Đề án Đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Việt Nam từ năm 1988 đến nay: Thực trạng và giải pháp

còng cã t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn viÖc thu hót vèn FDI. - Sù ph¸t triÓn cña c¬ së h¹ tÇng: c¬ së h¹ tÇng, c¸c dÞch vô phôc vô cho ho¹t ®éng ®Çu t­ nh­ ng©n hµng t­ vÊn, cung cÊp th«ng tin y tÕ, vui ch¬i gi¶i trÝ ph¶i mang l¹i sù thuËn tiÖn tèi ®a, mang l¹i sù tho¶i m¸i vµ gi¶m thiÓu chi phÝ s¶n xuÊt, ®¶m b¶o tho¶ m·n nh÷ng nhu cÇu ®i l¹i, ¨n ë, gi¶i trÝ cho nhµ ®Çu t­. Th«ng tin ®ãng vai trß ®Æc biÖt quan träng trong ®Çu t­ n­íc ngoµi. Nã gióp c¸c nhµ ®Çu t­ n¾m b¾t ®­îc thÞ tr­êng vµ c¸c yÕu tè liªn quan ®Õn ho¹t ®éng cña m×nh tõ ®ã ®Þnh h­íng ®­îc kÕ ho¹ch ®Çu t­ vµ ra quyÕt ®Þnh chÝnh x¸c. - Tr×nh ®é khoa hä kÜ thuËt, tr×nh ®é lao ®éng: cµng cao th× kh¶ n¨ng tiÕp nhËn vµ sö dông FDI cµng lín. - Tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ c¸c yÕu tè ®Çu vµo kh¸c: cã nhiÒu tµi nguyªn thiªn nhiªn th× cµng thu hót ®­îc nhiÒu dù ¸n FDI. C¸c yÕu tè ®Çu vµo kh¸c ®ãng vai trß lµ chi phÝ vµ cÊu thµnh lªn gi¸ thµnh s¶n phÈm dÉn ®Õn cµng thÊp cµng hÊp dÉn ®Çu t­. - Xu h­íng vËn ®éng cña FDI trªn thÕ giíi còng chi phèi l­îng vèn vµ ho¹t ®éng FDI mçi quèc gia. TÝnh chÊt toµn cÇu diÔn ra trong mäi lÜnh vùc, v× vËy FDI trªn thÕ giíi còng vËn ®éng theo nh÷ng xu h­íng chung nhÊt ®Þnh vµ mäi ho¹t ®éng FDI diÔn ra t¹i mçi n­íc ®Òu chÞu ¶nh h­ëng cña xu h­íng nµy. - ChiÕn l­îc thu hót FDI cña mçi quèc gia lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh. C¸c h×nh thøc ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ë ViÖt Nam. H×nh thøc hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh. - Kh¸i niÖm: Lµ v¨n b¶n kÝ kÕt gi÷a hai bªn hay nhiÒu bªn ®Ó tiÕn hµnh ®Çu t­ kinh doanh t¹i ViÖt Nam trong ®ã quy ®Þnh tr¸ch nhiÖm vµ ph©n chia kÕt qu¶ kinh doanh cho mçi bªn mµ kh«ng thµnh lËp ph¸p nh©n míi. H×nh thøc nµy cã ­u ®iÓm lµ kh«ng t¹o nªn ph¸p nh©n míi nªn c¸c bªn vÉn gi÷ t­ c¸ch ph¸p lÝ cña m×nh, chÞu tr¸ch nhiÖm tµi chÝnh ®éc lËp tr­íc nhµ n­íc ViÖt Nam, dÉn ®Õn lµm t¨ng kh¶ n¨ng ®éc lËp gi÷a c¸c bªn, c¸c bªn kh«ng ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm liªn ®íi, Ýt x¶y ra tranh chÊp hay hiÖn t­îng lÊn ¸p vÒ kinh tÕ. Ngoµi ra nã cßn ph¸t huy ®­îc thÕ m¹nh cña mçi bªn, ®Æc biÖt trong c¸c lÜnh vùc ®ßi hái kü thuËt vµ c«ng nghÖ cao nh­ t×m kiÕm, th¨m dß vµ khai th¸c dÇu khÝ. Tuy nhiªn h×nh thøc nµy còng cã nh­îc ®iÓm: Khã qu¶n lý( ®éc lËp gi÷a c¸c bªn ), ®iÒu phèi, ®iÒu hµnh c«ng viÖc do kh«ng cã mét ban qu¶n lý, mét ban l·nh ®¹o chung nªn c«ng viÖc dÔ bÞ ph©n t¸n, khã cã sù phèi hîp ®ång bé gi÷a c¸c bªn theo môc tiªu chung vµ nã phô thuéc vµo tr¸ch nhiÖm cña tõng bªn nªn khã thèng nhÊt trong viÖc ®Èy m¹nh tiÕn ®é hîp ®ång. H×nh thøc doanh nghiÖp liªn doanh. - Kh¸i niÖm: Lµ doanh nghiÖp do hai hay nhiÒu bªn hîp t¸c thµnh lËp t¹i ViÖt Nam trªn c¬ së hîp ®ång liªn doanh hay hiÖp ®Þnh kÝ kÕt gi÷a chÝnh phñ ViÖt Nam vµ chÝnh phñ n­íc ngoµi hay doanh nghiÖp do doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi hîp t¸c víi doanh nghiÖp ViÖt Nam, do doanh nghiÖp liªn doanh hîp t¸c víi nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi trªn c¬ së hîp ®ång liªn doanh. H×nh thøc nµy cã c¸c ­u ®iÓm: Ph¸t huy lîi thÕ cña mçi bªn, thùc hiÖn viÖc chuyÓn giao c«ng nghÖ, ®èi víi n­íc nhËn ®Çu t­ h×nh thøc liªn doanh ®¶m b¶o vai trß kiÓm so¸t, qu¶n lý ®èi víi ho¹t ®éng ®Çu t­ n­íc ngoµi, gi÷ ®­îc vai trß kinh tÕ cña m×nh. Nh­îc ®iÓm lµ: H×nh thøc nµy phô thuéc tiÕn ®é gãp vèn cña mçi bªn do ®ã cã thÓ dÉn tíi t×nh tr¹ng chËm triÓn khai trong thùc hiÖn dù ¸n, viÖc kh«ng thèng nhÊt gi÷a c¸c bªn trong viÖc qu¶n lý, ®iÒu hµnh dÉn ®Õn dÔ x¶y ra tranh chÊp, bÊt ®ång vµ hiÖn t­îng mçi bªn chØ ch¹y theo lîi Ých cña m×nh g©y khã kh¨n cho viÖc liªn doanh vµ bªn gãp vèn nhiÒu cã thÓ chi phèi bªn gãp vèn Ýt. H×nh thøc doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi. - Kh¸i niÖm: Lµ doanh nghiÖp do nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi ®Çu t­ 100% vèn, thµnh lËp t¹i ViÖt Nam, tù qu¶n lý vµ tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ kÕt qu¶ kinh doanh. Nh÷ng ­u ®iÓm:®¶m b¶o tÝnh ®éc lËp tù chñ cña nhµ ®Çu t­.tr¸nh ®ù¬c nh÷ng phiÒn hµ trong viÖc bá vèn ®Çu t­ nªn tiÖn ®Ó triÓn khai,thùc hiÖn nhanh,ho¹t ®éng kinh doanh cã hiÖu qu¶,nhanh chãng thu håi vèn l·i,ngoµi ra cßn tr¸nh tranh chÊp,m©u thuÉn gi÷a néi bé doanh nghiÖp. Tuy nhiªn nh÷ng nh­îc ®iÓm cña h×nh thøc nµy còng kh«ng Ýt: thø nhÊt ®èi víi nhµ ®Çu t­ do thiÕu kinh nghiÖm nªó kh«ng t×m hiªñ ph¸p luËt,t×nh h×nh lao ®éng,thÞ tr­êng n­íc së t¹i sÏ g©y c¶n trë,khã kh¨n trong viÖc thùc hiÖn dù ¸n,dÔ m¾c sai lÇm vµ cßn bÞ h¹n chÕ trong mét sè lÜnh vùc mµ n­íc së t¹i cÊm ®Çu t­ 100% vèn. §èi víi n­íc nhËn ®Çu t­:chñ ®Çu t­ sÏ t×m mäi c¸ch ®Ó ®¹t ®­îc môc tiªu lîi nhuËn cña m×nh dÉn ®Õn mét sè hiÖn t­îng tiªu cùc nh­ sö dông tµi nguyªn mét c¸ch th¸i qu¸ kh«ng quan t©m ®Ðn m«i tr­êng còng nh­ ¶nh h­ëng tiªu cùc ®Õn x· héi. Kh«ng ®¶m b¶o kh¶ n¨ng qu¶n lý vµ kiÓm so¸t c¸c doanh nghiÖp nµy, t×nh tr¹ngmét sè ngµnh nghÒ,lÜnh vùc bÞ chi phèi, phô thuéc qu¸ nhiÒu vµo n­íc ngoµi k×m h·m c¸c doanh nghiÖp trong n­íc, ngoµi ra phÝa nhËn ®Çu t­ kh«ng ®­îc h­ëng lîi trùc tiÕp tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp mµ chØ thu ®­îc c¸c kho¶n ®ãng gãp theo nghÜa vô tµi chÝnh, tiÒn cho thuª, b¸n c¸c yÕu tè ®Çu vµo vµ c¸c lîi Ých gi¸n tiÕp kh¸c. Thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p. Thùc tr¹ng. 1. T×nh h×nh thu hót vµ sö dông ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam. T×nh h×nh thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi. Tõ khi “ LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam” cã hiÖu lùc cho ®Õn hÕt th¸ng 12- 2006, Nhµ n­íc ta ®· cÊp giÊy phÐp cho 8112 dù ¸n FDI víi tæng sè vèn ®¨ng ký lµ 76444,4 triÖu USD. TÝnh b×nh qu©n chóng ta cÊp giÊy phÐp cho 427 dù ¸n mét n¨m víi møc 4023,4 triÖu USD vèn ®¨ng ký( ch­a kÓ c¸c dù ¸n cña Vietsovpetro). Sè dù ¸n vµ vèn FDI vµo ViÖt Nam giai ®o¹n 1988 – 2006 N¨m ChØ tiªu 1988-1990 1991-1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 Sè dù ¸n 211 1409 372 349 285 372 391 555 808 791 811 970 833 So víi n¨m tr­íc(%) +32 -10.4 -6.2 -18.3 +14.7 +19.6 +41.9 +45.2 -2 +2.5 +19.6 -14.1 Vèn ®Çu t­(triÖu USD) 1602.2 17663 10164.1 5590.7 5099.9 2565.4 2838.9 3142.3 2998.8 3139.2 4547.6 6839.8 10200 So víi n¨m tr­íc(%) +57.5 +46.5 -45 -8.8 -49.7 +10.7 +10.7 -4.6 +6.4 +42.5 +50.4 +49.1 NhÞp ®é thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi cña ta cã xu h­íng t¨ng nhanh tõ n¨m 1988 ®Õn n¨m 1995: N¨m 1988 chØ cã 37 dù ¸n, n¨m 1989 chØ cã 67 dù ¸n ( v× LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi ®­îc ban hµnh th¸ng 12- 1987 nªn kh¶ n¨ng thu