Đề án Giải pháp nhằm nâng cao khả năng cạnh tranh của hàng dệt may Việt Nam trên thị trường quốc tế

Lêi më ®Çu Tõ h¬n mét thËp kû nay, qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ vµ toµn cÇu ho¸ trë thµnh mét xu thÕ kh¸ch quan vµ diÔn ra nhanh chãng, võa t¹o c¬ héi cho c¸c nÒn kinh tÕ võa t¨ng søc Ðp c¹nh tranh. C¹nh tranh lµ mét trong nh÷ng quy luËt kinh tÕ c¬ b¶n cña kinh tÕ thÞ tr­êng, lµ c«ng cô ®Ó thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ, t¹o dùng nªn nh÷ng doanh nghiÖp thµnh ®¹t ®ñ søc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng trong n­íc vµ quèc tÕ. V× thÕ doanh nghiÖp muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn ph¶i cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh cao. §Æc biÖt ®èi víi ngµnh s¶n xuÊt dÖt may lµ ngµnh cã tèc ®é ph¸t triÓn nhanh chãng s¶n phÈm dÖt may lu«n chiÕm tû träng lín vµ ®øng vÞ trÝ thø hai sau dÇu th« cña n­íc ta, cã kh¶ n¨ng th©m nhËp kh«ng chØ nh÷ng thÞ tr­êng quy ®Þnh h¹n ng¹ch mµ c¶ nh÷ng thÞ tr­êng kh«ng cã h¹n ng¹ch. Kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may n¨m 2003 ®¹t 3,6 tû USD, t¨ng thªm 30% so víi n¨m 2002 lµ mét mèc son míi cña ngµnh dÖt may, trong vßng 3 n¨m kim ng¹ch xuÊt khÈu t¨ng gÇn hai lÇn. Do cã ®Æc ®iÓm lµ kh«ng ®ßi hái vèn lín, l¹i thu håi vèn nhanh vµ sö dông nhiÒu lao ®éng, lµ ngµnh hÇu hÕt c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn tham gia nªn møc ®é c¹nh tranh cµng cao. Tõ n¨m 1995 ®Õn nay, víi nh÷ng lîi thÕ so s¸nh vÒ lao ®éng, chi phÝ, hµng dÖt may ViÖt Nam ®· tõng b­íc chiÕm lÜnh ®­îc thÞ tr­êng quèc tÕ, trong ®ã cã ba thÞ tr­êng lín: thÞ tr­êng EU, thÞ tr­êng NhËt B¶n vµ thÞ ttr­êng Mü. Nh­ng chØ cßn ch­a ®Çy chÝn th¸ng n÷a HiÖp ®Þnh hµng dÖt may trong khu«n khæ WTO sÏ ®­îc thùc hiÖn hoµn toµn. Th­¬ng m¹i thÕ giíi b­íc vµo giai ®o¹n míi - giai ®o¹n tù do ho¸ th­¬ng m¹i hµng dÖt may. Khi hµng dÖt may thÕ giíi( ATC) chÊm døt, chuyÓn tõ chÕ ®é b¶o hé b»ng h¹n ng¹ch sang c¹nh tranh thùc sù gi÷a c¸c n­íc xuÊt khÈu dÖt may trong tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi th× c¹nh tranh quèc tÕ sÏ ngµy cµng gay g¾t. H¬n thÕ n÷a søc c¹nh tranh cña phÇn lín s¶n phÈm dÖt may cña ViÖt Nam cßn yÕu c¶ vÒ chÊt l­îng vµ gi¸ c¶. C¸nh cöa duy nhÊt ®¶m b¶o thµnh c«ng lµ n©ng cao søc c¹nh tranh cña hµng dÖt may ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng quèc tÕ v× ®ã lµ vÊn ®Ò sèng cßn cña c¸c doanh nghiÖp dÖt may ViÖt Nam hiÖn nay. §Ó thùc hiÖn ®­îc môc tiªu hµng dÖt may ViÖt Nam giµnh th¾ng lîi trong c¹nh tranh khi héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, cÇn ph¶i n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh vµ ®­a ra c¸c gi¶i ph¸p nh»m t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh ®èi víi hµngdÖt may ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. §ã còng lµ lý do mµ em chän ®Ò tµi: “ Gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng dÖt may ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng quèc tÕ”. Néi dung cña ®Ò ¸n: Ngoµi phÇn më ®Çu, kÕt luËn vµ môc lôc, ®Ò ¸n gåm nh÷ng phÇn chÝnh sau ®©y: Ch­¬ng I: Mét sè vÊn ®Ò vÒ kh¶ n¨ng c¹nh tranh. Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng vÒ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng dÖt may ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. Ch­¬ng III: Gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng dÖt may ViÖt Nam trªn thÞ tr­ßng quèc tÕ. Do tr×nh ®é cßn h¹n hÑp vµ thêi gian h¹n chÕ nªn ®Ò ¸n kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt nhÊt ®Þnh.Mong ®­îc sù gãp ý, ®iÒu chØnh, bæ sung cña thÇy NguyÔn §×nh Trung ®Ó ®Ò ¸n cña em ®­îc ®Çy ®ñ vµ hoµn thiÖn h¬n. Em xin c¶m ¬n thÇy. CH­¬ng I Mét sè vÊn ®Ò vÒ kh¶ n¨ng c¹nh tranh I - Kh¸i niÖm C¹nh tranh lµ g×? Ngµy nay, hÇu hÕt tÊt c¶ c¸c quèc gia trªn thÕ giíi ®Òu ph¶i thõa nhËn trong mäi ho¹t ®éng kinh tÕ ®Òu ph¶i cã c¹nh tranh vµ coi c¹nh tranh kh«ng nh÷ng lµ m«i tr­êng, ®éng lùc cña sù ph¸t triÓn nãi chung, thóc ®Èy s¶n xuÊt kinh doanh ph¸t triÓn vµ t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, hiÖu qu¶ cña c¸c doanh nghiÖp nãi riªng mµ cßn lµ yÕu tè quan träng lµm lµnh m¹nh ho¸ c¸c quan hÖ x· héi. Mét trong nh÷ng khã kh¨n lµ kh«ng cã mét sù ®ång nhÊt trong quan niÖm vÒ c¹nh tranh. Lý do lµ thuËt ng÷ nµy ®­îc sö dông ®Ó ®¸nh gi¸ cho tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp, c¸c ngµnh, c¸c quèc gia vµ c¶ khu vùc liªn quèc gia. Khi x¸c ®Þnh tÝnh c¹nh tranh cña mét doanh nghiÖp hay cña mét ngµnh c«ng nghiÖp chØ cÇn xÐt ®Õn tiÒm n¨ng s¶n xuÊt mét hµng ho¸ hay dÞch vô ë mét møc gi¸ ngang b»ng hay thÊp h¬n møc gi¸ phæ biÕn mµ kh«ng ph¶i cã trî cÊp. Uû ban c¹nh tranh c«ng nghiÖp cña Tæng thèng Mü sö dông ®Þnh nghÜa c¹nh tranh ®èi víi mét quèc gia nh­ sau: “C¹nh tranh ®èi víi mét quèc gia lµ møc ®é mµ ë ®ã d­íi c¸c ®iÒu kiÖn thÞ tr­êng tù do vµ c«ng b»ng , cã thÓ s¶n xuÊt c¸c hµng ho¸ vµ dÞch vô ®¸p øng ®­îc c¸c ®ßi hái cña c¸c thÞ tr­êng quèc tÕ , ®ång thêi duy tr× vµ më réng ®­îc thu nhËp thùc tÕ cña nh©n d©n n­íc ®ã”. B¸o c¸o vÒ c¹nh tranh toµn cÇu ®Þnh nghÜa c¹nh tranh ®èi víi mét quèc gia lµ: “Kh¶ n¨ng cña n­íc ®ã ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh qu¶ nhanh vµ bÒn v÷ng vÒ møc sèng nghÜa lµ ®¹t ®­îc c¸c tØ lÖ t¨ng tr­ëng kinh tÕ kinh tÕ cao ®­îc x¸c ®Þnh b»ng sù thay ®æi cña tæng s¶n phÈm quèc néi(GDP) trªn ®Çu ng­êi theo thêi gian”.  DiÔn ®µn cÊp cao vÒ c¹nh tranh c«ng nghiÖp cña tæ chøc Hîp t¸c vµ ph¸t triÓn kinh tÕ (OECD) ®· chän ®Þnh nghÜa vÒ c¹nh tranh, cè g¾ng kÕt hîp c¸c doanh nghiÖp , ngµnh vµ quèc gia nh­ sau : “ Kh¶ n¨ng cña c¸c doanh nghiÖp, ngµnh, quèc gia vµ vïng trong viÖc t¹o ra viÖc lµm vµ thu nhËp cao h¬n trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh quèc tÕ”. §Þnh nghÜa trªn phï hîp v× nã ph¶n ¸nh kh¶ n¨ng c¹nh tranh quèc gia n»m trong mèi liªn hÖ trùc tiÕp víi ho¹t ®éng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp vµ lîi thÕ c¹nh tranh trë thµnh mét nh©n tè quan träng trong ho¹t ®éng kinh tÕ . 