Đánh giá kết quả điều trị bệnh thủy đậu bằng Acyclovir kết hợp bôi Fucidin tại khoa da liễu, bệnh viện Quân y 103

nghiên cứu khoa học Tạp chí nội khoa Việt nam Tài liệu Hội nghị Khoa học Nội khoa Toàn quốc lần IX242 I. đẶT VẤN đỀ Bệnh thủy đậu (Varicella, Chickenpox) là bệnh da nhiễm trùng cấp tính do Varicella Zoster virus (VZV) gây ra. Bệnh thủy đậu có ở mọi nơi trên thế giới với những tỷ lệ khác nhau theo độ tuổi, vùng khí hậu và vùng dân cư đã được tiêm chủng hay chưa. Ở châu Âu và Bắc Mỹ, 90% số trẻ em mắc thủy đậu ở độ tuổi dưới 10 và 5% trên 15 tuổi. Bệnh lây truyền chủ yếu do hít phải virus từ những giọt nước bọt lơ lửng trong không khí hoặc tiếp xúc trực tiếp với dịch tiết từ các mụn nước và các vết chợt trên da người bệnh [1]. Vì vậy, bệnh dễ lây lan thành dịch. Bệnh thủy đậu nói chung lành tính, nhưng nếu không được điều trị kịp thời, có thể gây nên những biến chứng như viêm phổi, viêm cầu thận cấp, viêm cơ tim, viêm tinh hoàn, viêm tụy,... nặng nhất là viêm não với các di chứng rối loạn tiền đình, liệt, mù và đần độn. Về điều trị thủy đậu, hiện nay trên thế giới và tại Việt Nam thường sử dụng những loại thuốc hoặc chế phẩm kháng virus hay hỗ trợ miễn dịch như acyclovir, foscarnet, vidarabine, interferon... Các nghiên cứu trên thế giới và ở Việt Nam cho thấy hiệu quả và an toàn của acyclovir trong điều trị thủy đậu [3],[4],[5],[6]. Tuy nhiên, ở nước ta cho đến nay vẫn chưa có đề tài nào nghiên cứu hiệu quả điều trị bệnh thủy đậu bằng uống acyclovir kết hợp bôi fucidin. Vì vậy chúng tôi tiến hành nghiên cứu này nhằm mục tiêu: “Đánh giá hiệu quả điều trị bệnh thuỷ đậu bằng uống Acyclovir kết hợp bôi Fucidin”. II. đỐI TƯỢNG Và PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 1. đối tượng và vật liệu nghiên cứu 1.1. Đối tượng nghiên cứu: a) Bệnh nhân - Bệnh nhân: Bệnh nhân ≥ 13 tuổi được chẩn đoán xác định là thủy đậu đến khám và điều trị tại khoa Da Liễu - Bệnh viện Quân Y 103 từ tháng 1 năm 2015 – 7 năm 2015 gồm 62 bệnh nhân được chia làm 2 nhóm: Nhóm nghiên cứu: 32 BN - Toàn thân: uống Acyclovir theo liều lượng viên 200 mg x 10 viên/ngày. Mỗi lần 2 viên cách nhau 4 giờ x 7 – 10 ngày. Cetirizin 10mg x 1 viên /ngày x 10 – 15 ngày. - Tại chỗ: Kem fucidin 2%, bôi 2 lần/ngày, sáng, chiều x 10 – 15 ngày. đÁNH GIÁ KẾT QUẢ đIỀU TRỊ BỆNH THỦY đẬU BẰNG ACYCLOVIR KẾT HỢP BÔI FUCIDIN TẠI KHOA DA LIỄU, BỆNH VIỆN QUÂN Y 103 tô thị thanh nga*, lê thị Hồng thanh*, Phạm Hoàng Khâm* * Bệnh viện 103 TÓM TẮT Bệnh thủy đậu là bệnh da nhiễm trùng cấp tính do Varicella Zoster virus (VZV) gây