Đề án Các công ty tài chính và sự ra đời phát triển các công ty tài chính ở Việt Nam

héi ®èi víi vÊn ®Ò cho thuª tµi chÝnh. - Phæ biÕn cho c¸c doanh nghiÖp hiÖu râ hiÖu qu¶ kinh tÕ cña cho thuª tµi chÝnh vµ cã chÝnh s¸ch ®µo t¹o c¸n bé chuyªn s©u vÒ nghiÖp vô cho thuª tµi chÝnh. - Söa ®æi mét sè vÊn ®Ò trong nghÞ ®Þnh 64/CP ngµy 09 th¸ng 10 n¨m 1995 cña ChÝnh phñ kh«ng cßn phï hîp nh»m t¹o nªn hµnh lang ph¸p lý th«ng tho¸ng cho ho¹t ®éng cho thuª tµi chÝnh ph¸t triÓn, ch¼ng h¹n nh­: + VÊn ®Ò nguån vèn ho¹t ®éng theo c¸c quy ®Þnh hiÖn hµnh, tÊt c¶ c¸c c«ng ty cho thuª tµi chÝnh ®Òu thiÕu vèn trung vµ dµi h¹n. Ngoµi quy ®Þnh chung theo luËt lµ ®­îc huy ®éng vèn trong vµ ngoµi n­íc ®Ó ®Çu t­, c¸c c«ng ty cho thuª tµi chÝnh cÇn ®­îc phÐp vay vèn trung vµ dµi h¹n tõ c¸c tæ ch­c tÝn dông vµ ®­îc vay vèn tõ c¸c nguån tµi trî. Nãi c¸ch kh¸c c¸c c«ng ty cho thuª tµi chÝnh cÇn ®­îc xem nh­ mét kªnh dÉn vèn tõ c¸c nguån vay nî viÖn trî, c¸c quü ph¸t triÓn FDI, ODA.v.v... + §Ò nghÞ miÔn gi¶m phÝ sö dông vèn cho c¸c c«ng ty cho thuª tµi chÝnhv× møc thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp 32% vµ thu vÒ sö dông vèn 6%/n¨m (hay 0,5%/th¸ng) lµm cho c«ng ty gÆp nhiÒu khã kh¨n. Cô thÓ sè liÖu tÝnh to¸n cho mét th¸ng cña c«ng ty cho thuª tµi chÝnh I víi gi¶ thiÕt d­ nî c¶ 65 tû, l·i suÊt cho thuª 0,85%/th¸ng (khã thùc hiÖn v× c¸c NHTM quèc doanh cho vay 7,5%/n¨m = 0,625%/th¸ng). + TiÒn l·i sÏ thu: 65000 triÖu x 0,85% = 552,5 triÖu + Chi phÝ qu¶n lý: 65000 triÖu x 20% = 130 triÖu + Thu nhËp: = 442 triÖu + ThuÕ thu nhËp: 442 tr x 32% = 141,4 triÖu + L·i sau thuÕ: = 301 triÖu + Chi phÝ sö dông vèn 65000 tr x 0,5% = 325 triÖu Lç mét th¸ng: 301 tr - 325 tr = - 24 triÖu Lç c¶ n¨m: - 24 tr x 12 th¸ng = - 288 triÖu Kho¶n thu nép vÒ sö dông vèn lµ rÊt nÆng nÒ cho c¸c c«ng ty cho thuª tµi chÝnh. VÒ mÆt tæng thÓ mét ng©n hµng th­¬ng m¹i quèc doanh cã thÓ m¹nh tæng hîp, kinh doanh ®a d¹ng th× viÖc nép vµ sö dông vèn cã thÓ chÊp nhËn ®­îc. Nh­ng víi mét c«ng ty cho thuª tµi chÝnh míi ra ®êi, ®Çu t­ trong giai ®o¹n kinh tÕ khã kh¨n th× vÊn ®Ò nép phÝ sö dông vèn cÇn ®­îc xem xÐt l¹i. - VÒ thñ tôc xuÊt nhËp khÈu m¸y mãc thiÕt bÞ. §Ò nghÞ cho phÐp c¸c c«ng ty cho thuª tµi chÝnh ®­îc ®¨ng ký m· sè nhËp khÈu. Khi cã m· sè , c«ng ty ®­îc quyÒn nhËp khÈu trùc tiÕp kh«ng ph¶i xin phÐp tõng lÇn, hoÆc uû th¸c hoÆc ký hîp ®ång nhËp khÈu cã tham gia cña ba bªn: Bªn cho thuª, bªn ®i thuª, bªn cung cÊp. Mét hîp ®ång nh­ vËy rÊt phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ vµ hîp lý,hîp ph¸p t¹i ViÖtNam. - VÒ thuÕ nhËp khÈu. HiÖn nay nh÷ng chñ ®Çu t­ ®­îc miÔn thuÕ nhËp khÈu m¸y mãc thiÕt bÞ, ngay c¶ khi vay tiÒn tõ ng©n hµng th­¬ng m¹i ®Ó nhËp. Nh­ng khi hä chän h×nh thøc thuª tµi chÝnh th× gÆp khã kh¨n, v× m¸y mãc thiÕt bÞ nhËp d­íi tªn cña c«ngty cho thuª tµi chÝnh ph¶i chÞu thuÕ nhËp khÈu. §Ò nghÞ tµi s¶n do c¸c c«ngty cho thuª tµi chÝnh nhËp khÈu trùc tiÕp sÏ ®­îc ¸p dông møc thuÕ nhËp khÈu (hoÆc miÔn thuÕ nhËp khÈu) nh­ khi bªn ®i thuª tù nhËp khÈu tµi s¶n nµy theo quy ®Þnh cña nghÞ ®Þnh 64/CP ngµy 09 th¸ng 10 n¨m 1995. - VÒ vÊn ®Ò ®¨ng ký quyÒn së h÷u tµi s¶n. §èi víi c¸c tµi s¶n l­u ®éng, c¸c ph­¬ng tiÖn giao th«ng nh­ xe m¸y, « t« tµu thuyÒn... sau khi mua (cã ®Çy ®ñ ho¸ ®¬n vµ bé chøng tõ kÌm theo) vÉn ph¶i ®¨ng ký ch­íc b¹. Trong khi ®ã, c¸c tµi s¶n cè ®Þnh nh­ m¸y mãc thiÕt bÞ, d©y chuyÒn s¶n xuÊt, thËm chÝ c¶ mét nhµ m¸y cã gi¸ trÞ lín h¬n rÊt nhiÒu lÇn xe m« t«, « t« (còng cã c¶ ho¸ ®¬n vµ chøng tõ kÌm theo) l¹i kh«ng ph¶i ®¨ng ký quyÒn së h÷u tµi s¶n. Nªn cã quy ®Þnh râ rµng ®èi víi tµi s¶n cè ®Þnh nh­ m¸y mâc thiÕt bÞ, d©y chuyÒn s¶n xuÊt th× cã ph¶i ®¨ng ký quyÒn së h÷u hay kh«ng. NÕu cã th× ®¨ng ký ë c¬ quan nµo? §Ò nghÞ nÕu lµ tµi s¶n cè ®Þnh nªn giao cho chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng (Uû ban nh©n d©n tØnh, thµnh phè) ®¨ng ký, tµi s¶n ®Æt t¹i chÝnh ®Þa ph­¬ng ®ã, ®­îc ®Þa ph­¬ng ®ã b¶o vÖ sÏ thuËn lîi vµ ®¬n gi¶n h¬n. Víi c¸c ph­¬ng tiÖn thi c«ng c¬ giíi, theo quy ®Þnh cña Bé giao th«ng vËn t¶i th× ph¶i nép thuÕ ch­íc b¹ ®¨ng ký quyÒn së h÷u, nh­ng khi nép thuÕ ch­íc b¹ th× phßng thuÕ ch­íc b¹ tr¶ lêi kh«ng cã h­íng dÉn thu thuÕ ch­íc b¹ ®èi víi thiÕt bÞ thi c«ng c¬ giíi, nªn kh«ng thu. §Ò nghÞ Bé Giao th«ng vËn t¶i vµ Bé Tµi chÝnh cã nh÷ng quy ®Þnh râ rµng vÒ thuÕ vµ ®¨ng ký quyÒn së h÷u ®èi víi c¸c ph­¬ng tiÖn thi c«ng c¬ giíi. - VÒ ®èi t­îng ng­êi thuª, nªn më réng ®Õn ®èi t­îng lµ c¸ nh©n, hé gia ®×nh nÕu bªn cho thuª xÐt thÊy ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn ®¶m b¶o cho viÖc thùc hiÖn hîp ®ång. - §èi víi Bé tµi chÝnh: Võa qua Tæng côc thuÕ cho phÐp c¸c c«ng ty ®i thuª tµi chÝnh ®­îc phÐp khÊu trõ thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng hµng th¸ng. Tuy vËy ng­êi thuª vÉn phµn nµn. NÕu ®i vay ng©n hµng mua tµi s¶n th× ®­îc khÊu trõ ngay. §Ó t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp, ®Ò nghÞ cho phÐp c¸c c«ng ty ®i thuª ®­îc khÊu trõ thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng mét lÇn ngay khi ký hîp ®ång thuª, tr¸nh cho hä ph¶i tr¶ thªm l·i trªn sè tiÒn thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng trong suèt thêi gian thuª. 2.2. C«ng ty tµi chÝnh trong tæng c«ng ty. C«ng ty tµi chÝnh trong c¸c tËp ®oµn kinh tÕ nãi chung lµ m« h×nh tæ chøc tµi chÝnh ®­îc ­a dông á nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi, ho¹t ®éng nh­ mét ®Þnh chÕ tµi chÝnh trung gian, thu xÕp vµ sö dông c¸c nguån vèn, tham gia vµo c¸c thÞ tr­êng tµi chÝnh tiÒn tÖ ®Ó t¨ng c­êng tiÒm lùc tµi chÝnh phôc vô cho nhu cÇu ®Çu t­ ®æi míi c«ng nghÖ, n©ng cao n¨ng lùc vµ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c ngµnh kinh tÕ träng yÕu. ë n­íc ta thùc hiÖn chñ tr­¬ng x©y dùng c¸c tËp ®oµn kinh tÕ m¹nh, Nhµ n­íc khuyÕn khÝch thµnh lËp c¸c c«ng ty tµi chÝnh trong tæng c«ng ty Nhµ n­íc. §iÒu 43 kho¶n 3 luËt doanh nghiÖp Nhµ n­íc ®· ghi: "Tuú theo quy m« vµ vÞ trÝ quan träng, tæng c«ng ty Nhµ n­íc cã hoÆc kh«ng cã c«ng ty tµi chÝnh lµ doanh nghiÖp thµnh viªn". Thèng ®èc Ng©n hµng Nhµ n­íc ®· ban hµnh QuyÕt ®Þnh sè 104/Q§ - NH5 ngµy 12/02/1996 quy ®Þnh ®iÒu lÖ mÉu c«ng ty tµi chÝnh trong tæng c«ng ty Nhµ n­íc, qua ®ã b­íc ®Çu lµm râ ho¹t ®éng cña c«ng ty tµi chÝnh so víi c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c. 2.2.1. VÒ m« h×nh c«ng ty tµi chÝnh trong tæng c«ng ty. Nh»m thóc ®Èy tÝch tô vµ tËp trung, chuyªn m«n ho¸, hîp t¸c ho¸, n©ng cao søc c¹nh tranh ®ång thêi xo¸ dÇn chÕ ®é Bé chñ qu¶n , cÊp hµnh chÝnh chñ qu¶n, xo¸ bá sù ph©n biÖt doanh nghiÖp trung ­¬ng vµ ®Þa ph­¬ng vµ lµm nßng cèt thùc hiÖn ®­êng lèi c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc, ngµy 