Đề án Bàn về công tác quản lý và hạch toán thuế giá trị gia tăng trong doanh nghiệp

MỤC LỤC LỜI NÓI ĐẦU PHẦN I MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ THUẾ GIÁ TRỊ GIA TĂNG VÀ KẾ TOÁN THUẾ GIÁ TRỊ GIA TĂNG TRONG DOANH NGHIỆP 1-/ Quá trình ra đời và phát triển của thuế GTGT trên thế giới: 2-/ Đối tượng chịu thuế, đối tượng nộp thuế: 3-/ Căn cứ tính thuế GTGT: 4-/ Hoàn thuế GTGT: 5/ Phương pháp tính thuế GTGT: 6/ Chứng từ kế toán: 7/ Hạch toán thuế giá trị gia tăng ở các doanh nghiệp: 7.1 Phương pháp hạch toán thuế GTGT đối với cơ sở kinh doanh nộp thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ thuế. PHẦN II. THỰC TRẠNG VỀ CÔNG TÁC QUẢN LÝ VÀ HẠCH TOÁN THUẾ GTGT TRONG CÁC DOANH NGHIỆP HIỆN NAY VÀ Ý KIẾN HOÀN THIỆN I. Quản lý thuế gtgt trong các doanh nghiệp hiện nay 1. Đăng ký thuế: 2. Kê khai, nộp thuế và quyết toán thuế GTGT 3. Hoàn thuế GTGT. II. ý kiến hoàn thiện 1-/ Về đối tượng chịu thuế GTGT: 2-/ Về thuế suất thuế GTGT: 3-/ Về phương pháp tính thuế GTGT: 4-/ Hoàn thuế GTGT: KẾT LUẬN TÀI LIỆU THAM KHẢO

doc25 trang | Chia sẻ: maiphuongtl | Lượt xem: 1629 | Lượt tải: 0download
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề án Bàn về công tác quản lý và hạch toán thuế giá trị gia tăng trong doanh nghiệp, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
lêi nãi ®Çu Tõ mét nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cã sù ®iÒu tiÕt cña Nhµ n­íc. NÒn kinh tÕ cña n­íc ta kh«ng ngõng ph¸t triÓn. Trong sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ nµy c¸c doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ kh«ng chØ chÞu t¸c ®éng cña c¸c quy luËt kinh tÕ trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng mµ cßn chÞu sù t¸c ®éng, ®iÒu tiÕt qu¶n lý cña Nhµ n­íc. Mét c«ng cô quan träng gióp Nhµ n­íc thùc hiÖn vai trß ®iÒu tiÕt, qu¶n lý cña m×nh ®ã lµ thuÕ. Trong b­íc chuyÓn biÕn cña nÒn kinh tÕ, c¸c s¾c thuÕ hiÖn t¹i tá ra kh«ng cßn phï hîp vµ cïng víi xu thÕ hoµ nhËp khu vùc vµ quèc tÕ cÇn cã nh÷ng s¾c thuÕ phï hîp. Do ®ã trong ch­¬ng tr×nh c«ng t¸c c¶i c¸ch thuÕ b­íc hai (1998-2000) Bé Tµi chÝnh ®· ®­a ra c¸c lo¹i thuÕ míi thay thÕ c¸c s¾c thuÕ kh«ng cßn phï hîp vµ ®­a thªm c¸c lo¹i thuÕ míi ph¸t sinh mµ Nhµ n­íc cÇn ph¶i thu. Mét trong nh÷ng b­íc c¶i c¸ch nµy ®ã lµ thuÕ doanh thu ®­îc thay thÕ b»ng thuÕ Gi¸ trÞ gia t¨ng (GTGT) mµ Quèc héi ®· th«ng qua cã hiÖu lùc thi hµnh tõ ngµy 1-1-1999. §èi víi c¸c doanh nghiÖp, trong c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n nãi riªng, viÖc ¸p dông LuËt thuÕ míi ®· dÉn ®Õn nh÷ng thay ®æi ®¸ng kÓ trong hÇu hÕt c¸c phÇn hµnh cña c«ng t¸c kÕ to¸n. ViÖc ¸p dông thuÕ GTGT ®Õn nay ®· gÇn 4 n¨m nh­ng n¶y sinh kh«ng Ýt vÊn ®Ò trong qu¸ tr×nh qu¶n lý vµ h¹ch to¸n thuÕ GTGT. ChÝnh v× vËy mµ em chän ®Ò tµi: "Bµn vÒ c«ng t¸c qu¶n lý vµ h¹ch to¸n thuÕ GTGT trong doanh nghiÖp." Néi dung ®Ò ¸n bao gåm: PhÇn I: Mét sè vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ thuÕ GTGT vµ kÕ to¸n thuÕ GTGT trong doanh nghiÖp. 1. ThuÕ GTGT vµ ph­¬ng ph¸p tÝnh thuÕ GTGT . 2. KÕ to¸n thuÕ GTGT trong doanh nghiÖp. PhÇn II: Thùc tr¹ng vÒ c«ng t¸c qu¶n lý vµ h¹ch to¸n thuÕ GTGT trong c¸c doanh nghiÖp hiÖn nay vµ ý kiÕn hoµn thiÖn. phÇn I mét sè vÊn ®Ò Lý luËn c¬ b¶n vÒ thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng vµ kÕ to¸n thuÕ Gi¸ trÞ gia t¨ng trong doanh nghiÖp 1-/ Qu¸ tr×nh ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña thuÕ GTGT trªn thÕ giíi: ThuÕ GTGT cã nguån gèc tõ thuÕ doanh thu ®­îc nghiªn cøu, ¸p dông tõ sau §¹i chiÕn thÕ giíi lÇn thø nhÊt (1914-1918) nh»m ®éng viªn sù ®ãng gãp réng r·i cña qu¶ng ®¹i quÇn chóng nh©n d©n cho nhu cÇu chi tiªu cña Nhµ n­íc, ®Ó nhanh chãng hµn g¾n vÕn th­¬ng chiÕn tranh. ThuÕ doanh thu ®­îc ¸p dông ë Ph¸p tõ n¨m 1917. Thêi kú ®Çu, thuÕ doanh thu chØ ®¸nh ë giai ®o¹n cuèi cïng cña qu¸ tr×nh l­u th«ng hµng ho¸ (kh©u b¸n lÎ), víi thuÕ suÊt rÊt thÊp. §Çu n¨m 1920, thuÕ doanh thu ®­îc ®iÒu chØnh, ®¸nh vµo tõng kh©u cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Trong thùc tÕ, c¸nh ®¸nh thuÕ nµy ®· ph¸t sinh nh­îc ®iÓm vÒ tÝnh chÊt trïng l¾p. Nãi c¸ch kh¸c, qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ra s¶n phÈm cµng qua nhiÒu kh©u th× thuÕ cµng cao vµ thuÕ chång lªn thuÕ. §Ó kh¾c phôc nh­îc ®iÓm nµy, n¨m 1936, Ph¸p ®· c¶i tiÕn thuÕ doanh thu qua h×nh thøc ®¸nh thuÕ mét lÇn vµo c«ng ®o¹n cuèi cïng cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt (tõ lµ khi s¶n phÈm ®­îc ®­a vµo l­u th«ng lÇn ®Çu). Nh­ vËy, viÖc ®¸nh thuÕ ®éc lËp, mét lÇn víi ®é dµi cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, kh¾c phôc ®­îc hiÖn tÆng ®¸nh thuÕ trïng l¾p tr­íc ®ã. Tuy nhiªn, chÝnh s¸ch thuÕ nµy l¹i ph¸t sinh nh­îc ®iÓm lµ viÖc thu thuÕ bÞ chËm trÔ so víi tr­íc, v× chØ khi s¶n phÈm ®­îc ®­a vµo kh©u l­u th«ng lÇn ®Çu, Nhµ n­íc míi thu ®­îc thuÕ,... Qua nhiÒu lÇn söa ®æi, bæ sung, thuÕ doanh thu vÉn cßn nh­îc ®iÓm næi bËt lµ thuÕ thu chång chÐo, trïng l¾p,... §Õn n¨m 1954, ChÝnh phñ Ph¸p ®· ban hµnh lo¹i thuÕ míi víi tªn gäi lµ thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng “theo tiÕng Ph¸p lµ TAXE SUR LA VALEUR AJOUTÐE (®­îc viÕt t¾t lµ T.V.A). Lóc ®Çu TVA ®­îc ban hµnh ®Ó ¸p dông tr­íc ®èi víi ngµnh s¶n xuÊt, chñ yÕu nh»m h¹n chÕ viÖc thu thuÕ chång chÐo qua nhiÒu kh©u trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp, víi thuÕ suÊt ®ång lo¹t lµ 20% vµ chØ khÊu trõ thuÕ ë kh©u tr­íc ®èi víi nguyªn liÖu, vËt liÖu. Qu¸ tr×nh thèng nhÊt ho¸ Ch©u ¢u ®­îc thóc ®Èy vµo nh÷ng n¨m 50 ®· cã t¸c dông thuËn lîi ®Ó TVA ®­îc triÓn khai nhanh chãng ë c¸c n­íc kh¸c. §Õn n¨m 1966, trong xu h­íng c¶i tiÕn hÖ thèng thuÕ “®¬n gi¶n vµ hiÖn ®¹i” chung ë Ch©u ¢u, TVA ®­îc ban hµnh chÝnh thøc ®Ó thay thÕ mét sè s¾c thuÕ gi¸n thu. Tõ n¨m 1978, theo yªu cÇu ®iÒu hoµ luËt ph¸p cña c¸c n­íc thµnh viªn Céng ®ång kinh tÕ Ch©u ¢u (EEC), n­íc Ph¸p ®iÒu chØnh l¹i luËt tµi chÝnh, trong ®ã cã phÇn quan träng liªn quan ®Õn TVA. N¨m 1986, TVA ë Ph¸p ®­îc ¸p dông réng r·i ®èi víi tÊt c¶ c¸c ngµnh, nghÒ s¶n xuÊt, l­u th«ng hµng ho¸, dÞch vô, nh»m ®¸p øng hai môc tiªu quan träng: B¶o ®¶m sè thu kÞp thêi, th­êng xuyªn cho ng©n s¸ch Nhµ n­íc vµ kh¾c phôc t×nh tr¹ng thu thuÕ trïng l¾p cña thuÕ doanh thu. Khai sinh tõ n­íc Ph¸p, thuÕ TGGT ®· nhanh chãng ®­îc ¸p dông réng r·i trªn thÕ giíi, trë thµnh nguån thu quan träng cña nhiÒu n­íc. §Õn nay ®· cã trªn 100 n­íc ¸p dông thuÕ TGGT, chñ yÕu lµ c¸c n­íc Ch©u Phi, Ch©u Mü La Tinh, c¸c n­íc trong khèi Céng ®ång Ch©u ¢u (EC) vµ mét sè n­íc Ch©u ¸. VÒ tªn gäi, cã nhiÒu n¬i gäi lµ thuÕ trÞ gi¸ gia t¨ng nh­ Ph¸p, Anh, Thuþ §iÓn,... Mét sè n­íc gäi lµ thuÕ hµng ho¸ vµ dÞch vô nh­ Canada, Niu-Di-L©n,... ë mét sè n­íc PhÇn Lan, ¸o, §øc lµ thuÕ doanh thu vµ hä cho r»ng ®©y kh«ng ph¶i lµ s¾c thuÕ míi mµ vÉn lµ thuÕ doanh thu, chØ ®­îc thay ®æi néi dung vµ biÖn ph¸p thu. 2-/ §èi t­îng chÞu thuÕ, ®èi t­îng nép thuÕ: Theo §iÒu 2 cña LuËt thuÕ GTGT: hµng ho¸, dÞch vô dïng cho s¶n xuÊt, kinh doanh vµ tiªu dïng ë ViÖt Nam lµ ®èi t­îng chÞu thuÕ GTGT. Theo §iÒu 3 cña LuËt thuÕ: tæ chøc, c¸ nh©n s¶n suÊt, kinh doanh hµng ho¸, dÞch vô chÞu thuÕ (gäi chung lµ c¬ së kinh doanh) vµ tæ chøc, c¸ nh©n kh¸c nhËp khÈu hµng ho¸ chÞu thuÕ (gäi chung lµ ng­êi nhËp khÈu) lµ ®èi t­îng nép thuÕ GTGT. §èi t­îng kh«ng chÞu thuÕ GTGT gåm 26 lo¹i hµng ho¸, dÞch vô ®­îc quy ®Þnh râ. 3-/ C¨n cø tÝnh thuÕ GTGT: C¨n cø tÝnh thuÕ GTGT lµ: sè l­îng hµng ho¸, dÞch vô, gi¸ tÝnh thuÕ ®¬n vÞ vµ thuÕ suÊt. a-/ Gi¸ tÝnh thuÕ: §èi víi hµng ho¸, dÞch vô s¶n xuÊt trong n­íc, gi¸ tÝnh thuÕ GTGT lµ gi¸ b¸n ch­a cã thuÕ GTGT. §èi víi hµng ho¸ nhËp khÈu, gi¸ tÝnh thuÕ GTGT lµ gi¸ nhËp khÈu (gi¸ CIF) céng víi thuÕ nhËp khÈu. Mét sè quy ®Þnh cô thÓ: - §èi víi hµng ho¸ b¸n theo ph­¬ng thøc tr¶ gãp, gi¸ tÝnh thuÕ GTGT lµ gi¸ b¸n cña hµng ho¸ tÝnh theo gi¸ b¸n tr¶ mét lÇn, kh«ng tÝnh theo sè tiÒn tr¶ tõng kú. - §èi víi ho¹t ®éng gia t¨ng hµng ho¸, gi¸ tÝnh thuÕ GTGT lµ gi¸ gia c«ng. - C¸c tr­êng hîp kh¸c nh­: hµng ho¸ mang trao ®æi, biÕu tÆng, sö dông tiªu dïng néi bé, gi¸ tÝnh thuÕ GTGT lµ gi¸ tÝnh thuÕ cña hµng ho¸ cïng lo¹i t­¬ng ®­¬ng, víi ho¹t ®éng cho thuª tµi s¶n gi¸ tÝnh thuÕ lµ sè tiÒn thu tõng kú. - Gi¸ tÝnh thuÕ GTGT bao gåm c¶ kho¶n phô thu, phèi thu thªm mµ c¬ së kinh doanh kh«ng ®­îc h­ëng. b-/ ThuÕ suÊt: ThuÕ GTGT cã 4 møc thuÕ suÊt lµ 0%, 5%, 10% vµ 20%. Trong ®ã: - Møc thuÕ 0% ®èi víi hµng xuÈt khÈu. - Møc thuÕ suÊt 5% ®èi víi c¸c mÆt hµng thiÕt yÕu, hiÖn ®ang chÞu thuÕ doanh thu víi thuÕ suÊt thÊp nh­: n­íc, ph©n bãn, thuèc trõ s©u, thuèc ch÷a bÖnh, thiÕt bÞ vµ dông cô y tÕ, gi¸o cô ®Ó gi¶ng d¹y vµ häc tËp, ®å ch¬i trÎ em, s¶n phÈm trång trät, ch¨n nu«i,... - Møc thuÕ suÊt 20% ®èi víi hµng ho¸, dÞch vô ch­a khuyÕn khÝch tiªu dïng hiÖn ®ang chÞu thuÕ doanh thu víi møc thuÕ suÊt cao nh­: vµng b¹c, ®¸ quý, kh¸ch s¹n, du lÞch, ¨n uèng, ®¹i lý tµu biÓn, m«i giíi,... - Møc thuÕ suÊt 10% ®èi víi hµng ho¸, dÞch vô kh¸c. 4-/ Hoµn thuÕ GTGT: C¸c tr­êng hîp ®­îc hoµn thuÕ GTGT: §èi víi c¬ së kinh doanh thuéc ®èi t­îng nép thuÕ theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ, ®­îc xÐt hoµn thuÕ trong c¸c tr­êng hîp: · Cã sè thuÕ ®Çu vµo cña c¸c th¸ng trong quý th­êng xuyªn lín h¬n sè thuÕ ®Çu ra ph¸t sinh c¸c th¸ng trong quý hoÆc nÕu cã sè kinh doanh. · XuÊt khÈu mÆt hµng theo thêi vô hoÆc theo tõng lÇn xuÊt khÈu víi sè l­îng lín, nÕu ph¸t sinh sè thuÕ ®Çu vµo ®­îc khÊu trõ lín th× ®­îc xÐt hoµn thuÕ GTGT theo tõng kú hoÆc th¸ng. C¬ së kinh doanh thuéc ®èi t­îng nép thuÕ theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ nÕu cã ®Çu t­, mua s¾m tµi s¶n cè ®Þnh, cã sè thuÕ GTGT ®Çu vµo ®­îc khÊu trõ lín ®­îc hoµn thuÕ nh­ sau: · §èi víi c¬ së ®Çu t­ míi ®· ®¨ng ký nép thuÕ nh­ng ch­a cã ph¸t sinh doanh thu b¸n hµng ®Ó tÝnh thuÕ GTGT ®Çu ra, nÕu thêi gian ®Çu t­ mét n¨m trë lªn ®­îc xÐt hoµn thuÕ ®Çu vµo theo tõng n¨m. Tr­êng hîp sè thuÕ GTGT ®Çu vµo lín th× ®­îc xÐt hoµn thuÕ tõng quý. · §èi víi c¬ së kinh doanh ®Çu t­ më réng, ®Çu t­ chiÒu s©u, nÕu sè thuÕ GTGT ®Çu vµo cña tµi s¶n ®Çu t­ ®· khÊu trõ trong 3 th¸ng (kÓ tõ th¸ng ph¸t sinh thuÕ) mµ ch­a ®­îc khÊu trõ hÕt th× ®­îc hoµn l¹i sè thuÕ ch­a ®­îc khÊu trõ nµy. C¬ së kinh doanh quyÕt to¸n thuÕ khi s¸t nhËp, hîp nhÊt, chia t¸ch, gi¶i thÓ, ph¸ s¶n cã thuÕ GTGT nép thõa cã quyÒn ®Ò nghÞ c¬ quan thuÕ hoµn thuÕ. Ngoµi ra c¬ së kinh doanh cßn ®­îc hoµn thuÕ trong tr­êng hîp cã quyÕt ®Þnh cña c¬ quan cã thÈm quyÒn theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt: QuyÕt ®Þnh cña Bé tr­ëng Bé Tµi chÝnh yªu cÇu ph¶i hoµn tr¶ l¹i thuÕ cho c¬ së kinh doanh. 5/ Ph­¬ng ph¸p tÝnh thuÕ GTGT: Tõ kh¸i niÖm vÒ gi¸ trÞ gia t¨ng vµ TGTGT, c¸c nhµ kinh tÕ ®· ®­a ra 4 ph­¬ng ph¸p c¬ b¶n cña viÖc tÝnh thuÕ GTGT: - Ph­¬ng ph¸p céng trùc tiÕp: theo ph­¬ng ph¸p nµy th× thuÕ GTGT ph¶i nép ®­îc tÝnh b»ng c¸ch lÊy thuÕ suÊt (t) nh©n víi gi¸ trÞ t¨ng thªm ®­îc hiÓu lµ tiÒn c«ng vµ lîi nhuËn. Cô thÓ: ThuÕ GTGT ph¶i nép = t x (tiÒn c«ng + lîi nhuËn) - Ph­¬ng ph¸p céng gi¸n tiÕp: theo ph­¬ng ph¸p nµy thuÕ GTGT ph¶i nép ®­îc tÝnh c¨n cø vµo tõng thµnh phÇn riªng biÖt cña gi¸ trÞ t¨ng thªm. ThuÕ GTGT ph¶i nép t x tiÒn c«ng + t x lîi nhuËn - Ph­¬ng ph¸p trõ trùc tiÕp: theo ph­¬ng ph¸p nµy thuÕ GTGT ph¶i nép ®­îc tÝnh dùa trªn c¬ së tÝnh trÞ gi¸ t¨ng thªm lµ chªnh lÖch gi÷a gi¸ ®Çu ra vµ gi¸ ®Çu vµo, cô thÓ lµ: ThuÕ GTGT ph¶i nép = t x (gi¸ ®Çu ra - gi¸ ®Çu vµo) - Ph­¬ng ph¸p trõ gi¸n tiÕp: cßn gäi lµ ph­¬ng ph¸p ho¸ ®¬n hoÆc ph­¬ng ph¸p khÊu trõ. Theo ph­¬ng ph¸p nµy, thuÕ GTGT ph¶i nép ®­îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së lÊy thuÕ tÝnh trªn gi¸ ®Çu ra trõ ®i thuÕ tÝnh trªn gi¸ ®Çu vµo, cô thÓ: ThuÕ GTGT ph¶i nép = (t x gi¸ ®Çu ra) - (t x gi¸ ®Çu vµo) Trong 4 ph­¬ng ph¸p tÝnh thuÕ GTGT nãi trªn th× 3 ph­¬ng ph¸p ®Çu hÇu nh­ chØ tån t¹i trªn lý thuyÕt, Ýt ®­îc ¸p dông trong thùc tÕ. Riªng ph­¬ng ph¸p trõ gi¸n tiÕp (hay ph­¬ng ph¸p khÊu trõ) ®­îc ¸p dông phæ biÕn v× viÖc tÝnh thuÕ ph¶i nép dùa vµo ho¸ ®¬n - b»ng chøng cña nghiÖp vô kinh doanh - g¾n nghÜa vô nép thuÕ víi nghiÖp vô kinh doanh cña c¬ së cho nªn cã ­u ®iÓm næi tréi h¬n h¼n nh÷ng ph­¬ng ph¸p kh¸c vÒ mÆt kü thuËt vµ luËt ph¸p. MÆt kh¸c ph­¬ng ph¸p tÝnh thuÕ dùa vµo ho¸ ®¬n sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho sù theo dâi, kiÓm tra cña c¬ quan qu¶n lý, thu thuÕ vµ ng­êi ta cã thÓ tÝnh ®­îc nghÜa vô nép thuÕ mét c¸ch kÞp thêi vµ t­¬ng ®èi chÝnh x¸c cho mét n¨m tµi chÝnh. ë n­íc ta, theo th«ng t­ sè 89/1998/TT-BTC h­íng dÉn thi hµnh chi tiÕt luËt thuÕ gi¸ trÞ gi¸ t¨ng th× viÖc tÝnh thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ph¶i nép ®­îc ¸p dông theo 2 ph­¬ng ph¸p: ph­¬ng ph¸p trõ gi¸n tiÕp (hay ph­¬ng ph¸p khÊu trõ) vµ ph­¬ng ph¸p trõ trùc tiÕp. Theo ph­¬ng ph¸p trõ: Sè thu GTGT ph¶i nép = ThuÕ GTGT ®Çu ra - ThuÕ GTGT ®Çu vµo Trong ®ã: = x Theo ph­¬ng ph¸p tÝnh thuÕ trùc tiÕp trªn GTGT: = - Trong ®ã: = - ViÖc tÝnh thuÕ GTGT theo tõng ph­¬ng ph¸p ®­îc ¸p dông ®èi víi tõng ®èi t­îng cô thÓ: ph­¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ ®­îc ¸p dông ®èi víi c¬ së kinh doanh ®· thùc hiÖn tèt chÕ ®é sæ s¸ch kÕ to¸n, mua b¸n hµng cã ho¸ ®¬n, cßn ph­¬ng ph¸p tÝnh trùc tiÕp trªn gi¸ trÞ gia t¨ng ®­îc ¸p dông víi c¬ së kinh doanh ch­a thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn vÒ kÕ to¸n, ho¸ ®¬n vµ c¸c c¬ së kinh doanh mua b¸n vµng b¹c, ®¸ quý. 6/ Chøng tõ kÕ to¸n: §Ó thùc hiÖn kÕ to¸n thuÕ GTGT c¸c c¬ së kinh doanh ph¶i thùc hiÖn chÕ ®é ho¸ ®¬n chøng tõ theo quy ®Þnh hiÖn hµnh cña Bé Tµi chÝnh. D­íi ®©y lµ mét sè ho¸ ®¬n, chøng tõ cã liªn quan: Ho¸ ®¬n gi¸ trÞ gia t¨ng: C¸c c¬ së kinh doanh thuéc ®èi t­îng nép thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ khi b¸n hµng ho¸, dÞch vô ph¶i sö dông “Ho¸ ®¬n gi¸ trÞ gia t¨ng” do Bé Tµi chÝnh ph¸t hµnh (trõ tr­êng hîp ®­îc dïng chøng tõ ghi gi¸ thanh to¸n lµ gi¸ cã thuÕ GTGT). Khi lËp ho¸ ®¬n b¸n hµng ho¸, dÞch vô c¬ së kinh doanh ph¶i ghi ®Çy ®ñ c¸c yÕu tè quy ®Þnh vµ ghi râ: gi¸ b¸n (ch­a thuÕ), c¸c phô thu vµ tÝnh ngoµi gi¸ b¸n (nÕu cã), thuÕ GTGT vµ tæng gi¸ thanh to¸n. Ho¸ ®¬n b¸n hµng: Do Bé Tµi chÝnh ph¸t hµnh, ®­îc sö dông ë c¸c c¬ së kinh doanh thuéc ®èi t­îng nép thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp vµ khi lËp ho¸ ®¬n c¬ së kinh doanh còng ph¶i ghi ®Çy ®ñ, ®óng c¸c yÕu tè quy ®Þnh vµ ghi râ gi¸ b¸n, c¸c phô thu (nÕu cã) vµ tæng gi¸ thanh to¸n. Ho¸ ®¬n tù in, chøng tõ ®Æc thï: C¸c ho¸ ®¬n nµy muèn ®­îc sö dông ph¶i ®¨ng ký víi Bé Tµi chÝnh (Tæng côc thuÕ) vµ chØ ®­îc sö dông sau khi ®­îc chÊp thuËn b»ng v¨n b¶n. Lo¹i ho¸ ®¬n nµy còng ph¶i ®¶m b¶o ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ c¸c th«ng tin quy ®Þnh cña ho¸ ®¬n, chøng tõ. Víi c¸c chøng tõ ®Æc thï nh­ tem b­u ®iÖn, vÐ m¸y bay, vÐ sæ xè,... gi¸ trªn vÐ lµ gi¸ ®· cã thuÕ GTGT. B¶ng kª b¸n lÎ hµng ho¸, dÞch vô: Tr­êng hîp nµy ®­îc ¸p dông ®èi víi c¬ së kinh doanh trùc tiÕp cung øng, dÞch vô, hµng ho¸ cho ng­êi tiªu dïng kh«ng thuéc diÖn ph¶i lËp ho¸ ®¬n b¸n hµng th× ph¶i lËp b¶ng kª b¸n lÎ hµng ho¸, dÞch vô theo mÉu quy ®Þnh. B¶ng kª thu mua n«ng s¶n, l©m s¶n, thuû s¶n cña ng­êi trùc tiÕp s¶n xuÊt: Tr­êng hîp nµy ®­îc ¸p dông ®èi víi c¬ së s¶n xuÊt, chÕ biÕn mua hµng ho¸ lµ c¸c mÆt hµng n«ng, l©m, thuû s¶n cña s¶n xuÊt trùc tiÕp b¸n ra th× ph¶i lËp “B¶ng kª thu mua hµng n«ng s¶n, l©m s¶n, thuû s¶n cña ng­êi s¶n xuÊt trùc tiÕp” theo mÉu quy ®Þnh. 7/ H¹ch to¸n thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ë c¸c doanh nghiÖp: 7.1 Ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n thuÕ GTGT ®èi víi c¬ së kinh doanh nép thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ. 7.1.1. H¹ch to¸n thuÕ GTGT ®Çu vµo: a/ Tµi kho¶n sö dông: Tµi kho¶n 133 : ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ. Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh sè thuÕ GTGT ®Çu vµo ®­îc khÊu trõ, ®· khÊu trõ vµ cßn ®­îc khÊu trõ. Bªn Nî: Sè thuÕ GTGT ®Çu vµo ®· ®­îc khÊu trõ. Bªn Cã: Sè thuÕ GTGT ®Çu vµo ®· khÊu trõ. KÕt chuyÓn sè thuÕ GTGT ®Çu vµo kh«ng ®­îc khÊu trõ. Sè thuÕ GTGT ®Çu vµo ®· hoµn l¹i. Sè d­ Nî: VAT cßn ®­îc khÊu trõ ®­îc hoµn tr¶ nh­ng ng©n s¸ch ch­a hoµn tr¶. Tµi kho¶n 133 cã 2 tµi kho¶n cÊp 2: TK 1331 - ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ cña hµng ho¸, dÞch vô. TK 1332 - ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ cña tµi s¶n cè ®Þnh. b/ Nguyªn t¾c h¹ch to¸n TK 133: - TK 133 chØ ¸p dông ®èi víi c¬ së kinh doanh thuéc ®èi t­îng nép thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ, kh«ng ¸p dông ®èi víi c¬ së kinh doanh thuéc ®èi t­îng nép thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp vµ c¬ së kinh doanh kh«ng thuéc diÖn chÞu thuÕ GTGT. - §èi víi hµng ho¸, dÞch vô mua vµo dïng ®ång thêi cho s¶n xuÊt, kinh doanh hµng ho¸, dÞch vô chÞu thuÕ GTGT vµ kh«ng chÞu thuÕ GTGT th× c¬ së kinh doanh ph¶i h¹ch to¸n riªng thuÕ GTGT ®Çu vµo ®­îc khÊu trõ vµ thuÕ GTGT ®Çu vµo kh«ng ®­îc khÊu trõ. - Tr­êng hîp kh«ng thÓ h¹ch to¸n riªng ®­îc th× sè thuÕ GTGT ®Çu vµo ®­îc h¹ch to¸n vµo TK 133. Cuèi kú kÕ to¸n ph¶i x¸c ®Þnh sè thuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ theo tû lÖ % gi÷a doanh thu chÞu thuÕ GTGT so víi tæng doanh thu b¸n ra. Sè thuÕ GTGT ®Çu vµo kh«ng ®­îc khÊu trõ ®­îc tÝnh vµo gi¸ vèn cña hµng ho¸ b¸n ra trong kú. NÕu sè thuÕ GTGT kh«ng ®­îc khÊu trõ cã gi¸ trÞ lín th× tÝnh vµo gi¸ vèn hµng b¸n ra trong kú t­¬ng øng víi doanh thu trong kú, sè cßn l¹i ®­îc tÝnh vµo gi¸ vèn cña hµng ho¸ b¸n ra kú kÕ to¸n sau. - Tr­êng hîp c¬ së kinh doanh mua hµng ho¸, dÞch vô dïng vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh hµng ho¸, dÞch vô thuéc ®èi t­îng kh«ng chÞu thuÕ GTGT hoÆc dïng vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh hµng ho¸, dÞch vô chÞu thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp, dïng vµo ho¹t ®éng sù nghiÖp, dù ¸n, hoÆc dïng vµo ho¹t ®éng v¨n ho¸, phóc lîi mµ ®­îc trang tr¶i b»ng c¸c nguån kinh phÝ kh¸c, th× sè thuÕ GTGT ®Çu vµo kh«ng ®­îc khÊu trõ vµ kh«ng h¹ch to¸n vµo TK 133. Sè thuÕ GTGT ®Çu vµo kh«ng ®­îc khÊu