2. Kh¶ n¨ng c¹nh tranh lµ g× ? ThuËt ng÷ “kh¶ n¨ng c¹nh tranh” ®­îc sö dông réng r·i trong c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng, trong s¸ch b¸o chuyªn m«n, trong giao tiÕp hµng ngµy cña c¸c chuyªn gia kinh tÕ, c¸c nhµ kinh doanh… Nh­ng cho ®Õn nay vÉn ch­a cã mét sù nhÊt trÝ cao trong c¸c häc gi¶ vµ giíi chuyªn m«n vÒ kh¸i niÖm kh¶ n¨ng c¹nh tranh ë c¶ cÊp quèc gia lÉn cÊp ngµnh, c«ng ty, xÝ nghiÖp. Lý do c¬ b¶n lµ ë chç cã nhiÒu c¸ch hiÓu kh¸c nhau vÒ kh¶ n¨ng c¹nh tranh. §èi víi mét sè ng­êi, kh¶ n¨ng c¹nh tranh chØ cã ý nghÜa rÊt hÑp, ®­îc thÓ hiÖn qua c¸c chØ sè vÒ tû gi¸ thùc vµ trong mèi quan hÖ th­¬ng m¹i.Trong khi ®ã, ®èi víi nh÷ng ng­êi kh¸c, kh¸i niÖm kh¶ n¨ng c¹nh tranh l¹i bao gåm kh¶ n¨ng s¶n xuÊt hµng ho¸ vµ dÞch vô ®ñ søc ®¸p øng ®ßi hái cña c¹nh tranh quèc tÕ vµ yªu cÇu b¶o ®¶m møc sèng cao cho c¸c c«ng d©n trong n­íc . Trong cuèn s¸ch næi tiÕng “Lîi thÕ c¹nh tranh cña c¸c quèc gia”cña M.Porter ®· cho r»ng chØ cã n¨ng suÊt lµ chØ sè cã ý nghÜa khi nãi vÒ kh¶ n¨ng c¹nh tranh quèc gia. Cßn Krugman(1994) th× l¹i cho r»ng : Kh¸i niÖm vÒ kh¶ n¨ng c¹nh tranh chØ phï hîp víi cÊp ®é c«ng ty, ®¬n gi¶n lµ v× nÕu mét c«ng ty nµo ®ã kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng bï ®¾p chi phÝ cña m×nh, th× ch¾c ch¾n ph¶i tõ bá kinh doanh hoÆc ph¸ s¶n. II .Ph©n lo¹i kh¶ n¨ng c¹nh tranh Kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ gåm kh¸i niÖm c¹nh tranh quèc gia, kh¸i niÖm c¹nh tranh doanh nghiÖp vµ kh¸i niÖm c¹nh tranh cña hµng ho¸ vµ dÞch vô.Trong ®ã, kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng ho¸ vµ dÞch vô lµ nhiÖm vô träng t©m vµ c¬ b¶n ®Ó ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa vµ chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña n­íc ta. 1 . Kh¶ n¨ng c¹nh tranh quèc gia §©y lµ mét kh¸i niÖm phøc hîp, bao gåm c¸c yÕu tè ë tÇm vÜ m«, ®ång thêi còng bao gåm kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp trong c¶ n­íc. Kh¶ n¨ng c¹nh tranh ®­îc ®Þnh nghÜa lµ kh¶ n¨ng cña mét nÒn kinh tÕ ®¹t ®­îc t¨ng tr­ëng bÒn v÷ng, thu hót ®­îc ®Çu t­ b¶o ®¶m æn ®Þnh kinh tÕ x· héi, n©ng cao ®êi sèng cña ng­êi d©n . 2 . Kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp Kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp ®­îc ®o b»ng kh¶ n¨ng duy tr× vµ më réng thÞ phÇn, thu lîi nhuËn cña doanh nghiÖp trong m«i tr­êng c¹nh tranh trong n­íc vµ quèc tÕ. Mét doanh nghiÖp cã thÓ kinh doanh mét hay nhiÒu s¶n phÈm vµ dÞch vô. V× vËy mµ cã ph©n biÖt kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp víi kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm, dÞch vô. 3 . Kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm Kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm ®­îc ®o b»ng thÞ phÇn cña s¶n phÈm ®ã trªn thÞ tr­êng . Gi÷a ba cÊp ®é kh¶ n¨ng c¹nh tranh cã mèi quan hÖ qua l¹i mËt thiÕt víi nhau, t¹o ®iÒu kiÖn cho nhau, chÕ ®Þnh vµ phô thuéc lÉn nhau. Mét nÒn kinh tÕ cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh cao ph¶i cã nhiÒu doanh nghiÖp cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh. Ngù¬c l¹i ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh, m«i tr­êng kinh doanh cña nÒn kinh tÕ ph¶i thuËn lîi, c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« ph¶i râ rµng, cã thÓ dù b¸o ®­îc, nÒn kinh tÕ ph¶i æn ®Þnh, bé m¸y nhµ n­íc ph¶i trong s¹ch, ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶, cã tÝnh chuyªn nghiÖp. Kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp ®­îc thÓ hiÖn qua hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp ®­îc ®o th«ng qua lîi nhuËn, thÞ phÇn cña doanh nghiÖp, thÓ hiÖn qua chiÕn l­îc kinh doanh cña doanh nghiÖp. Lµ tÕ bµo cña nÒn kinh tÕ , kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp t¹o c¬ së cho kh¶ n¨ng c¹nh tranh quèc gia. §ång thêi kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp còng thÓ hiÖn qua kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c s¶n phÈm mµ doanh nghiÖp ®ã kinh doanh. Doanh nghiÖp cã thÓ kinh doanh mét hay mét sè s¶n phÈm cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh. Kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm phô thuéc vµo chÝnh s¸ch quèc gia, vµo n¨ng lùc vµ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. III - C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña dÖt may ViÖt Nam 1. Nhãm nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña ngµnh dÖt may ViÖt Nam 1.1. C¸c ®èi thñ c¹nh tranh hiÖn t¹i vµ tiÒm Èn Mét trong c¸c yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn lîi thÕ c¹nh tranh cña ngµnh dÖt may lµ cuéc c¹nh tranh gi÷a c¸c ®èi thñ c¹nh tranh hiÖn t¹i vµ ®èi thñ c¹nh tranh tiÒm Èn. M.Porter- Gi¸o s­ tr­êng kinh doanh Havard nãi: cuéc c¹nh tranh gi÷a c¸c ®èi thñ nãi chung còng cã h×nh thøc nh­ mét cuéc ®ua ngùa ®Ó giËt gi¶i, sö dông c¸c chiÕn thuËt nh­ c¹nh tranh vÒ gi¸, c¸c cuéc chiÕn vÒ qu¶ng c¸o, giíi thiÖu s¶n phÈm vµ t¨ng c­êng phôc vô kh¸ch hµng…” Cã thÓ nãi khi x©m nhËp vµo thÞ tr­êng dÖt may thÕ giíi ®Æc biÖt lµ thÞ tr­êng EU, NhËt B¶n, Mü b»ng con ®­êng xuÊt khÈu th× ®èi thñ c¹nh tranh khæng lå vµ ®¸ng gêm nhÊt ®èi víi c¸c doanh nghiÖp dÖt may ViÖt Nam lµ Trung Quèc. Trung Quèc gi÷ vÞ trÝ hµng ®Çu trong ngµnh dÖt may thÕ giíi vÒ s¶n l­îng sîi b«ng, v¶i b«ng vµ s¶n phÈm may mÆc vµ ®øng thø hai vÒ sîi ho¸ häc. KÓ tõ ®Çu nh÷ng n¨m 90, Trung Quèc lu«n lµ mét trong nh÷ng n­íc ®øng ®Çu thÕ giíi vÒ xuÊt khÈu hµng dÖt vµ may mÆc. Kim ng¹ch xuÊt khÈu chiÕm tû träng ngµy cµng cao trong tæng kim ng¹ch bu«n b¸n hµng dÖt may toµn cÇu. Trung b×nh kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng may chiÕm 20% kim ng¹ch xuÊt khÈu toµn cÇu trong ®ã c¸c thÞ tr­êng truyÒn thèng lµ: NhËt B¶n, Hång K«ng, Mü, EU. Bèn thÞ tr­êng chÝnh nµy chiÕm trªn 80% tæng gi¸ trÞ xuÊt khÈu hµng dÖt may cña Trung Quèc n¨m 2002. Sau khi gia nhËp WTO, ®Õn n¨m 2010, kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng may cña Trung Quèc sÏ chiÕm ®Õn 47% thÞ tr­êng may mÆc cña thÕ giíi( theo dù ®o¸n cña c¸c chuyªn gia nghiªn cøu thÕ giíi). Ngµnh dÖt may cña Trung Quèc lµ mét ngµnh cã søc c¹nh tranh m¹nh nhÊt trªn thÞ tr­êng thÕ giíi v× ngµnh nµy cã nhiÒu lîi thÕ rÊt lín tõ nguyªn liÖu b«ng, x¬, hãa chÊt, thuèc nhuém ®Õn m¸y mãc thiÕt bÞ sîi, dÖt hoµn tÊt ®Òu do c¸c ngµnh s¶n xuÊt trong n­íc cung cÊp céng víi gi¸ nh©n c«ng thÊp vµ c¸c chÝnh s¸ch hç trî xuÊt khÈu cña chÝnh phñ Trung Quèc ®· lµm cho ngµnh nµy ph¸t triÓn nhanh chãng. Bªn c¹nh Trung Quèc th× c¸c ®èi thñ c¹nh tranh kh¸c nh­: Hµn Quèc, §µi Loan, Th¸i Lan, Singapore, Philippines… lµ c¸c n­íc xuÊt khÈu hµng may víi kim ng¹ch xuÊt khÈu cao h¬n ViÖt Nam bëi hä t¹o ®­îc nhiÒu lîi thÕ h¬n so víi c¸c s¶n phÈm hµng dÖt may cñaViÖt Nam. N¨m 2001, kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng may cña Th¸i Lan b»ng 4 lÇn, Trung Quèc b»ng h¬n 25 lÇn cña ViÖt Nam. Ngoµi ra, Ên ®é, céng hoµ d©n chñ nh©n d©n TriÒu Tiªn còng lµ nh÷ng nhµ s¶n xuÊt t¬ lôa cã tiÕng mµ c¸c doanh nghÞªp ViÖt Nam ph¶i tÝnh ®Õn khi tham gia vµo thÞ tr­êng khu vùc vµ thÕ giíi. Râ rµng ®èi víi ngµnh dÖt may ViÖt Nam cã qu¸ nhiÒu ®èi thñ c¹nh tranh nÆng ký. §iÒu nµy lµm cho møc ®é c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng xuÊt khÈu thÕ giíi rÊt gay g¾t vµ quyÕt liÖt buéc c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ph¶i ®Çu t­ ®óng møc vÒ mäi ph­¬ng diÖn ®Ó trô ®­îc mét c¸ch v÷ng vµng trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. 