Đề án Bàn về hệ thống nguyên tắc và phương pháp tính giá áp dụng cho tính giá hàng tồn kho trong doanh nghiệp

t¾c kÕ to¸n chung ®­îc thõa nhËn bao gåm: v Nguyªn t¾c thùc thÓ kinh doanh v Nguyªn t¾c ho¹t ®éng liªn tôc v Nguyªn t¾c th­íc ®o tiÒn tÖ : lµ ®¬n vÞ ®ång nhÊt trong viÖc tÝnh to¸n vµ ghi chÐp c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh, kÕ to¸n chØ ph¶n ¸nh nh÷ng g× cã thÓ biÓu hiÖn b»ng tiÒn. v Nguyªn t¾c kú kÕ to¸n: lµ kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh mµ trong ®ã c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh ®­îc lËp. v Nguyªn t¾c kh¸ch quan: tµi liÖu do kÕ to¸n cung cÊp ph¶i mang tÝnh kh¸ch quan vµ kiÓm tra ®­îc. v Nguyªn t¾c chi phÝ : ViÖc tÝnh to¸n tµi s¶n, c«ng nî, vèn, doanh thu, chi phÝ ph¶i dùa trªn gi¸ trÞ thùc tÕ mµ kh«ng quan t©m ®Õn gi¸ thÞ tr­êng. v Nguyªn t¾c doanh thu thùc hiÖn v Nguyªn t¾c phï hîp v Nguyªn t¾c nhÊt qu¸n: mét ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n, mét khi ®· ®­îc chÊp nhËn th× kh«ng nªn thay ®æi theo tõng thêi kú. v Nguyªn t¾c c«ng khai: TÊt c¶ c¸c t­ liÖu vµ sù viÖc cã liªn quan ®Õn t×nh h×nh tµi chÝnh vµ kÕt qu¶ ho¹t ®éng ph¶i ®­îc th«ng b¸o cho nh÷ng ng­êi sö dông. v Nguyªn t¾c thËn träng v Nguyªn t¾c träng yÕu Trªn c¬ së c¸c nguyªn t¾c chung träng yÕu ®ã, kÕ to¸n tÝnh gi¸ cßn ph¶i tu©n thñ 3 nguyªn t¾c chñ yÕu cña ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ nh­ sau: Nguyªn t¾c 1: X¸c ®Þnh ®èi t­îng tÝnh gi¸ phï hîp §èi t­îng ®ã cã thÓ lµ tõng lo¹i vËt t­, hµng ho¸, tµi s¶n mua vµo; tõng lo¹i s¶n phÈm, dÞch vô thùc hiÖn... Tuy nhiªn trong nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh, ®èi t­îng tÝnh gi¸ cã thÓ më réng hoÆc thu hÑp l¹i. ViÖc më réng hay thu hÑp ®èi t­îng tÝnh gi¸ ph¶i dùa vµo ®Æc ®iÓm vËt t­, hµng ho¸, s¶n phÈm mua vµo, s¶n phÈm xuÊt ra; vµo ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt; vµo tr×nh ®é vµ yªu cÇu qu¶n lý... Nguyªn t¾c 2: Ph©n lo¹i chi phÝ hîp lý Tõ néi dung cña tÝnh gi¸ cã thÓ thÊy chi phÝ lµ bé phËn quan träng cÊu thµnh nªn gi¸ cña c¸c lo¹i tµi s¶n, vËt t­, hµng ho¸, dÞch vô, s¶n phÈm.Do chi phÝ sö dông ®Ó tÝnh gi¸ cã nhiÒu lo¹i, cã lo¹i liªn quan trùc tiÕp ®Õn tõng ®èi t­îng tÝnh gi¸, cã lo¹i liªn quan gi¸n tiÕp. Bëi vËy, cÇn ph©n lo¹i chi phÝ mét c¸ch hîp lý, khoa häc ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc tÝnh gi¸. Theo lÜnh vùc (ph¹m vi) chi phÝ, chi phÝ sÏ ®­îc chia lµm 4 lo¹i sau: ü Chi phÝ thu mua: Bao gåm toµn bé c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn viÖc thu mua vËt t­, tµi s¶n, hµng ho¸ nh­ chi phÝ vËn chuyÓn, bèc dì, b¶o qu¶n, chi phÝ bé phËn thu mua, hao hôt trong ®Þnh møc, chi phÝ l¾p ®Æt, ch¹y thö, chi phÝ kho hµng bÕn b·i... ü Chi phÝ s¶n xuÊt: Lµ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn viÖc s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm, thùc hiÖn lao vô, dÞch vô trong ph¹m vi ph©n x­ëng, bé phËn s¶n xuÊt. Chi phÝ s¶n xuÊt bao gåm: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung. ü Chi phÝ b¸n hµng : Lµ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn viÖc tiªu thô s¶n phÈm, hµng ho¸, lao vô, dÞch vô nh­ chi phÝ nh©n viªn b¸n hµng, chi phÝ vËt liÖu, bao gãi ... ü Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp: Lµ nh÷ng chi phÝ cã liªn quan ®Õn viÖc tæ chøc, ®iÒu hµnh, qu¶n lý ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Nguyªn t¾c 3: Lùa chän tiªu thøc ph©n bæ chi phÝ thÝch øng Trong mét sè tr­êng hîp vµ trong nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh, cã mét sè kho¶n chi phÝ cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn nhiÒu ®èi t­îng tÝnh gi¸ nh­ng kh«ng thÓ t¸ch riªng ra ®­îc. V× thÕ cÇn lùa chän tiªu thøc ph©n bæ hîp lý sao cho gÇn s¸t víi møc tiªu hao thùc tÕ nhÊt. Tiªu thøc ph©n bæ chi phÝ cho tõng ®èi t­îng tÝnh gi¸ phô thuéc vµo quan hÖ cña chi phÝ víi ®èi t­îng tÝnh gi¸. Th«ng th­êng c¸c tiªu thøc ®­îc lùa chän lµ tiªu thøc ph©n bæ chi phÝ theo hÖ sè, theo ®Þnh møc, theo giê m¸y lµm viÖc, theo tiÒn l­¬ng c«ng nh©n s¶n xuÊt, theo chi phÝ vËt liÖu chÝnh, theo sè l­îng, träng l­îng vËt t­, s¶n phÈm... C«ng thøc ph©n bæ nh­ sau: Tæng tiªu thøc ph©n bæ cña tÊt c¶ ®èi t­îng Tæng tiªu thøc ph©n bæ cña tõng ®èi t­îng Møc chi phÝ ph©n bæ cho tõng ®èi t­îng = x Tæng chi phÝ tõng lo¹i cÇn ph©n bæ ViÖc lùa chän tiªu thøc ph©n bæ nµo cÇn c¨n cø vµo t×nh h×nh cô thÓ, dùa trªn quan hÖ cña chi phÝ víi ®èi t­îng tÝnh gi¸. 3. C¸c ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ hµng tån kho 3.1. Néi dung vµ tr×nh tù tÝnh gi¸ hµng tån kho mua vµo §Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt - kinh doanh, c¸c doanh nghiÖp cÇn cã 3 yÕu tè c¬ b¶n lµ lao ®éng, t­ liÖu lao ®éng vµ ®èi t­îng lao ®éng. C¸c yÕu tè nµy ®­îc h×nh thµnh chñ yÕu do doanh nghiÖp mua s¾m. Hµng tån kho mua vµo bao gåm: nguyªn vËt liÖu, c«ng cô dông cô sö dông cho s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm, hµng ho¸ ®Ó b¸n. Tuy kh¸c nhau vÒ tÝnh chÊt vµ môc ®Ých sö dông nh­ng viÖc tÝnh gi¸ hµng tån kho mua vµo ph¶i ph¶n ¸nh ®­îc gi¸ ban ®Çu cña hµng tån kho. Cã thÓ kh¸i qu¸t tr×nh tù tÝnh gi¸ hµng tån kho mua vµo qua c¸c b­íc sau: üB­íc 1: X¸c ®Þnh gi¸ mua ghi trªn ho¸ ®¬n cña ng­êi b¸n (gi¸ mua hµng tån kho). Gi¸ mua ghi trªn ho¸ ®¬n cña ng­êi b¸n lµ gi¸ ®Ó ng­êi b¸n ghi nhËn doanh thu. Gi¸ ®ã cã thÓ lµ tæng gi¸ thanh to¸n bao gåm c¶ thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng (víi c¸c doanh nghiÖp tÝnh thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp hoÆc vËt liÖu, c«ng cô dông cô mua vµo cho ho¹t ®éng phóc lîi sù nghiÖp hoÆc ®­a vµo ®Ó s¶n xuÊt mÆt hµng kh«ng chÞu thuÕ GTGT) hay gi¸ kh«ng cã thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng (víi doanh nghiÖp tÝnh thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ). Ngoµi ra trong mét sè tr­êng hîp nhÊt ®Þnh, tÝnh vµo gi¸ mua tµi s¶n cßn bao gåm sè thuÕ nhËp khÈu ph¶i nép (nÕu lµ hµng nhËp khÈu). CÇn l­u ý r»ng, trong tr­êng hîp ®­îc gi¶m gi¸ hµng mua do hµng mua kh«ng ®óng quy c¸ch phÈm chÊt th× kho¶n nµy sÏ ®­îc trõ khái gi¸ hµng tån kho mua vµo. ü B­íc 2: TËp hîp toµn bé chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh thu mua hµng tån kho. Chi phÝ thu mua tµi s¶n bao gåm nhiÒu lo¹i nh­ chi phÝ vËn chuyÓn, bèc dì, chi phÝ bé phËn thu mua...NÕu nh÷ng chi phÝ nµy cã liªn quan ®Õn viÖc thu mua mét lo¹i vËt t­, hµng ho¸ th× tËp hîp trùc tiÕp cho lo¹i vËt t­, hµng ho¸ ®ã. Cßn nÕu nh÷ng chi phÝ nµy ®Õn nhiÒu lo¹i vËt t­, hµng ho¸ th× ph©n bæ cho tõng lo¹i theo tiªu thøc phï hîp (träng l­îng, sè l­îng, thÓ tÝch...) ü B­íc 3: Tæng hîp chi phÝ vµ tÝnh ra gi¸ ban ®Çu (gi¸ thùc tÕ) vËt t­, hµng ho¸ mua vµo. Gi¸ thùc tÕ hµng tån kho mua vµo = Gi¸ mua ghi trªn ho¸ ®¬n - Gi¶m gi¸ hµng mua + Chi phÝ thu mua Ø So s¸nh víi chuÈn mùc míi Trªn ®©y, lµ nh÷ng b­íc tÝnh gi¸ hµng tån kho