Đề án Chế độ tỉ giá thả nổi có điều tiết - Kinh nghiệm quốc tế và chính sách tỉ giá hối đoán Việt Nam

cña ViÖt nam giai ®o¹n 1989-1996 Giai ®o¹n 1989-1996 ®­îc coi lµ giai ®o¹n c¶i c¸ch trong ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tû gi¸. Cïng víi sù hoµn thiÖn tõng b­íc chÝnh s¸ch kinh tÕ, viÖc ®iÒu hµnh tû gi¸ cña ChÝnh phñ còng ®­îc c¶i c¸ch ®Ó phï hîp víi giai ®o¹n ph¸t triÓn míi cña ®Êt n­íc. * §èi víi ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng, chÝnh phñ chñ tr­¬ng: §Èy m¹nh ho¹t ®éng xuÊt khÈu th«ng qua hai biÖn ph¸p “ph¸ gi¸” v¸ “tù do ho¸” mét bé phËn ®¸ng kÓ xuÊt khÈu v× xuÊt khÈu gia t¨ng cã t¸c ®éng tèt ®èi víi viÖc ®iÒu hµnh tû gi¸. Ho¹t ®éng nhËp khÈu còng ®­îc níi láng h¬n nh­ng cã qu¶n lý th«ng qua viÖc quy ®Þnh h¹n ng¹ch vµ chÝnh s¸ch thuÕ nhËp khÈu. MÆt kh¸c, chÝnh phñ cßn tiÕn hµnh c¶i c¸ch thuÕ, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu. * §èi víi lÜnh vùc tiÒn tÖ - tÝn dông: - Nhµ n­íc thùc hiÖn ®æi míi néi dung vµ ph­¬ng ph¸p ®iÒu chØnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, c¶i c¸ch hÖ thèng ng©n hµng. §Ó ng¨n chÆn xu thÕ l¹m ph¸t cao ®ang hoµnh hµnh, NHNN ®· n©ng l·i suÊt tiÕt kiÖm lªn cã thêi kú tíi 12%/ th¸ng; ®ång thêi c¾t gi¶m h¹n møc tÝn dông ®èi víi nÒn kinh tÕ, nhÊt lµ ®èi víi khu vùc kinh tÕ quèc tÕ quèc doanh; gi¶m møc ph¸t hµnh tiÒn tÖ cho chi tiªu ng©n s¸ch. C¸c biÖn ph¸p nµy còng gi¸n tiÕp gãp phÇn h¹n chÕ tèc ®é mÊt gi¸ cña ®ång néi tÖ. - ChÝnh phñ thùc hiÖn viÖc c¾t gi¶m chi tiªu cho c¸c c«ng tr×nh ®Çu t­ ch­a cÊp thiÕt hoÆc kh«ng quan träng; c¾t gi¶m, xo¸ bá t×nh tr¹ng bao cÊp, bï lç th«ng qua ng©n s¸ch; t¨ng c­êng c¸c kh©u tµi chÝnh. Nh÷ng biÖn ph¸p nµy cã t¸c dông lµm gi¶m cÇu hµng ho¸ vµ tiÒn mÆt. - B¾t ®Çu tõ n¨m 1990, chÝnh phñ chuyÓn dÇn c¬ chÕ bï ®¾p th©m hôt NSNN b»ng vay d©n, vay n­íc ngoµi thay v× ph¸t hµnh tiÒn ®Ó trang tr¶i nh­ tr­íc ®©y. §iÒu nµy ®· lµm t¨ng kh¶ n¨ng kiÓm so¸t l¹m ph¸t cña chÝnh phñ, hç trî qu¸ tr×nh thèng nhÊt tû gi¸ trªn thÞ tr­êng tù do. - §Ó phï hîp víi t×nh h×nh míi, t¹o thuËn lîi cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu vµ ho¹t ®éng ®Çu t­ n­íc ngoµi, chÝnh phñ ®· cã nh÷ng c¶i c¸ch vÒ chÕ ®é qu¶n lý ngo¹i hèi theo h­íng: gi¶m c¸c thñ tôc hµnh chÝnh, níi dÇn c¸c h¹n chÕ, t¨ng c­êng qu¶n lý b»ng c¸c c«ng cô kinh tÕ. - §Ó h¹n chÕ t¸c ®éng cña yÕu tè t©m lý, ®Çu c¬, ®Æc biÖt lµ sau sù kiÖn Liªn x« sôp ®æ n¨m 1991, khñng ho¶ng tÝn dông 1990-1991, ChÝnh phñ ViÖt nam ®· kÞp thêi c«ng khai ho¸ c¸c chØ sè kinh tÕ quan träng nh­ tû gi¸ chÝnh thøc, tû gi¸ thÞ tr­êng tèc ®é l¹m ph¸t, chØ sè biÕn ®éng cña vµng. §Ó thuËn lîi cho viÖc ®¸nh gi¸, ph©n tÝch c¬ chÕ ®iÒu hµnh tû gi¸ cña ChÝnh phñ, chia giai ®o¹n 1989 - 1996 lµm hai thêi kú: 1 - Thêi kú 1989-1992 1.1 C¬ së cña viÖc lùa chän chÝnh s¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i Môc tiªu quan träng nhÊt cña thêi kú nµy lµ: “ §Èy lïi, kiÒm chÕ l¹m ph¸t; æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m«; t×m lèi tho¸t ra khái t×nh tr¹ng tr× trÖ, suy tho¸i bëi khñng ho¶ng kÐo dµi cho nÒn kinh tÕ “ C¸c quan ®iÓm chñ ®¹o: Thø nhÊt: Chóng ta kh«ng thÓ duy tr× chÕ ®é tû gi¸ cò v× nã qu¸ phøc t¹p l¹i kh«ng cã kh¶ n¨ng qu¶n lý ngo¹i hèi, c¶n trë ho¹t ®éng xuÊt khÈu, vµ ®Æc biÖt nã kh«ng cßn ý nghÜa thùc tÕ khi t×nh tr¹ng ®èi néi vµ ®èi ngo¹i cã nhiÒu thay ®æi. Thø hai: §Ó thóc ®Èy xuÊt khÈu, h¹n chÕ nhËp khÈu, n©ng cao dù tr÷ ngo¹i tÖ cña ChÝnh phñ vµ æn ®Þnh tiÒn tÖ th× trong t×nh h×nh lóc ®ã kh«ng cã c¸ch nµo kh¸c h¬n lµ ph¶i ph¸ gi¸ ®ång néi tÖ. Thø ba: Møc ®é ph¸ gi¸ ph¶i hîp lý ®Ó thùc hiÖn ®­îc c¸c môc tiªu ®Ò ra. Thø t­: ViÖc ®iÒu chØnh tû gi¸ ph¶i g¾n víi ngo¹i tÖ mµ ®¹i ®a sè d©n chóng vµ c¸c doanh nghiÖp Ýt nhiÒu cã hiÓu biÕt vÒ nã. XuÊt ph¸t tõ nh÷ng quan ®iÓm ®ã, ChÝnh phñ ®· lùa chän ph­¬ng ¸n “ph¸ gi¸, th¶ næi cã qu¶n lý, g¾n víi ®ång USD”. Ph­¬ng ¸n nµy võa sö dông ®­îc lîi thÕ cña c¸c yÕu tè thÞ tr­êng vµ sù can thiÖp hîp lý cña Nhµ n­íc, võa lµ tèi ­u cho nÒn kinh tÕ ViÖt nam thêi kú ®ã. C¬ chÕ ®iÒu hµnh vµ x¸c ®Þnh tû gi¸ còng theo h­íng míi. Ph­¬ng ph¸p ®ång gi¸ søc mua ®­îc lo¹i bá. Thay vµo ®ã, viÖc x¸c ®Þnh tû gi¸ chÝnh thøc ®­îc tiÕn hµnh trªn c¬ së nh­ sau: - BiÕn ®éng cña chØ sè gi¸ c¶ - T×nh h×nh c¸n c©n thanh to¸n - Môc tiªu cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ - BiÕn ®éng cña tû gi¸ trªn thÞ tr­êng tù do. 1.2 Ho¹t ®éng ®iÒu hµnh tû gi¸ cña NHNN B¾t ®Çu tõ n¨m 1989, ho¹t ®éng ®iÒu hµnh tû gi¸ cña NHNN cã nhiÒu ®æi míi râ rÖt. Trªn c¬ së ph­¬ng ¸n lùa chän nh­ trªn, chÝnh phñ ®· th¶ næi TGH§ nh»m t¹o lËp quan hÖ cung cÇu ®ång thêi m¹nh d¹n n©ng l·i suÊt tiÒn göi lªn møc “siªu cao”®Ó thu hót tiÒn göi tõ nÒn kinh tÕ. C¸c NHTM ¸p dông tû gi¸ giao dÞch cña m×nh trong biªn ®é 5% so víi gi¸ chÝnh thøc ( biªn ®é nµy sau ®ã ®­îc më réng ®Õn 10%, 15%, 30%). MÆc dï vËy c¬ chÕ x¸c ®Þnh tû gi¸ ch­a thùc sù linh ho¹t, tû gi¸ chÝnh thøc vÉn ®­îc coi lµ chËm ®­îc ®iÒu chØnh do tû gi¸ chÝnh thøc vµ tû gi¸ trªn thÞ tr­êng chî ®en ngµy cµng chªnh lÖch. Tr­íc t×nh tr¹ng gi¸ USD leo thang, VND bÞ mÊt gi¸ m¹nh, gi¸ c¶ hµng nhËp khÈu t¨ng nhanh - thóc ®Èy l¹m ph¸t; tõ n¨m 1992, ChÝnh phñ ®· thay ®æi chÝnh s¸ch qu¶n lý ngo¹i tÖ vµ ®æi míi c¬ chÕ ®iÒu hµnh TGH§ gi÷a VND vµ USD : - Thay thÕ biÖn ph¸p hµnh chÝnh, b¾t buéc c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ quèc doanh cã ngo¹i tÖ ph¶i b¸n cho ng©n hµng theo tû gi¸ Ên ®Þnh b»ng biÖn ph¸p kinh tÕ nh­ më trung t©m giao dÞch ngo¹i tÖ ®Ó cho c¸c doanh nghiÖp vµ ng©n hµng trao ®æi, mua b¸n ngo¹i tÖ víi nhau theo gi¸ tho¶ thuËn. - B·i bá h×nh thøc quy ®Þnh tû gi¸ nhãm hµng trong thanh to¸n ngo¹i th­¬ng gi÷a ng©n s¸ch vµ c¸c tæ chøc tham gia ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu. Thay vµo ®ã, trªn c¬ së tû gi¸ h×nh thµnh t¹i c¸c phiªn giao dÞch ngo¹i tÖ, NHNN c«ng bè tû gi¸ chÝnh thøc. - ChÝnh phñ ®· sö dông nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó th¾t chÆt tiÒn tÖ nh­ khèng chÕ møc cung tiÒn, h¹n chÕ tèi ®a viÖc cÊp ph¸t cho chi tiªu NSNN. NHNN ®· thµnh lËp c¸c trung t©m giao dÞch ngo¹i tÖ vµ viÖc ®iÒu hµnh tû gi¸ cña NHNN ®­îc th«ng qua c¸c trung t©m giao dÞch ngo¹i tÖ ®ã, gåm trung t©m giao dÞch ngo¹i tÖ ë thµnh phè Hå ChÝ Minh vµ mét trung t©m giao dÞch ë Hµ Néi. NHNN kh«ng can thiÖp trùc tiÕp vµo tû gi¸ nh­ tr­íc n÷a mµ chØ ®iÒu hµnh th«ng qua c«ng cô gi¸n tiÕp lµ quü ®iÒu hßa ngo¹i tÖ. Khi cÇn thiÕt, quü nµy ®­îc dïng ®Ó mua ngo¹i tÖ hay b¸n ngo¹i tÖ t¹i c¸c phiªn ®Êu gi¸. Trªn c¬ së tû gi¸ chÝnh thøc do NHNN c«ng bè, NHTM quy ®Þnh tû gi¸ ngo¹i tÖ b¸n ra trong ph¹m vi biªn ®é 1%: chªnh lÖch gi÷a tû gi¸ b¸n vµ tû gi¸ mua ngo¹i tÖ cña c¸c NHTM tèi ®a lµ 0,5%. NHNN ®· tiÕn hµnh ®iÒu chØnh thµnh c«ng tr­íc “c¬n sèt” ngo¹i tÖ 1991 (gi¸ USD t¨ng cao). Néi dung ®iÒu chØnh: - NHNN vµ NHTM ®ång lo¹t b¸n USD ra thÞ tr­êng chÝnh thøc. - NHNN th«ng b¸o vµ b¸n vµng kh«ng h¹n chÕ ®Ó thu tiÒn néi tÖ. C¸c biÖn ph¸p trªn ®· h¹n chÕ l­îng cung tiÒn VND vµ lµm gi¶m cÇu ngo¹i tÖ. Do ®ã tû gi¸ ®· dÇn ®­îc æn ®Þnh, t¹o t©m lý yªn t©m trong d©n chóng. 