trõ ®­îc tÝnh vµo gi¸ trÞ cña vËt t­, hµng ho¸, tµi s¶n cè ®Þnh, dÞch vô mua vµo. - Tr­êng hîp hµng ho¸, dÞch vô mua vµo ®­îc dïng ho¸ ®¬n, chøng tõ ®Æc biÖt ghi gi¸ thanh to¸n lµ gi¸ ®· cã thuÕ GTGT th× c¬ së kinh doanh c¨n cø vµo gi¸ hµng ho¸, dÞch vô mua vµo ®· cã thuÕ ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ kh«ng cã thuÕ tõ ®ã x¸c ®Þnh thuÕ GTGT ®Çu vµo. C«ng thøc: = = x - Tr­êng hîp c¬ së s¶n xuÊt, chÕ biÕn nguyªn vËt liÖu lµ n«ng, l©m, thuû s¶n ch­a qua chÕ biÕn cña ng­êi s¶n xuÊt trùc tiÕp b¸n ra kh«ng cã ho¸ ®¬n, c¨n cø vµo b¶ng kª thu mua hµng ho¸ n«ng s¶n, l©m s¶n, thuû s¶n tÝnh ra sè thuÕ GTGT ®Çu vµo theo tû lÖ % tÝnh trªn gi¸ trÞ hµng ho¸ mua vµo theo quy ®Þnh trong chÕ ®é thuÕ GTGT. - ThuÕ GTGT ®Çu vµo ph¸t sinh trong th¸ng nµo th× ®­îc kª khai khÊu trõ khi x¸c ®Þnh thuÕ GTGT ph¶i nép cña th¸ng ®ã. NÕu sè thuÕ GTGT ®Çu vµo ®­îc khÊu trõ lín sè thuÕ GTGT ®Çu ra th× chØ khÊu trõ thuÕ GTGT ®Çu vµo b»ng sè thuÕ GTGT ®Çu ra cña th¸ng ®ã, sè cßn l¹i ®­îc khÊu trõ tiÕp vµo kú thuÕ sau hoÆc xÐt hoµn thuÕ theo chÕ ®é quy ®Þnh. c/ Nguyªn t¾c h¹ch to¸n gi¸ trÞ vËt t­, hµng ho¸, tµi s¶n cè ®Þnh, dÞch vô mua vµo: C¬ së kinh doanh thuéc ®èi t­îng nép thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ, gi¸ trÞ vËt t­ hµng ho¸, tµi s¶n cè ®Þnh, dÞch vô mua vµo lµ gi¸ mua thùc tÕ kh«ng cã thuÕ GTGT ®Çu vµo. d/ Ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n: - Khi mua vËt t­, hµng ho¸, tµi s¶n cè ®Þnh dïng vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh hµng ho¸ dÞch vô chÞu thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ, c¨n cø vµo ho¸ ®¬n GTGT vµ c¸c chøng tõ liªn quan, kÕ to¸n ph¶n ¸nh gi¸ trÞ vËt t­, hµng ho¸ nhËp kho theo gi¸ thùc tÕ bao gåm gi¸ mua ch­a cã thuÕ GTGT, chi phÝ thu mua, vËn chuyÓn, bèc xÕp, thuÕ kho b·i,... tõ n¬i mua vÒ ®Õn doanh nghiÖp ghi: Nî TK 152,153,156 (611) : Gi¸ trÞ thùc tÕ NVL, c«ng cô, hµng ho¸ mua vµo. Nî TK 211 : Nguyªn gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh. Nî TK 133 : ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®Çu vµo. Cã TK 111,112,311... Tæng gi¸ thanh to¸n. - Khi mua vËt t­, hµng ho¸, tµi s¶n cè ®Þnh dïng vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh hµng ho¸ dÞch vô kh«ng chÞu thuÕ GTGT hoÆc dïng vµo ho¹t ®éng sù nghiÖp, dù ¸n, ho¹t ®éng phóc lîi,... ®­îc trang tr¶i b»ng c¸c nguån kinh phÝ kh¸c. Gi¸ trÞ vËt t­, hµng ho¸, dÞch vô lµ å sè tiÒn thanh to¸n: Nî TK 152,153,156 (611) : Gi¸ trÞ thùc tÕ, c«ng cô, hµng ho¸ + TVA ®Çu vµo. Nî TK 211 : Nguyªn gi¸ + TVA ®Çu vµo. Cã TK 111,112,331 : Tæng gi¸ thanh to¸n. - Khi mua hµng ho¸ giao b¸n ngay (thuéc ®èi t­îng chÞu thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ) cho kh¸ch hµng kh«ng qua nhËp kho, ghi: Nî TK 632 : Gi¸ mua ch­a cã thuÕ GTGT ®Çu vµo. Nî TK 133 : ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ. Cã TK 111,112,331 : Tæng gi¸ thanh to¸n. - Khi nhËp khÈu hµng ho¸, kÕ to¸n ph¶n ¸nh gi¸ trÞ vËt t­, hµng ho¸, thiÕt bÞ nhËp khÈu bao gåm tæng sè tiÒn ph¶i thanh to¸n cho ng­êi b¸n, thuÕ nhËp khÈu ph¶i nép, chi phÝ thu mua vËn chuyÓn, ghi: Nî TK 152,156,211 Cã TK 3333 - ThuÕ xuÊt, nhËp khÈu. Cã TK 111,112,331... - §èi víi thuÕ GTGT hµng nhËp khÈu: + NÕu hµng ho¸ nhËp khÈu dïng vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh hµng ho¸, dÞch vô chÞu thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ th× thuÕ GTGT hµng nhËp khÈu sÏ ®­îc khÊu trõ, ghi: Nî TK 133 : ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ. Cã TK 3331 (TK 33312) : ThuÕ GTGT hµng nhËp khÈu. + NÕu hµng ho¸ nhËp khÈu dïng vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh, hµng ho¸, dÞch vô kh«ng chÞu thuÕ GTGT hoÆc nép thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp hoÆc dïng vµo ho¹t ®éng sù nghiÖp, ch­¬ng tr×nh, dù ¸n, ho¹t ®éng v¨n ho¸, phóc lîi,... ®­îc trang tr¶i b»ng nguån kinh phÝ kh¸c th× thuÕ GTGT ph¶i nép cña hµng nhËp khÈu ®­îc tÝnh vµo gi¸ trÞ hµng ho¸ mua vµo, ghi: Nî TK 152,156,211 : Gi¸ mua c¶ thuÕ nhËp khÈu, thuÕ VAT Cã TK 111,112,331 : Gi¸ mua ngoµi thuÕ. Cã TK 3333 : ThuÕ xuÊt, nhËp khÈu. Cã TK 3331 (TK 33312) : ThuÕ GTGT cña hµng nhËp khÈu. Khi nép thuÕ GTGT hµng ho¸ nhËp khÈu vµo ng©n s¸ch Nhµ n­íc, ghi: Nî TK 3331 (TK 33312) : ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ph¶i nép. Cã TK 111,112 - Khi mua vËt t­ hµng ho¸, dÞch vô, tµi s¶n cè ®Þnh dïng vµo s¶n xuÊt, kinh doanh hµng ho¸, dÞch vô kh«ng chÞu thuÕ GTGT hoÆc dïng vµo ho¹t ®éng sù nghiÖp, dù ¸n, ho¹t ®éng v¨n ho¸, phóc lîi ®­îc trang tr¶i b»ng c¸c nguån kinh phÝ kh¸c th× gi¸ trÞ vËt t­ hµng ho¸, dÞch vô mua ngoµi bao gåm tæng sè tiÒn ph¶i thanh to¸n cho ng­êi tr¶ (gi¸ c¶ thuÕ) vµ chi phÝ thu mua, vËn chuyÓn: Nî TK 152,153,211 : Gi¸ bao gåm c¶ thuÕ GTGT Cã TK 111,112,331... - §èi víi vËt t­, hµng ho¸ mua vÒ dïng ®ång thêi cho s¶n xuÊt, kinh doanh hµng ho¸ dÞch vô chÞu thuÕ vµ kh«ng chÞu thuÕ GTGT nh­ng kh«ng t¸ch riªng ®­îc, ghi: Nî TK 152,153,156,211 : Gi¸ mua ch­a cã thuÕ GTGT Nî TK 133 : ThuÕ GTGT ®Çu vµo. Cã TK 111,112,331... Cuèi kú, kÕ to¸n tÝnh vµ x¸c ®Þnh thuÕ GTGT ®Çu vµo ®­îc khÊu trõ, kh«ng ®­îc khÊu trõ trªn c¬ së ph©n bæ theo tû lÖ doanh thu. Sè thuÕ ®Çu vµo ®­îc tÝnh khÊu trõ theo tØ lÖ (%) gi÷a doanh thu chÞu thuÕ GTGT so víi tæng doanh thu trong kú vµ ghi: + Sè thuÕ GTGT ®Çu vµo ®­îc khÊu trõ trong kú: Nî TK 3331 - ThuÕ GTGT ph¶i nép. Cã TK 133 - ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ. + Sè thuÕ GTGT ®Çu vµo kh«ng ®­îc khÊu trõ trong kú: · Sè thuÕ GTGT ®Çu vµo kh«ng ®­îc khÊu trõ tÝnh vµo gi¸ vèn hµng b¸n trong kú: Nî TK 632 - Gi¸ vèn hµng b¸n. Cã TK 133 - ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ. · Sè thuÕ GTGT ®Çu vµo kh«ng ®­îc khÊu trõ trong kú tÝnh vµo gi¸ vèn hµng b¸n cña kú sau, ghi: Nî TK 142 - Chi phÝ tr¶ tr­íc. Cã TK 133 - ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ. Khi tÝnh sè thuÕ GTGT ®Çu vµo kh«ng ®­îc khÊu trõ vµo gi¸ vèn cña hµng b¸n cña kú kÕ to¸n sau, ghi: Nî TK 632 - Gi¸ vèn hµng b¸n. Cã TK 142 - Chi