07/03/1994, ChÝnh phñ ban hµnh c¸c quyÕt ®Þnh sè 90 vµ 91/TTg thµnh lËp mét sè tæng c«ng ty theo h­íng m« h×nh tËp ®oµn kinh doanh. C«ng ty tµi chÝnh trong tæng c«ng ty lµ mét gi¶i ph¸p g¾n kÕt kinh tÕ gi÷a c¸c c«ng ty thµnh viªn t¹o thµnh tæng c«ng ty. Tr­íc hÕt c«ng ty tµi chÝnh trong tæng c«ng ty, cho c¸c c«ng ty thµnh viªn huy ®éng c¸c nguån vèn trong c«ng chóng th«ng qua viÖc ph¸t hµnh tÝn phiÕu, tr¸i phiÕu cã môc ®Ých ®Ó ®Çu t­ vµo c¸c dù ¸n ®Çu t­ chiÒu s©u: §æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ s¶n xuÊt, x©y dùng vµ c¶i t¹o c¬ së vËt chÊt cña c¸c c«ng ty thµnh viªn. Víi vÞ thÕ cña m×nh, c¸c c«ng ty tµi chÝnh trong tæng c«ng ty cßn cã thÓ vay vèn tõ c¸c tæ chøc tÝn dông, ng©nhµng th­¬ng m¹i ®Ó cung øng cho c¸c c«ng ty thµnh viªn. Trong c¸c mèi quan hÖ tÝn dông, kh«ng ph¶i c«ng ty nµo vµo thêi ®iÓm nµo còng cã thÓ khai th¸c tèt mèi quan hÖ vay m­în víi c¸c tæ chøc tÝn dông, ng©n hµng th­¬ng m¹i. Trong nh÷ng tr­êng hîp vµ thêi ®iÓm ®ã th× gi¶i ph¸p th«ng qua c«ng ty tµi chÝnh cña tæng c«ng ty sÏ th¸o gì ®­îc khã kh¨n ®ã. C«ng ty tµi chÝnh sÏ lµ c¸c chuyªn gia t­ vÊn ®Çu t­ cho c¸c ®èi t¸c lµm ¨n víi tæng c«ng ty vµ t­ vÊn cho c¸c tæng c«ng ty vµ c¸c c«ng ty thµnh viªn trong lµm ¨n víi c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi. Nh×n chung tÊt c¶ c¸c c«ng ty ®Òu trong t×nh tr¹ng thݪu vèn. Nh­ng vµo mét thêi ®iÓm nµo ®ã cã t×nh tr¹ng mét sè c«ng ty t¹m thêi thõa vèn, trong khi ®ã c«ng ty kh¸c trong hÖ thèng tæng c«ng ty l¹i thiÕu vèn vµ c¸c nguån vèn kh¸c kh«ng ®­îc khai th«ng. §Ó gi¶i quyÕt m©u thuÉn nµy, c«ng ty tµi chÝnh sÏ gióp tæng c«ng ty h×nh thµnh quü tËp trung cã tÝnh chÊt nh­ mét b×nh chøa dù tr÷ nh­ng rÊt "láng" cña toµn hÖ thèng tæng c«ng ty, quü nµy cho phÐp ®¸p øng kÞp thêi nhu cÇu vèn cña c¸c c«ng ty bÞ r¬i trong t×nh tr¹ng thiÕu vèn vµ còng gióp cho c¸c c«ng ty cã vèn t¹m thêi kh«ng bÞ n»m chÕt vèn. 2.2.2. Mét sè vÊn ®Ò vÒ x©y dùng vµ ph¸t triÓn c«ng ty tµi chÝnh trong c¸c tæng c«ng ty nhµ n­íc. Trong qu¸ tr×nh ®æi míi khu vùc kinh tÕ Nhµ n­íc, §¶ng vµ chÝnh p hñ chñ tr­¬ng thµnh lËp c¸c Tæng c«ng ty theo m« h×nh tËp ®oµn kinh tÕ m¹nh, n©ng cao søc c¹nh tranh trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, t¹o ®iÒu kiÖn héi nhËp cã hiÖu qu¶ vµ b×nh ®¼ng vµo ®êi sèng kinh tÕ quèc tÕ. Do vËy, ®· cã hµng lo¹t c¸c Tæng c«ng ty nhµ n­íc ®­îc thµnh lËp vµ ho¹t ®éng theo tinh thÇn quyÕt ®Þnh sè 91/Ttg ngµy 07/03/1994 cña thñ t­íng chÝnh phñ nh­ c¸c Tæng c«ng ty dÇu khÝ, Hµng kh«ng, B­u chÝnh viÔn th«ng, §iÖn lùc, DÖt- may, Cao su... vµ trong hÖ thèng tæ chøc cña c¸c tæng c«ng ty, c«ng ty tµi chÝnh cã vÞ trÝ quan träng ®Æc biÖt, ®ãng vai trß to lín trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña c¸c Tæng c«ng ty. TÝnh ®Õn thêi ®iÓm th¸ng 11/1998, Thèng ®èc ng©n hµng Nhµ n­íc ®· cÊp giÊy phÐp ho¹t ®éng cho 03 c«ng ty tµi chÝnh trong c¸c Tæng c«ng ty nhµ n­íc, ®ã lµ c¸c c«ng ty tµi chÝnh DÖt - May, B­u ®iÖn, Cao su. §iÒu nµy thùc sù ®· t¹o ra nh÷ng biÕn ®æi lín vÒ chÊt cho c¸c tæng c«ng ty trong viÖc x¸c lËp c¸c quan hÖ tµi chÝnh nh»m t×m kiÕm, kh¬i th«ng luång vèn trong n­íc, thu hót vèn tµi chÝnh n­íc ngoµi vµ qu¶n lý mét c¸ch cã hiÖu qu¶ c¸c nguån vèn ®Çu t­, h¹n chÕ viÖc thÊp nhÊt møc thÊt tho¸t vèn do kh«ng sö dông ®óng môc ®Ých. Trong bµi viÕt nµy, chóng t«i xin trao ®æi mét sè vÊn ®Ò liªn quan trùc tiÕp ®Õn viÖc x©y dùng vµ ph¸t triÓn C«ng ty tµi chÝnh trong c¸c Tæng c«ng ty Nhµ n­íc ®­îc thµnh lËp theo m« h×nh tËp ®oµn kinh doanh (Tæng c«ng ty). 1. ViÖc sím thµnh lËp c¸c C«ng ty tµi chÝnh ®èi víi c¸c Tæng c«ng ty cã ý nghÜa thùc tiÔn rÊt quan träng, bëi v×: - ViÖc thµnh lËp C«ng ty tµi chÝnh sÏ gióp c¸c tæng c«ng ty t×m kiÕm kh¬i th«ng c¸c nguån vèn trong n­íc, thu hót vèn n­íc ngoµi th«ng qua viÖc x¸c ®Þnh c¸c ph­¬ng thøc huy ®éng vèn, sè l­îng vèn cÇn huy ®éng, ®èi t­îng ®Ó huy ®éng vèn, thêi gian huy ®éng, c¸c ®iÒu kiÖn vay, tr¶... ®Ó ®¸p øng ®ñ kÞp thêi nhu cÇu vÒ vèn víi chi phÝ thÊp nhÊt. - ViÖc thµnh lËp C«ng ty tµi chÝnh sÏ gióp c¸c Tæng c«ng ty qu¶n lý mét c¸ch tèi ­u,cã hiÖu qu¶ c¸c nguån vèn th«ng qua viÖc ®¶m b¶o ®Çu t­ vèn ®óng ®Þnh h­íng ph¸t triÓn, ®óng c«ng tr×nh vµ dù ¸n, võa cã hiÖu qu¶ kinh tÕ cao võa ®¸p øng ®­îc nhiÖm vô chÝnh trÞ x· héi trong qu¸ tr×nh ph¸t triªnr cña c¸c Tæng c«ng ty. Tõ ®ã n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh cña toµn Tæng c«ng ty. - ViÖc thµnh lËp C«ng ty tµi chÝnh sÏ gióp cho c¸c Tæng c«ng ty khai th¸c ®­îc triÖt ®Ó søc m¹nh cña mét Tæng c«ng ty lín trªn thÞ tr­êng tµi chÝnh - tiÒn tÖ, tham gia thÞ tr­êng tµi chÝnh tÝn dông, thÞ tr­êng vèn trong vµ ngoµi n­íc. - ViÖc thµnh lËp C«ng ty tµi chÝnh sÏ gióp c¸c Tæng c«ng ty ph¸t huy ®­îc tèi ®a thÕ m¹nh vÒ c¸c nguån lùc vËt chÊt còng nh­ nguån lùc con ng­êi, tËn dông ®­îc c¸c thµnh tùu cña khoa häc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cu¶ Tæng c«ng ty. - Thùc tiÔn kinh nghiÖm ph¸t triÓn cña c¸c tËp ®oµn kinh tÕ trªn thÕ giíi cho thÊy, c¸c tËp ®oµn kinh tÕ triÖt ®Ó sö dông søc m¹nh cña tËp ®oµn ®Ó kinh doanh trªn thÞ tr­êng tµi chÝnh - tiÒn tÖ b»ng viÖc thµnh lËp C«ng ty tµi chÝnh trong tËp ®oµn ®ñ m¹nh ®Ó qu¶n lý tËp trung, thèng nhÊt c¸c nguån tµi chÝnh vµ thùc hiÖn chøc n¨ng kinh doanh tµi chÝnh - tiÒn tÖ. 2. C¸c Tæng c«ng ty cã nhiÒu ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó thµnh lËp C«ng ty tµi chÝnh, ®ã lµ: - C¸c Tæng c«ng ty thùc hiÖn h¹ch to¸n kinh doanh tæng hîp; Ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña Tæng c«ng ty cã tÝnh hÖ thèng, tËp trung vµ thèng nhÊt cao; cã nguån thu ngo¹i tÖ lín; cã lîi thÕ to lín vÒ c¸c nguån lùc ph¸t triÓn; cã tèc ®é t¨ng tr­ëng cao vµ æn ®Þnh... - NghÞ ®Þnh sè 39/CP ngµy 27/06/1995 cña ChÝnh phñ ban hµnh §iÒu lÖ mÉu vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña Tæng c«ng ty nhµ n­íc ®· x¸c ®Þnh râ chøc n¨ng, nhiÖm vô cña tæng c«ng ty tµi chÝnh, mét ®¬n vÞ thµnh viªn h¹ch to¸n ®éc lËp cña Tæng c«ng ty. - C¬ së ph¸p lý ®Çy ®ñ: LuËt doanh nghiÖp nhµ n­íc ban hµnh ngµy 20/04/1995; Ph¸p lÖnh hîp t¸c x· tÝn dông vµ c«ng ty tµi chÝnh ban hµnh ngµy 24/05/1990; QuyÕt ®Þnh sè 91, Ttg ngµy 07/03/1994 cña Thñ t­íng chÝnh phñ vÒ viÖc thÝ ®iÓm thµnh lËp tËp ®oµn kinh doanh; QuyÕt ®Þnh sè 104/Q§ - NH5 ngµy 02/05/1996 cña Thèng ®èc Ng©n hµng nhµ n­íc vÒ viÖc ban hµnh MÉu ®iÒu lÖ c«ng ty tµi chÝnh trong Tæng c«ng ty nhµ n­íc; LuËt c¸c tæ chøc tÝn dông ban hµnh ngµy 12/12/1997. 