1.3 DiÔn biÕn tû gi¸ Tû gi¸ USD/ VND b×nh qu©n hµng n¨m (1989-1992): ChØ tiªu 1989 1990 1991 1992 Tû gi¸ chÝnh thøc (USD/VND) Tû gi¸ trªn thÞ tr­êng tù do ChØ sè t¨ng tû gi¸ chÝnh thøc (%) ChØ sè t¨ng tû gi¸ trªn TTTD (%) 4.200 4.575 6.650 7.050 158,3 154,1 12.720 12.550 191,3 187 10.720 10.650 84,3 84,8 Nguån: Häc ViÖn Ng©n Hµng Cïng víi sù khëi s¾c cña ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng vµ ho¹t ®éng ®Çu t­ n­íc ngoµi, ®ång USD trong thêi kú nµy ®· t¨ng liªn tôc so víi ®ång néi tÖ. DiÔn biÕn cña tû gi¸ ®­îc thÓ hiÖn râ trong b¶ng trªn. Trong thêi gian nµy, NHNN ®· dÇn n©ng tû gi¸, nh­ng vÉn chØ lµ “ lÏo ®Ïo” theo sau tû gi¸ chî ®en nªn ®· lµm cho sè ngo¹i tÖ thu hót bÞ gi¶m ®i. Khi gi¸ USD t¨ng cao ®· kÝch thÝch t©m lý dù tr÷ USD ®Ó tr¸nh bÞ tr­ît gi¸ nÕu gi÷ b»ng VND vµ hiÖn t­îng ®Çu c¬ USD ®Ó h­ëng chªnh lÖch gi¸. Ngo¹i tÖ m¹nh vèn ®· khan hiÕm l¹i kh«ng ®­îc dïng cho ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu mµ bÞ bu«n b¸n vßng vÌo qua c¸c c¸ nh©n, tæ chøc trong n­íc. Trong t×nh h×nh nh­ vËy, NHNN kh«ng ph¸t huy ®­îc vai trß qu¶n lý ngo¹i tÖ cña m×nh. VÒ mÆt chÝnh s¸ch, chÝnh phñ ®· tiÕn hµnh qu¶n lý chÆt ®èi víi l­u th«ng ngo¹i tÖ vµ tû gi¸ hèi ®o¸i. Nh­ng trªn thùc tÕ tû gi¸ hèi ®o¸i ®· bÞ “th¶ næi”, v­ît tÇm kiÓm so¸t nhÊt ®Þnh cña NHNN nªn thêi kú 1989 - 1992 cßn ®­îc coi lµ thêi kú “th¶ næi tû gi¸”. 1.4 ¶nh h­ëng cña chÝnh s¸ch tû gi¸ vµ nh÷ng biÕn ®éng cña tû gi¸ ®èi víi ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng trong thêi kú nµy Ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng trong thêi kú 1989 - 1992 cã nh÷ng chuyÓn biÕn râ rÖt. Kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu t¨ng liªn tôc qua c¸c n¨m. Trong thêi kú nµy, xuÊt khÈu gia t¨ng, th©m hôt c¸n c©n th­¬ng m¹i gi¶m dÇn qua c¸c n¨m, ®Æc biÖt lµ n¨m 1992. Kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng xuÊt khÈu ViÖt Nam t¨ng lªn n¨m 1992 cã sù gãp phÇn quan träng cña ®ång VND bÞ ph¸ gi¸ m¹nh tíi 60% so víi USD (1991). 1.5 NhËn xÐt Qua nghiªn cøu chÝnh s¸ch tû gi¸ vµ t¸c ®éng cña nã ®Õn ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng trong thêi kú 1989 - 1992, cã thÓ kÕt luËn r»ng chÝnh s¸ch tû gi¸ vµ ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng cã mèi quan hÖ qua l¹i víi nhau rÊt chÆt chÏ. Trong giai ®o¹n nµy, do tû gi¸ ®­îc x¸c ®Þnh th«ng qua c¸c giao dÞch t¹i hai trung t©m ngo¹i tÖ nªn ®· s¸t víi t×nh h×nh thÞ tr­êng. Tuy nhiªn, viÖc ®iÒu hµnh vµ x¸c ®Þnh tû gi¸ nh­ vËy vÉn cßn nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh: - TGH§ x¸c ®Þnh qua c¸c trung t©m kh«ng ph¶n ¸nh ®­îc quan hÖ cung cÇu ngo¹i tÖ trªn ph¹m vi c¶ n­íc. - ViÖc kiÓm so¸t tr¹ng th¸i ngo¹i hèi cña NHNN ®èi víi c¸c NHTM cßn láng lÎo, ch­a cã quy ®Þnh cô thÓ. Ho¹t ®éng giao dÞch ngo¹i tÖ cña mét sè NHTM ®«i lóc cßn mang tÝnh ®Çu c¬, ®Æc biÖt khi tû gi¸ biÕn ®éng m¹nh. - Møc ®é can thiÖp cña NHNN ®èi víi tû gi¸ ®«i khi cßn qu¸ lín. ThËm chÝ trong nhiÒu phiªn giao dÞch chØ cã NHNN lµ ng­êi mua hay ng­êi b¸n duy nhÊt. Víi nh÷ng ®Æc ®iÓm trªn, viÖc ®iÒu hµnh tû gi¸ cña NHNN vÉn cÇn ®­îc c¶i thiÖn h¬n n÷a. Nh­ vËy míi cã thÓ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó “®Èy m¹nh xuÊt khÈu, thay thÕ nhËp khÈu” theo tinh thÇn nghÞ quyÕt §ai héi §¶ng VII. 2. Thêi kú 1993 - 1996 2.1 Ho¹t ®éng ®iÒu hµnh tû gi¸ cña NHNN Cã thÓ nãi, thêi kú 1993 - 1996 lµ mét thêi kú cã nhiÒu nÐt ®æi míi quan träng trong chÝnh s¸ch ®iÒu hµnh tû gi¸ cña NHNN. ViÖc ®iÒu hµnh tû gi¸ cña NHNN kh«ng nh÷ng ®· s¸t h¬n víi t×nh h×nh thùc tÕ mµ cßn gãp phÇn æn ®Þnh thÞ tr­êng tiÒn tÖ, t¹o thuËn lîi cho ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi ®Êt n­íc. NHNN thùc hiÖn ®ång thêi nghiÖp vô “thÞ tr­êng më “ vµ c«ng cô l·i suÊt trong ®iÒu hµnh tû gi¸. Ngµy 20/ 9/ 1994 NHNN ra quyÕt ®Þnh 203A/ Q§-NH13 thµnh lËp thÞ tr­êng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng (TTNTLNH). QuyÕt ®Þnh nµy nh»m t¹o ra thÞ tr­êng ngo¹i tÖ thèng nhÊt víi quy m« lín h¬n; trong ®ã NHNN t¨ng c­êng kiÓm so¸t ®èi víi c¸c giao dÞch ngo¹i tÖ. Cïng ngµy, thèng ®èc NHNN ®· ra quyÕt ®Þnh sè 206/ Q§-NH7 vÒ “Quy chÕ x¸c ®Þnh, ®iÒu chØnh vµ c«ng bè tû gi¸ hèi ®o¸i cña VND víi ngo¹i tÖ”. Theo ®ã c¸c NHTM ®­îc ®iÒu chØnh tû gi¸ linh ho¹t h¬n vµ NHNN chØ thùc hiÖn chøc n¨ng lµ ng­êi giao dÞch cuèi cïng. Sù can thiÖp cña NHNN còng chØ ë møc ®é cÇn thiÕt, nh»m theo ®uæi môc tiªu chÝnh s¸ch tiÒn tÖ cña tõng thêi kú. Tû gi¸ hèi ®o¸i còng ®­îc x¸c ®Þnh mét c¸ch kh¸ch quan h¬n, phï hîp h¬n víi quan hÖ cung cÇu ngo¹i hèi trªn thÞ tr­êng. Còng nhê quyÕt ®Þnh kÞp thêi ®ã mµ kho¶ng c¸ch gi÷a tû gi¸ trªn TTNTLNH vµ trªn thÞ tr­êng tù do ®­îc thu hÑp dÇn. Ng©n hµng ngµy cµng thu hót thªm nhiÒu ngo¹i tÖ tiÒn göi. §iÒu nµy gãp phÇn lµm t¨ng kh¶ n¨ng thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi cña ViÖt Nam. Nh­ vËy trong thêi kú nµy NHNN ®· thi hµnh chÝnh s¸ch tû gi¸ “mÒm dÎo, n¨ng ®éng, phï hîp víi quan hÖ cung cÇu ngo¹i hèi trªn thÞ tr­êng vµ h­íng ®iÒu tiÕt cña chÝnh phñ nh»m æn ®Þnh gi¸ c¶ cña VND vµ khuyÕn khÝch ho¹t ®éng xuÊt khÈu”. 2.2 DiÔn biÕn tû gi¸ T×nh h×nh tû gi¸ trong giai ®o¹n nµy nh×n chung t­¬ng ®èi æn ®Þnh, møc ®é dao ®éng nhá. Tû gi¸ USD b×nh qu©n c¸c n¨m nh­ sau: N¨m 1993 1994 1995 1996 Tû gi¸ chÝnh thøc 10.642 10.956 11.021 11.025 Tû gi¸ trªn thÞ tr­êng tù do 10.705 10.978 11.041 11.010 Nguån: Vô Qu¶n Lý Ngo¹i hèi – NHNN Trong thêi kú nµy, kho¶ng c¸ch gi÷a tû gi¸ trªn TTNTLNH vµ trªn thÞ tr­êng tù do ®­îc thu hÑp dÇn. BiÕn ®éng vÒ tû gi¸ qua c¸c n¨m ë møc ®é nhá nªn thêi kú 1993 - 1996 cßn ®­îc gäi lµ “thêi kú æn ®Þnh tû gi¸”. 