hót FDI cßn kÐm) nh­ng ®Õn n¨m 1995 ®· cã 415 dù ¸n. ChØ trong 8 n¨m mµ sè dù ¸n t¨ng 11,21 lÇn; ®©y lµ mét kÕt qu¶ rÊt kh¶ quan. Tuy nhiªn tõ n¨m 1997, ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam b¾t ®Çu suy gi¶m, nhÊt lµ n¨m 1998 sè dù ¸n lµ 285 gi¶m 31,33% so víi n¨m 1995. §iÒu nµy phÇn nµo cã thÓ do sù t¸c ®éng cña cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ- tµi chÝnh khu vùc ®èi víi ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam ( khi mµ kho¶ng 70% vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam lµ xuÊt ph¸t tõ c¸c nhµ ®Çu t­ ch©u ¸ ) vµ nguyªn nh©n kh¸c kh«ng kÐm phÇn quan träng ®ã lµ sù gi¶m sót vÒ kh¶ n¨ng hÊp dÉn do ®iÒu kiÖn néi t¹i cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. Tõ n¨m 2000 viÖc thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi cã xu h­íng t¨ng trë l¹i: N¨m 2001 cã 555 dù ¸n t¨ng 41,9% so víi n¨m 2000, n¨m 2002 cã 808 dù ¸n t¨ng 45,6% so víi n¨m 2001(sè liÖu trong b¶ng) Nh÷ng n¨m 2003- 2004 sè dù ¸n cã gi¶m nhÑ nh­ng sè vèn ®Çu t­ l¹i t¨ng. Đến nay đ· cã 76 quốc gia và vïng l·nh thổ cã dự ¸n đầu tư tại Việt Nam, trong đã c¸c nước ch©u Á chiếm 67% tổng vốn đăng ký; c¸c nước ch©u Âu chiếm 29% tổng vốn đăng ký và c¸c nước ch©u Mỹ chiếm 29% tổng vốn đăng ký. Riªng 5 nền kinh tế dẫn đầu về đầu tư vào Việt Nam là Đài Loan, Nhật Bản, Hµn Quèc, Hồng K«ng và Singapore đ· chiếm 60,6% tổng vốn đăng ký. Về cơ cấu đầu tư, lĩnh vực c«ng nghiệp và x©y dựng thu hót nhiều dự ¸n đầu tư nhất, chiếm 67,5% về số dự ¸n và trªn 62% tổng vốn đầu tư, tiếp theo là lĩnh vực dịch vụ, n«ng-l©m-ngư nghiệp. Những thành phố lớn ở c¸c vïng kinh tế trọng điểm vẫn là những địa phương dẫn đầu về thu hót đầu tư nước ngoài. Cụ thể, TP.Hồ ChÝ Minh chiếm gần 30,2% số dự ¸n và 23,4% tổng vốn đăng ký; Hà Nội chiếm 11,11% số dự ¸n, 16,74% tổng vốn đăng ký; Đồng Nai chiếm 11,45% số dự ¸n và 15% tổng vốn đăng ký; B×nh Dương chiếm 18,44% số dự ¸n, gần 10% tổng vốn đăng ký. H×nh thức đầu tư chủ yếu cña c¸c dự ¸n đầu tư vào Việt Nam là 100% vốn nước ngoài, chiếm trªn 76%; c¸c dự ¸n liªn doanh chiếm 20,6%, số cßn lại được thực hiện theo h×nh thức hợp doanh, C«ng ty cổ phần và C«ng ty quản lý vốn. 1.2. T×nh h×nh thùc hiÖn c¸c dù ¸n FDI. Trong 5 n¨m tõ 1991 ®Õn 1995 vèn ®Çu t­ thùc hiÖn lµ 7091 triÖu USD ®¹t kho¶ng 43% vèn ®¨ng ký, lµ mét tû lÖ b×nh th­êng so víi c¸c n­íc trong khu vùc nh­ng so víi tèc ®é t¨ng cña vèn ®¨ng ký giai ®o¹n nµy(trung b×nh 51%) th× tû lÖ nµy lµ thÊp . B¾t ®Çu tõ n¨m 1996, tèc ®é triÓn khai c¸c dù ¸n FDI ch÷ng l¹i. N¨m1996, 1997t¨ng rÊt Ýt, n¨m1998 gi¶m 28%, n¨m 2000, 2001 t¨ng nhÑ ®¹t 8,6% vµ 9,5%. nguyªn nh©n lµ do ¶nh h­ëng cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn c¸c nhµ ®Çu t­ ch©u ¸ khiÕn hä bÞ ph¸ s¶n hoÆc tiÒm lùc kinh tÕ bÞ thu hÑp, dÉn ®Õn chËm tiÕn ®é thùc hiÖn dù ¸n ë ViÖt Nam, hoÆc ho·n hoÆc dõng thùc hiÖn. Vèn thùc hiÖn tõ phÝa ViÖt Nam th­êng chØ ®¹t trªn d­íi 10% tæng vèn thùc hiÖn. §©y lµ mét tØ lÖ rÊt thÊp, chøng tá n¨ng lùc gãp vèn cña ViÖt Nam rÊt h¹n chÕ vµ ®©y lµ mét nguyªn nh©n lµm gi¶m tiÕn ®é chung cña viÖc thùc hiÖn dù ¸n liªn doanh. Mét thùc tr¹ng ®¸ng b¸o ®éng lµ t×nh tr¹ng c¸c dù ¸n FDI bÞ gi¶i thÓ dÉn ®Õn t¸c ®éng xÊu ®Õn hiÖu qu¶ ho¹t ®éng FDI. N¨m 2000 cã 113 dù ¸n gi¶i thÓ víi sè vèn 1709 triÖu USD, n¨m 2001 cã 94 dù ¸n bÞ gi¶i thÓ víi 1050 triÖu USD, n¨m 2002cã 107 dù ¸n bÞ gi¶i thÓ víi 747 triÖu USD. Nguyªn nh©n cña t×nh tr¹ng chËm triÓn khai vµ gi¶i thÓ cña c¸c dù ¸n FDI lµ do: - Thø nhÊt, vÒ phÝa nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi do sù khã kh¨n vÒ tµi chÝnh cña c¸c c«ng ty mÑ ë n­íc ngoµi nªn kh«ng ®¶m b¶o tiÕn ®é gãp vèn, do chñ ®Çu t­ kh«ng n¾m b¾t, dù ®o¸n ®­îc nhu cÇu cña thÞ tr­êng dÉn ®Õn ®Çu t­ trµn lan cung qu¸ cÇu nªn lîi nhuËn thÊp hoÆc lç. - Thø hai, vÒ phÝa ViÖt Nam: c«ng t¸c qu¶n lý cña nhµ n­íc ®èi víi ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi cßn kÐm, thiÕu kinh nghiÖm ®Æc biÖt lµ c«ng t¸c quy ho¹ch, thÈm ®Þnh kh«ng phï hîp thiÕu sù nhÊt qu¸n, do c¬ së h¹ tÇng kÐm ph¸t triÓn, do m«i tr­êng kinh tÕ cã chiÒu h­íng xÊu ®i: thÞ tr­êng cã sù suy gi¶m søc mua, tèc ®é ph¸t triÓn ch÷ng l¹i, thÞ tr­êng vèn tÝn dông kÐm ph¸t triÓn... §èi víi c¸c dù ¸n sö dông nguån nguyªn liÖu trong n­íc, ®Æc biÖt lµ c¸c dù ¸n trong lÜnh vùc n«ng l©m ng­ nghiÖp, sù kh«ng æn ®Þnh trong viÖc cung cÊp do phô thuéc vµo yÕu tè thêi tiÕt, khÝ hËu. TiÕn ®é gãp vèn cña bªn ViÖt Nam trong liªn doanh kh«ng ®¶m b¶o b×nh qu©n, chØ chiÕm 23% vèn ph¸p ®Þnh vµ 10% vèn ®Çu t­, trong ®ã 90% gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt vµ nhµ x­ëng. Vµ c¸n bé ViÖt Nam lµm viÖc trong c¸c dù ¸n th­êng thiÕu kinh nghiÖm, kh«ng ®ñ tr×nh ®é, kh¶ n¨ng qu¶n lý, ngo¹i ng÷ chuyªn m«n kÐm. C¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam ®­îc ®Èy m¹nh tõ khi ChÝnh Phñ ban hµnh NghÞ QuyÕt sè 09/2001/NQ-CP ngµy 28/8/2001 vÒ t¨ng c­êng thu hót vµ n©ng cao hiÖu qu¶ ®Çu t­ FDI thêi kú 2001-2005. TÝnh chung, giai đoạn 1988-2006, cả nước hiện cã 6.813 dự ¸n đầu tư nước ngoài cßn hiệu lực với tổng vốn đăng ký trªn 60 tỷ USD. N¨m 2006 sè vèn ®Çu t­ thùc hiÖn lµ 4,1 triÖu USD, t¨ng 24,2% so víi n¨m 2005. 1.3. Quy m« c¸c dù ¸n FDI. Giai ®o¹n võa qua, quy m« c¸c dù ¸n FDI thay ®æi qua c¸c n¨m vµ cã sù kh¸c nhau ë mçi lÜnh vùc, mçi ngµnh nghÒ, mçi ®èi t¸c ®Çu t­. Giai ®o¹n 1991- 1996 lµ giai ®o¹n quy m« dù ¸n FDI t¨ng liªn tôc víi tèc ®é kh¸ nhanh, n¨m 1991 lµ 8,7 triÖu USD, n¨m 1996 lªn ®Õn 26,1 triÖu USD, tèc ®é t¨ng liªn hoµn hµng n¨m ë møc cao. C¸c dù ¸n quy m« lín th­êng ë c¸c lÜnh vùc th¨m dß khai th¸c chÕ biÕn dÇu khÝ, x©y dùng c¬ së h¹ tÇng. Sang ®Õn 1997 còng theo xu h­íng gi¶m sót cña l­îng vèn FDI, quy m« trung b×nh dù ¸n ®· gi¶m trÇm träng víi tèc ®é nhanh: n¨m 1997 gi¶m 48,3% so víi n¨m 1996, quy m« dù ¸n b»ng mét nöa lµ 13,5 triÖu USD. N¨m 1999 lµ n¨m quy m« dù ¸n thÊp nhÊt 5,1 triÖu USD, chØ b»ng 19,5% quy m« trung b×nh n¨m 1996. Quy m« trung b×nh dù ¸n 1997- 2001 lµ 8,7 triÖu USD b»ng 61,3% giai ®o¹n 1991-1996. §Õn n¨m 2000 quy m« dù ¸n cã t¨ng lªn nh­ng chñ yÕu lµ do dù ¸n Nam C«n S¬n. Nguyªn nh©n lµ do ViÖt Nam ch­a cã nhiÒu doanh môc dù ¸n lín thËt sù hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu t­, ®ång thêi t©m lý e ng¹i rñi ro, khi quy m« dù ¸n cµng lín,kh¶ n¨ng rñi ro cµng cao còng h¹n chÕ viÑc ®Çut­ do dù ¸n quy m« lín.Bªn c¹nh ®ã n¨ng lùc cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam còng kh«ng thÓ ®¸p øng ®­îc vai trß lµm ®èi t¸c trong nh÷ng dù ¸n lín. Thêi gian gÇn ®©y cã nh÷ng thay ®æi ®¸ng chó ý: trong thêi kú 2001-2005 quy m« c¸c dù ¸n t¨ng dÇn vµ næi bËt lµ n¨m 2006 n­íc ta ®· thu hót ®­îc nhiÒu dù ¸n lín nh­: dù ¸n vÒ c«Tng nghÖ th«ng tin cña tËp ®oµn Intel trÞ gi¸ 1 tû USD, dù ¸n cña c«ng ty POSCO ®Çu t­ 1.12 