mua vµo c¬ b¶n vµ tæng qu¸t cho tÊt c¶ c¸c lo¹i hµng tån kho. Tuy nhiªn hiÖn nay chÝnh phñ ®· ban hµnh quyÕt ®Þnh 149/2001/BTC ngµy 31/12/2001 V/V vµ th«ng t­ 89/2002/TT/-BTC ngµy 9/10/2002 h­íng dÉn kÕ to¸n thùc hiÖn 4 chuÈn mùc kÕ to¸n ViÖt Nam, trong ®ã cã chuÈn mùc sè 2 hµng tån kho. Ta ®i vµo néi dung tÝnh gi¸ hµng tån kho trªn c¬ së chuÈn mùc míi nh­ sau: Nguyªn t¾c tÝnh gi¸ hµng tån kho tÝnh theo gi¸ gèc, bao gåm chi phÝ mua, chi phÝ chÕ biÕn, c¸c chi phÝ liªn quan trùc tiÕp kh¸c ph¸t sinh ®Ó cã ®­îc hµng tån kho ë ®Þa ®iÓm vµ tr¹ng th¸i hiÖn t¹i. Chi phÝ chÕ biÕn vµ chi phÝ trùc tiÕp kh¸c (nÕu cã) Gi¸ gèc hµng tån kho Chi phÝ mua ChiÕt khÊu th­¬ng m¹i & gi¶m gi¸ hµng mua = + - Trong ®ã: ü Chi phÝ mua: cña hµng tån kho bao gåm gi¸ mua, c¸c lo¹i thuÕ kh«ng ®­îc hoµn l¹i, chi phÝ vËn chuyÓn, bèc xÕp, b¶o qu¶n trong qu¸ tr×nh mua hµng vµ c¸c chi phÝ kh¸c cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn viÖc mua hµng tån kho. ü Chi phÝ chÕ biÕn: Bao gåm nh÷ng chi phÝ cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn s¶n xuÊt s¶n phÈm, nh­ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung cè ®Þnh vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung biÕn ®æi ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh chuyÓn ho¸ NVL thµnh thµnh phÈm. ChÝ phÝ s¶n xuÊt chung cè ®Þnh lµ nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt gi¸n tiÕp, th­êng kh«ng thay ®æi theo sè l­îng s¶n phÈm s¶n xuÊt, nh­ chi phÝ khÊu hao, chi phÝ b¶o d­ìng m¸y mãc thiÕt bÞ... vµ chi phÝ qu¶n lý hµnh chÝnh ë c¸c ph©n x­ëng s¶n xuÊt. Chi phÝ s¶n xuÊt chung biÕn ®æi lµ nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt gi¸n tiÕp, th­êng thay ®æi trùc tiÕp hoÆc gÇn nh­ trùc tiÕp theo sè l­îng s¶n phÈm s¶n xuÊt. ü Chi phÝ liªn quan trùc tiÕp kh¸c: Bao gåm c¸c kho¶n chi phÝ kh¸c ngoµi chi phÝ mua vµ chi phÝ chÕ biÕn hµng tån kho. VÝ dô, trong gi¸ gèc thµnh phÈm cã thÓ bao gåm chi phÝ thiÕt kÕ s¶n phÈm cho mét ®¬n ®Æt hµng cô thÓ. ü Chi phÝ kh«ng tÝnh vµo gi¸ gèc hµng tån kho: Bao gåm chi phÝ NVL, chi phÝ nh©n c«ng vµ c¸c chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh kh¸c ph¸t sinh trªn møc b×nh th­êng; Chi phÝ b¶o qu¶n hµng tån kho trõ c¸c kho¶n b¶o qu¶n hµng tån kho cÇn thiÕt cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt tiÕp theo vµ chi phÝ b¶o qu¶n, chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp. Mét quy ®Þnh míi ban hµnh lµ kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh nghiªn cøu vµ xuÊt ph¸t tõ ®ßi hái cña thùc tÕ. Tuy vËy, chóng ta thiÕt nghÜ r»ng liÖu chi phÝ s¶n xuÊt chung cã cÇn thiÕt ph¶i ph©n lo¹i thµnh chi phÝ cè ®Þnh vµ biÕn ®æi nh­ vËy kh«ng? §©y lµ kh¸i niÖm thuéc vÒ lÜnh vùc cña kÕ to¸n qu¶n trÞ, trong thùc tÕ kÕ to¸n tµi chÝnh kh«ng cÇn quan t©m ®Õn vÊn ®Ò nµy. Ngoµi ra, hµng tån kho t¨ng lªn cßn do Nhµ N­íc cÊp, do c¸c bªn gãp vèn liªn doanh, do ®­îc biÕu tÆng, ®­îc tÆng th­ëng, vËt liÖu tù s¶n xuÊt, vËt liÖu lµm phÕ liÖu. ü Hµng tån kho do Nhµ n­íc hoÆc cÊp trªn cÊp Gi¸ thùc tÕ hµng tån kho = Gi¸ trÞ HTK ghi trªn biªn b¶n bµn giao + Chi phÝ kh¸c (nÕu cã) ü Hµng tån kho do c¸c bªn gãp vèn liªn doanh Gi¸ thùc tÕ hµng tån kho = Gi¸ do héi ®ång ®Þnh gi¸ x¸c ®Þnh + Chi phÝ kh¸c (nÕu cã) ü Hµng tån kho ®­îc biÕu, ®­îc tÆng th­ëng Gi¸ thùc tÕ hµng tån kho = Gi¸ trÞ hµng tån kho ®­îc biÕu tÆng + Chi phÝ kh¸c (nÕu cã) ü §èi víi nguyªn vËt liÖu tù s¶n xuÊt Gi¸ thùc tÕ vËt liÖu = Gi¸ trÞ vËt liÖu xuÊt ®Ó chÕ biÕn + Chi phÝ chÕ biÕn kh¸c (tù lµm hoÆc thuª ngoµi) ü §èi víi nguyªn vËt liÖu lµm phÕ liÖu: Gi¸ thùc tÕ vËt liÖu cã thÓ lµ gi¸ ­íc tÝnh hoÆc gi¸ kÕ ho¹ch hoÆc gi¸ b¸n trªn thÞ tr­êng. 3.2. Néi dung vµ tr×nh tù tÝnh gi¸ s¶n phÈm, dÞch vô s¶n xuÊt Bªn c¹nh nh÷ng lo¹i hµng tån kho ®­îc h×nh thµnh do mua s¾m, do nhËn cÊp ph¸t, nhËn liªn doanh, do biÕu tÆng...th× cã mét lo¹i hµng tån kho ®­îc h×nh thµnh th«ng qua qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. §ã lµ s¶n phÈm dë dang, thµnh phÈm. ViÖc tÝnh gi¸ s¶n phÈm, dÞch vô s¶n xuÊt ra cã thÓ tiÕn hµnh theo tr×nh tù sau: ü B­íc 1: TËp hîp c¸c chi phÝ trùc tiÕp (vËt liÖu trùc tiÕp, nh©n c«ng trùc tiÕp) cã liªn quan ®Õn tõng ®èi t­îng tÝnh gi¸. ü B­íc 2: TËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung cho c¸c ®èi t­îng tÝnh gi¸ cã liªn quan. ü B­íc 3: X¸c ®Þnh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang cuèi kú. v X¸c ®Þnh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang theo s¶n l­îng ­íc tÝnh t­¬ng ®­¬ng v X¸c ®Þnh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang theo 50% chi phÝ chÕ biÕn vX¸c ®Þnh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang theo chi phÝ vËtliÖu chÝnh v X¸c ®Þnh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang theo chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp hoÆc theo chi phÝ trùc tiÕp v X¸c ®Þnh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang theo chi phÝ ®Þnh møc hoÆc kÕ ho¹ch... ü B­íc 4: TÝnh ra tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm. Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm,dÞch vô hoµn thµnh = Gi¸ trÞ s¶n phÈm dÞch vô dë dang ®Çu kú + Chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ ph¸t sinh trong kú - Gi¸ trÞ s¶n phÈm dÞch vô dë dang cuèi kú 3.3. Néi dung vµ tr×nh tù tÝnh gi¸ hµng tån kho xuÊt dïng cho SX-KD §Ó x¸c ®Þnh ®­îc kÕt qu¶ tiªu thô s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô, bªn c¹nh c¸c yÕu tè nh­ doanh thu thuÇn, chi phÝ qu¶n lý, chi phÝ b¸n hµng, kÕ to¸n cÇn thiÕt ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc trÞ gi¸ vèn cña hµng tiªu thô. TrÞ gi¸ vèn cña hµng tiªu thô ®­îc tÝnh theo gi¸ gèc, nhËp kho gi¸ nµo th× xuÊt b¸n ®­îc tÝnh theo gi¸ ®ã. Tuy nhiªn tuú thuéc ®Æc ®iÓm kinh doanh trong tõng lÜnh vùc mµ trÞ gi¸ vèn cña hµng tiªu thô ®­îc x¸c ®Þnh kh¸c nhau. Víi doanh nghiÖp s¶n xuÊt, trÞ gi¸ vèn cña hµng xuÊt b¸n ®­îc tÝnh theo gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ. Cßn víi doanh nghiÖp th­¬ng m¹i, trÞ gi¸ vèn cña hµng xuÊt b¸n bao gåm 2 bé phËn: TrÞ gi¸ mua cña hµng tiªu thô & phÝ thu mua ph©n bæ cho hµng tiªu thô. Víi doanh nghiÖp kinh doanh dÞch vô, trÞ gi¸ vèn cña hµng tiªu thô chÝnh lµ gi¸ thµnh thùc tÕ cña dÞch vô®· thùc hiÖn víi kh¸ch hµng. Cßn ®èi víi doanh nghiÖp s¶n xuÊt, ®Ó tÝnh ®­îc gi¸ thµnh s¶n phÈm, cÇn ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc gi¸ cña vËt t­ xuÊt dïng. Gi¸ cña vËt t­ xuÊt dïng cho s¶n xuÊt ®­îc tÝnh theo gi¸ gèc vËt t­ mua vµo. Cã thÓ kh¸i qu¸t tr×nh tù tÝnh gi¸ s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô, hµng ho¸ tiªu thô vµ gi¸ vËt t­ xuÊt dïng cho s¶n xuÊt kinh doanh qua c¸c b­íc sau: ü B­íc 1: X¸c ®Þnh sè l­îng s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô tiªu thô theo tõng lo¹i vµ theo tõng kh¸ch hµng cïng víi sè l­îng vËt liÖu, c«ng cô xuÊt dïng cho s¶n xuÊt