2.3 T¸c ®éng cña chÝnh s¸ch tû gi¸ ®èi víi ho¹t ®éng Ngo¹i th­¬ng. Trong thêi kú nµy, chÝnh s¸ch tû gi¸ vµ ho¹t ®éng ®iÒu hµnh tû gi¸ cña NHNN ®· cã nhiÒu ®æi míi, gãp phÇn æn ®Þnh thÞ tr­êng tiÒn tÖ n­íc nhµ. Sù æn ®Þnh cña tû gi¸ hèi ®o¸i ®· t¹o ®iÒu kiÖn c©n ®èi lîi Ých gi÷a xuÊt khÈu vµ nhËp khÈu, phï hîp víi chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ h­íng vµo xuÊt khÈu, thay thÕ nhËp khÈu cña ®Êt n­íc. H¬n n÷a, viÖc duy tr× tû gi¸ t­¬ng ®èi æn ®Þnh trong thêi gian kh¸ dµi ®· gãp phÇn cñng cè søc mua ®èi néi cña VND, kiÒm chÕ l¹m ph¸t, t¹o niÒm tin cho c¸c nhµ ®Çu t­ trong vµ ngoµi n­íc. MÆc dï vËy, do tû gi¸ ®­îc æn ®Þnh qu¸ l©u, chËm ®­îc ®iÒu chØnh nªn vai trß khuyÕn khÝch xuÊt khÈu cña nã hÇu nh­ vÉn ch­a cã t¸c dông. C¸n c©n xuÊt nhËp khÈu lu«n bÞ th©m hôt trong thêi kú nµy, nhËp siªu liªn tôc vµ ®¹t møc cao vµo n¨m 1995, 1996. Theo sè liÖu thèng kª, tû lÖ l¹m ph¸t tõ n¨m 1993 ®Õn 1996 lµ 37%, trong khi tû gi¸ USD/ VND chØ t¨ng h¬n 2%. Nh­ vËy VND ®· bÞ ®¸nh gi¸ cao t­¬ng ®èi so víi USD. §©y lµ mét trë ng¹i ®èi víi ho¹t ®éng xuÊt khÈu vµ kÝch thÝch nhËp khÈu. T¹i thÞ tr­êng néi ®Þa hµng ho¸ cña c¸c nhµ s¶n xuÊt trong n­íc bÞ c¹nh tranh gay g¾t bëi mét l­îng lín hµng nhËp khÈu tõ bªn ngoµi vµo nªn cµng khã th©m nhËp vµ ®øng v÷ng trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. Thùc tr¹ng nµy ®ßi hái chÝnh phñ ph¶i linh ho¹t h¬n n÷a trong ®iÒu hµnh tû gi¸ ®Ó t¹o thuËn lîi cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu, gãp phÇn æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc. 3. NhËn ®Þnh chung vÒ chÝnh s¸ch ®iÒu hµnh tû gi¸ hèi ®o¸i cña ViÖt nam trong giai ®o¹n 1993 - 1996 Giai ®o¹n 1993 - 1996, ViÖt nam ®· thu ®­îc nhiÒu thµnh tùu trong viÖc æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. L¹m ph¸t cao ®· bÞ ®Èy lïi vµ ë møc cã thÓ kiÓm so¸t ®­îc. T¨ng tr­ëng GNP b×nh qu©n thêi kú 1990-1995 lµ 8,2%/ n¨m, riªng n¨m 1996 lµ 9,4%. Nh÷ng kÕt qu¶ ®ã ®· minh chøng cho tÝnh hîp lý cña chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m«, mµ trong ®ã cã c¶ chÝnh s¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i. MÆc dï t×nh tr¹ng mÊt c©n ®èi trong c¸n c©n th­¬ng m¹i ngµy cµng t¨ng, nh­ng ®iÒu nµy lµ do nhiÒu nguyªn nh©n vµ kh«ng thÓ ®æ lçi cho riªng TGH§. ChÝnh phñ tiÕn hµnh ph¸ gi¸ VND ®Ó thóc ®Èy xuÊt khÈu ng¨n chÆn xu h­íng lªn gi¸ cña VND th× sÏ r¬i vµo t×nh thÕ “lîi bÊt cËp h¹i”. NÒn kinh tÕ cña ta míi ®­îc chuyÓn ®æi vµ ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu b­íc ®Çu nªn môc tiªu “æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m«“ lµ quan träng nhÊt. Trong hoµn c¶nh kinh tÕ n­íc ta lóc ®ã nÕu nh­ ChÝnh phñ tuyªn bè ph¸ gi¸ VND th× ch¾c ch¾n nh÷ng bÊt æn sÏ xuÊt hiÖn. ChÝnh v× nh÷ng ®Æc ®iÓm ®ã mµ cã thÓ nhËn ®Þnh r»ng chÝnh s¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i trong giai ®o¹n 1993 - 1996 cña ViÖt nam nh×n chung lµ hîp lý - thÓ hiÖn nh÷ng nç lùc cña chÝnh phñ vµ NHNN trong viÖc c¶i c¸ch vµ hoµn thiÖn c¬ chÕ ®iÒu hµnh tû gi¸. Song còng ph¶i thõa nhËn r»ng chÝnh s¸ch nµy vÉn ch­a thùc sù râ rµng, viÖc ®¸nh gi¸ VND vÉn ch­a ph¶n ¸nh ®óng søc mua cña ®ång néi tÖ. §iÒu nµy ®ßi hái NHNN cÇn ph¶i linh ho¹t h¬n n÷a trong viÖc x¸c ®Þnh vµ ®iÒu hµnh tû gi¸. Cã nh­ vËy chóng ta míi cã thÓ ®i lªn víi nh÷ng b­íc tiÕn v÷ng ch¾c trªn tiÕn tr×nh c«ng nghiÖp hãa, hiªn ®¹i hãa ®Êt n­íc trong xu thÕ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. III . ChÝnh s¸ch tû gi¸ cña ViÖt nam tõ 1997 ®Õn nay 1. T×nh h×nh kinh tÕ - tµi chÝnh trong n­íc a. T¨ng tr­ëng kinh tÕ vµ l¹m ph¸t Tõ n¨m 1997 ®Õn n¨m 1999, tèc ®é t¨ng tr­ëng GDP cã xu h­íng gi¶m dÇn, nh­ n¨m 1997: t¨ng 8,8%, n¨m 1998: t¨ng 3,8%; n¨m 1999: t¨ng 5,7%; Tèc ®é t¨ng tr­ëng nh­ vËy ®­îc ®¸nh gi¸ lµ ch­a ®ñ ®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng nhu cÇu ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc. HiÖn t­îng “suy tho¸i” ®ang kÐo theo nguy c¬ g©y bÊt æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m« khi cã nh÷ng biÕn ®éng lín. Tuy nhiªn, tõ n¨m 2000 ®Õn nay, t×nh h×nh kinh tÕ ®· cã dÊu hiÖu t¨ng tr­ëng trë l¹i, n¨m 2000 tèc ®é t¨ng tr­ëng ®¹t 6,7%; chÝn th¸ng ®Çu n¨m 2001 t¨ng 7%, dù kiÕn møc t¨ng tr­ëng c¶ n¨m lµ 7,1%. Trong giai ®o¹n nµy t×nh h×nh l¹m ph¸t cã nhiÒu biÕn ®éng thÊt th­êng song vÉn thuéc ph¹m vi kiÓm so¸t cña ChÝnh phñ. L¹m ph¸t n¨m 1997: 3,7%; n¨m 1998: 3,5%; n¨m 1999 chØ sè gi¸ tiªu dïng t¨ng 0,1%; n¨m 2000 chØ sè gi¸ tiªu dïng ®· gi¶m 0,6%; n¨m 2001 chØ sè tiªu dïng chØ t¨ng ë møc 5,2% so víi n¨m 2000. b. T×nh h×nh tµi chÝnh vµ ho¹t ®éng ng©n hµng. T×nh h×nh ho¹t ®éng tµi chÝnh vµ ho¹t ®éng ng©n hµng ®­îc ®¸nh gi¸ lµ kh¸ trÇm l¾ng vµ tÎ nh¹t. Th©m hôt ng©n s¸ch tiÕp tôc t¨ng, n¨m 1997 lµ 3,5%; n¨m 1998 lµ 3,6%; n¨m 1999 lµ 5,5%. Trong khi ®ã, sè c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc lµm ¨n thua lç ngµy cµng nhiÒu, ®Æc biÖt lµ n¨m 1997 lµ 35%. Nî n­íc ngoµi cña ViÖt nam hiÖn ®ang ë møc cao, n¨m 1997 sè d­ nî ®· lªn tíi h¬n 10 tû USD. Tuy trong hai n¨m trë l¹i ®©y, t×nh h×nh cã vÎ kh¶ quan h¬n. Tuy hÖ thèng ng©n hµng ®· cã nh÷ng b­íc c¶i tæ kh¸ m¹nh mÏ kÓ tõ sau cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh - tiÒn tÖ Ch©u ¸ n¨m 1997, nh­ng t×nh tr¹ng nî qu¸ h¹n t¹i c¸c NHTM vÉn lµ mét ®iÒu ®¸ng lo ng¹i. Kh«ng chØ cã vËy, hµng xuÊt khÈu cña ViÖt nam liªn tôc chÞu søc Ðp vÒ gi¸ trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. §ång VND còng ë trong t×nh tr¹ng t­¬ng tù do sù ph¸ gi¸ m¹nh cña c¸c ®ång tiÒn trong khu vùc. Bèi c¶nh thùc tÕ nh­ vËy ®· t¸c ®éng lín ®Õn sù æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m« cña n­íc ta. DiÔn biÕn t×nh h×nh ®ßi hái chÝnh phñ ph¶i cã nh÷ng quyÕt s¸ch kÞp thêi ®Ó h¹n chÕ thÊp nhÊt ¶nh h­ëng cña cuéc khñng ho¶ng khu vùc vµ nguy c¬ suy tho¸i toµn cÇu, duy tr× tèc ®é t¨ng tr­ëng nh­ môc tiªu ®· ®Ò ra. 2. C¬ chÕ ®iÒu hµnh tû gi¸ cña ViÖt nam tõ 1997 ®Õn nay 2.1 ChÝnh s¸ch tû gi¸ Tr­íc diÔn biÕn phøc t¹p cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ khu vùc, ViÖt nam ®· kÞp thêi cã nh÷ng gi¶i ph¸p vÒ tiÒn tÖ vµ tû gi¸ nh»m h¹n chÕ ®Õn møc thÊp nhÊt t¸c ®éng tiªu cùc cña nã. ChÝnh phñ chñ tr­¬ng: “ tiÕp tôc thùc hiÖn chÝnh s¸ch tû gi¸ linh ho¹t cã sù ®iÒu tiÕt cña Nhµ n­íc nh»m gãp phÇn cñng cè søc mua cña VND, duy tr× tû gi¸ hèi ®o¸i t­¬ng ®èi æn ®Þnh, phï hîp víi quan hÖ cung cÇu ngo¹i tÖ trªn thÞ tr­êng tµi chÝnh vµ chÝnh s¸ch xuÊt khÈu cña Nhµ n­íc ...”