Đề án Khả năng xuất khẩu dệt may Việt Nam sang thị trường Mỹ

Môc lôc Trang Ch­¬ng I: Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ xuÊt khÈu vµ ®«i nÐt xuÊt khÈu hµng ViÖt Nam sang Mü 2 I. Kh¸i niÖm môc ®Ých-c¸c h×nh thøc - vai trß cña xuÊt khÈu 2 1. Kh¸i niÖm vµ môc ®Ých 2 2. C¸c h×nh thøc xuÊt khÈu chñ yÕu 2 3. Sù cÇn thiÕt cña xuÊt khÈu nãi chung vµ xuÊt khÈu hµng dÖt may nãi riªng ®èi víi ViÖt Nam 4 II. C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng tíi xuÊt khÈu 6 1. C¸c nh©n tè bªn ngoµi doanh nghiÖp 6 2. C¸c nh©n tè bªn trong doanh nghiÖp 10 III. §«i nÐt xuÊt khÈu hµng ViÖt Nam sang Mü 11 1. Nh÷ng gÆt h¸i ban ®Çu 11 2. Quan hÖ b­íc sang trang míi 12 Ch­¬ng II: TriÓn väng xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam sang Mü 14 I. Thùc tr¹ng ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam 14 1. T×nh h×nh s¶n xuÊt 14 2. ThÞ tr­êng xuÊt khÈu 14 II. Nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n cña ngµnh dÖt may ViÖt Nam 17 1. Nh÷ng thuËn lîi vµ triÓn väng 17 2. Nh÷ng khã kh¨n 19 Ch­¬ng III: Nh÷ng gi¶i ph¸p thóc ®Èy vµ th¸o gì khã kh¨n cho DNVN khi xuÊt khÈu hµng dÖt may sang Mü. 23 I. VÒ phÝa c¸c doanh nghiÖp 23 1. Doanh nghiÖp cÇn chñ ®éng h¬n n÷a trong viÖc x©m nhËp thÞ tr­êng Mü. 23 2. T×m hiÓu kü hÖ thèng luËt ph¸p phøc t¹p cña Mü 24 3. C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cÇn ¸p dông hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng quèc tÕ 24 II. VÒ phÝa nhµ n­íc 25 1. Cã nh÷ng chÝnh s¸ch ­u ®·i vµ c¬ chÕ qu¶n lý th«ng tho¸ng 25 2. §Çu t­ h¬n n÷a cho ngµnh dÖt may 25 Lêi nãi ®Çu §¹i héi §¶ng VI ®· më ra mét b­íc ph¸t triÓn míi cho nÒn kinh tÕ n­íc ta. Víi qu¸ tr×nh ®æi míi kh«ng ngõng cña nÒn kinh tÕ th× ho¹t ®éng kinh doanh Quèc tÕ còng ngµy cµng ph¸t triÓn ë ViÖt Nam. Ngµy nay, d­íi sù t¸c ®éng m¹nh mÏ cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi, ®Æc biÖt lµ sù t¸c ®éng ngµy cµng t¨ng cña xu h­íng khu vùc ho¸ vµ toµn cÇu ho¸, kinh doanh quèc tÕ ph¸t triÓn lµ mét tÊt yÕu. Khi ®Ò cÊp tíi kinh doanh quèc tÕ chóng ta kh«ng thÓ kh«ng nh¾c tíi lÜnh vùc xuÊt khÈu bëi v× nã lµ h×nh thøc kinh doanh c¬ b¶n nhÊt vµ lµ mét trong nh÷ng nguån thu ngo¹i tÖ chñ yÕu cña quèc gia, xuÊt khÈu cña c«ng nghiÖp nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®· cã nhiÒu thµnh tùu to lín mµ mét trong nh÷ng mÆt hµng cã phÇn ®ãng gãp kh«ng nhá trong thµnh tùu ®ã chÝnh lµ mÆt hµng dÖt may. Trong nh÷ng n¨m tr­íc ®©y xuÊt khÈu dÖt may ViÖt Nam sang 1 sè thÞ tr­êng truyÒn thèng nh­ c¸c n­íc §«ng ¢u, Liªn X« cò ®· cã nh÷ng thµnh tùu to lín. Ngµy nay nh÷ng thÞ tr­êng nµy ®· bÞ thu hÑp ®¸ng kÓ nh­ng xuÊt khÈu dÖt may ViÖt Nam l¹i ®ang ®øng tr­íc nh÷ng thÞ tr­êng tiÒm n¨ng míi mµ mét trong nh÷ng thÞ tr­êng ®ã lµ Mü. Cïng víi sù ph¸t triÓn tèt ®Ñp trong quan hÖ th­¬ng m¹i ViÖt –Mü ch¾c ch¾n xuÊt khÈu dÖt may cña ViÖt Nam sang Mü sÏ nhiÒu triÓn väng. XuÊt ph¸t tõ nh÷ng lý luËn trªn vµ b»ng vèn kiÕn thøc ®· häc em quyÕt ®Þnh chän ®Ò tµi cña ®Ò ¸n m«n häc lµ: Kh¶ n¨ng xuÊt khÈu dÖt may ViÖt Nam sang thÞ tr­êng Mü-. §Ò ¸n ®­îc chia thµnh 3 phÇn chÝnh nh­ sau: Ch­¬ng I: Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ xk vµ ®«i nÐt xuÊt khÈu hµng ViÖt Nam sang Mü. Ch­¬ng II: TriÓn väng xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam sang Mü. Ch­¬ng III :Nh÷ng gi¶i ph¸p thóc ®Èy vµ th¸o gì khã kh¨n cho doanh nghiÖp khi xuÊt khÈu hµng dÖt may sang Mü.  