phÝ tr¶ tr­íc. - Khi xuÊt hµng ho¸ dïng ®Ó khuyÕn m¹i, tiÕp thÞ, qu¶ng c¸o kh«ng tÝnh thuÕ GTGT ®Çu ra th× chØ ®­îc khÊu trõ thuÕ GTGT ®Çu vµo cña sè hµng ho¸ nµy t­¬ng øng víi gi¸ trÞ hµng ho¸ khuyÕn m¹i, qu¶ng c¸o tÝnh trong kho¶n chi phÝ kh¸c t­¬ng øng víi tû lÖ % so víi tæng chi phÝ hîp lý tÝnh thu nhËp chÞu thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp quy ®Þnh ®èi víi doanh nghiÖp. Sè thuÕ GTGT ®Çu vµo kh«ng ®­îc khÊu trõ cña hµng ho¸ khuyÕn m¹i, qu¶ng c¸o v­ît tØ lÖ % so víi tæng sè chi phÝ hîp lý tÝnh thu nhËp chÞu thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp, ghi: Nî TK 641 - Chi phÝ b¸n hµng (chi tiÕt khuyÕn m¹i, qu¶ng c¸o) Cã TK 133 - ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ. - C¬ së s¶n xuÊt s¾t, thÐp thuéc ®èi t­îng tÝnh thuÕ GTGT ph¶i nép theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ khi thu gom s¾t, thÐp phÕ liÖu ®Ó lµm nguyªn liÖu s¶n xuÊt s¾t, thÐp, ®­îc khÊu trõ 5% trªn gi¸ trÞ s¾t, thÐp phÕ liÖu mua vµo. C¨n cø vµo ho¸ ®¬n, chøng tõ, b¶ng kª mua s¾t thÐp, phÕ liÖu, kÕ to¸n tÝnh: = x 5% = - vµ ph¶n ¸nh: Nî TK 152 : Gi¸ mua ch­a cã thuÕ GTGT. Nî TK 133 : ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®­îc khÊu trõ. Cã TK 111,112,331 : Tæng gi¸ thanh to¸n. §èi víi doanh nghiÖp cã tæ chøc ®¬n vÞ trùc thuéc lµm nhiÖm vô thu mua s¾t, thÐp phÕ liÖu ®Ó cung øng cho ®¬n vÞ s¶n xuÊt thuéc doanh nghiÖp theo gi¸ chØ ®Þnh cña doanh nghiÖp th× ®¬n vÞ thu mua ®­îc khÊu trõ 5% trªn gi¸ trÞ s¾t thÐp phÕ liÖu mua vµo. ë ®¬n vÞ trùc thuéc lµm nhiÖm vô thu mua s¾t thÐp phÕ liÖu, c¨n cø vµo chøng tõ, ho¸ ®¬n mua s¾t thÐp phÕ liÖu ®Ó tÝnh thuÕ GTGT ®Çu vµo ®­îc khÊu trõ, gi¸ mua ch­a cã thuÕ GTGT vµ kÕ to¸n nh­ trªn. §¬n vÞ trùc thuéc khi b¸n s¾t, thÐp phÕ liÖu cho c¬ së s¶n xuÊt, bªn b¸n ph¶i viÕt ho¸ ®¬n GTGT vµ kÕ to¸n doanh thu b¸n s¾t, thÐp phÕ liÑu theo gi¸ b¸n ch­a cã thuÕ GTGT, ghi: Nî TK 111,112,136 : Tæng gi¸ thanh to¸n Cã TK 3331 - ThuÕ GTGT ph¶i nép. Cã TK 512 - Doanh thu b¸n hµng néi bé (gi¸ b¸n ch­a cã thuÕ GTGT). - C¸c tæ chøc, c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i mua hµng chÞu thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt cña c¬ së s¶n xuÊt b¸n ®­îc khÊu trõ 3% tÝnh trªn gi¸ hµng ho¸ mua vµo theo chÕ ®é quy ®Þnh. KÕ to¸n c¨n cø vµo ho¸ ®¬n mua vµo tÝnh thuÕ GTGT ®Çu vµo ®­îc khÊu trõ 3% trªn gi¸ thanh to¸n, tÝnh gi¸ mua ch­a cã thuÕ GTGT (c¸ch tÝnh ®èi víi c¬ së mua s¾t thÐp phÕ liÖu), ghi: Nî TK 156,157,632 : Gi¸ mua ch­a cã thuÕ GTGT Nî TK 133 : ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ Cã TK 111,112,331 : Tæng gi¸ thanh to¸n - Tr­êng hîp c¬ së s¶n xuÊt chÕ biÕn mua nguyªn liÖu lµ n«ng s¶n, l©m s¶n, thuû s¶n ch­a qua chÕ biÕn cña ng­êi s¶n xuÊt b¸n ra kh«ng cã ho¸ ®¬n ®Ó phôc vô chÕ biÕn sÏ ®­îc khÊu trõ thuÕ ®Çu vµo 3% hoÆc 5% quy ®Þnh tÝnh trªn gi¸ trÞ hµng ho¸ mua vµo. KÕ to¸n c¨n cø vµo b¶ng kª mua hµng, (c¸ch tÝnh nh­ ®èi víi c¬ së s¶n xuÊt mua s¾t, thÐp phÕ liÖu,...) tÝnh sè thuÕ GTGT ®Çu vµo ®­îc khÊu trõ, tÝnh gi¸ mua ch­a cã thuÕ vµ h¹ch to¸n: Nî TK 152,621 : Gi¸ mua ch­a cã thuÕ GTGT. Nî TK 133 - ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ. Cã TK 111,112,331 : Tæng gi¸ thanh to¸n. - Khi mua hµng ph¶i tr¶ l¹i (thuéc ®èi t­îng chÞu thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ), c¨n cø vµo chøng tõ xuÊt hµng tr¶ l¹i cho bªn b¸n vµ c¸c chøng tõ liªn quan, ghi: Nî TK 111,112,331 : Tæng gi¸ thanh to¸n. Cã TK 133 - ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ. Cã TK 152,153,156,211 : Gi¸ mua ch­a cã thuÕ GTGT. - Khi mua TSC§ cã ho¸ ®¬n GTGT dung chung vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh chôi thuÕ GTGT vµ kh«ng chÞu thuÕ GTGT, kÕ to¸n ph¶n ¸nh gi¸ trÞ TSC§ theo gi¸ mua ch­a cã thuÕ GTGT, thuÕ GTGT ®Çu vµo ®­îc ph¶n ¸nh vµo TK 133. Cuèi kú kÕ to¸n vµ x¸c ®Þnh sè thuÕ GTGT ®Çu vµo ®­îc khÊu trõ vµ kh«ng ®­îc khÊu trõ trªn c¬ së tû lÖ doanh thu chÞu thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ vµ doanh thu kh«ng chÞu thuÕ so víi tæng doanh thu trong kú. Sè thuÕ GTGT ®Çu vµo kh«ng ®­îc khÊu trõ ®­îc h¹ch to¸n vµo c¸c chi phÝ cã liªn quan sö dông tµi s¶n cè ®Þnh, ghi: + Tr­êng hîp sè thuÕ GTGT ®Çu vµo kh«ng ®­îc khÊu trõ lín, ghi: Nî TK 142 - Chi phÝ tr¶ tr­íc Cã TK 133 - ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ Khi ph©n bæ sè thuÕ GTGT ®Çu vµo kh«ng ®­îc khÊu trõ vµo chi phÝ, ghi: Nî TK 627,641,642... Cã TK 142 - Chi phÝ tr¶ tr­íc + Tr­êng hîp sè thuÕ GTGT ®Çu vµo kh«ng ®­îc khÊu trõ nhá, ghi: Nî TK 627,641,642,... Cã TK 133 - ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ - Khi ph¸t sinh c¸c kho¶n chi trî cÊp th«i viÖc cho ng­êi lao ®éng, c¸c kho¶n chi nghiªn cøu khoa häc, nghiªn cøu ®æi míi c«ng nghÖ, chi s¸ng kiÕn, chi ®µo t¹o n©ng cao tay nghÒ c«ng nh©n, chi b¶o vÖ m«i tr­êng, chi cho lao ®éng n÷,... ghi: Nî TK 642 - Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp. Nî TK 133 - ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ (nÕu cã) Cã TK 111,112,331,... 7.1.2. H¹ch to¸n thuÕ GTGT ®Çu ra: a/ Tµi kho¶n sö dông: TK 3331: ThuÕ GTGT ph¶i nép: TK nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh sè thuÕ GTGT ®Çu ra, sè thuÕ GTGT ph¶i nép, sè thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®· nép vµ cßn ph¶i nép vµo ng©n s¸ch Nhµ n­íc. - Bªn Nî ph¶n ¸nh: Sè thuÕ GTGT ®Çu vµo ®· khÊu trõ. Sè thuÕ GTGT ®­îc gi¶m trõ vµo sè thuÕ GTGT ph¶i nép. Sè thuÕ GTGT ®· nép vµo ng©n s¸ch Nhµ n­íc. Sè thuÕ, gi¸ trÞ GT cña hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i. - Bªn Cã p h¶n ¸nh: Sè thuÕ GTGT ®Çu ra ph¶i nép cña hµng ho¸, dÞch vô ®· tiªu thô. Sè thuÕ GTGT ®Çu ra ph¶i nép cña hµng ho¸, dÞch vô dïng ®Ó trao ®æi, biÕu tÆng, sö dông néi bé. Sè thuÕ GTGT ph¶i nép cña thu nhËp ho¹t ®éng tµi chÝnh bÊt th­êng. Sè thuÕ GTGT ph¶i nép cña hµng ho¸ nhËp khÈu. - Sè d­ bªn Cã: VAT cßn ph¶i nép cuèi kú. - Sè d­ bªn Nî: Sè thuÕ GTGT ®· nép thõa vµo ng©n s¸ch Nhµ n­íc. TK 3331 cã 2 tµi kho¶n cÊp 3: TK 33311 : ThuÕ GTGT ®Çu ra. Dïng ®Ó ph¶n ¸nh sè thuÕ GTGT ®Çu ra, sè thuÕ GTGT ph¶i nép, ®· nép, cßn ph¶i nép cña hµng ho¸, s¶n phÈm, dÞch vô tiªu thô. TK 33312 : ThuÕ GTGT hµng nhËp khÈu. Dïng ®Ó ph¶n ¸nh thuÕ GTGT ph¶i nép, ®· nép, cßn ph¶i nép cña hµng nhËp khÈu. TK 3331 ¸p dông cho c¶ c¸c c¬ së kinh doanh thuéc ®èi t­îng nép thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ vµ c¬ së kinh doanh thuéc ®èi t­îng nép thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp trªn GTGT. b/ Ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh thuÕ GTGT ®Çu ra, thuÕ GTGT ph¶i nép: * TÝnh thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ: = - = x c/ Ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n: - Khi b¸n hµng ho¸, dÞch vô thuéc ®èi t­îng chÞu thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ, c¨n cø vµo ho¸ ®¬n GTGT, kÕ to¸n ghi: Nî TK 111,112,131 : Tæng gi¸ thanh to¸n. Cã TK 3331 : ThuÕ GTGT ®Çu ra. Cã TK 511,512 : Gi¸ ch­a cã thuÕ GTGT - Khi b¸n hµng ho¸, dÞch vô kh«ng thuéc ®èi t­îng chÞu thuÕ GTGT hoÆc chÞu thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp, kÕ to¸n ph¶n ¸nh doanh thu b¸n hµng lµ tæng gi¸ thanh to¸n: Nî TK 111,112,133 : Tæng gi¸ thanh to¸n. Cã TK 511,512 : Tæng gi¸ thanh to¸n. - §èi víi ho¹t ®éng cho thuª tµi s¶n cã nhËn tr­íc tiÒn cho thuª cña nhiÒu n¨m th× doanh thu cña tõng n¨m lµ tæng sè tiÒn cho thuª chia cho sè n¨m thuª tµi s¶n. Khi nhËn tr­íc, kÕ to¸n ph¶n ¸nh doanh thu nhËn tr­íc lµ gi¸ ch­a cã thuÕ GTGT. Nî TK 111,112 : Tæng sè tiÒn nhËn tr­íc. Cã TK 3387 : Doanh thu tr­íc ch­a cã thuÕ GTGT. Cã TK 3331 : ThuÕ GTGT. §ång thêi tÝnh vµ kÕt chuyÓn doanh thu kú kÕ to¸n: Doanh thu cña kú kÕ to¸n Sang kú kÕ to¸n sau, tÝnh vµ kÕt chuyÓn doanh thu cña kú kÕ to¸n: Sè doanh thu cña kú kÕ to¸n sau Sè tiÒn ph¶i tr¶ cho kh¸ch hµng v× hîp ®ång cung cÊp dÞch vô vÒ cho thuª tµi s¶n kh«ng ®­îc thùc hiÖn, ghi: Nî TK 3387 : Gi¸ ch­a cã thuÕ GTGT Nî TK 531 : Tr­êng hîp ®· ghi doanh thu trong kú theo gi¸ ch­a thu. Nî TK 3331 : Sè tiÒn tr¶ l¹i cho ng­êi ®i thuª vÒ thuÕ GTGT cña ho¹t ®éng thuª tµi s¶n kh«ng thùc hiÖn ®­îc. Cã TK 111,112,3388 : Tæng sè tiÒn tr¶ l¹i. - Khi ph¸t sinh c¸c kho¶n thu nhËp tõ ho¹t ®éng tµi chÝnh, c¸c kho¶n thu nhËp bÊt th­êng thuéc ®èi t­îng chÞu thuÕ theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ, ghi: Nî TK 111,112,138 : Tæng gi¸ thanh to¸n. Cã TK 3331 (33311) : ThuÕ GTGT. Cã TK 711,721 : Gi¸ ch­a cã thuÕ GTGT. - Tr­êng hîp b¸n hµng theo ph­¬ng ph¸p tr¶ gãp, doanh thu b¸n hµng lµ doanh thu lµ gi¸ b¸n tr¶ mét lÇn ch­a cã thuÕ GTGT, ghi: Nî TK 111,112,131 : å gi¸ thanh to¸n. Cã TK 3331 : ThuÕ GTGT. Cã TK 511 : Doanh thu b¸n hµng (ngoµi thuÕ). Cã TK 711 : L·i b¸n hµng tr¶ chËm. - B¸n hµng theo ph­¬ng thøc hµng ®æi hµng: + NÕu b¸n hµng ®æi lÊy hµng ho¸ ®Ó sö dông cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh hµng ho¸, dÞch vô chÞu thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ, ®Ó ph¶n ¸nh doanh thu b¸n hµng lµ gi¸ b¸n ch­a cã thuÕ GTGT: Nî TK 131 : Tæng gi¸ thanh to¸n. Cã TK 3331 : ThuÕ GTGT. Cã TK 511 : Gi¸ kh«ng cã thuÕ GTGT. Khi nhËn ®­îc vËt t­ hµng ho¸ trao ®æi, ghi: Nî TK 152,153,156,211 : Gi¸ mua ch­a cã thuÕ GTGT. Nî TK 133 : ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ. Cã TK 131 : å gi¸ thanh to¸n. phÇn II. thùc tr¹ng vÒ c«ng t¸c qu¶n lý vµ h¹ch to¸n thuÕ gtgt trong c¸c doanh nghiÖp hiÖn nay vµ ý kiÕn hoµn thiÖn I. Qu¶n lý thuÕ gtgt trong c¸c doanh nghiÖp hiÖn nay 1. §¨ng ký thuÕ: - TÊt c¶ c¸c c¬ së kinh doanh thuéc ®èi t­îng nép thuÕ GTGT theo quy ®Þnh cña luËt thuÕ GTGT, kÓ c¶ c¸c ®¬n vÞ, chi nh¸nh trùc thuéc c¬ së kinh doanh chÝnh, ®Òu ph¶i ®¨ng ký víi c¬ quan thuÕ n¬i c¬ së kinh doanh vÒ c¸c néi dung vµ c¸c chØ tiªu liªn quan theo h­íng dÉn cña c¬ quan thuÕ. - §èi víi c¸c c¬ së míi thµnh lËp, ph¶i tiÕn hµnh ®¨ng ký nép thuÕ ngay sau khi c¬ së ®­îc cÊp giÊy chøng nhËn ®¨ng ký kinh doanh. Tr­êng hîp c¬ së ®­îc cÊp giÊy chøng nhËn ®¨ng ký kinh doanh nh­ng cã ho¹t ®éng kinh doanh, c¬ së ph¶i ®¨ng ký nép thuÕ tr­íc khi kinh doanh. - C¸c c¬ së kinh doanh thuéc ®èi t­îng ¸p dông ph­¬ng ph¸p tÝnh thuÕ trùc tiÕp trªn GTGT, nÕu ch­a thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn vÒ chÕ ®é ho¸ ®¬n, chøng tõ, sæ kÕ to¸n vµ tù nguyÖn ®¨ng ký ¸p dông tÝnh thuÕ theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ, sÏ ®­îc c¬ quan thuÕ xem xÐt, nÕu ®ñ ®iÒu kiÖn sÏ ®­îc chuyÓn sang tÝnh thuÕ theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ. 2. Kª khai, nép thuÕ vµ quyÕt to¸n thuÕ GTGT C¬ së kinh doanh hµng ho¸, dÞch vô chÞu thuÕ GTGT ph¶i kª khai thuÕ hµng th¸ng vµ nép c¸c tê khai thuÕ GTGT cho c¬ quan thuÕ trong 10 ngµy cña th¸ng tiÕp theo. - Tæ chøc, c¸ nh©n n­íc ngoµi kh«ng cã v¨n phßng hay trô së chÝnh t¹i ViÖt Nam, nh­ng cã cung øng hµng ho¸, dÞch vô chÞu thuÕ GTGT cho c¸c ®èi t­îng ë ViÖt Nam, th× c¸c ®èi t­îng nµy sÏ ph¶i kª khai vµ nép thuÕ GTGT thay cho phÝa n­íc ngoµi. Sè thuÕ GTGT ph¶i nép ®­îc tÝnh trªn gi¸ hµng ho¸, dÞch vô tr¶ cho phÝa n­íc ngoµi. - C¸c c¬ së kinh doanh, ng­êi nhËp khÈu cã nhËp khÈu hµng ho¸ chÞu thuÕ GTGT, ph¶i kª khai vµ nép tê khai thuÕ GTGT cïng víi kª khai thuÕ nhËp khÈu theo tõng chuyÕn hµng nhËp khÈu cho c¬ quan thu thuÕ nhËp khÈu. - C¬ quan thuÕ sÏ thùc hiÖn quyÕt to¸n thuÕ GTGT hµng n¨m ®èi víi c¸c ®èi t­îng nép thuÕ. 3. Hoµn thuÕ GTGT. * C¸c tr­êng hîp ®­îc xÐt hoµn thuÕ GTGT: + C¬ së kinh doanh thuéc ®èi t­îng nép thuÕ theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ ®­îc xÐt hoµn thuÕ trong c¸c tr­êng hîp: - NÕu cã sè thuÕ ®Çu vµo ®­îc khÊu trõ lín h¬n sè thuÕ ®Çu ra trong thêi gian 3 th¸ng liªn tiÕp trë lªn. - C¬ së kinh doanh ®Çu t­ míi ®· ®¨ng ký nép thuÕ víi c¬ quan thuÕ nh­ng ch­a ph¸t sinh thuÕ ®Çu ra, nÕu thêi gian ®Çu t­ tõ mét n¨m trë lªn sÏ ®­îc xÐt hoµn thuÕ ®Çu vµo theo tõng n¨m, hoÆc tõng quý, nÕu sè thuÕ ®Çu vµo lín. - C¬ së kinh doanh ®Çu t­ më réng, ®Çu t­ chiÒu s©u, nÕu sè thuÕ ®Çu vµo cña tµi s¶n ®Çu t­ ®· tÝnh khÊu trõ sau 3 th¸ng mµ sè thuÕ ch­a ®­îc khÊu trõ vÉn cßn lín. + Nh÷ng