kinh doanh. ü B­íc 2: X¸c ®Þnh gi¸ ®¬n vÞ cña tõng lo¹i hµng xuÊt b¸n, xuÊt dïng (víi s¶n phÈm, dÞch vô: Gi¸ thµnh s¶n xuÊt; víi hµng ho¸: ®¬n gi¸ mua; víi vËt t­ xuÊt dïng: Gi¸ gèc xuÊt kho). ü B­íc 3: Ph©n bæ phÝ thu mua cho hµng tiªu thô (víi kinh doanh th­¬ng m¹i) theo tiªu phï hîp (sè l­îng, träng l­îng, doanh thu, trÞ gi¸ mua...) 3.4. C¸c ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ hµng tån kho xuÊt dïng cho s¶n xuÊt-kinh doanh 3.4.1. Hµng tån kho xuÊt dïng tÝnh theo gi¸ thùc tÕ a. TÝnh theo gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n Theo ph­¬ng ph¸p nµy, gi¸ thùc tÕ hµng xuÊt kho(xuÊt dïng, xuÊt b¸n, xuÊt gãp vèn liªn doanh...) trong kú ®­îc tÝnh theo c«ng thøc sau: Gi¸ thùc tÕ hµng xuÊt kho = Sè l­îng hµng xuÊt kho x Gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n Khi sö dông gi¸ b×nh qu©n , cã thÓ sö dông d­íi ba d¹ng: ü Gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n c¶ kú dù tr÷: Sè l­îng hµng thùc tÕ tån ®Çu kú vµ nhËp trong kú Gi¸ trÞ thùc tÕ hµng tån ®Çu kú vµ nhËp trong kú Gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n c¶ kú dù tr÷ = Gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n c¶ kú dù tr÷ ®­îc x¸c ®Þnh sau khi kÕt thóc kú h¹ch to¸n (th¸ng, quý) nªn cã thÓ ¶nh h­ëng ®Õn c«ng t¸c quyÕt to¸n. Tuy nhiªn, c¸ch tÝnh nµy ®¬n gi¶n, Ýt tèn c«ng søc. ü Gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n cuèi kú tr­íc: Sè l­îng hµng thùc tÕ tån kho cuèi kú tr­íc (hoÆc ®Çu kú nµy) Gi¸ trÞ thùc tÕ hµng tån cuèi kú tr­íc (hoÆc ®Çu kú nµy) Gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n cuèi kú tr­íc = TrÞ gi¸ thùc tÕ cña hµng xuÊt dïng kú nµy sÏ tÝnh theo gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n cuèi kú tr­íc. Ph­¬ng ph¸p nµy ®¬n gi¶n, dÔ lµm, b¶o ®¶m tÝnh kÞp thêi cña sè liÖu kÕ to¸n mÆc dÇu ®é chÝnh x¸c kh«ng cao v× kh«ng tÝnh ®Õn sù biÕn ®éng cña gi¸ c¶ kú nµy. ü Gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n sau mçi lÇn nhËp: Ph­¬ng ph¸p nµy võa ®¶m b¶o tÝnh kÞp thêi cña sè liÖu kÕ to¸n võa ph¶n ¸nh ®­îc t×nh h×nh biÕn ®éng cña gi¸ c¶. Tuy nhiªn, khèi l­îng tÝnh to¸n lín, tèn nhiÒu c«ng søc bëi v×, cø sau mçi lÇn hµng nhËp kho, kÕ to¸n l¹i ph¶i tÝnh to¸n l¹i gi¸ b×nh qu©n. Sè l­îng hµng thùc tÕ tån kho sau mçi lÇn nhËp Gi¸ trÞ thùc tÕ hµng tån kho mçi lÇn nhËp Gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n sau mçi lÇn nhËp = Ph­¬ng ph¸p gi¸ b×nh qu©n ®¬n gi¶n, dÔ lµm, kh«ng mang tÝnh ¸p ®Æt chi phÝ cho tõng ®èi t­îng cô thÓ nh­ mét sè ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n hµng tån kho kh¸c. H¬n n÷a nh÷ng ng­êi ¸p dông ph­¬ng ph¸p nµy ®Òu cho r»ng thùc tÕ lµ c¸c doanh nghiÖp th­êng kh«ng thÓ ®o l­êng mét c¸ch chÝnh x¸c vÒ qu¸ tr×nh l­u chuyÓn cña hµng nhËp, xuÊt trong doanh nghiÖp vµ do vËy nªn x¸c ®Þnh gi¸ trÞ thùc tÕ hµng xuÊt kho theo ph­¬ng ph¸p b×nh qu©n. §iÒu nµy cµng mang tÝnh thuyÕt phôc víi nh÷ng lo¹i hµng tån kho mµ chóng cã tÝnh ®ång ®Òu, kh«ng kh¸c nhau vÒ b¶n chÊt. b. TÝnh theo gi¸ mua thùc tÕ lÇn cuèi cïng: Gi¸ thùc tÕ hµng tån kho cuèi kú = Sè l­îng hµng tån kho cuèi kú x §¬n gi¸ mua lÇn cuèi cïng trong kú Trong thùc tÕ cã nh÷ng doanh nghiÖp cã nhiÒu chñng lo¹i hµng tån kho víi mÉu m· kh¸c nhau, gi¸ trÞ thÊp, l¹i ®­îc xuÊt dïng th­êng xuyªn th× sÏ kh«ng cã ®iÒu kiÖn ®Ó kiÓm kª tõng nghiÖp vô xuÊt kho. Trong ®iÒu kiÖn ®ã, doanh nghiÖp ph¶i tÝnh gi¸ cho sè l­îng hµng tån kho cuèi kú tr­íc, sau ®ã míi x¸c ®Þnh ®­îc gi¸ thùc tÕ cña hµng tån kho trong kú: Gi¸ thùc tÕ hµng xuÊt kho = Gi¸ thùc tÕ hµng tån kho ®Çu kú + Gi¸ thùc tÕ hµng nhËp trong kú - Gi¸ thùc tÕ hµng tån kho cuèi kú Ph­¬ng ph¸p nµy ®¬n gi¶n, nhanh chãng nh­ng ®é chÝnh x¸c kh«ng cao, kh«ng ph¶n ¸nh ®­îc sù biÕn ®éng cña gi¸ c¶, kh«ng x¸c ®Þnh ®­îc phÇn mÊt m¸t vµ thiÕu hôt. Ph­¬ng ph¸p nµy th­êng sö dông trong h¹ch to¸n hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú. c. TÝnh theo gi¸ thùc tÕ nhËp tr­íc, xuÊt tr­íc (FIFO) Theo ph­¬ng ph¸p nµy, gi¶ thiÕt sè hµng nµo nhËp tr­íc sÏ xuÊt tr­íc, xuÊt hÕt sè nhËp tr­íc míi xuÊt ®Õn sè nhËp sau theo gi¸ thùc tÕ cña tõng sè hµng xuÊt. Nãi c¸ch kh¸c, c¬ së cña ph­¬ng ph¸p nµy lµ gi¸ thùc tÕ cña hµng mua tr­íc sÏ ®­îc dïng lµm gi¸ ®Ó tÝnh gi¸ thùc tÕ hµng xuÊt tr­íc vµ do vËy, gi¸ trÞ hµng tån kho cuèi kú sÏ lµ gi¸ thùc tÕ cña sè hµng mua vµo sau cïng trong kú.C¸c doanh nghiÖp quan t©m ®Õn viÖc xuÊt kho sè hµng tån kho cò tr­íc khi xuÊt sè sè hµng míi nhËp vµo ®Ó tr¸nh t×nh tr¹ng h­ háng sè hµng cò. §Æc ®iÓm quan träng nhÊt cña ph­¬ng ph¸p FIFO lµ dùa trªn kh¸i niÖm dßng vËn ®éng cña hµng tån kho. §iÒu nµy cã nghÜa lµ ph­¬ng ph¸p nµy cho thÊy c¸ch hµng tån kho ®­îc nhËp kho vµ xuÊt kho. VÒ mÆt lý thuyÕt, cho dï doanh nghiÖp ¸p dông ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn hay kiÓm kª ®Þnh kú, th× gi¸ trÞ hµng tån kho vµ tæng gi¸ thùc tÕ xuÊt kho lµ nh­ nhau. Ø ¦u ®iÓm cña ph­¬ng ph¸p FIFO lµ gi¸ trÞ hµng tån kho cuèi kú chÝnh lµ gi¸ trÞ hµng mua vµo sau cïng. Ph­¬ng ph¸p nµy thÝch hîp víi ®iÒu kiÖn hµng tån kho lu©n chuyÓn nhanh. Ph­¬ng ph¸p nµy nãi chung cung cÊp mét sù ­íc tÝnh hîp lý vÒ gi¸ trÞ hµng tån kho cuèi kú trªn b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n, ®Æc biÖt trong ®iÒu kiÖn cã nh÷ng lÇn mua hµng nh­ng ch­a cã gi¸ ®¬n vÞ. Ø Tuy nhiªn, nh­îc ®iÓm: ph­¬ng ph¸p nµy cã lµ c¸c chi phÝ ph¸t sinh hiÖn hµnh kh«ng phï hîp víi doanh thu ph¸t sinh hiÖn hµnh. Doanh thu hiÖn hµnh cã ®­îc do c¸c chi phÝ hµng tån kho vµo kho tõ tr­íc, ®iÒu nµy cã thÓ dÉn tíi viÖc thiÕu chÝnh x¸c cña l·i gép vµ thu nhËp thuÇn. d. TÝnh theo gi¸ thùc tÕ nhËp sau, xuÊt tr­íc (LIFO) Ph­¬ng ph¸p nhËp sau, xuÊt tr­íc dùa trªn dßng vËn ®éng cña chi phÝ thay v× dßng vËn ®éng cña hµng tån kho nh­ ph­¬ng ph¸p FIFO. Ph­¬ng ph¸p nµy ®¶m b¶o ®­îc nguyªn t¾c phï hîp gi÷a doanh thu vµ chi phÝ. Theo ph­¬ng ph¸p nµy nh÷ng hµng mua sau cïng sÏ ®­îc xuÊt ra tr­íc tiªn, ng­îc l¹i víi ph­¬ng ph¸p FIFO. Theo ph­¬ng ph¸p nµy, nÕu doanh nghiÖp ¸p dông ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn hay kiÓm kª ®Þnh kú, th× gi¸ trÞ hµng tån kho vµ tæng gi¸ thùc tÕ xuÊt kho lµ kh¸c nhau v× ph­¬ng ph¸p LIFO theo hÖ thèng th­êng xuyªn xo¸ bá dÇn c¸c ®ît tån kho nªn c¸c gi¸ trÞ tÝnh ®­îc kh«ng gièng nh­ khi tÝnh theo hÖ thèng ®Þnh kú. Ø C¸c ­u, nh­îc ®iÓm cña ph­¬ng ph¸p LIFO: ü¦u ®iÓm: Ph­¬ng ph¸p nµy cho phÐp ®¶m b¶o nguyªn t¾c doanh thu vµ chi phÝ, cô thÓ lµ c¸c chi phÝ míi ph¸t sinh sÏ phï hîp víi doanh thu còng võa ®­îc chÝnh c¸c hµng tån kho nµy t¹o ra . §iÒu nµy dÉn ®Õn viÖc kÕ to¸n sÏ cung cÊp nh÷ng th«ng tin ®Çy ®ñ vµ chÝnh x¸c h¬n vÒ thu nhËp cña doanh nghiÖp trong kú. Ph­¬ng ph¸p nµy ®Æc biÖt ®óng trong ®iÒu kiÖn l¹m ph¸t. Mét ­u ®iÓm n÷a lµ nã c¶i thiÖn dßng tiÒn lu©n chuyÓn . Do sè thuÕ ph¶i nép Ýt h¬n vµ thêi h¹n nép cã thÓ ®­îc tr× ho·n nªn doanh nghiÖp cã thÓ sö dông kho¶n tiÒn nµy ®Ó