Ch­¬ng I Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ xuÊt khÈu vµ ®«i nÐt xuÊt khÈu hµng ViÖt Nam sang Mü i. kh¸i niÖm vµmôc ®Ých – c¸c h×nh thøc – vai trß cña xuÊt khÈu 1. Kh¸i niÖm vµ môc ®Ých Quèc gia còng nh­ c¸ nh©n kh«ng thÓ sèng mét c¸ch riªng rÏ mµ cã ®­îc ®Çy ®ñ mäi thø hµng ho¸. ViÖc b¸n hµng ho¸ cña mét quèc gia nµy sang mét quèc gia kh¸c ®· cho phÐp mét n­íc tiªu dïng tÊt c¶ c¸c mÆt hµng víi sè l­îng nhiÒu h¬n møc cã thÓ tiªu dïng. Vëy xuÊt khÈu lµ viÖc b¸n hµng ho¸ hoÆc cung cÊp dÞch vô cho mét quèc gia kh¸c trªn c¬ së dïng tiÒn tÖ lµm ph­¬ng tiÖn thanh to¸n. Môc ®Ých cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu lµ khai th¸c ®­îc lîi thÕ cña tõng quèc gia trong ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ. Dùa trªn c¬ së lµ sù ph¸t triÓn ho¹t ®éng mua b¸n hµng ho¸ trong n­íc, h¬n bao giê hÕt xuÊt khÈu ®ang diÔn ra m¹nh mÏ c¶ vÒ chiÒu réng lÉn chiÒu s©u, trong tÊt c¶ c¸c ngµnh c¸c lÜnh vùc, d­íi mäi h×nh thøc ®a d¹ng phong phó vµ kh«ng chØ víi hµng ho¸ h÷u h×nh mµ cßn c¶ hµng ho¸ v« h×nh. Nh­ng cho dï thÕ nµo th× môc tiªu cña xuÊt khÈu vÉn nh»m ®em l¹i lîÝich cho tÊt c¶ c¸c bªn tham gia. 2. C¸c h×nh thøc xuÊt khÈu chñ yÕu a. XuÊt khÈu trùc tiÕp Lµ viÖc nhµ s¶n xuÊt trùc tiÕp tiÕn hµnh c¸c giao dÞch víi kh¸ch hµng n­íc ngoµi th«ng qua c¸c tæ chøc cña m×nh. H×nh thøc nµy ®­îc ¸p dông khi nhµ s¶n xuÊt ®· ®ñ m¹nh ®Ó tiÕn tíi thµnh lËp tæ chøc b¸n hµng riªng cña m×nh vµ kiÓm so¸t trùc tiÕp thÞ tr­êng. Tuú rñi ro kinh doanh cã t¨ng lªn song nhµ s¶n xuÊt cã c¬ héi thu lîi nhuÖn nhiÒu h¬n nhê gi¶m bít c¸c chi phÝ trung gian vµ n¾m b¾t kÞp thêi nh÷ng th«ng tin vÒ biÕn ®éng thÞ tr­êng ®Ó cã biÖn ph¸p ®èi phã. b. XuÊt khÈu gi¸n tiÕp. Lµ viÖc nhµ s¶n xuÊt th«ng qua dÞch vô cña c¸c tæ chøc ®éc lËp ®Æt ngay t¹i n­íc xuÊt khÈu ®Ó tiÕn hµnh xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm cña m×nh ra n­íc ngoµi. H×nh thøc nµy th­êng ®­îc c¸c doanh nghiÖp míi tham gia vµo thÞ tr­êng quèc tÕ ¸p dông. ¦u ®iÓm cña nã lµ doanh nghiÖp kh«ng ph¶i ®Çu t­ nhiÒu còng nh­ kh«ng ph¶i triÓn khai lùc l­îng b¸n hµng, c¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn, khuyÕch tr­¬ng ë n­íc ngoµi. H¬n n÷a rñi ro còng h¹n chÕ v× tr¸ch nhiÖm b¸n hµng thuéc vÒ c¸c tæ chøc trung gian. Tuy nhiªn ph­¬ng thøc nµy lµm gi¶m lîi nhuËn cña doanh nghiÖp do ph¶i chia sÎ víi c¸c tæ chøc tiªu thô, kh«ng liªn hÖ trùc tiÕp viøu n­íc ngoµi, v× thÕ nªn viÖc n¾m b¾t th«ng tin vÒ thÞ tr­êng còng bÞ h¹n chÕ, dÉn ®Õn chËm thÝch øng c¸c biÕn ®éng cña thÞ tr­êng. c)XuÊt khÈu theo nghÞ ®Þnh th­ (XK tr¶ nî) §©y lµ h×nh thøc xuÊt khÈu mµ doanh nghiÖp tiÕn hµnh xuÊt khÈu theo chØ tiªu nhµ n­íc giao cho vÒ mét hoÆc mét sè hµng ho¸ nhÊt ®Þnh theo chÝnh phñ n­íc ngoµi trªn c¬ së nghÞ ®Þnh th­ ®· ký kÕt gi÷a hai chÝnh phñ. H×nh thøc nµy cho phÐp doanh nghiÖp tiÕt kiÖm ®­îc c¸c kho¶n chi phÝ cho nghiªn cøu thÞ tr­êng, t×m kiÕm b¹n hµng, tr¸nh sù rñi ro trong thanh to¸n. d) XuÊt khÈu t¹i chç Lµ h×nh thøc kinh doanh xuÊt khÈu ®ang cã xu h­íng ph¸t triÓn vµ phæ biÕn réng r·i bëi nh÷ng ­u ®iÓm cña nã mang l¹i. §Æc ®iÓm cña lo¹i h×nh nµy lµ hµng ho¸ kh«ng ph¶i v­ît qua biªn giíi quèc gia mµ kh¸ch hµng vÉn cã thÓ mua ®­îc. Do vËy xuÊt khÈu kh«ng cÇn ®Ých th©n ra n­íc ngoµi ®µn ph¸n víi ng­êi mua mµ ng­êi mua tù t×m ®Õn víi hä. MÆt kh¸c doanh nghiÖp sÏ tr¸nh ®­îc nh÷ng r¾c rèi h¶i quan, khång ph¶i thuª ph­¬ng tiÖn vËn chuyÓn mua b¶o hiÓm hµng ho¸ …Nªn gi¶m ®­îc l­îng chi phÝ kh¸ lín. §ång thêi h×nh thøc nµy cho phÐp doanh nghiÖp thu håi vèn nhanh, lîi nhuËn cao. e)Gia c«ng quèc tÕ. Lµ mét h×nh thøc kinh doanh, theo ®ã mét bªn nhËp nguyªn vËt liÖu, hoÆc b¸n thµnh phÈm (bªn nhËn gia c«ng) cña ꗬÁGЉ႔¿ကЀꗿ橢橢�� c«ng ) ®Ó chÕ biÕn thµnh phÈm råi giao l¹i cho bªn ®Æt gia c«ng vµ nhËn thï lao (tiÒn gia c«ng). §©y còng lµ h×nh thøc ®ang ph¸t triÓn m¹nh mÏ, ®Æc biÖt ë c¸c n­íc cã nguån lao ®éng dåi dµo, tµi nguyªn phong phó. Bëi v× th«ng qua gia c«ng, c¸c quèc gia nµy sÏ cã ®iÒu kiÖn ®æi míi, c¶i tiÕn m¸y mãc thiÕt bÞ vµ kÜ thËt