12. Nhµ cung øng Trong s¶n xuÊt dÖt may , nguyªn liÖu ®ãng vai trß quan träng vµ cã ¶nh h­ëng quyÕt ®Þnh ®Õn chÊt l­îng s¶n phÈm vµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt. Ngµnh dÖt may ViÖt Nam sö dông c¸c nguyªn liÖu chÝnh lµ: b«ng x¬, x¬ sîi tæng hîp, len, ®ay ,t¬ t»m, x¬ liber kh¸c, c¸c lo¹i ho¸ chÊt c¬ b¶n kh¸c vµ thuèc nhuém…trong ®ã quan träng nhÊt lµ b«ng x¬ vµ x¬ sîi tæng hîp. Do kh«ng chñ ®éng ®­îc nguån nguyªn liÖu(80%% nguyªn liÖu sö dông cho ngµnh dÖt may ph¶i nhËp tõ n­íc ngoµi)nªn ngµnh dÖt may ViÖt Nam ph¶i chÞu søc Ðp nÆng nÒ cña viÖc t¨ng gi¸ nguyªn liÖu trªn thÕ giíi. MÆt kh¸c, nguån nguyªn liÖu phô thuéc vµo nhËp khÈu mµ kh«ng thèng nhÊt ë mét vµi ®¬n vÞ cã chøc n¨ng nhËp vµ do nhiÒu ®Çu mèi, thËm chÝ kh«ng ph¶i ngµnh dÖt may vÉn ®øng ra nhËp vµ ph©n phèi theo nhiÒu lo¹i gi¸ kh¸c nhau, lµm cho biÕn ®éng gi¸ ®Çu vµo khiÕn ®Çu ra kh«ng æn ®Þnh.HiÖn nay phÇn lín nguyªn liÖu sö dông cho ngµnh dÖt may ph¶i nhËp tõ Trung Quèc. Ngoµi ra cßn nhËp cña mét sè n­íc nh­:Th¸i Lan,Australia,Hµn Quèc,Pakistan…lµm ¶nh h­ëng ®Õn hiÖu qu¶ kinh tÕ cña ngµnh dÖt may, g©y nªn t×nh tr¹ng bÞ ®éng trong ®iÒu hµnh s¶n xuÊt… 1.3. .Kh¸ch hµng ThÞ tr­êng ®­îc hiÓu lµ nh÷ng nhãm kh¸ch hµng. QuyÒn lùc th­¬ng l­îng cña nhãm kh¸ch hµng nµy xÐt vÒ tæng thÓ lµ mét trong nh÷ng lùc l­îng c¹nh tranh c¬ b¶n quyÕt ®Þnh kh¶ n¨ng sinh lîi tiÒm tµng cña mét ngµnh. C¸c kh¸ch hµng lµ kh¸c nhau, viÖc lùa chän kh¸ch hµng lµ mét yÕu tè chiÕn l­îc.Sù lùa chän kh¸ch hµng cã thÓ t¸c ®éng m¹nh ®Õn tØ lÖ t¨ng tr­ëng cña ngµnh vµ cã thÓ gi¶m tíi møc tèi thiÓu quyÒn lùc cña kh¸ch hµng . Hµng dÖt may ViÖt Nam hiÖn ®ang xuÊt khÈu vµo hai khu vùc : thÞ tr­êng cã h¹n ng¹ch vµ thÞ tr­êng phi h¹n ng¹ch. Trong thÞ tr­êng cã h¹n ng¹ch quan träng nhÊt lµ thÞ tr­êng EU.Thêi gian gÇn ®©y, viÖc xuÊt khÈu hµng dÖt may vµo EU trë nªn khã kh¨n h¬n v× kiÓm tra chÊt l­îng g¾t gao vµ phÝa EU g©y søc Ðp ®èi víi ta. Mü lµ thÞ tr­êng xuÊt khÈu dÖt may rÊt hÊp dÉn,cã thÓ khai th¸c lîi thÕ tõ ®Æc ®iÓm cña thÞ tr­êng Mü.Tuy nhiªn vµo thÞ tr­êng Mü cÇn ph¶i chó ý ®Õn c¸c vÊn ®Ò nh­: quy dÞnh rÊt kh¾t khe vÒ nh·n hiÖu, biÓu t­îng hµng may… NhËt B¶n lµ thÞ tr­êng phi h¹n ng¹ch quan träng nhÊt. Nh­ng trong thêi gian gÇn ®©y, xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng nµy còng gÆp nhiÒu khã kh¨n do nÒn kinh tÕ NhËt B¶n vÉn tiÕp tôc suy tho¸i, lµm gi¶m søc mua cña ng­êi d©n. 2 . Nhãm nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp dÖt may ViÖt Nam 2.1.Marketing Marketing lµ thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc bao gåm viÖc ®Þnh gi¸, xóc tiÕn b¸n hµng, qu¶ng c¸o vµ ph©n phèi gióp cho doanh nghiÖp b¸n ®­îc hµng ho¸ vµ gi÷ ®­îc vÞ trÝ trªn thÞ tr­êng so víi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh. §Æc biÖt c¸c doanh nghiÖp dÖt may cÇn qu¶ng b¸ s¶n phÈm hµng hãa cña m×nh ®Ó tiªu thô ®­îc s¶n phÈm trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. Xóc tiÕn rh­¬ng m¹i lµ vÊn ®Ò bøc xóc cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu, ®Ó ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ cao, c«ng t¸c nµyph¶i ®­îc ®Èy m¹nh ë c¶ 3 cÊp: chÝnh phñ, c¸c bé, c¸c c¬ quan xóc tiÕn th­¬ng m¹i vµ c¸c doanh nghiÖp. C¸c doanh nghiÖp cã thÓ chñ ®éng t×m kiÕm kh¸c hµng qua c¸c biÖn ph¸p xóc tiÕn xuÊt khÈu nh­: Internet, héi chî, triÓn l·m, ®¹i lý… Hîp t¸c liªn kÕt më v¨n phßng ®¹i diÖn th­¬ng m¹i t¹i c¸c thÞ tr­êng xuÊt khÈu. ViÖc ®Þnh ra ®­îc c¸c chÝnh s¸ch Marketing thÝch hîp sÏ gióp cho c¸c doanh nghiÖp c¹nh tranh víi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng ®Ó chiÕm lÜnh vµ më réng ®­îc thÞ tr­êng. 2.2 .Nguån nh©n lùc Nguån nh©n lùc cã vai trß quyÕt ®Þnh vµ ¶nh h­ëng tíi sù thµnh b¹i cña mét doanh nghiÖp. Lao ®éng cña doanh nghiÖp lµ mét yÕu tè ®Çu vµo c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Doanh nghiÖp sö dông lao ®éng cã kü n¨ng cµng cao th× cµng hiÖu qu¶ vµ thùc hiÖn nhiÖm vô mét c¸ch nhanh h¬n vµ chÝnh x¸c h¬n so víi c¸c lao ®éng cã kü n¨ng thÊp. Do vËy nguån nh©n lùc tèt lµ mét ®¶m b¶o cho sù ph¸t triÓn l©u dµi vµ bÒn v÷ng. C¸c doanh nghiÖp dÖt may cÇn mét ®éi ngò lín c«ng nh©n lµnh nghÒ, c¸n bé qu¶n lý, kü s­ thùc hµnh, nhµ thiÕt kÕ thêi trang, thiÕt kÕ mÉu m· cho ®Õn gi¸m ®èc doanh nghiÖp vµ c¸n bé qu¶n lý cÊp cao ®Ó ®¶m b¶o ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶, gãp phÇn n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm dÖt may ®Æc biÖt lµ trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. 2.3 .Tµi chÝnh Tµi chÝnh cña c¸c doanh nghiÖp cã thÓ t¹o lËp ®iÓm m¹nh hay ®iÓm yÕu. Thùc vËy, kh¶ n¨ng tµi chÝnh cã thÓ ¶nh h­ëng ®Õn kh¶ n¨ng cña doanh nghiÖp ®èi víi viÖc x©y dùng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm, dÞch vô mµ yªu cÇu cÇn cã nh÷ng kho¶n ®Çu t­ thÝch hîp. Kh¶ n¨ng t¹o lËp vÞ thÕ tµi chÝnh cña mét doanh nghiÖp phô thuéc vµo viÖc doanh nghiÖp lËp kÕ ho¹ch cho sù ph¸t triÓn cña nã nh­ thÕ nµo theo c¸ch nh×n cña ng©n hµng vµ c¸c nhµ ®Çu t­. §èi víi ngµnh s¶n xuÊt dÖt may, do cã ®Æc ®iÓm lµ kh«ng ®ßi hái vèn lín, l¹i thu håi vèn nhanh vµ sö dông nhiÒu lao ®éng nªn møc ®é c¹nh tranh cña ngµnh nµy rÊt cao. Do vËy, doanh nghiÖp muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn ph¶i cã nguån lùc vÒ tµi chÝnh kh¸ cao. 2.4 . C¬ së h¹ tÇng C¬ së h¹ tÇng gióp cho doanh nghiÖp ®¹t ®­îc môc tiªu mét c¸ch cã hiÖu qu¶ vµ lµ m«i tr­êng trong ®ã tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng t¹o ra gi¸ trÞ kh¸c diÔn ra. Tr­íc hÕt, c¬ së h¹ tÇng gióp cho doanh nghiÖp cã thÓ thóc ®Èy, duy tr× hiÖu qña trªn ph¹m vi doanh nghiÖp vµ khuyÕn khÝch sù hîp t¸c gi÷a c¸c bé phËn chøc n¨ng trong viÖc theo ®uæi môc tiªu hiÖu qu¶. C¸c doanh nghiÖp cÇnph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c bé phËn chøc n¨ng ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ siªu ng¹ch, n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cho c¸c s¶n phÈm cña doanh nghiÖp . Ch­¬ng II Thùc tr¹ng vÒ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng dÖt may ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng quèc tÕ I – T×nh h×nh xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m qua Ngµnh may ViÖt Nam thùc sù khëi s¨c tõ thËp niªn 90 vµ cã tèc ®é t¨ng tr­ëng kh¸ nhanh. Sè liÖu vÒ tèc ®é t¨ng xuÊt khÈu cña hµng dÖt may ViÖt Nam trªn ba thÞ tr­êng chñ yÕu: Mü , EU vµ NhËt B¶n ®· ph¶n ¸nh nh÷ng cè g¾ng lín cña ngµnh nµy trong h¬n m­êi n¨m qua. Hµng may ViÖt Nam xuÊt khÈu giai ®o¹n 1994-2000 sang thÞ ttr­êng Mü ch­a ®¸ng kÓ , tèc ®é t¨ng xuÊt khÈu ®¹t trung b×nh 52,6 % / n¨m. Nh­ng víi sù më ®­êng cña HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt Nam - Hoa Kú th× kim ng¹ch xuÊt khÈu vµo Mü ®· t¨ng nhanh tõ 49 triÖu USD n¨m 2001 lªn 975 triÖu USD n¨m 2002 vµ theo HiÖp ®Þnh dÖt may ViÖt Nam - Hoa Kú võa ký, h¹n ng¹ch nhËp khÈu hµng dÖt may cña ViÖt Nam n¨m 2003 ­íc ®¹t 1,7 tû USD vµ triÓn väng t¨ng tr­ëng æn ®Þnh trong nh÷ng n¨m tíi. EU ®­îc coi lµ thÞ tr­êng chÝnh, kh¸ quen thuéc cña ngµnh may ViÖt Nam, khi ViÖt Nam ký HiÖp ®Þnh hµng DÖt- May vµo n¨m 1992 th× tõ n¨m 1993 ®Õn 1997, tèc ®é t¨ng tr­ëng xuÊt khÈu hµng dÖt may ®¹t h¬n 23%/ n¨m. Vµ h¹n ng¹ch giai ®o¹n 1998 -2000 t¨ng thªm 40% so víi giai do¹n tr­íc vµ tho¶ thuËn s¬ bé cho giai ®o¹n 2003-2005 cã møc t¨ng tõ 50- 70% tuú theo nhãm hµng.Tuy nhiªn, 2 n¨m 2001 vµ 2002 kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may sang EU ®ang cã xu h­íng gi¶m tõ 617 triÖu USD n¨m 2001 xuèng cßn 540 triÖu USD n¨m 2000 ( gi¶m 12%) NhËt b¶n lµ thÞ tr­êng kh«ng h¹n ng¹ch lín nhÊt cña ViÖt Nam víi kim ng¹ch xuÊt khÈu t¨ng nhanh, ®Æc biÖt kÓ tõ n¨m 1994. N¨m 1997, ViÖt Nam ®· trë thµnh mét trong bÈy n­íc xuÊt khÈu quÇn ¸o lín nhÊt vµo NhËt B¶n víi thÞ ttr­êng hµng dÖt thoi lµ 3,6% vµ dÖt kim lµ 2,3%. Nh­ng kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may sang NhËt B¶n ®ang trong chiÒu h­íng gi¶m, n¨m 2000 ®· ®¹t 619 triÖu USD t¨ng 5% so víi n¨m tr­íc nh­ng n¨m 2001 gi¶m 0,5% cßn 616 triÖu USD vµ n¨m 2002 lµ 419 triÖu USD, gi¶m 20%. Tuy nhiªn, còng nh­ ë c¸c thÞ tr­êng kh¸c, hµng may ViÖt Nam còng chØ chiÕm tû lÖ rÊt nhá bÐ trong tæng nhËp khÈu cña thÞ tr­êng nµy: n¨m 2001 tû träng hµng dÖt may ViÖt Nam lµ 3,18%. Trong 10 n¨m trë l¹i ®©y ngµnh dÖt may ®· chøng tá lµ mét ngµnh c«ng nghiÖp mòi nhän trong nÒn kinh tÕ, cã nh÷ng b­íc tiÕn v­ît bËc trong lÜnh vùc xuÊt khÈu. Tõ n¨m 1991 ®Õn nay, kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may n­íc ta kh«ng ngõng t¨ng. N¨m 1991, tæng gi¸ trÞ xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam chØ ®¹t 158 triÖu USD, ®Õn n¨m 1998 ®· gÊp 9,18 lÇn, ®¹t 1450 triÖu USD, t­¬ng ®­¬ng víi tèc ®é t¨ng tr­ëng b×nh qu©n hµng n¨m lµ 43,5% tøc kho¶ng 160 triÖu USD/n¨m. N¨m 2001 kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may ®¹t 2 tû USD gÊp 16,9 lÇn so víi n¨m 1990 vµ chiÕm tû träng 13,25% trong c¬ cÊu c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu. Kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may n¨m 2003 ®¹t 3,6 tû USD, t¨ng thªm 30% so víi n¨m 2002 lµ mét th¾ng lîi lín cña ngµnh dÖt may. Nã kh«ng chØ gãp phÇn ®­a kim ng¹ch xuÊt khÈu nãi nhung cña c¶ n­íc t¨ng 20% mµ cßn t¹o c¬ së v÷ng ch¾c cho sù t¨ng tr­ëng xuÊt khÈu trong nh÷ng n¨m sau. Hµng dÖt may ViÖt Nam hiÖn ®ang xuÊt khÈu vµo hai khu vùc thÞ tr­êng : thÞ tr­êng cã h¹n ng¹ch vµ thÞ tr­êng phi h¹n ng¹ch.Trong c¸c thÞ tr­êng xuÊt khÈu ®ã th× ba thÞ tr­êng quan träng nhÊt lµ: thÞ tr­êng Mü ,thÞ tr­êng Eu vµ thÞ tr­êng NhËt B¶n víi t×nh h×nh xuÊt khÈu nh­ sau: 1.T×nh h×nh xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng Mü 1.1.Kim ng¹ch xuÊt khÈu Hoa Kú lµ n­íc ®øng ®Çu thÕ giíi vÒ nhËp khÈu hµng may mÆc. Hµng n¨m Hoa Kú nhËp khÈu kho¶ng 50-60 tû USD hµng may mÆc vµ dÖt. Kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may cña ViÖt Nam sang thÞ tr­êng Hoa Kú t¨ng dÇn lªn qua c¸c n¨m, tõ 19,74 triÖu USD n¨m 1994 lªn tíi 26,34 triÖu USD n¨m 1998 vµ ®¹t 49,57 triÖu USD n¨m 2000. N¨m 2002 con sè nµy lµ 975 triÖu USD vµ ­íc ®¹t 1,7 tû USD n¨m 2003.Tuy nhiªn tû träng kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam xuÊt khÈu sang Mü l¹i cã xu h­íng gi¶m dÇn. NÕu n¨m 1998 chiÕm 8,4% sang Mü th× ®Õn n¨m 1999 lµ 5,8% vµ n¨m 2001 chØ cßn 4,4% trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu, trong khi kim ng¹ch xuÊt khÈu tuyÖt ®èi vÉn t¨ng. Mü nhËp khÈu hµng dÖt may chñ yÕu lµ tõ Hång K«ng, §µi Loan, Hµn Quèc, Trung Quèc. Nh÷ng n­íc nµy chiÕm 1/2 khèi l­îng hµng dÖt may NhËp khÈu vµo Mü. HiÖn nay, HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ®· cã hiÖu lùc, møc thuÕ hµng may mÆc gi¶m tõ 68,9% xuèng cßn 13,4%vµ hµng dÖt tõ 51,1% xuèng cßn 10,3%. NÕu tíi ®©y, ViÖt Nam ®­îc h­ëng møc thuÕ suÊt nµy th× ch¾c ch¾n kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sÏ gia t¨ng m¹nh mÏ. 1.2. Chñng lo¹i hµng Hµng dÖt may cña ViÖt Nam vµo Mü chñ yÕu lµ: s¬ mi nam, com lª, ¸o kho¸c nam, g¨ng tay ®an mãc, ¸o s¬ mi ®an mãc cña n÷ . Cßn c¸c mÆt hµng kh¸c nh­:¸o Jacket, bé quÇn ¸o, ¸o Blu nam n÷ cho ng­êi lín, ¸o nÞt nam n÷ cho trÎ em, hµng may cho trÎ s¬ sinh, v¸y ng¾n, v¸y dµi, ®å ngñ, ®å lãt, ¸o gèi , ch¨n…chØ ë vÞ trÝ khiªm tèn . Cßn c¸c s¶n phÈm dÖt kim ch­a th©m nhËp ®­îc vµo thÞ tr­êng Mü mµ ng­îc l¹i cßn ph¶i nhËp khÈu tõ Mü. 2 .T×nh h×nh xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng EU 2.1.Kim ng¹ch xuÊt khÈut EU lµ thÞ tr­êng cã h¹n ng¹ch quan träng vµ tiªu biÓu nhÊt. Lµ mét thÞ tr­êng ®«ng d©n kho¶ng 380 triÖu ng­êi víi søc tiªu dïng v¶i cao(17 kg/ng­êi) . Tr­íc n¨m 1990, kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may gi÷a ViÖt Nam - EU hÕt søc nhá bÐ, do quan hÖ hai bªn ch­a ®­îc b×nh th­êng ho¸. KÓ tõ khi HiÖp ®Þnh bu«n b¸n hµng dÖt may ký ngµy 15/12/1992vµ cã hiÖu lùc ngµy1/1/1993, tr¶i qua bèn lÇn söa ®æi, bæ sung. N¨m 1992, ViÖt Nam xuÊt khÈu sang EU kho¶ng gÇn 200 triÖu USD nh­ng ®Õn n¨m 2002, sau 10 n¨m ViÖt Nam ®· xuÊt khÈu sang EU kho¶ng 550 triÖu USD hµng dÖt may hµng n¨m. Trong lÇn ®µm ph¸n míi nhÊt tõ 12-15 /2/2003, EU ®· dµnh cho ViÖt Nam møc t¨ng tr­ëng ®ét ph¸.TÊt c¶ c¸c cat nãng, EU®Òu t¨ng cho ViÖt Nam tõ 50-70%. §Õn n¨m 2003,hy väng c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cã thÓ xuÊt khÈu sang EU kho¶ng 550 triÖu USD. 2.2. Chñng lo¹i hµng VÒ chñng lo¹i hµng xuÊt khÈu sang EU, hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam míi chØ tËp trung vµo s¶n xuÊt mét sè s¶n phÈm, c¸c m· hµng nãng nh­: ¸o Jacket, ¸o s¬ mi, quÇn ¢u, ¸o len , ¸o dÖt kim, quÇn ¸o.T.Shirt vµ Polo Shirt, quÇn dÖt kim, bé quÇn ¸o b¶o hé lao ®éng, ¸o kho¸c nam vµ ¸o s¬ mi n÷ … 3. T×nh h×nh xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng NhËt B¶n 3.1.Kim ng¹ch xuÊt khÈu NhËt B¶n lµ thÞ tr­êng kh«ng h¹n ng¹ch lín nhÊt, ®øng thø 3 trong c¸c n­íc nhËp khÈu hµng dÖt may cña ViÖt Nam. Víi sè d©n trªn 127 triÖu d©n, lµ mét thÞ tr­êng rÊt tiÒm n¨ng. Kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may cña ViÖt Nam sang NhËt B¶n t¨ng hµng n¨m, ®Õn n¨m 2000 ®¹t cao nhÊt lµ 620 triÖu USD vµ thÞ phÇn ®¹t kho¶ng 29%. Sau ®ã ®Õn n¨m 2001 l¹i gi¶m 5% so víi n¨m 2000 cßn 592 triÖu USD, n¨m 2002 l¹i gi¶m 20% so víi n¨m 2001 ®¹t 419 triÖu USD. N¨m 2003 ViÖt Nam xuÊt khÈu sang NhËt kho¶ng 480 triÖu USD trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu s¶n phÈm dÖt may ( 3,7 tû USD) . 