tû USD, dù ¸n më réng s¶n xuÊt cña tËp ®oµn Canon…Trung b×nh mét dù ¸n EDI n¨m 2006 cã vèn lµ 9,4 triÖu USD cao h¬n so víi n¨m 2005 lµ 4,6 triÖu USD/dù ¸n. Tãm l¹i quy m« c¸c dù ¸n ngµy cµng t¨ng vµ triÓn väng thu hót FDI cña c¸c c«ng ty TNCs ngµy cµng cao, trong n¨m 2007 sÏ høa hÑn nhiÒu thµnh c«ng m¬Ý. 2.Triển vọng thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài năm 2007 và những vấn đề đặt ra. Năm 2007 là năm đầu tiên Việt Nam gia nhập WTO, triển vọng thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài là rất tốt. Một kinh nghiệm thường thấy là thu hút nước ngoài thường tăng rất nhanh đối với những nước mới trở thành thành viên của WTO. Đầu tư nước ngoài vào Trung Quốc năm 2005 đạt 72 tỷ, tăng hơn một nửa so với năm 2001 khi Trung Quốc gia nhập WTO. Đặc biệt, nhờ tác động là thành viên của WTO, năm 2005, Campuchia đã tăng gấp 3 thu hút đầu tư nước ngoài (381 triệu USD) so với năm 2004( 181 triệu USD). Ngoài ra, triển vọng tăng trưởng đầu tư nước ngoài của Việt Nam trong những năm tới, theo nhiều chuyên gia nghiên cứu trong và ngoài nước, còn do Việt Nam đã hội tụ đủ 3 điều kiện cơ bản để các nhà đầu tư quyết định bỏ vốn đầu tư là môi trường đầu tư ổn định, có tiềm năng và có tính dài hạn. Môi trường đầu tư kinh doanh của Việt Nam ngày càng được cải thiện, với sự ra đời của Luật doanh nghiệp, Luật đầu tư đã góp phần hoàn thiện hệ thống pháp luật và tạo dựng môi trường cởi mở hơn cho nhà đầu tư. Việc phân cấp toàn diện về quản lý đầu tư nước ngoài cho địa phương theo quy định mới của Chính phủ đã tạo điều kiện để nâng cao vai trò quản lý và tính chủ động của các địa phương trong quản lý đầu tư. Tại Diễn đàn Đầu tư APEC tháng 11/2006, các nhà đầu tư tại Việt Nam đều đánh giá tích cực những bước cải cách về môi trường kinh doanh của nước sở tại, đồng thời, họ cũng kêu gọi những nhà đầu tư khác vào làm ăn ở Việt Nam. Việt Nam đang được coi là một thị trường đầu tư đầy triển vọng và có tính dài hạn cao. Theo kết quả một cuộc thăm dò được Ngân hàng Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JBIC) công bố mới đây, Việt Nam đã lần đầu tiên vượt qua Thái Lan, đứng ở vị trí thứ ba trong danh sách 10 nước có triển vọng nhất đối với các doanh nghiệp Nhật Bản, chỉ sau Trung Quốc và Ấn Độ. Đặc biệt với việc tháng 11/2006 Việt Nam chính thức trở thành thành viên WTO đã tạo điều kiện cho việc mở rộng thị trường xuất khẩu và kinh doanh dịch vụ ra thế giới. Với tình hình chính trị ổn định, nền kinh tế mới nổi tăng trưởng nhanh, Việt Nam đã trở thành điểm ngắm đầu tư của những nhà đầu tư nước ngoài. Một ví dụ tiêu biểu là sự kiện 100 Tập đoàn nằm trong danh sách của Tạp chí Fortune tới Việt Nam tham gia các sự kiện của APEC, và hàng loạt hợp đồng giá trị cao đã được ký ngay bên lề. Bên cạnh đó, một lý do hết sức quan trọng đó là sự phục hồi của dòng đầu tư nước ngoài. Theo Tổ chức Thương mại và Phát triển của Liên hợp quốc (UNCTAD), đầu tư nước ngoài giảm trong 3 năm đầu của thập kỷ mới, nhưng đã tăng mạnh trở lại trong 3 năm gần đây (năm 2004 tăng 27% so với 2003 và năm 2005 tăng 29% so với 2004). Trong số các nước đang phát triển, Đông Nam Á đang là địa chỉ ưa chuộng của các nhà đầu tư. Theo Cục đầu tư nước ngoài, hiện vốn liếng dự án đầu tư nước ngoài dành cho năm 2007 còn khá tiềm năng, hứa hẹn con số 10 tỷ USD vốn đầu tư cho năm tới sẽ tiếp tục được duy trì. Cụ thể, Mỹ có khoảng 3-4 dự án lớn tầm cơ xấp xỉ dự án của Intel đang chuẩn bị các thủ tục để vào Việt Nam. Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan, Hồng Kông, Singapore là những nhà đầu tư truyền thống, đầy tiềm lực cũng đang có một số dự án quy mô lớn trong giai đoạn chuẩn bị. Bên cạnh đó, thực hiện cam kết gia nhập WTO, thời gian tới Việt Nam sẽ mở cửa đầu tư một số lĩnh vực như ngân hàng, viễn thông, bán lẻ, điện lực và tài chính. Đây cũng là một điều kiện tạo sức hút lớn với các nhà đầu tư nước ngoài. Tuy nhiên, bên cạnh những nhân tố tích cực đó, còn không ít những cản trở đối với thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài trong những năm tới, trong đó nổi bật lên nhất là những yếu tố sau: - Cản trở lớn nhất là sự yếu kém về năng lực cạnh tranh trên cả 3 cấp độ: quốc gia, doanh nghiệp và sản phẩm. Theo đánh giá năng lực cạnh tranh của WEF (Diễn đàn kinh tế thế giới), năm 2006, Việt Nam xếp hạng 77/125 quốc gia, tụt 3 hạng so với năm 2005. - Thứ hai, môi trường kinh doanh, mặc dù đã được cải thiện đáng kể trong những năm qua, nhưng nhìn chung, môi trường đầu tư ở Việt Nam vẫn còn nhiều bất cập, đặc biệt là chi phí sản xuất có xu hướng gia tăng do giá cả một số mặt hàng, nhất là giá nhiên liệu (giá điện, than) tăng đáng kể sẽ ảnh hưởng đến giá thành và tính cạnh tranh của một số sản phẩm. Chất lượng nguồn nhân lực của Việt Nam còn yếu kém, dẫn tới sự giảm lợi thế và khả năng cạnh tranh về mặt lao động. Hơn nữa, cải cách hành chính mặc dù đã tích cực triển khai các năm qua, nhưng còn nhiều vấn đề đòi hỏi cần tiếp tục tháo gỡ trong những năm tới. - Thứ ba, hệ thống kết cấu hạ tầng của nước ta tuy đã được nâng cấp, nhưng nhìn chung vẫn còn yếu kém so với các nước trong khu vực. Đặc biệt, tình trạng thiếu điện nếu không được khắc phục sẽ ảnh hưởng lớn tới hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp và gây tâm lý lo ngại đối với các nhà đầu tư mới. Tương tự, sự tăng trưởng nhanh của nền kinh tế cũng đang dẫn tới nguy cơ quá tải của hệ thống giao thông, cảng N­íc ta cµng nhanh chãng kh¾c phôc ®­îc nh÷ng h¹n chÕ ®ã bao nhiªu th× kh¶ n¨ng thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi cµng cao vµ hiÖu qu¶ mang l¹i cµng lín bÊy nhiªu. * T×nh h×nh ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi 4 th¸ng ®Çu n¨m 2007. Thèng kª míi nhÊt tõ Bé KÕ Ho¹ch - ®Çu T­, trong th¸ng t­ cã 102 dù ¸n ®­îc cÊp giÊy phÐp ®Çu t­ víi tæng sè vèn ®Çu t­ kho¶ng 804 triÖu USD. Trong khi ®ã, trong th¸ng còng cã thªm 25 l­ît dù ¸n t¨ng vèn víi tæng sè vèn ®Çu t­ t¨ng thªm lµ 117 triÖu USD. Nh­ vËy, tÝnh trong 4 th¸ng ®Çu n¨m ®· cã 3,515 tû USD t¨ng 54,7% so víi cïng kú n¨m ngo¸i. Trong ®ã cã 298 dù ¸n míi víi tæng vèn ®Çu t­ 2,964 tû USD, t¨ng 55% vÒ l­îng vèn. Cã 134 l­ît dù ¸n t¨ng vèn víi tæng ®Çu t­ 548,4 triÖu USD t¨ng 52,9% vÒ vèn. Bªn c¹nh ®ã, trong th¸ng 4, træng sèv«ns FDI ®­a vµo thùc hiÖn ®¹t 375 triÖu USD, n©ng tæng sè vèn thùc hiÖn qua 4 th¸ng lªn1,43 tû USD, t¨ng 24,3% so víi cïng kú n¨m ngo¸i. Theo nhËn ®Þnh cña Bé KÕ Ho¹ch vµ §Çu T­, thu hót ®Çu t­ hiÖn ®ang trong ®µ thuËn lîi. RÊt nhiÒu dù ¸n lín ®ang tiÕp tôc vµo ViÖt Nam. Vµ ®©y chÝnh lµ c¬ së ®Ó trong diÔn ®µn Kinh TÕ ViÖt Nam míi ®­îc tæ chøc, Bé tr­ëng Vò Hång Phóc bµy tá tin t­ëng vÒ kh¶ n¨ng ViÖt Nam thu hót FDI v­ît møc 12 tû USD ®· ®Ò ra vµ v­¬n lªn kû lôc míi 15 tû USD. NhËn ®Þnh trªn cµng cã c¬ së