c«ng nghÖ, t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng, n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt. g)T¸i xuÊt khÈu Lµ viÖc xuÊt khÈu nh÷ng hµng ho¸ mµ tr­íc ®©y ®· nhËp khÈu vÒ nh­ng vÉn ch­a tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng chÕ biÕn. H×nh thøc nµy cho phÐp thu lîi nhuËn cao mµ kh«ng ph¶i kh«ng ph¶i tæ chøc s¶n xuÊt, ®Çu t­ vµo nhµ x­ëng m¸y mãc thiÕt bÞ… Chñ thÓ tham gia ho¹t ®éng xuÊt khÈu nµy nhÊt thiÕt ph¶i cã sù gãp mÆt cña 3 quèc gia: n­íc xuÊt khÈu – n­íc NK – n­íc t¸i xuÊt khÈu. 3.Sù cÇn thiÕt ph¶i xuÊt khÈu nãi chung vµ xuÊt khÈu hµng dÖt may nãi riªng ®èi víi ViÖt Nam a) sù cÇn thiÕt cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu. -XuÊt khÈu t¹o nguån vèn cho nhËp khÈu. C«ng nghiÖp ho¸ ®Êt n­íc theo nh÷ng b­íc ®i thÝch hîp lµ con ®­êng ng¾n nhÊt ®Ó kh¾c phôc nghÌo nµn l¹c hËu. Tuy nhiªn muèn cã ®­îc ®iÒu nµy ph¶i cÇn mét sè vèn lín ®Ó nhËp khÈu hµng ho¸, thiÕt bÞ, kü thuËt c«ng nghÖ tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i, nguån vèn nµy cã thÓ lÊy tõ nhiÒu nguån nh­ : ®Çu t­ n­íc ngoµi vay nî, viÖn trî … Nh­ng nguån vèn quan träng nhÊt ®Ó nhËp khÈu lµ thu tõ xuÊt khÈu. Cã thÓ kh¶ng ®Þnh r»ng xuÊt khÈu quyÕt ®Þnh quy m« tèc ®é t¨ng tr­ëng cña nhËp khÈu -XuÊt khÈu gãp phÇn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn. C¬ cÊu xuÊt khÈu vµ s¶n xuÊt thÕ giíi ®· vµ ®ang thay ®æi m¹nh mÏ. §ã lµ thµnh qu¶ cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i. Sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ trong qu¸ tr×nh CNH-H§H phï hîp víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi lµ mét tÊt yÕu ®èi víi n­íc ta. Cã thÓ nh×n nhËn theo hai h­íng kh¸c nhau vÒ t¸c ®éng cña xuÊt khÈu ®èi víi sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ vµ s¶n xuÊt. Mét lµ: XuÊt khÈu chØ lµ viÖc tiªu thô nh÷ng s¶n phÈm thõa do s¶n xuÊt v­ît qu¸ nhu cÇu néi ®Þa . Trong khi n­íc ta cßn chËm ph¸t triÓn, s¶n xuÊt nãi chung cßn ch­a ®ñ cho tiªu dïng. NÕu chØ thô ®éng dùa vµo sù thõa ra cña s¶n xuÊt th× xuÊt khÈu m·i m·i nhá bÐ, t¨ng tr­ëng thÊp. Tõ ®ã, s¶n xuÊt vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu sÏ diÔn ra rÊt chËm ch¹p . Hai lµ: Coi thÞ tr­êng mµ ®Æc biÖt lµ thÞ tr­êng thÕ giíi lµ h­íng quan träng lµ ®Ó tæ chøc s¶n xuÊt. §iÒu nµy t¸c ®éng ®Õn sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ mµ nã thÓ hiÖn ë chç : +XuÊt khÈu t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c nghµnh kh¸c cã c¬ héi ph¸t triÓn . +xuÊt khÈu t¹o kh¶ n¨ng ®Ó më réng thÞ tr­êng tiªu thô . +xuÊt khÈu t¹o ra nh÷ng tiÒn ®Ò kinh tÕ, kü thuËt nh»m c¶i t¹o vµ n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt trong n­íc. §iÒu nµy cã nghÜa lµ xuÊt khÈu lµ ph­¬ng tiÖn quan träng ®Ó ®­a vèn, kü thuËt c«ng nghÖ tiªn tiÕn vµo ViÖt Nam ®Ó c«ng nghiÖp ho¸- hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc . +Th«ng qua xuÊt khÈu, hµng ho¸ ViÖt Nam sÏ tham gia vµo cuéc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng thÕ giíi vÒ mÆt gi¸ c¶ còng nh­ chÊt l­îng. §iÒu nµy ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i lu«n lu«n thay ®æi ®Ó thÝch øng víi thÞ tr­êng . - xuÊt khÈu cã t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm vµ c¶i tiÕn ®êi sèng nh©n d©n. -xuÊt khÈu lµ c¬ së ®Ó më réng vµ thóc ®Èy c¸c quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i . b. Vai trß cña xuÊt khÈu hµng may mÆc ®èi víi nÒn kinh tÕ ViÖt Nam Nh­ chóng ta ®· biÕt, ngµnh dÖt may cã vÞ trÝ quan träng ®èi víi nÒn kinh tÕ quèc d©n bëi v× nã võa ®¶m b¶o nhu cÇu tiªu dïng néi ®Þa l¹i võa lµ nguån thu ngo¹i tÖ chñ yÕu cña quèc gia nhê viÖc xuÊt khÈu nh÷ng s¶n phÈm cña ngµnh . HiÖn nay, hµng dÖt may ViÖt Nam ®­îc xuÊt khÈu