh h­ëng ®Õn m«i tr­êng kinh doanh cña Tæng c«ng ty. - Uy tÝn cña ®¬n vÞ: Tæng c«ng ty X¨ng dÇu lµ mét Tæng c«ng ty ®Çu ngµnh cña Bé Th­¬ng m¹i, chÞu xuÊt nhËp nhËp khÈu x¨ng dÇu cho toµn miÒn B¾c vµ mét vµi thÞ phÇn miÒn Nam. Tæng C«ng ty PETROLIMEX lu«n lµ th­¬ng hiÖu ®¶m b¶o chÊt l­îng cho mäi kh¸ch hµng. - Kh¶ n¨ng c¹nh tranh: do c¬ chÕ cëi më cho c¸c doanh nghiÖp vµ nhÊt lµ viÖc ChÝnh phñ b·i bá mét lo¹t c¸c giÊy phÐp s¶n xuÊt kinh doanh, mét lo¹t c¸c doanh nghiÖp cã c¬ së vËt chÊt kü thuËt chuyÓn sang kinh doanh x¨ng dÇu. C¸c doanh nghiÖp nµy ®ang t×m hiÓu vµ ®Çu t­ cho kinh doanh x¨ng dÇu. Chóng ta ®· biÕt r»ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp ph¶i dùa vµo 3 yÕu tè: chÊt l­îng, gi¸ c¶, n¨ng lùc, vèn. Víi lîi thÕ cña Tæng C«ng ty nÕu x¸c ®Þnh ®Çu t­ ®óng ®¾n th× kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn th­¬ng tr­êng cña Tæng c«ng ty rÊt m¹nh. VD: Quý III vµ IV/2000 vµ quÝ I/2001, gi¸ dÇu th« trªn thÕ giíi t¨ng, c¸c ®¬n vÞ cïng kinh doanh x¨ng dÇu chÞu gi¸ nhËp khÈu t¨ng, thuÕ x¨ng dÇu, gi¸ b¸n lÎ vÉn gi÷ nguyªn nªn nÕu b¸n hµng ra lµ lç v× vËy ®· cã 9/12 ®¬n vÞ ngõng kinh doanh trong khi ®ã Tæng c«ng ty vÉn duy tr× æn ®Þnh ®¶m b¶o cung cÊp ®Çy ®ñ x¨ng dÇu cho kh¸ch hµng mÆc dï b¸n hµng ra lµ "lç". 2. M«i tr­êng bªn ngoµi: - Kh¸ch hµng: hiÖn t¹i kh¸ch hµng cña Tæng C«ng ty chñ yÕu lµ c¸c ®¬n vÞ kinh doanh, qu©n ®éi, nh©n d©n, c¸c c«ng ty x¨ng dÇu quèc tÕ (Lµo, Campuchia). §Ó tiªu thô s¶n phÈm cña m×nh cho c¸c ®èi t­îng nµy yªu cÇu ®Æt ra cho Tæng c«ng ty lµ lu«n ®¶m b¶o duy tr× nguån hµng æn ®Þnh vµ chÊt l­îng. - Nhµ cung cÊp: ë ®©y ta chó ý ®Õn nguån hµng chñ yÕu do c¸c n­íc Trung §«ng cung cÊp, tuy nhiªn do gi¸ lu«n thay ®æi ¶nh h­ëng tíi gi¸ c¶. CÇn ph¶i dù tr÷ nguån hµng mét l­îng lín mµ kh¶ n¨ng vµ quy m« Tæng C«ng ty ®¶m ®­¬ng næi. - §èi thñ c¹nh tranh: Mét lo¹t c¸c doanh nghiÖp kinh doanh x¨ng dÇu ë mäi miÒn ®Êt n­íc, nh­ng sau thêi gian ®ét biÕn gi¸ x¨ng dÇu ë Trung §«ng ¶nh h­ëng tíi kinh doanh x¨ng dÇu t¹i ViÖt Nam ®· cã 2/3 c¸c ®¬n vÞ kinh doanh x¨ng dÇu dõng viÖc kinh doanh v× sî bÞ lç nh­êng l¹i thÞ phÇn cho Tæng c«ng ty vµ c¸c ®¬n vÞ cßn l¹i. Do ®ã trong thêi gian tíi, c¸c ®èi thñ c¹nh tranh lµ kh«ng ®¸ng lo ng¹i. 3. NhËn xÐt chung vÒ m«i tr­êng kinh doanh cña Tæng c«ng ty. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ngµnh kinh doanh x¨ng dÇu trong c¶ n­íc nãi chung gÆp nhiÒu khã kh¨n, mÆc dï ChÝnh phñ rÊt quan t©m ®Çu t­ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc kinh doanh, nÕu ®Õn n¨m 2003 chóng ta ph¸ bá hµng rµo thuÕ quan gi÷a c¸c n­íc trong khu vùc nh­ vËy ta cã thÓ kh¼ng ®Þnh m«i tr­êng kinh doanh cña Tæng c«ng ty kh«ng ®­îc thuËn lîi nÕu chóng ta kh«ng tËp chung ®Çu t­ ®ång bé m¸y mãc thiÕt bÞ tiªn tiÕn duy tr× c¸c mèi quan hÖ bu«n b¸n. PhÇn II Ph©n tÝch c¸c ho¹t ®éng kinh doanh cña Tæng c«ng ty x¨ng dÇu (qua c¸c n¨m 1997-1999) I. Ph©n tÝch c¸c ho¹t ®éng kinh doanh cña Tæng c«ng ty X¨ng dÇu (qua c¸c biÓu sè liÖu n¨m 1997-1999) BiÓu sè 01: T×nh h×nh nhËp khÈu x¨ng dÇu qua c¸c n¨m 1997 - 1999Tæng c«ng ty x¨ng dÇu ViÖt Nam TT DiÔn gi¶i §VT Khèi l­îng vµ trÞ gi¸ So s¸nh 1997 1998 1999 98/97 99/98 Sè T§ Tû lÖ Sè T§ Tû lÖ I Tæng kim ng¹ch USD 636.070.877 455.938.477 558.922.638 -180.132.400 -28,3% 102.984.161 22,6% II Khèi l­îng NK TÊn 3.611.227 3.853.666 3.912.807 242.439 6,7% 59.141 1,5% 1 X¨ng «t« 869.151 887.139 832.283 17.988 2,1% -54.856 -6,2% 2 Diesel 1.781.368 1.968.964 1.900.869 187.596 10,5% -68.095 -3,5% 3 Mazut 758.213 827.450 1.031.129 69.237 9,1% 203.679 24,6% 4 D.Ho¶, Zet 202.495 170.113 148.526 -32.382 -16,0% -21.587 -12,7% Qua sè liÖu ë BiÓu sè 01 cho thÊy tæng khèi l­îng x¨ng dÇu nhËp khÈu qua c¸c n¨m 97-99 ®Òu t¨ng lªn: n¨m 98, tæng khèi l­îng x¨ng dÇu nhËp khÈu t¨ng 242.439 tÊn (t¨ng 6,7%) so víi thùc hiÖn 97; n¨m 99 khèi l­îng nµy t¨ng 59.141 tÊn (t¨ng 1,5%) so víi thùc hiÖn 98. NÕu xÐt xem chi tiÕt khèi l­îng nhËp khÈu cña c¸c mÆt hµng nhËp khÈu th× thÊy r»ng n¨m 98 khèi l­îng nhËp khÈu cña 3 mÆt hµng x¨ng «t«, diesel vµ mazut ®Òu t¨ng so víi thùc hiÖn 97 trong ®ã mÆt hµng diesel t¨ng cao nhÊt lµ 10,5% tiÕp ®Õn lµ mazut t¨ng 9,1% vµ x¨ng t¨ng 2,1%, riªng khèi l­îng nhËp khÈu cña dÇu ho¶, ZetA1 gi¶m m¹nh (16%) so víi khèi l­îng nhËp khÈu 97. §Õn n¨m 99 th× khèi l­îng nhËp khÈu cña c¸c mÆt hµng hÇu hÕt ®Òu gi¶m xuèng so víi n¨m 98, chØ cã duy nhÊt mÆt hµng mazut lµ t¨ng 24,6% so víi n¨m 98. DiÔn biÕn khèi l­îng nhËp khÈu c¸c mÆt hµng nh­ trªn lµ do biÕn ®éng t¨ng/gi¶m s¶n l­îng x¨ng dÇu t¸ch ra ë Phô biÓu sè 02. N¨m 97, gi¸ dÇu trªn thÕ giíi gi÷ ë møc cao nªn tæng kim ng¹ch nhËp khÈu x¨ng dÇu còng ë møc cao 636.070.877 USD. §Õn n¨m 1998, gi¸ dÇu thÕ giíi gi¶m m¹nh nªn gi¸ nhËp khÈu cña Tæng