v× trong mét cuéc kh¶o s¸t míi ®©y cña Côc §Çu T­ n­íc ngoµi, míi chØ tæng hîp s¬ bé tõ kho¶ng 20 ®Þa ph­¬ng thu hót m¹nh ®Çu t­ n­íc ngoµi th× con sè dù kiÕn ®· lªn ®Õn 16-17 tû USD. KÕt qu¶ trªn cho phÐp chóng ta nghÜ ®Õn nh÷ng con sè kh¶ quan cña ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi trong c¶ n¨m 2007. * Tóm lại, triển vọng thu hút đầu tư của Việt Nam trong những năm tới đang đứng trước các cơ hội rất lớn. Tuy nhiên, những cản trở đối với dòng vốn từ bên ngoài đổ vào Việt Nam cũng đang đặt ra nhiều thách thức đòi hỏi nhà nước và các cơ quan quản lý, khuyến khích đầu tư cần có những giải pháp kịp thời nhằm tháo gỡ những khó khăn cho các nhà đầu tư, cải thiện môi trường kinh doanh và cải thiện hình ảnh Việt Nam trong con mắt các nhà đầu tư nước ngoài.2.1.Nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc vµ tiªu cùc cña ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi. 2.1 Nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc cña ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®èi víi ph¸t triÓn kinh tÕ cña ViÖt Nam. 2.1.1.§Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi thóc ®Èy t¨ng tr­ëng kinh tÕ. Tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ ë ViÖt Nam kh«ng æn ®Þnh tõ khi luËt ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®­îc ban hµnh( 1987) ®Õn thêi ®iÓm hiÖn nay. Thêi kú tõ 1992 ®Õn 1997 ®¹t tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ cao nhÊt trªn 8%. Sau mét thêi gian chÞu ¶nh h­ëng cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ n¨m 1997, 1998 tèc ®é t¨ng tr­ëng GDP cã xu h­íng gi¶m vµ thÊp nhÊt lµ 4,8% n¨m 1999. Tuy vËy trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y tõ 2002 nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®¹t tèc ®é t¨ng truëng GDP cao h¬n c¸c n¨m tr­íc vµ mang tÝnh æn ®Þnh cao: 7,12% n¨m 2002; 7,24% n¨m 2003; 7,6% n¨m 2004. VÒ c¬ b¶n tèc ®é t¨ng tr­ëng GDP ch­a ®¹t ®­îc môc tiªu trong kÕ ho¹ch 5 n¨m tõ 2001 ®Õn 2005. ChØ tiªu kÕ ho¹ch 5 n¨m ®¹t ra nhÞp ®é t¨ng GDP b×nh qu©n lµ 7,5%/ n¨m víi GDP n¨m 2005 gÊp 2 lÇn so víi n¨m 1995 ( 8,0 %). §Æc biÖt n¨m 2006 tèc ®é t¨ng tr­ëng GDP ®¹t møc kØ lôc trªn 8,2% víi viÖc ViÖt Nam gia nhËp WTO. Ho¹t ®éng FDI trong thêi gian qua ®ãng vai trß quan träng lµm gia t¨ng s¶n l­îng GDP. Tõ møc ®ãng gãp 2% cña FDI ®èi víi GDP n¨m 1992 th× trong n¨m gÇn ®©y tõ 2003 ®Õn 2004 tØ lÖ nµy ®· ®¹t tíi 14,3%; 14,5%;(b¸o c¸o t×nh h×nh ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam n¨m 2004 vµ dù b¸o n¨m 2005 cña Bé kÕ ho¹ch vµ ®Çu t­).Nh­ vËy cã thÓ kÕt luËn tèc ®é t¨ng tr­ëng GDP cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam cïng chiÒu vèn ®ãng gãp cña ho¹t ®éng FDI vµ tØ lÖ ®ãng gãp ngµy cµng t¨ng. 2.1.2.§Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi bæ sung nguån vèn cho ph¸t triÓn kinh tÕ. KÓ tõ khi cã sù tham gia cña thµnh phÇn kinh tÕ cã vèn FDI, vèn FDI thùc hiÖn t¨ng nhanh qua c¸c n¨m. Thêi kú tõ n¨m 1991 ®Õn n¨m 1995 ®¹t trªn 7,5 tû USD chiÕm trªn 25% tæng vèn ®Çu t­ toµn x· héi, thêi kú tõ n¨m 1996 ®Õn n¨m 2000 ®¹t trªn 12,8 tû USD chiÕm 24% tæng vèn ®Çu t­ toµn x· héi gÊp trªn 1,8 lÇn thêi kú tõ n¨m 1991 ®Õn 1995. Tû lÖ vèn FDI thùc hiÖn so víi GDP trong thêi kú tõ n¨m 1996 ®Õn n¨m 2000 ®· ®¹t trªn 6%. Riªng thêi kú tõ n¨m 2001 ®Õn n¨m 2005 tæng vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi cã t¨ng. Trong 3 n¨m 2002 ®Õn 2004 tæng sè vèn FDI thùc hiÖn ®¹t trªn 8 tû USD b»ng 70% môc tiªu ®Ò ra cho 5 n¨m( 2001- 2005) (11 tû USD ). Riªng n¨m 2003 vèn FDI vµo ViÖt Nam ®· ®¹t 4,2 tû USD. Doanh thu n¨m 2006 cña khu vùc cã vèn FDI kh¸ cao,s¶n xuÊt c«ng nghiÖp t¨ng 19,5%, t¨ng cao h¬n møc t¨ng tr­ëng trung b×nh cña c«ng nghiÖp c¶ n­íc.Riªng gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp cña c¸c doanh nghiÖp trong khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt ­íc ®¹t 14 tû USD t¨ng 25% so víi n¨m 2005. Tû lÖ FDI so víi tæng vèn ®Çu t­ x· héi vµ GDP thêi k× 1991-2004 ChØ tiªu 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 V§TXH/ GDP(%) 17.6 22.4 30.9 31.9 29.7 29.2 30.9 26.7 26.6 27.9 30 33.7 35.9 36.3 FDI thùc hiÖn/GDP (%) 2 3.6 6.1 6.1 6.3 7.4 9.1 10 2.2 13.3 13.8 13.8 14.5 17 FDI thùc hiÖn/ V§TXH (%) 17 23 26 31 30 26 28 21 17 19 18 18 18 18 2.1.3.§Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi gãp phÇn chuyÓn giao c«ng nghÖ. Ho¹t ®éng FDI gãp phÇn n©ng cao n¨ng lùc c«ng nghÖ cho c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi nãi chung vµ c¸c doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ ViÖt Nam nãi riªng. ë ViÖt Nam ®Õn n¨m 2002 viÖc chuyÓn giao c«ng nghÖ trong khu vùc cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi chiÕm kho¶ng 90% trong sè 200 hîp ®ång chuyÓn giao c«ng nghÖ ®Õn n¨m 2003. Th«ng qua ho¹t ®éng FDI ®· t¹o ra nh÷ng hiÖu øng tÝch cùc thóc ®Èy viÖc nghiªn cøu vµ ¸p dông nh÷ng thµnh tùu kÜ thuËt c«ng nghÖ trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. NhiÒu c«ng nghÖ míi vµ hiÖn ®¹i ®· ®­îc chuyÓn giao th«ng qua ho¹t ®éng FDI, t¹o b­íc ngoÆt quan träng trong sù ph¸t triÓn mét sè ngµnh kinh tÕ mòi nhän cña ®Êt n­íc. ViÖc chuyÓn giao nh÷ng c«ng nghÖ míi hiÖn ®¹i vµo ViÖt Nam kh«ng chØ cã lîi cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña chÝnh doanh nghiÖp FDI ®ã mµ cßn t¸c ®éng phæ biÕn nh÷ng c«ng nghÖ nµy cho c¸c doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ, thóc ®Èy ho¹t ®éng nghiªn cøu khoa häc vµ øng dông nh÷ng c«ng nghÖ míi trong c¸c doanh nghiÖp vµ t¹i c¸c c¬ së nghiªn cøu kh¸c ë ViÖt Nam . 2.1.4.FDI gãp phÇn gi¶i quyÕt viÖc lµm vµ n©ng cao chÊt l­îng lao ®éng. * VÊn ®Ò gi¶i quyÕt viÖc lµm: HiÖn nay ®ang ®­îc x· héi quan t©m vµ cßn lµ mét trong nh÷ng nh©n tè gãp phÇn lµm cho x· héi ph¸t triÓn c«ng b»ng vµ bÒn v÷ng. Mäi ng­êi ®Òu cã viÖc lµm, c¸c vÊn ®Ò x· héi ®­îc gi¶i quyÕt. KÓ tõ khi cã ho¹t ®éng FDI ë ViÖt Nam, nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi kh«ng nh÷ng trùc tiÕp thu hót vµ sö dông lao ®éng mµ cßn t¹o ra hiÖu øng tÝch cùc ®èi víi vÊn ®Ò gi¶i quyÕt viÖc lµm gi¸n tiÕp.  Sè Lao §éng Trùc TiÕp Trong Khu Vùc FDI Tõ N¨m 1996 §Õn 2002 N¨m 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 L® trùc tiÕp(ngµn ng­êi) 220 250 270 296 379 439 492 Tèc ®é t¨ng (%) 32 13,6 8,0 9,6 28,0 15,8 12,1 - §èi víi gi¶i quyÕt viÖc lµm trùc tiÕp: Lùc l­îng lao ®éng trong c¸c dù ¸n cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi t¨ng hµng n¨m. Cuèi n¨m 1993 sè lao ®éng trong c¸c dù ¸n FDI chØ cã 49.892 lao ®éng ®Õn n¨m 1994 lµ 88.054 lao ®éng t¨ng 1,76 lÇn. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y ku vùc FDI ®· gi¶i quyÕt mét khèi l­îng lín lao ®éng: n¨m 2001 thu hót thªm 6 v¹n lao ®éng t¨ng 15,8%; n¨m 2002 thªm 5,3 v¹n lao ®éng t¨ng 12,07%; n¨m 2003 thªm 7,5 v¹n t¨ng 12,7%; n¨m 2004 thªm 7,4 v¹n lao ®éng…Trong n¨m 2006 khu vùc kinh tÕ cã vèn FDI ®· t¹o viÖc lµm cho trªn 1,12 triÖu lao ®éng, ch­a kÓ ®Õn c¸c lao ®éng gi¸n tiÕp. - §èi víi gi¶i quyÕt viÖc lµm gi¸n tiÕp: Cïng víi sù ph¸t triÓn cña khu vùc ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi, mét sè khu vùc s¶n xuÊt vµ cung øng s¶n xuÊt, dÞch vô cho khu vùc nµy thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c cïng ph¸t triÓn. C¸c thµnh phÇn kinh tÕ ph¸t triÓn sÏ n©ng cao kh¶ n¨ng t¹o viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng. HiÖn nay, víi chÝnh s¸ch t¨ng dÇn tØ lÖ néi ®Þa ho¸ trong c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi nh­ c«ng nghÖ chÕ t¹o « t«, xe m¸y, giµy da, may mÆc,…®· h×nh thµnh mét sè doanh nghiÖp vÖ tinh cung cÊp c¸c s¶n phÈm vµ dÞch vô cho c¸c doanh nghiÖp FDI. ViÖc h×nh thµnh c¸c doanh nghiÖp vÖ tinh sÏ n¶y sinh tuyÓn dông thªm lao ®éng lµm gi¶m tØ lÖ thÊt nghiÖp. * VÊn ®Ò n©ng cao chÊt l­îng lao ®éng: cã thÓ kh¼ng ®Þnh: chÊt l­îng lao ®éng trong khu vùc cã vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi cao h¬n so víi c¸c khu v­c, thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c trong n­íc.Th«ng qua ho¹t ®éng FDI, ng­êi lao ®éng ®· ®­îc ®µo t¹o,n©ng cao n¨ng lùc qu¶n lý, tr×nh ®é kü thuËt, c«ng nghÖ vµ ®ñ søc thay thÕ chuyªn gia n­íc ngoµi. §­îc ®µo t¹o n©ng cao tay nghÒ, tiÕp thu kü n¨ng, c«ng nghÖ tiªn tiÕn, ®­îc lµm viÖc trong m«i tr­êng lao ®éng an toµn, vÖ sinh, ®­îc rÌn luyÖn t¸c phong c«ng nghiÖp vµ thÝch øng dÇn víi c¬ chÕ lao ®éng míi, dÉn ®Õn thu nhËp ngµy cµng cao so víi c¸c khu vùc kh¸c. Quan hÖ lao ®éng trong doanh nghiÖp tõng b­íc ®­îc c¶i thiÖn. §¸nh gi¸ t¸c ®éng cña ho¹t ®éng FDI ®íi víi vÊn ®Ò n©ng cao chÊt l­îng lao ®éng cã thÓ dùa vµo c¸c chØ tiªu nh­: vèn ®Çu t­ trªn sè lao ®éng, tr×nh ®é lao ®éng, ®iÒu kiÖn lao ®éng. ®µo t¹o lao ®éng,tiÒn l­¬ng, n¨ng suÊt lao ®éng. 3.§Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi gãp phÇn vµo qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ. NÒn kinh tÕ ViÖt Nam tr­íc nh÷ng n¨m thùc hiÖn chÝnh s¸ch “§æi míi”(1986) lµ nÒn kinh tÕ n«ng nghiÖp, tû lÖ lao ®éng trong lÜnh vùc nµy chiÕm d©n sè. T­ khi thùc hiÖn chÝnh s¸ch kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa, c¬ cÊu kinh tÕ ViÖt nam theo ngµnh vµ vïng kinh tÕ ®· cã nhiÒu chuyÓn biÕn c¬ b¶n: C¬ cÊu ngµnh kinh tÕ ViÖt Nam n¨m 1991 theo GDP lµ: n«ng nghiÖp-40%, c«ng nghiÖp-24%,dÞch vô-36%. HiÖn nay, c¬ cÊu kinh tÕ theo GDP cña ViÖt Nam ®· cã xu h­íng ph¸t triÓn hîp lý, phï hîp víi chØ tiªu ®Æt ra( t¨ng dÇn tû träng c«ng nghiÖp, dÞch vô, gi¶m dÇn tû träng n«ng nghiÖp trong GDP). HiÖn nay, tØ träng GDP trong lÜnh v­c n«ng nghiÖp gi¶m 18%, c«ng nghiÖp t¨ng15%, dÞch vô t¨ng 4% so víi n¨m 1991. Cô thÓ, c¬ cÊu ngang kinh tÕ trong GDP trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y: n¨m 2002 n«ng nghiÖp-23%, c«ng nghiÖp-39%, dÞch vô-38%; n¨m 2003 n«ng nghiÖp - 22%, c«ng nghiÖp-39%, dÞch vô-39%;n¨m 2004 n«ng nghiÖp-23%,c«ng nghiÖp-39%, dÞch vô-38%. C¬ cÊu vïng kinh tÕ g¾n víi quy ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ cña c¸c ®Þa ph­¬ng, ®« thÞ, ®Þa bµn l·nh thæ, ®Æc biÖt c¸c vïng kinh tÕ träng ®iÓm ë c¶ ba miÒn ®ang ®­îc tõng b­íc x©y dùng vµ hoµn thµnh. §Õn n¨m 2000, c¸c tØnh miÒn nói phÝa B¾c ®ãng gãp kho¶ng trªn 9% GDP c¶ n­íc,®ång b»ng s«ng Hång-19%, B¾c Trung Bé vµ Duyªn h¶i miÒn Trung-15%, T©y Nguyªn-3%, §«ng Nam Bé-35%, ®ång b»ng s«ng Cöu Long-19%. C¸c vïng kinh tÕ träng ®iÓm ®ãng gãp kho¶ng 50% gi¸ trÞ GDP c¶ n­íc 75-80% gi¸ trÞ gia t¨ng c«ng nghiÖp, 60- 65% gi¸ trÞ gia t¨ng dÞch vô.TÝnh chung giai ®o¹n tõ 1988 ®Õn 2005 ®ång b»ng s«ng Hång thu hót nhiÒu vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi nhÊt víi16,97 tØ USD, vïng T©y B¾c thu hót Ýt vèn FDI nhÊt chØ 105,4 triÖu USD. 4. FDI gãp phÇn thóc ®Èy xuÊt khÈu vµ c¶i thiÖn c¸n c©n thanh to¸n. Ho¹t ®éng FDI trªn b×nh diÖn tæng thÓ nÒn kinh tÕ ®· gãp phÇn quan träng ®èi víi vÊn ®Ò ®Èy m¹nh xuÊt khÈu vµ c¶i thiÖn c¸n c©n thanh to¸n. XuÊt khÈu lµ mét trong nh÷ng gi¶i ph¸p t¨ng tr­ëng kinh tÕ, gãp phÇn t¨ng thu nhËp cho nÒn kinh tÕ ViÖt Nam tõ ®ã gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò x· héi. Theo quy luËt ph¸t triÓn kinh tÕ cña c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn, c¸n c©n thanh to¸n cña ViÖt Nam lu«n ë t×nh tr¹ng th©m hôt. Do vËy, ho¹t ®éng FDI ®· gãp phÇn vµo viÖc h¹n chÕ t×nh tr¹ng th©m hôt cña c¸n c©n thanh to¸n th«ng qua thÆng d­ xuÊt khÈu vµ chuyÓn vèn ®Çu t­ vµo ViÖt Nam. 5. §Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi gãp phÇn vµo qu¸ tr×nh më réng quan hÖ ®èi ngo¹i vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. Ho¹t ®éng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi thùc hÖn sù ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ, sù hîp t¸c víi nhµ n­íc, tæ chøc vµ c¸ nh©n n­íc ngoµi. Ho¹t ®éng FDI ®· gãp phÇn quan träng trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i cña c¶ n­íc, gãp phÇn thùc hiÖn ®­êng lèi ®èi ngo¹i ®éc lËp, tù chñ, réng më, ®a ph­¬ng ho¸, ®a d¹ng ho¸ c¸c quan hÖ quèc tÕ vµ chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. Ho¹t ®éng FDI ®· gióp ViÖt Nam tõng b­íc ph¸ thÕ bao v©y, cÊm vËn, b×nh th­êng ho¸ quan hÖ víi c¸c n­íc, c¸c tæ chøc quèc tÕ nh­ WTO, WB, IMF, ADB… N­íc ta ®· b×nh th­êng ho¸ quan hÖ víi Mü vµ ký hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt Nam- Hoa Kú ( trong ®ã cã ch­¬ng IV vÒ ®Çu t­ ), gia nhËp ASEAN ( cã khu vùc ®Çu t­ ASEAN), ký hiÖp ®Þnh khung víi EU. §Õn nay ®· cã trªn 70 n­íc vµ vïng l·nh thæ cã dù ¸n FDI t¹i ViÖt Nam trong tæng ®¨ng kÝ ®· cÊp giÊy phÐp cã nguån vèn tõ ch©u ¢u, Mü, Canada, Australia ®¹t h¬n 14 tû USD chiÕm gÇn 36,5%, vèn tõ mét sè nÒn kinh §«ng B¾c ¸( NhËt B¶n, §µi Loan, Hµn Quèc, Hång K«ng ) ®¹t 15,8 tû USD, tõ c¸c n­íc ASEAN ®¹t 8,46 tû USD chiÕm 22%. ¦íc tÝnh cã h¬n 80 c«ng ty tham gia( TNCs) n»m trong danh s¸ch 500 TNCs hµng ®Çu thÕ giíi cã tiÒm lùc m¹nh vÒ c«ng nghÖ vµ tµi chÝnh ®Çu t­ vµo c¸c ngµnh c«ng nghiÖp quan träng nh­ dÇu khÝ, viÔn th«ng, « t«, xe m¸y, c«ng nghÖ ®iÖn tö, c«ng nghÖ th«ng tin, ho¸ chÊt… 6. Mét sè ho¹t ®éng kh¸c: Ho¹t ®éng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam gãp phÇn n©ng cao lùc c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp trong n­íc, cña nÒn kinh tÕ. Sù xuÊt hiÖn cña c¸c doanh nghiÖp FDI ë ViÖt Nam ®· t¹o nªn nh÷ng m« h×nh qu¶n lý vµ ph­¬ng thøc kinh doanh hiÖn ®¹i, buéc c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau cña ViÖt Nam ph¶i ®æi míi t­ duy, c¸ch thøc qu¶n lý ®æi míi c«ng nghÖ, c¶i tiÕn vµ n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm ®Ó t¨ng søc c¹nh tranh. Ho¹t ®éng FDI còng ®· gãp mét nguån thu lín cho ng©n s¸ch nhµ n­íc. Thu ng©n s¸ch tõ khu vùc FDI trong 5 n¨m tõ 1996 ®Õn n¨m 2000 ®¹t gÇn 1,5 tû USD gÊp 4,5 lÇn 5 n¨m tr­íc ®ã, b×nh qu©n gãp 6- 7% nguån thu ng©n s¸ch. Riªng n¨m 2004 ®ãng gãp cña khu vùc cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi t¨ng 27% so víi n¨m 2003. C¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI còng nép vµo ng©n s¸ch nhµ n­íc1,26 tû USD t¨ng 17,3% so víi n¨m 2005. 