sang h¬n 40 thÞ tr­êng trªn thÕ giíi vµ tÝnh ®Õn n¨m 1999 tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ngµnh ®¹t 1700 tr USD ®øng thø 3 sau dÇu th« vµ n«ng s¶n . Cho ®Õn nay ngµnh dÖt may ®· cã quan hÖ bu«n b¸n víi 200.000 c«ng ty thuéc h¬n 40 n­íc trªn thÕ giíi vµ khu vùc vµ giê ®©y hµng dÖt may ViÖt Nam l¹i cã thªm thÞ tr­êng Mü réng lín, søc mua cao. Trong t­¬ng lai gÇn ngµnh may sÏ cßn ph¸t triÓn kh«ng ngõng vµ sÏ ®ãng gãp mét phÇn kh«ng nhá cho nÒn kinh tÕ quèc d©n. BiÓu 1: Môc tiªu xuÊt khÈu cña ngµnh dÖt may ®Õn n¨m 2010 §¬n vÞ : triÖu USD ChØ tiªu Thùc hiÖn 1995 KÕ ho¹ch 2000 KÕ ho¹ch 2005 KÕ ho¹ch 2010 Kim ng¹ch XK 750 2000 3000 4000 Trong ®ã :hµng may mÆc 500 1630 2200 3000 Tû lÖ 66,67% 81,5% 73,3% 75% (Nguån: quy ho¹ch tæng thÓ ph¸t triÓn ngµnh c«ng ty dÖt may ®Õn n¨m 2010 Bé ViÖt Nam). ii. c¸c nh©n tè ¶nh h­ëng tíi xuÊt khÈu 1. C¸c nh©n tè bªn ngoµi doanh nghiÖp -C¸c yÕu tè c¹nh tranh S¬ ®å 1: M« h×nh c¹nh tranh 5 nh©n tè cña Michael E.Porter. Nh÷ng ng­êi míi b­íc vµo kinh doanh nh­ng cã kh¶ n¨ng tiÒm tµng rÊt lín C¹nh tranh gi÷a c¸c c«ng ty hiÖn t¹i S¶n phÈm, dÞch vô thay thÕ Ng­êi mua Ng­êi cung cÊp Mçi doanh nghiÖp , mçi ngµnh kinh doanh ho¹t ®éng trong m«i tr­êng vµ ®iÒu kiÖn c¹nh tranh kh«ng gièng nhau. H¬n n÷a, m«i tr­êng nµy lu«n thay ®æi khi chuyÓn tõ n­íc nµy sang n­íc kh¸c. Khi tiÕn hµnh ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu sang n­íc ngoµi, mét sè doanh nghiÖp cã kh¶ n¨ng n¾m b¾t nhanh c¬ héi vµ biÕn thêi c¬ thuËn lîi thµnh th¾ng lîi nh­ng còng kh«ng cã Ýt doanh nghiÖp gÆp ph¶i nh÷ng khã kh¨n, thö th¸ch, rñi ro cao v× ph¶i ®­¬ng ®Çu c¹nh tranh víi nhiÒu c«ng ty quèc tÕ cã nhiÒu lîi thÕ vµ tiÒm n¨ng h¬n. C¸c yÕu tè c¹nh tranh mµ mét doanh nghiÖp xuÊt khÈu cã thÓ gÆp ph¶i bao gåm: + Sù ®e do¹ cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh tiÒm n¨ng: ®ã lµ sù xuÊt hiÖn c¸c c«ng ty míi tham gia vµo thÞ tr­êng nh­ng cã kh¶ n¨ng më réng s¶n xuÊt, chiÕm lÜnh thÞ tr­êng, thÞ phÇn cña c¸c c«ng ty kh¸c. +Kh¶ n¨ng mÆc c¶ cña c¸c nhµ cung cÊp: lµ nh©n tè ph¶n ¸nh mèi t­¬ng quan gi÷a nhµ cung cÊp víi c«ng ty ë khÝa c¹nh sinh lîi, t¨ng gi¸ hoÆc gi¶m gi¸, gi¶m chÊt l­îng hµng ho¸ khi tiÕn hµnh giao dÞch víi c«ng ty. + Kh¶ n¨ng mÆc c¶ cña kh¸ch hµng : kh¸ch hµng cã thÓ mÆc c¶ th«ng qua søc Ðp gi¶m gi¸, gi¶m khèi l­îng hµng ho¸ mua tõ c«ng ty hoÆc ®­a ra yªu cÇu chÊt l­îng ph¶i tèt h¬n víi cïng mét møc gi¸. + Sù ®e do¹ cña s¶n phÈm, dÞch vô thay thÕ: do gi¸ c¶ cña s¶n phÈm hiÖn t¹i t¨ng lªn nªn kh¸ch hµng cã xu h­íng tiªu dïng c¸c s¶n phÈm, dÞch vô thay thÕ. §©y lµ nh©n tè ®e do¹ sù mÊt m¸t thÞ tr­êng cña c«ng ty. + C¹nh tranh trong néi bé ngµnh: trong ®iÒu kiÖn nµy, c¸c c«ng ty c¹nh tranh khèc liÖt víi nhau vÒ gi¸ c¶, sù kh¸ch biÖt ho¸ cña s¶n phÈm hoÆc viÖc ®æi míi s¶n phÈm gi÷a c¸c c«ng ty hiÖn ®ang cïng tån t¹i trong thÞ tr­êng. - C¸c yÕu tè VH – XH C¸c yÕu tè v¨n ho¸ t¹o nªn c¸c lo¹i h×nh kh¸c nhau cña nhu cÇu thÞ tr­êng lµ nÒn t¶ng cho sù xuÊt hiÖn thÞ hiÕu tiªu dïng s¶n phÈm còng nh­ sù t¨ng tr­ëng cña c¸c ®o¹ thÞ tr­êng míi. Do cã sù kh¸c nhau vÒ nÒn v¨n ho¸ ®ang tån t¹i ë c¸c quèc gia nªn c¸c nhµ kinh doanh ph¶i sím cã nh÷ng quyÕt ®Þnh nªn hay kh«ng nªn tiÕn hµnh xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng ®ã. §iÒu nµy trong mét chõng mùc nhÊt ®Þnh tuú thuéc vµo sù chÊp nhËn cña doanh nghiÖp ®èi víi m«i tr­êng v¨n ho¸ n­íc ngoµi. Trong m«i tr­êng v¨n ho¸, nh÷ng nh©n tè næi nªn gi÷ vÞ trÝ cùc kú quan träng lµ nèi sèng, tËp quan ng«n ng÷, t«n gi¸o. §©y cã thÓ coi nh­ lµ nh÷ng hµng rµo ch¾n c¸c ho¹t ®éng giao dÞch kinh doanh xuÊt khÈu. -C¸c yÕu tè kinh tÕ Muèn tiÕn hµnh ho¹t ®éng xuÊt khÈu th× c¸c doanh nghiÖp buéc ph¶i cã nh÷ng kiÕn thøc nhËt ®Þnh vÒ kinh