c«ng ty x¨ng dÇu ViÖt Nam còng ë møc thÊp ®· gióp cho Tæng c«ng ty tiÕt kiÖm 180.132.140 USD so víi tæng kim ng¹ch n¨m 1997. N¨m 1999, gi¸ nhËp khÈu x¨ng dÇu nhÝch lªn ®· lµm cho Tæng kim ng¹ch n¨m 1999 t¨ng 102.984.161 USD, nh­ng nÕu so víi n¨m 1997 th× con sè nµy vÉn cßn thÊp h¬n rÊt nhiÒu (xÊp xØ 100 triÖu USD). BiÓu sè 02 T×nh h×nh xuÊt b¸n x¨ng dÇu qua c¸c n¨m 1997 - 1999 (theo mÆt hµng)Tæng c«ng ty x¨ng dÇu ViÖt Nam TT DiÔn gi¶i §VT S¶n l­îng vµ doanh thu So s¸nh 1997 1998 1999 98/97 99/98 Sè T§ Tû lÖ Sè T§ Tû lÖ I Tæng doanh thu 1.000® 12.483.955.268 12.284.387.972 12.155.420.751 -199.567.296 -1,6% -128.967.221 -1,0% II S¶n l­îng X.B¸n m3 4.294.762 4.506.387 4.641.224 211.625 4,9% 134.837 3,0% 1 X¨ng « t« 1.168.476 1.186.281 1.105.377 17.805 1,5% -80.904 -6,8% 2 Diesel 2.109.660 2.282.837 2.306.794 173.177 8,2% 23.957 1,0% 3 Mazut 777.582 824.851 1.030.448 47.269 6,1% 205.597 24,9% 4 D.ho¶, Zet 239.044 212.418 198.605 -26.626 -11,15% -13.813 -6,5% Sè liÖu ë BiÓu sè 02 ph¶n ¸nh s¶n l­îng xuÊt b¸n x¨ng dÇu qua c¸c n¨m 97-99 theo mÆt hµng cña Tæng c«ng ty x¨ng dÇu ViÖt Nam cho thÊy: N¨m 98, tæng s¶n l­îng x¨ng dÇu xuÊt b¸n ®¹t 4.506.387 m3, t¨ng 211.625 m3 (+4,9%); mÆt hµng diesel t¨ng 8,2%; mÆt hµng mazut t¨ng 6,1% vµ mÆt hµng dÇu ho¶, ZetA1 gi¶m 11,1%. MÆt hµng dÇu ho¶, ZetA1 gi¶m m¹nh so víi thùc hiÖn 97 lµ do b¾t ®Çu t­ n¨m 98, côc x¨ng dÇu qu©n ®éi kh«ng mua nhiªn liÖu bay tõ Tæng c«ng ty x¨ng dÇu ViÖt Nam n÷a mµ chuyÓn sang mua hµng cña c«ng ty x¨ng dÇu qu©n ®éi nªn thÞ phÇn cña Tæng c«ng ty x¨ng dÇu ViÖt Nam gi¶m m¹nh ë mÆt hµng nµy. §Õn n¨m 99, s¶n l­îng x¨ng dÇu xuÊt b¸n cña Tæng c«ng ty x¨ng dÇu ViÖt Nam chØ t¨ng 134.837 m3 (t¨ng 3%) so víi thùc hiÖn 98, trong ®ã mÆt hµng x¨ng gi¶m 6,8%; mÆt hµng dÇu ho¶, ZetA1 gi¶m 6,5%; mÆt hµng diesel chØ t¨ng cã 1% vµ nÕu tÝnh ®Õn yÕu tè t¨ng tr­ëng hµng n¨m th× ®©y còng lµ sù gi¶m sót thÞ phÇn. ChØ cã duy nhÊt mÆt hµng mazut lµ t¨ng cao so víi thùc hiÖn 98 ë møc 205.597 tÊn (trong sè c¸c mÆt hµng x¨ng dÇu t¸ch ra chØ cã mÆt hµng mazut lµ sö dông ®¬n vÞ tÊn cßn c¸c mÆt hµng kh¸c sö dông ®¬n vÞ m3). S¶n l­îng mazut t¨ng 24,9% so víi thùc hiÖn 98 thùc sù lµ sù t¨ng tr­ëng thÞ phÇn ë mÆt hµng nµy, c¸c c«ng ty thµnh viªn ®· th©m nhËp vµo c¸c kh¸ch hµng c«ng nghiÖp lín, ®ång thêi c¸c c«ng ty thµnh viªn cña Tæng c«ng ty x¨ng dÇu ViÖt Nam ®· khai th¸c tiÒm n¨ng ë c¸c hé c«ng nghiÖp míi ®­a vµo ho¹t ®éng trong n¨m 1999. BiÓu sè 03 T×nh h×nh xuÊt b¸n x¨ng dÇu qua c¸c n¨m 1997 - 1999 (theo ph­¬ng thøc)Tæng c«ng ty x¨ng dÇu ViÖt Nam STT DiÔn gi¶i §VT S¶n l­îng xuÊt b¸n So s¸nh 1997 1998 1999 98/97 99/98 Sè T§ Tû lÖ Sè T§ Tû lÖ Tæng céng m3 4.294.762 4.506.387 4.641.224 211.625 4,9% 134.837 3,0% 1 B¸n bu«n 2.888.084 2.968.130 2.944.136 80.046 2,8% -23.994 -0,8% 2 B¸n lÎ 946.804 979.164 994.022 32.360 3,4% 14.858 1,5% 3 T¸i xuÊt 459.874 559.093 703.066 99.219 21,6% 143.973 25,8% Tæng c«ng ty x¨ng dÇu ViÖt Nam thùc hiÖn b¸n hµng qua 3 ph­¬ng thøc: b¸n bu«n, b¸n lÎ vµ t¸i xuÊt. - B¸n bu«n: bao gåm c¶ viÖc b¸n cho c¸c hé tiªu dïng c«ng nghiÖp vµ b¸n hµng cho ng­êi tiÕp tôc qu¸ tr×nh l­u th«ng (c¸c tæng ®¹i lý, ®¹i lý, ng­êi mua ®i b¸n l¹i,...). - B¸n lÎ: lµ toµn bé l­îng hµng b¸n qua cét b¬m t¹i c¸c cöa hµng b¸n lÎ trùc thuéc m¹ng l­íi b¸n lÎ cña Tæng c«ng ty x¨ng dÇu ViÖt Nam. - T¸i xuÊt: lµ l­îng hµng t¹m nhËp khÈu ®Ó b¸n sang c¸c n­íc kh¸c: Lµo, Campuchia, Trung Quèc,... Qua sè liÖu ë Phô biÓu sè 03 cho thÊy b¸n bu«n lµ ph­¬ng thøc b¸n hµng chñ yÕu cña Tæng c«ng ty (kho¶ng 63¸67%), tiÕp ®Õn lµ b¸n lÎ (kho¶ng 21¸23%) vµ t¸i xuÊt chiÕm tû träng kho¶ng 10¸13%. N¨m 98, s¶n l­îng b¸n bu«n t¨ng 2,8% so víi thùc hiÖn 97, nh­ng ®Õn n¨m 99, s¶n l­îng b¸n bu«n gi¶m 0,8% so víi thùc hiÖn 98. S¶n l­îng b¸n lÎ n¨m 98 t¨ng 3,4% so víi thùc hiÖn 97 vµ n¨m 99 s¶n l­îng nµy t¨ng 1,5% so víi thùc hiÖn 98. L­îng b¸n t¸i xuÊt qua c¸c n¨m ®Òu t¨ng m¹nh, n¨m 98 t¨ng 21,6% so víi n¨m 97, n¨m 99 t¨ng 25,8% so víi n¨m 98. N¨m 99 s¶n l­îng b¸n t¨ng 134.837m3 so víi n¨m 98 nh­ng thùc tÕ, s¶n l­îng b¸n néi ®Þa ®· bÞ gi¶m xuãng do s¶n l­îng t¸i xuÊt t¨ng 143.973m3 nªn tæng s¶n l­îng c¶ n¨m 99 vÉn t¨ng 134.837m3 so víi thùc hiÖn 98. BiÓu sè 04 T×nh h×nh xuÊt b¸n x¨ng dÇu qua c¸c n¨m 1997 - 1999 (theo khu vùc)Tæng c«ng ty x¨ng dÇu ViÖt Nam STT DiÔn gi¶i §VT S¶n l­îng xuÊt b¸n So s¸nh 1997 1998 1999 98/97 99/98 Sè T§ Tû lÖ Sè T§ Tû lÖ Tæng céng m3 4.294.762 4.506.387 4.641.224 211.624 4,9% 134.837 3,0% 1 MiÒn B¾c 1.644.402 1.420.019 1.638.404 -224.383 -13,6% 218.385 15,4% 2 MiÒn Trung 687.496 714.918 737.235 27.422 4,0% 22.317 3,1% 3 MiÒn Nam 1.962.865 2.371.450 2.265.585 408.585 20,8% -105.865 -4,5% Qua Phô biÓu sè 04 cho thÊy: - S¶n l­îng miÒn B¾c n¨m 98 gi¶m sót 224.383m3 (-13,6%) so víi thùc hiÖn 97, nh­ng ®Õn n¨m 99, s¶n l­îng ë miÒn B¾c ®· t¨ng 218.385m3 (+15,4%) so víi thùc hiÖn 98, quay vÒ nh÷ng møc ®· thùc hiÖn n¨m 97 lµ 1.638.404m3 (thùc hiÖn 97 lµ 1.644.402m3). - S¶n l­îng b¸n ë miÒn Trung cã nhÞp ®é t¨ng tr­ëng qua c¸c n¨m ®Òu h¬n: n¨m 98 t¨ng 27.422m3 (+4%) so víi thùc hiÖn 97, n¨m 99 còng t¨ng 22.317m3 (+3,1%) so víi thùc hiÖn 98. - S¶n l­îng b¸n ë miÒn Nam n¨m 98 t¨ng cao so víi n¨m 97 ë møc 408.585m3 (+20,8%) nh­ng ®Õn n¨m 99 l¹i bÞ gi¶m 105.865m3 (-4,5%). BiÓu sè 05 KÕt qu¶ kinh doanh x¨ng dÇu qua c¸c n¨m 1997 - 1999Tæng c«ng ty x¨ng dÇu ViÖt Nam TT DiÔn gi¶i §VT S¶n l­îng xuÊt b¸n So s¸nh 1997 1998 1999 98/97 99/98 Sè T§ Tû lÖ Sè T§ Tû lÖ I Tæng doanh thu 1.000® 12.483.955.268 12.284.387.972 12.155.420.751 -199.567.296 -1,6% -128.967.221 -1,0% II Tæng gi¸ vèn 1.000® 10.849.573.569 10.707.677.115 10.798.653.762 -141.896.454 -1,3% 90.976.647 0,8% III L·i gép 1.000® 1.634.381.699 1.576.710.857 1.356.766.989 -57.670.842 -3,5% -219.943.868 -13,9% Tû suÊt l·i gép %/DT 13,1% 12,8% 11,2% IV Chi phÝ KD 1.000® 1.008.225.165 1.024.360.779 1.108.473.542 16.135.615 1,6% 84.112.763 8,2% Tû suÊt chi phÝ %/DT 8,1% 8,3% 9,1% V Lîi nhuËn XD 1.000® 626.156.534 552.350.078 248.293.447 -73.806.457 -11,8% -304.056.630 -55,0% Tû suÊt lîi nhuËn %/DT 5,0% 4,5% 2,0% VI Nép ng©n s¸ch 1.000® 4.771.162.368 6.320.876.360 5.285.392.253 1.549.713.993 32,5% -1.035.484.107 -16,4% BiÓu sè 05 cho thÊy râ kÕt qu¶ kinh doanh x¨ng dÇu cña Tæng c«ng ty x¨ng dÇu ViÖt Nam qua c¸c n¨m 97-99. Doanh thu kinh doanh x¨ng dÇu ë c¸c n¨m 98,99 ®Òu gi¶m so víi n¨m tr­íc liÒn kÒ. Sù gi¶m sót nµy kh«ng ph¶i do yÕu tè gi¶m sót s¶n l­îng b¸n mµ chñ yÕu do yÕu tè vÒ gi¸ c¶ ë n¨m 98. Riªng n¨m 99 khi b¾t ®Çu ¸p dông LuËt thuÕ GTGT, toµn bé thuÕ doanh thu tr­íc ®©y h¹ch to¸n vµo doanh sè th× b¾t ®Çu tõ n¨m 99, toµn bé thuÕ GTGT lo¹i trõ ra khái doanh sè nªn thùc chÊt doanh sè n¨m 99 cã t¨ng lªn so víi c¸c n¨m tr­íc. §i s©u vµo chØ tiªu tØ suÊt l·i gép thÊy r»ng tû suÊt l·i gép ®Òu bÞ gi¶m qua c¸c n¨m: n¨m 97 lµ 13,1% trªn doanh sè, th× ®Õn n¨m 98 chØ lµ 12,8% vµ n¨m 99 con sè nµy lµ 11,2%. §iÒu nµy còng hoµn toµn phï hîp víi thùc tr¹ng kinh doanh x¨ng dÇu ngµy cµng khã kh¨n hiÖn nay, thÞ tr­êng cã hiÖn t­îng c¹nh tranh kh«ng b×nh ®¼ng (chñ yÕu xuÊt ph¸t tõ chªnh thuÕ nhËp khÈu gi÷a s¶n phÈm x¨ng dÇu nhËp khÈu vµ nguyªn liÖu nhËp khÈu vÒ ®Ó pha chÕ thµnh s¶n phÈm x¨ng dÇu). Bªn c¹nh ®ã, Nhµ n­íc lu«n cã chñ tr­¬ng tiÕt gi¶m l·i gép x¨ng dÇu th«ng qua viÖc ®iÒu chØnh t¨ng thuÕ nhËp khÈu khi l·i gép cao nªn còng lµm cho tØ suÊt l·i gép cña Tæng c«ng ty x¨ng dÇu ViÖt Nam gi¶m xuèng. Chi phÝ kinh doanh x¨ng dÇu qua c¸c n¨m còng t¨ng lªn vÒ sè tuyÖt ®èi, ®ång thêi tû suÊt chi phÝ còng t¨ng lªn: n¨m 97 lµ 8,1%; n¨m 98 lµ 8,3% vµ n¨m 99 lµ 9,1%. Tû suÊt chi phÝ t¨ng lªn mét phÇn do yÕu tè doanh sè gi¶m, tuy nhiªn ®iÒu quan träng vÉn lµ do sù t¨ng lªn cña mét sè kho¶n môc chi phÝ lín nh­ chi phÝ tiÒn l­¬ng víi tû träng 14¸16% ®· t¨ng lªn ë n¨m 98 lµ h¬n 7 tû, ë n¨m 99 t¨ng h¬n 30 tû so víi n¨m 98 do sè lao ®éng t¨ng lªn ®ång thêi do ®ßi hái kh¸ch quan vÒ viÖc n©ng cao ®êi sèng cho CBCNV toµn Tæng c«ng ty. Chi phÝ khÊu hao TSC§ chiÕm tû träng kho¶ng 10% còng t¨ng lªn, vµ c¸c kho¶n chi phÝ kh¸c (tû träng kho¶ng 30%) còng t¨ng lªn. Chi tiÕt mét sè kho¶n môc phÝ lín ë Phô biÓu sè 06 kÌm theo. Cuèi cïng lµ chØ tiªu lîi nhuËn. Qua biÓu 05 cho thÊy lîi nhuËn kinh doanh x¨ng dÇu thu ®­îc n¨m 97 lµ cao nhÊt (h¬n 626 tû ®ång); n¨m 98 lîi nhuËn kinh doanh x¨ng dÇu lµ h¬n 552 tû ®ång vµ n¨m 99 lîi nhuËn kinh doanh x¨ng dÇu lµ 248 tû ®ång. Vµ ®­¬ng nhiªn tû suÊt lîi nhuËn còng t­¬ng øng bÞ gi¶m qua c¸c n¨m: n¨m 97, tû suÊt lîi nhuËn ®¹t ë møc qu¸ cao lµ 5% trªn doanh sè; ®Õn n¨m 98 lµ 4,5% vµ n¨m 99 ®¹t 2% trªn doanh sè. Thùc ra víi tû suÊt lîi nhuËn n¨m 99 lµ 2,0% vÉn lµ 1 con sè lý t­ëng trong ®iÒu kiÖn kinh doanh ngµy cµng khã kh¨n nh­ hiÖn nay. * T×nh h×nh nép ng©n s¸ch: tæng nép ng©n s¸ch n¨m 98 t¨ng tíi h¬n 1.549 tû ®ång so víi thùc hiÖn 97, n¨m 99 tæng nép ng©n s¸ch gi¶m h¬n 1.035 tû ®ång so víi thùc hiÖn 98. Cã sù biÕn ®éng lín nµy lµ do n¨m 98 lµ n¨m cã gi¸ nhËp khÈu rÊt thÊp vµ thÊp nhÊt trong 3 n¨m, trong khi ®ã mÆt b»ng gi¸ tèi ®a trong 3 n¨m ®Òu gi÷ æn ®Þnh (kh«ng t¨ng, kh«ng gi¶m). V× vËy, Nhµ n­íc lu«n tËn thu ng©n s¸ch th«ng qua viÖc ®iÒu chØnh t¨ng thuÕ nhËp khÈu cña c¸c mÆt hµng. BiÓu sè 06 Mét sè kho¶n môc chi phÝ KDXD chñ yÕu qua c¸c n¨m 1997 - 1999Tæng c«ng ty x¨ng dÇu ViÖt Nam TT DiÔn gi¶i §VT S¶n l­îng xuÊt b¸n So s¸nh 1997 1998 1999 98/97 99/98 Sè T§ Tû lÖ Sè T§ Tû lÖ I Tæng doanh thu 1.000® 12.483.955.268 12.284.387.972 12.155.420.751 -199.567.296 -1,6% -128.967.221 -1,0% II Tæng chi