cho c¸c môc tiªu ®Çu t­ kh¸c. Mét ­u ®iÓm n÷a lµ nã h¹n chÕ ®­îc tèi ®a sù t¸c ®éng cña viÖc hµng tån kho gi¶m gi¸ trong t­¬ng lai ®èi víi thu nhËp. Ph­¬ng ph¸p nµy h¹n chÕ tíi møc thÊp nhÊt viÖc ghi ®iÒu chØnh gi¶m lîi nhuËn cña doanh nghiÖp trong ®iÒu kiÖn gi¸ cña hµng tån kho gi¶m ®i. ü Nh­îc ®iÓm: Thø nhÊt : Ph­¬ng ph¸p nµy dÉn ®Õn thu nhËp thuÇn cña doanh nghiÖp gi¶m trong ®iÒu kiÖn l¹m ph¸t. C¸c nhµ qu¶n lý trong doanh nghiÖp d­êng nh­ thÝch viÖc b¸o c¸c l·i thuÇn t¨ng h¬n lµ thÊy viÖc thuÕ ph¶i nép gi¶m ®i. Thø hai : Theo ph­¬ng ph¸p nµy hµng tån kho cã thÓ bÞ ®¸nh gi¸ gi¶m trªn b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n. ViÖc ®¸nh gi¸ hµng tån kho ®Ó lËp b¸o c¸o kÕ to¸n th«ng th­êng kh«ng ®­îc cËp nhËt bëi hµng tån kho vµo kho tr­íc vÉn cßn n»m trong kho. ViÖc ®¸nh gi¸ gi¶m nµy lµm cho vèn l­u ®éng cña doanh nghiÖp gi¶m thÊp h¬n so víi thùc tÕ hµng tån kho. Ø ThuÕ vµ ph­¬ng ph¸p LIFO: ThuÕ lµ nguyªn nh©n lµm cho ph­¬ng ph¸p LIFO ®­îc ¸p dông phæ biÕn. Khi møc gi¸ cña hµng tån kho t¨ng vµ sè l­îng hµng kh«ng ®æi th× dÉn ®Õn gi¸ vèn hµng b¸n t¨ng. §iÒu nµy ®ång nghÜa víi l·i rßng gi¶m ®i vµ cuèi cïng lµ thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ph¶i nép gi¶m xuèng. MÆc dï trong t­¬ng lai gi¸ c¶ cña hµng tån kho cã thÓ gi¶m ®i th× doanh nghiÖp ®· gi¶m ®i ®­îc mét phÇn nµo thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ph¶i nép (trong mét hoÆc nhiÒu kú nµo ®ã). Vµ h¬n n÷a ®©y còng lµ lý do doanh nghiÖp cã thÓ tr× ho·n nép thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp. e. TÝnh theo gi¸ thùc tÕ ®Ých danh Ph­¬ng ph¸p gi¸ thùc tÕ ®Ých danh (cßn gäi lµ ph­¬ng ph¸p ®Æc ®iÓm riªng hay ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp) ®­îc sö dông víi c¸c lo¹i hµng cã gi¸ trÞ cao vµ cã tÝnh t¸ch biÖt nh­ vµng b¹c, kim lo¹i quý hiÕm...Theo ph­¬ng ph¸p nµy, hµng ®­îc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ theo ®¬n chiÕc hay tõng l« vµ gi÷ nguyªn tõ lóc nhËp vµo cho ®Õn lóc xuÊt dïng. Khi xuÊt hµng nµo (hay l« hµng nµo) sÏ x¸c ®Þnh theo gi¸ thùc tÕ ®Ých danh cña hµng (hay l« hµng) ®ã. Ph­¬ng ph¸p nµy thÓ hiÖn ®­îc thùc tÕ sù t­¬ng xøng phï hîp gi÷a doanh thu chi phÝ cña hµng b¸n ra. Tuy nhiªn ph­¬ng ph¸p nµy kh«ng mang l¹i th«ng tin bæ Ých cho viÖc ra quyÕt ®Þnh kinh doanh. 3.4.2. Hµng tån kho xuÊt dïng tÝnh theo gi¸ h¹ch to¸n. §èi víi doanh nghiÖp cã nhiÒu chñng lo¹i hµng tån kho, gi¸ c¶ th­êng xuyªn biÕn ®éng, nghiÖp vô nhËp xuÊt hµng tån kho diÔn ra th­êng xuyªn th× viÖc h¹ch to¸n theo gi¸ thùc tÕ trë nªn phøc t¹p tèn nhiÒu c«ng søc vµ nhiÒu khi kh«ng thùc hiÖn ®­îc. Do ®ã viÖc h¹ch to¸n hµng ngµy nªn sö dông gi¸ h¹ch to¸n. Gi¸ h¹ch to¸n lµ gi¸ kÕ ho¹ch hoÆc mét lo¹i gi¸ æn ®Þnh nµo ®ã trong kú. Khi ¸p dông ph­¬ng ph¸p nµy, toµn bé hµng biÕn ®éng trong kú ®­îc ph¶n ¸nh theo gi¸ h¹ch to¸n. Cuèi kú, kÕ to¸n sÏ tiÕn hµnh ®iÒu chØnh tõ gi¸ h¹ch to¸n sang gi¸ thùc tÕ theo c«ng thøc: Gi¸ thùc tÕ cña hµng xuÊt dïng trong kú(hoÆc tån cuèi kú) = Gi¸ h¹ch to¸n cña hµng xuÊt dïng trong kú( hoÆc tån cuèi kú) x HÖ sè gi¸ Trong ®ã : Gi¸ h¹ch to¸n hµng tån ®Çu kú vµ nhËp trong kú Gi¸ thùc tÕ hµng tån ®Çu kú vµ nhËp trong kú HÖ sè gi¸ = HÖ sè gi¸ cã thÓ tÝnh cho tõng lo¹i, tõng nhãm hoÆc tõng thø hµng chñ yÕu tuú thuéc vµo yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý cña ®¬n vÞ h¹ch to¸n. Ph­¬ng ph¸p hÖ sè gi¸ cho phÐp kÕt hîp chÆt chÏ h¹ch to¸n chi tiÕt vµ h¹ch to¸n tæng hîp vÒ hµng tån kho trong c«ng t¸c tÝnh gi¸, nªn c«ng viÖc tÝnh gi¸ ®­îc tiÕn hµnh nhanh chãng vµ kh«ng bÞ phô thuéc vµo sè l­îng danh ®iÓm hµng tån kho, sè lÇn nhËp, xuÊt cña mçi lo¹i nhiÒu hay Ýt. Ph­¬ng ph¸p nµy thÝch hîp víi nh÷ng doanh nghiÖp cã nhiÒu chñng lo¹i hµng tån kho vµ ®éi ngò kÕ to¸n cã tr×nh ®é chuyªn m«n cao. 3.5. So s¸nh c¸c ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ vËt t­, hµng ho¸ xuÊt dïng cho SX-KD. Trong mét thÞ tr­êng æn ®Þnh, khi gi¸ c¶ kh«ng ®æi, viÖc lùa chän ph­¬ng ph¸p ®Þnh gi¸ hµng tån kho nµo kh«ng quan träng l¾m. Khi gi¸ kh«ng ®æi tõ kú nµy sang kú kh¸c th× tÊt c¶ c¸c ph­¬ng ph¸p ®Òu cho cïng mét kÕt qu¶. Tuy nhiªn trong mét thÞ tr­êng kh«ng æn ®Þnh gi¸ c¶ lªn xuèng thÊt th­êng, mçi ph­¬ng ph¸p cã thÓ cho mét kÕt qu¶ kh¸c nhau. Khi gi¸ mua vµo t¨ng lªn qua c¸c kú, NÕu ¸p dông ph­¬ng ph¸p FIFO sÏ cho kÕt qu¶ trÞ gi¸ vèn cña hµng b¸n thÊp nhÊt, lîi nhuËn cao nhÊt vµ dÜ nhiªn thuÕ thu nhËp còng sÏ cao h¬n c¸c ph­¬ng ph¸p kh¸c; ®ång thêi gi¸ trÞ hµng tån kho còng sÏ cao h¬n c¸c ph­¬ng ph¸p kh¸c. Ng­îc l¹i, ph­¬ng ph¸p LIFO cho kÕt qu¶ trÞ gi¸ vèn cña hµng b¸n cao nhÊt, l·i gép thÊp nhÊt vµ thu nhËp thuÇn thÊp nhÊt tõ ®ã gi¶m thuÕ thu nhËp vµ gi¶m gi¸ trÞ hµng tån kho. KÕt qu¶ cña ph­¬ng ph¸p trung b×nh gia quyÒn sÏ n»m gi÷a hai ph­¬ng ph¸p FIFO vµ LIFO, cßn kÕt qu¶ cña ph­¬ng ph¸p gi¸ thùc tÕ ®Ých danh th× hoµn toµn phô thuéc vµo s¶n phÈm nµo ®­îc thùc tÕ tiªu thô. Mçi mét ph­¬ng ph¸p ®Òu ®· ®­îc thõa nhËn vµ cã thÓ cã nh÷ng lý lÏ ñng hé cho viÖc sö dông cña mçi ph­¬ng ph¸p. Ph­¬ng ph¸p gi¸ thùc tÕ ®Ých danh cã thÓ ®­îc ñng hé v× nã hoµn toµn lµm phï hîp gi÷a doanh thu vµ chi phÝ. Tuy nhiªn, ph­¬ng ph¸p nµy chØ ®­îc sö dông khi c¸c lo¹i hµng ho¸ cã gi¸ trÞ cao vµ do vËy chØ cã vµi s¶n phÈm ®­îc tån kho vµ b¸n. Ph­¬ng ph¸p b×nh qu©n gia quyÒn cã xu h­íng che dÊu sù biÕn ®éng cña gi¸. Ph­¬ng ph¸p FIFO cung cÊp mét c¸ch ®¸nh gi¸ hµng tån kho trªn b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n s¸t víi gi¸ hiÖn hµnh cña hµng ho¸ thay thÕ nhÊt. Ph­¬ng ph¸p LIFO chän chi phÝ ph¸t sÝnh sau cïng ®Ó x¸c®Þnh trÞ gi¸ vèn cña hµng b¸n, do ®ã kÕt qu¶ cña nã lµ sù t­¬ng xøng tèt nhÊt gi÷a chi phÝ hiÖn hµnh vµ doanh thu trªn b¸o c¸o kÕt qu¶. Do ph­¬ng ph¸p ®Þnh gi¸ hµng tån kho th­êng cã nh÷ng ¶nh h­ëng cô thÓ trªn c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh nªn sù lùa chän ph­¬ng ph¸p nµo ph¶i ®­îc c«ng khai trong phÇn ghi chó cña c¸c b¸o c¸o, th«ng tin nµy rÊt quan träng ®Ó ng­êi ®äc cã thÓ hiÓu ®­îc c¸c b¸o c¸o vµ ®ã còng lµ yªu cÇu cña nguyªn t¾c c«ng khai toµn bé. Vµ viÖc lùa chän ph­¬ng ph¸p nµo ®Ó tÝnh gi¸ hµng tån kho th× kh«ng ®­îc thay ®æi trong suèt niªn ®é kÕ to¸n. 3.6. ý nghÜa cña c¸c ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ hµng tån kho Theo quan ®iÓm kÕ to¸n, sè hµng tån kho ®­îc ®­a vµo c¸c b¸o c¸o lç l·i, thu nhËp d­íi h×nh thøc gi¸ hµng b¸n ®­îc vµ ®­îc ®­a vµo b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n d­íi d¹ng kiÓm kª tµi s¶n. C¸c ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ hµng tån kho kh¸c nhau sÏ cã t¸c ®éng ®Õn dßng chi phÝ qua b¶ng c©n ®èi vµ trªn b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh. V× vËy, nÕu c¸c ph­¬ng ph¸p kh¸c nhau cho ra gi¸ trÞ hµng tån kho kh¸c nhau th× chóng sÏ thÓ hiÖn c¸c gi¸ trÞ kh¸c nhau cña hµng ho¸ b¸n ®­îc vµ nh÷ng gi¸ trÞ ®ã sÏ t¸c ®éng tíi lîi nhuËn. Nãi c¸ch kh¸c, ý nghÜa