3. VÒ lo¹i h×nh së h÷u: chóng t«i cho r»ng viÖc thµnh lËp c«ng ty tµi chÝnh chuyªn ngµnh (®¬n vÞ thµnh viªn h¹ch to¸n ®éc lËp) lµ phï hîp víi c¸c Tæng c«ng ty trong giai ®o¹n hiÖn nay, bëi v×: - Phï hîp víi chñ tr­¬ng, ®­êng lèi cña §¶ng vµ Nhµ n­íc trong viÖc ph¸t triÓn c¸c Tæng c«ng ty nhµ n­íc ®­îc thµnh lËp thoe m« h×nh tËp ®oµn kinh doanh. - Thñ tôc thµnh lËp c«ng ty tµi chÝnh chuyªn ngµnh ®¬n gi¶n, gonh nhÑ gåm: giÊy phÐp thµnh lËp c«ng ty tµi chÝnh cña Ng©n hµng Nhµ n­íc ViÖt nam cÊp; GiÊy chøng nhËn ®¨ng ký kinh doanh cña Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­ hoÆc Uû ban nh©n d©n tØnh thµnh phè cÊp; QuyÕt ®Þnh phª duyÖt ®iÒu lÖ tæ chøc vµ ho¹t ®éng C«ng ty tµi chÝnh cña Héi ®ång qu¶n trÞ Tæng c«ng ty vµ ®­îc ng©n hµng nhµ n­íc chuÈn y. 4. VÒ néi dung ho¹t ®éng kinh doanh: C«ng ty tµi chÝnh lµ ®¬n vÞ thµnh viªn (doanh nghiÖp nhµ n­íc) cña Tæng c«ng ty cã t­ c¸ch ph¸p nh©n, ®­îc cÊp vèn ®iÒu lÖ ban ®Çu, thùc hiÖn h¹ch to¸n kinh doanh ®éc lËp, tù chñ vÒ tµi chÝnh tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ kÕt qu¶ kinh doanh vµ nh÷ng cam kÕt cña c«ng ty tµi chÝnh thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng kinh doanh sau: - Huy ®éng vèn: + NhËn tiÒn göi cã kú h¹n cña Tæng c«ng ty, c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn cña Tæng c«ng ty, c¸c doanh nghiÖp trong ngµnh kinh tÕ -kü thuËt vµ c¸n bé c«ng nh©n viªn trong Tæng c«ng ty. + Ph¸t hµnh tÝn phiÕu, tr¸i phiÕu c«ng tr×nh trong vµ ngoµi n­íc theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt. + Vay cña c¸c tæ chøc tµi chÝnh vµ tÝn dông trong vµ ngoµi n­íc. - Cho vay: + Cho vay ng¾n hµn. + Cho vay trung vµ dµi h¹n trªn c¬ së c©n ®èi ngu«n vèn trung vµ dµi h¹n, phï hîp víi kÕ ho¹ch sö dông vèn cña Tæng c«ng ty. - Kinh doanh ngo¹i hèi trong ph¹m vi ho¹t ®éng cña ngµnh kinh tÕ - kü thuËt víi c¸c h×nh thøc: + Lùa chän ®Ó chuyÓn ho¸ ngo¹i tÖ. + Thanh to¸n quèc tÕ trong ho¹t ®éng gi÷a Tæng c«ng ty, c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn cña tæng c«ng ty víi c¸c n­íc ®èi t¸c n­íc ngoµi. - T­ vÊn tµi chÝnh cho c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn trong quan hÖ vay vèn víi n­íc ngoµi vµ quan hÖ víi c¸c bªn liªn quan vÒ mÆt tµi chÝnh, ®Çu t­. - Thùc hiÖn vËn hµnh, qu¶n lý, kinh doanh c¸c nguån tµi chÝnh tiÒn tÖ cña Tæng c«ng ty theo sù uû th¸c, gåm: + TiÕp nhËn vèn uû th¸c ®Çu t­ trong vµ ngoµi n­íc, bao gåm c¶ vèn cña Tæng c«ng ty giao ®Ó ®Çu t­ nh÷ng c«ng tr×nh, dù ¸n cña Tæng c«ng ty vµ c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn. + §¹i lý ph¸t hµnh tr¸i phiÕu cho Tæng c«ng ty vµ c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn. - Sö dông vèn tù cã ®Ó cã thÓ hïn vèn liªn doanh hoÆc mua cæ phÇn khi ®­îc phª chuÈn cña Tæng c«ng ty. - Thùc thi c¸c nghiÖp vô cho thuª tµi chÝnh. - Thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô kh¸c khi ®­îc Thèng ®èc ng©n hµng nhµ n­íc cho phÐp. 5. VÒ m« h×nh tæ chøc: C¬ cÊu bé m¸y tæ lchøc s¶n xuÊt kinh doanh cña Tæng c«ng ty Tµi chÝnh ®­îc tæ chøc theo m« h×nh sau: M« h×nh tæ chøc c«ng ty tµi chÝnh. tæng c«ng ty nhµ n­íc Gi¸m ®èc c«ng ty P. tæ chøc c¸n bé P. KÕ ho¹ch kinh doanh C¸c Phßng nghiÖp vô C¸c chi nh¸nh ngoµi n­íc C¸c chi nh¸nh trong n­íc P. tµi chÝnh kÕ to¸n Phßng ph¸p chÕ P. Gi¸m ®èc ®iÒu hµnh c¸c chi nh¸nh P. Gi¸m ®èc kinh doanh 6. VÒ quan hÖ gi÷a c«ng ty tµi chÝnh víi Tæng c«ng ty vµ c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn trong Tæng c«ng ty. - C«ng ty tµi chÝnh chÞu sù qu¶nl ý cña Tæng c«ng ty vÒ chiÕn l­îc ph¸t triÓn, vÒ tæ chøc vµ nh©n sù, chÞu sù qu¶n lý cña ng©n hµng nhµ n­íc vÒ néi dung vµ ph¹m vi ho¹t ®éng nghiÖp vô. - §iÒu hµnh ho¹t ®éng cña c«ng ty tµi chÝnh lµ gi¸m ®èc c«ng ty do Héi ®ång qu¶n trÞ Tæng c«ng ty bæ nhiÖm, miÔn nhiÖm theo ®Ò nghÞ cña Tæng gi¸m ®èc c«ng ty vµ ph¶i ®­îc Thèng ®èc Ng©n hµng Nhµ n­íc chuÈn y. - C«ng ty tµi chÝnh thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô huy ®éng vèn, cho vay vèn trung vµ dµi h¹n ®èi víi Tæng c«ng ty, c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn trong Tæng c«ng ty vµ c¸c nghiÖp vô tµi chÝnh kh¸c. Tr­êng hîp thùc hiÖn cho vay kh¸c ®èi víi c¸c tæ chøc, ®¬n vÞ kinh doanh ph¶i ®­îc sù ®ång ý cña Héi ®ång qu¶n trÞ Tæng c«ng ty. - L·i suÊt cho vay vµ huy ®éng cña Tæng c«ng ty tµi chÝnh do Tæng gi¸m ®èc Tæng c«ng ty quyÕt ®Þnh theo uû quyÒn cña Héi ®ång qu¶n trÞ Tæng c«ng ty nh­ng ph¶i dùa trªn khung l·i suÊt do Thèng ®èc Ng©n hµng Nhµ n­íc qui ®Þnh. - C«ng ty tµi chÝnh chÞu hoµn toµn tr¸ch nhiÖm tr­íc ph¸p luËt vÒ mäi ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh. - Tæng c«ng chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc ph¸p luËt vÒ c¸c kho¶n cho vay c¸c doanh nghiÖp ngoµi Tæng c«ng ty do Héi ®ång qu¶n trÞ Tæng c«ng ty chÊp thuËn, còng nh­ c¸c quyÕt ®Þnh cña Tæng c«ng ty cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng cña c«ngty tµi chÝnh. Tãm l¹i, viÖc thµnh lËp C«ng ty tµi chÝnh trong c¸c Tæng c«ng ty Nhµ n­íc ®­îc thµnh lËp theo m« h×nh tËp ®oµn kinh doanh lµ hÕt søc cÇn thiÕt vµ cÊp b¸ch, kh«ng nªn chÇn chõ, nh­ng còng kh«ng thÓ nãng véi, ®èt ch¸y giai ®o¹n mµ ph¶i tõng b­íc x©y dùng vµ hoµn thiÖn nã mét c¸ch phï hîp trªn c¬ së nghiªn cøu, xem xÐt ®¸nh gi¸ nhu cÇu, kh¶ n¨ng thu hót vµ sö dông vèn cña Tæng c«ng ty trong hoµn c¶nh thùc tÕ vµ mèi liªn hÖ rµng buéc víi c¸c ®Þnh chÕ tµi chÝnh hiÖn hµnh ë ViÖt Nam còng nh­ c¸c tËp qu¸n vµ th«ng lÖ cña c¸c tæ chøc tµi chÝnh - tÝn dông quèc tÕ, ®¶m b¶o ®¸p øng ®­îc c¸c yªu cÇu cña Tæng c«ng ty trong tõng giai ®o¹n ph¸t triÓn. 2.2.3. C¸c nh©n tè thóc ®Èy vµ xu h­íng thµnh lËp c¸c c«ng ty tµi chÝnh tõ thùc tiÔn thµnh phè Hµ Néi vµ thµnh phè Hå ChÝ Minh. NHNN cÇn nhanh chãng kiÖn toµn ®éi ngò c¸n bé thanh tra ng©n hµng, nhÊt lµ ë c¸c tØnh, thµnh phè träng ®iÓm nh­ ®· nªu trong ch­¬ng tr×nh ho¹t ®éng thanh tra n¨m 1999. Trong ho¹t ®éng cña ®oµn thanh tra, yªu cÇu thËn träng, kû luËt, kiªn quyÕt, m¹nh d¹n, d¸m chÞu tr¸ch nhiÖm lµ rÊt quan träng. §©y lµ vÊn ®Ò cÇn ph¶i ®­îc tiÕp tôc quan t©m khi tuyÓn chän vµ ®µo t¹o c¸n bé thanh tra ng©n hµng. Thanh tra ng©n hµng cÇn kÞp thêi më c¸c kho¸ båi d­ìng nghiÖp vô vÒ ®oµn vµ tr­ëng ®oµn thanh tra. C¸c líp n©ng cao nghiÖpv ô thanh tra cÇn tiÕp tôc båi d­ìng kiÕn thøc ph¸p luËt vµ ®i s©u vµo ®µo t¹o kü n¨ng thanh tra tõng nghiÖp vô ho¹t ®éng ng©n hµng cô thÓ (thanh tra tÝn dông, thanh tra b¶o l·nh, thanh tra vèn...). Thêi gian gÇn ®©y, cïng víi sù ph¸t triÓn hÖ thèng NHTM, c¸c c«ng ty tµi chÝnh ë n­íc ta ®ang tõng b­íc ®­îc thiÕt lËp ®a d¹ng, mÆc dï ®©y lµ m« h×nh cßn míi mÎ vµ trø¬c ®ã hai c«ng ty tµi chÝnh cæ phÇn ®· ®­îc thµnh lËp nh­ng ho¹t ®éng vÉn cßn kÐm hiÖu qu¶. TÝnh ®Õn 31/12/1998, c¶ n­íc cã 13 c«ng ty tµi chÝnh , bao gåm 2 c«ng ty cæ phÇn , 3 c«ng ty tµi chÝnh thuéc Tæng c«ng ty nhµ n­íc, 8 c«ng ty cho thuª tµi chÝnh thuéc c¸c TCTD hoÆc liªn