phÝ 1.000® 1.008.225.165 1.024.360.779 1.108.473.542 16.135.615 1,6% 84.112.763 8,2% Tû suÊt chi phÝ %/DT 8,1% 8,3% 9,1% 1 TiÒn l­¬ng 1.000® 141.365.073 148.649.641 178.679.168 7.284.568 5,2% 30.029.527 20,2% Tû träng %/CP 14,0% 14,5% 16,1% 2 C.phÝ KHTSC§ 1.000® 99.307.687 100.180.818 115.980.568 873.131 0,9% 15.799.750 15,8% Tû träng %/CP 9,8% 9,8% 10,5% 3 C.phÝ vËn chuyÓn 1.000® 326.580.201 325.086.975 310.394.935 -1.493.226 -0,5% -14.692.040 -4,5% Tû träng %/CP 32,4% 31,7% 28,0% 4 C.phÝ hao hôt 1.000® 139.825.091 133.045.055 134.665.972 -6.780.035 -4,8% 1.620.917 1,2% Tû träng %/CP 13,9% 13,0% 12,1% 5 C.phÝ kh¸c 1.000® 301.147.113 317.398.291 368.752.900 16.251.178 5,4% 51.354.609 16,2% Tû träng %/CP 29,9% 31,0% 33,3% BiÓu sè 07 T×nh h×nh sö dông vèn vµ c¬ cÊu tham gia kinh doanh qua c¸c n¨m 1997 - 1999Tæng c«ng ty x¨ng dÇu ViÖt Nam TT DiÔn gi¶i §VT S¶n l­îng vµ doanh thu So s¸nh 1997 1998 1999 98/97 99/98 Sè T§ Tû lÖ Sè T§ Tû lÖ I Tæng doanh thu 1.000® 12.483.955.268 12.284.387.972 12.155.420.751 -199.567.296 -1,6% -128.967.221 -1,0% II Tæng vèn 1.000® 2.055.326.000 2.091.288.000 2.152.310.000 35.962.000 1,7% 61.022.000 2,9% 1 Vèn ng©n s¸ch 1.040.215.000 1.000.852.000 1.003.453.000 -39.363.000 -3,8% 2.601.000 0,3% 2 Vèn tù bæ sung 1.013.307.000 1.090.195.000 1.148.645.000 76.888.000 7,6% 58.450.000 5,4% 3 Vèn kh¸c 1.804.000 241.000 212.000 -1.563.000 -86,6% -29.000 -12,0% III C¸c quü ®Çu t­ 1.000® 96.884.000 234.227.000 344.657.000 137.343.000 141,8% 110.430.000 47,1% 1 Quü §T PT SX 59.646.000 203.679.000 316.014.000 144.033.000 241,5% 112.335.000 55,2% 2 Nguån vèn XDCB 37.238.000 30.548.000 28.643.000 -6.690.000 -18,0% -1.905.000 -6,2% IV Vßng quay vèn vßng 6,1 5,9 5,6 Qua sè liÖu ë Phô biÓu sè 07 cho thÊy râ t×nh h×nh sö dông vèn qua c¸c n¨m 97-99 cña Tæng c«ng ty x¨ng dÇu ViÖt Nam: Tæng vèn cña Tæng c«ng ty x¨ng dÇu ViÖt Nam ®Òu ®­îc t¨ng lªn qua c¸c n¨m: n¨m 98 t¨ng gÇn 36 tû so víi n¨m 97, n¨m 99 t¨ng h¬n 61 tû so víi n¨m 98. C¸c quü ®Çu t­ còng t¨ng lªn qua c¸c n¨m. Tuy nhiªn, do yÕu tè doanh sè bÞ gi¶m nh­ ®· ph©n tÝch ë trªn nªn vßng quay vèn ®· bÞ gi¶m qua c¸c n¨m. N¨m 97 ®¹t 6,1 vßng; n¨m 98 ®¹t 5,9 vßng vµ n¨m 99 ®¹t 5,6 vßng. BiÓu sè 08 T×nh h×nh lao ®éng vµ tiÒn l­¬ng qua c¸c n¨m 1997 - 1999Tæng c«ng ty x¨ng dÇu ViÖt Nam TT DiÔn gi¶i §VT S¶n l­îng vµ doanh thu So s¸nh 1997 1998 1999 98/97 99/98 Sè T§ Tû lÖ Sè T§ Tû lÖ I Tæng doanh thu 1.000® 12.483.955.268 12.284.387.972 12.155.420.751 -199.567.296 -1,6% -128.967.221 -1,0% II Lao ®éng BQ ng­êi 18.011 18.342 19.102 331 1,8% 760 4,1% III Tæng quü l­¬ng 1.000® 258.900.000 289.211.000 291.574.000 30.311.000 11,7% 2.363.000 0,8% IV Møc phÝ T.l­¬ng /1.000DT 21 24 24 3 13,5% 0 1,9% V N¨ng suÊt L§ 1.000®DT/ng 693.129 669.741 636.343 -23.389 -3,4% -33.398 -5,05 VI Thu nhËp BT 1.000®/ng/th¸ng 1.186 1.349 1.491 163 13,7% 142 10,5% Qua sè liÖu Phô biÓu sè 08 cho thÊy lao ®éng cña Tæng c«ng ty x¨ng dÇu ViÖt Nam n¨m 98 t¨ng 331 ng­êi (+1,8%) so víi sè lao ®éng 97, n¨m 99 t¨ng 760 ng­êi (+4,1%) so víi lao ®éng n¨m 98. Tæng quü l­¬ng qua c¸c n¨m còng ®­îc t¨ng lªn vÒ sè tuyÖt ®èi, tuy nhiªn møc phÝ tiÒn l­¬ng vÉn æn ®Þnh n¨m 98 vµ n¨m 99 ®Òu ë møc 24 ®ång/1.000 ®ång doanh sè. N¨ng suÊt lao ®éng (1.000 ®ång doanh sè/ng­êi) l¹i bÞ gi¶m xuèng do yÕu tè gi¶m doanh sè. Thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng­êi ®Òu ®­îc t¨ng lªn qua c¸c n¨m chøng tá Tæng c«ng ty x¨ng dÇu ViÖt Nam ®· kh«ng ngõng c¶i thiÖn, n©ng cao ®êi sèng cña ng­êi lao ®éng. II. §¸nh gi¸ s¬ bé kÕt qu¶ kinh doanh x¨ng dÇu vµ mét sè gi¶i ph¸p ®iÒu hµnh kinh doanh n¨m 2000-2001 1. §Æc ®iÓm 1. Gi¸ x¨ng dÇu thÕ giíi: Trong n¨m 2000 gi¸ x¨ng dÇu thÕ giíi diÔn biÕn hÕt søc phøc t¹p, t¨ng gi¶m ë biªn ®é lín vµ duy tr× ë møc cao ®Æc biÖt lµ mÆt hµng dÇu ho¶. Cô thÓ gi¸ x¨ng dÇu thÕ giíi ë thêi ®iÓm cao nhÊt vµ thÊp nhÊt nh­ sau (USD/thïng): ThÊp nhÊt (B/Q th¸ng 4) Cao nhÊt (BQ th¸ng 9) DÇu th« 24,157 33,478 DÇu ho¶ 27,986 42,529 Diesel 26,529 40,503 Naptha 25,005 34,818 2. Gi¸ cao, cung nhá h¬n cÇu dÉn ®Õn viÖc t×m nguån nhËp khÈu rÊt khã kh¨n. 3. Tõ ®Çu n¨m ®Õn nay, Nhµ n­íc thùc hiÖn 4 lÇn t¨ng gi¸ tèi ®a vµ hiÖn t¹i thuÕ nhËp khÈu tÊt c¶ c¸c mÆt hµng 0% xong møc ®iÒu chØnh ®Òu thÊp nªn kinh doanh x¨ng dÇu néi ®Þa cña Tæng c«ng ty lç triÒn miªn trõ th¸ng 4 ph¸t sinh lîi nhuËn. 4. Søc Ðp cung cÊp vÒ nguån dån vÒ Tæng c«ng ty. 5. Ph¸t sinh lç gi¸ vèn ë tÊt c¶ c¸c mÆt hµng trong quý 3; riªng mazut ph¸t sinh trong c¶ n¨m. 2. ¦íc kÕt qu¶ kinh doanh n¨m 2000 Riªng vÒ lîi nhuËn kinh doanh x¨ng dÇu ­íc lç kinh doanh néi ®Þa ë møc trªn 800 tû ®ång (6 th¸ng: -370 tû; quý 3 lç kho¶ng 400-450 tû ®ång). 3. Gi¶i ph¸p ®iÒu hµnh kinh doanh 1. §¶m b¶o nguån: dù kiÕn nhËp: 1.500.000m3 tÊn, t¨ng xÊp xØ 30% so víi cïng kú 99 ®¸p øng ®ñ nguån cho c¸c vïng lò lôt, mÆt hµng chÝnh s¸ch. 2. §iÒu hµnh thÞ tr­êng: hiÖn t¹i, gi¸ thÕ giíi cã xu h­íng dÞu trë l¹i sau thêi ®iÓm Nhµ n­íc t¨ng gi¸ tèi ®a (21/9/2000) xong vÉn duy tr× ë møc cao; víi gi¸ nhËp, thuÕ nhËp khÈu, tû gi¸ hiÖn hµnh so víi gi¸ tèi ®a míi ®· ph¸t sinh lîi nhuËn ®èi víi mÆt hµng x¨ng (chªnh lÖch tèi ®a - gi¸ vèn ch­a cã chi phÝ ë møc 450-500®/lÝt) c¸c mÆt hµng cßn l¹i vÉn tiÕp tôc lç gi¸ vèn ë møc cao (DÇu ho¶, Mazut), riªng Diesel xÊp xØ hoµ gi¸ vèn. Chªnh lÖch gi¸ x¨ng vµ dÇu ho¶ ë møc cao. Tr­íc t×nh h×nh trªn, viÖc ®iÒu hµnh gi¸, thÞ tr­êng tr­íc cÇn ®¹t ®­îc c¸c môc tiªu cô thÓ nh­ sau: Môc tiªu chung: cè g¾ng duy tr× mÆt b»ng gi¸ thÞ tr­êng hiÖn t¹i ®Ó t¨ng tÝch luü, gi¶m viÖc cÊp bï tõ ng©n s¸ch trong ®iÒu kiÖn cã thÓ. Môc tiªu nµy cã thÓ ®¹t v× c¸c ®èi t¸c kh¸c hiÖn còng ®ang bÞ lç ë møc cao mÆc dï cã ®iÒu kiÖn h¹ gi¸ h¬n Tæng c«ng ty (chi phÝ kinh doanh thÊp h¬n) nh­ng còng gièng Tæng c«ng ty ph¶i bï ®¾p lç cho thêi kú tr­íc; Tuy nhiªn, kh«ng lo¹i trõ kh¶ n¨ng c¸c ®èi t¸c kh¸c tù ®éng h¹ gi¸ b¸n ®Ó ®¹t h¹n ng¹ch nhËp khÈu Bé giao. XuÊt ph¸t tõ nhËn ®Þnh trªn, biÖn ph¸p ®iÒu hµnh gi¸ cô thÓ nh­ sau: - §èi víi miÒn B¾c: kh«ng thay ®æi vµ tiÕp tôc duy tr× gi¸ cøng ®èi víi tÊt c¶ c¸c mÆt hµng (®é chªnh gi¸ min víi gi¸ tèi ®a 80-90®/lÝt vµ mét møc gi¸ thèng nhÊt). - §èi víi phÝa Nam: HiÖn t¹i, mÆt hµng x¨ng b¸n ra mÆc dï kinh doanh lç nh­ng chØ t¨ng tr­ëng kho¶ng 6% so cïng kú 99; nh­ vËy, thÞ phÇn ®èi víi mÆt hµng x¨ng cña Tæng c«ng ty t¹i phÝa Nam kh«ng t¨ng so víi 99 do c¸c ®èi t¸c kh¸c ®· tham gia trong thÞ tr­êng t­¬ng ®èi ®Òu; chÝnh v× vËy, nÕu x¨ng cã lîi nhuËn, rÊt cã thÓ cã sù c¹nh tranh cña c¸c ®èi t¸c kh¸c nªn gi¸ b¸n néi bé kú 1/10 Tæng c«ng ty sÏ quy ®Þnh ë ®iÒu kiÖn b×nh th­êng vµ møc ®iÒu tiÕt quü dù phßng ®Ó l¹i trªn Tæng c«ng ty sÏ ë møc cao (®iÒu hµnh gi¸ b¸n néi bé t¹i ®Çu nguån chªnh víi gi¸ tèi ®a ë møc kho¶ng 150-170®/lÝt). C¸c mÆt hµng kh¸c tiÕp tôc duy tr× ë tr¹ng th¸i bÊt th­êng. - Nhu cÇu dÇu ho¶ t¨ng ®ét biÕn do nhiÒu nguyªn nh©n (lò lôt, chªnh lÖch gi¸) nªn viÖc ®¶m b¶o nguån khã kh¨n. Tæng c«ng ty cÇn cã chÝnh s¸ch b¸n hµng ®èi víi mÆt hµng dÇu háa phï hîp ®¶m b¶o quyÒn lîi ng­êi tiªu dïng. Khi hiÕm nguån dÇu ho¶ sÏ bÞ hót vÒ nguån x¨ng 83 (®Ó pha trén vµo x¨ng 92) v× vËy còng cÇn cã chÝnh s¸ch b¸n mÆt hµng nµy phï hîp. - NÕu lò lôt ë §ång b»ng s«ng Cöu Long tiÕp tôc diÔn ra trªn diÖn réng, duy tr× l©u, Tæng c«ng ty cÇn cã gi¶i ph¸p ®¶m b¶o nguån phï hîp: xuÊt hµng kh«ng kÓ ngµy lÔ chñ nhËt, cÊp kh«ng thu tiÒn theo lÖnh cña ChÝnh phñ, b¸n hµng l­u ®éng hoÆc nhËp khÈu bæ sung thªm mÆt hµng thiÕt yÕu (dÇu ho¶) nÕu thÊy cÇn thiÕt... PhÇn III §¸nh gi¸ c«ng t¸c qu¶n trÞ doanh nghiÖp vµ c¸c ®Ò xuÊt, kiÕn nghÞ I. Ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ c«ng t¸c qu¶n trÞ doanh nghiÖp 1. Ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ qu¶n trÞ doanh nghiÖp theo c¸c chøc n¨ng. a. C«ng t¸c ho¹ch ®Þnh: Ho¹ch ®Þnh ®­îc hiÓu lµ mét qu¸ tr×nh liªn quan ®Õn t­ duy vµ ý thøc cña con ng­êi, b¾t ®Çu b»ng viÖc x¸c ®Þnh môc tiªu vµ ®Þnh râ chiÕn l­îc, chÝnh s¸ch thñ tôc vµ c¸c kÕ ho¹ch chi tiÕt ®Ó ®¹t môc tiªu, ®Þnh râ c¸c giai ®o¹n ph¶i tr¶i qua ®Ó thùc hiÖn môc tiªu, nã cho phÐp h×nh thµnh vµ thùc hiÖn c¸c quyÕt ®Þnh. Tæng c«ng ty X¨ng dÇu tr¶i qua bao nhiªu biÕn ®éng trong c«ng t¸c tæ chøc vµ æn ®Þnh s¶n xuÊt. ChÝnh v× vËy, thùc chÊt b©y giê Tæng c«ng ty X¨ng dÇu muèn tr¸nh khái quy luËt chung cÇn cã mét chiÕn l­îc ho¹ch ®Þnh trong mäi lÜnh vùc. Trong c«ng t¸c ho¹ch ®Þnh, vµo ®Çu mçi n¨m Tæng c«ng ty X¨ng dÇu x©y dùng kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh cho c¶ n¨m vµ ph©n kÕ ho¹ch ra tõng quý cô thÓ. C¨n cø ®Ó lËp kÕ ho¹ch kinh doanh th­¬ng m¹i Tæng c«ng ty X¨ng dÇu dùa vµo t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña n¨m tr­íc vµ cã dù ®o¸n t×nh h×nh thÞ tr­êng cho n¨m tiÕp theo. Th­êng c¸c kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh cña n¨m sau cao h¬n n¨m tr­íc nh­ng tÝnh thùc thi kh«ng cao vµ th­êng bÞ t¸c ®éng cña thÞ tr­êng quèc tÕ. Ngoµi ra, hµng n¨m Tæng c«ng ty X¨ng dÇu còng x©y dùng môc tiªu tuyÓn dông sè c«ng nh©n cã tay nghÒ ®Ó t¨ng c­êng thªm cho bé phËn trùc tiÕp s¶n xuÊt, b¸n hµng nh­ng sè c«ng nh©n tuyÓn dông nµy th­êng kh«ng ®¸p øng ngay ®­îc c¸c yªu cÇu ®Ò ra mµ ph¶i cã thêi gian kÌm cÆp míi ®¶m ®­¬ng ®­îc c«ng viÖc, thµnh ra nhiÒu khi yªu cÇu vÒ n¨ng lùc s¶n xuÊt kinh doanh kh«ng ®¹t ®­îc kÕ ho¹ch cho môc tiªu kinh doanh ®Ò ra. Nh×n chung c«ng t¸c tæ chøc ho¹ch ®Þnh cña Tæng c«ng ty X¨ng dÇu cßn mang nÆng tÝnh h×nh thøc ®Ó b¸o c¸o, c«ng t¸c ho¹ch ®Þnh kh«ng dùa vµo t×nh h×nh thùc tÕ, kh«ng mang