tÕ. Chóng sÏ gióp cho doanh nghiÖp x¸c ®Þnh ®­îc nh÷ng ¶nh h­ëng cña nh÷ng doanh nghiÖp ®èi víi nÒn kinh tÕ n­íc chñ nhµ vµ n­íc së t¹i, ®ång thêi doanh nghiÖp còng thÊy ®­îc ¶nh h­ëng cña nh÷ng chÝnh s¸ch kinh tÕ quèc gia ®èi víi ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu cña m×nh. TÝnh æn ®Þnh hay kh«ng æn ®Þnh vÒ kinh tÕ vµ chÝnh s¸ch kinh tÕ cña mét quèc gia nãi riªng, c¸c quèc gia trong khu vùc vµ thÕ giíi nãi chung cã t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn hiÖu qu¶ ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña doanh nghiÖp sang thÞ tr­êng n­íc ngoµi. Mµ tÝnh æn ®Þnh tr­íc hÕt vµ chñ yÕu lµ æn ®Þnh nÒn tµi chÝnh quèc gia, æn ®Þnh tiÒn tÖ, khèng chÕ l¹m ph¸t. Cã thÓ nãi ®©y lµ nh÷ng vÊn ®Ò mµ doanh nghiÖp lu«n quan t©m hµng ®Çu khi tham gia kinh doanh xuÊt khÈu. - C¸c yÕu tè chÝnh trÞ. C¸c yÕu tè chÝnh trÞ ®ang vµ sÏ tiÕp tôc ®ãng vai trß quan träng trong kinh doanh, ®Æc biÖt lµ c¸c ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu. TÝnh æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ cña c¸c quèc gia sÏ lµ nh©n tè thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng n­íc ngoµi. Kh«ng cã sù æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ th× sÏ kh«ng cã ®iÒu kiÖn ®Ó æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn ho¹t ®éng xuÊt khÈu. ChÝnh v× vËy, khi tham gia kinh doanh xuÊt khÈu ra thÞ tr­êng thÕ giíi ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i am hiÓu m«i tr­êng chÝnh trÞ ë c¸c quèc gia, ë c¸c n­íc trong khu vùc mµ doanh nghiÖp muèn ho¹t ®éng. -C¸c yÕu tè luËt ph¸p. Mét trong nh÷ng bé phËn cña nh©n tè bªn ngoµi ¶nh h­ëng ®Õn ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña doanh nghiÖp lµ hÖ thèng luËt ph¸p. V× vËy trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i quan t©m vµ n¾m v÷ng luËt ph¸p luËt quèc tÕ, luËt quèc gia mµ ë ®ã doanh nghiÖp ®ang vµ sÏ tiÕn hµnh xuÊt khÈu nh÷ng s¶n phÈm cña m×nh sang ®ã, còng nh­ c¸c mèi quan hÖ luËt ph¸p ®ang tån t¹i gi÷a c¸c n­íc nµy. Nãi mét c¸ch kh¸c kh¸i qu¸t, luËt ph¸p cho phÐp doanh nghiÖp ®­îc quyÒn kinh doanh trong lÜnh vùc ngµnh nghÒ, vµ d­íi h×nh thøc nµo. Ng­îc l¹i, nh÷ng mÆt hµng, lÜnh vùc nµo mµ doanh nghiÖp bÞ h¹n chÕ hay kh«ng ®­îc quyÒn kinh doanh. Nh­ vËy, luËt ph¸p kh«ng chØ chi phèi c¸c ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp trªn chÝnh quèc gia ®ã mµ cßn ¶nh h­ëng ®Õn c¶ c¸c ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu. -C¸c yÕu tè khoa häc c«ng nghÖ C¸c yÕu tè khoa häc c«ng nghÖ cã quan hÖ kh¸ chÆt chÏ víi ho¹t ®éng kinh tÕ nãi chung vµ ho¹t ®éng xuÊt khÈu nãi riªng. Ngµy nay, nhê cã sù ph¸t triÓn nh­ hò b·o cña khoa häc, c«ng nghÖ ®· cho phÐp c¸c doanh nghiÖp chuyªn m«n ho¸ cao h¬n, quy m« s¶n xuÊt kinh doanh t¨ng lªn, cã kh¶ n¨ng ®¹t ®­îc lîi Ých kinh tÕ nhê quy m«. Ttõ ®ã, doanh nghiÖp cã thÓ chèng chäi ®­îc víi sù c¹nh tranh g¾t trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. 2. C¸c nh©n tè bªn trong doanh nghiÖp. C¸c nh©n tè thuéc doanh nghiÖp lµ mét trong c¸c nh©n tè cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp nãi chung ho¹t ®éng xuÊt khÈu nãi riªng. Nã ®­îc hiÓu nh­ lµ nÒn v¨n ho¸ cña tæ chøc doanh nghiÖp, ®­îc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cïng víi qu¸ tr×nh vËn hµnh doanh nghiÖp. NÒn v¨n ho¸ doanh nghiÖp bao gåm nhiÒu yÕu tè cÊu thµnh: triÕt lý kinh doanh, tËp qu¸n, thãi quen, truyÒn thèng, phong c¸ch sinh ho¹t, lÔ nghÞ ®­îc duy tr× sö dông trong doanh nghiÖp. TÊt c¶ c¸c yÕu tè nµy ®· t¹o nªn bÇu kh«ng khÝ, mét b¶n s¾c vµ tinh thÇn ®Æc tr­ng riªng cho tõng doanh nghiÖp. NÕu doanh nghiÖp nµo cã nÒn v¨n ho¸ ph¸t triÓn cao th× sÏ cã khÝ thÕ lµm viÖc h¨ng say, ®Ò cao sù s¸ng t¹o, chñ ®éng trung thµnh. Ng­îc l¹i, mét doanh nghiÖp cã nÒn v¨n ho¸ thÊp sÏ lµ sù bµng quan, bÊt lùc ho¸ ®éi ngò lao ®éng cña doanh nghiÖp. Do c¸c nh©n tè bªn trong cã vai trß quan träng ®èi víi sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp, nªn ngµy nay hÇu hÕt mäi doanh nghiÖp ®Òu chó träng ®Çu t­ ®Õn nh÷ng yÕu tè nµy. C¸c yÕu tè bªn trong bao gåm: - Ban l·nh ®¹o doanh nghiÖp: ®©y lµ bé phËn ®Çu n·o cña doanh nghiÖp. Ban l·nh ®¹o lµ ng­êi ®Ò ra môc tiªu, x©y dùng nh÷ng chiÕn l­îc, kiÓm tra gi¸m s¸t viÖc thùc hiÖn c¸c kÕ ho¹ch. V× vËy, tr×nh ®é qu¶n lý cña ban l·nh ®¹o cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp tíi ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña doanh nghiÖp. - C¬ cÊu tæ chøc cña doanh nghiÖp: mét c¬ cÊu tæ chøc phï hîp sÏ ph¸t huy ®­îc trÝ tuÖ cña c¸c thµnh viªn trong doanh nghiÖp, ph¸t huy tinh thÇn ®oµn kÕt, søc m¹nh tËp thÓ ®ång thêi vÉn ®¶m b¶o cho viÖc ra quyÕt ®Þnh, truyÒn tin vµ thùc hiÖn s¶n xuÊt kinh doanh nhanh chãng h¬n n÷a, víi c¬ cÊy tæ chøc ®óng ®¾n sÏ t¹o ra sù phèi hîp nhÞp nhµng, linh ho¹t gi÷a c¸c bé phËn, tõ ®ã cã thÓ gi¶i quyÕt kÞp thêi mäi vÊn ®Ò n¶y sinh. -§éi ngò c¸n bé c«ng nh©n viªn: HÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp ®Òu nhÊn m¹nh tÇm quan träng cña nh÷ng nh©n viªn cã n¨ng lùc vµ tr×nh ®é trong viÖc ®¹t c¸c môc tiªu s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Së dÜ nh­ vËy lµ v× c¸c ho¹t ®éng xuÊt khÈu chØ cã thÓ tiÕn hµnh khi ®· cã sù nghiªn cøu kü l­ìng vÒ thÞ tr­êng, ®èi t¸c, ph­¬ng thøc giao dÞch, ®µm ph¸n vµ ký kÕt hîp ®ång… muèn vËy, doanh nghiÖp ph¶i cã ®­îc ®éi ngò c¸n bé kinh doanh am hiÓu luËt ph¸p quèc tÕ, cã kh¶ n¨ng ph©n tÝch, dù b¸o nh÷ng biÕn ®æi cña thÞ tr­êng, th«ng th¹o c¸c ph­¬ng thøc thanh to¸n quèc tÕ, cã nghÖ thuËt giao dÞch ®µm ph¸n kü kÕt hîp ®ång. - C¸c nguån lùc kh¸c: ®Êy lµ ht c¬ së vËt chÊt kü thuËt ®Ó phôc vô ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp nh­: + V¨n phßng lµm viÖc + HÖ thèng nhµ x­ëng, nhµ kho cïng c¸c thiÕt bÞ vËn t¶i. + M¸y mãc thiÕt bÞ. + T×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. iii. ®«i nÐt xuÊt khÈu hµng ViÖt Nam sang Mü 1. Nh÷ng gÆt h¸i ban ®Çu Ngµy 3/2/1994 Mü ®· huû bá cÊm vËn th­¬ng m¹i víi ViÖt Nam vµ sau ®ã Mü cho phÐp c¸c c«ng ty Mü ®­îc xuÊt khÈu c¸c nhu cÇu thiÕt yÕu cho con ng­êi: l­¬ng thùc, thùc phÈm, y tÕ, gi¸o dôc… lóc nµy, quan hÖ gi÷a Bé Th­¬ng m¹i ViÖt Nam víi ®¹i diÖn th­¬ng m¹i Mü vµ Bé Th­¬ng m¹i Mü ®· cã nh÷ng tiÕp xóc, tho¶ thuËn cïng nhau gi÷ mèi liªn l¹c th­êng xuyªn hç trî cho c¸c nhµ doanh nghiÖp hai n­íc ®Èy m¹nh bu«n b¸n XNK vµ ®Çu t­ ho¹t ®éng th­¬ng m¹i ViÖt – Mü ®· cã nh÷ng b­íc tiÕn quan träng (xem biÓu 2) BiÓu 2:Kim ng¹ch xuÊt khÈu Mü – ViÖt §¬n vÞ tÝnh: TriÖu USD N¨m 1995 1996 1997 1998 1999 1-2000 XuÊt khÈu 198,9 319,2 241,8 294,77 334,75 38,32 NhËp khÈu 252,9 720,3 464 453,62 504,04 48,25 Tæng 415,8 1039,5 705,8 748,39 80/8,79 86,48 Nguån: Kinh tÕ vµ ph¸t triÓn sè 5+6 – 2000 N¨m 1996, 4,8% hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam ®­îc vËn chuyÓn sang Mü chiÕm 0,04% tæng sè hµng nhËp khÈu cña Mü ( ng©n hµng thÕ giíi 1998). N¨m 1994 vµ 1995 “n«ng nghiÖp vµ l©m nghiÖp vµ chÕ biÕn l©m s¶n chiÕm ­u thÕ h¬n trong hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Mü. N¨m 1996 c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu: nhiªn liÖu vµ khai kho¸ng, chÕ t¹o c¬ b¶n, may mÆc vµ chÕ t¹o c«ng nghiÖp nhÑ t¨ng nhanh h¬n c¸c hµng ho¸ n«ng nghiÖp ®em ®Õn cho ViÖt Nam mét m« h×nh ®a d¹ng h¬n c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu sang Mü”. Kim ng¹ch XNK cã chiÒu h­íng gia t¨ng nh­ng lµm thÕ nµo ®Ó cho gia t¨ng æn ®Þnh vµ bÒn v÷ng th× ®ßi hái cã sù nç lùc cao h¬n cña c¶ hai