doanh thµnh lËp. Sù ph¸t triÓn ®ã lµ chñ ®Ò ®­îc nhiÒu ng­êi quan t©m. VËy nh©n tè nµo ®· thóc ®Èy sù ra ®êi h¹ng lo¹t tæ chøc ®ã trªn ®Þa bµn thµnh phè Hµ Néi vµ thµnh phè Hå ChÝ Minh vµ viÖc ph¸t triÓn chóng theo h­íng nµo lµ thÝch hîp? ®ã còng lµ vÊn ®Ò chóng t«i xin ®­îc phÐp cïng trao ®æi. Thanh tra Nhµ n­íc, Ng©n hµng Nhµ n­íc cÇn nghiªn cøu ®Ó sím ¸p dông mét chÕ ®é phô cÊp nhÊt ®Þnh cho c¸c tr­ëng ®oµn thanh tra. Trong t×nh h×nh hiÖn nay. Thanh tra Ng©n hµng Trung ­¬ng cÇn quan t©m h¬n n÷a tíi viÖc theo dâi, gi¸m s¸t, chØ ®¹o ho¹t ®éng cña c¸c ®oµn thanh tra ë ®Þa ph­¬ng, nhÊt lµ ë giai ®o¹n kÕt thóc cuéc thanh tra. C¸c ®oµn thanh tra cña Trung ­¬ng chØ nªn tiÕn hµnh nh÷ng cuéc thanh tra träng ®iÓm, cã tÝnh chÊt phøc t¹p vµ thùc hiÖn c«ng t¸c phóc tra khi cã nh÷ng c¨n cø theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. T¹i nghÞ ®Þnh 61/1998/N§ - CP, ChÝnh phñ ®· quy ®Þnh riªng 2 vÊn ®Ò thanh tra vµ kiÓm tra doanh nghiÖp, trong ho¹t ®éng qu¶n lý cña mét c¬ quan Bé thiÕt nghÞ NHNN cÇn sím nghiªn cøu ®Ó thiÕt lËp mèi quan hÖ gi÷a ho¹t ®éng cña thanh tra ng©n hµng vµ ho¹t ®éng kiÓm tra theo chøc n¨ng cña c¸c c¬ quan kh¸c thuéc NHNN. 1. Nh÷ng nh©n tè thóc ®Èy h×nh thµnh c«ng ty tµi chÝnh. a) Nh©n tè ph¸t triÓn. Sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña n­íc ta trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, ®Æc biÖt 2 trung t©m kinh tÕ thµnh phè Hµ Néi vµ thµnh phè Hå ChÝ Minh t¹o tiÒn ®Ò cho sù ph¸t triÓn nh÷ng n¨m tiÕp theo vµ thóc ®Èy c¸c nghiÖpv ô kinh doanh tiÒn tÖ h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn, thÓ hiÖn: Thø nhÊt, thÕ m¹nh kinh tÕ vÒ vÞ trÝ, tiÒm n¨ng, lao ®éng lín vµ sù bËt dËy vÒ gia tèc ph¸t triÓn kinh tÕ cña hai thµnh phè lín lµ c¬ së thuËn l¬Þ ®Ó tiÕp tôc thu hót vèn ®Çu t­ trong vµ ngoµi n­íc, gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt, n©ng cao hiÖu qu¶ ®Çu t­, kÓ c¶ ®Çu t­ ho¹t ®éng trong lÜnh vùc kinh doanh tiÒn tÖ, tõ ®ã viÖc ®Çu t­ cho vay cña c¸c TCTD nãi chung vµ c¸c c«ng ty tµi chÝnh nãi riªng cã c¬ së thu håi nî thuËn lîi h¬n. Thø hai, c¸c yÕu tè t¨ng tr­ëng kinh tÕ (n¨m 1996 - 1997, GDP ë hai thµnh phè chiÕm b×nh qu©n 25,3% GDP cña c¶ n­íc, t¨ng tr­ëng b×nh qu©n trªn 10% n¨m), t¨ng tÝch luü thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng­êi, c¬ së h¹ tÇng vÒ th«ng tin liªn l¹c vµ giao th«ng vËn t¶i ®­îc c¶i thiÖn , sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh, giao l­u hµng ho¸ ph¸t triÓn vµ tr×nh ®é ®« thÞ ho¸ cao, mËt ®é d©n c­ ®«ng ®óc vµ ®iÒu kiÖn thuËnl îi ®Ó c¸c c«ng ty tai chÝnh thµnh lËp, huy ®éng vèn dÔ dµng h¬n vµ cã c¬ së më réng dÞchvô kh¸c nh­ cho vay tiªu dïng, ®Çu t­, m«i giíi... vµ më réng ®Þa bµn ho¹t ®éng ®Ó phôc vô kh¸ch hµng còng nh­ tËn dông nh÷ng lîi thÕ chuyªn m«n cña m×nh. Thø ba, xu h­íng ph¸t triÓn kinh tÕ trªn ®Þa bµn cã nhiÒu triÓn väng tèt, t¹o ra sù æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn tr­êng ho¹t ®éng, ®iÒu nµy thÓ hiÖn: (1) §Þnh h­íng ph¸t triÓn kinh tÐ giai ®o¹n 1996 - 2000 ®ßi hái nhu cÇu vèn ®Çu t­ lín trong vµ ngoµi n­íc nh»m ®Çu t­ c¬ së h¹ tÇng vµ ®æi míi c«ng nghÖ, m¸y mãc thiÕt bÞ l¹c hËu hiÖn ®ang sö dông t¹i n­íc ta, ch¼ng h¹n nhu cÇu vèn ®Çu t­ trong vµ ngoµi n­íc nh»m ®Çu t­ c¬ së h¹ tÇng vµ ®æi míi c«ng nghÖ, m¸y mãc thiÕt bÞ l¹c hËu hiÖn ®ang sö dông t¹i n­íc ta, ch¼ng h¹n nhu cÇu vÒ vèn ®Çu t­ trong thêi kú 1996 - 2010 ë khu vùc l©n cËn thµnh phè Hå ChÝ Minh (vïng §«ng Nam bé) tõ 95 - 97 tû USD, trong ®ã c¸c dù ¸n ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp 51 tû USD, x©y dùng 6,6 tû, n«ng l©m ng­ nghiÖp 1,2 tû, dÞch vô 38 tû USD... MÆt kh¸c, trong ®iÒu kiÖn qua kªnh tÝn dông trung vµ dµi h¹n cña c¸c NHTM cßn bÊt hîp lý c¶ vÒ c¬ cÊu nguån vèn; kh¶ n¨ng thÈm ®Þnh c¸c dù ¸n bÞ h¹n chÕ do ch­a ®ñ thêi gian kh¾c phôc ®­îc nh÷ng nh­îc ®iÓm cña ho¹t ®éng kinh doanh tæng hîp. Do vËy, thÞ tr­êng vay vèn d­íi h×nh thøc nµy cßn lín. (2) M«i tr­êng ho¹t ®éng cã chiÒu h­íng thuËn lîi. Khi thÞ tr­êng vèn ®­îc h×nh thµnh ë hai trung t©m kinh tÕ nµy, më kh¶ n¨ng thu hót vèn míi nh­ ph¸t hµnh tr¸i phiÕu thuËn lîi h¬n vµ kÌm theo c¸c nghiÖp vô kinh doanh míi mang tÝnh hç trî cho ho¹t ®éng chÝnh. MÆt kh¸c, c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc (DNNN) ®­îc cñng cè theo h­íng ®­îc cÊp ®ñ vèn tù cã, ph©n ®Þnh r¹ch rßi chøc n¨ng kinh doanh vµ sù nghiÖp mµ ë ®ã cã chÝnh s¸ch tÝn dông riªng, h¬n n÷a nhiÒu DNNN - Tæng c«ng ty ®ang ho¹t ®éng kinh doanh ë ccs ngµnh, lÜnh vùc kinh tÕ mµ thµnh phÇn kh¸c ch­a cã ®iÒu kiÖn x©m nhËp t¹o ra ­u thÕ riªng trong viÖc s¶n xuÊt vµ tiªu thô hµng. b) Nh©n tè m«i tr­êng ph¸p luËt. - ViÖc tõng b­íc hoµn thiÖn hÖ thèng c¸c quy ph¹m ph¸p luËt, gióp giíi ®Çu t­ vµo lÜnh vùc nµy yªn t©m h¬n vµ sÏ gi¶m thiÓu nh÷ng chi phÝ kh«ng kiÓm so¸t ®­îc trong qu¸ tr×nh thµnh lËp vµ ho¹t ®éng. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, c¸c thµnh phÇn kinh tÕ chØ cã c¬ héi c¹nh tranh b×nh ®¼ng khi hÖ thèng ph¸p luËt ngµy cµng ®­îc hoµn thiÖn h¬n. NhiÒu luËt cã liªn quan ®Õn lÜnh vùc tµi chÝnh, tiÒn tÖ ®­îc hiÖn hµnh nh­: LuËt DNNN, LuËt c«ng ty, LuËt th­¬ngm¹i, LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi, Bé luËt d©n sù... vµ ®Æc biÖt gÇn ®©y lµ LuËt c¸c TCT§ vµ mét sè v¨n b¶n d­íi luËt vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng c¸c ®Þnh chÕ trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n. - LuËt c¸c TCTD n­íc ta cã sù t¸ch biÖt c«ng nghÖ chøng kho¸n vµ ho¹t ®éng cho thuª tµi chÝnh ra khái ho¹t ®éng NHTM. V× thÕ, c¸c NHTM muèn ®a n¨ng ho¸ ho¹t ®éng ®Ó tËn dông nguån lùc vµ gi¶m thiÓu rñi ro ph¶i thµnh lËp hoÆc tham gia vèn thµnh lËp c¸c c«ng ty tµi chÝnh ho¹t ®éng chuyªn s©u. §©y còng lµ lîi thÕ ®Ó cho c¸c c«ng ty nµy h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn ë c¸c lÜnh vùc nµy - cho thuª tµi chÝnh (c«ng ty qu¶n lý quü ®Çu t­, c«ng ty chøng kho¸n kh«ng chÞu sù ®iÒu chØnh bëi luËt nµy). MÆt kh¸c, viÖc quy ®Þnh kiÓm so¸t chÆt chÏ c¸c biÖn ph¸p b¶o ®¶m vµ an toµn trong ho¹t ®éng ng©n hµng sÏ thóc ®Èy nhiÒu ng­êi vay ph¶i lùa chän ph­¬ng thøc vay tr¶ thÝch hîp h¬n, mµ ë ®ã sÏ t¨ng thªm c¬ héi cho thuª tµi chÝnh. 