ra. Mục tiêu: Đánh giá hiệu quả điều trị bệnh thủy đậu bằng uống Acyclovir kết hợp bôi kem Fucidin. Phương pháp nghiên cứu: Can thiệp có đối chứng so sánh. Nhóm nghiên cứu: 32 bệnh nhân được uống Acyclovir 400 mg x 5 viên/24 giờ, tại chỗ bôi kem fucidin 2%, 2 lần/24 giờ x 10 ngày. Nhóm đối chứng: 30 bệnh nhân được bôi Kem acyclovir 5%, 5 lần/24 giờ x 10 ngày. Đánh giá hiệu quả điều trị trong vòng 10 ngày, từ 10 – 15 ngày và sau 15 ngày. Kết quả: Sau 5 và 10 ngày điều trị tỷ lệ vảy tiết ẩm, vảy tiết khô không có sự khác biệt giữa 2 nhóm, p> 0,05. Từ khoá: Thủy đậu, Acyclovir, Fucidin. nghiên cứu khoa học Tạp chí Tài liệu Hội nghị Khoa học Nội khoa Toàn quốc lần IX nội khoa Việt nam 243 Nhóm đối chứng: 30 BN. - Toàn thân: Các thuốc đường toàn thân như nhóm nghiên cứu. - Tại chỗ: Kem Acyclovir 5% bôi 5 lần/ngày x 10 – 15 ngày. b) Tiêu chuẩn chẩn đoán: chủ yếu dựa vào lâm sàng + Tổn thương cơ bản: là các mụn nước, mụn mủ nhỏ kích thước 0,1- 0,5 cm mọc trên nền dát đỏ, sau vài ngày vùng trung tâm hơi lõm xuống, có thể vảy tiết nhỏ ở phía trên. + Vị trí khu trú: rải rác toàn thân, thường xuất hiện tuần tự từ đầu, mặt đến thân mình và tứ chi. + Có thể kèm theo sốt, mệt mỏi, viêm long đường hô hấp. + Xét nghiệm chẩn đoán tế bào Tzanck (một số trường hợp): có tế bào ly gai và tế bào đa nhân khổng lồ. c) Tiêu chuẩn chọn BN: + Bệnh nhân ≥ 13 tuổi. + Được chẩn đoán xác định bệnh thủy đậu. + Khởi phát bệnh trong vòng 72 giờ. + Tự nguyện tham gia nghiên cứu, có địa chỉ và điện thoại rõ ràng. d) Tiêu chuẩn loại trừ BN + BN bị những bệnh như gan, thận, phổi nặng, BN HIV/AIDS. + BN đang có thai hoặc cho con bú. + BN có tiền sử dị ứng, không dung nạp với acyclovir, acid fucidic. + Người nhiễm các bệnh virus khác như viêm gan siêu vi trùng, zona. + BN không tuân thủ theo qui trình, không đồng ý hợp tác. e) Tiêu chuẩn đánh giá kết quả điều trị: Thời gian đánh giá kết quả điều trị khỏi bệnh trong vòng < 10 ngày, từ 10 – 15 ngày và sau 15 ngày [2]. 1.2. Vật liệu nghiên cứu - Viên nang Acyclovir STADA ® 200mg. - Kem Fucidin: typ 15 gram, dạng kem. Sản xuất bởi LEO Laboratories Limited., Cashel Road, Dublin 12 Ireland. Nhập khẩu bởi Công ty cổ phần dươc liệu TW2, 24 Nguyễn Thị Nghĩa, Quận 1, TP Hồ Chí Minh. - Kem Acyclovir 5% của nhà sản xuất Stadapharm GmbH. 2. Phương pháp nghiên cứu 2.1. Thiết kế nghiên cứu Thử nghiệm lâm sàng có đối chứng so sánh Nhóm nghiên cứu: 32 BN - Toàn thân: uống Acyclovir theo liều lượng viên 200 mg x 10 viên/ngày. Mỗi lần 2 viên cách nhau 4 giờ x 7 – 10 ngày. Cetirizin 10mg x 1 