6.1.Nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc cña ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi. 6.1.1.Nh÷ng vÊn ®Ò tån t¹i trong chuyÓn giao c«ng nghÖ: HiÖn nay x¶y ra t×nh tr¹ng bªn n­íc ngoµi gãp vèn b»ng nh÷ng c«ng nghÖ, thiÕt bÞ cò, l¹c hËu. ®iÒu nµy lµm thua thiÖt rÊt nhiÒu cho bªn ViÖt Nam,võa ph¶i bá chi phÝ cao do bªn n­íc ngoµi khai khèng gi¸ trÞ m¸y mãc thiÕt bÞ, võa ph¶i g¸nh chÞu nh÷ng hËu qu¶ xÊu g©y ra ®èi víi m«i tr­êng,søc kháe con ng­êi vµ hiÖu qu¶ kinh doanh. Theo sè liÖu kh¶o s¸t cña ngµnh c«ng nghiÖp nhÑ ë 42 c«ng ty liªn doanh n¨m 1993 th× cã tíi 76% sè m¸y míi nhËp thuéc thÕ hÖ nh÷ng n¨m 50-60, 70% sè m¸y ®· khÊu hao hÕt, 50% lµ ®å t©n trang l¹i.N¨m 1994 qua kh¶o s¸t s¬ bé dù ¸n ®Çu t­ n­íc ngoµi b»ng thiÕt bÞ c«ng nghÖ th× tæng sè thiÖt h¹i cña phÝa ViÖt Nam lªn ®Õn 50 triÖu USD… Nh÷ng n¨m gÇn ®©y t×nh tr¹ng nµy ®· gi¶m râ rÖt bëi phÝa ta ®· cã nh÷ng nhËn thøc ®óng vµ ®· cã ®ñ tr×nh ®é ®Ó kiÓm ®Þnh chÊt l­îng cu¶ nh÷ng thiÕt bÞ ,c«ng nghÖ nhËp vµo. 6.1.2.Nh÷ng tån t¹i trong sö dông lao ®éng: Mét sè vÊn ®Ò n¶y sinh trong qu¸ tr×nh sö dông lao ®éng cña c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. - Thø nhÊt, kh«ng ®¶m b¶o quyÒn lîi hîp ph¸p vµ chÝnh ®¸ng cho ng­îi lao ®éng ViÖt Nam: b¶o hiÓm x· héi, y tÕ, phóc lîi x· héi. - Thø hai, nhiÒu doanh nghiÖp cßn vi ph¹m nh÷ng quy ®Þnh cña luËt ph¸p vÒ lao ®éng ViÖt Nam. N¨m 1996 ®Õn 1997 chØ cã 20% doanh nghiÖp FDI kÝ hîp ®ång víi ng­êi lao ®éng. - Thø ba, ch­a ®¶m b¶o m«i tr­êng lao ®éng an toµn, cõ¬ng ®é lao ®éng c¨ng th¼ng, them chÝ cßn cã xu h­íng chñ ®Çu t­ “bãc lét” søc lao ®éng cña c«ng nh©n,c­êng ®é lµm viÖc qu¸ søc, l­¬ng thÊp nh­ mét sè doanh nghiÖp liªn doanh trong lÜnh vùc dÖt,may mÆc ë tp Hå ChÝ Minh, dÉn ®Õn ®×nh c«ng vµ tranh chÊp gi÷a chñ thî th­êng xuyªn x¶y ra. - Thø t­, th¸i ®é ®èi xö th« lç víi c«ng nh©n,sa th¶i c«ng nh©n mét c¸ch v« lý vµ kh«ng ®¶m b¶o quyÒn lîi hîp ph¸p cña hä. V¨n hãa øng xö trong c¸c doanh nghiÖp hÇu nh­ bÞ bá qua,nhÊt lµ ®èi víi c¸c chñ ®Çu t­ Hµn Quèc, §µi Loan, Hång K«ng… 6.1.3.ChiÕm lÜnh thÞ tr­êng cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam. Sù xuÊt hiÖn cña c¸c doanh nhiÖp FDI ®· thu hÑp thÞ phÇn cña c¸c doanh nghiÖp trong n­íc trong mét sè lÜnh vùc nh­ : s¶n xuÊt chÊt tÈy röa, ®å uèng cã gas. §Èy thÞ phÇn cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam tõ chç chiÕm 70% xuèng cßn 30% vµ l©m vµo t×nh tr¹ng thua lç.Sù ®éc quyÒn cña c¸c h·ng n­íc ngoµi lín trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ë mét sè linh vùc cßn g©y ra nh÷ng thiÖt h¹i cho ng­êi tiªu ding vµ h¹n chÕ kiÓm so¸t cña nhµ n­íc. Sù thao tóng cña c¸c doanh nghiÖp n­íc ngoµi trong lÜnh vùc nµy kh«ng chØ lµm gaØm kh¶ n¨ng kiÓm so¸t cña nhµ n­íc, h¹n chÕ sù ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp trong n­íc mµ cßn lµm t¨ng tÝnh phô thuéc vµo t×nh h×nh thÕ giíi bªn ngoµi. 6.1.4.T¸c ®éng xÊu ®Õn m«i tr­êng. NhiÒu dù ¸n FDI ®· x©y dùng xong, ®i vµo ho¹t ®éng ®­îc mét vµi n¨m míi b¾t ®Çu triÓn khai x©y dùng c«ng tr×nh xö lý n­íc th¶i.N¨m 1997, khu chÕ xuÊt T©n ThuËn(tp HCM) cã trªn 50 nhµ m¸y ho¹t ®éng, sau mét thêi gian ho¹t ®éng míi x©y dùng xö lý n­íc th¶i tËp trung. N¨m 1997, nhµ m¸y ®iÖn áien Hanel mçi ngµy th¶i ra 1,5 tÊn chÊt th¶i r¾n mµ ch­a cã biÖn ph¸p xö lý. ë nh÷ng n­íc ®ang ph¸t triÓn nh­ ViÖt Nam, viÖc b¶o vÖ m«i tr­êng ch­a ®­îc thùc thi nghiªm ngÆt nªn c¸c chñ ®Çu t­ n­íc ngoµi v× môc tiªu tèi ®a hãa lîi nhuËn ®· kh«ng hÒ quan t©m tíi vÊn ®Ò m«i tr­êng ë n­íc së t¹i. 6.1.5.Mét sè h¹n chÕ kh¸c: Thø nhÊt, khèi l­îng vèn ®Çu t­ thùc hiÖn t¨ng chËm so víi tiÒm n¨ng vµ nhu cÇu. Chªnh lÖch gi÷a vèn ®¨ng ký vµ vèn thùc hiÖn lín. Tû lÖ dù ¸n bÞ ®æ bÓ, bÞ gi¶i thÓ tr­íc thêi h¹n kh¸ cao. Thø hai, c¬ cÊu ®Çu t­ theo ngµnh, l·nh thæ vµ c¬ cÊu kü thuËt cña vèn cßn bÊt hîp lý.Chñ yÕu lµ ®Çu t­ vµo ngµnh c«ng nghiÖp vµ vµo vïng, ®Þa ph­¬ng cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi nh­ Hµ Néi, thµnh phè Hå ChÝ Minh, §ång Nai… Thø ba, nguån vèn FDI lµ mang l¹i cho n­íc ta song trªn thùc tÕ l¹i do chñ ®Çu t­ trùc tiªp qu¶n lý.Do ®ã, ë mét sè khÝa c¹nh nµo ®ã ch­a ®ãng gãp cho ®óng víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ ë n­íc ta. Thø t­, c¸c khu c«ng nghiÖp ®­îc thµnh lËp víi môc ®Ých lµ ®Ó cho ®Þa ph­¬ng m×nh còng cã khu c«ng nghiÖp chø kh«ng ph¶i lµ xuÊt ph¸t tõ nhu cÇu cña c¸c nhµ ®Çu t­. Mét sè gi¶i ph¸p nh»m t¨ng c­êng thu hót vµ sö dông hiÖu qu¶ vèn FDI ë ViÖt Nam. §¶m b¶o sù æn ®Þnh vÒ kinh tÕ vµ chÞnh trÞ x· héi: Tr­íc hÕt nhµ n­íc cÇn tÝch cùc ®Èy m¹nh thùc hiÖn mét c¬ chÕ c«ng b»ng cho tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinhh tÐ, t¹o c¬ héi cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ph¸t triÓn theo h­íng tù do cã sù qu¶n lý chung cña nhµ n­íc, tr¸nh sù can thiÖp qu¸ s©u cña nhµ n­íc,g©y khã dÔ cho c¸c doanh nghiÖp. ChØ khi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®­îc khuyÕn khÝch ph¸t triÓn th× míi t¹o ra m«i tr­êng kinh tÕ c¹nh tranh lµnh m¹nh t¹o c¬ héi cho c¸c nhµ ®µu t­ n­íc ngoµi ®Çu t­ vµo ViÖt Nam. Nhµ n­íc cÇn ®¶m b¶o thÞ tr­êng trong n­íc vËn hµnh su«n sÎ, t¨ng quy m« thÞ tr­êng kinh tÕ. Muèn vËy c¸c chÝnh s¸ch tµi khãa tiÒn tÖ, tû gi¸ hèi ®o¸i vv cÇn ph¶i cã sù thay ®æi linh ho¹t, phï hîp, kÞp thêi. Sau ®ã c«ng t¸c dù b¸o vµ th«ng tin ph¶i ®­îc coi träng. Mçi khi ®­a ra mét quyÕt ®Þnh thay ®æi cÇn ph¶i dù b¸o xem nã sÏ t¸c ®éng nh­ thÕ nµo ®Õn tõng ®èi t­îng kinh tÕ vµ sù t¸c ®éng tæng hîp cña nã lªn nÒn kinh tÕ ë møc ®é nµo, xem xÐt vµ rót ra bµi häc kinh nghiÖm tõ c¸c n­íc kh¸c. Nhµ n­íc cÇn ph¶i cã biÖn ph¸p ph¸t triÓn thÞ tr­êng vèn, thÞ tr­êng chøng kho¸n ®¶m b¸o sù vËn hµnh an toµn, hiÖu qu¶. C©n ®èi ng©n s¸ch nhµ n­íc trªn c¬ së c¸c kho¶n thu chi hîp lý. Thóc ®Êy s¶n xuÊt trong n­íc, t¨ng chi ng©n s¸ch cho ®Çu t­ ph¸t triÓn ®Ó t¨ng thu tõ c¸c nguån trong n­íc ®¶m b¶o c¶i thiÖn t×nh h×nh ng©n s¸ch nhµ n­íc. C¸n c©n th­¬ng m¹i, c¸n c©n thanh to¸n quèc tÕ ph¶i ®¶m b¶o tr¸nh th©m hôt. Muèn vËy ph¶i c©n ®èi c¸c chØ tiªu, thóc ®Èy m¹nh xuÊt khÈu, ®iÒu chØnh hîp lý cung cÇu ngo¹i tÖ. C¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ ®­a ra cÇn ®i ®«i víi c«ng t¸c qu¶n lý, gi¸m s¸t thùc hiÖn mét c¸ch chÆt chÏ, nghiªm ngÆt. CÇn ph¶i cã sù h­íng dÉn cô thÓ vµ thùc thi ®ång bé ë tÊt c¶ c¸c cÊp c¸c ngµnh. æn ®Þnh chÝnh trÞ ph¶i dùa trªn c¬ së æn ®Þnh kinh tÕ vµ cÇn