tÝnh khoa häc. ChÝnh v× vËy, c«ng t¸c ®«n ®èc thùc hiÖn kÕ ho¹ch còng bÞ bá dë dang, vµ c¸c kÕ ho¹ch ®Æt ra ®Òu kh«ng thùc hiÖn ®­îc. b. §¸nh gi¸ c«ng t¸c tæ chøc: Tæng c«ng ty X¨ng dÇu lµ mét ®¬n vÞ s¶n xuÊt lín, n¨ng lùc s¶n xuÊt kinh doanh ®ßi hái ph¶i cã ®Çy ®ñ bé m¸y ®Ó vËn hµnh cho nã ho¹t ®éng theo ®óng chøc n¨ng. ChÝnh v× vËy, bé m¸y tæ chøc cña Tæng c«ng ty lµ hîp lý. ViÖc tæ chøc c¬ cÊu c¸c phßng ban lµm viÖc cßn thiÕu hiÖu qu¶, kh«ng mang tÝnh linh ho¹t do viÖc kÕt nèi c«ng viÖc gi÷a c¸c phßng ban kh«ng ®­îc tèt. Ban l·nh ®¹o Tæng c«ng ty X¨ng dÇu kh«ng ph©n viÖc cô thÓ cho c¸c phßng ban gi¶i quyÕt, bëi vËy nhiÒu c«ng viÖc ph¸t sinh hµng ngµy ph¶i gi¶i quyÕt cßn rÊt lóng tóng. c. §¸nh gi¸ c«ng t¸c l·nh ®¹o ®iÒu hµnh. L·nh ®¹o ®iÒu hµnh lµ mét chøc n¨ng quan träng cña qu¶n trÞ. L·nh ®¹o ®­îc hiÓu lµ mét hÖ thèng t¸c ®éng ®Õn con ng­êi hay mét tËp thÓ ®Ó cho hä tù nguyÖn vµ nhiÖt t×nh thùc hiÖn c¸c hµnh ®éng cÇn thiÕt nh»m ®¹t ®­îc môc tiªu cña tæ chøc. C¸c vÊn ®Ò träng yÕu nh­ x©y dùng chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh doanh, x¸c ®Þnh môc tiªu l©u dµi cho ph­¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh cña Tæng c«ng ty X¨ng dÇu, tæ chøc bé m¸y qu¶n lý, c«ng t¸c kÕ to¸n tµi chÝnh,... ®Òu do trùc tiÕp Héi ®ång qu¶n trÞ vµ Ban Gi¸m ®èc chØ ®¹o c¸c phßng ban chøc n¨ng. Mèi quan hÖ gi÷a tr­ëng phßng vµ c¸c nh©n viªn trong phßng lµ mèi quan hÖ d©n chñ kÕt hîp víi chuyªn quyÒn cïng nhau bµn b¹c gi¶i quyÕt c¸c c«ng viÖc vµ tr×nh Ban Gi¸m ®èc ký duyÖt. d. §¸nh gi¸ chøc n¨ng kiÓm so¸t: C«ng t¸c kiÓm so¸t mäi ho¹t ®éng trong Tæng c«ng ty X¨ng dÇu cßn rÊt h¹n chÕ. MÆc dï c¸c c«ng viÖc cô thÓ mµ c¸c phßng ban chøc n¨ng hoÆc bé phËn s¶n xuÊt chÞu tr¸ch nhiÖm thi hµnh vµ thùc hiÖn, nh­ng c«ng t¸c kiÓm tra ®«n ®èc kh«ng ®­îc thùc hiÖn tÝch cùc. NhiÒu sù viÖc ®¸ng ra ph¶i th­êng xuyªn ®«n ®èc h­íng dÉn ®Ó thùc hiÖn tr¸nh nh÷ng sai sãt cã thÓ x¶y ra, nh­ng c«ng viÖc kiÓm so¸t nµy kh«ng giao cô thÓ cho mét bé phËn chøc n¨ng kiÓm so¸t nµo, ®· dÉn ®Õn nhiÒu sù viÖc xÈy ra thËt ®¸ng tiÕc ®· ¶nh h­ëng ®Õn uy tÝn cña Tæng c«ng ty. ChÝnh v× nh÷ng khiÕm khuyÕt do c«ng t¸c l·nh ®¹o ®iÒu hµnh, nhiÒu sù viÖc cã sù sai lÖch, thiÕu sãt nh­ng sù ®iÒu chØnh kh¾c phôc chØ mang tÝnh "viÖc ®· råi" mµ sù thua thiÖt l¹i chÝnh lµ Tæng c«ng ty X¨ng dÇu ph¶i g¸nh chÞu nghÜa lµ c¸ nh©n g©y ra th× toµn Tæng c«ng ty X¨ng dÇu ph¶i chÞu. Song, nh×n nhËn mét c¸ch kh¸ch quan th× c«ng t¸c kiÓm so¸t cña Tæng c«ng ty X¨ng dÇu dÇn ®i vµo quy t¾c nh­ng t¸c ®éng cña nã cßn rÊt chËm trÔ. Tæng c«ng ty X¨ng dÇu cÇn ®Èy m¹nh c«ng t¸c kiÓm so¸t, khÝch lÖ, ®éng viªn kÌm theo th­ëng ph¹t râ rµng. 2. Ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ theo c¸c ho¹t ®éng qu¶n trÞ t¸c nghiÖp. + §¸nh gi¸ c«ng t¸c qu¶n trÞ ho¹t ®éng s¶n xuÊt: C«ng t¸c qu¶n trÞ ho¹t ®éng s¶n xuÊt trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt lµ cùc kú quan träng. Doanh nghiÖp muèn v­¬n lªn, kh¼ng ®Þnh s¶n phÈm cña m×nh th× kh©u tæ chøc s¶n xuÊt ph¶i thËt sù hîp lý, tiÕt kiÖm ®­îc nguyªn nhiªn vËt liÖu, thêi gian vµ c¸c kho¶n chi phÝ kh¸c. Tæng c«ng ty X¨ng dÇu lµ mét doanh nghiÖp lín, cã sè c«ng nh©n viªn kho¶ng 15.000 ng­êi nh­ng c«ng t¸c ®iÒu hµnh s¶n xuÊt cßn rÊt nhiÒu yÕu kÐm, nhiÒu c«ng viÖc triÓn khai kÕt hîp gi÷a c¸c bé phËn liªn quan kh«ng ®­îc chÆt chÏ, nhiÒu khi dÉn ®Õn t¸c phong gi¶i quyÕt c«ng viÖc bÞ h¹n chÕ, g©y khã kh¨n cho nhiÒu kh¸ch hµng. H¹n chÕ cña c«ng t¸c qu¶n trÞ ®iÒu hµnh s¶n xuÊt, mµ nguyªn nh©n chÝnh lµ do mét sè c¸n bé chñ chèt cña Tæng c«ng ty X¨ng dÇu kh«ng ®­îc ®µo t¹o n©ng cao nghiÖp vô, dÉn ®Õn thiÕu n¨ng lùc ®éc lËp tù ®iÒu hµnh c«ng viÖc cña m×nh. §Ò nghÞ Tæng c«ng ty cÇn xem xÐt, c©n nh¾c vµ bè trÝ l¹i vÞ trÝ mét sè c¸n bé, nhÊt lµ c¸n bé qu¶n lý cÊp phßng ban. + §¸nh gi¸ c«ng t¸c qu¶n trÞ tiªu thô hµng ho¸ vµ dÞch vô: - KÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh vµ tiªu thô hµng ho¸ ®Òu ®­îc x©y dùng cho tõng n¨m, trªn c¬ së ®ã toµn Tæng c«ng ty X¨ng dÇu phÊn ®Êu ®Ó ®¹t ®­îc kÕ ho¹ch ®ã. C¸c môc tiªu cña b¸n hµng ®­îc ®Æt ra chñ yÕu lµ ®Ó thóc ®Èy møc tiªu thô cña hµng ho¸ vµ chiÕm lÜnh thÞ phÇn trªn thÞ tr­êng. - ChÝnh s¸ch b¸n hµng: s¶n phÈm tiªu thô cña Tæng c«ng ty X¨ng dÇu chñ yÕu lµ c¸c lo¹i mÆt hµng x¨ng dÇu, kh¸ch hµng chñ yÕu lµ c¸c ®¬n vÞ hµnh chÝnh sù nghiÖp vµ c¸c ®¬n vÞ vËn t¶i hµnh kh¸ch c«ng céng, nh©n d©n tiªu dïng, c«ng nghiÖp n«ng nghiÖp. Søc tiªu thô hµng mçi n¨m lµ con sè rÊt lín. Tæng c«ng ty X¨ng dÇu ®· ¸p dông h×nh thøc b¸n hµng cã khuyÕn m¹i réng r·i vµ c«ng khai, th­ëng cho nh÷ng ng­êi m«i giíi ®· cã c«ng giíi thiÖu kh¸ch hµng ®Õn Tæng c«ng ty X¨ng dÇu. Ngoµi ra, Tæng c«ng ty cßn ¸p dông chÝnh s¸ch sau b¸n hµng b»ng c¸ch b¶o hiÓm ®èi