Đặc điểm nước dưới đất trong vùng cát ven biển miền Trung Việt nam và định hướng khai thác sử dụng

26 32(1), 26-35 T¹p chÝ C¸c khoa häc vÒ tr¸i ®Êt 3-2010 §ÆC §IÓM N¦íC D¦íI §ÊT TRONG VïNG C¸T VEN BIÓN MIÒN TRUNG VIÖT NAM Vµ §ÞNH H¦íNG KHAI TH¸C Sö DôNG NguyÔn Xu©n TÆng, T¹ V¨n H¹nh I. Më ®Çu Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, vïng duyªn h¶i miÒn Trung ViÖt Nam cã tèc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi vµ ®« thÞ hãa rÊt nhanh, dÉn tíi nhu cÇu vÒ cÊp n−íc cho sinh ho¹t vµ s¶n xuÊt ngµy cµng t¨ng. Tuy nhiªn, do vïng nghiªn cøu n»m s¸t biÓn, ®iÒu kiÖn ®Þa chÊt - ®Þa lý phøc t¹p, nªn nguån n−íc nh¹t t¹i chç, ®Æc biÖt lµ n−íc nh¹t d−íi ®Êt, cã thÓ sö dông lµm nguån n−íc cÊp lµ rÊt h¹n chÕ. V× vËy viÖc t×m kiÕm vµ quy ho¹ch khai th¸c sö dông hîp lý nguån n−íc t¹i chç ®Ó ®¸p øng c¸c nhu cÇu cÊp sinh ho¹t vµ ph¸t triÓn kinh tÕ cña khu vùc lµ vÊn ®Ò rÊt cÊp b¸ch, cã ý nghÜa khoa häc vµ thùc tiÔn. Bµi b¸o nµy ®Ò cËp ®Õn tiÒm n¨ng nguån n−íc nh¹t d−íi ®Êt trong trÇm tÝch §Ö Tø (sau ®©y gäi lµ n−íc ngÇm vïng c¸t ven biÓn), hiÖn tr¹ng khai th¸c sö dông vµ nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan ®Õn sö dông hîp lý nguån tµi nguyªn quý gi¸ nµy cña khu vùc nghiªn cøu. II. §Æc ®iÓm ®Þa chÊt thñy v¨n vµ tµi nguyªn n−íc cña vïng nghiªn cøu Vïng c¸t ven biÓn miÒn Trung ViÖt Nam gåm c¸c d¶i cån c¸t vµ ®ång b»ng liªn tiÕp ch¹y däc ven biÓn, ng¨n c¸ch nhau bëi c¸c d¶i ®åi nói vµ c¸c s«ng ¨n th«ng ra biÓn, t¹o thµnh c¸c "vïng c¸t nhá" nèi tiÕp nhau. C¨n cø vµo ®iÒu kiÖn tù nhiªn vµ ®Æc ®iÓm ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cã thÓ ph©n ra mét c¸ch t−¬ng ®èi 12 khu vùc (vïng c¸t nhá) ®−îc ®Æt tªn theo ®Þa danh hµnh chÝnh nh− nªu ë h×nh 1. §é cao ®Þa h×nh cña d¶i cån c¸t ven biÓn thay ®æi tõ 5-7 m ë ven r×a ®Õn 10-20 m, ë ®Ønh cån c¸t, ®«i n¬i ®¹t 50 ®Õn h¬n100 m nh− ë vïng c¸t ®á Ninh ThuËn - B×nh ThuËn. C¸c ®ång b»ng t−¬ng ®èi b»ng ph¼ng víi ®é cao trung b×nh 2-5 m. Líp phñ thùc vËt trªn c¸c cån c¸t chñ yÕu lµ rõng phi lao xen c¸c tr¶ng c©y bôi, cßn ë c¸c ®ång b»ng lµ vïng trång lóa vµ mÇu. TrÇm tÝch bë rêi §Ö Tø ph©n bè réng kh¾p trong vïng c¸t ven biÓn vµ phñ bÊt chØnh hîp lªn c¸c tÇng ®¸ gèc cã tuæi tõ Neogen ®Õn Paleogen. MÆt c¾t ®Þa chÊt thñy v¨n (§CTV) ®iÓn h×nh cña vïng nghiªn cøu (h×nh 2) gåm 2 ®¬n vÞ chøa n−íc lµ tÇng chøa n−íc (TCN) trÇm tÝch Holocen (TCN qh) vµ TCN trÇm tÝch Pleistocen (TCN qp), ®−îc ng¨n c¸ch bëi líp sÐt c¸ch n−íc kh«ng liªn tôc vµ lãt ®¸y lµ ®¸ gèc c¸ch n−íc. §Æc ®iÓm §C-§CTV cña c¸c tÇng chøa n−íc trong trÇm tÝch §Ö Tø nh− sau : 1. TÇng chøa n−íc qh TCN qh lé trùc tiÕp vµ ph©n bè réng r·i trong vïng nghiªn cøu, cã tuæi ®Þa chÊt Holocen (Q4) ®a nguån gèc, chñ yÕu lµ s«ng, s«ng - biÓn, biÓn, giã - biÓn. Thµnh phÇn th¹ch häc, phÇn trªn lµ c¸t h¹t mÞn ®Õn rÊt mÞn, phÇn d−íi lµ c¸t, c¸t pha, sÐt, sÐt pha, ®«i n¬i lÉn Ýt cuéi sái nhá. ChiÒu dÇy TCN qh kho¶ng 5-30 m, cã n¬i lín h¬n, th−êng gÆp tõ 10-20 m. N−íc trong TCN qh thuéc lo¹i kh«ng ¸p, ë nh÷ng vÞ trÝ trong mÆt c¾t cã c¸c thÊu kÝnh sÐt, sÐt pha chøa n−íc kÐm, gÆp n−íc cã ¸p lùc yÕu, côc bé. Nguån cung cÊp chñ yÕu cho TCN qh lµ n−íc m−a, mét vµi n¬i cã thÓ tõ n−íc t−íi vµ n−íc mÆt ; miÒn tho¸t chñ yÕu lµ ra biÓn, hÖ thèng s«ng, suèi, ao hå vµ c¸c vïng thÊp h¬n däc cån c¸t. §éng th¸i thay ®æi theo mïa : ë vïng cöa s«ng, giao ®éng mùc n−íc cã liªn hÖ mËt thiÕt vµ ®ång pha víi dao ®éng cña n−íc biÓn vµ chÕ ®é thñy triÒu. Mùc n−íc tÜnh thay ®æi trong kho¶ng 0,0-5,0 m tïy thuéc ®Þa h×nh. Trong TCN qh phÇn lín gÆp n−íc nh¹t víi ®é tæng kho¸ng hãa rÊt thÊp, dao ®éng trong kho¶ng 27 H×nh 1. S¬ ®å ph©n bè tr÷ l−îng tù nhiªn vµ hiÖn tr¹ng khai th¸c n−íc ngÇm vïng c¸t 0,05-0,5 g/l, tuy nhiªn mét vµi n¬i (®Æc biÖt lµ vïng cöa s«ng) chuyÓn sang n−íc lî ®Õn mÆn (M = 1-3 g/l), thËm chÝ rÊt mÆn víi M ®Õn 7 g/l. Lo¹i h×nh hãa häc phæ biÕn lµ HCO3 - Cl - Na - Ca hoÆc Cl - HCO3 - Na. C¸c th«ng sè chÝnh cña TCN qh nªu ë b¶ng 1. 