2. Xu h­íng ph¸t triÓn c¸c c«ng ty tµi chÝnh. LuËt c¸c TCTD n­íc ta quy ®Þnh c¸c lo¹i h×nh c«ng ty tµi chÝnh víi c¸c h×nh thøc së h÷u: Nhµ n­íc, cæ phÇn cña Nhµ n­íc vµ nh©n d©n; liªn doanh h¬n 100% vèn n­íc ngoµi. §iÒu nµy chophÐp c¸c c«ng ty tµi chÝnh thµnh lËp theo c¸c lo¹i h×nh: (1) C¸c thµnh viªn thuéc c¸c tæng c«ng ty Nhµ n­íc hoÆc c¸c TCTD ViÖt Nam. (2) cæ phÇn gåm c¸c cæ ®«ng lµ c¸c TCTD, tæ chøc kh¸c vµ c¸c c¸ nh©n ViÖt Nam. (3) Liªn doanh b»ng vèn gãp gi÷a bªn ViÖt Nam gåm mét hoÆc nhiÒu TCTD, doanh nghiÖp ViÖt Nam víi bªn n­íc ngoµi gåm mét hoÆc nhiÒu TCTD, doanh nghiÖp n­íc ngoµi, c¸c tæ chøc tµi chÝnh quèc tÕ trªn c¬ së hîp ®ång liªn doanh. (4) N­íc ngoµi (100%) b»ng vèn gãp cña mét hoÆc nhiÒu TCTD, doanh nghiÖp n­íc ngoµi . Tuy nhiªn còng gièng nh­ viÖc ®Çu t­ vµo ho¹t ®éng kinh doanh kh¸c, ®Ó tËn dông ®­îc nguån lùc vµ kinh nghiÖm s½n cã vµ phï hîp víi ®iÒu kiÖn kinh tÕ vµ ph¸p luËt, xu h­íng thµnh lËp vµ ho¹t ®éng c¸c c«ng ty tµi chÝnh ®ang diÔn ra hiÖn nay theo hai h­íng: Thø nhÊt, c¸c NHTM lín thµnh lËp c«ng ty con thùc hiÖn cho thuª tµi chÝnh. §©y lµ mét lo¹i h×nh c«ng ty tµi chÝnh chuyªn doanh, ®­îc chuyªn m«n ho¸ trong lÜnh vùc cho thuª m¸y mãc, thiÕt bÞ vµ c¸c bÊt ®éng s¶n kh¸c, hä cã nh÷ng ­u thÕ: (1) thñ tôc hå s¬ ®i thuª th­êng ®¬n gi¶n so víi ®i vay c¸c NHTM hoÆc ph¸t hµnh tr¸i phiÕu cña doanh nghiÖp. (2) Møc ®é rñi ro tõ phÝa kh¸ch hµng rÊt Ýt nªn kh«ng cÇn thiÕt c¸c ®iÒu kiÖn rµng buéc vÒ tµi s¶n thÕ chÊp hoÆc cã ng­êi b¶o l·nh nh­ c¸c NHTM th­êng lµm do ho¹t ®éng trong mäi lÜnh vùc chuyªn s©u, h¬n n÷a nhiÒu dù ¸n lín th­êng ®­îc Héi ®ång cña c¬ quan qu¶n lý doanh nghiÖp ®ã ®· xÐt duyÖt hoÆc qua ®Êu thÇu ®· ®­îc kiÓm tra kü nªn c¸c c«ng ty dÔ dµng xem xÐt vµ ®­a ra quyÕt ®Þnh h¬n; bªn thuª kh«ng cã c¬ héi sö dông sai môc ®Ých v× bªn cho thuª lµ ng­êi trùc tiÕp xem xÐt tµi s¶n, quyÕt ®Þnh mua vµ thanh to¸n tiÒn hµng, ®ång thêi, trong suèt qu¸ tr×nh cho thuª, tµi s¶n cho thuª lu«n thuéc quyÒn së h÷u ng­êi cho thuª (3) cã thÓ ®¸p øng ®­îc nhu cÇu vay cao h¬n v× tû lÖ cho thuª trong mét hîp ®ång ®­îc phÐp chiÕm 30% vèn tù cã cña m×nh (nÕu nh­ nguån vèn nµy lín), thËm chÝ cao h¬n n÷a nÕu ®­îc cÊp thÈm quyÒn cho phÐp tuú theo tÝnh chÊt kú h¹n mµ hä huy ®éng (4) Ph­¬ng thøc thanh to¸n tiÒn thuª cña doanh nghiÖp còng rÊt linh ho¹t, nã tuú thuéc vµo sù tho¶ thuËn gi÷a c¸c bªn trong hîp ®ång thuª. Nh­ vËy, ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó ph¸t huy ­u thÕ nµy ®ái hái c«ng ty cã sù chuyªn s©u kü thuËt lÜnh vùc m×nh ho¹t ®éng vµ cã kh¶ n¨ng vÒ vèn, th«ng tin, vµ tiÕp cËn ®­îc c¸c dù ¸n tèt. Nh÷ng ®iÓm nµy, kh«ng ai cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi h¬n ®Ó hç trî c«ng ty lµ ng©n hµng mÑ v× hä th­êng xuyªn cã mèi quan hÖ dÞch vô thanh to¸n, tÝn dông vµ lîi Ých cña c«ng ty chÝnh lµ lîi Ých cña hä - nh÷ng chñ së h÷u. Do vËy, ho¹t ®éng nµy kh«ng chØ tËn dông ®­îc nh÷ng nguån lùc s½n cã vµ lµ biÖn ph¸p ®Ó c¸c NHTM ho¹t ®éng ®a n¨ng mµ nã cßn ®­îc coi lµ mét ph­¬ng thøc hç trî vèn trung vµ dµi h¹n khi b¶n th©n c¸c NHTM kh«ng ®¸p øng ®­îc do nh÷ng quy ®Þnh rµng buéc vÒ thñ tôc, hå s¬, ®iÒu kiÖn vay vèn (tû lÖ vèn tù cã tham gia, tµi s¶n thÕ chÊp), ®Æc biÖt lµ ®èi víi doanh nghiÖp võa vµ nhá. §Ó chuyªn s©u vµo nhiÒu lÜnh vùc, ngµnh kinh tÕ kh¸c nhau xu h­íng c¸c NHTM sÏ ph¸t triÓn c¸c c«ng ty cho thuª tµi chÝnh sÏ ®a d¹ng h¬n trong t­¬ng lai, kÓ c¶ c¸c c«ng ty con ho¹t ®éng ®Çu t­ chøng kho¸n. Thø hai, tæng c«ng ty Nhµ n­íc thµnh lËp c¸c c«ng ty tµi chÝnh ®Ó thùc hiÖn mét sè viÖc riªng nh»m cung øng nguån tµi trî cho s¶n xuÊt hoÆc tiªu thô s¶n phÈm cho tËp ®oµn. MÆc dï néi dung ho¹t ®éng cña c«ng ty tµi chÝnh kh¸ ®a d¹ng phong phó nh­: nhËn tiÒn göi c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn, doanh nghiÖp cïng ngµnh kinh tÕ kü thuËt vµ c¸n bé c«ng t¸c tæ chøc trong tæng c«ng ty; ph¸t hµnh tÝn phiÕu, tr¸i phiÕu, vay c¸c TCTD, tµi chÝnh trong vµ ngoµi n­íc; vèn h×nh thµnh kh¸c trong qu¸ tr×nh kinh doanh nh­ nhËn uû th¸c; cho vay ng¾n h¹n, trung h¹n vµ dµi h¹n ®èi víi thµnh viªn hoÆc ngoµi thµnh viªn; hïn vèn liªn doanh, mua cæ phiÕu; cung cÊp c¸c dÞch vô b¶o qu¶n chøng kho¸n, t­ vÊn cho kh¸ch hµng... song trong mèi quan hÖ víi tæng c«ng ty, c¸c mÆt hç trî chñ yÕu lµ: (1) huy ®éng vèn ®¸p øng nhu cÇu s¶n xuÊt, ®©y lµ mét trong nh÷ng yªu cÇu bøc xóc nhÊt ®èi víi c¸c DNNN hiÖn nay v× kh¶ n¨ng cung øng vèn cña c¸c NHTM cßn h¹n chÕ vÒ quy m« vµ møc ¸p dông l·i suÊt cßn cao. Do chuyªn m«n ho¸ cao nªn viÖc huy ®éng vèn qua c«ng ty tµi chÝnh th­êng dÔ dµng h¬n so víi doanh nghiÖp tiÕn hµnh ... (2) Cho vay tiªu dïng ®Ó võa kiÕm lîi võa hç trî cho tæng c«ng ty tiªu thô s¶n phÈm th«ng qua c¸c h×nh thøc b¸n hµng tr¶ chËm. Môc ®Ých s¶n xuÊt cña tæng c«ng ty lµ ®Ó b¸n, v× thÕ, cã thÓ nãi, nghiÖp vô nµy cã xu h­íng ph¸t triÓn më réng vµ l©u dµi. H¬n n÷a ®©y còng lµ biÖn ph¸p ®Ó c«ng ty ®a d¹ng ho¸ tµi s¶n cã cña m×nh, v× viÖc ®Çu t­, cho vay tËp trung vµo c¸c thµnh viªn mµ lîi nhuËn cña nã diÔn biÕn theo cïng chiÒu lµ nguy c¬ rñi ro lín khi ngµnh nµy gÆp khã kh¨n (3) Gióp qu¸ tr×nh qu¶n lý sö dông c¸c nguån lùc s½n cã cña tæng c«ng ty mét c¸ch hiÖu qu¶ th«ng qua viÖc b¶o ®¶m ®Çu t­ vèn ®óng ®Þnh h­íng, ®óng c«ng tr×nh dù ¸n, cã ®iÒu kiÖn tËn dông nguån nh©n lùc, thµnh tùu khoa häc c«ng nghÖ vµo s¶n xuÊt vµ khai th¸c triÖt ®Ó søc m¹nh cña m×nh trªn thÞ tr­êng tµi chÝnh. Tãm l¹i, qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ vµ tõng b­íc hoµn thiÖn m«i tr­êng ph¸p luËt ®· thóc ®Èy sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn c¸c c«ng ty tµi chÝnh. ¦u thÕ vµ sù kh¸c biÖt ®· t¨ng c­êng thªm tÝnh hç trî, bæ sung lÉn nhau gi÷a c«ng ty con víi c¸c "c«ng ty mÑ" trong viÖc khai th¸c c¸c nguån lùc s½n cã mét c¸ch cã hiÖu qu¶. Tuy nhiªn, xu h­íng ph¸t triÓn kinh tÕ nãi chung vµ lÜnh vùc tµi chÝnh nãi riªng, sù ph¸t triÓn c¸c c«ng ty tµi chÝnh kh«ng chØ dõng l¹i nh­ hiÖn nay mµ ë ®ã xuÊt hiÖn ®a d¹ng h¬n vµ sù ph¸t triÓn ®a d¹ng ngµy cµng t¨ng thªm vai trß thóc ®Èy, kh¬i th«ng c¸c nguån vèn, liªn kÕt vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c tÇng líp d©n c­ thùc hiÖn tiÕt kiÖm - ®Çu t­ ph¸t triÓn kinh tÕ ®­îc ph¸t huy m¹nh mÏ h¬n. Khi tæng c«ng ty tham gia vµo thÞ tr­êng chøng kho¸n th× c«ng ty tµi chÝnh trong tæng c«ng ty sÏ lµ trung gian tµi chÝnh ®¸ng tin cËy ®¹i diÖn cho c¸c c«ng ty thµnh viªn tham gia thÞ tr­êng chøng kho¸n. Môc tiªu chñ yÕu cña c«ng ty tµi chÝnh trong tæng c«ng ty lµ khai th¸c mäi nguån vèn phôc vô cho ®Çu t­ ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh cña tæng c«ng ty vµ c¸c c«ng ty thµnh viªn. Khi ®· khai th¸c ®­îc c¸c nguån vèn, c«ng ty tµi chÝnh lµ chøc n¨ng "ph©n phèi vèn" cho c¸c c«ng ty thµnh viªn. Lµ mét ®¬n vÞ ®éc lËp trong tæng c«ng ty, c«ng ty tµi chÝnh hoµn toµn b×nh ®¼ng víi c¸c c«ng ty thµnh viªn vµ mèi quan hÖ gi÷a c«ng ty tµi chÝnh lµ "vay, tr¶". Nh­ng kh¸c víi viÖc vay, tr¶ cña c¸c tæ chøc tÝn dông, ng©n hµng th­¬ng m¹i lµ ngoµi nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n trong quan hÖ tÝn dông cßn cã nguyªn t¾c "t­¬ng hç lÉn nhau". Tuy nhiªn, nguyªn t¾c tÝn dông lµ nguyªn t¾c chñ ®¹o vµ chÝnh nguyªn t¾c nµy t¹o nªn chøc n¨ng qu¶n lý, gi¶m s¸t viÖc sö dông vèn mét c¸ch cã hiÖu qu¶ cña c«ng ty thµnh viªn. §©y lµ ®iÒu kh¸c biÖt c¬ b¶n gi÷a c«ng ty tµi chÝnh trong tæng c«ng ty víi phßng tµi chÝnh cña tæng c«ng ty nh­ hiÖn nay ë mét sè tæng c«ng ty. 2.2.4. C«ng ty tµi chÝnh dÇu khÝ. * Môc tiªu, ph¹m vi ho¹t ®éng §Ó hiÖn ®¹i ho¸ vµ t¨ng n¨ng lùc s¶n xuÊt cña ngµnh dÇu khÝ, môc tiªu ho¹t ®éng cña CTTCDK lµ b¶o ®¶m ®ñ vèn ®Çu t­ ph¸t triÓn cña toµn ngµnh, ®ång thêi qu¶n lý vµ sö dông c¸c nguån vèn huy ®éng ®­îc mét c¸ch cã hiÖu qu¶, b¶o ®¶m hoµn tr¶ l¹i vèn vay ®óng thêi h¹n trªn c¬ së c©n ®èi v÷ng ch¾c vµ linh ho¹t tµi chÝnh cña tæng c«ng ty. Ph¹m vi ho¹t ®éng cña CTTCDK kh«ng chØ bã hÑp trong néi bé ngµnh mµ cßn c¶ trªn thÞ tr­êng tµi chÝnh trong vµ ngoµi n­íc d­íi c¸c h×nh thøc nh­: vay th­¬ng m¹i, vay tµi trî dù ¸n, vay tÝn dông xuÊt khÈu vµ tÝn dông ®Çu t­, thuª mua, ph¸t hµnh cæ phiÕu, tr¸i phiÕu... *NhiÖm vô cô thÓ: CTTCDK ho¹t ®éng mang ®Æc thï riªng, phï hîp víi ®Æc ®iÓm cña ngµnh dÇu khÝ vµ cã mét sè nhiÖm vô cô thÓ sa - Thu xÕp vèn víi nh÷ng h×nh thøc vµ ph­¬ng ph¸p thÝch hîp vÒ sè l­îng,thêi gian, ®Þa ®iÓm, ®iÒu kiÖn vay tr¶... nh»m ®¸p øng ®ñ nhu cÇu vèn cña tæng c«ng ty víi chi phÝ thÊp nhÊt. - §¶m b¶o viÖc ®Çu t­ vèn ®óng ®Þnh h­íng ph¸t triÓn, ®óng c«ng tr×nh vµ dù ¸n, võa cã hiÖu qu¶ kinh tÕ cao, võa ®¸p øng ®­îc nhiÖm vô chÝnh trÞ cña ngµnh. - Tham gia thÈm ®Þnh hiÖu qu¶ dù ¸n, c«ng tr×nh, tµi s¶n ®­îc ®Çu t­ b»ng vèn cña c«ng ty còng nh­ cña tæng c«ng ty. - §¶m b¶o c«ng t¸c ®iÒu hµnh vËn ®éng vèn cña toµn tæng c«ng ty mét c¸ch linh ho¹t, g¾n víi kinh doanh tiÒn tÖ. - Huy ®éng vèn th«ng qua c¸c h×nh thøc ph¸t hµnh chøng kho¸n, b¸n th­¬ng phiÕu, nhËn tiÒn göi cã kú h¹n cña tæng c«ng ty, c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn, vay cña c¸c tæ chøc tÝn dông trong vµ ngoµi n­íc. - Thay mÆt tæng c«ng ty vµ c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn th­¬ng l­îng vµ ký kÕt c¸c hîp ®ång tÝn dông trong vµ ngoµi n­íc cho c¸c dù ¸n ®Çu t­ cña tæng c«ng ty vµ c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn. - T­ vÊn, dµn xÕp tµi chÝnh cho c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn trong quan hÖ vay vèn víi n­íc ngoµi vµ quan hÖ víi c¸c bªn cã liªn quan vÒ mÆt tµi chÝnh ®Çu t­. - §¹i lý ph¸t hµnh cæ phiÕu, tr¸i phiÕu cho tæng c«ng ty vÒ c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn. - TiÕp nhËn vèn uû th¸c ®Çu t­ trong vµ ngoµi n­íc. - TriÓn khai nghiÖp vô thuª mua vµ b¶o l·nh tÝn dông nhá. - Kinh doanh ngo¹i hèi trong ph¹m vi dÇu khÝ víi c¸c h×nh thøc: lùa chän ®Ó chuyÓn ho¸ ngo¹i tÖ, thanh to¸n qu«c tÕ trong ho¹t ®éng gi÷a tæng c«ng ty, c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn víi c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi. - Cho vay dµi h¹n kÕt hîp víi c¸c ho¹t ®éng tÝn dông ng¨n h¹n sinh lêi. - C¸c nghiÖp vô kh¸c theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. Víi môc tiªu vµ nhiÖm vô trªn, CTTCDK vÉn mang tÝnh gióp viÖc cho tæng c«ng ty, chÞu sù ®iÒu hµnh trùc tiÕp cña Ban l·nh ®¹o tæng c«ng ty. 3. Nh÷ng khã kh¨n hiÖn nay cña c¸c c«ng ty tµi chÝnh. 3.1. §èi víi c«ng ty cho thuª tµi chÝnh. Thø nhÊt, viÖc h¹ch to¸n tr¶ nî vèn gèc vµ l·i ®i thuª tr­íc,sau kú h¹n nî: mét hîp ®ång CTTC th­êng cã gi¸ trÞ lín (tèi thiÓu còng hµng tr¨m triÖu ®ång ®Õn hµng chôc tû ®ång), thêi gian kÐo dµi (tõ 2 n¨m trë lªn ®Õn hµng chôc n¨m). Trong suèt thêi gian ®ã, bªn cho thuª vµ bªn ®i thuª th­êng tho¶ thuËn ®Þnh kú tr¶ nî (theo phô lôc ®Ýnh kÌm hîp ®ång) theo mét thêi gian thèng nhÊt (th­êng lµ hµng th¸ng, quý), víi sè tiÒn ®· ®­îc tÝnh tr­íc c¶ gèc vµ l·i mµ bªn ®i thuª ph¶i tr¶. Còng nh­ ho¹t ®éng cho vay cña ng©n hµng, môc ®Ých cña mçi mãn cho vay hay cho thuª lµ sau chu kú s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp th× NHTM c«ng ty CTTC thu ®­îc ®ñ vèn gèc vµ l·i ®óng h¹n ®· cam kÕt. Nh­ng cã sù kh¸c biÖt gi÷a c¸ch tÝnh l·i cho vay trung, dµi h¹n cña ho¹t ®éng cho vay cña ng©n hµng vµ CTTC, ®ã lµ ®èi víi NH, th× viÖc tÝnh l·i dùa trªn thêi gian vay, nÕu ng­êi ®i vay tr¶ tr­íc vèn vay th× l·i ph¶i tr¶ còng gi¶m t­¬ng øng víi thêi gian ®ã, nh­ng ®èi víi CTTC th× nh­ trªn ®· nãi, l·i ®­îc tÝnh s½n tõng kú cïng víi thêi gian tr¶ vèn gèc theo hîp ®ång. VÊn ®Ò ®Æt ra lµ nÕu bªn ®i mua tr¶ tr­íc h¹n th× l·i cã ®­îc gi¶m t­¬ng øng kh«ng, hay vÉn ph¶i tr¶ ®ñ theo hîp ®ång, nÕu thu ®ñ th× kh¸ch hµng cã ý kiÕn hoÆc kh«ng ®ång ý (v× khi tr¶ chËm th× ph¶i gia h¹n nî, hoÆc chuyÓn nî qu¸ h¹n vµ l·i ph¶i tr¶ tÝnh theo ®óng kú h¹n t­¬ng øng). NÕu thu l·i theo thêi gian tr¶ tr­íc (thÊp h¬n l·i trªn hîp ®ång) th× ®óng ®¹o lý nh­ng rÊt khã gi¶i thÝch khi thanh tra, kiÓm so¸t v× kh«ng cã v¨n b¶n nµo h­íng dÉn. Thø hai, viÖc h¹ch to¸n phÇn gi¸ trÞ tµi s¶n cho thuª tr¶ chËm cho nhµ cung cÊp: trong ho¹t ®éng c¸c c«ng ty CTTC, th­êng gÆp lµ viÖc thanh to¸n tr¶ chËm mét phÇn gi¸ trÞ tµi s¶n cho thuª (®a sè ®èi víi tµi s¶n nhËp khÈu), gi¸ trÞ vµ thêi gian tr¶ chËm phô thuéc vµo uy tÝn, vÞ thÕ cña tõng c«ng ty CTTC, hoÆc ®­îc sù b¶o l·nh cña ng©n hµng mÑ hay cña mét NH nµo kh¸c. VÊn ®Ò ®Æt ra lµ viÖc h¹ch to¸n vµo TK CTTC vµ tÝnh l·i toµn bé gi¸ trÞ tµi s¶n (theo hîp ®ång mua b¸n víi nhµ cung cÊp), hay chØ h¹ch to¸n vµo TK CTTC vµ tÝnh l·i phÇn gi¸ trÞ mµ c«ng ty CTTC thùc tr¶ cho nhµ cung cÊp. Xung quanh vÊn ®Ò nµy cßn nhiÒu ý kiÕn kh¸c nhau mµ ch­a ®i ®Õn ®­îc sù thèng nhÊt. Thø ba, viÖc khÊu trõ thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®èi víi ho¹t ®éng CTTC: ®©y lµ vÊn ®Ò ®­îc tranh luËn kh¸ s«i næi vµ gay g¾t tõ tr­íc khi LuËt thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng (GTGT) ®­îc thi hµnh. C«ng ty CTTC cña c¸c NHTM, c«ng ty CTTC liªn doanh, c«ng ty CTTC 100% vèn n­íc ngoµi nhãm häp nhiÒu lÇn vµ cã kh¸ nhiÒu v¨n b¶n ®­îc göi tíi c¸c c¬ quan h÷u quan: NHNN ViÖt Nam, Bé tµi chÝnh, Tæng côc thuÕ... ®Æc biÖt c¸c c«ng ty liªn doanh, 100% vèn n­íc ngoµi víi kinh nghiÖm l©u n¨m trong ho¹t ®éng CTTC cã v¨n b¶n tr×nh Thñ t­íng chÝnh phñ víi nh÷ng ®Ò xuÊt kiÕn nghÞ cô thÓ, râ rµng vÒ viÖc ¸p dông LuËt thuÕ GTGT ®èi víi c¸c c«ng ty CTTC nh­ng kh«ng ®­îc Tæng côc thuÕ chÊp nhËn. Sau buæi häp víi ®ång chÝ Tæng côc phã Tæng côc thuÕ, vµ míi ®©y nhÊt lµ Bé tµi chÝnh cã c«ng v¨n sè 444 TC/TCT v/v: khÊu trõ thuÕ GTGT ho¹t ®éng CTTC. §©y lµ gi¶i ph¸p ch­a thËt tho¶ ®¸ng, kh«ng t¹o sù b×nh ®¼ng gi÷a doanh nghiÖp vay vèn NH víi ®i thuª tµi chÝnh ®Ó ®Çu t­ ®æi míi c«ng nghÖ, m¸y mãc thiÕt bÞ. Theo th«ng t­ 89/1998/TT - BTC cña Bé tµi chÝnh quy ®Þnh t¹i phÇn B, môc III, "thuÕ ®Çu vµo cña tµi s¶n cè ®Þnh ®­îc khÊu trõ nh­ sau:... Tr­êng hîp sè thuÕ ®Çu vµo cña tµi s¶n cè ®Þnh lín, c¬ së ®­îc tÝnh khÊu trõ dÇn, nÕu tÝnh khÊu trõ 3 th¸ng mµ sè thuÕ cßn l¹i ch­a ®­îc khÊu trõ vÉn cßn th× doanh nghiÖp lµm thñ tôc yªu cÇu c¬ quan thuÕ xÐt hoµn l¹i sè thuÕ ch­a ®­îc khÊu trõ", vµ ®­a ra nh÷ng vÝ dô rÊt cô thÓ. Trong thêi gian tíi, Bé tµi chÝnh sÏ cã th«ng t­ h­íng dÉn chi tiÕt thñ tôc khÊu trõ thuÕ GTGT cho c¸c thuÕ doanh nghiÖp ®i thuª m¸y mãc thiÕt bÞ cña c¸c c«ng ty CTTC nªn theo tinh thÇn cña Th«ng t­ 89/1998/TT - BTC nãi trªn mµ kh«ng nªn cho khÊu trõ dÇn theo thêi gian tr¶ vèn trong suèt thêi gian tr¶ vèn trong suèt thêi gian thuª theo hîp ®ång. 3.2. §èi víi c¸c c«ng ty tµi chÝnh trong Tæng c«ng ty. HiÖn nay, c¸c c«ng ty tµi chÝnh ®ang gÆp ph¶i nh÷ng khã kh¨n lµ ch­a cã nh÷ng c¬ chÕ ®Çy ®ñ cho ho¹t ®éng cña m« h×nh nµy, ®iÒu ®ã thÓ hiÖn ë chç c¸c c«ng ty tµi chÝnh ch­a thùc sù ®ãng vai trß ®iÒu hoµ vµ khai th«ng c¸c nguån vèn nh»m tÝch tô ®Çu t­ cho tæng c«ng ty vµ c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn trùc thuéc, ch­a cã sù phèi hîp ®ång bé gi÷a c¸c ban ngµnh chøc n¨ng vÒ tµi chÝnh, kÕ to¸n cña tæng c«ng ty víi c«ng ty tµi chÝnh. Ngoµi ra sù ho¹t ®éng cña c«ng ty tµi chÝnh cßn chÞu sù ®iÒu tiÕt cña Bé Tµi chÝnh vµ c¸c c¬ quan chøc n¨ng kh¸c cho nªn hiÖn nay m« h×nh c«ng ty tµi chÝnh trong tæng c«ng ty cßn gÆp kh«ng Ýt khã kh¨n trong viÖc thùc hiÖn chøc n¨ng cña m×nh. Khã kh¨n tiÕp theo lµ nguån vèn. Theo quy chÕ hiÖn nay, c¸c c«ng ty tµi chÝnh chØ ®­îc tiÕp nhËn c¸c nguån vèn trung vµ dµi h¹n. Nh­ng víi ®iÒu kiÖn hiÖn nay ë ViÖt Nam th× nguån vèn nµy rÊt h¹n chÕ. C¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i cã chi nh¸nh tr¶i réng trªn kh¾p toµn quèc vÝ vÞ thÕ vµ uy tÝn trong v iÖc huy ®éng vèn cña d©n nh÷ng còng gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n trong viÖc huy ®éng vèn trung vµ dµi h¹n. Khã kh¨n tiÕp theo c«ng ty tµi chÝnh trong tæng c«ng ty lµ ®Çu mèi quan hÖ tµi chÝnh cña tæng c«ng ty vµ c¸c c«ng ty thµnh viªn víi c¸c nguån tµi chÝnh quèc tÕ. Nh­ng hiÖn nay c¸c c«ng ty tµi chÝnh trong tæng c«ng ty ch­a ®­îc më tµi kho¶n ngo¹i tÖ ®Ó giao dÞch. Mét thùc tÕ trong tæng c«ng ty cã nhiÒu c«ng ty ph¶i nhËp nguyªn liÖu tõ n­íc ngoµi, nhu cÇu vÒ ngo¹i tÖ rÊt lín. Nh­ng s¶n phÈm cña c¸c c«ng ty nµy l¹i lµ nguyªn liÖu cña c«ng ty kh¸c trong cïng tæng c«ng ty vµ nh÷ng c«ng ty tiÕp nhËn nguyªn liÖu nµy l¹i xuÊt khÈu hµng ho¸ ra n­íc ngoµi thu ngo¹i tÖ. §Ó t¹o sù chñ ®éng cho tæng c«ng ty, cÇn ph¶i cã c¬ chÕ cho phÐp c«ng ty tµi chÝnh trong tæng c«ng ty thùc hiÖn chøc n¨ng "®iÒu hoµ" sù bÊt cËp nµy. Mét khã kh¨n n÷a lµ "®Çu ra" cña c«ng ty tµi chÝnh. HiÖn nay, môc tiªu thµnh lËp c¸c c«ng ty tµi chÝnh trong Tæng c«ng ty nh»m khai th¸c mäi nguån vèn ®Ó hç trî cho c¸c c«ng ty c«ng ty thµnh viªn. Theo §iÒu 79 LuËt cña c¸c tæ chøc tÝn dông th× tæng d­ nî cho vay ®èi víi mét kh¸ch hµng kh«ng v­ît qu¸ 15% vèn tù cã, nh­ng sè kh¸ch hµng trong tæng c«ng ty h¹n chÕ, b¶n th©n kh¸i niÖm mét kh¸ch hµng còng ch­a x¸c ®Þnh ®­îc râ rµng: c¶ tæng mét kh¸ch hµng còng ch­a x¸c ®Þnh ®­îc râ rµng: c¶ tæng c«ng ty lµ mét kh¸ch hµng hay mçi c«ng ty thµnh viªn lµ mét kh¸ch hµng. Víi nh÷ng dù ¸n ®Çu t­ lín, c«ng ty tµi chÝnh ch­a ®­îc phÐp cho vay vèn, trong khi c¸c c«ng ty tµi chÝnh trong tæng c«ng ty cã ®iÒu kiÖn n¾m ch¾c kh¶ n¨ng thùc hiÖn nh÷ng dù ¸n nµy. NÕu cho phÐp c«ng ty tµi chÝnh ®øng ra cho vay vèn cïng víi c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c th× sÏ ®¹t hiÖu qu¶ cao. Mét nghiÖp vô gióp cho c¸c c«ng ty tµi chÝnh trong c¸c tËp ®oµn ë c¸c n­íc ph¸t triÓn lµ viÖc tµi trî vèn cho nh÷ng kh¸ch hµng tiªu thô s¶n phÈm cña c¸c c«ng ty thµnh viªn. NghiÖp vô nµy ë ViÖt Nam ch­a ®­îc chó träng, khai th¸c hÕt ®iÓm m¹nh gióp c«ng ty tµi chÝnh ph¸t triÓn. HiÖn nay, ch­a cã mét quy ®Þnh vÒ chÕ ®é h¹ch to¸n, kÕ to¸n ¸p dông cho c¸c c«ng ty tµi chÝnh còng lµ mét khã kh¨n kh«ng nhá. M« h×nh c«ng ty tµi chÝnh trong tæng c«ng ty ë ViÖt Nam rÊt míi mÎ, c¸c c¸n bé cña c«ng ty nµy phÇn lín ch­a tr¶i qua kinh nghiÖm, h¬n n÷a ®Ó cã tÇm ho¹t ®éng réng, c¸c c«ng ty tµi chÝnh tr¶i réng c¸n bé r¶i r¸c, ë c¸c c«ng ty thµnh viªn trong tæng c«ng ty còng khã kh¨n cho c¸c c«ng ty tµi chÝnh. III. Nh÷ng gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ 1. §èi víi c¸c c«ng ty cho thuª tµi chÝnh. §Ó nghiÖp vô cho thuª tµi chÝnh còng nh­ ho¹t ®éng cña c¸c c«ng ty tµi chÝnh ®­îc më réng vµ ph¸t triÓn ®­îc ë ViÖt Nam cÇn gi¶i quyÕt mét sè vÊn ®Ò sau: - CÇn cã sù thèng nhÊt trong nhËn thøc còng nh­ trong ho¹t ®éng ë c¸c c¬ quan doanh nghiÖp khi thùc hiÖn nghiÖp vô nµy. - C«ng ty thuª mua tµi chÝnh ®¨ng ký l¹i doanh nghiÖp trong c¬ cÊu thµnh viªn cña c¸c NHTM quèc doanh hay lµ doanh nghiÖp ®éc lËp trùc thuéc ng©n hµng nhµ n­íc ViÖt Nam. - Ng©n hµng cÇn qui ®Þnh vµ h­íng dÉn chÕ ®é h¹ch to¸n ë c¸c c«ng ty thuª mua. HiÖn nay c¸c doanh nghiÖp thuª h¹ch to¸n vµo phÝ, kh«ng h¹ch to¸n vµo tµi s¶n cè ®Þnh, khi chuyÓn quyÒn së h÷u, hach to¸n vµo tµi s¶n cè ®Þnh nh­ng cã thÓ gi¶m khÊu hao ®Ó h¹ gi¸ thµnh. - VÒ thñ tôc ®¨ng ký quyÒn së h÷u, cÇn më réng ra c¸c lo¹i tµi s¶n (hiÖn nay chØ ®¨ng ký ®èi víi c¸c ph­¬ng tiÖn giao th«ng) gióp c«ng ty qu¶n lý trong thêi gian cho thuª hÕt thêi h¹n cho thuª tµi s¶n chuyÓn quyÒn së h÷u cho bªn thuª nªn thu lÖ phÝ ë møc thÊp nhÊt hoÆc kh«ng thu bëi trªn thùc tÕ chÝnh ng­êi sö dông ®· tr¶ lÖ phÝ trong sè tiÒn thuª mua. - §Ó tr¸nh rñi ro c¸c bªn thèng nhÊt mua lo¹i phÝ b¶o hiÓm nµo ®ã ®Ó b¶o ®¶m lîi Ých cho c¶ hai bªn, phÝ b¶o hiÓm chñ së h÷u mua, rñi ro ®­îc båi th­êng chñ së h÷u cã tr¸ch nhiÖm phôc håi tµi s¶n. - Më réng h¬n thuª mua vÒ gi¸ trÞ, lo¹i tµi s¶n, ¸p dông thö nghiÖm mét sè h×nh thøc cho thuª vËn hµnh, thuª tµi s¶n, nh­ th«ng lÖ quèc tÕ. Më réng ph¹m vi ¸p dông h×nh thøc nµy cho d©n c­ nh­ ®Çu t­ m¸y n«ng nghiÖp tíi hé n«ng d©n, x©y c¸c c¨n hé ë ®« thÞ, nhµ ë vïng ®ång b»ng s«ng Cöu Long theo mÉu cña ng­êi thuª. - Tham gia xö lý nî nh­ tr­êng hîp cña c«ng ty thuª mua vµ ®Çu t­ thuéc Ng©n hµng ngo¹i th­¬ng xiÕt nî nhµ cña c«ng ty Minh Phông, sau ®ã ch c«ng ty Minh Phông thuª l¹i theo hîp ®ång thuª mua. - T×m ra mèi quan hÖ gi÷a c¸c nguån vèn th«ng qua c«ng ty thuª mua ®Ó gi¶i ng©n theo c¸c nguyªn t¾c cña hîp ®ång thuª mua mét hay nhiÒu bªn nh­ nguån vèn ODA cho vay l¹i vèn tÝn dông cña ng©n s¸ch nhµ n­íc. Theo ph­¬ng ph¸p nµy th× vÉn b¶o toµn ®­îc nguån vèn, ®¸p øng nhu cÇu sö dông cña doanh nghiÖp, mµ kh¶ n¨ng thÊt tho¸t vèn rÊt thÊp, hiÖu qu¶ ®ång vèn cao h¬n so víi c¸c h×nh thøc th«ng th­êng. §Ó tr¸nh thua thiÖt trong c¸c hîp ®ång thuª mua víi n­íc ngoµi, c¸c thiÕt bÞ nhËp khÈu nhÊt thiÕt ph¶i cã sù thÈm ®Þnh vµ kiÓm tra khi hµng vÒ lµm thñ tôc h¶i quan. Nh÷ng sai sãt dÉn tíi thua thiÖt suy