3.2. Chñng lo¹i hµng C¸c s¶n phÈm cña ViÖt Nam xuÊt khÈu vµo NhËt B¶n chñ yÕu lµ hµng may mÆc nh­: ¸o Jacket, quÇn ¸o thÓ thao, quÇn ©u, s¬ mi n÷, s¬ mi nam, quÇn ¸o lãt cho nam, n÷, quÇn ¸o dÖt kim cña nam n÷. Cßn c¸c mÆt hµng kh¸c xuÊt khÈu sang NhËt B¶n vÉn cßn h¹n chÕ  B¶ng1: kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m qua §¬n vÞ: triÖu USD N¨m N¨m Tæng knxk Knxk sang NhËt B¶n Knxk sang EU Knxk sang Mü Knxk sang thÞ tr­êng kh¸c 1996 1.150 248 225 9,1 668 1997 1.349 325 410 12 612 1998 1.351 1.351 321 521 26,34 483 1999 1.747 417 605 34 690,9 2000 1.892 620 599 49,57 725,5 2001 1.962 588 617 44,6 710 2002 2.710 419 540 975 775 2003 3.602 480 550 1.731 840 Nguån: Bé th­¬ng m¹i vµ tæng c«ng ty VINATEX C¬ cÊu hµng dÖt may xuÊt khÈu cña ViÖt Nam ®­îc biÓu hiÖn qua biÓu ®å. §¬n vÞ : TriÖu USD III - Ma trËn SWOT vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng dÖt may ViÖt Nam Trong qu¸ tr×nh héi nhËp thÞ tr­êng khu vùc vµ thÕ giíi. Ngµnh dÖt may ViÖt Nam ®ang cã nhiÒu c¬ héi, song còng ®øng tr­íc nh÷ng th¸ch thøc lín. Ph©n tÝch SWOT( Strengths- §iÓm m¹nh, Weaknesses- §iÓm yÕu, Opportunities- C¬ héi vµ Threals- Nguy c¬, th¸ch thøc) ®èi víi ngµnh dÖt may ViÖt Nam cã thÓ nªu ra mét sè nÐt chñ yÕu trong nh÷ng n¨m tr­íc m¾t(xem b¶ng 3) Trªn cÊp ®é ngµnh th× kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng dÖt may ViÖt Nam chñ yÕu ®­îc t¹o ra bëi nguån nh©n lùc víi ®éi ngò nh©n c«ng cã tay nghÒ khÐo lÐo, céng víi chi phÝ tiÒn l­¬ng thÊp. B¶ng2: so s¸nh gi¸ nh©n c«ng ë mét sè n­íc Ch©u ¸. Tªn n­íc Chi phÝ nh©n c«ng (USD/ th¸ng) ViÖt Nam 40 Trung Quèc 45 Indonesia 83 Th¸i Lan 100 Malaixia 120 Singapore 415 Hång K«ng 612 Hµn Quèc 767 §µi Loan 772 Nguån : B¸o c¸o cña Tæng c«ng ty dÖt may ViÖt Nam. HiÖn nay, gi¸ nh©n c«ng rÎ vÉn lµ lîi thÕ trong c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp dÖt may ViÖt Nam nªn vÉn hÊp dÉn c¸c ®¬n ®Æt hµng gia c«ng tõ c¸c n­íc: EU,Mü, NhËt B¶n vµ mét sè n­íc kh¸c. Mét thuËn lîi cho hµng xuÊt khÈu nãi chung vµ cho viÖc xuÊt khÈu hµng may nãi riªng lµ ®ång tiÒn ViÖt Nam cã xu h­íng yÕu ®i trªn c¸c thÞ tr­êng, ®iÒu nµy t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc c¹nh tranh vÒ gi¸. ë cÊp ®é doanh nghiÖp vµ s¶n phÈm th× kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng dÖt may ViÖt Nam lµ rÊt thÊp, do c¸c doanh nghiÖp ch­a quan t©m ®Õn viÖc x©y dùng vµ ph¸t triÓn th­¬ng hiÖu vµ mÉu m· s¶n phÈm, ch­a chó träng ®Õn kh©u thiÕt kÕ vµ kiÓu d¸ng s¶n phÈm. Còng cÇn ph¶i nhÊn m¹nh r»ng mét sè ®iÓm m¹nh cña ngµnh dÖt may ViÖt Nam còng nh­ vÒ c¬ héi mµ chóng ta cã thÓ tËn dông ®­îc hiÖn nay lµ chØ mang tÝnh t¹m thêi. Trong t­¬ng lai cã thÓ kh«ng cßn hoÆc biÕn thµnh c¸c nguy c¬. ViÖc Trung Quèc, §µi Loan ®· ra nhËp WTO vµ th­¬ng m¹i dÖt may ®ang tiÕn gÇn ®Õn thêi ®iÓm 1/1/2005, cét mèc quan träng ®¸nh dÊu sù chÊm døt chÕ ®é h¹n ng¹ch kÐo dµi suèt 30 n¨m kÓ tõ n¨m 1974 víi HiÖp ®Þnh hµng ®a sîi (MFA ) vµ sù b¾t ®Çu thêi kú míi- thêi kú tù do ho¸ th­¬ng m¹i dÖt may. Cuéc c¹nh tranh trong lÜnh vùc nµy sau n¨m 2004 sÏ v« cïng khèc liÖt vµ khi h¹n ng¹ch bÞ rì bá th× hµng may ViÖt Nam sÏ khã c¹nh tranh ®­îc víi s¶n phÈm cña c¸c n­íc kh¸c. Mét thuËn lîi hiÖn nay cña ngµnh dÖt may ViÖt Nam mµ trong t­¬ng lai cã thÓ trë thµnh mét nguy c¬ lµ gi¸ nh©n c«ng thÊp bëi khi ra nhËp WTO, c¸c doanh nghiÖp ph¶i tr¶ c«ng cho ng­êi lao ®éng theo nh÷ng chuÈn mùc chung. Khi ®ã nÕu c¸c doanh nghiÖp dÖt may vÉn tiÕp tôc tr¶ c«ng thÊp th× c¸c n­íc sÏ kh«ng chÊp nhËn s¶n phÈm cña hä. Cßn nÕu t¨ng tiÒn c«ng th× l­îng ®¬n hµng gia c«ng cã thÓ sÏ gi¶m ®i ®¸ng kÓ. Trong t­¬ng lai, ngµnh may mÆc nãi chung vµ tõng doanh nghiÖp dÖt may nãi riªng cÇn cã chiÕn l­îc mÆt hµng mòi nhän trªn c¬ së bÝ quyÕt c«ng nghÖ ®Æc thï, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt nh»m t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cho s¶n phÈm dÖt may ViÖt Nam. B¶ng 3:Ma trËn SWOT Strengths- §iÓm m¹nh Cã nguån nh©n c«ng dåi dµo vµ cã tr×nh ®é L­¬ng giê b×nh qu©n thÊp Chi phÝ s¶n xuÊt/1 phót thÊp h¬n nhiÒu n­íc trong khu vùc Yªu cÇu ®Çu t­ tèi thiÓu ®èi víi chñ doanh nghiÖp Ph­¬ng tiÖn göi hµng vµ vËn chuyÓn quèc tÕ thuËn lîi vµ cã chi phÝ thÊp MiÔn thuÕ nhËp khÈu ®èi víi vËt t­ dïng cho s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu HÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp ®­îc trang bÞ tèt vµ cã ®éi ngò c«ng nh©n ®­îc ®µo t¹o tèt §éi ngò qu¶n lý cã kü n¨ng kinh doanh vµ ®ang chuyÓn sang h×nh thøc tiÕp cËn trùc tiÕp víi kh¸ch hµng. Weaknesses- §iÓm yÕu. Ch­a chñ ®éng t¹o ®­îc nguån nguyªn phô liÖu trong n­íc phï hîp yªu cÇu s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu Sù liªn kÕt víi kh¸ch hµng kÐm ph¸t triÓn: qu¸ phô thuéc vµo c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi, Ýt mèi liªn hÖ víi kh¸ch hµng cuèi cïng Kh¶ n¨ng tiÕp thÞ h¹n chÕ, ®Æc biÖt trong viÖc ®ét ph¸ thÞ tr­¬ng míi HÇu nh­ ch­a cã th­¬ng hiÖu riªng vµ chñng lo¹i s¶n phÈm cßn h¹n chÕ ViÖc ®µo t¹o cßn h¹n chÕ, ®Æc biÖt ®èi víi c¸c nhµ qu¶n lý chuyªn ngµnh Opportunities- C¬ héi Tû gi¸ hèi ®o¸i thùc tÕ cña VND trªn mét sè thÞ tr­êng ®ang yÕu ®i lµm t¨ng kh¶ n¨ng xuÊt khÈu hµng vµo c¸c thÞ tr­êng ®ã. Xu h­íng chuyÓn dÞch hµng dÖt may sang c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. Xu thÕ khu vùc ho¸, toµn cÇu ho¸, tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ, tù do ho¸ th­¬ng m¹i trong ®ã cã th­¬ng m¹i dÖt may theo ATC/WTO. ViÖt Nam tham gia vµo khu vùc mËu dÞch tù do ASEAN(AFTA). Trong t­¬ng lai gÇn, ViÖt Nam sÏ gia nhËp tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi WTO. C¸c sè liÖu xuÊt khÈu qu¸ khø cho thÊy c¸c thÞ tr­êng xuÊt khÈu chñ yÕu cña ViÖt Nam lµ EU,NhËt B¶n. ThÞ tr­êng Mü ®ang cã nhu cÇu lín vÒ hµng dÖt may ViÖt Nam C¸c thÞ tr­êng míi, trong ®ã cã Nga vµ c¸c n­íc SNG lµ nh÷ng thÞ tr­êng tiÒm n¨ng lín ®èi víi hµng dÖt may ViÖt Nam. Threats- Nguy c¬, th¸ch thøc. TÝnh khèc liÖt trong c¹nh tranh ë tÊt c¶ c¸c thÞ tr­êng ®ang t¨ng AFTA sÏ gi¶m c¸c hµng rµo th­¬ng m¹i ë ch©u ¸ vµ khuyÕn khÝch c¹nh tranh khu vùc; nh©n c«ng mét sè n­íc trong khu vùc rÎ h¬n nh­ In®«nesia, Bangladesh… Chi phÝ cho c¸c dÞch vô thuéc kÕt cÊu h¹ tÇng cao: c­íc phÝ ®iÖn tho¹i, dÞch vô viÔn