2. TÇng chøa n−íc qp Tham gia cÊu tróc cña TCN qp lµ c¸c trÇm tÝch Pleistocen (Q1-3), ph©n bè réng kh¾p trªn toµn vïng 28 H×nh 2. MÆt c¾t ®Þa chÊt thñy v¨n ®iÓn h×nh cña vïng nghiªn cøu B¶ng 1. C¸c th«ng sè §CTV cña tÇng chøa n−íc qh* C¸c th«ng sè chÝnh Khu vùc F (ha) h (m) q (l/s/m) k (m/ng) μ M (g/l) NghÖ An 54.000 10 ÷ 20 0,15÷1,6 0,96 12÷28 26 0,02÷0,2 0,05 0,10÷0,5 0,35 Hµ TÜnh 37.000 5 ÷ 20 0,15÷1,6 0,96 1÷10 6 0,02÷0,2 0,13 0,10÷0,5 0,35 B×nh-TrÞ-Thiªn 74.000 10 ÷ 30 0,5÷1,2 1,25 2÷13 8 0,12÷0,15 0,17 0,05÷0,80 0,45 Qu¶ng Nam-§µ N½ng 31.855 10÷40 18,0 0,04÷7,8 1,92 0,5÷30,4 10,19 0,14÷0,18 0,15 0,02÷28,2 1,71 Qu¶ng Ng·i 54.500 13,8÷34,8 25,10 0,2÷2,7 1,10 1,6÷30 12,70 0,17 0,09÷0,3 0,10 B×nh §Þnh 39.400 10 0,033÷3,48 1,09 - 0,15 0,14÷4,17 1,36 Phó Yªn 31.500 4÷10 7,0 0,21÷4,33 1,83 0,12÷0,14 0,13 0,14÷1,4 0,60 Kh¸nh Hßa 37.000 5,5 0,051÷1,1 0,41 0,15 0,17÷0,74 0,39 Ninh ThuËn - B×nh ThuËn 57.000 10÷30 0,01÷0,3 0,07 - 0,12÷0,14 0,10÷17,9 3,46 * Nguån : theo [1, 2] ; sè liÖu trong b¶ng : tö sè : tõ... ®Õn..., mÉu sè - gi¸ trÞ trung b×nh ; c¸c ký hiÖu : F - diÖn tÝch ph©n bè, h - chiÒu dÇy, q - tû l−u l−îng c¸c lç khoan, k - hÖ sè thÊm, μ - hÖ sè nh¶ n−íc träng lùc, M - tæng ®é kho¸ng hãa nghiªn cøu, nh−ng phÇn lín bÞ phñ bëi trÇm tÝch Holocen (Q4), phÇn xuÊt lé lµ c¸c doi c¸t nhá n»m ven r×a phÝa t©y c¸c ®ång b»ng. Thµnh phÇn th¹ch häc chñ yÕu lµ c¸t, c¸t pha, sÐt pha, cuéi sái, t¶ng l¨n ®a nguån gèc. BÒ dÇy thay ®æi tõ 10 ®Õn 40 m, th−êng gÆp 10-20 m. Møc ®é chøa n−íc cña ®Êt ®¸ thay ®æi rÊt phøc t¹p theo diÖn tÝch còng nh− chiÒu s©u, nh×n chung thuéc lo¹i giÇu n−íc trung b×nh. N−íc thuéc lo¹i cã ¸ p lùc yÕu ®Õn kh«ng ¸p, mùc n−íc n»m c¸ch mÆt ®Êt 0,5 - 5 m víi ®éng th¸i biÕn ®æi theo mïa, cã liªn hÖ thñy lùc chÆt chÏ víi TCN qh ë phÝa trªn vµ víi n−íc biÓn. Biªn ®é dao ®éng mùc n−íc trung b×nh tõ 1 ®Õn 4 m. PhÇn lín TCN qp gÆp n−íc mÆn ®Õn lî víi ®é kho¸ng hãa thay ®æi tõ 1 ®Õn 3 g/l, cã n¬i lín h¬n. N−íc nh¹t chØ gÆp ë phÇn diÖn tÝch TCN lé trªn mÆt cña tÇng chøa n−íc vµ ë c¸c vÞ trÝ v¾ng bãng líp sÐt c¸ch n−íc ng¨n c¸ch gi÷a hai TCN qh vµ qp. C¸c th«ng sè §CTV cña TCN qp nªu ë b¶ng 2. TiÒm n¨ng n−íc d−íi ®Êt ®−îc hiÓu ®¬n gi¶n lµ tr÷ l−îng n−íc nh¹t d−íi ®Êt tån t¹i ë d¹ng tù 29 B¶ng 2. C¸c th«ng sè §CTV cña tÇng chøa n−íc qp C¸c th«ng sè chÝnh Vïng c¸t F (ha) h (m) k (m/ng) km (m2/ng) μ/μ∗ q (l/s.m) M (g/l) NghÖ An 48.100 10÷60 50 16÷30 500÷1500 0,016 > 1 < 1 Hµ TÜnh 60.000 5÷50 20 5 ÷ 30 140÷840 0,06÷0,12 < 1 < 1 B×nh-TrÞ-Thiªn 3.500 28÷53 40 5 ÷ 40 100÷1400 0,16÷0,2 1,5 ÷ 6,4 0,1÷0,5 Qu¶ng Nam - §µ N½ng 13.700 4,6÷34,1 21,24 0,39÷6,8 3,8 - 0,09÷0,2 0,12 0,1÷6,2 2,32 0,05÷5,0 1,26 Qu¶ng Ng·i 53.400 9,3÷50,8 18 0,85÷26,9 9,49 - 0,17 0,16÷10,7 1,80 0,05÷0,8 0,17 B×nh §Þnh 78.200 12÷16 15,5 - - 0,13 0,18÷6,9 1,04 0,11÷10,4 2,12 Phó Yªn 46.000 - - - - Kh¸nh Hßa 32.000 13 - - 0,14 0,11÷1,1 0,41 0,26÷2,4 1,67 Ninh ThuËn - B×nh ThuËn 83.000 9,6÷49,3 30 - - 0,12÷0,13 0,01÷0,7 0,17 0,03 ÷ 0,3 Nguån : theo [1, 2] ; sè liÖu trong b¶ng : tö sè : tõ... ®Õn..., mÉu sè - gi¸ trÞ trung b×nh, c¸c ký hiÖu : km - hÖ sè dÉn mùc n−íc, μ* - hÖ sè nh¶ n−íc ®µn håi, c¸c ký hiÖu kh¸c nh− trong b¶ng 1 nhiªn, ®−îc ®¸nh gi¸ th«ng qua ba ®¹i l−îng sau : tr÷ l−îng tÜnh tù nhiªn (Vt m 3), tr÷ l−îng ®éng tù nhiªn (Q®, m 3/ng) vµ tr÷ l−îng tiÒm n¨ng dù b¸o (Qtn, m 3/ng). Tæng hîp kÕt qu¶ tÝnh tr÷ l−îng n−íc ngÇm vïng c¸t ven biÓn nªu ë b¶ng 3. Tõ b¶ng 3 cho thÊy : tæng tr÷ l−îng tù nhiªn trong toµn vïng c¸t ven biÓn miÒn Trung xÊp xØ 5.120.000 m3/ng, modul tr÷ l−îng tù nhiªn thay ®æi trong kho¶ng réng tõ 0,63-0,89 l/s/km2 ë vïng Qu¶ng TrÞ vµ B×nh ThuËn ®Õn trªn 11 l/s/km2 ë vïng Phó Yªn - Kh¸nh Hßa, trung b×nh trong toµn vïng kho¶ng 6,71 l/s/km2. B¶ng 3. Tr÷ l−îng tù nhiªn n−íc nh¹t d−íi ®Êt vïng nghiªn cøu Tr÷ l−îng tù nhiªn TT Khu vùc Vt 10 6m3 Qt m 3/ng Qkt m 3/ng DiÖn tÝch ph©n bè (km2) Modul tr÷ l−îng (l/s/km2) 1 NghÖ An 395 541.700 553.544 970 6,60 2 Hµ TÜnh 257 366.000 373.701 1.151 3,76 3 Qu¶ng B×nh 570 79.200 96.300 745 1,50 4 Qu¶ng TrÞ 2.468 34.380 39.240 720 0,63 5 Thõa Thiªn - HuÕ 2.301 498.900 567.930 1.243 5,29 6 Qu¶ng Nam - §µ N½ng 1.730 403.964 899.164 994 10,47 7 Qu¶ng Ng·i 2.742 438.159 520.419 600 10,04 8 B×nh §Þnh 1.811 552.723 607.050 875 8,03 9 Phó Yªn 1.452 468.000 511.554 526 11,26 10 Kh¸nh Hßa 887 480.821 507.443 525 11,19 11 Ninh ThuËn 1.130 304.643 338.543 360 10,88 12 B×nh ThuËn 1.764 85.479 102.951 1.333 0,89 Tæng céng 17.507 4.253.969 5.117.839 10.042 TB : 6,71 Nguån : theo [3] ; c¸c ký hiÖu : Vt - tr÷ l−îng tÜnh, Qt - tr÷ l−îng ®éng, Qkt - tr÷ l−îng tiÒm n¨ng dù b¸o 30 Trong vïng nghiªn c÷u ®· tiÕn hµnh nhiÒu c«ng tr×nh t×m kiÕm th¨m dß vµ ®¸nh gi¸ tr÷ l−îng khai th¸c. Theo sè liÖu thèng kª ch−a ®Çy ®ñ, tr÷ l−îng ®· ®−îc th¨m dß vµ ph©n cÊp nªu trong b¶ng 4. B¶ng 4. Tæng hîp tr÷ l−îng ®∙ ®−îc th¨m dß trong vïng nghiªn cøu Tr÷ l−îng ph©n cÊp (m3/ng) Khu vùc nghiªn cøu Thuéc tØnh F (km2) CÊp B CÊp C1 CÊp C2 Vinh - Cöa Lß 90 3.096 3.550 54.666 Qïnh L−u - DiÔn Ch©u NghÖ An 235 135.300 Hå X¸ 889.958 218.217 Gio Linh 11.410 4.569 6.856 §«ng Hµ - Qu¶ng TrÞ Qu¶ng TrÞ 3.763.584 402.759 H−¬ng §iÒn 7.668.018 134.344 HuÕ 16.068.056 136.385 Phó Bµi 14.429 122.394 Phong §iÒn - Qu¶ng §iÒn 867 2.551 Phó Vang - Phó Léc Thõa Thiªn - HuÕ 1.802 5.012 §µ N½ng - Héi An 32.400 309.198 Th¨ng B×nh 3.412 144.462 Tam Kú Qu¶ng Nam - §µ N½ng 650 135.400 Thµnh phè Qu¶ng Ng·i Qu¶ng Ng·i 462 5.037 29.423 473.000 Vïng Tuy Phong 305 472 3.479 Vïng L−¬ng S¬n 465 900 1.900 Vïng Phan ThiÕt B×nh ThuËn - 800 18.500 Tæng 19.543 28.482.890 2.304.423 Nguån : tæng hîp tõ [1, 2] III. HiÖn tr¹ng khai th¸c, sö dông n−íc ngÇm trong vïng c¸t ven biÓn N−íc ngÇm trong vïng c¸t ven biÓn ®ang ®−îc khai th¸c b»ng c¸c c«ng tr×nh thu n−íc phæ biÕn nh− sau : - C¸c giÕng ®µo cã ®é s©u tõ 2 ®Õn 7 m ( cã n¬i ®Õn 10 m) víi ®−êng kÝnh phæ biÕn 0,8-1,2 m thu n−íc trong TCN qh víi l−u l−îng kho¶ng 2-5 m3/ng, cung cÊp cho sinh ho¹t cña c¸c hé gia ®×nh. C¸c c«ng tr×nh thu n−íc lo¹i nµy phæ biÕn trong giai ®o¹n tr−íc n¨m 2000, ®Õn nay hÇu hÕt ®−îc thay thÕ b»ng lç khoan ®øng d¹ng UNICEF. - Lç khoan UNICEF lµ c«ng tr×nh thu n−íc phæ biÕn hiÖn nay, cã ®−êng kÝnh nhá (50 - 60 mm), chiÒu s©u cã thÓ ®¹t ®Õn 10-20 m hoÆc lín h¬n. C¸c lç khoan th−êng cã l−u l−îng kho¶ng 5-10 m3/ng, nªn cã thÓ cung cÊp cho 1-2 hé gia ®×nh. - B·i giÕng tËp trung th−êng gåm mét sè lç khoan (2-5 LK), kÕt hîp giÕng vµ hµo thu n−íc hoÆc hµo thu n−íc m¹ch lé, ®−îc bè trÝ theo diÖn tÝch hoÆc theo ®−êng th¼ng. C¸c b·i giÕng nµy th−êng ®−îc ®Çu t− ®ång bé gåm c¸c c«ng tr×nh thu n−íc, bÓ chøa n−íc, hÖ thèng l¾ng läc vµ hÖ thèng cÊp n−íc ®Õn hé tiªu thô. §èi t−îng cÊp n−íc th−êng lµ c¸c ®¬n vÞ qu©n ®éi, c¬ quan xÝ nghiÖp, tr−êng häc, tr¹m x¸ vµ c¸c côm d©n c− víi nhu cÇu dïng n−íc ®Õn 150-500 m3/ng. Víi ®Æc thï ®iÒu kiÖn tù nhiªn cña vïng nghiªn cøu, n−íc ngÇm trong vïng c¸t ®−îc xem lµ nguån n−íc nh¹t duy nhÊt cã thÓ khai