quèc gia. 2. Quan hÖ b­íc sang trang míi. LÇn ®Çu tiªn sau 8 n¨m vßng ®µm ph¸n song ph­¬ng ngµy 25/7/1999 t¹i Hµ Néi hai bªn ®· tho¶ thuËn ®­îc vÒ nguyªn t¾c c¸c ®iÒu kho¶n cña hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i song ph­¬ng. HiÖp ®Þnh xö lý c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn th­¬ng m¹i hµng ho¸, dÞch vô, b¶o vÖ quyÒn së h÷u trÝ tuÖ vµ quan hÖ ®Çu t­ gi÷a hai n­íc. Ngµy 13/7/2000 t¹i Washington, Bé tr­ëng th­¬ng m¹i ViÖt Nam Vò Khoan vµ bµ Charleen Barshefski, ®¹i diÖn th­¬ng m¹i thuéc phñ tæng thèng Hoa Kú ®· thay mÆt ChÝnh phñ hai n­íc ký hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i gi÷a n­íc CHXH chñ nghÜa ViÖt Nam vµ Hîp chñng quèc Hoa Kú, khÐp l¹i mét qu¸ tr×nh ®µm ph¸n phøc t¹p kÐo dµi 4 n¨m rßng, ®¸nh dÊu mét b­íc tiÕn míi trong quan hÖ th­¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam vµ Hoa Kú. C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam rÊt mong chê vµo t­¬ng lai tèt ®Ñp cña quan hÖ th­¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam vµ Hoa Kú. Mèi quan hÖ nµy ®­îc thiÕt lËp trªn c¬ së hai bªn cïng cã lîi. §èi víi c¸c doanh nghiÖp Mü ®· më ra nhiÒu kh¶ n¨ng ®Çu t­ bu«n b¸n víi ViÖt Nam, mét c¸nh cöa ®Ó x©m nhËp vµo thÞ tr­êng §«ng D­¬ng. C¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu dÖt may ViÖt Nam sÏ cã mét thÞ tr­êng míi ®Ó xuÊt khÈu hµng may mÆc, mét mÆt hµng mµ ViÖt Nam cã rÊt nhiÒu thuËn lîi, nhiÒu lîi thÕ nh­ gi¸ nh©n c«ng rÎ ThÞ tr­êng Mü ®ang høa hÑn nhiÒu c¬ héi cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam tuy nhiªn còng ®Çy nh÷ng thö th¸ch vµ khã kh¨n. Ch­¬ng ii TriÓn väng xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam sang Mü . i. thùc tr¹ng ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam . 1. T×nh h×nh s¶n xuÊt. Trong nh÷ng n¨m cña thËp kû 90, ngµnh dÖt may cã tèc ®é ph¸t triÓn kh«ng æn ®Þnh, tèc ®é t¨ng tr­ëng ®¹t 13% n¨m 1994, sau gi¶m xuèng d­íi 1% vµo n¨m 1995 vµ l¹i t¨ng lªn 14% n¨m 1997. Tèc ®é ph¸t triÓn kh«ng ®Òu nãi trªn mét phÇn lµ do sù yÕu kÐm cña cña ngµnh dÖt trong viÖc chiÕm lÜnh thÞ tr­êng trong n­íc cña c¸c s¶n phÈm dÖy may ViÖt Nam so víi s¶n phÈm dÖt ngo¹i, phÇn kh¸c lµ do thiÕu nguån vèn nhËp trang thiÕt bÞ vµ nguyªn liÖu cho s¶n xuÊt vµo nh÷ng n¨m 1995 vµ 1996. §Æc biÖt lµ tû träng gi¸ trÞ tæng s¶n l­îng ngµnh dÖt trong GDP cã xu h­íng gi¶m dÇn, chiÕm gÇn 4% GDP n¨m 1993 xuèng cßn gÇn 2% GDP n¨m 1998 vµ trong ngµnh dÖt may còng ph¶n ¸nh xu h­íng nµy. MÆc dï dÖt vÉn chiÕm tû träng cao trong ngµnh dÖt may nh­ng tû träng cña ngµnh dÖt ®· gi¶m ®i rÊt nhiÒu tõ gÇn 80% n¨m 1993 xuèng cßn 6% n¨m 1998. T×nh tr¹ng c«ng nghÖ l¹c hËu ®· lµm cho ngµnh dÖt kh«ng cã kh¶ n¨ng ®¸p øng ®­îc yªu cÇu vÒ chÊt l­îng cña nguyªn liÖu ®Çu vµo cho ngµnh may, ngµnh may ph¶i phô thuéc nhiÒu vµo nhËp khÈu, vµ nh­ vËy ®Êt n­íc mÊt ®i nhiÒu c¬ héi cho s¶n xuÊt thay thÕ nhËp khÈu trong kh©u sö dông kh¸ nhiÒu lao ®éng cña ngµnh dÖt. 2. ThÞ tr­êng XNK Tõ khi ViÖt Nam thùc hiÖn qu¸ tr×nh ®æi míi (tõ n¨m 1989), gi¸ trÞ xuÊt khÈu hµng dÖt may cã t¨ng lªn. Trong ®ã ngµnh may cã møc ®é t¨ng cao h¬n ngµnh dÖt. Ngµnh dÖt may ®· chuyÓn tõ thÞ tr­êng Liªn X« cò vµ §«ng ¢u sang thÞ tr­êng ph­¬ng T©y vµ ch©u ¸. ThÞ tr­êng xuÊt khÈu hµng dÖt may hiÖn nay cña ViÖt Nam bao gåm thÞ tr­êng cã quota vµ phi quota. ThÞ tr­êng EU lµ thÞ tr­êng xuÊt khÈu cã Quota dÖt may ViÖt Nam b¾t ®Çu x©m nhËp thÞ tr­êng nµy tõ n¨m 1993 khi hiÖp ®Þnh bu«n b¸n hµng dÖt may gi÷a ViÖt Nam vµ EU ®­îc ký kÕt vµ cã hiÖu lùc cho ®Õn nay kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt vµo thÞ tr­êng EU t¨ng lªn hµng n¨m. ThÞ tr­êng xuÊt khÈu phi Quota ®­îc më réng m¹nh trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. NhËt