víi nguyªn liÖu khÝ ho¸ láng. §èi víi nh÷ng kh¸ch hµng ký hîp ®ång tiªu thô víi sè l­îng lín cßn ®­îc ­u ®·i gi¶m gi¸. Tuy nhiªn, Tæng c«ng ty X¨ng dÇu cÇn tuyÓn dông, ®µo t¹o mét ®éi ngò lµm c«ng t¸c Marketing b¸n hµng, nghiªn cøu vµ ho¹ch ®Þnh chiÕn l­îc l©u dµi. - HiÖn t¹i Tæng c«ng ty X¨ng dÇu ®ang ¸p dông 2 ph­¬ng thøc b¸n hµng ®ã lµ ph­¬ng thøc b¸n hµng thanh to¸n gän mét lÇn cã gi¶m gi¸ vµ ph­¬ng thøc b¸n hµng tr¶ chËm. Hai ph­¬ng thøc b¸n hµng nµy ®Òu cã ­u vµ nh­îc ®iÓm cña nã. Víi ph­¬ng thøc b¸n hµng tr¶ gän Tæng c«ng ty X¨ng dÇu thu håi nhanh ®­îc vèn ®Ó ®Çu t­ quay vßng cho s¶n phÈm nh­ng c¸c kho¶n chi phÝ vµ gi¶m gi¸ cho kh¸ch hµng th­êng lµ cao lµm ¶nh h­ëng ®Õn lîi nhuËn cña Tæng c«ng ty X¨ng dÇu. Ph­¬ng thøc b¸n hµng tr¶ chËm nghÜa lµ thanh to¸n chËm sau mét thêi gian nhÊt ®Þnh, ph­¬ng thøc nµy thu hót ®­îc kh¸ch hµng, ®Èy søc tiªu thô s¶n phÈm cña Tæng c«ng ty X¨ng dÇu nh­ng nã còng g©y nhiÒu khã kh¨n cho c«ng t¸c tµi chÝnh cña Tæng c«ng ty X¨ng dÇu. Kh¸ch hµng khi ®· nhËn hµng th­êng chiÕm dông vèn vµ d©y d­a tr¶ nî kÐo dµi thËm trÝ kh«ng thanh to¸n sè cßn nî l¹i, c«ng viÖc ®ßi nî l¹i gÆp ph¶i nhiÒu khã kh¨n, chi phÝ tèn kÐm mµ cuèi cïng chÝnh Tæng c«ng ty X¨ng dÇu ph¶i g¸nh chÞu chi phÝ tr¶ l·i ng©n hµng. §iÒu nµy còng g©y ¶nh h­ëng kh«ng tèt ®Õn lîi nhuËn cña Tæng c«ng ty. - C¸c ho¹t ®éng tr­íc vµ sau b¸n hµng: tr­íc khi b¸n hµng, nghÜa lµ khi lµm viÖc víi kh¸ch hµng ®Ó giíi thiÖu s¶n phÈm, ®éi ngò c¸n bé ë bé phËn kinh doanh th­êng tiÕp cËn víi kh¸ch hµng, nªu nh÷ng ­u ®iÓm s¶n phÈm cña Tæng c«ng ty X¨ng dÇu nh»m thu hót kh¸ch hµng ký kÕt hîp ®ång. Sau khi hµng ho¸ ®· ®­îc tiªu thô, Tæng c«ng ty X¨ng dÇu ®Ò cao chÝnh s¸ch chÊt l­îng s¶n phÈm sau b¸n hµng. ChÝnh ®iÒu nµy ®· lµm yªn lßng nhiÒu kh¸ch hµng. + §¸nh gi¸ c«ng t¸c qu¶n trÞ mua hµng: Môc tiªu cña viÖc mua hµng lµ nh»m tho¶ m·n mäi nhu cÇu cña mäi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña Tæng c«ng ty X¨ng dÇu. Hµng ho¸ mua vµo cña Tæng c«ng ty X¨ng dÇu gåm: - Hµng ho¸ nhËp ngo¹i: ®©y lµ mét sè chñng lo¹i x¨ng dÇu gi¸ trÞ lín, hµng ho¸ lo¹i nµy th­êng nhËp qua c¸c c¬ quan trung gian cã chøc n¨ng xuÊt nhËp khÈu mÆt hµng nµy. Lo¹i hµng nµy th­êng ph¶i nhËp theo l« víi sè l­îng nhiÒu, chÝnh ®iÒu nµy còng g©y ¶nh h­ëng ®Õn t×nh h×nh tµi chÝnh cho Tæng c«ng ty X¨ng dÇu v× ph¶i dù tr÷ mét sè l­îng hµng ho¸ rÊt lín, g©y l·ng phÝ vÒ viÖc sö dông ®ång vèn. Gi¸ c¶ mÆt hµng nµy kh«ng ®­îc ­u ®·i do nguån hµng liªn tôc biÕn ®éng gi¸. + §¸nh gi¸ c«ng t¸c qu¶n trÞ hµng tån kho: §Ó ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña s¶n xuÊt, bÊt cø mét doanh nghiÖp nµo còng ph¶i tæ chøc c«ng t¸c qu¶n trÞ hµng tån kho nh»m duy tr× liªn tôc vµ kÞp thêi cho nhiÖm vô chÝnh lµ kinh doanh x¨ng dÇu, lµ mét doanh nghiÖp lín quy m« s¶n xuÊt kinh doanh lín Tæng c«ng ty cã tæ chøc mét hÖ thèng kho tµng ®Ó dù tr÷ hµng ho¸ vËt t­ thiÕt yÕu. C«ng t¸c qu¶n trÞ hµng tån kho ®­îc theo dâi song song gi÷a thñ kho vµ kÕ to¸n vµ bao giê còng ph¶i trïng khíp, nÕu cã sai lÖch ph¶i t×m râ nguyªn nh©n vµ sö lý. Theo dâi c¸ch ghi chÐp gi÷a thñ kho vµ kÕ to¸n thÊy cã nhiÒu tån t¹i cÇn ph¶i thay ®æi cho cã tÝnh khoa häc h¬n. + §¸nh gi¸ c«ng t¸c qu¶n trÞ nh©n sù: Phßng tæ chøc hµnh chÝnh cña Tæng c«ng ty ®­îc giao nhiÖm vô lµm c«ng t¸c qu¶n trÞ nh©n sù, x©y dùng vµ tËp hîp hå s¬ cña c¸ nh©n ng­êi lao ®éng, ®ång thêi tham m­u bµn b¹c cïng víi l·nh ®¹o Tæng c«ng ty ®Ó cã biÖn ph¸p tuyÓn dông cho phï hîp. Phßng tæ chøc cã nhiÖm vô theo dâi hå s¬ ng­êi lao ®éng ®Ó gi¶i quyÕt c¸c chÕ ®é chÝnh s¸ch ®èi víi ng­êi lao ®éng ®ang lµm viÖc. Trong vµi n¨m gÇn ®©y Tæng c«ng ty X¨ng dÇu ®· tuyÓn dông ®­îc mét sè c¸n bé qu¶n lý trÎ, cã tr×nh ®é häc vÊn vµ nghiÖp vô. Sè c¸n bé nµy nhiÖt t×nh h¨ng say víi c«ng viÖc vµ ®· ph¸t huy vÞ trÝ, vai trß cña m×nh trong bé m¸y ®iÒu hµnh qu¶n lý cña Tæng c«ng ty X¨ng dÇu. GÇn ®©y, Tæng c«ng ty X¨ng dÇu ®· cö mét sè c¸n bé chñ chèt ®i ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i nh»m n©ng cao n¨ng lùc qu¶n lý ®iÒu hµnh s¶n xuÊt còng nh­ c«ng t¸c qu¶n lý ®­îc tèt h¬n. + §¸nh gi¸ c«ng t¸c qu¶n trÞ tµi chÝnh. Nguån vèn cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña Tæng c«ng ty X¨ng dÇu chñ yÕu lµ do ng©n s¸ch cÊp bao gåm toµn bé nhµ x­ëng vµ m¸y mãc thiÕt bÞ, kho b·i. Tæng vèn cña Tæng c«ng ty X¨ng dÇu ViÖt Nam ®Òu t¨ng lªn qua c¸c n¨m, n¨m 1998 t¨ng gÇn 36 tû so víi n¨m 1997, n¨m 1999 t¨ng h¬n 61 tû so víi n¨m 1998. C¸c quü ®Çu t­ còng t¨ng lªn qua c¸c n¨m, cuèi kú n¨m 1999 nh­ sau: Tæng sè vèn : 2.152 tû ®ång Vèn ng©n s¸ch : 1.003 tû ®ång Vèn tù bæ sung : 1.148 tû ®ång Vèn kh¸c : 0,21 tû ®ång Trong bèi c¶nh nguån vèn lín, c«ng t¸c qu¶n trÞ tµi chÝnh cµng trë nªn quan träng b¶o ®¶m tÝnh