th¸c, sö dông cho môc ®Ých sinh ho¹t ®¬n lÎ hoÆc côm d©n c− quy m« nhá ®Õn võa. Ngoµi ra, chóng cßn ®−îc khai th¸c vµ cung cÊp cho c¸c nhu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ nh− khai tuyÓn sa kho¸ng titan (SKTi), nu«i trång thñy h¶i s¶n hoÆc t−íi ruéng. ViÖc kiÓm kª l−u l−îng khai th¸c n−íc ngÇm trong vïng c¸t hÕt søc khã kh¨n do vïng nghiªn cøu ch−a cã quy ho¹ch khai th¸c sö dông n−íc, phÇn lín c¸c c«ng tr×nh thu n−íc do ng−êi d©n x©y dùng tù ph¸t vµ tõ tr−íc ®Õn nay ch−a cã thèng kª l−u l−îng còng nh− sè l−îng c«ng tr×nh khai th¸c n−íc. §Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng trªn, chóng t«i tiÕn hµnh ®¸nh gi¸ t×nh h×nh khai th¸c, sö dông n−íc ngÇm theo mét sè ph−¬ng ph¸p nh− sau : 31 - Tæng l−u l−îng n−íc cung cÊp cho sinh ho¹t vïng n«ng th«n ®−îc x¸c ®Þnh b»ng ph−¬ng ph¸p ngo¹i suy tõ sè d©n (theo niªn gi¸m thèng kª cña c¸c tØnh n¨m 2007) vµ ®Þnh møc sö dông n−íc vïng n«ng th«n 50 - 100 l/ng−êi/ngµy (trung b×nh 60 l/ng × ng−êi). - L−u l−îng cña c¸c c«ng tr×nh cÊp n−íc tËp trung lÊy theo sè liÖu ®iÒu tra thùc tÕ. - L−u l−îng n−íc cÊp cho c¸c b·i t¾m, khu nghØ m¸t ®−îc ngo¹i suy tõ sè l−îng c¸c nhµ hµng kh¸ch s¹n vµ l−u l−îng n−íc cung cÊp trung b×nh 30 m3/ng/kh¸ch s¹n. - L−îng n−íc nh¹t sö dông cho nu«i trång thñy h¶i s¶n (chñ yÕu lµ nu«i t«m trªn c¸t) ®−îc x¸c ®Þnh th«ng qua tæng diÖn tÝch ao nu«i (thèng kª n¨m 2007) vµ ®Þnh møc sö dông n−íc nh¹t ®Ó nu«i t«m trªn c¸t kho¶ng 170 m3/ng/ha. - L−îng n−íc cÊp cho khai th¸c SKTi ®−îc x¸c ®Þnh th«ng qua s¶n l−îng quÆng th« vµ ®Þnh møc sö dông n−íc kho¶ng 2,5 m3/tÊn quÆng th«, cßn ®Þnh møc sö dông n−íc cho tuyÓn kho¸ng kho¶ng 3,5 m3/tÊn tinh quÆng. - C¸c sè liÖu kh¸c tham kh¶o tµi liÖu thùc tÕ vµ c¸c b¸o c¸o hµng n¨m cña c¬ së. Tæng hîp t×nh h×nh khai th¸c vµ sö dông n−íc ngÇm trong vïng c¸t nªu ë b¶ng 5. Tæng hîp tr÷ l−îng tù nhiªn vµ l−u l−îng khai th¸c cña tõng khu vùc nªu ë b¶ng 6. B¶ng 5. Tæng hîp l−u l−îng khai th¸c n−íc ngÇm trong vïng c¸t ven biÓn L−u l−îng khai th¸c (m3/ng) Khu vùc CÊp n−íc sinh ho¹t Khai th¸c SKTi Nu«i trång thñy s¶n Kh¸c Tæng Modul KT (l/s/km2) NghÖ An 33.000 0 0 5.000 38.000 0,45 Hµ TÜnh 17.250 3.000 8.500 3.000 31.750 0,32 Qu¶ng B×nh 41.000 0 20.000 3.000 64.000 0,99 Qu¶ng TrÞ 9.200 2.000 3.400 3.000 17.600 0,28 Thõa Thiªn - HuÕ 19.000 2.000 0 2.000 23.000 0,21 15.500 1.750 0 2.000 19.250 0,22 Qu¶ng Ng·i 24.000 0 0 3.000 27.000 0,52 B×nh §Þnh 24.600 2.450 0 3.000 30.050 0,40 Phó Yªn 38.000 0 8.500 2.000 48.500 1,07 Kh¸nh Hßa 19.500 0 5.100 3.000 27.600 0,61 Ninh ThuËn 8.700 0 34.000 1.500 44.200 1,42 B×nh ThuËn 38.000 2.100 0 1.000 41.100 0,36 Tæng céng 287.750 13.300 79.500 31.500 412.050 TB : 0,57 Tõ kÕt qu¶ thèng kª nªu trªn, cho thÊy : tæng l−u l−îng n−íc ®· khai th¸c kho¶ng 412.000 m3/ng, chiÕm 8 % tr÷ l−îng tù nhiªn (> 5.117.000 m3/ng). Modul l−u l−îng khai th¸c trung b×nh trong toµn vïng kho¶ng 0,57 l/s/km2, so víi modul tr÷ l−îng tù nhiªn t−¬ng øng lµ 6,71 l/s/km2. Nh− vËy, l−îng n−íc khai th¸c ®ang n»m ë møc an toµn cao. IV. §Þnh h−íng quy ho¹ch khai th¸c, sö dông n−íc ngÇm C¨n cø vµo tiÒm n¨ng tµi nguyªn n−íc ®· ®−îc ®¸nh gi¸, møc ®é ®iÒu tra th¨m dß nguån n−íc vµ quy ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña tõng khu vùc hµnh chÝnh cã thÓ ®−a ra mét sè l−u ý ®Þnh h−íng cho viÖc quy ho¹ch khai th¸c sö dông n−íc ngÇm trong vïng c¸t ven biÓn nh− sau : 1. Khu vùc NghÖ An Nh×n chung, n−íc ngÇm trong vïng c¸t ë khu vùc nµy cã tr÷ l−îng t−¬ng ®èi lín, nh−ng ph©n bè kh«ng ®ång ®Òu, nªn cã thÓ ®Þnh h−íng khai th¸c, sö nh− sau : a) ë khu vùc phÝa b¾c, TCN qh cã diÖn tÝch ph©n bè hÑp, chiÒu dÇy máng, nhiÒu