cho cïng ®Êt n­íc bÞ thiÖt h¹i. - Trong qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n­íc t¹i NghÞ ®Þnh 28/CP ngµy 7/5/1996, chóng t«i ®Ò nghÞ Nhµ n­íc h­íng dÉn râ h¬n ®iÓm 2 vµ 3 cña §iÒu 9, cã thÓ ¸p dông h×nh thøc thuª mua tµi s¶n cña doanh nghiÖp c«ng ty cho thuª tµi chÝnh cã thÓ cho cæ ®«ng thuª mua cæ phÇn? 2. §èi víi c¸c c«ng ty tµi chÝnh trong Tæng c«ng ty. §Ó t¹o sù b×nh ®¼ng trong ho¹t ®éng gi÷a c¸c lo¹i h×nh c«ng ty tµi chÝnh vµ h­íng tíi sù ph¸t triÓn sau nµy cña c¸c tæng c«ng ty Nhµ n­íc theo h­íng ph¸t triÓn thµnh tËp ®oµn kinh tÕ cã vai trß chi phèi trong nÒn kinh tÕ cÇn söa ®æi bæ xung c¬ chÕ tµi chÝnh cña tæng c«ng ty theo h­íng chuyÓn m« h×nh tæng c«ng ty sang ho¹t ®éng m« h×nh c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n mét thµnh viªn theo quy ®Þnh trong luËt doanh nghiÖp, ®ång thêi bæ sung nh÷ng c¬ chÕ, chÝnh s¸ch míi nh»m më réng ph¹m vi ho¹t ®éng kinh doanh ë c¸c lÜnh vùc t¹o vèn, ®iÒu phèi vµ qu¶n lý vèn cña c«ng ty tµi chÝnh trong c¸c tæng c«ng ty theo h­íng sau: - Tæng c«ng t­ nhËn vèn cña Nhµ n­íc vµ ®Çu t­ vèn vµo c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn th«ng qua c«ng ty tµi chÝnh. Tæng c«ng ty chi phèi doanh nghiÖp thµnh viªn theo tû lÖ vèn ®Çu t­ vµ doanh nghiÖp thµnh viªn chia l¹i cho tæng c«ng ty theo tû lÖ vèn gãp. - Cho phÐp c«ng ty tµi chÝnh trong tæng c«ng ty cã ph¹m vi ho¹t ®éng nh­ c«ng ty tµi chÝnh cæ phÇn. C«ng ty tµi chÝnh ®­îc huy ®éng vèn th«ng qua c¸c h×nh thøc: nhËn tiÒn göi cã kú h¹n trªn mét n¨m, ph¸t hµnh tÝn phiÕu, tr¸i phiÕu cã môc ®Ých, chøng chØ tiÒn göi vµ c¸c lo¹i giÊy tê cã gi¸ trÞ kh¸c, vay c¸c tæ chøc tµi chÝnh, tÝn dông trong vµ ngoµi n­íc, c¸c lo¹i vèn ®­îc h×nh thµnh trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng vµ sö dông c¸c lo¹i vèn kh¸c... ®Ó bæ sung nguån vèn ho¹t ®éng cña c«ng ty tµi chÝnh v× nguån vèn hiÖn cã chØ dùa vµo vèn tù cã cña c«ng ty, tiÒn göi cã kú h¹n trªn 1 n¨m vµ vèn vay... - Cho phÐp c«ng ty tµi chÝnh trong tæng c«ng ®­îc tiÕp nhËn vµ sö dông vèn uû th¸c ®Çu t­ cña c¸c c¸ nh©n, tæ chøc trong vµ ngoµi n­íc. H×nh thøc nµy sÏ gióp c«ng ty tµi chÝnh ®Çu t­ mét lóc vµo nhiÒu doanh nghiÖp thµnh viªn cña Tæng c«ng ty tËp hîp vèn tõ nhiÒu nguån thÝch hîp víi nh÷ng c«ng tr×nh ®Çu t­ träng ®iÓm cÇn vèn lín ®ång thêi t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c chñ ®Çu t­ lùa chän vµ ®Çu t­ theo ®Þnh h­íng ph¸t triÓn vµ chÝnh s¸ch cña chÝnh phñ. - C¸c c«ng ty tµi chÝnh còng ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vËt chÊt vÒ viÖc qu¶n lý nguån vèn Nhµ n­íc giao cho, cã nhiÖm vu cho vay nh­ c¸c doanh nghiÖp kinh doanh tiÒn tÖ, nh­ng l·i suÊt vay cho vay h¬n l·i suÊt vay ng©n hµng. - §Ó th¸o gì nh÷ng khã kh¨n, t¹o ®iÒu kiÖn cho c«ng ty tµi chÝnh ph¸t huy hÕt thÕ m¹nh cña m×nh, Nhµ n­íc cÇn ph¶i xem xÐt t¨ng c­êng h¬n n÷a tÝnh ®éc lËp cña c«ng ty tµi chÝnh ®èi víi tæng c«ng ty vµ nªn ch¨ng cho phÐp c¸c c«ng ty tµi chÝnh trong tæng c«ng ty thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c nghiÖp vô cña ng©n hµng th­¬ng m¹i trõ nghiÖp vô thanh to¸n. - Mét ®iÒu kh«ng thÓ thiÕu ®­îc ®Ó t¹o lËp sù v÷ng m¹nh trong ho¹t ®éng cña c¸c c«ng ty lµ cÇn phaØ cã kÕ ho¹ch ®µo t¹o c¸n bé cho c¸c c«ng ty tµi chÝnh, mét m« h×nh ho¹t ®éng hoµn toµn míi mÎ ë ViÖt Nam. Mét c©u hái ®­îc ®Æt ra lµ ho¹t ®éng kinh doanh tiÒn tÖ cña c¸c c«ng ty tµi chÝnh cã g©y rñi ro cho c«ng chóng vµ lµm mÊt an toµn hÖ thèng ng©n hµng kh«ng? Tr­íc hÕt, nÕu viÖc huy ®éng vµ sö dông vèn cña c¸c c«ng ty nµy ®­îc quy ®Þnh vµ qu¶nl ý chÆt chÏ th× møc ®é rñi ro g©y ra cho c«ng chóng lµ rÊt thÊp, trõ khi khñng ho¶ng tiÒn tÖ x¶y ra. Thø hai, trong sö dông vèn hä chØ ®­îc phÐp ®Çu t­ vµo thÞ tr­êng tµi chÝnh vµ chñ yÕu ®Çu t­ vµo c«ng cô nî, h¹n chÕ ®Çu t­ vµo c«ng cô vèn. Thø ba kh«ng cho phÐp c¸c ®Þnh chÕ nµy thùc hiÖn viÖc cho vay nh­ ng©n hµng th­¬ng m¹i. NÕu nh­ vËy th× viÖc kinh doanh cña c¸c ®Þnh chÕ nµy rÊt Ýt g©y rñi ro cho c«ng chóng vµ kh«ng g©y mÊt m¸t an toµn cho hÖ thèng ng©n hµng. - CÇn ph¶i cã sù qu¶n lý Nhµ n­íc ®èi víi c¸c ho¹t ®éng kinh doanh tiÒn tÖ cña c¸c c«ng ty nµy vµ viÖc qu¶n lý còng kh«ng kh¸c g× qu¶n lý ho¹t ®éng cña mét tæ chøc tÝn dông. KÕt luËn C«ng ty tµi chÝnh lµ m« h×nh tæ chøc tµi chÝnh ®­îc ­a chuéng ë nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi, ho¹t ®éng nh­ mét ®Þnh chÕ tµi chÝnh. Trung gian, thu xÕp vµ sö dông c¸c nguån vèn, tham gia vµo c¸c thÞ tr­êng tµi chÝnh tiÒn tÖ ®Ó t¨ng c­êng tiÒm lùc tµi chÝnh phôc vô cho yªu cÇu ®Çu t­ ®æi míi c«ng nghÖ n©ng cao n¨ng lùc vµ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c ngµnh kinh tÕ träng yÕu còng nh­ c¸c ngµnh ch­a cã ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t triÓn. Qua mét thêi gian Êp ñ, thai nghÐn th× mét lo¹t c¸c c«ng ty tµi chÝnh ë ViÖt Nam ®· ra ®êi vµ ho¹t ®éng t­¬ng ®èi cã hiÖu qu¶ lµm phong phó thªm cho hÖ thèng tµi chÝnh quèc gia. §iÒu kh¼ng ®Þnh lµ n­íc ta tuy ch­a cã mét hµnh lang ph¸p lý réng r·i quy ®Þnh sù ho¹t ®éng cña c¸c c«ng ty tµi chÝnh nh­ng sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña c¸c c«ng ty tµi chÝnh ®· kh¾c phôc ®­îc mét sè khiÕm khuyÕt cña thÞ tr­êng tµi chÝnh vµ nã còng lµ cøu c¸nh cho c¸c doanh nghiÖp thiÕu vèn ho¹t ®éng. Tõ kinh nghiÖm x©y dùng m« h×nh c«ng ty tµi chÝnh cña c¸c n­íc trªn thÕ giíi vµ mét sè m« h×nh CTTC ë ViÖt Nam, t¸c gi¶ ®Ò ¸n ®· cè g¾ng ph©n tÝch mét sè ®iÓm vÒ lý luËn vµ thùc tiÔn nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n cña c¸c CTTC. §Æc biÖt ®i s©u ph©n tÝch thùc tr¹ng, mèc ph¸t triÓn vµ t­¬ng lai cña c¸c c«ng ty tµi chÝnh. Tõ ®ã ®­a ra nh÷ng gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ thÝch hîp nh»m hoµn thiÖn h¬n n÷a m« h×nh CTTC. MÆc dï cßn nhiÒu h¹n chÕ trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu, hy väng ®Ò tµi sÏ gãp phÇn lµm s¸ng tá mét sè vÊn ®Ò vÒ CTTC. Lµ mét sinh viªn, vèn kiÕn thøc kinh tÕ x· héi cßn rÊt h¹n chÕ kinh nghiÖm nghiªn cøu cßn Ýt... Bµi viÕt nµy ch¾c ch¾n kh«ng tr¸nh khái nh÷ng khiÕm khuyÕt nh­îc ®iÓm em rÊt mong nhËn ®­îc sù chØ b¶o cña c« gi¸o. Cuèi cïng em xin ch©n thµnh c¶m ¬n TS. NguyÔn ThÞ BÊt sù gióp ®ì , chØ b¶o tËn t×nh cña c« ®· gióp ®ì em rÊt nhiÒu trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu, hoµn thµnh ®Ò ¸n. Tµi liÖu tham kh¶o 1. Gi¸o tr×nh Lý thuyÕt tµi chÝnh tiÒn tÖ . 2. TiÒn tÖ, ng©n hµng vµ thÞ tr­êng tµi chÝnh (FREDERIC S. MISHKIN) 3. T¹p chÝ Tµi chÝnh. 4. T¹p chÝ ThÞ tr­êng tµi chÝnh tiÒn tÖ. 5. T¹p chÝ Ng©n hµng. 6. Ho¹t ®éng ®Çu t­ tµi chÝnh trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. 7. T¹p chÝ th«ng tin B­u ®iÖn. 8. T¹p chÝ kinh tÕ ph¸t triÓn. 9. T¹p chÝ Kinh tÕ dù b¸o.