cña ph­¬ng ph¸p nµy lµ, tuú thuéc vµo ph­¬ng ph¸p lùa chän, sè lîi nhuËn thÓ hiÖn trong BCKQKD sÏ kh¸c nhau. Nh­ vËy, vÒ mÆt x¸c ®Þnh thu nhËp, viÖc lùa chän ph­¬ng ph¸p thÝch hîp cã mét ý nghÜa lín. T¸c ®éng cña c¸c ph­¬ng ph¸p kh¸c nhau lªn lîi nhuËn th«ng qua t¸c ®éng cña chóng ®Õn dßng chi phÝ. Khi hµng ho¸, thµnh phÈm ®­îc b¸n, kÕt qu¶ cña c¸c ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ hµng tån kho kh¸c nhau sÏ cã t¸c ®éng kh¸c nhau ®Õn gi¸ b¸n vµ nh­ vËy ®Õn c¶ lîi nhuËn. III. §Æc ®iÓm tÝnh gi¸ hµng tån kho theo chuÈn mùc kÕ to¸n quèc tÕ vµ ë mét sè n­íc 1. ChuÈn mùc kÕ to¸n quèc tÕ víi viÖc tÝnh gi¸ hµng tån kho ChuÈn mùc nµy quy ®Þnh cho tÊt c¶ hµng tån kho lµ tµi s¶n bao gåm: ü Gi÷ ®Ó b¸n trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh th«ng th­êng, hoÆc trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®Ó b¸n, hoÆc ü D­íi d¹ng nguyªn liÖu hoÆc vËt liÖu, c«ng cô, dông cô ®­îc tiªu dïng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hoÆc cung cÊp dÞch vô Hµng tån kho ®­îc tÝnh theo gi¸ gèc, bao gåm tÊt c¶ chi phÝ thu mua, chi phÝ chÕ biÕn, vµ c¸c chi phÝ kh¸c ph¸t sinh ®Ó cã ®­îc hµng tån kho ë ®Þa ®iÓm vµ tr¹ng th¸i hiÖn t¹i: ü Chi phÝ mua, vÝ dô nh­ gi¸ mua vµ chi phÝ nhËp khÈu. ü Chi phÝ chÕ biÕn, lµ: ü Nh©n c«ng trùc tiÕp. ü Chi phÝ s¶n xuÊt chung: bao gåm chi phÝ s¶n xuÊt chung biÕn ®æi vµ cè ®Þnh ü C¸c chi phÝ kh¸c nh­ thiÕt kÕ, ®i vay... Nh÷ng ph­¬ng ph¸p d­íi ®©y cã thÓ ®­îc sö dông ®Ó tÝnh gi¸ trÞ hµng tån kho: üChi phÝ thùc tÕ üChi phÝ chuÈn v TÝnh theo møc chi phÝ th«ng th­êng cña nguyªn vËt liÖu, nh©n c«ng vµ c«ng suÊt. v Xem xÐt l¹i th­êng xuyªn ®Ó b¶o ®¶m xÊp xØ chi phÝ thùc tÕ . üPh­¬ng ph¸p b¸n lÎ v ¸p dông khi sö dông ph­¬ng ph¸p chi phÝ thùc tÕ lµ kh«ng thùc tÕ. v Gi¶m gi¸ trÞ doanh thu b»ng møc lîi nhuËn gép ®Ó tÝnh chi phÝ. v PhÇn tr¨m trung b×nh ®­îc sö dông cho tõng nhãm c¸c kho¶n môc t­¬ng ®ång. v TÝnh ®Õn gi¸ bÞ gi¶m ®¸ng kÓ. Gi¸ trÞ hµng tån kho cã thÓ ¸p dông theo c¸c c«ng thøc tÝnh gi¸ trÞ sau: ü Gi¸ ®Ých danh. ü B×nh qu©n gia quyÒn. ü NhËp tr­íc, xuÊt tr­íc (FIFO) ü NhËp sau, xuÊt tr­íc (LIFO, lµ ph­¬ng ph¸p thay thÕ kh¸c ®­îc cho phÐp sö dông). SIC-1 cho phÐp ¸p dông c¸c c«ng thøc tÝnh gi¸ kh¸c nhau cho c¸c nhãm kho¶n môc cã b¶n chÊt kh¸c nhau. Khi sö dông ph­¬ng ph¸p LIFO, tr×nh bµy sù kh¸c biÖt gi÷a sè trªn b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n vµ : üSè thÊp h¬n gi÷a gi¸ trÞ tÝnh theo FIFO hoÆc b×nh qu©n gia quyÒn vµ gi¸ trÞ thuÇn cã thÓ thùc hiÖn ®­îc üSè thÊp h¬n gi÷a gi¸ trÞ hiÖn hµnh vµo cuèi n¨m vµ gi¸ trÞ thuÇn cã thÓ thùc hiÖn ®­îc. 2. §Æc ®iÓm tÝnh gi¸ hµng tån kho ë mét sè n­íc 2.1. §Æc ®iÓm tÝnh gi¸ hµng tån kho ë Mü. Hµng tån kho nhËp, xuÊt, tån kho ®­îc ph¶n ¸nh theo gi¸ thùc tÕ. Cô thÓ: ü Tr­êng hîp hµng tån kho t¨ng v Víi doanh nghiÖp kinh doanh th­¬ng m¹i T¹i doanh nghiÖp th­¬ng maÞ, hµng tån kho lµ hµng ho¸ ®ang trong kho, ®· mua nh­ng ®ang ®i ®­êng, hoÆc lµ ®ang göi b¸n t¹i doanh nghiÖp kh¸c. Gi¸ thùc tÕ cña hµng ho¸ bao gåm gi¸ mua ghi trªn ho¸ ®¬n cña ng­êi b¸n céng víi c¸c chi phÝ thu mua ph¸t sinh trõ ®i c¸c kho¶n chiÕt khÊu, gi¶m gi¸ ®­îc h­ëng (nÕu cã). v Víi doanh nghiÖp s¶n xuÊt Hµng tån kho cña doanh nghiÖp bao gåm nguyªn, vËt liÖu, s¶n phÈm dë dang trªn d©y chuyÒn vµ thµnh phÈm trong kho chuÈn bÞ b¸n ra ngoµi. Gi¸ thùc tÕ cña tõng lo¹i hµng tån kho nµy ®­îc x¸c ®Þnh cô thÓ nh­ sau: Víi nguyªn vËt liÖu mua vÒ chuÈn bÞ cho s¶n xuÊt s¶n phÈm, gi¸ thùc tÕ ®­îc x¸c ®Þnh t­¬ng tù nh­ x¸c ®Þnh gi¸ thùc tÕ cña hµng ho¸ mua. Víi thµnh phÈm nhËp kho, gi¸ thùc tÕ ®­îc x¸c ®Þnh theo gi¸ thµnh thùc tÕ, tøc lµ bao gåm ba kho¶n môc chi phÝlµ chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung. Cô thÓ: Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh = Gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang ®Çu kú + Chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú - Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú ü Tr­êng hîp hµng tån kho gi¶m Hµng tån kho gi¶m trong kú cã thÓ do nhiÒu nguyªn nh©n, trong ®ã chñ yÕu lµ do xuÊt dïng, xuÊt b¸n. ViÖc tÝnh gi¸ thùc tÕ hµng xuÊt kho, kÕ to¸n cã thÓ ¸p dông mét trong c¸c ph­¬ng ph¸p sau ®©y víi nguyªn t¾c nhÊt qu¸n trong kú. Tr­êng hîp cã sù thay ®æi vÓ ph­¬ng ph¸p tÝnh cÇn ph¶i cã sù gi¶i tr×nh vµ nªu nh÷ng t¸c ®éng cu¶ sù thay ®æi tíi c¸c b¸o c¸o kÕ to¸n. v Ph­¬ng ph¸p 1: Ph­¬ng ph¸p gi¸ thùc tÕ ®Ých danh Theo ph­¬ng ph¸p nµy hµng tån kho ®­îc x¸c ®Þnh theo ®¬n chiÕc hay tõng l« hµng vµ ®­îc gi÷ nguyªn tõ lóc mua vµo cho tíi lóc xuÊt kho. Khi xuÊt lo¹i hµng nµo sÏ tÝnh theo gi¸ thùc tÕ cña l« hµng ®ã. v Ph­¬ng ph¸p 2: Ph­¬ng ph¸p gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n Theo ph­¬ng ph¸p nµy, gi¸ thùc tÕ cña hµng tån kho xuÊt kho ®­îc tÝnh theo gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n. §èi víi kÕ to¸n Mü hai ph­¬ng ph¸p gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n cã thÓ ¸p dông lµ ph­¬ng ph¸p b×nh qu©n c¶ kú dù tr÷ vµ ph­¬ng ph¸p b×nh qu©n sau mçi lÇn nhËp. Gi¸ thùc tÕ hµng tån ®Çu kú vµ nhËp trong kú Sè l­îng hµng tån ®Çu kú vµ nhËp trong kú Gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n c¶ kú dù tr÷ = Gi¸ thùc tÕ hµng xuÊt kho (hoÆc tån cuèi kú) = Sè l­îng hµng xuÊt (hoÆc tån cuèi kú) H Gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n c¶ kú dù tr÷ Mét d¹ng kh¸c cña ph­¬ng ph¸p b×nh qu©n lµ ph­¬ng ph¸p b×nh qu©n sau mçi lÇn nhËp. Theo ph­¬ng ph¸p nµy cø sau mçi lÇn nhËp hµng, kÕ to¸n l¹i x¸c ®Þnh l¹i gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n. Ph­¬ng ph¸p nµy cã ®é chÝnh x¸c cao, tuy nhiªn tèn kÐm nhiÒu c«ng søc tÝnh to¸n. C«ng thøc tÝnh gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n nh­ sau: Sè l­îng hµng tån tr­íc lÇn nhËp N vµ nhËp lÇn N Gi¸ thùc tÕ hµng tån tr­íc lÇn nhËp N vµ nhËp lÇn N Gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n sau lÇn nhËp N = v Ph­¬ng ph¸p 3: Ph­¬ng ph¸p nhËp tr­íc, xuÊt tr­íc (FIFO) Ph­¬ng ph¸p nµy gi¶ thiÕt r»ng hµng tån kho nµo nhËp vµo kho tr­íc sÏ ®­îc xuÊt ra khái kho tr­íc, xuÊt hÕt sè nhËp tr­íc råi míi ®Õn sè nhËp sau theo gi¸ thùc tÕ cña tõng sè hµng xuÊt. v Ph­¬ng ph¸p 4: Ph­¬ng ph¸p nhËp sau, xuÊt tr­íc (LIFO) Ph­¬ng ph¸p nµy tr­íc hÕt kh¾c phôc ®­îc nh­îc ®iÓm cña ph­¬ng ph¸p FIFO. Theo ph­¬ng ph¸p nµy tæng gi¸ trÞ hµng xuÊt kho chÝnh lµ gi¸ trÞ cña sè hµng mua vµo sau cïng. Nãi c¸ch kh¸c ph­¬ng ph¸p nµy ng­îc l¹i víi ph­¬ng ph¸p FIFO. 2.2. §Æc ®iÓm tÝnh gi¸ hµng tån kho ë Ph¸p §¸nh gi¸ hµng tån kho lµ x¸c ®Þnh gi¸ trÞ ghi sæ cña hµng tån kho. VÒ nguyªn t¾c, hµng tån kho ph¶i ®­îc ghi sæ theo gi¸ thùc tÕ, gi¸ thùc tÕ ®­îc quy ®Þnh cô thÓ cho tõng lo¹i hµng. ü Gi¸ nhËp kho v §èi víi vËt t­ hµng ho¸ mua ngoµi: Lµ gi¸ mua thùc tÕ. Gi¸ mua thùc tÕ bao gåm: Gi¸ tho¶ thuËn vµ phô phÝ mua (kh«ng kÓ thuÕ di chuyÓn tµi s¶n, chi phÝ chøng th­) mµ phô phÝ mua chØ bao gåm: Chi phÝ chuyªn chë, chi phÝ b¶o hiÓm, tiÒn thuª kho b·i ®Ó hµng, l­¬ng nh©n viªn mua hµng... v §èi víi s¶n phÈm doanh nghiÖp s¶n xuÊt: Lµ gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ. Gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ bao gåm: Gi¸ mua c¸c lo¹i nguyªn vËt liÖu tiªu hao, chi phÝ trùc tiÕp s¶n xuÊt, chi phÝ gi¸n tiÕp cã thÓ ph©n bæ hîp lý vµo gi¸ thµnh s¶n xuÊt.