th«ng, gi¸ ®iÖn, n­íc,… C¹nh tranh khèc liÖt tõ phÝa Trung Quèc do ë ®ã c«ng nghiÖp dÖt vµ phô liÖu ®· ph¸t triÓn vµ cã nguån nh©n c«ng rÎ h¬n, n¨ng suÊt lao ®éng cao h¬n. HiÖp ®Þnh dÖt may ViÖt Nam- Hoa Kú quy ®Þnh viÖc khèng chÕ h¹n ng¹ch nhËp hµng dÖt may tõ ViÖt Nam vµo Mü Trung Quèc ra nhËp tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi – WTO. IV - H¹n chÕ vµ nguyªn nh©n trong c¹nh tranh cña hµng dÖt may ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng quèc tÕ 1 .H¹n chÕ Kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng may mÆc n­íc ta hiÖn nay cßn yÕu so víi c¸c n­íc trong khu vùc vµ thÕ giíi. N¨m 1997, Canada xo¸ bá h¹n ng¹ch, mÆt hµng ¸o s¬ mi cña ViÖt Nam ®· kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng c¹nh tranh vµ ph¶i rót khái thÞ tr­êng Canada. §Çu n¨m 2002, EU xo¸ bá h¹n ng¹ch ¸o Jacket, mÆc dï lµ mÆt hµng truyÒn thèng cña c¸c doanh nghiÖp dÖt may ViÖt Nam, nh­ng kim ng¹ch xuÊt khÈu ¸o Jacket vµo EU n¨m 2002 gi¶m xuèng ®¸ng kÓ, chØ cßn 2/3 vµ ®Õn n¨m 2003 chØ cßn 1/2 so víi n¨m 2002. MÆc dï ®©y lµ hai mÆt hµng cã lîi thÕ c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam, nh­ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cßn rÊt h¹n chÕ. Sù h¹n chÕ cña c¸c mÆt hµng dÖt may xuÊt khÈu thÓ hiÖn trªn c¸c mÆt sau: 1.1.VÒ chÊt l­îng s¶n phÈm C¸c s¶n phÈm may mÆc ViÖt Nam ®­îc ®¸nh gi¸ chung lµ cã chÊt l­îng ch­a cao, kh«ng ®ång ®Òu, ®Õn h¬n 60% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu lµ lµm gia c«ng cho n­íc ngoµi, cã nghÜa lµ lµm theo mÉu m· vµ thªo yªu cÇu chÊt l­îng cña bªn n­íc ngoµi. Cßn trong sè xuÊt khÈu trùc tiÕp th× hÇu hÕt lµ ®¸p øng cho ph©n ®o¹n thÞ tr­êng cã nhu cÇu “b×nh d©n” yªu cÇu vÒ chÊt l­îng thÊp, gi¸ rÎ, chØ cã mét sè Ýt s¶n phÈm ®ñ tiªu chuÈn ®¸p øng cho nh÷ng ph©n ®o¹n thÞ tr­êng cã nhu cÇu chÊt l­îng cao. NÕu ®¸nh gi¸ theo chØ sè tr×nh ®é chÊt l­îng th× hµng may mÆc xuÊt khÈu n­íc ta cã chÊt l­îng cßn thÊp so víi c¸c n­íc trong khu vùc vµ thÕ giíi. 1.2.VÒ gi¸ TÝnh tû lÖ gi¸/chÊt l­îng hµng may ViÖt Nam cã tû lÖ cao, do ®ã kh¶ n¨ng c¹nh tranh vÒ gi¸ cho hµng may mÆc xuÊt khÈu cßn nhiÒu h¹n chÕ.ViÖc n©ng cao chÊt l­îng vµ gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ nhiÖm vô cÊp b¸ch cña c¸c doanh nghiÖp may xuÊt khÈu n­íc ta trong thêi gian tíi. 1.3.VÒ c¬ cÊu mÆt hµng vµ kh¶ n¨ng ®æi míi mÆt hµng: C¬ cÊu mÆt hµng dÖt may ViÖt Nam xuÊt khÈu cßn “hÑp”, chñ yÕu tËp trung vµo nh÷ng mÆt hµng ®­îc cÊp h¹n ng¹ch nh­: ¸o s¬ mi, ¸o Jacket vµ tËp trung vµo mét sè thÞ tr­êng chÝnh nh­: Hoa Kú, EU, NhËt B¶n. Kh¶ n¨ng ®æi míi mÆt hµng vµ t¹o ra c¸c mÆt hµng míi cßn chËm, nªn kh¶ n¨ng c¹nh tranh ®Ó më réng thÞ tr­êng cßn nhiÒu h¹n chÕ. Vµo ®Çu n¨m 2005, khi hµng dÖt may xo¸ bá h¹n ng¹ch, c¸c mÆt hµng truyÒn thèng cña ViÖt Nam sÏ gÆp nhiÒu khã kh¨n, ph¶i c¹nh tranh kh«ng c©n søc víi c¸c mÆt hµng cña Trung Quèc, Ên §é, Pakistan, … vèn ®· cã lîi thÕ c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng Hoa Kú, EU, NhËt B¶n vµ khi c¬ cÊu mÆt hµng xuÊt khÈu cßn “hÑp” nÕu bÞ “ tæn th­¬ng” sÏ ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ngµnh may mÆc n­íc ta. 1.4. VÒ tiÕn ®é giao hµng vµ hËu m·i §Ó lu«n lu«n giao hµng ®óng h¹n, ®Æc biÖt ®èi víi thÞ tr­êng cã kho¶ng c¸ch xa nh­ thÞ tr­êng Hoa Kú ®èi víi c¸c doanh nghiÖp vÉn lµ mét vÊn ®Ò hÕt søc khã kh¨n. ViÖc kh«ng th­êng xuyªn giao hµng ®óng h¹n, cã nh÷ng s¶n phÈm kh«ng ®óng quy c¸ch, chÊt l­îng kh«ng phï hîp vµ chËm trÔ trong vÊn ®Ò gi¶i quyÕt khiÕu n¹i kh«ng nh÷ng lµm gi¶m uy tÝn cña c¸c doanh nghiÖp mµ cßn lµm h¹n chÕ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c mÆt hµng . 2. Nguyªn nh©n Nh÷ng tån t¹i vµ h¹n chÕ trªn chñ yÕu lµ do nh÷ng nguyªn nh©n sau: Thø nhÊt, trong nh÷ng n¨m qua, mét kho¶ng thêi gian dµi, c¸c doanh ngiÖp ViÖt Nam ®­îc h­ëng chÕ ®é ­u ®·i cña hµng dÖt may, cho nªn ®· phÇn nµo kh«ng kÝch thÝch ®­îc c¸c doanh nghiÖp n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh, ®æi míi, më réng mÆt hµng mµ cã xu h­íng tËp trung vµo s¶n xuÊt nh÷ng mÆt hµng cã h¹n ng¹ch. Thø hai, hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp may mÆc ViÖt Nam, kÓ c¶ c¸c doanh nghiÖp cã quy m« lín, cã c¬ së vËt chÊt kü thuËt, nhµ x­ëng thiÕt bÞ vµ c«ng nghÖ s¶n xuÊt cßn nghÌo nµn, l¹c hËu, thiÕu c¸c thiÕt bÞ cã tÝnh chuyªn dïng, ch­a ®¸p øng yªu cÇu míi, n¨ng suÊt lao ®éng thÊp, ®Æc biÖt c¸c doanh nghiÖp cã qui m« nhá th­êng lµm gia c«ng th× thiÕt bÞ rÊt l¹c hËu so víi c¸c n­íc trong khu vùc vµ thÕ giíi, lµm ¶nh h­ëng ®Õn n¨ng suÊt, chÊt l­îng. Do ®ã lµm s¶n phÈm may mÆc n­íc ta cã chÊt l­îng thÊp, kh«ng æn ®Þnh, chi phÝ cao, kÐm kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. Thø ba, kh¶ n¨ng cung cÊp thiÕt bÞ, nguyªn vËt liÖu ®Çu vµo cho ngµnh may mÆc n­íc ta phô thuéc vµo nhËp khÈu. HÇu hÕt c¸c thiÕt bÞ, nguyªn phô liÖu ®Çu vµo cung cÊp cho ngµnh may ph¶i nhËp khÈu, tØ lÖ néi ®Þa ho¸ thÊp, gi¸ nhËp khÈu vµ chi phÝ nhËp khÈu cao sÏ bÊt lîi cho s¶n xuÊt kinh doanh. Thø t­, nguån nh©n lùc cña ngµnh may mÆc n­íc ta cßn thiÕu vµ yÕu. ThiÕu nh÷ng nhµ thiÕt kÕ mÉu cã tÝnh chuyªn nghiÖp vµ tr×nh ®é cao, cho nªn kh¶ n¨ng t¹o ra nh÷ng kiÓu mèt phï hîp víi nhu cÇu thÞ tr­êng vµ kh¶ n¨ng ®æi míi mÆt hµng, t¹o ra nh÷ng mÆt hµng míi cßn nhiÒu h¹n chÕ. Theo ®¸nh gi¸ cña c¸c chuyªn gia n­íc ngoµi, kh¶ n¨ng sö dông thiÕt bÞ cña c«ng nh©n may ViÖt Nam chØ ®¹t hiÖu suÊt 70%, trong khi ®ã ë c¸c n­íc khu vùc lµ trªn 90%. N¨ng suÊt lao ®éng cña c«ng nh©n thÊp, ¶nh h­ëng ®Õn chÊt l­îng, chi phÝ vµ thêi gian giao hµng cña hµng may mÆc xuÊt khÈu n­íc ta. Ngoµi ra, vÊn ®Ò qu¶n lý s¶n xuÊt, kinh doanh, kh¶ n¨ng nghiªn cøu , tiÕp cËn , më réng thÞ tr­êng cña c¸c doanh nghiÖp may xuÊt khÈu n­íc ta còng cßn nhiÒu bÊt cËp, cßn ph¶i xuÊt khÈu th«ng qua c¸c trung gian lµ c¸c c«ng ty cña Hµn Quèc, §µi Loan, Hång K«ng… Ch­¬ng III Gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng dÖt may ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng quèc tÕ Kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng dÖt may xuÊt khÈu cña n­íc ta cßn yÕu trong khu vùc vµ thÕ giíi lµ do nh÷ng nguyªn nh©n trªn dÉn ®Õn chÊt l­îng s¶n phÈm dÖt may cña ViÖt Nam cßn thÊp, gi¸ thµnh cao, ch­a chñ ®éng vÒ thÞ tr­êng, tÝnh c¹nh tranh cña s¶n phÈm kh«ng cao, hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh thÊp. Nh­ vËy, lµm thÕ nµo ®Ó hµng dÖt may ViÖt Nam xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng quèc tÕ ®­îc ®¸nh gi¸ lµ cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh cao? Sau ®©y lµ nh÷ng gi¶i ph¸p kh¾c phôc nh÷ng khã kh¨n, tån t¹i nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng dÖt may ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. I - Gi¶i ph¸p tõ phÝa doanh nghiÖp Thø nhÊt, c¸c doanh nghiÖp nªn ®Çu t­ x©y dùng thiÕt bÞ nhµ x­ëng hiÖn ®¹i, trang bÞ nh÷ng thiÕt bÞ may hiÖn ®¹i theo h­íng tiÕp cËn víi c«ng nghÖ cao trong thiÕt kÕ mÉu, trong s¶n xuÊt nh»m n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng vµ h¹ gi¸ thµnh. Thø hai, ngµnh dÖt nªn ®Çu t­ träng ®iÓm ®Ó cã nh÷ng d©y chuyÒn thiÕt bÞ víi c«ng nghÖ s¶n xuÊt hiÖn ®¹i, t¹o ra s¶n phÈm hoµn chØnh, cã chÊt l­îng tèt, gi¸ thµnh h¹, ®ñ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cung cÊp cho ngµnh may mÆc vµ phÊn ®Êu ®Õn n¨m 2010 cã thÓ cung cÊp 60-70% nguyªn phô liÖu cho ngµnh may xuÊt khÈu, t¹o ®iÒu kiÖn cho ngµnh may chñ ®éng ®­îc nguyªn phô liÖu. Trong khi cßn ph¶i nhËp khÈu nguyªn liÖu, ®Ó chñ ®éng cÇn thµnh lËp c¸c kho ngo¹i quan ®Ó c¸c nhµ cung cÊp nguyªn liÖu n­íc ngoµi dù tr÷ hµng cã thÓ cung cÊp kÞp thêi cho c¸c doanh nghiÖp khi ký kÕt ®­îc hîp ®ång xuÊt khÈu cã thÓ nhËp ngay ®­îc nguyªn liÖu phôc vô s¶n xuÊt, ®¶m b¶o ®­îc tiÕn ®é giao hµng. Thø ba, c¸c doanh nghiÖp may ph¶i võa duy tr× ho¹t ®éng gia c«ng quèc tÕ, võa ph¶i ®Èy m¹nh xuÊt khÈu trùc tiÕp. Ho¹t ®éng gia c«ng chñ yÕu ë c¸c doanh nghiÖp cã qui m« nhá ë c¸c tØnh, c¸c doanh nghiÖp cã qui m« lín ë TP.HCM vµ Hµ Néi mµ tr­íc m¾t lµ c¸c c«ng ty thuéc Tæng c«ng ty dÖt may ViÖt Nam cÇn ph¶i ®Èy m¹nh ho¹t ®éng xuÊt khÈu trùc tiÕp, thùc hiÖn ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm vµ ®a d¹ng ho¸ thÞ tr­êng, cã chÝnh s¸ch ®Ó ph¸t triÓn s¶n phÈm míi, thÞ tr­êng míi. Thø t­, c¸c doanh nghiÖp tr­íc khi nhËn c«ng nh©n, c¸n bé qu¶n lý, kÜ s­ thùc hµnh, nhµ thiÕt kÕ thêi tranh, thiÕt kÕ mÉu m·…CÇn ph¶i cã biÖn ph¸p kiÓm tra tr×nh ®é tay nghÒ, kÜ thuËt, tr×nh ®é qu¶n lý, thiÕt kÕ mÉu m·. §ång thêi t¨ng c­êng ®µo t¹o, båi d­ìng c¸c nhµ thiÕt kÕ mÉu theo h­íng më c¸c líp tËp huÊn, mêi c¸c chuyªn gia trong vµ ngoµi n­íc vµ göi ®i ®µo t¹o ë n­íc ngoµi ®Ó cã c¸c nhµ thiÕt kÕ chuyªn nghiÖp, cã tr×nh ®é n¾m b¾t kÞp thêi víi xu thÕ lín trong ngµnh thêi trang. §Æc biÖt lµ mÉu m·, mèt thêi trang quèc tÕ. Thø n¨m, c¸c doanh nghiÖp dÖt may ph¶i tù m×nh n©ng cao tÝnh c¹nh tranh vÒ th­¬ng hiÖu s¶n phÈm, n©ng cao uy tÝn nh·n hiÖu s¶n phÈm ®Ó ®­a dÇn s¶n phÈm dÖt may lªn ®¼ng cÊp chÊt l­îng cao. Tr­íc tiªn, mçi doanh nghiÖp cÇn ph¶i x¸c ®Þnh s¶n phÈm mòi nhän vµ thÞ tr­êng kh¸ch hµng môc tiªu ®Ó cã chiÕn l­îc ®Çu t­ vµ chÝnh s¸ch Marketing thÝch hîp . T¨ng c­êng ho¹t ®éng tiÕp thÞ mét c¸ch chñ ®éng ®ång thêi kÕt hîp víi ch­¬ng tr×nh xóc tiÕn th­¬ng m¹i cña nhµ n­íc ®Ó qu¶ng b¸ th­¬ng hiÖu , tuyªn truyÒn, xóc tiÕn b¸n hµng vµ b¸n hµng trùc tiÕp cho c¸c kh¸ch hµng ë c¸c thÞ tr­êng nhËp khÈu lín vµ tiÒm n¨ng. Ngoµi ra, khi xo¸ bá h¹n ngµch hµng dÖt may, cã thÓ c¸c n­íc ph¸t triÓn sÏ cã c¸c quy ®Þnh vÒ m«i tr­êng, vÒ lao ®éng …Do ®ã, c¸c doanh nghiÖp kh«ng nhõng cÇn ¸p dông hÖ thèng qu¶n lý theo tiªu chuÈn ISO 9000, mµ cßn ph¶i ¸p dông hÖ thèng qu¶n lý m«i tr­¬ng ISO 14000 vµ hÖ thèng tr¸ch nhiÖm x· héi SA 8000…®Ó s¶n phÈm may mÆc n­íc ta cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh, ®ñ tiªu chuÈn ®øng v÷ng vµ ph¸t triÓn trªn thÞ tr­êng quèc tÕ trong thêi gian tíi. II- KiÕn nghÞ víi nhµ n­íc vµ hiÖp héi dÖt may ViÖt Nam 1. KiÕn nghÞ víi nhµ n­íc Thø nhÊt, nhµ n­íc cÇn cã nh÷ng chÝnh s¸ch ­u ®·i, hç trî ®Æc biÖt vÒ l·i suÊt vay ­u ®·i, thuÕ, thÞ tr­êng…§Ó khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ nhanh chãng më réng ®Çu t­ nh»m t¨ng c­êng n¨ng lùc s¶n xuÊt cña ngµnh dÖt may b»ng c¸c biÖn ph¸p tµi chÝnh ®Ó gi¶i quyÕt vèn ®Çu t­ cho ngµnh dÖt may trong t×nh h×nh hiÖn nay.Bªn c¹nh viÖc huy ®éng tèi ®a nguån lùc cña c¸c doanh nghiÖp th× nhµ n­íc cÇn ph¶i cã chÝnh s¸ch hç trî vèn vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp vay vèn ngoµi x· héi. Thø hai, nhµ n­íc cÇn cã c¸c chÝnh s¸ch, biÖn ph¸p hç trî cho c¸c doanh nghiÖp th¸o gì ®­îc phÇn nµo nh÷ng khã kh¨n vÒ nguyªn phô liÖu ®Çu vµo. §Æc biÖt, nhµ n­íc cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn mét sè vïng trång b«ng träng ®iÓm v× ®©y lµ nguån nguyªn liÖu chñ yÕu cña ngµnh dÖt may, gióp cho ngµnh may chñ ®éng ®­îc nguyªn phô liÖu phôc vô cho s¶n xuÊt, n©ng cao hiÖu qu¶ trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ n©ng cao tû lÖ néi ®Þa ho¸, ®¶m b¶o ®óng tiÕn ®é giao hµng. Thø ba, nhµ n­íc cÇn ®Èy m¹nh xóc tiÕn thÞ tr­êng th«ng qua viÖc khuyÕn khÝch vµ hç trî c¸c tæ chøc, doanh nghiÖp më v¨n phßng ®¹i diÖn , chi nh¸nh, cña hµng giíi thiÖu s¶n phÈm, trung t©m xóc tiÕn th­¬ng m¹i tæ chøc héi chî triÓn l·m giíi thiÖu hµng ho¸ thêi trang. KhuyÕn khÝch vµ cã c¬ chÕ hç trî ®Ó c¸c doanh nghiÖp chñ ®éng ra n­íc ngoµi t×m kiÕm thÞ tr­êng ,x¸c lËp hÖ thèng kªnh ph©n phèi, tiªu thô s¶n phÈm t¹i c¸c thÞ tr­êng lín ,dÆc biÖt lµ thÞ tr­êng Mü, EU, NhËt B¶n. Thø t­, nhµ n­íc cÇn më c¸c tr­êng ®¹i häc ®Ó më líp ®µo t¹o dµi h¹n chuyªn ngµnh qu¶n lý cã kiÓm tra chÊt l­îng ®µo t¹o g¾n víi thùc tiÔn vµ cÊp b»ng tèt nghiÖp sau mçi kho¸ häc dïng lµm c¬ së ®Ó tiªu chuÈn ho¸ c¸n bé cña ngµnh .§ång thêi, cÊp kinh phÝ ®µo t¹o cho c¸c tr­êng d¹y nghÒ ®Ó ®µo t¹o miÔn phÝ cho lùc l­îng lao ®éng ë nh÷ng vïng n«ng th«n khã kh¨n nh­ng chÊp nhËn häc nghÒ may c«ng nghiÖp ®Ó vµo lµm viÖc t¹i c¸c doanh nghiÖp. DÜ nhiªn, víi néi dung, ch­¬ng tr×nh, ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y ph¶i ®­îc ®æi míi cho phï hîp víi sù ph¸t triÓn cña ngµnh, yªu cÇu ®ßi hái cña xu thÕ míi. Thø n¨m, nhµ n­íc cÇn cã nh÷ng chÝnh s¸ch hç trî vµ gióp ®ì c¸c doanh nghiÖp dÖt may nhanh chãng x¸c lËp vÇ ®¨ng ký tiªu chuÈn qu¶n lÝ chÊt l­îng quèc tÕ(ISO 9000, ISO 14000, SA 8000…), b¶o hé quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp, b¶n quyÒn, ghi nh·n, m· sè, m· v¹ch theo qui chÕ vµ sím ®¨ng kÝ nh·n hiÖu t¹i thÞ tr­êng quèc tÕ. 2. KiÕn nghÞ víi HiÖp héi dÖt may ViÖt Nam Trong thêi gian qua, HiÖp héi dÖt may ViÖt Nam ®· lµm ®­îc mét sè viÖc nh­:®· kiÕn nghÞ víi ChÝnh phñ ®Ó gi¶i quyÕt viÖc më cöa thÞ tr­êng dÖt may víi Mü, ®· tham gia ®µm ph¸n víi EU ®Ó t¨ng quota dÖt may cho ViÖt Nam, më cña thÞ tr­êng ®Ó viÖt Nam b×nh ®¼ng víi c¸c n­íc kh¸c, quan hÖ víi c¸c tæ chøc n­íc ngoµi quan t©m tíi ViÖt Nam, tæ chøc th«ng tin thÞ tr­êng vµ cung cÊp cho c¸c doanh nghiÖp, xóc tiÕn th­¬ng m¹i ®· tËp trung vµo mét sè thÞ tr­êng:Mü, EU, NhËt B¶n… Trong thêi gian tíi, HiÖp héi cÇn thu thËp t×nh h×nh cung cÊp kÞp thêi cho doanh nghiÖp ®Ó doanh nghiÖp ho¹ch ®Þnh chiÕn l­îc ph¸t triÓn cña m×nh. HiÖp héi cÇn ®¹i diÖn cho doanh nghiÖp t¸c ®éng ®Õn ChÝnh phñ, c¸c ban ngµnh