c¬ së kinh doanh xuÊt khÈu mÆt hµng theo thêi vô hoÆc theo tõng kú víi sè l­îng hµng lín, nÕu ph¸t sinh sè thuÕ GTGT ®Çu vµo cña hµng ho¸ xuÊt khÈu lín so víi thuÕ ®Çu ra th× ®­îc xÐt hoµn thuÕ tõng kú. + C¬ së kinh doanh quyÕt to¸n thuÕ khi s¾p nhËp, hîp nhÊt, chia, t¸ch, gi¶i thÓ, ph¸ s¶n cã sè thuÕ GTGT nép thõa. + C¸c dù ¸n sö dông vèn ODA. +Tæ chøc ë ViÖt Nam sö dông tiÒn viÖn trî nh©n ®¹o, viÖn trî kh«ng hoµn l¹i cña tæ chøc, c¸ nh©n n­íc ngoµi mua hµng ho¸ t¹i ViÖt Nam ®­îc hoµn l¹i sè thuÕ GTGT ®· tr¶ ghi trªn ho¸ ®¬n thuÕ GTGT khi mua hµng ho¸ ®Ó viÖn trî. + C¬ së kinh doanh cã quyÕt ®Þnh xö lý hoµn thuÕ cña c¬ quan cã thÈm quyÒn theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. * Thñ tôc hoµn thuÕ: C¸c tæ chøc, c¸ nh©n thuéc diÖn ®­îc xÐt hoµn thuÕ ph¶i göi v¨n b¶n ®Ò nghÞ, kÌm theo hå s¬ hoµn thuÕ tíi c¬ quan qu¶n lý thu thuÕ c¬ së. C¬ quan thuÕ tiÕp nhËn hå s¬, kiÓm tra x¸c ®Þnh sè thuÕ ®­îc hoµn vµ lµm thñ tôc hoµn tr¶ thuÕ cho c¬ së. II. ý kiÕn hoµn thiÖn 1-/ VÒ ®èi t­îng chÞu thuÕ GTGT: §Æc ®iÓm cña thuÕ GTGT lµ cã diÖn bao qu¸t réng, bao gåm hÇu nh­ toµn bé c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong nÒn kinh tÕ, ®ã lµ m¶ng tiªu dïng thu nhËp ®· cã. Theo §iÒu 3 LuËt thuÕ GTGT vµ §iÒu 3 N§ 28/1998/N§ - CP th× tÊt c¶ c¸c tæ chøc, c¸ nh©n cã ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, kinh doanh hµng hãa,... ®Òu lµ ®èi t­îng nép thuÕ GTGT. VÊn ®Ò ®Æt ra ë ®©y lµ viÖc thu thuÕ mét c¸ch bao qu¸t nh­ vËy cã hiÖu qu¶ hay kh«ng. Sè thuÕ thu ®­îc trong mét sè tr­êng hîp cã bï ®¾p ®­îc chi phÝ cho viÖc qu¶n lý thu thuÕ cña mét sè tr­êng hîp cô thÓ hay kh«ng? ®ã lµ viÖc thu thuÕ ë c¸c hé kinh doanh nhá. ë n­íc ta viÖc thu thuÕ ë c¸c ®èi t­îng nµy rÊt khã kh¨n vµ phøc t¹p nªn ch¨ng lo¹i trõ mét sè hé kinh doanh nhá ra khái ®èi t­îng nép thuÕ GTGT vµ dïng s¾c thuÕ kh¸c ®Ó ®iÒu chØnh. ë c¸c n­íc, nh»m n©ng cao tÝnh hiÖu qu¶ cña chÝnh s¸ch thuÕ hä quy ®Þnh møc doanh thu b×nh qu©n th¸ng hoÆc n¨m ®Ó giíi h¹n ®èi t­îng nép thuÕ. Cô thÓ nh­ Philippines quy ®Þnh doanh thu cña c¸c doanh nghiÖp hµng n¨m d­íi 200.000 pª x« th× kh«ng ph¶i lµ ®èi t­îng nép thuÕ GTGT, Thuþ §iÓn lµ d­íi 200.000 SEK,... Ngoµi ra, viÖc x¸c ®Þnh ®èi t­îng chÞu thuÕ vµ kh«ng chÞu thuÕ GTGT sÏ g©y ra hiÖn t­îng ph©n ®o¹n c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ, g©y t¸c ®éng khÊu trõ thuÕ GTGT ®Ó c¸c ®¬n vÞ ®¸p øng ®ñ ®iÒu kiÖn cña thuÕ GTGT ®Òu ®­îc khÊu trõ thuÕ. Vµ trong quy ®Þnh ph¶i thËt ®¬n gi¶n nh­ng râ rµng tr¸nh mäi kh¶ n¨ng ph©n ®o¹n nÒn kinh tÕ mét c¸ch bÊt lîi nh­ trªn. 2-/ VÒ thuÕ suÊt thuÕ GTGT: Mét trong nh÷ng ­u ®iÓm cña thuÕ GTGT so víi thuÕ doanh thu lµ cã Ýt møc thuÕ suÊt (4 møc thuÕ suÊt) nh­ng chÝnh ®iÒu nµy l¹i kh«ng ®¶m b¶o yªu cÇu c«ng b»ng trong chÝnh s¸ch ®éng viªn gi÷a ng­êi giÇu vµ ng­êi nghÌo. V× thuÕ GTGT cã Ýt møc thuÕ suÊt cho nªn ng­êi tiªu dïng cã thu nhËp cao hay thÊp th­êng ph¶i nép thuÕ gièng nhau. Do ®ã thuÕ mang tÝnh luü tho¸i. TØ lÖ ®éng viªn qua thuÕ GTGT cña ng­êi cã thu nhËp thÊp l¹i lín h¬n tû lÖ ®éng viªn ®èi víi ng­êi cã thu nhËp cao. Nh­ng còng chÝnh ®iÒu nµy, hiÖn nay víi 4 møc thuÕ suÊt ë ta lµ qu¸ phøc t¹p vµ l¹c hËu so víi tiÕn bé cña thuÕ GTGT hiÖn ®¹i. §a sè c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn ®Òu ¸p dông mét møc thuÕ ­u ®·i (kho¶ng 5%) vµ mét møc th«ng dông (kho¶ng 10%) ngoµi møc 0% dµnh cho xuÊt khÈu. §iÒu nµy g©y nhËp nh»ng vµ tuú tiÖn khi vËn dông, t¹o c¬ héi cho trèn lËu thuÕ. T¨ng chi phÝ cho viÖc thanh tra kiÓm so¸t thuÕ. Do ®ã viÖc quy ®Þnh thuÕ GTGT mét c¸ch ®¬n gi¶n ®Ó n©ng cao tÝnh hiÖu lùc ph¸p lý cña thuÕ GTGT th× l¹i m©u thuÉn víi mét trong nh÷ng vai trß cña chÝnh s¸ch thuÕ nh­ ®· nªu trªn, ®ã lµ ®¶m b¶o sù c«ng b»ng x· héi. 3-/ VÒ ph­¬ng ph¸p tÝnh thuÕ GTGT: LuËt thuÕ GTGT cña ViÖt Nam quy ®Þnh ¸p dông hai ph­¬ng ph¸p tÝnh thuÕ GTGT lµ ph­¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ vµ ph­¬ng ph¸p tÝnh thuÕ trùc tiÕp trªn gi¸ trÞ gia t¨ng. Víi hai ph­¬ng ph¸p nµy ®· t¹o ra sù kh¸c biÖt gi÷a c¸c doanh nghiÖp ¸p dông ph­¬ng ph¸p tÝnh thuÕ kh¸c nhau. Theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ: = - Theo ph­¬ng ph¸p nµy, mçi mét ng­êng trung gian trong c¸c kh©u lu©n chuyÓn thu tõng phÇn thuÕ vµ thanh to¸n l¹i cho ng©n s¸ch. LuËt thuÕ GTGT khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp ¸p dông ph­¬ng ph¸p khÊu trõ vµ khi ¸p dông doanh nghiÖp ph¶i thùc hiÖn ®Çy ®ñ chÕ ®é ho¸ ®¬n chøng tõ. VÒ ph­¬ng ph¸p tÝnh thuÕ nµy kh«ng cã g× ph¶i lµm thªm, nh­ng ®èi víi ph­¬ng ph¸p tÝnh thuÕ trùc tiÕp trªn GTGT th×: = x Mµ GTGT cña hµng ho¸, dÞch vô lµ kho¶n chªnh lÖch gi÷a gi¸ thanh to¸n cña hµng ho¸, dÞch vô b¸n ra vµ gi¸ thanh to¸n cña hµng ho¸, dÞch vô mua vµo t­¬ng øng víi lo¹i hµng ho¸ b¸n ra. C¸ch tÝnh trªn cho thÊy vÉn cßn cã hiÖn t­îng thuÕ chång thuÕ. §Ó kh¾c phôc nh­îc ®iÓm nµy, theo kinh nghiÖm cña mét sè n­íc b»ng c¸ch ¸p dông ph­¬ng ph¸p quy ®æi thuÕ suÊt GTGT (theo luËt thuÕ) thµnh thuÕ suÊt tÝnh theo gi¸ thanh to¸n nh­ sau: Y = Trong ®ã: X lµ thuÕ suÊt thuÕ GTGT theo LuËt thuÕ. Y lµ thuÕ suÊt GTGT quy ®æi. Vµ c¨n cø vµo thuÕ suÊt quy ®æi (Y) vµ gi¸ thanh to¸n trªn ho¸ ®¬n GTGT ta cã thÓ x¸c ®Þnh ®­îc thuÕ GTGT ph¶i nép vµ tõ ®ã x¸c ®Þnh ®­îc c¶ gi¸ b¸n. §©y lµ mét c¸ch tÝnh hîp lý, cã thÓ tham kh¶o vËn dông. 3-/ VÒ ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n thuÕ GTGT: §Ó thùc hiÖn ®­îc thuÕ GTGT, c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n, tæ chøc chøng tõ thanh to¸n ph¶i rÊt khoa häc. §©y lµ c«ng viÖc ph¶i cã thêi gian hoµn thiÖn vµ n©ng cao chÊt l­îng c«ng t¸c kÕ to¸n. ViÖc kÕ to¸n thuÕ GTGT ®­îc h­íng dÉn mét c¸ch cô thÓ trong th«ng t­ sè 100/1998/TT-BTC ngµy 15/7/1998 vµ ®­îc söa ®æi, bæ sung bëi c¸c th«ng t­ sè 180/1998/TT-BTC ngµy 26-12-1998 vµ th«ng t­ sè 120/1999/TT-BTC. §èi víi kÕ to¸n thuÕ GTGT em xin ®­a ra mét sè ý kiÕn sau: - §èi víi vËt t­ hµng ho¸ mua vÒ dïng ®ång thêi cho s¶n xuÊt kinh doanh hµng ho¸, dÞch vô chÞu thuÕ GTGT vµ kh«ng chÞu thuÕ GTGT. §èi víi