c©n ®èi thu chi, c¸c kho¶n ph¶i thu vµ ph¶i tr¶ kh¸ch hµng. Phßng kÕ to¸n tµi chÝnh ®· th­êng xuyªn b¸o c¸o t×nh h×nh tµi chÝnh cho Ban l·nh ®¹o ®Ó cã h­íng gi¶i quyÕt t¹o nguån vèn cho ho¹t ®éng kinh doanh. Trong khi viÖc vay vèn l­u ®éng cña ng©n hµng gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n, viÖc mua hµng ho¸ dù tr÷ cña Tæng c«ng ty nhiÒu khi cßn g©y l·ng phÝ kh«ng cÇn thiÕt nhÊt lµ khi vèn l­u ®éng kh«ng nhiÒu, ®Ò nghÞ ban l·nh ®¹o thùc sù coi träng vµ thÊu hiÓu c«ng t¸c qu¶n trÞ tµi chÝnh, cã nh­ vËy míi ®¶m b¶o c©n ®èi trong ho¹t ®éng tµi chÝnh. II. C¸c ®Ò xuÊt vµ kiÕn nghÞ 1. C¸c ®Ò xuÊt · §Ò nghÞ Tæng c«ng ty X¨ng dÇu cã ®­îc sù gióp ®ì cña cÊp trªn sím æn ®Þnh kh©u tæ chøc nh©n sù, dÇn ®­a ho¹t ®éng kinh doanh th­¬ng m¹i vµo thÕ æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn, n©ng cao h¬n n÷a chÊt l­îng qu¶n lý lao ®éng, ®æi míi c«ng t¸c ®iÒu hµnh chØ ®¹o s¶n xuÊt, tæ chøc ®µo t¹o, ®µo t¹o l¹i vµ båi d­ìng tr×nh ®é cho c¸n bé qu¶n lý vµ c«ng nh©n kü thuËt ®¸p øng víi t×nh h×nh nhiÖm vô s¶n xuÊt tr­íc m¾t vµ nh÷ng n¨m tiÕp theo tr¸nh t×nh tr¹ng mÊt c©n ®èi, bÊt hîp lý trong viÖc sö dông lao ®éng nh­ hiÖn t¹i. · Ban l·nh ®¹o cÇn khÈn tr­¬ng t¹o nguån vèn ®Çu t­ n©ng cÊp c¬ së h¹ tÇng, ®Çu t­ chiÒu s©u, ®æi míi c«ng nghÖ vµ c¶i tiÕn c«ng cô s¶n xuÊt, l¾p ®Æt trang thiÕt bÞ kü thuËt hiÖn ®¹i. · T¨ng c­êng c«ng t¸c thanh tra, kiÓm tra, th­êng xuyªn ph¸t ®éng c¸c phong trµo thi ®ua vµ thùc hµnh tiÕt kiÖm b¶o ®¶m thùc hiÖn th¾ng lîi nhiÖm vô s¶n xuÊt kinh doanh ®· ®Ò ra. · T¨ng c­êng ®æi míi c«ng t¸c tiÕp thÞ, b¸m s¸t thÞ tr­êng, kÞp thêi cã ®èi s¸ch ®óng, phï hîp víi tõng kh¸ch hµng lín vµ kh¸ch hµng míi, ®ång thêi n©ng cao tr×nh ®é cho c¸n bé tiÕp thÞ, thÞ tr­êng. 2. C¸c kiÕn nghÞ + §èi víi Nhµ n­íc: · §Ó ph¸t huy ®­îc tèi ®a tiÒm lùc cña c¸c doanh nghiÖp kinh doanh x¨ng dÇu nãi chung còng nh­ Tæng c«ng ty X¨ng dÇu nãi riªng chØ cã thÓ ph¸t triÓn v÷ng ch¾c vµ æn ®Þnh nÕu Nhµ n­íc sím ho¹ch ®Þnh chiÕn l­îc ph¸t triÓn l©u dµi. · Nhµ n­íc cÇn sím t¹o ra mét hµnh lang ph¸p lý th«ng tho¸ng, c¸c v¨n b¶n ph¸p quy ®ång bé, ®Æc biÖt cã nh÷ng biÖn ph¸p cô thÓ vµ h÷u hiÖu nh»m b¶o hé gi¸ x¨ng dÇu (VD: gi¶m thuÕ nhËp khÈu). · Nhµ n­íc cÇn t¨ng c­êng nh÷ng kho¶n cho vay vèn ®Çu t­ ­u ®·i vµ kÐo dµi thêi h¹n tr¶ nî ®Ó doanh nghiÖp cã ®iÒu kiÖn ®Çu t­ chiÒu s©u, ph¸t triÓn s¶n xuÊt theo h­íng hiÖn ®¹i ho¸. + §Ò nghÞ víi cÊp trªn: · §Ò nghÞ Bé chñ qu¶n lµ Bé Th­¬ng m¹i ®i s©u t×m hiÓu h¬n n÷a thùc tr¹ng nh÷ng khã kh¨n, thuËn lîi cña c¸c doanh nghiÖp kinh doanh x¨ng dÇu tõ ®ã cã nh÷ng h­íng dÉn cô thÓ, chi tiÕt, kÞp thêi khi cã c¸c v¨n b¶n ph¸p quy cña Nhµ n­íc liªn quan ®Õn ngµnh. §ång thêi ph¶n ¸nh vµ ®ãng gãp víi ChÝnh phñ nh÷ng quyÕt s¸ch nh»m gióp ®ì c¸c doanh nghiÖp. · §Ò nghÞ Bé Th­¬ng m¹i qu¶n lý ho¹t ®éng cña Tæng c«ng ty X¨ng dÇu t¨ng c­êng c«ng t¸c kiÓm tra, kiÓm so¸t mäi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp, sím ph¸t hiÖn nh÷ng khã kh¨n v­íng m¾c ®Ó th¸o gì cho doanh nghiÖp. MÆt kh¸c cÇn nh×n nhËn vµ ®æi míi kh©u ®Ò b¹t c¸n bé chñ chèt trong doanh nghiÖp, tr¸nh t×nh tr¹ng l·nh ®¹o kh«ng cã ®ñ tr×nh ®é vµ n¨ng lùc ®Ó ®iÒu hµnh doanh nghiÖp. kÕt luËn Tr­íc ng­ìng cöa cña thêi ®iÓm kû niÖm 45 n¨m x©y dùng vµ ph¸t triÓn cña Tæng c«ng ty X¨ng dÇu ViÖt Nam, trong hoµn c¶nh c¶ d©n téc ta ®ang ®øng tr­íc nhiÖm vô to lín cña sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc theo ®­êng lèi ®æi míi cña §¶ng, mét lÇn n÷a Tæng c«ng ty l¹i ®ang dµnh mäi suy nghÜ, quyÕt t©m t×m ra cho m×nh môc tiªu chiÕn l­îc ®Õn n¨m 2000 vµ 2010 mµ chÝnh nh÷ng ®ång chÝ l·nh ®¹o chñ chèt cña PETROLIMEX h«m nay coi lµ "mét chñ thuyÕt dùa trªn c¬ së bµi häc truyÒn thèng, ®óc kÕt thùc tiÔn, nghiªn cøu vËn dông nh÷ng nghÞ quyÕt cña §¶ng vÒ kinh tÕ, vÒ chÝnh s¸ch c¸n bé vµ tham kh¶o kinh nghiÖm cña c¸c h·ng quèc tÕ". Trong diÔn v¨n cña m×nh t¹i lÔ kû niÖm 40 n¨m thµnh lËp C«ng ty x¨ng dÇu khu vùc III H¶i Phßng (29-7-1995), ®ång chÝ NguyÔn M¹nh TiÕn, BÝ th­ Ban c¸n sù §¶ng, Tæng gi¸m ®èc Tæng c«ng ty X¨ng dÇu ViÖt Nam ®· nãi: "Ph¶i x©y dùng Tæng c«ng ty thµnh mét Tæng c«ng ty m¹nh cña quèc gia, ®Æc biÖt m¹nh trong kinh doanh x¨ng dÇu, s¶n phÈm ho¸ dÇu, ®¶m b¶o ®ñ søc m¹nh c¹nh tranh víi c¸c h·ng dÇu trong n­íc vµ quèc tÕ, ®ång thêi lµ c«ng cô Nhµ n­íc ®Ó ®iÒu tiÕt thÞ tr­êng, gãp phÇn ®¾c lùc vµo viÖc thùc hiÖn nh÷ng môc tiªu kinh tÕ - x· héi cña Nhµ n­íc. LÊy kinh doanh x¨ng dÇu lµm trôc chÝnh, ®ång thêi ph¸t triÓn nhiÒu lo¹i h×nh kinh doanh kh¸c, ph¸t huy cao nhÊt tiÒm n¨ng vµ thÕ m¹nh cña Tæng c«ng ty". Ch¾c ch¾n ®ã kh«ng chØ lµ mong muèn mµ cßn lµ con ®­êng ®Ó thÕ hÖ nh÷ng ng­êi thî x¨ng dÇu ViÖt Nam cña PETROLIMEX h«m nay b­íc vµo nh÷ng trang sö míi cña m×nh. môc lôc