n¬i n−íc bÞ mÆn nªn chØ cã thÓ bè trÝ c¸c c«ng tr×nh thu n−íc nhá, lÎ tÎ ®Ó cÊp n−íc sinh ho¹t quy m« hé gia ®×nh. b) Khu vùc phÝa nam gåm c¸c huyÖn Nghi Léc, thÞ x· Cöa Lß vµ thµnh phè Vinh, TCN qh cã chiÒu 32 B¶ng 6. Tr÷ l−îng tù nhiªn vµ l−u l−îng khai th¸c n−íc ngÇm trong vïng nghiªn cøu Tr÷ l−îng tù nhiªn L−u l−îng khai th¸c Khu vùc DiÖn tÝch ph©n bè (km2) Tr÷ l−îng Qtn (m 3/ng) Modul TL Mtn (l/s/km 2) Tr÷ l−îng QKT (m 3/ng) Modul KT MKT (l/s/km 2) NghÖ An 970 553.544 6,60 38.000 0,45 Hµ TÜnh 1.151 373.701 3,76 31.750 0,32 Qu¶ng B×nh 745 96.300 1,50 64.000 0,99 Qu¶ng TrÞ 720 39.240 0,63 17.600 0,28 Thõa Thiªn - HuÕ 1.243 567.930 5,29 23.000 0,21 Qu¶ng Nam - §µ N½ng 994 899.164 10,47 19.250 0,22 Qu¶ng Ng·i 600 520.419 10,04 27.000 0,52 B×nh §Þnh 875 607.050 8,03 30.050 0,40 Phó Yªn 526 511.554 11,26 48.500 1,07 Kh¸nh Hßa 525 507.443 11,19 27.600 0,61 Ninh ThuËn 360 338.543 10,88 44.200 1,42 B×nh ThuËn 1.333 102.951 0,89 41.100 0,36 Tæng céng 10.042 5.117.839 - 412.050 - dÇy t−¬ng ®èi lín, møc ®é chøa n−íc kh¸ phong phó cã thÓ bè trÝ c¸c b·i giÕng tËp trung víi tæng l−u l−îng khai th¸c kho¶ng 500-1.000 m3/ng. C¸c b·i giÕng cã thÓ gåm 5 - 7 c«ng tr×nh thu n−íc bè trÝ theo diÖn tÝch hoÆc theo ®−êng th¼ng kÐo dµi, däc c¸c cån c¸t cã ®Þa h×nh cao, ë r×a c¸c cån c¸t cã thÓ bè trÝ c¸c c«ng tr×nh thu n−íc n»m ngang kÕt hîp hµo thu n−íc vµ giÕng táa tia. c) Khu vùc H−ng Nguyªn - Nam §µn, TCN qp ph©n bè t−¬ng ®èi réng r·i, bÒ dÇy chøa n−íc trung b×nh, n−íc nh¹t, nªn cã thÓ quy ho¹ch c¸c b·i giÕng víi l−u l−îng khai th¸c kho¶ng 500-1.500 m3/ng. d) N−íc ngÇm chñ yÕu ®−îc sö dông ®Ó cÊp n−íc sinh ho¹t, tuy nhiªn vïng phÝa ®«ng nam thµnh phè Vinh, Nghi Léc, DiÔn Ch©u, do tr÷ l−îng n−íc dåi dµo, nªn cã thÓ sö dông mét phÇn cho nu«i trång thñy h¶i s¶n vµ t−íi cho c©y mÇu nh− l¹c, ®ç. CÇn l−u ý, TCN qp ë ®é s©u h¬n 15 - 20 m bÞ mÆn hoµn toµn, nªn chiÒu s©u c¸c c«ng tr×nh thu n−íc chØ nªn ®Õn 15 m. 2. Khu vùc Hµ TÜnh Nh×n chung, tr÷ l−îng n−íc nh¹t trong TCN qh chØ cã gi¸ trÞ cung cÊp n−íc sinh ho¹t ph©n t¸n quy m« nhá. Tuy nhiªn, däc c¸c cån c¸t cã ®Þa h×nh cao tõ Th¹ch Hµ ®Õn Kú Anh, cã thÓ quy ho¹ch c¸c b·i giÕng tËp trung víi c¸c c«ng tr×nh thu n−íc n»m ngang kÕt hîp c¸c lç khoan s©u ®Õn 18 - 20 m víi c«ng suÊt kho¶ng 200-500 m3/ng. ë khu vùc CÈm Xuyªn, do tÇng sÐt c¸ch n−íc ë nhiÒu n¬i bÞ bµo mßn, nªn c¸c TCN trong trÇm tÝch §Ö Tø t¹o thµnh hÖ thèng chøa n−íc ®ång nhÊt. V× vËy cã thÓ bè trÝ c¸c lç khoan khai th¸c n−íc ®Õn ®¸y hÖ thèng chøa n−íc (kho¶ng 30 - 50 m) víi l−u l−îng mçi lç khoan kho¶ng 20 - 30 m3/ng. Tuy nhiªn, sù nhiÔm mÆn n−íc d−íi ®Êt trong khu vùc nµy cã d¹ng da b¸o, nªn cÇn tiÕn hµnh ®iÒu tra, th¨m dß tû mû ®Ó x¸c ®Þnh vÞ trÝ bè trÝ c¸c c«ng tr×nh thu n−íc hîp lý, tr¸nh bÞ nhiÔm mÆn. N−íc ngÇm trong vïng c¸t chñ yÕu sö dông cho cÊp n−íc sinh ho¹t t¹i chç, tuy nhiªn ®èi víi vïng Kú Anh, CÈm Xuyªn vµ mét phÇn cña huyÖn Th¹ch Hµ, cã thÓ sö dông h¹n chÕ phôc vô tuyÓn quÆng titan vµ nu«i trång thñy s¶n. 3. Khu vùc Qu¶ng B×nh ë Qu¶ng B×nh, TCN qh cã chiÒu dÇy lín, phÝa nam t¹o thµnh ®íi chøa n−íc liªn tôc kÐo dµi trªn 10 km, cßn phÇn phÝa b¾c bÞ ng¨n c¸ch bëi c¸c s«ng lín, cã chiÒu dµi nhá h¬n, nªn hoµn toµn cã thÓ quy ho¹ch c¸c b·i giÕng gåm 5 - 10 giÕng víi tæng l−u l−îng kho¶ng 500 - 800 m3/ng. C¸c b·i giÕng cã thÓ bè trÝ theo tuyÕn hoÆc theo diÖn tÝch víi kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c giÕng 250 - 300 m. TCN qp gÇn nh− bÞ mÆn hoµn toµn, nªn Ýt cã triÓn väng cung cÊp n−íc tËp trung. ViÖc cung cÊp n−íc cho Tp §ång Híi, nªn tËn dông n−íc tõ hå Bµu Trã vµ c¸c hå n−íc nh¹t kh¸c ë phÝa b¾c §ång Híi