. NHNN thùc hiÖn chøc n¨ng lµ ng­êi giao dÞch cuèi cïng ®Ó t¨ng c­êng hiÖu lùc c¸c quyÕt ®Þnh ®iÒu tiÕt thÞ tr­êng. Nh­ng sù can thiÖp nµy còng chØ ë møc ®é cÇn thiÕt phï hîp víi môc tiªu chÝnh s¸ch tiÒn tÖ trong tõng thêi kú. Bªn c¹nh ®ã, c¬ chÕ qu¶n lý ngo¹i hèi còng ®­îc ®iÒu chØnh, cô thÓ lµ trong n¨m 1998, NHNN ®· t¨ng c­êng kh¶ n¨ng kiÓm so¸t luång ngo¹i tÖ. Ngµy 12/ 9/ 1998 chÝnh phñ ban hµnh quyÕt ®Þnh sè 173/ 1998 Q§/ TTg vÒ nghÜa vô b¸n vµ quyÒn mua ngo¹i tÖ cña ng­êi c­ tró lµ tæ chøc. §©y ®­îc coi lµ gi¶i ph¸p t×nh thÕ ®Ó gi¶m bít c¨ng th¼ng gi÷a cung vµ cÇu ngo¹i tÖ. Ngµy 30/ 8/ 1999 Thñ t­íng ChÝnh phñ ®· ký quyÕt ®Þnh sè 18/ 1999 Q§/ TTg theo ®ã ng­êi c­ tró lµ tæ chøc ph¶i b¸n ngay tèi thiÓu 50% sè ngo¹i tÖ thu ®­îc tõ c¸c nguån thu v·ng lai cho c¸c ng©n hµng ®­îc phÐp kinh doanh ngo¹i tÖ thay v× 80% nh­ tr­íc ®©y. MÆt kh¸c ®Ó t¨ng c­êng hoµ nhËp quèc tÕ, ChÝnh phñ ®· ban hµnh c¬ chÕ qu¶n lý ngo¹i hèi míi thay cho c¬ chÕ qu¶n lý ngo¹i hèi cò, thÓ hiÖn ë nghÞ ®Þnh 63/ N§-CP (17/ 8/ 1998). ®Ó t¨ng c­êng vai trß qu¶n lý ngo¹i hèi cña nhµ n­íc. Ngµy 25/2/1999 Thèng ®èc NHNN ®· ban hµnh quyÕt ®Þnh sè 46 vÒ viÖc “c«ng bè tû gi¸ hèi ®o¸i cña VND víi c¸c ngo¹i tÖ” vµ quyÕt ®Þnh 65 vÒ viÖc “quy ®Þnh nguyªn t¾c x¸c ®Þnh tû gi¸ mua b¸n ngo¹i tÖ cña c¸c tæ chøc tÝn dông ®­îc phÐp kinh doanh ngo¹i tÖ”. Nh­ vËy, tõ th¸ng 2/ 1999 ViÖt Nam ®· ¸p dông chÕ ®é tû gi¸ hèi ®o¸i MARS ( Market Average Rate System - hÖ thèng tû gi¸ b×nh qu©n thÞ tr­êng). Theo hÖ thèng nµy th× thay v× th«ng b¸o tû gi¸ chÝnh thøc (USD/ VND) víi biªn ®é dao ®éng 7%, NHNN th«ng b¸o tû gi¸ liªn ng©n hµng trung b×nh cña ngµy h«m tr­íc vµ c¸c giao dÞch ngo¹i hèi ®­îc phÐp giao ®éng trong biªn ®é 0,1%. Víi viÖc ban hµnh hai quyÕt ®Þnh trªn, NHNN tiÕp tôc hoµn thiÖn chÝnh s¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i, phï hîp víi c¸c môc tiªu chung cña toµn bé nÒn kinh tÕ. §iÒu nµy còng cho thÊy xu h­íng tù do hãa râ rÖt h¬n trong ®iÒu hµnh tû gi¸ hèi ®o¸i cã sù ®iÒu tiÕt cña Nhµ n­íc. 2.2. Ho¹t ®éng ®iÒu hµnh tû gi¸ cña NHNN Tõ n¨m 1997 ®Õn nay, tr­íc nh÷ng diÔn biÕn phøc t¹p cña t×nh h×nh quèc tÕ vµ khu vùc, ho¹t ®éng ®iÒu hµnh tû gi¸ cña NHNN ®· trë nªn “linh ho¹t vµ s«i ®éng h¬n” giai ®o¹n tr­íc. NHNN ®· nhiÒu lÇn ®iÒu chØnh tû gi¸ chÝnh thøc vµ biªn ®é giao dÞch kinh doanh ngo¹i tÖ cña c¸c NHTM. N¨m 1998, NHNN tiÕp tôc viÖc kiÓm so¸t l·i suÊt trªn thÞ tr­êng tiÒn tÖ b»ng chÝnh s¸ch quy ®Þnh trÇn l·i suÊt cho vay ®èi víi VND vµ USD. Trªn c¬ së ®ã c¸c tæ chøc tÝn dông Ên ®Þnh c¸c møc l·i suÊt huy ®éng phï hîp víi cung cÇu vèn tÝn dông ®ång thêi xo¸ bá quy ®Þnh chªnh lÖch l·i suÊt huy ®éng b×nh qu©n 0,35%/ th¸ng nh­ n¨m 1996, 1997. Nh­ vËy, chÝnh s¸ch l·i suÊt ®· ®­îc thùc hiÖn trong “mèi t­¬ng quan hµi hoµ” víi chÝnh s¸ch tû gi¸. Cã thÓ nãi sù phèi hîp nµy lµ kh¸ thµnh c«ng trong viÖc h¹n chÕ ¶nh h­ëng cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ khu vùc ®Õn sù æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m« vµ thÞ tr­êng tµi chÝnh n­íc nhµ. 2.3 DiÔn biÕn tû gi¸ tõ n¨m 1997 ®Õn nay a. DiÔn biÕn tû gi¸ 1997 – 1999 Tû gi¸ b×nh qu©n qua c¸c n¨m (USD/ VND): 1997 1998 1999 11.050 12.000 13.470 Tõ n¨m 1997 ®Õn n¨m 2000, tû gi¸ USD/ VND cã nhiÒu biÕn ®éng, ®Æc biÖt lµ vµo cuèi n¨m 1997 nh­ng vÉn n»m trong kh¶ n¨ng kiÓm so¸t cña NHNN. §Çu n¨m 1997, gi¸ USD cã gi¶m do l­îng kiÒu hèi t¨ng lªn. Sau ®ã l¹i nhÝch dÇn lªn vµ ®Õn cuèi n¨m 1997, tû gi¸ USD/ VND t¨ng nhanh, ®Æc biÖt lµ tû gi¸ trªn thÞ tr­êng tù do, lªn tíi trªn 13.000 VND/ USD. Nh­ng ®Õn ®Çu n¨m 1998, tû gi¸ nµy h¹ dÇn do l­îng kiÒu hèi kh¸ lín vµo ViÖt Nam vµ ë møc trung b×nh 12.000 USD/ VND trªn thÞ tr­êng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng, tuy nhiªn møc chªnh lÖch gi÷a tû gi¸ trªn thÞ tr­êng tù do vµ tû gi¸ chÝnh thøc vÉn cßn kh¸ lín. Trong hai n¨m 1999 vµ 2000 tû gi¸ ®· t¨ng m¹nh, ®iÒu ®ã ph¶n ¸nh ®óng víi quan hÖ cung cÇu thÞ tr­êng. Nh­ng mét nh©n tè cã ¶nh h­ëng m·nh mÏ trong giai ®o¹n nay lµ t©m lý ng­êi d©n vÉn chuéng USD h¬n lµ VND. b. T¸c ®éng cña chÝnh s¸ch tû gi¸ ®Õn ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng Do ¶nh h­ëng cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh trong khu vùc, ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng, ®Æc biÖt lµ ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña ViÖt nam trong thêi gian nµy gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n: * Ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu n¨m 1997: - XuÊt khÈu: Tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu kh«ng cao nh­ dù kiÕn, chØ ®¹t 8.955 triÖu USD. Mét phÇn do gi¸ quèc tÕ cña c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu ®Òu gi¶m, mÆt kh¸c do hµng ho¸ xuÊt khÈu cña ta thiÕu søc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. - NhËp khÈu: N¨m 1997, nhËp khÈu gi¶m so víi n¨m 1996, tû lÖ nhËp siªu còng gi¶m theo. Ho¹t ®éng kiÓm so¸t nhËp khÈu ®· ®­îc triÓn khai mét c¸ch tÝch cùc. Ho¹t ®éng nhËp khÈu cña c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi còng ch÷ng l¹i. Mét sè doanh nghiÖp ®øng tr­íc nguy c¬ ph¶i ngõng ho¹t ®éng do kh¶ n¨ng xuÊt khÈu gi¶m hoÆc do chi phÝ ®Çu vµo t¨ng v× gi¸ hµng nhËp khÈu ®ang cao lªn tr«ng thÊy. * Ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu n¨m1998: - XuÊt khÈu: Ho¹t ®éng xuÊt khÈu ®· ch÷ng l¹i trong n¨m1998 ®¹t 9.361 triÖu USD so víi kÕ ho¹ch ban ®Çu lµ 11 tû USD. §iÒu nµy lµ do kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng ho¸ ViÖt Nam trªn thÞ thÞ tr­êng quèc tÕ bÞ gi¶m sót m¹nh mÏ. T¸c nh©n chÝnh lµm cho xuÊt khÈu cña ViÖt Nam n¨m 1998 ch÷ng l¹i lµ: + Søc mua cña c¸c b¹n hµng chñ chèt trong khu vùc Ch©u ¸ gi¶m m¹nh. + Kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu ViÖt Nam yÕu ®i do ®ång tiÒn cña c¸c n­íc trong khu vùc mÊt gi¸. §iÒu ®¸ng l­u t©m lµ hÇu hÕt c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc cña ta l¹i trïng l¾p víi c¸c n­íc cã ®ång tiÒn bÞ mÊt gi¸. + Nhu cÇu tiªu thô gi¶m cña Ch©u ¸ ®· lµm cho gi¸ thÕ giíi cña mét sè mÆt hµng gi¶m kh¸ m¹nh, trong ®ã cã nhiÒu hµng thuéc diÖn “ anh c¶ ®á “ trong chiÕn l­îc xuÊt khÈu cña ViÖt Nam. - NhËp khÈu: Ho¹t ®éng xuÊt khÈu n¨m 1998 cã nhiÒu ®iÓm kh¸c biÖt so víi c¸c n¨m tr­íc.Tû lÖ nhËp siªu gi¶m râ rÖt. Kim ng¹ch nhËp khÈu n¨m 1998 gi¶m ë møc 10.160 triÖu USD. BiÖn ph¸p n©ng tû gi¸ USD/ VND lªn so víi n¨m 1997 ®· gãp phÇn quan träng trong viÖc h¹n chÕ nhËp khÈu, khuyÕn khÝch xuÊt khÈu. Nh­ng trong bèi c¶nh ®ång tiÒn c¸c n­íc trong khu vùc mÊt gi¸ m¹nh, ho¹t ®éng nhËp khÈu cña ViÖt nam còng bÞ ¶nh h­ëng nhiÒu. Nh×n chung trong n¨m 1998, mÆc dï chÝnh phñ ®· cã nhiÒu cè g¾ng ®Ó thóc ®Èy xuÊt khÈu vµ h¹n chÕ nhËp khÈu nh­ng kÕt qu¶ vÉn cßn kh¸ khiªm tèn. ViÖc hai lÇn ®iÒu chØnh tû gi¸ chÝnh thøc cña NHNN ®· gãp phÇn t¹o thuËn lîi h¬n cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu vµ kiÓm so¸t nhËp khÈu, song theo ®¸nh gi¸ chung th× biÖn ph¸p nµy vÉn ch­a ®ñ. §ång VND vÉn cao t­¬ng ®èi so víi ®ång USD vµ nhiÒu ®ång tiÒn chñ chèt kh¸c. Tû gi¸ chÝnh thøc do NHNN c«ng bè hiÖn còng ch­a thùc s¸t hîp víi t×nh h×nh thÞ tr­êng vµ cßn mang tÝnh hµnh chÝnh, cøng nh¾c. * Ho¹t ®éng xuÊt khÈu – nhËp khÈu n¨m 1999: Ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng cña ViÖt nam n¨m 1999 cã nhiÒu khëi s¾c. Kim ng¹ch xuÊt khÈu ®¹t 11.523 triÖu USD, t¨ng ®¸ng kÓ so víi n¨m 1998. Kim ng¹ch nhËp khÈu ®¹t 11.636 triÖu USD. Nh­ vËy t×nh tr¹ng nhËp siªu ®· gi¶m ®¸ng kÓ. Nh×n chung, n¨m 1999 chóng ta ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu quan träng trong viÖc thóc ®Èy xuÊt khÈu, h¹n chÕ nhËp khÈu. §©y lµ kÕt qu¶ cña hµng lo¹t c¸c gi¶i ph¸p ®ång bé mµ chÝnh phñ ®· triÓn khai vµ thùc hiÖn. §ã lµ chÝnh s¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i, chÝnh s¸ch tÝn dông ng©n hµng, chÝnh s¸ch thuÕ… vµ nhiÒu chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch kh¸c. Riªng vÒ chÝnh s¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i th× tû gi¸ ®· ®­îc x¸c ®Þnh mét c¸ch kh¸ch quan h¬n, phï hîp h¬n víi tÝn hiÖu thÞ tr­êng theo h­íng khuyÕn khÝch xuÊt khÈu. Tuy nhiªn, vÉn cßn nhiÒu khã kh¨n thö th¸ch ®èi víi lÜnh vùc nµy. Hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam vÉn chÞu søc Ðp c¹nh tranh do ®ång b¶n tÖ cña c¸c n­íc ®èi thñ ph¸ gi¸ m¹nh vµ mÆt b»ng gi¸ trªn thÞ tr­êng thÕ giíi hiÖn nay cßn ®ang ë møc thÊp. §iÒu nµy ®ßi hái chóng ta ph¶i nç lùc h¬n n÷a míi cã thÓ duy tr× nhÞp ®é t¨ng tr­ëng vµ hoµn thµnh kÕ ho¹ch ®· ®­îc ®Ò ra cho giai ®o¹n 1996 - 2000. c. NhËn ®Þnh chung vÒ chÝnh s¸ch tû gi¸ cña ViÖt nam giai ®o¹n 1997 - 1999 MÆc dï trong nh÷ng n¨m võa qua, t¨ng tr­ëng kinh tÕ cña ViÖt nam cã gi¶m ®i, song vÉn ë møc cao nhÊt so víi c¸c n­íc ASEAN kh¸c. Kh«ng chØ cã vËy, ®ång tiÒn ViÖt Nam còng ®­îc ®¸nh gi¸ lµ kh¸ v÷ng vµng trong c¬n b·o tµi chÝnh võa qua. Tû gi¸ hèi ®o¸i mÆc dï cã nh÷ng biÕn ®éng nhÊt ®Þnh nh­ng vÉn thuéc quü ®¹o kiÓm so¸t cña NHNN. Nh÷ng thµnh qu¶ b­íc ®Çu nµy lµ kÕt qu¶ cña viÖc thùc thi hµng lo¹t c¸c gi¶i ph¸p ®ång bé mµ chÝnh phñ ®Ò ra. Trong ®ã chÝnh s¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i ®ãng vai trß quan träng. Tr­íc bèi c¶nh t×nh h×nh thÕ giíi cã nhiÒu biÕn ®éng, NHNN ®· kÞp thêi ®iÒu chØnh chÝnh s¸ch ngo¹i hèi vµ chÝnh s¸ch tû gi¸ cña m×nh. Trong kho¶ng thêi gian 1990 - 1996, NHNN ¸p dông chÝnh s¸ch tû gi¸ cè ®Þnh, cã ®iÒu tiÕt nhÑ. ChÝnh s¸ch nµy ®· gãp phÇn quan träng vµo viÖc æn ®Þnh tiÒn tÖ vµ ®iÒu tiÕt ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu cña ViÖt Nam. Nh­ng khi l¹m ph¸t ë møc thÊp, xuÊt khÈu cÇn ®­îc ®Èy m¹nh th× chÝnh s¸ch trªn kh«ng cßn phï hîp n÷a. NHNN ®· sím kh¾c phôc h¹n chÕ nµy vµ ®iÒu chØnh th«ng qua hai quyÕt ®Þnh níi réng biªn ®éng hèi ®o¸i cho c¸c NHTM. ViÖc ¸p dông biªn ®é míi 10% nµy ban ®Çu ®· cho phÐp c¸c NHTM linh ho¹t ¸p dông tû gi¸ tuú thuéc vµo t×nh h×nh tiÒn tÖ vµ môc tiªu chung cña toµn bé nÒn kinh tÕ. Nh­ng do diÔn biÕn phøc t¹p cña cuéc khñng ho¶ng Ch©u ¸ ®· t¸c ®éng ®Õn yÕu tè t©m lý. HiÖn t­îng ®Çu c¬ g¨m gi÷ ngo¹i tÖ t¨ng d· t¹o ra nhu cÇu USD gi¶ t¹o lµm mÊt æn ®Þnh thÞ tr­êng ngo¹i hèi. MÆt kh¸c VND vÉn bÞ gi¸ cao t­¬ng ®èi so víi ®ång tiÒn cña c¸c n­íc trong khu vùc. §©y lµ trë ng¹i kh«ng nhá cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu vµ môc tiªu æn ®Þnh tiÒn tÖ. Tr­íc t×nh h×nh ®ã, NHNN ®· cã biÖn ph¸p ®èi phã kÞp thêi b»ng viÖc t¨ng tû gi¸ chÝnh thøc 5,6%. B­íc c¶i tiÕn nµy ®· gãp phÇn lµm dÞu søc Ðp ®èi víi ho¹t ®éng thanh to¸n ®èi ngo¹i t¹o ®iÒu kiÖn rót ng¾n kho¶ng c¸ch chªnh lÖch gi÷a tû gi¸ chÝnh thøc vµ tû gi¸ trªn thÞ tr­êng tù do. §ång thêi chÝnh phñ còng ®· thu hÑp biªn ®é giao dÞch trªn thÞ tr­êng NTLNH tõ møc 10% xuèng cßn ë møc 7%. Nh×n chung, viÖc ®æi míi trong c¬ chÕ ®iÒu hµnh tû gi¸ cña NHNN trong thêi gian qua b­íc ®Çu ®· ®em l¹i kÕt qu¶ kh¶ quan. ThÞ tr­êng tiÒn tÖ ë tr¹ng th¸i æn ®Þnh, xuÊt khÈu gia t¨ng. Tuy nhiªn, ho¹t ®éng ®iÒu hµnh tû gi¸ cña NHNN vÉn cßn mang nÆng tÝnh hµnh chÝnh. TGH§ ch­a ph¶n ¸nh s¸t thùc søc mua cña ®ång ViÖt Nam. Do ®ã ho¹t ®éng ®iÒu hµnh tû gi¸ cña NHNN vÉn cÇn ph¶i ®­îc ®æi míi h¬n n÷a ®Ó phï hîp víi t×nh h×nh hiÖn nay. Cã nh­ vËy chóng míi gi÷ v÷ng ®­îc sù æn ®Þnh tiÒn tÖ vµ ®Èy m¹nh xuÊt khÈu - phôc vô cho sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt n­íc. 1.4 BiÕn ®éng tû gi¸ tõ n¨m 2000 tÝnh ®Õn hÕt quý I n¨m 2002 Tû gi¸ USD/ VND cã nh÷ng biÓu hiÖn nãng lªn “®ét ngét “ kÓ tõ cuèi n¨m 2000, nh­ng ®· phÇn nµo dÞu xuèng trong th¸ng 3/ 2001 khi ¶nh h­ëng cña viÖc gi¶m l·i suÊt cña USD thùc sù t¸c ®éng ®Õn ViÖt Nam. Nh­ng kÓ tõ th¸ng 5/ 2001, tû gi¸ b¾t ®Çu cã nh÷ng diÔn biÕn bÊt th­êng, t¨ng liªn tôc qua tõng tuÇn vµ nhiÒu khi qua tõng ngµy trªn c¶ hai thÞ tr­êng chÝnh thøc vµ tù do. Nguyªn nh©n lµ do bïng næ “sù t¨ng gi¸ USD, gi¶m gi¸ VND” vµ kÐo dµi ®Õn nay. Thùc tÕ lµ b¾t ®Çu tõ ngµy 30/ 5/ 2001, tû gi¸ USD/ VND b×nh qu©n trªn TTNTLNH ®· liªn tôc t¨ng tõ 12 - 14 VND mçi ngµy. §Æc biÖt lµ sau sù kiÖn 11/ 9/ 2001 ë Mü, ng­îc l¹i víi dù ®o¸n cña c¸c nhµ ph©n tÝch, gi¸ USD kh«ng gi¶m gi¸ trÞ mµ thËm chÝ trong thêi gian nµy cßn v÷ng lªn ®«i chót so víi ®ång EURO vµ m¹nh h¬n nhiÒu so víi ®ång JPY. Lóc nµy, gi¸ USD t¨ng m¹nh, kho¶ng 3,8% so víi 3,4% vµo n¨m 2000. DiÔn biÕn t¨ng chØ sè gi¸ USD trªn TTNTLNH tõ n¨m 2000 ®Õn hÕt quý I/ 2002: N¨m 2000 (kú gèc) Th¸ng 3/ 2001 Th¸ng 12/ 2001 Th¸ng 3/ 2002 106,7% 103,8% 100,5% 100,2% Nguån: T¹p chÝ Ng©n Hµng TÝnh ®Õn hÕt quý I n¨m 2002, møc t¨ng CPI 2,5% lµ kÕt qu¶ ®¸ng khÝch lÖ. Nã nãi lªn nÒn kinh tÕ ®ang tho¸t khái t×nh tr¹ng gi¶m ph¸t kÐo dµi ®· nhiÒu n¨m. VÒ ®éng th¸i tiÒn tÖ, chØ sè quý I t¨ng 2,5% so víi chØ tiªu l¹m ph¸t c¶ n¨m tõ 3 - 4% lµ hîp lý, thÓ hiÖn søc mua ®èi néi cña VND kh«ng cã g× ®¸ng ng¹i. Tuy nhiªn, trong quý nµy, gi¸ USD t¨ng 0,5 % lµ biÓu hiÖn sù mÊt gi¸ VND so víi USD. Tû gi¸ hèi ®o¸i b×nh qu©n tÝnh ®Õn 13/ 5/ 2002 lµ USD/ VND = 1/ 15228 (theo sè liÖu cña ICB). Nh­ vËy, sù biÕn ®éng tû gi¸ hèi ®o¸i trong thêi gian qua lµ b×nh th­êng vµ vÉn n»m trong khu«n khæ cho phÐp vµ trong tÇm kiÓm so¸t cña Ng©n hµng Nhµ n­íc. Cã n¨m nh©n tè c¬ b¶n quyÕt ®Þnh tû gi¸ gi÷a hai ®ång tiÒn lµ: t­¬ng qua vÒ tiÒm n¨ng t¨ng tr­ëng kinh tÕ, diÔn biÕn vÒ l¹m ph¸t, cung cÇu ngo¹i tÖ, t×nh h×nh c¸n c©n thanh to¸n, vµ t­¬ng quan l·i suÊt. Khi xem xÐt biÕn ®éng tû gi¸ USD t¹i ViÖt nam trong thêi gian gÇn hai n¨m qua, chóng ta kh«ng thÓ gi¶i thÝch ®­îc nÕu dùa vµo ph©n tÝch t­¬ng quan t¨ng tr­ëng vµ l¹m ph¸t t¹i hai nÒn kinh tÕ Mü vµ ViÖt Nam. Do sù chªnh lÖch qu¸ lín vÒ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña hai nÒn kinh tÕ. NÕu ¸p dông lý thuyÕt mét c¸ch m¸y mãc th× ®©y cã thÓ coi lµ “nghÞch lý” v× l¹m ph¸t t¹i MÜ lu«n cao do kinh tÕ t¨ng qu¸ nãng trong khi kinh tÕ ViÖt Nam l¹i tr¶i qua giai ®o¹n ®­îc xem lµ thiÓu ph¸t trÇm träng. H¬n n÷a, ngay c¶ khi nÒn kinh tÕ MÜ béc lé nguy c¬ suy tho¸i tõ cuèi n¨m 2000, trong khi t¨ng tr­ëng GDP cña ViÖt nam vÉn ®­îc håi phôc vµ duy tr×. V× vËy, chØ cã thÓ ph©n tÝch biÕn ®éng tû gi¸ USD t¹i ViÖt Nam trong thêi gian qua th«ng qua ba nh©n tè cßn l¹i lµ cung cÇu ngo¹i tÖ, c¸n c©n thanh to¸n vµ l·i suÊt. Trong thêi gian qua, cung cÇu ngo¹i tÖ diÔn ra c¨ng th¼ng do cung ngo¹i tÖ th× gi¶m