thiÕt ph¶i cã t¨ng c­êng nguyªn t¾c tËp trung d©n chñ. Ph¶i gi¶i quyÕt døt ®iÓm n¹n tham nhòng quan liªu. æn ®Þnh x· héi b»ng viÖc n©ng cao ®êi sèng nh©n d©n c¶ vÒ vËt chÊt lÉn tinh thÇn. ChÝnh s¸ch n©ng cao thu nhËp cho ng­êi lao ®éng ®i ®«i víi chÝnh s¸ch t¹o viÖc lµm. N©ng cao nhËn thøc, sù hiÓu biÕt cña ng­êi d©n ®èi víi vai trß cña FDI, tõ ®ã t¹o sù quan t©m vµ thiÖn chÝ cña toµn x· héi ®èi víi FDI. Hoµn thiÖn hÖ thèng chÝnh s¸ch vµ luËt ph¸p ®èi víi FDI ®ång bé vµ hÊp dÉn: Nh÷ng quy ®Þnh ph¸p luËt ph¶i râ rµng, tr¸nh sù chång chÐo, m©u thuÉn nhau, ph¶i phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ. CÇn ph¶i tiÕp tôc nghiªn cøu, ®iÒu chØnh hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt theo h­íng æn ®Þnh, thèng nhÊt, ®Çy ®ñ, l©u dµi, hÊp dÉn, cã so s¸nh ®èi chiÕu víi c¸c n­íc trong khu vùc. TiÕn tíi thµnh lËp mét mÆt b»ng ph¸p lý chung ¸p dông cho c¶ ®Çu t­ trong n­íc vµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, thùc hiÖn viÖc nµy rÊt khã, cÇn cã nh÷ng b­íc ®i phï hîp, tõ nh÷ng quy ®Þnh chung nhÊt, sÏ thùc hiÖn víi c¶ hai bªn, nh÷ng mÆt nµo ch­a thÓ ¸p dông chung th× cÇn quy ®Þnh râ rµng nh÷ng ®iÒu kiÖn, ­u ®·i cho tõng bªn. Ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng: Nhµ n­íc ph¶i cã quy ho¹ch, kÕ ho¹ch ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng, chØ ®¹o trùc tiÕp nh÷ng c«ng tr×nh quan träng t¹i c¸c trung t©m kinh tÕ, ®Çu mèi cña c¸c ho¹t ®éng giao th­¬ng, träng ®iÓm thu hót FDI. Quy ho¹ch ph¶i ®¶m b¶o sù phï hîp víi ®iÒu kiÖn cña tong ®Þa ph­¬ng vµ ®Æt nã trong sù t­¬ng quan víi c¸c ®Þa ph­¬ng kh¸c sao cho nh÷ng c«ng tr×nh ®ã kh«ng chØ phôc vô cho mét ®Þa ph­¬ng mµ cßn phôc vô ®¾c lùc cho c¸c vïng l©n cËn. §èi víi nh÷ng n¬i c¬ së h¹ tÇng kÐm ph¸t triÓn, ®iÒu kiÖn tù nhiªn bÊt lîi, ph¶i nhanh chãng x©y dùng nh÷ng c«ng tr×nh c¬ së h¹ tÇng c¬ b¶n nh»m t¹o nh÷ng ®iÒu kiÖn tèi thiÓu cho viÖc ®Çu t­ n­íc ngoµi cã thÓ thùc hiÖn ®­îc. Nhµ n­íc cÇn ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p hç trî tµi trî cho c¸c ®Þa ph­¬ng. §èi víi nh÷ng vïng cã ®iÒu kiÖn ®Þa h×nh ®Æc biÖt, viÖc ¸p dung m« h×nh thiÕt kÕ c¸c c«ng tr×nh c¬ së h¹ tÇng nh­ thÕ nµo cho phï hîp lµ c«ng viÖc v« cïng quan träng, ®Ó tr¸nh l·ng phÝ tiÒn cña vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ cao nhÊt. Do ®ã mçi ®Þa ph­¬ng kh¸c nhau ph¶i cã mét biÖn ph¸p x©y dùng c¬ së h¹ tÇng kh¸c nhau vµ ph¶i phï hîp víi ®Þa ph­¬ng ®ã. Tæ chøc bé m¸y qu¶n lý gän nhÑ, cã hiÖu lùc: Thùc hiÖn ph©n cÊp thÈm quyÒn mét c¸ch râ nÐt h¬n, t¨ng thªm quyÒn h¹n cho ®Þa ph­¬ng trong phª duyÖt, cÊp phÐp c¸c dù ¸n FDI. Quy ho¹ch tæng thÓ vµ danh môc dù ¸n kªu gäi ®Çu t­ ®· ®­îc Trung ¦¬ng xÐt duyÖt th× viÖc thÈm ®Þnh vµ cÊp phÐp ®Çu t­ ®Þa ph­¬ng cã thÓ tù lµm vµ ra quyÕt ®Þnh ®ång thêi chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc nhµ n­íc vÒ ho¹t ®éng cña dù ¸n. C¸c dù ¸n FDI chØ chÞu sù qu¶n lý cña c¸c c¬ quan qu¶n lý ®ång nhÊt, nh÷ng c¬ quan nµy sÏ chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc cÊp trªn, tr¸nh viÖc qu¶n lý chång chÐo, ®¶m b¶o th«ng tin gi÷a c¸c cÊp qu¶n lý. T¨ng c­êng qu¶n lý c¸c dù ¸n FDI trong qu¸ tr×nh thÈm ®Þnh CÇn ph¶i c¨n cø vµo chiÕn l­îc thu hót FDI, quy ho¹ch tæng thÓ cña nhµ n­íc ®Ó lµm c¬ së ra quyÕt ®Þnh phª duyÖt vµ cÊp giÊy phÐp ®Çu t­ cho c¸c dù ¸n FDI. Kh«ng ph¶i ngµnh nµo, ®Þa ph­¬ng nµo còng thùc hiÖn ®Çu t­ FDI trµn lan mµ ph¶i cã sù qu¶n lý ®¶m b¶o ®Çu t­ ®óng chç, ®óng ngµnh, cã träng ®iÓm. Phª duyÖt thÈm ®Þnh dù ¸n lÊy tiªu chuÈn lµ hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi cña dù ¸n v× vËy trong c«ng t¸c thÈm ®Þnh dù ¸n ph¶i quan t©m ®Ðn tÊt c¶ c¸c chØ tiªu vÒ m«i tr­êng, x· héi. Qu¶n lý tiÕn ®é vµ tû lÖ gãp vèn cña c¸c bªn cho liªn doanh khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam gãp vèn. §Æc biÖt trong c¸c linh vùc then chèt cã vai trß chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ quèc d©n, nh÷ng lÜnh vùc mang l¹i lîi nhuËn cao, thu håi vèn nhanh cÇn quy ®Þnh tû lÖ gãp vèn cña phÝa ViÖt Nam cao h¬n nh»m t¹o ®iÕu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp viÖt Nam thu lîi nhuËn cao vµ h¹n chÕ sù chi phèi cña n­íc ngoµi trong c¸c lÜnh vùc quan träng, CÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p khuyÕn khÝch viÖc triÓn khai nhanh c¸c dù ¸n. Nªn dµnh nh÷ng ®iÒu kiÖn ­u ®·i cho c¸c dù ¸n nµo nhanh chãng ®i vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, hoµn thµnh ®óng tiÕn ®é. Víi nh÷ng dù ¸n nµo trong qu¸ tr×nh triÓn khai gÆp nhiÒu khã kh¨n kh«ng ph¶i do phÝa n­íc ngoµi th× chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng trùc tiÕp q¶n lý dù ¸n cÇn thùc hiÖn nh÷ng biÖn ph¸p hç trî, gióp ®ì. C«ng t¸c qu¶n lý dù ¸n FDI sau cÊp giÊy phÐp ®ßi hái ph¶i ®­îc thùc hiÖn liªn tôc vµ ®Çy ®ñ:Nh­ viÖc th­êng xuyªn cã sù liªn hÖ gi÷a c¸c nhµ qu¶n lý vµ c¸c nhµ ®Çu t­ nh»m cïng th¸o gì nh÷ng v­íng m¾c khã kh¨n, th­êng xuyªn tæng kÕt ®¸nh gi¸ l¹i ho¹t ®éng qu¶n lý l¾ng nghe ý kiÕn ph¶n håi tõ phÝa doanh nghiÖp ®Ó kÞp thêi ®iÒu chØnh. Nh­ vËy sù qu¶n lý sÏ ®i ®óng h­íng, môc tiªu cña nhµ n­íc võa ®­îc sù ®ång t×nh, tin cËy cña c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. Gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh ho¹t ®éng xóc tiÕn ®Çu t­: VÒ phÝa nhµ n­íc:thµnh lËp c¸c trung t©m xóc tiÕn ®Çu t­ ë c¸c bé(Bé KÕ Ho¹ch vµ §Çu T­, Bé Th­¬ng M¹i…) t¹i c¸c ®¹i sø qu¸n cña ViÖt Nam ë n­íc ngoµi. §Èy m¹nh c¸c ho¹t ®éng ngo¹i giao, tæ chøc c¸c cuéc tiÕp xóc nh»m t¹o c¬ héi ®Ó viÖt nam t×m ®èi t¸c liªn doanh n­íc ngoµi. Ph¶i ®Æc biÖt coi träng c¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn ®Çu t­ ë n­íc ngoµi: Th«ng qua c¸c cuéc th¨m viÕng cña c¸c nhµ l·nh ®¹o, th«ng qua tæ chøc c¸c cuéc triÓn l·m giíi thiÖu vÒ kinh tÕ x· héi ViÖt Nam, trùc tiÕp t×m hiÓu, giíi thiÖu nh÷ng tiÒm n¨ng, c¬ héi ®Çu t­ hÊp dÉn víi c¸c tËp ®oµn, c«ng ty lín… Víi mçi ®èi t¸c n­íc ngoµi, còng cÇn cã c¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn kh¸c nhau.Cã nh÷ng nhµ ®Çu t­ NhËt B¶n, T©y ¢u cÇn tËp trung xóc tiÕn cho c¸c dù ¸n ®åi hái nhiÒu vèn, c«ng nghÖ. §èi víi c¸c nhµ ®Çu t­ cã tiÒm lùc tµi chÝnh, c«ng nghÖ yÕu h¬n cÇn tËp trung xóc tiÕn cho c¸c dù ¸n quy m« võa vµ nhá cho c¸c lÜnh vùc s¶n xuÊt hµng tiªu dïng chÕ biÕn. CÇn lu«n lu«n cã sù kÕt nèi th«ng tin gi÷a c¸c bé ngµnh ë trung ­¬ng víi c¸c ®Þa ph­¬ng. Khi ®Þa ph­¬ng nµo cã nh÷ng dù ¸n kªu gäi vèn kh¶ thi nh­ng ch­a t×m ®­îc nhµ ®Çu t­ nhµ n­íc cã thÓ cã c¸c biÖn ph¸p hç trî trong viÖc xóc tiÕn, qu¶ng b¸ vv Mçi ®Þa ph­¬ng, tïy thuéc vµo ®iÒu kiÖn cô thÓ cña m×nh mµ ph¸t huy c¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn ®Çu t­ mét c¸ch m¹nh mÏ. Sù phèi hîp gi÷a c¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn cña trung ­¬ng víi c¸c ho¹t ®éng cña ®Þa ph­¬ng sÏ cµng hiÖu qña h¬n. BiÖn ph¸p gi¶m thiÓu rñi ro trong ho¹t ®éng cña c¸c dù ¸n FDI: Bªn c¹nh c¸c gi¶i ph¸p vÒ æn ®Þnh m«i tr­êng ®Çu t­, kinh tÕ, chÝnh tri, x· héi, luËt ph¸p… C¸c biÖn ph¸p ë cÊp vi m« cã tÝnh chÊt cô thÓ, ®a d¹ng n¨ng ®éng vµ trùc tiÕp t¸c ®éng ®Õn x¸c suÊt rñi ro cña ho¹t ®éng FDI. CÇn cã c¸c h×nh thøc phæ biÕn v¨n hãa, tËp qu¸n ViÖt Nam cho c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi.§©y lµ biÖn ph¸p võa t¨ng c­êng cho ho¹t ®éng xóc tiÕn ®Çu t­ võa gióp cho nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi dù b¸o ®­îc chÝnh x¸c thÞ tr­êng nªn cã kÕ ho¹ch ®Çu t­ hîp lý, tr¸nh nh÷ng rñi ro gÆp ph¶i khi dù ¸n ®i vµo ho¹t ®éng. HÖ thèng th«ng tin cÇn ph¶i ®­îc b¶o ®¶m, cung cÊp th«ng tin cËp nhËt cho nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi vµ thùc hiÖn th«ng tin hai chiÒu. Nhµ n­íc cÇn cã nh÷ng quy ®Þnh vÒ b¶o l·nh ®Çu t­ víi nh÷ng ngµnh cã ®é rñi ro cao, nh÷ng dù ¸n vay vèn n­íc ngoµi nhiÒu, nh÷ng lÜnh vùc mµ phÝa ViÖt Nam cßn Ýt kinh nghiÖm. X©y dùng vµ ph¸t triÓn hÖ thèng b¶o hiÓm ®Çu t­, ®a d¹ng hãa c¸c s¶n phÈm b¶o hiÓm. §©y lµ biÖn ph¸p phï hîp víi sù ph¸t triÓn vµ xu h­íng toµn cÇu hãa trong ®Çu t­. Trong mçi cÊp qu¶n lý vµ trong mçi doanh nghiÖp FDI cÇn thiÕt ph¶i thiÕt lËp bé phËn chuyªn tr¸ch thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n trÞ rñi ro. NÕu c¸c biÖn ph¸p nµy ®­îc triÓn khai thùc hiÖn sÏ ng¨n ngõa rñi ro ngay tõ nh÷ng ho¹t ®éng trong doanh nghiÖp, còng nh­ nh÷ng rñi ro trong m«i tr­êng ®Çu t­. N©ng cao tr×nh ®é c¸n bé qu¶n lý, ®µo t¹o nguån nh©n lùc: Bæ sung kiÕn thøc vÒ ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi cho c¸c bé qu¶n lý chung, qu¶n lý hµnh chÝnh th«ng qua c¸c khãa häc ng¾n h¹n, trùc tiÕp häc hái kinh nghiÖm cña c¸c n­íc qua t×m hiÓu thùc tÕ c¸c dù ¸n FDI ho¹t ®éng ë nh÷ng n­íc cã ®iÒu kiÖn t­¬ng ®ång víi ViÖt Nam. §èi víi qu¶n lý trùc tiÕp dù ¸n FDI cÇn ®µo t¹o kü vÒ tr×nh ®é thÈm ®Þnh xÐt duyÖt dù ¸n, tr×nh ®é qu¶n lý ho¹t ®éng cña dù ¸n. ViÖc ®µo t¹o nµy ph¶i c«ng phu kü l­ìng, nªn sö dông ®éi ngò chuyªn gia n­íc ngoµi ®Ó gi¶ng d¹y. Nghiªm kh¾c kû luËt nh÷ng c¸n bé qu¶n lý lµm sai quy ®Þnh, khen th­ëng xøng ®¸ng nh÷ng ng­êi hoµn thµnh tèt nhiÖm vô. Th­êng xuyªn tæ chøc viÖc tæng kÕt, ®¸nh gi¸ rót kinh nghiÖm, cÇn tæ chøc thèng nhÊt, cã sù kÕt hîp vµ ®¶m b¶o th«ng tin qua l¹i gi÷a c¸n bé, c¸c ngµnh, c¸c cÊp qu¶n lý. CÇn ph¶i cËp nhËt nh÷ng th«ng tin míi vÒ khoa häc c«ng nghÖ trªn thÕ giíi ®ang ®­îc ®­a vµo øng dông trong x¶n suÊt ®Õ kÞp thêi chuyÒn ®¹t l¹i, bæ sung kiÕn thøc cho ng­êi lao ®éng. Coi träng viÖc thùc hµnh trong qu¸ tr×nh ®µo t¹o. Ph¶i gi¸o dôc ý thøc kû luËt, th¸i ®é lµm viÖc, t¸c phong lµm viÖc c«ng nghiÖp hãa cho ng­êi lao ®éng. Nhµ n­íc cã thÓ bæ sung, tµi trî tõ ng©n s¸ch cho ho¹t ®éng gi¸o dôc ®µo t¹o c¸c ®Þa ph­¬ng. BiÖn ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ thu hót FDI vµo c¸c khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt, h×nh thµnh ®Æc khu kinh tÕ, khu kinh tÕ më nh»m huy ®éng vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi. - Thø nhÊt cÇn kh¾c phôc nh÷ng vÊn ®Ò cßn tån t¹i: Ph¶i xem xÐt, ®¸nh gi¸ ®Çy ®ñ nhiÒu mÆt vÒ vÞ trÝ ®Þa lý, c¬ së h¹ tÇng, ®éi ngò lao ®éng, kh¶ n¨ng cung øng nguyªn vËt liÖu cña ®Þa ph­¬ng, nh÷ng t¸c ®éng ®Õn m«i tr­êng sinh th¸i, kinh tÕ x· héi. ViÖc x©y dùng c¸c khu nµy ph¶i lùa chän kü l­ìng, ph¶i th«ng qua héi ®ång thÈm ®Þnh gåm c¸c ®éi ngò, c¸c chuyªn gia trong nhiÒu khu vùc. CÇn sím ban hµnh c¸c chÝnh s¸ch, quy chÕ bæ sung cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt cho c¸c doanh nghiÖp trong khu vùc. Ph¸t triÓn c¸c dÞch vô, c¬ së h¹ tÇng phôc vô trong khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt. Xem xÐt viÖc thÝ ®iÓm x©y dùng c¸c khu c«ng nghiÖp nhá phôc vô viÖc ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, cã thÓ bao gåm c¶ m« h×nh trang tr¹i lín, hiÖn ®¹i, khu liªn hîp s¶n xuÊt- b¶o qu¶n-chÕ biÕn-xuÊt khÈu n«ng s¶n phï hîp víi c¸c ch­¬ng tr×nh kinh tÕ lín cña nhµ n­íc. - Thø hai, cÇn thÝ ®iÓm x©y dùng m« h×nh ®Æc khu kinh tÕ ë mét sè ®Þa ph­¬ng cã ®ñ ®iÒu kiÖn. §Æc khu kinh tÕ bao gåm c¶ KCN,KCX tËp trung, khu th­¬ng m¹i tù do vµ nhiÒu lÜnh vùc kinh doanh kh¸c ho¹t ®éng theo mét c¬ chÕ riªng, cã m«i tr­êng th«ng tho¸ng, cëi më ®èi víi ho¹t ®éng ®Çu t­ n­íc ngoµi, sÏ lµ n¬i ®Ó thùc hiÖn thÝ ®iÓm c¸c m« h×nh, c¬ chÕ qu¶n lý míi. ViÖc x©y dùng ®Æc khu kinh tÕ cÇn häc hái kinh nghiÖm cña c¸c n­íc vµ c©n nh¾c kü l­ìng viÖc ¸p dông cho ViÖt Nam. KÕt luËn Víi chÝnh s¸ch më cöa, chñ ®éng héi nhËp,s½n sµng lµm b¹n víi tÊt c¶ c¸c quèc gia trªn thÕ giíi, ViÖt Nam ®· tõng b­íc ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh c«ng nhÊt ®Þnh trong qu¸ tr×nh thu hót vµ sö dông vèn FDI phôc vô cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ ë Viªt Nam. Trong ®iÒu kiÖn t×nh h×nh thÕ giíi cã nhiÒu biÕn ®éng vµ ph¶i c¹nh tranh gay g¾t víi c¸c ®èi thñ ®Ó thu hót FDI, vÊn ®Ò bøc thiÕt ®Æt ra lµ ph¶i cã c¸c gi¶i ph¸p phï hîp, hiÖu qu¶ ®Ó thu hót vèn FDI sao cho ho¹t ®éng cña nã mang l¹i lîi Ých lín nhÊt cho ®Êt n­íc, ®ång thêi tr¸nh ph¶i tr¶ nh÷ng giÊ ®¾t. M«i tr­êng ®Çu t­ lµnh m¹nh vµ hÊp dÉn sÏ lµm t¨ng søc ®Ò kh¸ng cho ho¹t ®éng ®Çu t­, v­ît qua nh÷ng t¸c nh©n xÊu tõ bªn ngoµi, gi¶m thiÓu nh÷ng nguy c¬ tõ bªn trong. X¸c ®Þnh ®­îc ý nghÜa to lín cña ho¹t ®éng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam, n¾m v÷ng t×nh h×nh nh÷ng n¨m qua, ®¸nh gi¸ ®óng triÓn väng x¸c ®Þnh ®óng c¸c nh©n tè t¸c ®éng ®Õn chiÕn l­îc thu hót FDI, lµ c¬ së cho viÖc t×m ra c¸c gi¶i ph¸p. KÕt qu¶ ho¹t ®éng FDI t¹i ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m tíi phô thuéc rÊt nhiÒu vµo c¸c gi¶i ph¸p míi vµ nç lùc cña ViÖt Nam. Tr­íc ng­ìng cña cña héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ViÖt Nam ®· lµ ®iÓm ®Õn cña c¸c dßng vèn FDI vµ ®ang høa hÑn thu hót ®­îc nhiÒu dù ¸n FDI míi víi quy m« lín. Thùc hiÖn nh÷ng biÖn ph¸p thu hót vµ sö dông hîp lý nguån vèn FDI sÏ gióp ViÖt Nam ph¸t huy nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc h¹n chÕ nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc cña ®Çu t­ n­íc ngoµi mang l¹i. Tõ ®ã gãp phÇn t¨ng tr­ëng kinh tÕ, thóc ®Èy sù nghiªp CNH-H§H cña ViÖt Nam. DANH Môc Tµi LiÖu THAM Kh¶o C¸c website: www.mpi.gov.vn www.gos.gov.vn www.moi.gov.vn www.mquiz.net world investment report tap chi cong san dien tu C¸c S¸ch, T¹p CHÝ: §Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi víi t¨ng tr­ëng kinh tÕ ë ViÖt Nam. §Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi víi ph¸t triÓn kinh tÕ ë ViÖt Nam. Niªn gi¸m thèng kª n¨m 2005. T¹p chÝ kinh tÕ ph¸t triÓn: Sè 115, th¸ng 1 n¨m 2007. Sè 116, th¸ng 2 n¨m 2007. Sè 118, th¸ng 4 n¨m 2007. T¹p chÝ nghiªn cøu kinh tÕ, sè 268, th¸ng 9 n¨m 2000.