viên / ngày x 10 – 15 ngày. - Tại chỗ: Kem fucidin 2%, bôi 2 lần/ngày, sáng, chiều x 10 – 15 ngày. Nhóm đối chứng: 30 BN - Toàn thân: Các thuốc đường toàn thân như nhóm nghiên cứu. - Tại chỗ: Kem Acyclovir 5% bôi 5 lần/ngày x 10 – 15 ngày. 2.2. Phương pháp xử lý số liệu: xử lý số liệu theo phương pháp thống kê y học. So sánh kết quả bằng x2 có ý nghĩa thống kê khi p < 0,05. III. KẾT QUẢ 1. Diễn biến lâm sàng bệnh thủy đậu của nhóm NC Bảng 1. Diễn biến lâm sàng bệnh thủy đậu của nhóm NC (n=32) Khám lần đầu sau 5 ngày đT sau 10 ngày đT n % n % n % Dát đỏ 21 65,6 2 6,3 0 0,0 nghiên cứu khoa học Tạp chí nội khoa Việt nam Tài liệu Hội nghị Khoa học Nội khoa Toàn quốc lần IX244 Khám lần đầu sau 5 ngày đT sau 10 ngày đT Mụn nước 32 100 9 28,1 0 0,0 Mụn mủ 14 43,8 8 25,0 0 0,0 Trợt loét, rỉ dịch 22 68,8 14 43,8 0 0,0 Vảy ẩm 16 50,0 29 90,6 3 9,4 Vảy khô 0 0,0 30 93,8 20 62,5 Nhận xét: - Sau 5 ngày điều trị: đa số các thương tổn dát đỏ, mụn nước giảm nhiều. Tỷ lệ còn dát đỏ 6,3%; mụn nước 28,1; mụn mủ 25%, trợt loét rỉ dịch 43,8%. Có 90,6 BN có vảy tiết ẩm và 93,8% BN có vảy tiết khô. - Sau 10 ngày điều trị: không có BN nào còn dát đỏ, mụn nước, mụn mủ, vết trợt, vảy tiết ẩm thành các vảy tiết khô đang bong 62,5% hoặc đã bong. 2. Diễn biến lâm sàng bệnh thủy đậu của nhóm đC Bảng 2. Diễn biến lâm sàng bệnh thủy đậu của nhóm ĐC (n=30) Khám lần đầu sau 5 ngày đT sau 10 ngày đT n % n % n % Dát đỏ 23 76,7 5 16,7 0 0,0 Mụn nước 30 100 11 36,7 0 0,0 Mụn mủ 12 40,0 11 36,7 0 0,0 Trợt loét, rỉ dịch 21 70,0 12 40,0 0 0,0 Vảy ẩm 7 23,3 27 90,0 1 3,3 Vảy khô 0 0,0 26 86,7 20 66,7 Nhận xét : - Sau 5 ngày điều trị: đa số các thương tổn dát đỏ, mụn nước giảm nhiều. Tỷ lệ còn dát đỏ 16,7%; mụn nước 36,7; mụn mủ 36,7%, trợt loét rỉ dịch 40%. Có 90 BN có vảy tiết ẩm và 86,7% BN có vảy tiết khô. - Sau 10 ngày điều trị: không có BN nào còn dát đỏ, mụn nước, mụn mủ, vết trợt, vảy tiết ẩm thành các vảy tiết khô đang bong 66,7% hoặc đã bong. 3. so sánh kết quả điều trị ở 2 nhóm Bảng 3. So sánh diễn biến lâm sàng sau 5 ngày điều trị ở 2 nhóm Tổn thương cơ bản Nhóm NC Nhóm đC so sánh p n % n % Dát đỏ 2 6,3 5 16,7 Mụn nước 9 28,1 11 36,7 Mụn mủ 8 25,0 11 36,7 p > 0,05 Trợt loét rỉ dịch 14 43,8 12 40,0 Vảy ẩm 29 90,6 27 90,0 Vảy khô 30 93,8 26 86,7 Nhận xét : Tổn thương ở nhóm nghiên cứu tiến triển nhanh hơn với tỷ lệ vảy tiết ẩm, vảy tiết khô lần lượt là 90,6% và 93,8% so với 90,0% và 86,7% ở nhóm đối chứng, sự khác biệt không có ý nghĩa thống kê p > 0,05. nghiên cứu khoa học Tạp chí Tài liệu Hội nghị Khoa học Nội khoa Toàn