víi viÖc bè trÝ c¸c c«ng tr×nh 33 thu n−íc, chÕ ®é khai th¸c hîp lý, h¹n chÕ x©m nhËp mÆn vµo mïa kh«. Do nguån n−íc nh¹t trong vïng c¸t t−¬ng ®èi dåi dµo, nªn ngoµi viÖc sö dông cho môc ®Ých cÊp n−íc sinh ho¹t, cßn cã thÓ sö dông cho c¸c môc ®Ých kh¸c nh− t−íi ruéng vµ nu«i trång thñy s¶n. Tuy nhiªn, khi sö dông n−íc ngÇm ®Ó nu«i t«m trªn c¸t, cÇn ph¶i hÕt søc thËn träng, do TCN qh rÊt nhËy c¶m víi nhiÔm bÈn vµ nhiÔm mÆn bëi n−íc th¶i tõ c¸c hå nu«i t«m. Do n−íc sö dông ®Ó nu«i t«m trªn c¸t kh«ng yªu cÇu kh¾t khe vÒ ®é mÆn (thùc tÕ lµ dïng n−íc lî), nªn cã thÓ sö dông nguån n−íc lî ë s¸t mÐp biÓn b»ng hÖ thèng hµo thu n−íc thay thÕ cho c¸c c«ng tr×nh thu n−íc trong cån c¸t. 4. Khu vùc Qu¶ng TrÞ ViÖc bè trÝ c¸c b·i giÕng khai th¸c n−íc tËp trung chØ cã thÓ thùc hiÖn trong TCN qh vµ mét phÇn nhá trong TCN qp ë khu vùc Gio Linh, tõ Cöa Tïng ®Õn T©n An víi tæng l−u l−îng kho¶ng 500-1.500 m3/ng. PhÇn diÖn tÝch cßn l¹i, chØ nªn bè trÝ c¸c lç khoan ®¬n lÎ víi l−u l−îng kho¶ng 5 -15 m3/ng. §èi víi cÊp n−íc sinh ho¹t cho c¸c ®« thÞ ven biÓn cã thÓ ®Þnh h−íng nh− sau : a) CÊp n−íc cho thµnh phè §«ng Hµ cÇn kÕt hîp c¶ nguån n−íc mÆt vµ n−íc ngÇm ë khu vùc Gio Linh vµ chuyÓn vÒ b»ng ®−êng èng. b) §èi víi thÞ x· Qu¶ng TrÞ, tr−íc m¾t, cã thÓ vÉn sö dông n−íc mÆt tõ tr¹m cÊp n−íc TÝch X−¬ng, vÒ l©u dµi, cã thÓ ®iÒu tra ®Ó khai th¸c n−íc ngÇm tÇng qp ë khu vùc TÝch X−¬ng - Tr−êng Xu©n. c) ViÖc cung cÊp n−íc cho c¶ng Cöa ViÖt cã thÓ khai th¸c n−íc ngÇm trong TCN qh b»ng c¸c hµo thu n−íc n»m ngang hoÆc giÕng táa tia. 5. Khu vùc Thõa Thiªn - HuÕ TriÓn väng khai th¸c n−íc ngÇm trong vïng c¸t ven biÓn Thõa Thiªn - HuÕ ®Ó cung cÊp cho sinh ho¹t lµ t−¬ng ®èi kh¶ quan. §èi víi vïng n«ng th«n, hoµn toµn cã thÓ khai th¸c b»ng c¸c lç khoan ®¬n lÎ ®Õn ®é s©u 10 - 15 m víi l−u l−îng mçi lç khoan kho¶ng 3 - 5 m3/ng. §èi víi cÊp n−íc tËp trung cho c¸c ®« thÞ ven biÓn cã thÓ ®Þnh h−íng nh− sau : t¹i khu vùc Tp HuÕ, cã thÓ lÊy n−íc tõ TCN qp ë Phó Bµi víi viÖc bè trÝ mét sè hµnh lang thu n−íc ®Ó cã c«ng suÊt tæng céng 20.000 - 25.000 m3/ng vµ khu vùc t©y b¾c Tp HuÕ bè trÝ b·i giÕng theo tuyÕn kÐo dµi (gåm 8-10 lç khoan), c«ng suÊt khai th¸c mçi lç khoan kho¶ng 30-50 m3/ng ; t¹i vïng H−¬ng §iÒn, cã thÓ khai th¸c n−íc tõ TCN qh b»ng hÖ thèng lç khoan víi c«ng suÊt kho¶ng 30 m3/ng. 6. Khu vùc Qu¶ng Nam - §µ N½ng Vïng c¸t ven biÓn Qu¶ng Nam - §µ N½ng thuéc lo¹i giÇu n−íc, ®Æc biÖt lµ khu vùc §µ N½ng - Héi An, nh−ng ph©n bè kh«ng ®ång ®Òu vµ sù nhiÔm mÆn t−¬ng ®èi phøc t¹p. Tuy nhiªn, ®©y lµ vïng cã nhu cÇu dïng n−íc rÊt lín ®Ó cung cÊp cho ba thµnh phè lµ §µ N½ng, Héi An vµ Tam Kú, v× vËy nªn cã sù kÕt hîp gi÷a n−íc mÆt vµ n−íc d−íi ®Êt. §èi víi c¸c ®« thÞ kh¸c, do møc ®é nghiªn cøu cßn s¬ bé, nªn ch−a thÓ ®−a ra sù ®¸nh gi¸ ®ñ tin cËy vÒ møc ®é ®¸p øng yªu cÇu b»ng nguån n−íc d−íi ®Êt, tuy nhiªn, nh×n chung víi quy m« khai th¸c kh«ng qu¸ lín, n−íc d−íi ®Êt còng cã thÓ ®¸p øng, tr−íc hÕt lµ cho sinh ho¹t. ë vïng n«ng th«n, n−íc ngÇm trong vïng c¸t hoµn toµn cã thÓ ®¸p øng nhu cÇu cÊp n−íc cho sinh ho¹t b»ng c¸c lç khoan ®¬n lÎ víi c«ng suÊt khai th¸c d−íi 5 m3/ng. 7. Khu vùc Qu¶ng Ng∙i ë Qu¶ng Ng·i, TCN qh kh¸ phong phó, song chiÒu dÇy kh«ng ®Òu, mùc n−íc dao ®éng m¹nh theo mïa, nªn chØ cã thÓ khai th¸c ®Ó cÊp n−íc vïng n«ng th«n. Tuy nhiªn, ë d¶i båi tÝch h÷u ng¹n s«ng Trµ Khóc chiÒu dÇy TCN t−¬ng ®èi æn ®Þnh, nªn cã thÓ bè trÝ c¸c b·i giÕng tËp trung cÊp cho thµnh phè Qu¶ng Ng·i víi c«ng suÊt kho¶ng 10.000 m3/ng vµ cã thÓ t×m kiÕm ®Ó n©ng c«ng suÊt lªn 30.000 m3/ng. Cßn TCN qp cã diÖn ph©n bè réng, chiÒu dÇy lín, møc ®é chøa n−íc phong phó, chÊt l−îng n−íc