mµ cÇu ngo¹i tÖ th× t¨ng. Bªn c¹nh ®ã, nh©n tè l·i suÊt ®· biÓu hiÖn gia t¨ng râ rÖt vÒ møc ®é ¶nh h­ëng. §Ó thùc hiÖn môc tiªu kÝch cÇu, khuyÕn khÝch ®Çu t­ chóng ta ®· liªn tôc h¹ l·i suÊt VND, trong khi ®ã l·i suÊt USD trªn thÞ tr­êng quèc tÕ l¹i liªn tôc t¨ng. Do vËy, c¸c doanh nghiÖp kh«ng muèn vay USD mµ chuyÓn sang vay VND, d©n c­ vµ c¶ c¸c doanh nghiÖp kh«ng muèn chuyÓn ®æi USD sang VND, ng­îc l¹i muèn göi USD trªn tµi kho¶n. ®iÒu ®ã lµm cho nhu cÇu vÒ USD t¨ng lªn, vµ cung vÒ USD ®· gi¶m ®i ®¸ng kÓ. Tuy nhiªn, t×nh h×nh c¸n c©n thanh to¸n vÉn lµ nh©n tè ¶nh h­ëng quyÕt ®Þnh ®Õn tû gi¸ cña USD so víi VND trong suèt thêi gian qua. Trong n¨m 2000, nhu cÇu ngo¹i tÖ cña c¸c doanh nghiÖp nhËp khÈu t¨ng lªn rÊt nhiÒu. Tõ ®Çu n¨m 2000, do t¨ng tr­ëng kinh tÕ phôc håi cïng víi viÖc chÝnh phñ ®Èy m¹nh tiÕn tr×nh th¸o gì nh÷ng h¹n chÕ hµnh chÝnh víi ho¹t ®éng nhËp khÈu ®· lµm t¨ng m¹nh nhu cÇu nhËp khÈu, nªn mÆc dï xuÊt khÈu ®· t¨ng kh¸ nh­ng møc th©m hôt c¸n c©n th­¬ng m¹i vÉn gia t¨ng ®¸ng kÓ (n¨m 2000 lµ 892triÖu USD). Trong nöa ®Çu n¨m 2001, t×nh h×nh t¨ng tr­ëng xuÊt khÈu còng ch÷ng l¹i. Trong thêi gian qua, mÆc dï tû gi¸ cã nh÷ng biÕn ®éng cã vÎ nh­ “bÊt th­êng” nh­ng NHNN kh«ng ¸p dông nh÷ng biÖn ph¸p can thiÖp thÞ tr­êng víi liÒu l­îng m¹nh hoÆc sö dông trë l¹i nh÷ng biÖn ph¸p hµnh chÝnh. ®iÒu nµy l¹i kh¼ng ®Þnh thªm quyÕt t©m theo ®uæi chÝnh s¸ch ®iÒu hµnh tû gi¸ linh ho¹t theo cung cÇu thÞ tr­êng. Tr­íc nh÷ng diÔn biÕn phøc t¹p nµy, nÕu kh«ng ®Ó tû gi¸ ®iÒu chØnh theo cung cÇu thÞ tr­êng mét c¸ch phï hîp, søc c¹nh tranh cña hµng ho¸ xuÊt khÈu ViÖt Nam sÏ bÞ sôt gi¶m ®¸ng kÓ. Tû gi¸ ®iÒu chØnh nh­ võa qua sÏ th¸o gì khã kh¨n cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña c¸c mÆt hµng chñ lùc cña ViÖt Nam sang c¸c n­íc nh­ Ch©u ¢u vµ NhËt B¶n khi ph¶i c¹nh tranh víi c¸c n­íc Ch©u ¸. Ch­¬ng III : Nh÷ng gi¶i ph¸p cho mét chÝnh s¸ch tû gi¸ phï hîp ë ViÖt Nam trong thêi gian tíi I - øng dông biÓu ®å Swan ®Ó ®Þnh h­íng chÝnh s¸ch tû gi¸ dµI h¹n cña ViÖt nam Môc tiªu kinh tÕ quan träng cña mäi quèc gia lµ ®¹t ®­îc tr¹ng th¸i c©n b»ng néi (c«ng ¨n viÖc lµm ®Çy ®ñ, gi¸ c¶ æn ®Þnh) vµ c©n b»ng ngo¹i (c¸n c©n thanh to¸n quèc tÕ th¨ng b»ng). §Ó ph©n tÝch vµ lµm râ mèi quan hÖ gi÷a c¸c c«ng cô chÝnh s¸ch nh»m duy tr× tr¹ng th¸i c©n b»ng néi vµ c©n b»ng ngo¹i cña nÒn kinh tÕ, nhµ kinh tÕ häc Trevor Swan ®· sö dông mét biÓu ®å rÊt lý thó vµ h÷u Ých, ®­îc gäi lµ biÓu ®å Swan. Tõ viÖc dùa vµo biÓu ®å Swan, ta cã thÓ rót ra ®­îc ®Þnh h­íng chÝnh s¸ch tû gi¸ ®Ó sao cho khuyÕn khÝch nhËp khÈu m¸y mãc c«ng nghÖ míi, nh­ng ph¶i ®Èy m¹nh kÝch cÇu tiªu dïng trong n­íc theo nghÜa lµ t¨ng ®Çu t­ vµo kinh doanh, x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng ®Ó t¹o thªm c«ng ¨n viÖc lµm, ®Èy nhanh t¨ng tr­ëng kinh tÕ. Dùa vµo sù ph©n tÝch trªn, chÝnh s¸ch tû gi¸ l©u dµi cña ViÖt Nam lµ: - Trong giai ®o¹n ®Çu hiÖn nay, thùc hiÖn chÝnh s¸ch tû gi¸ thÊp, ®Ó khuyÕn khÝch nhËp khÈu c¸c c«ng nghÖ s¶n xuÊt hiÖn ®¹i, ph¸t triÓn c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu. - Bªn c¹nh ®ã thùc hiÖn chÝnh s¸ch n©ng cao chi tiªu trong n­íc, b»ng hµng hãa do trong n­íc s¶n xuÊt ra vµ h¹n chÕ nhËp khÈu hµng tiªu dïng. - Khi nÒn kinh tÕ ®· v÷ng m¹nh tho¸t khái sù lÖ thuéc vµo hµng ho¸ nhËp khÈu th× thùc hiÖn chÝnh s¸ch tû gi¸ cao, ®Ó khuyÕn khÝch xuÊt khÈu. ViÖc xuÊt khÈu t¨ng lªn, sÏ h¹n chÕ tiªu dïng trong n­íc v× gi¸ c¶ sÏ t¨ng lªn, nh­ng sÏ t¹o ®­îc sù c©n b»ng ®èi ngo¹i, c©n b»ng CCTTQT. II - C¸c biÖn ph¸p cô thÓ 1. Lùa chän chÕ ®é tû gi¸ phï hîp cho tr­íc m¾t vµ trong dµi h¹n “ TiÕp tôc duy tr× c¬ chÕ tû gi¸ th¶ næi cã sù ®iÒu tiÕt cña Nhµ n­íc”. §Ó x©y dùng mét chÕ ®é tû gi¸ hîp lý ë ViÖt nam trong ®iÒu kiÖn cô thÓ hiÖn nay, chÝnh s¸ch tû gi¸ cÇn theo nh÷ng ®Þnh h­íng sau: VÒ chiÕn l­îc dµi h¹n, ph¶i ¸p dông tû gi¸ th¶ næi v× chÕ ®é tû gi¸ nµy phï hîp víi quy luËt cung cÇu ngo¹i tÖ, xu h­íng toµn cÇu ho¸ vµ hoµ nhËp quèc tÕ vµ khu vùc, mµ ViÖt Nam lµ mét thµnh viªn. VÒ chiÕn l­îc ng¾n h¹n, th× cÇn ¸p dông tû gi¸ th¶ næi cã ®iÒu tiÕt cña Nhµ n­íc, v× nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Ó ¸p dông chÕ ®é tû gi¸ th¶ næi ch­a xuÊt hiÖn ®Çy ®ñ, trong ®ã cã c¸c yÕu tè sau: - C¸c doanh nghiÖp ch­a thÝch øng víi sù biÕn ®éng th­êng xuyªn cña thÞ tr­êng, n¨ng lùc qu¶n trÞ tµi chÝnh ch­a tèt. - HÖ thèng ng©n hµng ViÖt Nam ®ang trong qu¸ tr×nh ®æi míi cßn nhiÒu yÕu kÐm. - ThÞ tr­êng hèi ®o¸i ®ang cßn trong giai ®o¹n s¬ khai, dù tr÷ ngo¹i tÖ cña nhµ n­íc cßn thÊp. - NHNN ch­a cã sù phèi hîp chÆt chÏ c¸c chÝnh s¸ch vµ c¸c biÖn ph¸p ®iÒu hßa cung øng tiÒn tÖ trong n­íc, c¸c c¸ nh©n, tæ chøc thanh to¸n qua ng©n hµng cßn thÊp. - ViÖc ®iÒu chØnh tû gi¸ ®óng ®¾n vµ cã hiÖu qu¶ cña NHNN cßn phô thuéc rÊt lín vµo chÝnh s¸ch huy ®éng vµ sö dông vèn, nhÊt lµ vèn n­íc ngoµi. Trong nh÷ng n¨m tíi, luång vèn ngo¹i tÖ ch¶y vµo trong n­íc th«ng qua nhiÒu kªnh ngµy mét nhiÒu, nguån cung ngo¹i tÖ ngµy cµng lín. NÕu ViÖt Nam kh«ng cã biÖn ph¸p qu¶n lý, ph©n bæ sö dông c¸c nguån vèn ®ã mét c¸ch cã hiÖu qu¶, th× vÒ l©u dµi, nguy c¬ g¸nh nÆng c«ng nî ngµy mét lín ®Ì nÆng lªn vai c¸c con ch¸u chóng ta. Tõ nh÷ng lý do trªn, trong mét vµi n¨m tr­íc m¾t, ViÖt Nam chØ nªn thùc hiÖn chÝnh s¸ch tû gi¸ th¶ næi cã sù ®iÒu tiÕt cña Nhµ n­íc, cã nghÜa lµ chÝnh s¸ch tû gi¸ võa ph¶i dùa trªn c¬ së quan hÖ cung cÇu ®Ó kÝch thÝch xuÊt khÈu, ®ång thêi nhµ n­íc cÇn ph¶i qu¶n lý chÆt chÏ c¸c nguån ngo¹i tÖ, ®Ó ®­a vµo sö dông mét c¸ch hîp lý. ChÕ ®é tû gi¸ th¶ næi cã sù ®iÒu tiÕt cña nhµ n­íc ph¶i ®­îc gi¶m dÇn theo thêi gian, ®Ó tiÕn tíi ¸p dông mét chÕ ®é tû gi¸ th¶ næi hoµn toµn. Giai ®o¹n tõ nay ®Õn n¨m 2003, ¸p dông chÕ ®é tû gi¸ th¶ næi cã sù ®iÒu tiÕt cña nhµ n­íc nh­ hiÖn nay, víi biªn ®é cho phÐp lµ 10%. Sau n¨m 2003 ®Õn n¨m 2005, cã thÓ më réng biªn ®é ®ã lªn 50%. Sau n¨m 2005, nhµ n­íc kh«ng Ên ®Þnh tû gi¸ mµ chØ can thiÖp vµo thÞ tr­êng ngo¹i hèi, th«ng qua viÖc thiÕt lËp vµ sö dông quü dù tr÷ ngo¹i tÖ quèc gia. Nh­ng ®Ó thùc hiÖn ®­îc chÕ ®é tû gi¸ nµy, chóng ta cÇn ph¶i cã c¸c ®iÒu kiÖn sau: - Ph¶i x©y dùng mét hÖ thèng ng©n hµng ®ñ m¹nh, cã kh¶ n¨ng tham gia vµo thÞ tr­êng ngo¹i tÖ quèc tÕ. - Ph¶i cã hµnh lang ph¸p lý ®ång bé vµ ®Çy ®ñ ®Ó t¹o m«i tr­êng kinh doanh lµnh m¹nh. - X©y dùng thÞ tr­êng ngo¹i tÖ hiÖn ®¹i - Nhµ n­íc cÇn cã biÖn ph¸p ®Ó x©y dùng mét quü dù tr÷ ngo¹i tÖ quèc gia v÷ng m¹nh. 2. Thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®a ngo¹i tÖ HiÖn nay, trªn thÞ tr­êng ngo¹i tÖ, mÆc dï USD cã vÞ thÕ m¹nh h¬n h¼n­íc¸c ngo¹i tÖ kh¸c, song nÕu trong quan hÖ tû gi¸ chØ ¸p dông mét ngo¹i tÖ duy nhÊt sÏ lµm cho tû gi¸ bÞ rµng buéc vµo ngo¹i tÖ Êy, cô thÓ lµ USD. Khi cã sù biÕn ®éng vÒ gi¸ c¶ cña USD trªn thÕ giíi, lËp tøc sÏ ¶nh h­ëng ®Õn quan hÖ gi÷a USD vµ VND, mµ th«ng th­êng lµ ¶nh h­ëng bÊt lîi. HiÖn nay cã nhiÒu lo¹i ngo¹i tÖ cã gi¸ trÞ thanh to¸n quèc tÕ nh­ Euro, JPY, CDA, GBP,…§iÒu nµy t¹o ®iÒu kiÖn cho ta cã thÓ thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®a ngo¹i tÖ trong thanh to¸n quèc tÕ, tõ ®ã cã thÓ chän nh÷ng ngo¹i tÖ t­¬ng ®èi Ýt biÕn ®éng vÒ tû gi¸ hoÆc cã quan hÖ mua b¸n lín ®Ó thùc hiÖn c¸c kho¶n thanh to¸n. VÝ dô, EURO lµ mét ngo¹i tÖ tuy míi xuÊt hiÖn nh­ng ®· cã vÞ trÝ quan träng, tr­íc hÕt nã cã mét thÞ tr­êng lín víi kho¶ng 300 triÖu d©n, cã giao dÞch xuÊt khÈu víi n­íc ta t­¬ng ®èi nhiÒu so víi c¸c thÞ tr­êng kh¸c. Do ®ã quan hÖ víi thÞ tr­êng Ch©u ¢u, ta cã thÓ sö dông ®ång tiÒn nµy nh­ mét lo¹i ngo¹i tÖ cã qu¹n hÖ chñ yÕu, nh»m gi¶m bít rµng buéc víi USD. Chóng ta nªn lùa chän nh÷ng ngo¹i tÖ m¹nh ®Ó sö dông trong thanh to¸n vµ dù tr÷, bao gåm mét sè ®ång tiÒn cña nh÷ng n­íc chóng ta cã quan hÖ thanh to¸n, th­¬ng m¹i vµ cã quan hÖ ®èi ngo¹i chÆt chÏ nhÊt, ®Ó lµm c¬ së cho viÖc ®iÒu chØnh tû gi¸ cña VND. ViÖc lùa chän nh÷ng ®ång tiÒn nµo ®Ó ®­a vµo “côm tiÒn tÖ “, kü thuËt tÝnh to¸n c¸c yÕu tè cÇn thiÕt ®Ó h×nh thµnh “côm tiÒn tÖ “, trë thµnh c¬ së cho viÖc ®iÒu hµnh tû gi¸, chóng ta cã thÓ dùa vµo kinh nghiÖm cña IMF khi h×nh thµnh ®ång SDR, hay cña EU khi h×nh thµnh ®ång EURO. Ph­¬ng ph¸p tÝnh tû gi¸ cho mét ®ång tiÒn tËp thÓ nµy ®Òu gièng nhau, chØ kh¸c nhau ë sè l­îng, c¬ cÊu vµ tû träng nh÷ng ®ång tiÒn ®­îc chän ®­a vµo côm tiÒn tÖ. §iÒu quan träng lµ lµm sao x¸c ®Þnh ®­îc tû gi¸ danh nghÜa t­¬ng øng víi mét tû gi¸ thùc cña VND trong thêi gian tíi cho phï hîp víi kh¶ n¨ng c¹nh tranh thùc tÕ cña hµng ho¸ ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng quèc tÕ vµ nhÊt lµ sau khi ®· ra nhËp khèi ASEAN, AFTA, APEC vµ tiÕn tíi lµ WTO. HÖn nay, Nhµ n­íc cÇn ph¶i cã mét chÝnh s¸ch tû gi¸ phï hîp víi yªu cÇu thùc tÕ, mµ ë ®ã ph¶i vÉn ®Èy m¹nh xuÊt khÈu vµ nhËp khÈu, nh­ng l¹m ph¸t th× ph¶i ®¶m b¶o ë møc d­íi 10%/ n¨m. Trong tr­êng hîp ph¸ gi¸ nhÑ, chóng ta cã thÓ dùa vµo lý thuyÕt ®ång gi¸ søc mua, khi mµ ®ång gi¸ vµng cña chÕ ®é b¶n vÞ vµng vµ ®ång gi¸ USD cña chÕ ®é Bretton Woods ®· kh«ng cßn n÷a, ®ã lµ: “c©n b»ng søc mua gi÷a néi tÖ vµ ngo¹i tÖ”, ®ã lµ tû gi¸ thùc. ViÖc x¸c ®Þnh tû gi¸ gi÷a VND vµ USD, theo lý thuyÕt c©n b»ng søc mua gi÷a néi tÖ vµ ngo¹i tÖ cña Ricardo vµ Cassel (Purchasing Power Parity- PPP), chóng ta cÇn ph¶i lo¹i trõ sù kh¸c biÖt cña yÕu tè thuÕ quan vµ chi phÝ xuÊt nhËp khÈu cña hai n­íc. Theo ph­¬ng ph¸p PPP, trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ më nh­ n­íc ta hiÖn nay, tû gi¸ hèi ®o¸i kh«ng chØ ®¬n thuÇn lµ lo¹i gi¸ c¶ tiÒn tÖ ®Æc biÖt ®Ó so s¸nh vµ lµm vËt ngang gi¸ chung vÒ søc mua gi÷a néi tÖ vµ ngo¹i tÖ, mµ cßn lµ mét c«ng cô ®Ó ®iªu hµnh nÒn kinh tÕ. Tõ nh÷ng ®iÒu ph©n tÝch trªn ®©y, chóng ta thÊy r»ng chÝnh phñ cÇn cã chñ tr­¬ng gi¶m dÇn gi¸ danh nghÜa cña VND xuèng t­¬ng øng víi tû lÖ l¹m ph¸t ë trong n­íc, ®Ó cã thÓ duy tr× tû gi¸ thùc cña VND th­êng xuyªn ë møc ®ñ ®Ó bï ®¾p cho c¸c nhµ xuÊt khÈu g¸nh nÆng l¹m ph¸t kh«ng nªn ®Ó c¸c nhµ xuÊt khÈu ph¶i chÞu “ thuÕ l¹m ph¸t “ trong n­íc. §ã lµ biÖn ph¸p khuyÕn khÝch xuÊt khÈu ®ång thêi còng lµ biÖn ph¸p ®¸nh thuÕ nhËp khÈu, b¶o vÖ cho c¸c hµng ho¸ trong n­íc cã søc c¹nh tranh víi c¸c hµng ho¸ nhËp ngo¹i. ViÖc gi¶m gi¸ danh nghÜa xuèng ph¶i ®­îc tiÕn hµnh tõng b­íc, tr­ît dÇn tõng nÊc nhá ®Ó tr¸nh nh÷ng t¸c ®éng t©m lý g©y bÊt lîi cho gi¸ c¶ trong n­íc, kh«ng g©y nh÷ng c¬n sèt ®«la. 3. §æi míi h¬n n÷a trong viÖc ®iÒu hµnh tû gi¸ C¬ chÕ ®iÒu hµnh tû gi¸ trong thêi gian s¾p tíi nªn theo h­íng tù do ho¸ dÇn. §iÒu nµy võa ®¶m b¶o ®­îc sù qu¶n lý nhÊt ®Þnh cña Nhµ n­íc trong thêi kú ®Çu, võa gãp phÇn ®­a tû gi¸ danh nghÜa vÒ s¸t gÇn víi tû gi¸ thËt cña nã. Tuy nhiªn qu¸ tr×nh “tù do ho¸ dÇn c¬ chÕ ®iÒu hµnh tû gi¸” còng cÇn ph¶i cã nh÷ng b­íc ®i thÝch hîp. Trong hoµn c¶nh kinh tÕ n­íc ta hiÖn nay, vai trß ®iÒu tiÕt cña nhµ n­íc vÉn rÊt quan träng. B»ng viÖc quy ®Þnh biªn ®é dao ®éng cho phÐp 0,1% NHNN ®· nç lùc h­íng tû gi¸ theo tÝn hiÖu thÞ tr­êng nh­ng vÉn gi÷ ®­îc møc ®é æn ®Þnh cÇn thiÕt. MÆc dï vËy, nÕu tiÕp tôc û l¹i qu¸ møc vµo møc ®é dao ®éng cho phÐp th× viÖc ®iÒu hµnh tû gi¸ cña NHNN sÏ trë nªn cøng nh¾c, thËm chÝ sÏ r¬i vµo t×nh thÕ bÞ ®éng. VÒ l©u dµi, NHNN cÇn t¨ng c­êng kh¶ n¨ng can thiÖp gi¸n tiÕp vµo thÞ tr­êng, gi÷ cho diÔn biÕn tû gi¸ ë møc kiÓm so¸t ®­îc, ®ång thêi gi¶m dÇn yÕu tè hµnh chÝnh trong ®iÒu hµnh tû gi¸. Ngoµi ra trong ®iÒu hµnh tû gi¸, NHNN nªn c©n nh¾c gi÷a lîi Ých xuÊt khÈu vµ nhËp khÈu, ®¶m b¶o viÖc thùc hiÖn môc tiªu chung cña ®Êt n­íc. Ch¼ng h¹n ®èi víi c¸c doanh nghiÖp nhËp khÈu, cø mçi lÇn ®iÒu chØnh tû gi¸ lµ hä l¹i bÞ mét phen “thãt tim” v× lo cã nh÷ng s¸o ®éng trong s¶n xuÊt kinh doanh. VÝ dô nh­ Sµi Gßn Petro: sau hai lÇn ®iÒu chØnh tû gi¸, hä ®· bÞ lç hµng chôc tû VN§ ë møc tû gi¸ cò. Nh­ vËy, ®Ó cã thÓ ®¹t ®­îc c¸c môc tiªu trªn, chóng ta cÇn tËp trung gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò sau: - Cñng cè vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng NTLNH: TTNTLNH cã vai trß quan träng trong viÖc t¹o ra nÒn t¶ng c¬ së cho ho¹t ®éng ®iÒu hµnh tû gi¸ cña NHNN. NÕu thÞ tr­êng nµy ho¹t ®éng lµnh m¹nh, th«ng suèt nã sÏ t¹o thuËn lîi cho c¸c NHTM trong ho¹t ®éng mua b¸n ngo¹i tÖ, gãp phÇn gi¶i quyÕt nhanh chãng nhu cÇu ngo¹i tÖ cho c¸c doang nghiÖp. Trong thêi gian tíi chóng ta, nªn cã c¸c c¬ chÕ rµng buéc c¸c tæ chøc tµi chÝnh – tÝn dông tham gia thÞ tr­êng thÊy râ tr¸ch nhiÖm vµ quyÒn lîi cña m×nh ®Ó ®¶m b¶o thÞ tr­êng ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶, theo ®Þnh h­íng cña nhµ n­íc vµ sù ph¸t triÓn æn ®Þnh cña toµn bé nÒn kinh tÕ. - N©ng cao dù tr÷ ngo¹i tÖ cña nhµ n­íc, ®¶m b¶o ®­îc kh¶ n¨ng can thiÖp vµo thÞ tr­êng ngo¹i hèi khi cÇn thiÕt. Thu hót vµ tËp trung qu¶n lý dù tr÷ ngo¹i tÖ vµo mét ®Çu mèi trung t©m lµ NHNN, t¹o thuËn lîi cho viÖc qu¶n lý vµ sö dông cã hiÖu qu¶ quü nµy. - X¸c ®Þnh ®­îc mét c¬ cÊu dù tr÷ ngo¹i tÖ hîp lý trªn c¬ së ®a d¹ng ho¸ “ ræ ngo¹i tÖ m¹nh “ ®Ó lµm c¨n cø cho viÖc Ên ®Þnh tû gi¸ ®ång ViÖt Nam thay v× chØ neo gi÷ chñ yÕu vµo ®ång USD nh­ tr­íc ®©y. - Cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch c¸c c«ng ty xuÊt - nhËp khÈu ®a d¹ng ho¸ c¬ cÊu tiÒn tÖ trong giao dÞch th­¬ng m¹i quèc tÕ ®Ó n©ng cao sù c©n ®èi gi÷a luång cung vµ cÇu ngo¹i tÖ, qua ®ã gãp phÇn ®a d¹ng ho¸ tiÒn tÖ cña nÒn kinh tÕ mét c¸ch c©n ®èi h¬n. - Thùc hiÖn chÝnh s¸ch qu¶n lý ngo¹i hèi nghiªm ngÆt. - NHNN cÇn x©y dùng quy chÕ th«ng tin, thèng kª, hÖ thèng hãa kÞp thêi sè liÖu luång ngo¹i tÖ ra, vµo trong n­íc; tõ ®ã dù b¸o vÒ quan hÖ cung cÇu trªn thÞ tr­êng ®Ó lµm c¨n cø ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tû gi¸ vµ qu¶n lý ngo¹i hèi. - Qu¶n lý chÆt chÏ c¸c kho¶n vay nî n­íc ngoµi, ®Æc biÖt lµ vay ng¾n h¹n. KiÓm so¸t chÆt chÏ viÖc b¶o l·nh vay tr¶ chËm cña c¸c NHTM cho c¸c doanh nghiÖp vay tõ n­íc ngoµi - Tæ chøc h÷u hiÖu m¹ng l­íi thu ®æi ngo¹i tÖ cho c¸c kh¸ch hµng ra vµo ViÖt Nam, tr­íc hÕt lµ ë c¸c s©n bay, bÕn c¶ng, cöa khÈu sau ®Õn lµ c¸c thµnh phè, thÞ x· vµ c¸c trung t©m kinh doanh. 