nh»m ®­a ra ®èi s¸ch, c¬ chÕ thuËn lîi h¬n cho doanh nghiÖp vµ ®¹i diÖn cho doanh nghiÖp tham gia víi c¸c tæ chøc n­íc ngoµi, víi HiÖp héi dÖt may thÕ giíi, c¸c tæ chøc cã vai trß t¸c ®éng ®Õn chÝnh s¸ch quèc tÕ víi ViÖt Nam ®Ó t¹o m«i tr­êng thuËn lîi cho ngµnh dÖt may ViÖt Nam ph¸t triÓn. HiÖp héi nªn cã c¸c hç trî doanh nghiÖp b»ng c¸ch x©y dùng, giíi thiÖu h×nh ¶nh dÖt may ViÖt nam trªn thÞ tr­êng quèc tÕ, xóc tiÕn cho c¸c doanh nghiÖp t×m kiÕm thÞ tr­êng ®Ó ®Èy m¹nh xuÊt khÈu, t¹o nªn søc c¹nh tranh víi ®èi thñ c¹nh tranh n­íc ngoµi. KÕt luËn Trong xu thÕ héi nhËp vµ toµn cÇu ho¸, ngµnh dÖt may ViÖt Nam ®ang ®øng tr­íc nh÷ng c¬ héi vµ th¸ch thøc lín. Do ®ã, vÊn ®Ò n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cho hµng dÖt may ViÖt Nam xuÊt khÈu lµ chiÕn l­îc l©u dµi vµ hÕt søc khã kh¨n. Nh­ng thùc sù ®ã lµ h­íng ph¸t triÓn tÝch cùc vµ ®óng ®¾n trong bèi c¶nh c¹nh tranh trong v« cïng khèc liÖt trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. Nh÷ng viÖc mµ chóng ta d· vµ dang tiÕn hµnh chØ lµ “ B­íc ®i ®Çu tiªn trªn con ®­êng ®Çy gian khã Êy”. §Ò ¸n ®· hoµn thµnh nh÷ng nhiÖm vô chñ yÕu sau: - HÖ thèng ho¸ c¸c lÝ luËn c¬ b¶n vÒ kh¶ n¨ng c¹nh tranh vµ c¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña ngµnh vµ cu¶ doanh nghiÖp dÖt may ViÖt Nam. - Ph©n tÝch thùc tr¹ng vÒ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng dÖt may ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng quèc tÕ: ®­a ra tèc ®é xuÊt khÈu cña hµng dÖt may ViÖt Nam, t×nh h×nh xuÊt khÈu vµ ph©n tÝch ma trËn SWOT vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng may ViÖt Nam. - Ph©n tÝch nh÷ng h¹n chÕ vµ nguyªn nh©n cña nh÷ng h¹n chÕ ®ã trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. - §Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p tõ phÝa doanh nghiÖp , Nhµ n­íc vµ hiÖp héi dÖt may ViÖt Nam nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cho hµng dÖt may ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. ViÖc ®­a ra c¸c gi¶i ph¸p lµ cÇn thiÕt vµ cã ý nghÜa thiÕt thùc trong viÖc thùc hiÖn th¾ng lîi môc tiªu chiÕn l­îc ph¸t triÓn cña ngµnh dÖt may viÖt nam ®Õn n¨m 2010. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù h­íng dÉn vµ gãp ý tËn t×nh cña Th.S NguyÔn §×nh Trung ®· gióp em hoµn thµnh ®Ò ¸n nµy. Môc lôc Lêi më ®Çu 1 Ch­¬ngI: Mét sè vÊn ®Ò vÒ kh¶ n¨ng c¹nh tranh 3 I - Kh¸i niÖm 3 C¹nh tranh lµ g×? 3 Kh¶ n¨ng c¹nh tranh lµ g×? 4 II - Ph©n lo¹i kh¶ n¨ng c¹nh tranh: 4 Kh¶ n¨ng c¹nh tranh quèc gia 5 Kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp 5 Kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm 5 III - C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng dÕn kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña dÖt may ViÖt Nam 6 Nhãm nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña ngµnh dÖt may ViÖt Nam 6 C¸c ®èi thñ c¹nh tranh hiÖn t¹i vµ tiÒm Èn 6 Nhµ cung øng 7 Kh¸ch hµng 8 2. Nhãm nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp dÖt may ViÖt Nam 8 Marketing 8 Nguån nh©n lùc 9 Tµi chÝnh 9 C¬ së h¹ tÇng 9 Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng vÒ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng dÖt may ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng quèc tÕ 11 I-T×nh h×nh xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m qua 11 T×nh h×nh xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam sang thÞ tr­êng Mü 12 Kim ng¹ch xuÊt khÈu 12 Chñng lo¹i hµng 13 T×nh h×nh xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam sang thÞ tr­êng EU 13 Kim ng¹ch xuÊt khÈu 13 Chñng lo¹i hµng T×nh h×nh xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam sang thÞ tr­êng NhËt B¶n 14 Kim ng¹ch xuÊt khÈu 14 Chñng lo¹i hµng 14 III -Ma trËn SWOT vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng dÖt may ViÖt Nam 16 IV - H¹n chÕ vµ nguyªn nh©n trong c¹nh tranh cña hµng dÖt may ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng quèc tÕ 19 H¹n chÕ: 19 VÒ chÊt l­îng s¶n phÈm 19 VÒ gi¸ 19 VÒ c¬ cÊu mÆt hµng vµ kh¶ n¨ng ®æi míi mÆt hµng 19 VÒ tiÕn ®é giao hµng vµ hËu m·i 20 Nguyªn nh©n : 20 Ch­¬ngIII. Gi¶i ph¸p cÇn tiÕn hµnh ®Ó n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng dÖt may ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng quèc tÕ: 22 I - Gi¶i ph¸p tõ phÝa doanh nghiÖp 22 II – KiÕn nghÞ víi Nhµ n­íc vµ HiÖp héi dÖt may ViÖt Nam 23 KiÕn nghÞ víi Nhµ n­íc 23 KiÕn nghÞ víi hiÖp héi dÖt may ViÖt Nam 25 KÕt luËn 26 Tµi liÖu tham kh¶o S¸ch: 1.Gi¸o tr×nh:Kinh TÕ vµ Qu¶n Lý C«ng NghiÖp- GS.PTS NguyÔn §×nh Phan. Nhµ xuÊt b¶n gi¸o dôc n¨m 1999. 2.ViÖt Nam víi tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. Nhµ xuÊt b¶n thèng kª n¨m 2003 3.Tæng quan vÒ c¹nh tranh c«ng nghiÖp ViÖt Nam- UNIDO&DSI. Nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia n¨m 2003. 4. N©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh quèc gia- CIEM&UNDP Nhµ xuÊt b¶n giao th«ng vËn t¶i n¨m 2003. B¸o, t¹p chÝ: 5.XuÊt khÈu hµng dÖt may sÏ ph¶i c¹nh tranh quyÕt liÖt-Thuú D­¬ng. T/C C«ng NghiÖp &Th­¬ng M¹i ViÖt Nam. 6.Thö t×m hiÓu kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña ngµnh C«ng NghiÖp DÖt- May ViÖt Nam-D­¬ng §×nh Gi¸m. T/C Nghiªn Cøu – Trao §æi Sè 4/2003. 7.Thêi c¬ vµ th¸ch thøc víi ngµnh may mÆc ViÖt Nam. T/C DÖt May vµ Thêi Trang ViÖt Nam Sè 10/2003. 8.Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng dÖt may ViÖt Nam trong héi nhËp quèc tÕ- Vò ThÞ NguyÖt Nga. T/C Kinh tÕ Ch©u ¸- Th¸i B×nh D­¬ng Sè 1(42), 2/2003. 9.Gi¶i ph¸p n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng dÖt may ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng quèc tÕ-§an TuÊn Anh. T/C Kinh TÕ vµ Ph¸t TriÓn Sè 111/2003. 10.Gi¶i ph¸p thóc ®Èy xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam sang thÞ tr­êng EU- NguyÔn thÞ H­êng. T/C Nghiªn Cøu- Trao §æi Sè 9/2003. 11. B«ng nguån nguyªn liÖu chñ yÕu cho ngµnh dÖt may ViÖt Nam –Th.S NguyÔn Thanh V©n. T/C Ph¸t TriÓn Kinh TÕ Sè 115/2003. 12.XuÊt khÈu dÖt may ViÖt Nam sang Hoa Kú : Thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p –Th.S Ng« ThÞ TuyÕt Mai. T/C Kinh TÕ vµ Ph¸t TriÓn Sè 120/2003. 13. Th¸ch thøc víi c¸c doanh ngiÖp dÖt may ViÖt Nam trªn ®­êng héi nhËp –TrÇn TuÊn C­êng. T/C L§&XH Sè 1/2003. 14. N©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cho hµng may mÆc xuÊt khÈu khi WTO xo¸ bá h¹n ng¹ch dÖt may vµo n¨m 2005-TS.Do·n KÕ B«n. T/C Nghiªn Cøu vµ Trao §æi Sè 8/2004. 15. Ma trËn S.W.O.T vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng may ViÖt Nam –TS.TrÇn Hïng. T/C Kinh TÕ vµ Ph¸t TriÓn Sè 2/2004.