quốc lần IX nội khoa Việt nam 245 IV. BàN LUẬN 1. Kết quả điều trị của nhóm uống Acyclovir kết hợp bôi Fucidin Bảng 1 cho thấy sau 5 ngày điều trị đa số các thương tổn dát đỏ, mụn nước, mụn mủ đã giảm nhiều, tổn thương mụn nước đã xẹp hoặc vỡ, đóng vảy tiết ẩm và dần dần thành vảy tiết khô với các tỷ lệ thương tổn là dát đỏ 6,3%, mụn nước 28,1%, mụn mủ 25,0%, vết trợt rỉ dịch 43,8%, có 90,6% BN có vảy tiết ẩm và 93,8% BN có vảy tiết khô hoặc đang bong. Sau 10 ngày điều trị, tổn thương dát đỏ, mụn nước, mụn mủ và vết trợt rỉ dịch đã mất hoàn toàn, các vảy tiết ẩm cũng đã tiến triển tốt thành các vảy tiết khô đang bong 62,5% hoặc đã bong để lại dát giảm sắc tố. 2. Kết quả điều trị của nhóm chứng Bảng 2 cho thấy sau 5 ngày điều trị tỷ lệ các thương tổn là dát đỏ 16,7%, mụn nước 36,7%, mụn mủ 36,7%, vết trợt rỉ dịch 40,0%, có 90,0% BN có vảy tiết ẩm và 86,7% BN có vảy tiết khô hoặc đang bong. Sau 10 ngày điều trị, không còn các tổn thương dát đỏ, mụn nước, mụn mủ và vết trợt rỉ dịch, các vảy tiết ẩm cũng đã tiến triển tốt thành các vảy tiết khô đang bong 66,7% hoặc đã bong để lại dát giảm sắc tố. 3. so sánh kết quả điều trị của 2 nhóm Bảng 3 cho thấy sau 5 ngày điều trị kết quả ở nhóm nghiên cứu tiến triển nhanh hơn với tỷ lệ mụn nước 28,1%, mụn mủ 25,0%, vảy tiết ẩm 90,6% và vảy tiết khô là 93,85 so với mụn nước Bảng 4. So sánh diễn biến lâm sàng sau 10 ngày điều trị ở 2 nhóm Tổn thương cơ bản Nhóm NC Nhóm đC so sánh n % n % Dát đỏ 0 0,0 0 0,0 Mụn nước 0 0,0 0 0,0 Mụn mủ 0 0,0 0 0,0 p > 0,05 Trợt loét rỉ dịch 0 0,0 0 0,0 Vảy ẩm 3 9,4 1 3,3 Vảy khô 20 62,5 20 66,7 Nhận xét: Sau 10 ngày điều trị hầu hết tổn thương của cả 2 nhóm đều tiến triển tốt, tỷ lệ vảy tiết ẩm và vảy tiết khô lần lượt là 9,4% và 62,5% ở nhóm NC so với 3,3% và 66,7% ở nhóm đối chứng, sự khác biệt không có ý nghĩa thống kê p > 0,05. Bảng 5. So sánh kết quả điều trị ở 2 nhóm (n=62) Nhóm NC Nhóm đC P n % n % Tốt 27 84,4 22 73,3 Trung bình 5 15,6 8 26,7 p > 0,05 Kém 0 0,0 0 0,0 Tổng 32 100 30 100 Nhận xét: Tỷ lệ điều trị tốt ở nhóm NC là 84,4% cao hơn so với nhóm ĐC 73,3%, sự khác biệt không có ý nghĩa thống kê p > 0,05. nghiên cứu khoa học Tạp chí nội khoa Việt nam Tài liệu Hội nghị Khoa học Nội khoa Toàn quốc lần IX246 36,7%, mụn mủ 36,7%, vảy tiết ẩm 90,0% và vảy tiết khô 86,7% ở nhóm chứng, sự khác biệt không có ý nghĩa thống kê p>0,05. Bảng 4 cho thấy sau 10 ngày điều trị tiến triển ở 2 nhóm đều tốt với tỷ lệ vảy tiết ẩm và vảy tiết khô ở nhóm nghiên cứu là 9,4%, 62,5% và ở nhóm đối chứng là 3,3% và 66,7%. Bảng 5 cho