(Kh«ng ®­îc tÝnh vµo gi¸ thµnh s¶n xuÊt: Chi phÝ tµi chÝnh, chi phÝ s­u tÇm vµ ph¸t triÓn, chi phÝ qu¶n lý chung). ü Gi¸ xuÊt kho vµ gi¸ tån kho cuèi kú Theo tæng ho¹ch ®å kÕ to¸n n¨m 1982, ®Ó tÝnh gi¸ xuÊt kho vµ gi¸ tån kho cuèi kú cña vËt t­, hµng ho¸, doanh nghiÖp cã thÓ lùa chän mét trong ba ph­¬ng ph¸p sau: v Ph­¬ng ph¸p 1: TÝnh gi¸ b×nh qu©n c¨n cø vµo hµng tån kho ®Çu kú vµ tÊt c¶ c¸c lÇn nhËp trong kú (th¸ng, quý, n¨m hay cßn gäi lµ gi¸ thùc tÕ b×nh qu©n c¶ kú dù tr÷). Ph­¬ng ph¸p nµy thÝch hîp víi c¸c c«ng ty cã Ýt chñng lo¹i vËt t­ hµng ho¸, sè lÇn nhËp, xuÊt nhiÒu. Theo ph­¬ng ph¸p nµy, c¨n cø vµo gi¸ thùc tÕ cña hµng tån ®Çu kú vµ nhËp trong kú ®Ó x¸c ®Þnh ®¬n gi¸ b×nh qu©n. C¨n cø vµo ®¬n gi¸ b×nh qu©n vµ sè l­îng hµng xuÊt trong kú vµ hµng tån cuèi kú ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ trÞ hµng xuÊt trong kú vµ hµng tån cuèi kú. Ph­¬ng ph¸p nµy t­¬ng ®èi chÝnh x¸c, nh­ng c«ng viÖc dån vµo cuèi kú, nªn viÖc cung cÊp th«ng tin chËm trÔ. v Ph­¬ng ph¸p 2: TÝnh gi¸ b×nh qu©n sau mçi lÇn nhËp Theo ph­¬ng ph¸p nµy, sau mçi lÇn nhËp kÕ to¸n ph¶i tÝnh l¹i ®¬n gi¸ b×nh qu©n cña tõng chñng lo¹i vËt t­ hµng ho¸, ®Ó lµm c¨n cø lËp chøng tõ vµ ghi sæ kÕ to¸n ngay t¹i lóc xuÊt kho. C«ng thøc tÝnh t­¬ng tù kÕ to¸n Mü. v Ph­¬ng ph¸p 3: Ph­¬ng ph¸p nhËp sau, xuÊt tr­íc. Theo ph­¬ng ph¸p nµy, tÝnh gi¸ hµng xuÊt kho trªn c¬ së gi¶ ®Þnh lµ hµng nµo nhËp kho tr­íc, sÏ ®­îc xuÊt dïng tr­íc. XuÊt hÕt l« hµng nhËp tr­íc, míi ®Õn l« hµng nhËp sau. PhÇn thø hai Thùc tr¹ng tÝnh gi¸ hµng tån kho trong doanh nghiÖp viÖt nam 1. C¸c ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ hµng tån kho hiÖn nay ®ang ¸p dông ë ViÖt Nam ViÖc tÝnh gi¸ ®óng gi¸ trÞ hµng tån kho cßn cã ý nghÜa v« cïng quan träng khi lËp b¸o c¸o tµi chÝnh. V× nÕu tÝnh sai lÖch gi¸ trÞ hµng tån kho, sÏ lµm sai lÖch c¸c chØ tiªu trªn b¸o c¸o tµi chÝnh. NÕu gi¸ trÞ hµng tån kho bÞ tÝnh sai, dÉn ®Õn gi¸ trÞ tµi s¶n l­u ®éng vµ tæng gi¸ trÞ tµi s¶n cña doanh nghiÖp thiÕu chÝnh x¸c, gi¸ vèn hµng b¸n tÝnh sai sÏ lµm cho chØ tiªu l·i gép, l·i rßng cña doanh nghiÖp kh«ng cßn chÝnh x¸c. NhËn thøc râ tÇm quan träng cña viÖc tÝnh gi¸ ®óng gi¸ trÞ hµng tån kho, c¸c doanh nghiÖp hiÖn nay ®· lùa chän vµ vËn dông ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ nµo sao cho phï hîp nhÊt víi ®Æc ®iÓm, quy m« s¶n xuÊt, ngµnh nghÒ kinh doanh, yªu cÇu tr×nh ®é qu¶n lý, tr×nh ®é kÕ to¸n trong doanh nghiÖp. Theo chuÈn mùc míi vÒ hµng tån kho (ban hµnh vµ c«ng bè theo quyÕt ®Þnh sè 149/2001/Q§-BTC ngµy 31 th¸ng 12 n¨m 2001 cña Bé tr­ëng bé Tµi chÝnh) Hµng tån kho ®­îc tÝnh theo gi¸ gèc. Tr­êng hîp gi¸ trÞ thuÇn cã thÓ thùc hiÖn ®­îc thÊp h¬n gi¸ gèc th× ph¶i tÝnh theo gi¸ gèc cã thÓ thùc hiÖn ®­îc. Gi¸ gèc hµng tån kho bao gåm: Chi phÝ mua, chi phÝ chÕ biÕn vµ c¸c chi phÝ liªn quan trùc tiÕp kh¸c ph¸t sinh ®Ó cã ®­îc hµng tån kho ë ®Þa ®iÓm vµ tr¹ng th¸i hiÖn t¹i. (Néi dung ®· ®­îc tr×nh bµy trong môc 3.1 ë trªn) HiÖn nay, ë ViÖt Nam viÖc tÝnh gi¸ hµng tån kho ®­îc ¸p dông theo mét trong c¸c ph­¬ng ph¸p sau: ü Ph­¬ng ph¸p tÝnh theo gi¸ thùc tÕ ®Ých danh: ®­îc ¸p dông ®èi víi doanh nghiÖp cã Ýt lo¹i mÆt hµng hoÆc mÆt hµng cã gi¸ trÞ cao, æn ®Þnh vµ nhËn diÖn ®­îc ®Ó viÖc tÝnh to¸n dÔ dµng h¬n. §ã lµ c¸c doanh nghiÖp kinh doanh th­¬ng m¹i kinh doanh mÆt hµng vµng, b¹c, ®¸ quý, ®å l«ng thó, kinh doanh « t« hoÆc mét sè mÆt hµng ®å gç. Trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt c¸c lo¹i hµng tån kho cã thÓ ¸p dông ph­¬ng ph¸p nµy gåm c¸c vËt liÖu dïng ®Ó s¶n xuÊt theo ®¬n ®Æt hµng ®Æc biÖt. §Ó cã thÓ ¸p dông ph­¬ng ph¸p nµy, th× ®iÒu cèt yÕu lµ hÖ thèng kho tµng cña doanh nghiÖp cho phÐp b¶o qu¶n riªng tõng l« nguyªn vËt liÖu nhËp kho. ü Ph­¬ng ph¸p b×nh qu©n gia quyÒn: gi¸ trÞ cña tõng lo¹i hµng tån kho ®­îc tÝnh theo gi¸ trÞ trung b×nh cña tõng lo¹i hµng tån kho t­¬ng tù ®Çu kú vµ gi¸ trÞ tõng lo¹i hµng tån kho ®­îc mua hoÆc s¶n xuÊt trong kú. Gi¸ trÞ trung b×nh cã thÓ ®­îc tÝnh theo thêi kú hoÆc vµo mçi khi nhËp mét l« hµng vÒ, phô thuéc vµo t×nh h×nh cña doanh nghiÖp. Ph­¬ng ph¸p nµy ¸p dông tÝnh gi¸ nh÷ng lo¹i hµng tån kho cã tÝnh ®ång ®Òu, kh«ng kh¸c nhau vÒ b¶n chÊt vµ gi¸ c¶ cña chóng t­¬ng ®èi æn ®Þnh. Ph­¬ng ph¸p nµy thÝch hîp víi nh÷ng doanh nghiÖp cã Ýt danh ®iÓm NVL nh­ng sè lÇn nhËp, xuÊt cña mçi danh ®iÓm nhiÒu. ü Ph­¬ng ph¸p nhËp tr­íc, xuÊt tr­íc: ¸p dông dùa trªn gi¶ ®Þnh lµ hµng tån kho ®­îc mua tr­íc hoÆc s¶n xuÊt tr­íc th× ®­îc xuÊt tr­íc, vµ hµng tån kho cßn l¹i cuèi kú lµ hµng tån kho ®­îc mua hay s¶n xuÊt gÇn thêi ®iÓm cuèi kú. Theo ph­¬ng ph¸p nµy th× gi¸ trÞ hµng xuÊt kho ®­îc tÝnh theo gi¸ cña l« hµng nhËp kho vµo thêi ®iÓm cuèi kú hoÆc gÇn ®Çu kú, gi¸ trÞ cña hµng tån kho ®­îc tÝnh theo gi¸ cña hµng nhËp kho ë thêi ®iÓm cuèi kú hoÆc gÇn cuèi kú cßn tån kho.Doanh nghiÖp sÏ sö dông ph­¬ng ph¸p nhËp tr­íc-xuÊt tr­íc trong tr­êng hîp gi¸ c¶ hµng tån kho cã xu h­íng t¨ng lªn, hµng tån kho lµ lo¹i kh«ng ®Ó l©u ®­îc, dÔ h­ háng (vÝ dô : siªu thÞ), phô thuéc vµo chÊt l­îng cña hµng tån kho. Ph­¬ng ph¸p nµy chØ thÝch hîp víi nh÷ng doanh nghiÖp cã Ýt danh ®iÓm NVL, sè lÇn nhËp kho cña mçi danh ®iÓm kh«ng nhiÒu. ü Ph­¬ng ph¸p nhËp sau, xuÊt tr­íc: ¸p dông dùa trªn gi¶ ®Þnh lµ hµng tån kho ®­îc mua sau hoÆc s¶n xuÊt sau th× ®­îc xuÊt tr­íc, vµ hµng tån kho cßn l¹i cuèi kú lµ hµng tån kho ®­îc mua hoÆc s¶n xuÊt tr­íc ®ã. Theo ph­¬ng ph¸p nµy th× gi¸ trÞ cña hµng xuÊt kho ®­îc tÝnh theo gi¸ cña l« hµng nhËp sau hoÆc gÇn sau cïng, gi¸ trÞ cña hµng tån kho ®­îc tÝnh theo gi¸ cña hµng nhËp kho ®Çu kú hoÆc gÇn ®Çu kú cßn tån kho.Víi lo¹i hµng tån kho cång kÒnh, ®Ó l©u kh«ng ¶nh h­ëng ®Õn chÊt l­îng vµ gi¸ c¶ cã xu h­íng t¨ng lªn doanh nghiÖp sÏ sö dông ph­¬ng ph¸p nhËp sau - xuÊt tr­íc. VËy viÖc chän ®óng ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ trÞ hµng tån kho xuÊt dïng sÏ gióp cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh ®­îc tiÕn hµnh ®Òu ®Æn, liªn tôc vµ gãp phÇn ®¶m b¶o ®­îc chÊt l­îng cña s¶n phÈm s¶n xuÊt ra. Mét trong nh÷ng ®iÓm khã kh¨n nhÊt cho c¸c nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp trong viÖc lùa chän ph­¬ng ph¸p tÝnh trÞ gi¸ hµng xuÊt kho, tån kho lµ kÕt qu¶ tÝnh to¸n cho c¶ b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n vµ b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh vµ tÝnh thuÕ thu nhËp. Trong khi ®ã mçi b¶ng ®ã l¹i phôc vô cho c¸c môc ®Ých kh¸c nhau, nhµ qu¶n trÞ khã cã thÓ tho¶ ®¸ng hÕt c¸c môc ®Ých cña m×nh. ThÝ dô: Doanh nghiÖp muèn nép thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp Ýt, nh­ng ®ång thêi l¹i muèn hµng tån kho trªn b¶ng c©n ®èi lín vµ phï hîp víi gi¸ c¶ hiÖn hµnh ®Ó thÓ hiÖn kh¶ n¨ng vËt t­ ®¶m b¶o c¸c kho¶n nî víi c¸c chñ nî... §iÒu nµy sÏ rÊt khã cã thÓ gi¶i quyÕt ®ång thêi tho¶ m·n c¸c môc ®Ých ®ã ®­îc. Tuy nhiªn, trong ®iÒu kiÖn gi¸ c¶ t¨ng lªn (l¹m ph¸t) vµ møc thuÕ thu nhËp cao th× sÏ khuyÕn khÝch c¸c nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp quan t©m lùa chän ph­¬ng ph¸p nhËp sau, xuÊt tr­íc (LIFO) ®Ó ¸p dông. §iÒu ®ã gióp cho doanh nghiÖp ph¶n ¸nh s¸t thùc chi phÝ thay thÕ hiÖn hµnh cña hµng ®· b¸n ra. §ång thêi còng gióp doanh nghiÖp tr¸nh xu h­íng khuyÕch ®¹i thu nhËp vµ gi¶m ®­îc thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ph¶i nép. Thùc tÕ hiÖn nay rÊt Ýt doanh nghiÖp sö dông gi¸ h¹ch to¸n ®Ó kÕ to¸n nhËp, xuÊt kho hµng ngµy, do vËy ph­¬ng ph¸p nµy còng Ýt ®­îc ¸p dông. Mét trong nh÷ng h¹n chÕ cña ph­¬ng ph¸p nµy còng gièng nh­ ph­¬ng ph¸p gi¸ thùc tÕ b×nh qu©n lµ che dÊu sù biÕn ®éng cña gi¸ c¶, tÝnh to¸n phøc t¹p, ®ßi hái tr×nh ®é kÕ to¸n cao. 2. NhËn xÐt kh¸i qu¸t vÒ c¸c ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ hµng tån kho hiÖn hµnh C¶ bèn ph­¬ng ph¸p trªn ®Òu ®­îc coi lµ nh÷ng ph­¬ng ph¸p thõa nhËn vµ ®­îc sö dông trong viÖc tÝnh to¸n trÞ gi¸ hµng xuÊt kho vµ hµng tån kho, kh«ng coi ph­¬ng ph¸p nµo lµ “tèt nhÊt” hay “®óng nhÊt”. ViÖc ¸p dông ph­¬ng ph¸p nµo lµ tuú doanh nghiÖp. Khi lùa chän tÝnh doanh nghiÖp cÇn xem xÐt sù t¸c ®éng cña nã ®Õn b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n, b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh vµ thu nhËp chÞu thuÕ vµ xem nã cã ¶nh h­ëng hoÆc chi phèi tíi nh÷ng quyÕt ®Þnh kinh doanh, quyÕt ®Þnh cña viÖc x¸c ®Þnh gi¸ b¸n s¶n phÈm, hµng ho¸ nh­ thÕ nµo. Khi gi¸ æn ®Þnh, mäi ph­¬ng ph¸p ­íc gi¸ tån kho ®Òu cho cïng mét kÕt qu¶ vÒ gi¸. Khi gi¸ t¨ng lªn, LIFO cho dßng gi¸ cao nhÊt vµ gi¸ hµng tån kho thÊp nhÊt, FIFO cho mét bøc tranh hoµn toµn ng­îc l¹i. Khi gi¸ gi¶m xuèng, ph­¬ng ph¸p LIFO cho gi¸ thÊp nhÊt vµ gi¸ tån kho cao nhÊt. Cßn t¸c ®éng cña ph­¬ng ph¸p FIFO trong tr­êng hîp nµy l¹i ng­îc l¹i. Nh­ vËy, c¸c ph­¬ng ph¸p LIFO vµ FIFO lµ hai ph­¬ng ph¸p th¸i cùc, cßn ph­¬ng ph¸p b×nh qu©n n»m gi÷a chóng.Ph­¬ng ph¸p ®­îc chän cßn tuú thuéc theo tr­êng hîp cô thÓ . NÕu dßng xuÊt, nhËp cã m« h×nh cô thÓ, râ rµng, th× ph­¬ng ph¸p FIFO lµ ph­¬ng ph¸p thÝch hîp. NÕu kh«ng cã m« h×nh cô thÓ th× sö dông ph­¬ng ph¸p b×nh qu©n. NÕu ta cã m« h×nh dßng gi¸ thay v× m« h×nh dßng vËt liÖu, ®Æc biÖt trong c¸c giai ®o¹n biÕn ®éng dßng gi¸ c¶, th× viÖc sö dông ph­¬ng ph¸p LIFO sÏ lµ hîp lý. Qua so s¸nh vµ ph©n tÝch sù ¶nh h­ëng cña c¸c ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ hµng xuÊt kho vµ tån kho ®Õn viÖc tÝnh to¸n x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng, lËp b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n... gióp cho c¸c nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp lùa chän ph­¬ng ph¸p tÝnh cho phï hîp víi môc ®Ých cña m×nh. Tuy nhiªn trong kÕ to¸n tµi chÝnh cã ®­a ra nguyªn t¾c nhÊt qu¸n ®Ó chØ ®¹o viÖc ¸p dông c¸c ph­¬ng ph¸p nµy vµ nguyªn t¾c c«ng khai ®Ó chØ ®¹o viÖc thay ®æi tõ ph­¬ng ph¸p nµy sang ph­¬ng ph¸p kh¸c nÕu doanh nghiÖp thÊy cÇn thiÕt. C¸c doanh nghiÖp hiÖn nay, tuú thuéc ®Æc ®iÓm, quy m«... cña doanh nghiÖp ®Ó lùa chän ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ hîp lý nhÊt, vµ còng tuú tõng hoµn c¶nh, ®Æc ®iÓm ... ®Ó thay ®æi ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ nh»m thu ®­îc lîi nhuËn cao nhÊt.Vµ viÖc tu©n thñ hai nguyªn t¾c trªn lµ cùc kú quan träng vµ cÇn thiÕt. Qua néi dung chuÈn mùc míi ban hµnh, ta thÊy thay v× sö dông nhiÒu ph­¬ng ph¸p ®Ó tÝnh gi¸ nh­ ®· tr×nh bµy ë phÇn “kh¸i qu¸t chung vÒ c¸c ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ hµng tån kho” th× hiÖn nay chØ cßn sö dông bèn ph­¬ng ph¸p nh­ trªn. §©y lµ mét sù thay ®æi ®Ó ®i tíi sù hoµn thiÖn theo chuÈn mùc kÕ to¸n quèc tÕ vµ kÕ to¸n Mü, chøng tá sù héi nhËp vµ ph¸t triÓn cïng thÕ giíi cña ngµnh kÕ to¸n ViÖt Nam. Ø NhËn xÐt vÒ viÖc x¸c ®Þnh gi¸ thùc tÕ hµng tån kho mua vµo VÒ lý thuyÕt, mäi kho¶n chi cÇn thiÕt ®Ó mua hµng tån kho vµ ®­a nh÷ng lo¹i hµng tån kho ®ã vµo n¬i sö dông cÇn ®­îc tÝnh ®Õn khi ­íc gi¸ hµng tån kho. V× vËy, cã thÓ lËp luËn trªn c¬ së lý thuyÕt r»ng ngoµi gi¸ ho¸ ®¬n, hai thµnh phÇn lµ chi phÝ vËn chuyÓn, phÝ tæn mua tiÕp nhËn vµ tµng tr÷ vµ chiÕt khÊu th­¬ng m¹i, chiÕt khÊu thanh to¸n còng lµ cÇn thiÕt. Tuy nhiªn, trong thùc tiÔn cã nh÷ng khã kh¨n trong viÖc tÝnh to¸n ®¬n gi¸ dùa trªn c¬ së lý thuyÕt ®¬n thuÇn. VÝ dô, phÇn thÝch hîp trong phÝ tæn mua, tiÕp nhËn vµ tµng tr÷ rÊt khã x¸c ®Þnh. Nh­ng khã kh¨n t­¬ng tù ®«i khi còng n¶y sinh khi x¸c ®Þnh chi phÝ vËn chuyÓn thÝch hîp. Tr¸i l¹i, viÖc ®­a c¸c kho¶n chiÕt khÊu vµo viÖc ®Þnh gi¸ hµng tån kho còng kh«ng thÝch hîp l¾m. C¸c kho¶n chiÕt khÊu th­¬ng m¹i vµ chiÕt khÊu thanh to¸n nh»m môc ®Ých x¸c ®Þnh gi¸ ho¸ ®¬n thÝch hîp cña hµng tån kho. ChiÕt khÊu thanh to¸n ®­îc xem lµ kho¶n hoa hång v× nhê ®ã mµ ta ®­îc thanh to¸n sím (nÕu kh«ng cã kho¶n hoa hång nµy ta cã thÓ bÞ thiÖt thßi v× sù thanh to¸n chËm trÔ). Kho¶n hoa hång cã thÓ ®­îc coi nh­ mét kho¶n thu nhËp, trong khi ®ã sù thanh to¸n chËm trÔ cã thÓ coi lµ mét kho¶n thua thiÖt chø kh«ng ph¶i lµ mét phÇn cña ®¬n gi¸. Nh­ vËy, c¸c kho¶n môc nh­ chi phÝ vËn chuyÓn tµng tr÷... vµ chiÕt khÊu dÔ xö lý theo c¸ch kh¸c nhau tuú thuéc vµo thùc tÕ hoµn c¶nh. Tuy nhiªn, dï chän c¸ch xö lý nµo th× c«ng ty ph¶i nhÊt qu¸n theo c¸ch xö lý ®ã. PhÇn thø ba Mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn vÊn ®Ò Trong bèn ph­¬ng ph¸p c¬ b¶n ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ trÞ hµng tån kho xuÊt kho, ph­¬ng ph¸p gi¸ thùc tÕ ®Ých danh tuy ph¶n ¸nh ®óng ®¾n nhÊt gi¸ trÞ hµng tån kho xuÊt dïng vµ kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp nh­ng nã l¹i khã ¸p dông trong thùc tiÔn, nã chØ ¸p dông víi mèt sè Ýt lo¹i h×nh kinh doanh, thÝ dô nh­ c¸c cöa hµng b¸n lÎ ®å trang søc, ®å ®¹c néi thÊt hoÆc c¸c nhµ m¸y s¶n xuÊt theo ®¬n ®Æt hµng. Khi kh«ng thÓ ¸p dông ®­îc gi¸ thùc tÕ ®Ých danh, dùa trªn nh÷ng gi¶ ®Þnh c¬ b¶n vÒ luång chi phÝ cña vËt t­, hµng ho¸ xuÊt kho kÕ to¸n ¸p dông ph­¬ng ph¸p nhËp sau xuÊt tr­íc, nhËp tr­íc xuÊt tr­íc vµ gi¸ b×nh qu©n. ViÖc ¸p dông c¸c ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ hµng tån kho còng sÏ ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õ c¸c kho¶n môc trªn c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh vµ sè thuÕ TNDN ph¶i nép cho Nhµ n­íc. Ph­¬ng ph¸p nhËp tr­íc xuÊt tr­íc vµ ph­¬ng ph¸p nhËp sau xuÊt tr­íc cã nh÷ng t¸c ®éng tr¸i ng­îc nhau tíi kÕt qu¶ tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. Ph­¬ng