tr­êng hîp kh«ng thÓ h¹ch to¸n riªng sè thuÕ GTGT ®Çu vµo th× toµn bé sè thuÕ GTGT ®Çu vµo sÏ ®­îc h¹ch to¸n vµo TK 133. Chu k× kÕ to¸n x¸c ®Þnh sè thuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ theo tû lÖ (%) gi÷a doanh thu chÞu thuÕ GTGT so víi tæng doanh thu b¸n ra, sè thuÕ GTGT ®Çu vµo kh«ng ®­îc khÊu trõ tÝnh vµo gi¸ vèn cña hµng ho¸ b¸n ra trong kú. Tr­êng hîp thuÕ GTGT kh«ng ®­îc khÊu trõ cã gi¸ trÞ lín th× ®­îc tÝnh vµo gi¸ vèn cña hµng ho¸ b¸n ra trong kú t­¬ng øng víi doanh thu trong kú, sè cßn l¹i ®­îc tÝnh vµo gi¸ vèn hµng b¸n ra cña kú kÕ to¸n sau. Quy ®Þnh nµy lµ kh«ng khoa häc bëi v×: nÕu kú kÕ to¸n sau doanh thu ®¹t thÊp ®¬n vÞ vÉn ph¶i kÕt chuyÓn toµn bé thuÕ GTGT kh«ng ®­îc khÊu trõ vµo gi¸ vèn hµng b¸n, sÏ g©y nªn t×nh tr¹ng lç gi¶. V× thuÕ GTGT kh«ng ®­îc khÊu trõ lµ mét bé phËn x¸c ®Þnh chÝnh x¸c kÕt qu¶ kinh doanh, nªn ph©n bæ dÇn thuÕ GTGT kh«ng ®­îc khÊu trõ t­¬ng øng víi doanh thu thùc hiÖn qua c¸c kú kÕ to¸n nh­ sau: Kú nµy: Nî TK 142 - Chi phÝ tr¶ tr­íc. Cã TK 133 - ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ. C¸c kú sau: Nî TK 632 - Gi¸ vèn hµng b¸n. Cã TK 142 - Chi phÝ tr¶ tr­íc. ViÖc h¹ch to¸n nh­ vËy sÏ hîp lý h¬n vµ tr¸nh ®­îc t×nh tr¹ng lç gi¶ cña doanh nghiÖp. - §èi víi c¸c ®¬n vÞ nép thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp quy ®Þnh: ThuÕ GTGT ®­îc h¹ch to¸n vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp (TK 642). §iÒu nµy kh«ng ph¶n ¸nh ®óng b¶n chÊt cña néi dung nghi Öp vô bëi v× chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp lµ mét chØ tiªu cã liªn quan ®Õn viÖc ph¶n ¸nh chÊt l­îng c«ng t¸c qu¶n lý doanh nghiÖp. Th«ng qua TK nµy cã thÓ ®¸nh gi¸ c«ng t¸c qu¶n lý doanh nghiÖp cã hiÖu qu¶ hay kh«ng. Cho nªn ë ®©y còng gièng nh­ thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt, thuÕ xuÊt khÈu, thuÕ GTGT nªn h¹ch to¸n gi¶m doanh thu (TK 511): Nî TK 511 : Doanh thu b¸n hµng. Cã TK 3331 : ThuÕ GTGT ph¶i nép. H¹ch to¸n nh­ vËy ngoµi chØ râ b¶n chÊt cña nghiÖp vô nã cßn gi¶m thiÓu c¸c bót to¸n ®¬n lÎ tr¸nh ®­îc sù phøc t¹p cho qu¸ tr×nh thùc hiÖn kÕ to¸n thuÕ GTGT. - §èi víi c¸c kho¶n chiÕt khÊu b¸n hµng, theo quy ®Þnh míi ®­îc ®­a vµo chi phÝ ho¹t ®éng tµi chÝnh, bëi vËy doanh nghiÖp kh«ng ®­îc ghi gi¶m sè thuÕ GTGT ph¶i nép. §©y lµ ®iÒu hîp lý v× nÕu ®­îc gi¶m thuÕ trong chiÕt khÊu b¸n hµng th× doanh nghiÖp cã thÓ tho¶ thuËn víi kh¸ch hµng tõ ®ã t×m c¸ch gian lËn, gi¶m thuÕ th«ng qua viÖc khai t¨ng chiÕt khÊu b¸n hµng. §èi víi gi¶m gi¸ hµng b¸n, lÏ ra còng ph¶i quy ®Þnh t­¬ng tù (kh«ng ®­îc ghi gi¶m thuÕ GTGT ph¶i nép trªn kho¶n gi¶m gi¸). V× doanh nghiÖp th«ng qua viÖc gi¶m gi¸ ®· thùc sù tiªu thô ®­îc hµng. §· ph¸t sinh doanh nghiÖp. Gi¶m gi¸ chÝnh lµ ®iÒu kiÖn mµ doanh nghiÖp ph¶i ®¸nh ®æi ®Ó cã thÓ tiªu thô ®­îc nhiÒu s¶n phÈm h¬n sau khi ®· c©n nh¾c lîi Ých nµo cao h¬n gi÷a hai ph­¬ng ¸n nµy. Nh­ng ®èi víi hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i (TK 531) th× viÖc gi¶m thuÕ GTGT trªn kho¶n hµng bÞ tr¶ l¹i lµ hîp lý v× thùc tÕ doanh nghiÖp kh«ng tiªu thô ®­îc hµng kh«ng ph¸t sinh doanh thu. 4-/ Hoµn thuÕ GTGT: VÒ vÊn ®Ò hoµn thuÕ GTGT cho c¸c doanh nghiÖp, ®Æc biÖt lµ trong tr­êng hîp ®Çu t­ tµi s¶n cè ®Þnh cho s¶n xuÊt kinh doanh. Do gi¸ trÞ tµi s¶n lµ lín nªn sè thuÕ GTGT ®Çu vµo tÝnh trªn tû lÖ (%) cña tµi s¶n lµ mét kho¶n tµi s¶n kh«ng ph¶i lµ nhá. §èi víi Nhµ n­íc, viÖc hoµn l¹i tøc thêi cho doanh nghiÖp sè thuÕ GTGT ®Çu vµo ph¸t sinh lín h¬n so víi sè thuÕ GTGT ®Çu ra cña doanh nghiÖp, cã thÓ g©y ra gi¶m thu t¹m thêi. Nh­ng vÒ phÝa c¸c doanh nghiÖp sè d­ nî cña TK 133 qu¸ lín trong thêi gian dµi (3 th¸ng ®èi víi tµi s¶n cè ®Þnh ®Çu t­ më réng chiÒu s©u, quý hoÆc n¨m ®èi víi tµi s¶n cè ®Þnh ®Çu t­ míi) lµm chËm vßng quay vèn cña doanh nghiÖp, gi¶m hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña ®ång vèn vµ ®«i khi doanh nghiÖp chÞu mÊt ®i nh÷ng c¬ héi kinh doanh do thiÕu vèn. Nh­ vËy cÇn cã mét c¬ chÕ hoµn thuÕ hîp lý, bëi v× xÐt vÒ l©u dµi ®ång vèn ë trong tay doanh nghiÖp sÏ ®em l¹i hiÖu qu¶ h¬n viÖc ®¶m b¶o sè thu t¹m thêi cña Nhµ n­íc vµ khi ®ång vèn ®­a vµo kinh doanh Nhµ n­íc sÏ t¨ng thu (ph¸t sinh thuÕ). Trong luËt thuÕ hiÖn nay, Nhµ n­íc ta ®· cè g¾ng thùc hiÖn viÖc hoµn thuÕ mét c¸ch nhanh chãng vµ thuËn lîi cho doanh nghiÖp, song trªn thùc tÕ sÏ kh«ng tr¸nh khái sù trËm trÔ, phøc t¹p do nh÷ng ng­êi thùc hiÖn t¹o nªn. KÕt luËn ThuÕ GTGT lµ mét s¾c thuÕ tiÕn bé, mÆc dï trong nã còng cßn kh«ng Ýt nh­îc ®iÓm nh­ vÒ ChÝnh phñ qu¶n lý, thu thuÕ tèn kÐm, thiÕu linh ho¹t mÒm dÎo kh«ng thËt thÝch hîp víi nÒn kinh tÕ míi b­íc ®Çu chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng víi nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ tham gia. Nh­ng chóng ta kh«ng thÓ phñ nhËn nh÷ng ­u ®iÓm cña nã. Nh÷ng khiÕm khuyÕt cña thuÕ GTGT nãi chung vµ vÒ h¹ch to¸n kÕ to¸n nãi riªng sÏ ®­îc bæ sung hoµn thiÖn dÇn trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn. "Bµn vÒ c«ng t¸c qu¶n lý vµ h¹ch to¸n thuÕ GTGT trong doanh nghiÖp" lµ mét ®Ò tµi réng vµ xung quanh nã sÏ kh«ng Ýt vÊn ®Ò n¶y sinh, ®­îc bµn c·i. Do tr×nh ®é b¶n th©n còng nh­ thêi gian nghiªn cøu cã h¹n nªn kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng sai xãt trong bµi viÕt nµy. Em kÝnh mong sù gãp ý cña c¸c thÇy c« vµ c¸c b¹n. Mét lÇn n÷a em xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c thÇy c« gi¸o ®· gióp ®ì em hoµn thµnh bµi viÕt nµy. Tµi liÖu tham kh¶o 1-/ Th«ng t­ sè 100/1998/TT-BTC, ngµy 15-7-1998. 2-/ Th«ng t­ sè 180/1998/TT-BTC, ngµy 26-12-1998. 3-/ Th«ng t­ sè 178/1998/TT-BTC, ngµy 26-12-1998. 4-/ Lý thuyÕt vµ thùc hµnh kinh tÕ chÝnh trÞ. Chñ biªn - PTS - Ph¹m V¨n C«ng. 5-/ Gi¸o tr×nh lý thuyÕt h¹ch to¸n kÕ to¸n. 6-/ ThuÕ vµ kÕ to¸n thuÕ Gi¸ trÞ gia t¨ng, thuÕ TNDN. T¸c gi¶ Ng« ThÕ Chi. 7-/ T¹p chÝ nghiªn cøu kinh tÕ - sè 12/1998. 8-/ T¹p chÝ Nhµ n­íc vµ ph¸p luËt - sè 3/1996. 9-/ T¹p chÝ kinh tÕ vµ ph¸t triÓn - sè 17/1997. Môc lôc

Các file đính kèm theo tài liệu này:

  • doc70583.DOC
Tài liệu liên quan