tèt, nªn cã kh¶ n¨ng ®¸p øng yªu cÇu cung cÊp n−íc tËp trung quy m« võa : vïng T− NghÜa - §øc Phæ cã thÓ lÊy n−íc tõ TCN qp vµ mét phÇn tõ TCN qh b»ng côm c¸c lç khoan ®øng kÕt hîp giÕng táa tia víi c«ng suÊt kho¶ng 3 - 5 m3/ng. Riªng ®èi víi khu c«ng nghiÖp Dung QuÊt - V¹n T−êng vµ c¸c khu c«ng nghiÖp mÝa ®−êng ë §øc Phæ cã nhu cÇu cÊp n−íc lín, nªn ngoµi viÖc sö dông n−íc d−íi ®Êt t¹i chç cÇn kÕt hîp víi nguån n−íc mÆt. 8. Khu vùc B×nh §Þnh C¸c tÇng chøa n−íc trong khu vùc nµy th−êng cã chiÒu dÇy nhá, møc ®é chøa n−íc kh«ng ®ång ®Òu, nhiÒu n¬i bÞ nhiÔm mÆn, nªn nh×n chung chØ cã thÓ ®¸p øng nhu cÇu cÊp n−íc quy m« nhá, ph©n 34 t¸n ë vïng n«ng th«n. Tuy nhiªn, mét sè d¶i båi tÝch réng ven s«ng, tÇng chøa n−íc cã chiÒu dÇy lín, æn ®Þnh, chÊt l−îng n−íc tèt lµ nh÷ng ®èi t−îng cã triÓn väng cÊp n−íc tËp trung nh− sau : a) §èi víi Tp Quy Nh¬n, cÇn tiÕn hµnh th¨m dß më réng trªn c¸c c¸c d¶i båi tÝch s«ng Hµ Thµnh, T©n An vµ TCN qp ë khu vùc trung t©m vµ t©y Tuy Ph−íc - An Nh¬n. b) §èi víi thÞ trÊn B×nh §Þnh - Phï C¸t cã thÓ bè trÝ c¸c b·i giÕng víi c«ng suÊt d−íi 2.000 m3/ng trong TCN qh, cßn ®èi víi vïng Bång S¬n - Tam Quan cã thÓ nh¾m vµo d¶i båi tÝch s«ng L¹i Giang tõ Bång S¬n ®Õn Hoµi ¢n. 9. Khu vùc Phó Yªn Trªn phÇn lín diÖn tÝch vïng c¸t cã thÓ bè trÝ c¸c lç khoan trong TCN qh ®Ó cÊp n−íc ph©n t¸n cho vïng n«ng th«n. §Ó ®¸p øng nhu cÇu cÊp n−íc tËp trung cho c¸c ®« thÞ ven biÓn, cÇn më réng diÖn th¨m dß h−íng vµo c¸c d¶i båi tÝch s«ng §µ R»ng ®Ó bè trÝ c¸c b·i giÕng däc c¸c thÒm s«ng thu n−íc thÊm läc víi c«ng suÊt mçi b·i giÕng kho¶ng 500- 700 m3/ng. 10. Khu vùc Kh¸nh Hßa PhÇn lín TCN qh cã chiÒu dÇy nhá, møc ®é chøa n−íc kÐm phong phó, nhiÒu n¬i bÞ nhiÔm mÆn, nªn chØ cã thÓ bè trÝ c¸c giÕng ®¬n lÎ ®Ó cÊp n−íc ph©n t¸n cho vïng n«ng th«n. §Ó gi¶i quyÕt nguån n−íc cung cÊp cho thµnh phè Nha Trang vµ c¸c thÞ trÊn ven biÓn, cÇn sö dông kÕt hîp n−íc mÆt vµ n−íc d−íi ®Êt, trong ®ã n−íc d−íi ®Êt trong båi tÝch thÒm s«ng C¸i cã thÓ ®ãng gãp mét phÇn ®¸ng kÓ. Vïng Ninh Hßa dù kiÕn sÏ cã nhu cÇu cÊp n−íc lín, nh−ng tr÷ l−îng n−íc d−íi ®Êt ë khu vùc nµy rÊt h¹n chÕ, chØ ®¸p øng ®−îc yªu cÇu khai th¸c nhá, ph©n t¸n. ë vïng Cam Ranh, cã thÓ më réng hÖ thèng khai th¸c n−íc d−íi ®Êt trong båi tÝch s«ng Trµ Dùc ®Ó t¨ng c«ng suÊt lªn kho¶ng 10.000 m3/ng. 11. Khu vùc Ninh ThuËn N−íc ngÇm trong vïng c¸t Ninh ThuËn cã diÖn ph©n bè réng, nh−ng chiÒu dÇy nhá vµ hÇu hÕt bÞ nhiÔm mÆn, nªn Ýt cã ý nghÜa ®èi víi cung cÊp n−íc tËp trung. §èi víi vïng kh« h¹n, ®©y lµ mét trong nh÷ng ®èi t−îng cÇn ®−îc quan t©m trong quy ho¹ch cÊp n−íc cho vïng n«ng th«n. Mét vµi n¬i nh− ë Ph−íc D©n, cã c¸c thÊu kÝnh n−íc nh¹t trong TCN qp, cã thÓ bè trÝ côm lç khoan víi c«ng suÊt kho¶ng 1.000 - 1.500 m3/ng. Tuy nhiªn, viÖc bè trÝ c¸c b·i giÕng tËp trung cÇn ph¶i hÕt søc thËn träng ®Ò phßng nguy c¬ c¹n kiÖt vµ nhiÔm mÆn v× diÖn tÝch ph©n bè c¸c thÊu kÝnh n−íc nh¹t rÊt hÑp l¹i xen kÏ víi vïng cã n−íc mÆn. H−íng ph¸t triÓn trong t−¬ng lai nªn nh¾m vµo nh÷ng d¶i båi tÝch däc s«ng Kinh Dinh ë phÝa t©y Phan Rang vµ phÇn trªn cña nh÷ng cån c¸t. Do nguån n−íc nh¹t trong vïng c¸t ven biÓn Ninh ThuËn rÊt h¹n chÕ, nªn cÇn −u tiªn sö dông cho cÊp n−íc sinh ho¹t, cßn c¸c môc tiªu kh¸c nh− nu«i t«m trªn c¸t cÇn h−íng tíi nguån n−íc lî däc bê biÓn. 12. Khu vùc B×nh ThuËn Nh×n chung, c¸c tÇng chøa n−íc trong vïng c¸t ven biÓn cã chiÒu dÇy nhá, møc ®é chøa n−íc tõ kÐm ®Õn trung b×nh, phÇn lín bÞ nhiÔm mÆn (vïng c¸c cöa s«ng, ven biÓn) hoÆc muèi hãa thæ nh−ìng (vïng néi ®ång), nªn n−íc d−íi ®Êt Ýt cã ý nghÜa ®èi víi cung cÊp n−íc tËp trung. ViÖc khai th¸c n−íc ngÇm trong vïng c¸t ®Ó