ph¸p nhËp tr­íc xuÊt tr­íc cung cÊp nh÷ng th«ng tin hîp lý, ®óng ®¾n vÒ gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu trªn b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh nh­ng l¹i lµm cho doanh thu kh«ng phï hîp víi chi phÝ trªn b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh. Ng­îc l¹i, ph­¬ng ph¸p nhËp sau xuÊt tr­íc lµm cho doanh thu vµ chi phÝ phï hîp víi nhau trªn b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh nh­ng l¹i ph¶n ¸nh gi¸ trÞ HTK ë møc l¹c hËu so víi gi¸ thÞ tr­êng cña nã trªn b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n. Trong khi ®ã, ph­¬ng ph¸p gi¸ b×nh qu©n lµ ph­¬ng ph¸p trung hoµ gi÷a ph­¬ng ph¸p nhËp tr­íc xuÊt tr­íc vµ ph­¬ng ph¸p nhËp sau xuÊt tr­íc. Trong thùc tÕ m«i tr­êng kinh doanh hiÖn nay, khi gi¸ c¶ lu«n cã xu h­íng t¨ng lªn theo thêi gian, ph­¬ng ph¸p nhËp sau xuÊt tr­íc d­êng nh­ sÏ ®­îc c¸c ®¬n vÞ kinh doanh ­a thÝch v× nã gióp cho hä cã ®­îc mét l­äng tiÒn nhiÒu h¬n do ph¶i nép thuÕ Ýt h¬n cho Nhµ n­íc so víi khi sö dông ph­¬ng ph¸p kh¸c. Tuy nhiªn theo chuÈn mùc quèc tÕ 2, do nh­îc ®iÓm cña ph­¬ng ph¸p nhËp tr­íc xuÊt tr­íc lµ cung cÊp nh÷ng th«ng tin kh«ng hîp lý, rêi r¹c, l¹c hËu vÒ gi¸ trÞ hµng tån kho cña doanh nghiÖp nªn nã kh«ng ®­îc khuyÕn khÝch ¸p dông.(Ph­¬ng ph¸p nµy bÞ cÊm sö dông ë mét sè n­íc nh­ óc, HångK«ng, Anh nh­ng l¹i ®­îc sö dông kh¸ phæ biÕn ë Mü). XuÊt ph¸t tõ yªu cÇu cña c«ng t¸c kÕ to¸n cÇn ph¶i ph¶n ¸nh ®óng ®¾n ho¹t ®éng kinh doanh vµ t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp, tõ viÖc ph©n tÝch ­u, nh­îc ®iÓm cña c¸c ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ hµng tån kho vµ ¶nh h­ëng cña nã ®Õn chi phÝ, gi¸ vèn vµ l·i trong kú cña doanh nghiÖp; dùa trªn quy ®Þnh cña chuÈn mùc kÕ to¸n quèc tÕ, chuÈn mùc kÕ to¸n hµng tån kho cña ViÖt Nam ta cã mét sè ®Ò xuÊt ®Ó hoµn thiÖn viÖc tÝnh gi¸ hµng tån kho trong c¸c doanh nghiÖp nh­ sau: Ø Thø nhÊt, Trong bÊt cø tr­êng hîp nµo, ph­¬ng ph¸p gi¸ thùc tÕ ®Ých danh ph¶i ®­îc ­u tiªn nÕu doanh nghiÖp cã thÓ ¸p dông ®­îc, bëi v× ph­¬ng ph¸p gi¸ thùc tÕ ®Ých danh lµ ph­¬ng ph¸p ph¶n ¸nh ®óng ®¾n nhÊt gi¸ trÞ hµng tån kho xuÊt dïng vµ tu©n thñ nguyªn t¾c phï hîp cña h¹ch to¸n kÕ to¸n. Ø Thø hai, NÕu cã b»ng chøng x¸c nhËn thùc tÕ luång nhËp, xuÊt vËt t­ cña doanh nghiÖp lµ nhËp sau xuÊt tr­íc th× doanh nghiÖp ®­îc phÐp ¸p dông ph­¬ng ph¸p nhËp sau xuÊt tr­íc ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ trÞ hµng tån kho xuÊt dïng. Ø Thø ba, Khi kh«ng thÓ ¸p dông ®­îc ph­¬ng ph¸p gi¸ thùc tÕ ®Ých danh vµ khi thùc tÕ luång nhËp xuÊt vËt t­, hµng ho¸ cña doanh nghiÖp kh«ng ph¶i lµ nhËp sau xuÊt tr­íc; doanh nghiÖp cã thÓ lùa chän gi÷a ph­¬ng ph¸p gi¸ b×nh qu©n vµ ph­¬ng ph¸p nhËp tr­íc xuÊt tr­íc. §iÒu nµy võa phï hîp víi chuÈn mùc kÕ to¸n quèc tÕ võa ph¶n ¸nh ®óng t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. Ø Thø t­, C¸c doanh nghiÖp cã thÓ cËp nhËt sö dông ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ nµo cho phï hîp nhÊt víi ®iÒu kiÖn doanh nghiÖp m×nh, nh­ng ph¶i ®¶m b¶o tu©n thñ nguyªn t¾c nhÊt qu¸n vµ c«ng khai, tr¸nh t×nh tr¹ng cè t×nh lµm sai nguyªn t¾c nh»m thu ®­îc lîi nhuËn cao nhÊt cho doanh nghiÖp d­íi mäi h×nh thøc. Ø Thø n¨m, ChuÈn mùc kÕ to¸n ViÖt Nam cßn nÆng vÒ mÆt lý thuyÕt, cã nhiÒu ®iÒu m©u thuÉn víi c¬ chÕ tµi chÝnh hiÖn hµnh. Trong thùc tÕ khi ¸p dông cßn nhiÒu ®iÒu bÊt cËp vµ g©y kh«ng Ýt khã kh¨n cho ng­êi lµm c«ng t¸c kÕ to¸n. V× thÕ c¸c doanh nghiÖp cã thÓ lîi dông kÏ hë ®Ó lµm t¨ng lîi nhuËn. VÊn ®Ò ®Æt ra lµ nh÷ng ng­êi lµm chÕ ®é kÕ to¸n ph¶i x¸c ®Þnh ®óng ®èi t­îng vµ t×nh h×nh thùc tÕ c¸c doanh nghiÖp hiÖn nay ®Ó hîp lý ho¸ c¸c chuÈn mùc kÕ to¸n ViÖt Nam. ViÖt Nam ®ang tõng b­íc kh¼ng ®Þnh m×nh trªn tr­êng quèc tÕ, kh«ng ngõng hoµn thiÖn ®Ó héi nhËp víi thÕ giíi. H¬n lóc nµo hÕt nh÷ng ng­êi lµm chÕ ®é kÕ to¸n ph¶i tiÕp tôc miÖt mµi, say mª nghÒ nghiÖp tiÕp cËn víi nÒn kinh tÕ tri thøc trong lÜnh vùc kÕ to¸n, kiÓm to¸n ®Ó hoµn thiÖn hÖ thèng kÕ to¸n ViÖt Nam ®¹t ®Õn sù c«ng nhËn cña céng ®ång kÕ to¸n quèc tÕ, ®Ó gãp phÇn thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc ph¸t triÓn, hoµ nhËp nÒn kinh tÕ thÕ giíi. Vµ sinh viªn ngµnh kÕ to¸n nãi riªng, ph¶i kh«ng ngõng häc hái, t×m tßi, ®i s©u vµo c¸c vÊn ®Ò cô thÓ cña m«n khoa häc lý thó nµy, tiÕp cËn kÕ to¸n quèc tÕ ®Ó cã thÓ ®øng v÷ng trong t­¬ng lai. KÕt luËn Lùa chän “ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ hµng tån kho” lµ mét chñ ®Ò kh«ng míi nh­ng lu«n ®­îc nh¾c ®Õn ®èi víi bÊt kú mét doanh nghiÖp nµo muèn t×m ®­îc chç ®øng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. ViÖc tÝnh ®óng gi¸ hµng tån kho cã ý nghÜa rÊt quan träng trong viÖc lËp B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n vµ B¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh, tÝnh thu nhËp vµ thuÕ thu nhËp. V× thÕ, c¸c doanh nghiÖp ph¶i c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm, quy m«, tr×nh ®é qu¶n lý, tr×nh ®é kÕ to¸n...cña m×nh ®Ó lùa chän mét trong bèn ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ hµng tån kho ®­îc quy ®Þnh hiÖn nay ®ã lµ: ph­¬ng ph¸p gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n; ph­¬ng ph¸p gi¸ thùc tÕ ®Ých danh; ph­¬ng ph¸p nhËp tr­íc, xuÊt tr­íc; ph­¬ng ph¸p nhËp sau, xuÊt tr­íc, nh­ng ph¶i ®¶m b¶o nguyªn t¾c nhÊt qu¸n trong mét niªn ®é kÕ to¸n vµ nguyªn t¾c c«ng khai khi cÇn thiÕt thay ®æi ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸. Qua viÖc nghiªn cøu ®Ò tµi nµy, ®· cho em mét c¸i nh×n toµn diÖn vµ s©u s¾c h¬n vÒ néi dung, c¸ch tÝnh, ­u, nh­îc ®iÓm vµ t×nh h×nh øng dông cña c¸c ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ hµng tån kho vµo thùc tÕ nh­ thÕ nµo. Tõ ®ã, rót ra mét vµi ý kiÕn ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn vÊn ®Ò vµ bµi häc kinh nghiÖm cho b¶n th©n. B¶n th©n, lµ mét sinh viªn cña chuyªn ngµnh kÕ to¸n, em nhËn thÊy kiÕn thøc cña m×nh cßn h¹n chÕ ®Ó tiÕp cËn vµ gi¶i quyÕt ®Ò tµi nµy, h¬n n÷a trong kho¶ng thêi gian ng¾n, ch¾c ch¾n ®Ò tµi kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. RÊt mong nhËn ®­îc sù ®ãng gãp cña c¸c thÇy, c« gi¸o vµ c¸c b¹n. Mét lÇn n÷a, em xin ch©n thµnh c¶m ¬n C« gi¸o-Th¹c sÜ Ph¹m BÝch Chi ®· gióp ®ì em hoµn thµnh ®Ò ¸n nµy. Danh môc tµi liÖu tham kh¶o 01. Gi¸o tr×nh Lý thuyÕt h¹ch to¸n kÕ to¸n - Tr­êng §¹i häc Kinh tÕ quèc d©n. 02. Gi¸o tr×nh KÕ to¸n tµi chÝnh - Tr­êng §¹i häc Kinh tÕ quèc d©n. 03. Gi¸o tr×nh KÕ to¸n quèc tÕ - Tr­êng §¹i häc Kinh tÕ quèc d©n. 04. KÕ to¸n qu¶n trÞ doanh nghiÖp - Nhµ xuÊt b¶n tµi chÝnh. 05. KÕ to¸n qu¶n trÞ tµi chÝnh (theo hÖ thèng kÕ to¸n Mü) - TrÇn Hoµi Nam 06. KÕ to¸n chi phÝ - Nathan Slavin 07. KÕ to¸n Qu¶n lý- Hïng M¹nh- Nhµ xuÊt b¶n thèng kª. 08. Th«ng T­ 89/BTC 09. ChuÈn mùc kÕ to¸n ViÖt Nam 10. ChuÈn mùc kÕ to¸n quèc tÕ 11. C¸c t¹p chÝ kÕ to¸n Môc lôc TRang