thấy kết quả điều trị tốt ở nhóm nghiên cứu là 84,4% cao hơn ở nhóm đối chứng là 73,3%, sự khác biệt không có ý nghĩa thống kê p>0,05. V. KẾT LUẬN Qua kết quả nghiên cứu 62 BN thủy đậu điều trị nội trú tại khoa Da liễu Bệnh viện Quân Y 103 từ tháng 1/2015 đến tháng 7/2015 chúng tôi đưa ra 1 số kết luận như sau: - Sau 5 ngày, tổn thương ở nhóm nghiên cứu tiến triển nhanh hơn với tỷ lệ vảy tiết ẩm, vảy tiết khô lần lượt là 90,6%; 93,8% so với 90,0% và 86,7% ở nhóm đối chứng, (p>0,05). - Sau 10 ngày điều trị thì tiến triển thương tổn ở 2 nhóm không có sự khác biệt (9,4% và 62,5% so với 3,3% và 66,7%. - Tỷ lệ điều trị tốt ở nhóm NC là 84,4% cao hơn so với nhóm ĐC 73,3%, sự khác biệt không có ý nghĩa thống kê p > 0,05. TàI LIỆU THAM KHẢO 1. Bùi Khánh Duy (2008), “Giáo trình bệnh da và hoa liễu”, NXB Quân đội nhân dân, tr 195 - 199 2. Ngô Tùng Dương (2007), “Nhận xét tình hình, đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và kết quả điều trị bệnh Thủy đậu tại bệnh viện 103 từ 1/2004- 6/2007”. Luận án thạc sĩ y học, Hà Nội, tr 5- 17. 3. Quách Thị Hà Giang (2011), “Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và hiệu quả điều trị bệnh thủy đậu bằng uống Acyclovir”. Luận văn bác sĩ nội trú bệnh viện”, tr 3 – 20 4. Choo D.C., Chew S.K., Tan E.H., (1995) "Oral acyclovir in the treatment of Adult varicella”. Ann Acad Med Singapore,24(2):316-21. 5. Klassen TP, Hartling L (2011), “Acyclovir treatment of varicella in otherwise healthy children and adolescents’. Copyright © 6. Wallace M.R et al (1992), "Treatment of adult varicella with oral acyclovir: Arandomiz, placebo-controlled study”. Ann Intern,117:358. ABsTRACT eVALUATING THe ResULTs OF TReATING CHICKeNPOX BY ACYCLOVIR COMBINATION FUCIDIN CReAM AT DeRMATOLOGY DePARTMeNT, 103 MILITARY HOsPITAL Chickenpox is an acute skin infection causes by Varicella Zoster acute virus (VZV). Objective: Evaluate the effectiveness of treatment chickenpox with oral acyclovir combined skin fucidin cream Method: Controlled intervention comparison. Research group: 32 patients received acyclovir 400 mg orally 5 times/24hrs for 7 days combined with fucidin cream 2%, applied 2 times/24hrs for 10 days. The control group: 30 patients only received focal acyclovir cream 5%, 5 times/24hrs for 10days.To assess the effectiveness of treatment for 10 days, from 10-15 days and after 15 days. Results: The ratio of damp flakes , dry flakes was no significantly difference after 5; 10 days of treatment between the 2 groups. Keywords: chicken pox, Acyclovir, Fucidin.