cung cÊp n−íc tËp trung, cã thÓ chó ý ®Õn mét sè ®èi t−îng nh− sau : a) Vïng Hµm ThuËn Nam - Hµm T©n, cã thÓ khai th¸c n−íc ngÇm trong vïng c¸t vµ mét phÇn tõ c¸c ®íi nøt nÎ cña ®¸ gèc b»ng c¸c giÕng khoan s©u tõ 20 m ®Õn 40 - 50 m vµ giÕng táa tia ë ch©n ®åi c¸t ®á víi c«ng suÊt 30 -150 m3/ng. b) Vïng Phan ThiÕt - Hµm ThuËn B¾c - L−¬ng S¬n - B¾c B×nh cã thÓ khai th¸c tõ tÇng c¸t ®á vµ mét phÇn tõ Neogen víi l−u l−îng mçi b·i giÕng kho¶ng 250 -1000 m3/ng. c) Vïng Tuy Phong cã thÓ bè trÝ c¸c giÕng khai th¸c däc thÒm s«ng Lßng S«ng b»ng c¸c lç khoan n«ng víi l−u l−îng mçi giÕng ®Õn 10 - 20 m3/ng. KÕt luËn vμ kiÕn nghÞ Nghiªn cøu n−íc d−íi ®Êt trong vïng c¸t ven biÓn miÒn Trung ViÖt Nam, cã thÓ rót ra mét sè kÕt luËn vµ kiÕn nghÞ nh− sau : 1. N−íc ngÇm trong vïng c¸t ven biÓn cã tr÷ l−îng tù nhiªn dù b¸o kh«ng lín, modul tr÷ l−îng tù nhiªn biÕn ®æi trong kho¶ng réng tõ 0,63 ®Õn 11,26 l/s/km2 trung b×nh 6,71 l/s/km2. C¸c TCN trong trÇm tÝch §Ö Tø, ®Æc biÖt TCN qp nhiÒu n¬i 35 bÞ nhiÔm mÆn cæ vµ nhiÔm mÆn hiÖn ®¹i, cßn TCN qh ph©n bè ngay d−íi mÆt ®Êt nªn rÊt dÔ bÞ nhiÔm bÈn tõ trªn xuèng. 2. HiÖn nay, n−íc ngÇm trong vïng nghiªn cøu chñ yÕu ®−îc khai th¸c ®Ó cÊp n−íc sinh ho¹t vµ mét phÇn cÊp cho c¸c dù ¸n ph¸t triÓn kinh tÕ nh− khai th¸c, chÕ biÕn kho¸ng s¶n, nu«i trång thñy s¶n, t−íi ruéng,... Modul l−u l−îng khai th¸c thay ®æi trong kho¶ng 0,21 - 1,42 l/s/km2. So víi tr÷ l−îng tù nhiªn, møc ®é khai th¸c hiÖn nay ë møc an toµn cao, tuy møc ®é ph©n bè kh«ng ®ång ®Òu theo diÖn tÝch. V× vËy, viÖc quy ho¹ch khai th¸c, sö dông n−íc ngÇm trong vïng nghiªn cøu, ®Æc biÖt lµ quy ho¹ch c¸c b·i giÕng tËp trung, cÇn ph¶i dùa trªn kÕt qu¶ th¨m dß, ®iÒu tra chi tiÕt ë tû lÖ lín ®Ó tr¸nh c¹n kiÖt vµ lµm nhiÔm mÆn tÇng chøa n−íc nh− ®· xÈy ra ë mét sè n¬i nh− NghÖ An, Ninh ThuËn,... 3.ViÖc cung cÊp n−íc sinh ho¹t cho vïng n«ng th«n, hoµn toµn cã thÓ ®¸p øng b»ng n−íc ngÇm trong vïng c¸t, tuy nhiªn ®Ó gi¶m thiÓu « nhiÔm vµ c¹n kiÖt nguån n−íc, c¸c ®Þa ph−¬ng cÇn tiÕn hµnh kiÓm kª hiÖn tr¹ng sö dông ®Ó trªn c¬ së ®ã x©y dùng quy ho¹ch khai th¸c, sö dông hîp lý. Tµi liÖu dÉn [1] NguyÔn V¨n §¶n (chñ biªn), 1993 : Chuyªn kh¶o "N−íc d−íi ®Êt c¸c ®ång b»ng ven biÓn B¾c Trung Bé". L−u tr÷ t¹i Liªn ®oµn §CTV- §CCT miÒn B¾c - Hµ Néi. [2] §Æng H÷u ¥n (chñ biªn), 1993 : Chuyªn kh¶o "N−íc d−íi ®Êt c¸c ®ång b»ng ven biÓn Nam Trung Bé". L−u tr÷ t¹i Liªn ®oµn §CTV-§CCT miÒn Trung - Nha Trang. [3] NguyÔn Xu©n TÆng (chñ biªn), 2009 : "§iÒu tra ®¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng tµi nguyªn m«i tr−êng ®Êt, n−íc, kho¸ng s¶n vïng duyªn h¶i miÒn Trung ViÖt Nam vµ nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p sö dông tµi nguyªn vµ b¶o vÖ m«i tr−êng". B¸o c¸o tæng kÕt dù ¸n §TCB cÊp Nhµ n−íc. L−u tr÷ ViÖn Khoa häc VËt liÖu - Hµ Néi. summary Characteristic of groundwater in coastal sand area of Central Vietnam and orientation for exploitation and utilization Groundwater in the Quaternary sediment of coastal sand area of central Vietnam is fresh water only on spot that can be exploited for living and socioeconomic development in the area. However, reserve of fresh groundwater is very limited and easily to be polluted by pollutants and sea water. This paper refers to the potential for fresh ground- water in the coastal sand area of central Vietnam and the state of exploitation, utilization, as well as problems related to the orientation for rational exploi- tation and utilization of fresh groundwater for living and socioeconomic development in the area. Ngµy nhËn bµi : 5-11-2009 ViÖn Khoa häc VËt liÖu (ViÖn Khoa häc vµ C«ng nghÖ ViÖt Nam)