4. ChÝnh s¸ch kÕt hèi ChÝnh s¸ch kÕt hèi lµ mét bé phËn quan trong cña chÝnh s¸ch qu¶n lý ngo¹i hèi. ë n­íc ta viÖc thùc hiÖn “kÕt hèi” ®· ®­îc quy ®Þnh trong QuyÕt ®Þnh 369/ TTg (4/ 8/ 1994) vµ QuyÕt ®Þnh 173 (12/ 9/ 98 ). Cho ®Õn nay chÝnh s¸ch nµy ®· thùc sù ®i vµo cuéc sèng, mang l¹i nh÷ng kÕt qu¶ kh¶ quan: c¶i thiÖn vÊn ®Ò cung – cÇu ngo¹i tÖ vµ gi¶m søc Ðp ®èi víi tû gi¸ cña VND. Trong hoµn c¶nh kinh tÕ – tµi chÝnh n­íc nhµ cßn nhiÒu khã kh¨n, t×nh h×nh quèc tÕ th­êng xuyªn biÕn ®éng, viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch kÕt hèi liªn tôc ®­îc duy tr×. §Ó hoµn thiÖn vµ thùc thi cã hiÖu qu¶ chÝnh s¸ch kÕt hèi ë ViÖt Nam trong thêi gian tíi chóng ta nªn tËp trung gi¶i quyÕt mét sè vÊn ®Ò sau ®©y: - Cïng víi viÖc tõng b­íc cho tù do ho¸ trong c¸c giao dÞch v·ng lai, cÇn cã thªm c¸c quy ®Þnh chÆt chÏ vÒ thñ tôc chuyÓn ®æi ngo¹i tÖ ®Ó kiÓm so¸t ho¹t ®éng nµy, nh»m tr¸nh viÖc lîi dông mua ngo¹i tÖ kh«ng ®óng ®èi t­îng hoÆc sö dông kh«ng ®óng môc ®Ých g©y l·ng phÝ. - Cã thÓ c«ng bè cho VND ®­îc chuyÓn ®æi trong c¸c giao dÞch v·ng lai ®Ó: + Thùc hiÖn ®iÒu 8 trong ®iÒu lÖ cña Quü tiÒn tÖ Quèc tÕ vÒ vÊn ®Ò chuyÓn ®æi ®ång b¶n tÖ trong c¸c giao dÞch v·ng lai. + Th¸o gì c¸c h¹n chÕ ®èi víi mäi giao dÞch v·ng lai, ®ång thêi xãa bá ®­îc thñ tôc xin cÊp giÊy phÐp mua ngo¹i tÖ cña c¸c doanh nghiÖp ®Çu t­ b»ng vèn n­íc ngoµi gãp phÇn c¶i thiÖn m«i tr­êng ®Çu t­ ë n­íc ta. + CÇn ph¶i ®iÒu chØnh bæ sung mét sè quy ®Þnh vÒ qu¶n lý c¸c giao dÞch vèn theo h­íng chÆt chÏ h¬n, kiªn quyÕt h¬n ®Ó ®¶m b¶o ®­îc viÖc sö dông vèn vay n­íc ngoµi cã hiÖu qu¶ vµ ®¶m b¶o kh¶ n¨ng tr¶ nî. KÕt luËn Kh«ng dÔ dµng vÒ mÆt lý thuyÕt còng nh­ thùc tÕ khi lùa chän mét hÖ thèng tû gi¸ thÝch hîp. Trªn thùc tÕ cã nhiÒu tranh luËn vÒ lîi thÕ còng nh­ bÊt lîi cña hai chÝnh s¸ch tû gi¸ ®Æc biÖt: tû gi¸ cè ®Þnh vµ tû gi¸ th¶ næi. Nh­ng cã nhiÒu lËp luËn ñng hé sù kÕt hîp gi÷a hai chÕ ®é tû gi¸ trªn, nã cho phÐp tËn dông lîi thÕ, ®ång thêi h¹n chÕ nh÷ng bÊt lîi cña c¶ h¹i chÕ ®é. V× thÕ, trªn thùc tÕ, mét n­íc cã thÓ cã nhiÒu lùa chän c¸c kÕt hîp kh¸c nhau tïy thuéc vµo c¸c ®Æc ®iÓm cÊu tróc, nh÷ng có sèc bªn ngoµi cã thÓ x¶y ra vµ m«i tr­êng kinh tÕ vÜ m«. Trong thêi gian qua, nãi chung, ViÖt Nam ®· lùa chän ®óng ®¾n mét chÝnh s¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i. §iÒu nµy ®· gãp phÇn tÝch cùc vµo viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc, t¨ng c­êng xuÊt khÈu, thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi, n©ng cao ®êi sèng nh©n d©n. Tuy nhiªn, bªn c¹nh nh÷ng thµnh tùu ®¹t ®­îc th× còng kh«ng thÓ phñ nhËn mét sè h¹n chÕ cÇn ph¶i kh¾c phôc trong thêi gian tíi ®Ó cã ®­îc mét chÝnh s¸ch tû gi¸ phï hîp h¬n. Tû gi¸ lµ vÊn ®Ò nh¹y c¶m vµ mäi dù ®o¸n cã thÓ kh«ng thùc tÕ. Sù t¨ng, gi¶m cña tû gi¸ h·y ®Ó cho chÝnh thÞ tr­êng tr¶ lêi. MÆt kh¸c, thùc tÕ ®· thÓ hiÖn râ, kh«ng ph¶i NHNN “ngåi im” ®Ó mÆc søc thÞ tr­êng chi phèi tû gi¸. Cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng vµo thêi ®iÓm nµy, NHNN hoµn toµn cã ®ñ kh¶ n¨ng kiÓm so¸t tû gi¸, nh­ng cÇn thiÕt tuyªn truyÒn réng r·i ®Ó giíi kinh doanh vµ c«ng chóng cã nhËn thøc ®óng ®¾n vÒ diÔn biÕn tû gi¸ còng nh­ nh÷ng chÝnh s¸ch ph¶n øng phï hîp víi t×nh h×nh. Bµi to¸n then chèt nh­ng còng lµ vÊn ®Ò nan gi¶i lµ lµm thÕ nµo thóc ®Èy chu chuyÓn ®ång ngo¹i tÖ vµ khai th¸c tèi ®a nguån ngo¹i tÖ cña quèc gia. NÕu khai th¸c tèt c¸c nguån ngo¹i tÖ cña quèc gia th× trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ, ngo¹i th­¬ng, ®Çu t­ nh­ hiÖn nay, ViÖt Nam sÏ kh«ng mÊt c©n ®èi ngo¹i tÖ. Muèn lµm ®­îc ®iÒu nµy cÇn thiÕt n©ng cao h¬n n÷a vai trß VND trong l­u th«ng trªn c¬ së ®¶m b¶o mèi t­¬ng quan hîp lý gi÷a VND vµ USD víi nh÷ng nh©n tè c¬ b¶n quyÕt ®Þnh tû gi¸ trong trong trung vµ dµi h¹n. Môc lôc Lêi nãi ®Çu 1 Ch­¬ng I: Kh¸i qu¸t chung vÒ tû gi¸ hèi ®o¸i vµ ho¹t ®éng cña chÕ ®é tû gi¸ th¶ næi cã ®iÒu tiÕt 3 I - Tû gi¸ hèi ®o¸i 3 1. Kh¸i niÖm 3 2. ¦u nh­îc ®iÓm cña chÕ ®é tû gi¸ th¶ næi vµ chÕ ®é tû gi¸ cè ®Þnh 4 II – Hoạt động điều hành tỉ giá của NHNN 8 1. Môc ®Ých can thiÖp 8 2. C¸c ho¹t ®éng can thiÖp cña NHNN 8 2.1 NghiÖp vô thÞ tr­êng më 8 2.2 ChÝnh s¸ch chiÕt khÊu 8 2.3 Quü dù tr÷ b×nh æn hèi ®o¸i 9 2.4 Ph¸ gi¸ tiÒn tÖ 9 2.5 N©ng gi¸ tiÒn tÖ 10 Ch­¬ng II: ChÝnh s¸ch ®iÒu hµnh tû gi¸ cña ViÖt nam trong thêi gian qua - Thµnh tùu vµ nh÷ng mÆt cßn h¹n chÕ 11 I - ChÝnh s¸ch tû gi¸ cña ViÖt Nam giai ®o¹n 1986 - 198911 1. Thùc tr¹ng kinh tÕ - tµi chÝnh cña ViÖt Nam tõ 1986 - 198911 2. §Æc ®iÓm cña chÝnh s¸ch tû gi¸ 11 3. ¶nh h­ëng cña chÝnh s¸ch tû gi¸ ®Õn ho¹t ®éng qu¶n lý kinh tÕ vÜ m« vµ ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng 12 II - ChÝnh s¸ch tû gi¸ cña ViÖt Nam giai ®o¹n 1989 - 199613 1. Thêi kú 1989 - 1992 15 2. Thêi kú 1993 - 1996 18 3. NhËn ®Þnh chung vÒ chÝnh s¸ch ®iÒu hµnh tû gi¸ hèi ®o¸i cña ViÖt Nam trong thêi kú 1993 - 1996 20 III. ChÝnh s¸ch tû gi¸ cñaViÖt Nam tõ 1997 ®Õn nay 21 1. T×nh h×nh kinh tÕ - tµi chÝnh trong n­íc21 2. C¬ chÕ ®iÒu hµnh tû gi¸ cña ViÖt Nam tõ 1997 ®Õn nay21 Ch­¬ng III: Nh÷ng gi¶i ph¸p cho mét chÝnh s¸ch tû gi¸ phï hîp ë ViÖt Nam trong thêi gian tíi 29 I - øng dông biÓu ®å Swan ®Ó ®Þnh h­íng chÝnh s¸ch tû gi¸ dµi h¹n cña ViÖt Nam trong thêi gian tíi 29 II - C¸c biÖn ph¸p cô thÓ 29 1. Lùa chän chÕ ®é tû gi¸ phï hîp cho tr­íc m¾t vµ trong dµi h¹n29 2. Thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®a ngo¹i tÖ31 3. §æi míi h¬n n÷a trong viÖc ®iÒu hµnh tû gi¸32 4. ChÝnh s¸ch kÕt hèi 34 KÕt luËn35 Môc lôc Tµi liÖu tham kh¶o Tµi liÖu tham kh¶o Gi¸o tr×nh kinh tÕ vÜ m«- Tr­êng §HKTQD 2. Gi¸o tr×nh tµi chÝnh tiÒn tÖ- Tr­êng §HNT 3. C¸c v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ chÝnh s¸ch tû gi¸ cña ViÖt Nam trong thêi gian qua, c¸c quyÕt ®Þnh, th«ng t­, nghÞ ®Þnh cña Thñ T­íng ChÝnh phñ, cña NHNN vÒ ®iÒu hµnh tû gi¸ 4. “ Xu h­íng c¸c ®ång tiÒn chñ chèt trªn thÕ giíi ” B¸o Ngo¹i Th­¬ng sè 6 (28/ 2/ 2002) 5. T¹p chÝ Ng©n Hµng, sè 7 - sè 8 - sè 10/ 2001 6. T¹p chÝ ThÞ tr­êng tµi chÝnh tiÒn tÖ sè 9 (111) 1/ 5/ 2002 7. Mét sè th«ng tin vµ sè liÖu t×m ®­îc trªn m¹ng Internet