B¶n lµ thÞ tr­êng phi Quota lín nhÊt. Hång K«ng, Singapore, §µi Loan, Hµn Quèc lµ nh÷ng n­íc nhËp kh¸ nhiÒu hµng dÖt cña ViÖt Nam. HiÖn nay ViÖt Nam vÉn tiÕp tôc xuÊt khÈu hµng dÖt may sang Nga vµ c¸c n­íc §«ng ¢u nh­ng chñ yÕu d­íi h×nh thøc ®æi hµng vµ thanh to¸n nî §èi víi thÞ tr­êng Mü, s¶n phÈm cña ngµnh dÖt may xuÊt khÈu vµo thÞ tr­êng nµy cã xu h­íng t¨ng nh­ng kh«ng æn ®Þnh. PhÇn lín xuÊt khÈu lµ hµng may mÆc.B¾c Mü lµ mét thÞ tr­êng lín cña thÕ giíi, kim ng¹ch nhËp hµng dÖt may hµng n¨m gÇn 40 tû USD. DÉn ®Çu xuÊt hµng dÖt may sang Mü lµ Trung Quèc råi ®Õn c¸c n­íc ASEAN. ViÖt Nam xuÊt khÈu hµng dÖt may sang Hoa Kú cßn rÊt khiªm tèn. N¨m 1994 Mü nhËp khÈu 2,3 triÖu USD sîi vµ quÇn ¸o ®øng thø 19 trong sè nh÷ng n­íc xuÊt khÈu hµng dÖt may vµo Mü vµ chiÕm 0,05 thÞ phÇn thÞ tr­êng Mü (nguån Bé Th­¬ng m¹i Mü). S¶n phÈm dÖt may xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Mü chiÕm chñ yÕu lµ quÇn ¸o, chiÕm tíi 98%. Cßn hµng sîi dÖt cßn rÊt nhá. ThÞ tr­êng Mü lµ mét thÞ tr­êng míi ®èi víi c¸c mÆt hµng ViÖt Nam chÝnh v× vËy mµ ®· phÇn nµo t¸c ®éng vµo kim ng¹ch xuÊt khÈu cña hµng ho¸ ViÖt Nam nãi chung vµ cña hµng dÖt may nãi riªng. Trong t­¬ng lai chóng ta cã nhiÒu hy väng vµo quan hÖ th­¬ng m¹i ViÖt Nam vµ Mü sÏ cã b­íc ph¸t triÓn vµ ngµnh dÖt may ViÖt Nam còng sÏ kh«ng n»m ngoµi xu h­íng ®ã. BiÓu 3: Nh÷ng thÞ tr­êng lín nhËp khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam §¬n vÞ: triÖu USD ThÞ tr­êng N¨m 1997 N¨m 1998 N¨m 1999 ThÞ tr­êng kh«ng Quota NhËt B¶n 325 252 280 §µi Loan 198 200 160 Nga 42 52 53 Hµn Quèc 76 40 31 Singapore 56 26 38 Mü 23 24 23 Astralia 17 10 14 Hång K«ng 27 13 7 Mailaixia 8 4 6 Ba Lan 10 14 16 Lµo 3 3 5 ThÞ tr­êng cÇn Quota §øc 165 182 177 Ph¸p 32 55 40 Anh 32 55 40 Hµ Lan 43 43 35 BØ 18 25 32 Italia 27 30 22 T©y Ban Nha 14 24 20 Canada 18 22 18 Thuû §iÓn 11 11 10 Nguån: Thêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam sè 10-1999. ii. nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n cña ngµnh dÖt may ViÖt Nam 1. Nh÷ng thuËn lîi vµ triÓn väng Trong h¬n 10 n¨m qua, nhê thùc hiÖn ®­êng lèi ®æi míi vµ më cöa cña §¶ng nhµ n­íc, ngµnh c«ng nghiÖp dÖt may ®· kh«ng ngõng ph¸t triÓn c¶ vÒ qui m«, n¨ng lùc s¶n xuÊt, tr×nh ®é trang thiÕt bÞ, kh«ng ngõng ®æi míi ®Çu t­ c«ng nghÖ theo h­íng g¾n víi thÞ tr­êng xuÊt khÈu nh­ thÞ tr­êng EU, NhËt, Canada… ®©y lµ nh÷ng thÞ tr­êng mµ ngµnh dÖt may ViÖt Nam cã ®­îc b­íc ph¸t triÓn ®¸ng khÝch lÖ, s¶n xuÊt ®­îc nh÷ng s¶n phÈm chÊt l­îng cao, mÉu m· ®a d¹ng ®¸p øng ®­îc yªu cÇu xuÊt khÈu vµ tiªu dïng trong n­íc, ®¹t møc t¨ng tr­ëng b×nh qu©n hµng n¨m trªn 14% cho thÊy ngµnh c«ng nghiÖp dÖt may ®· trë thµnh mét trong nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp mòi nhän. HiÖn nay c¶ n­íc cã kho¶ng 758 ®¬n vÞ tham gia s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu hµng dÖt may, trong ®ã tæng c«ng ty dÖt may ViÖt Nam - ®¬n vÞ chñ ®¹o cña ngµnh dÖt may, hiÖn nay cã 39 ®¬n vÞ doanh nghiÖp thµnh viªn, chiÕm trªn 30% tæng gi¸ trÞ xuÊt khÈu c¶ n­íc. Kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may t¨ng liªn tôc qua c¸c n¨m møc t¨ng tr­ëng trung b×nh ®¹t trªn 40%/ n¨m. Kim ng¹ch xuÊt khÈu tõ chç vµi tr¨m triÖu róp chuyÓn nh­îng vµ USD ®· v­ît lªn trªn 1 tû USD tõ n¨m 1997 ®øng vÞ trÝ thø hai vÒ kim ng¹ch xuÊt khÈu sau dÇu th« vµ lµ ngµnh xuÊt khÈu cã tèc ®é t¨ng tr­ëng æn ®Þnh trong mét thêi gian dµi. BiÓu 4: Gi¸ trÞ xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam §¬n vÞ: triÖu USD N¨m Kim ng¹ch xuÊt khÈu dÖt may Tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu Tû träng /tæng sè 1992 350 2985 11,7% 1994 550 4054 13,6% 1995 750 5200 14,4% 1996 1150 7255 15,2% 1997 1349 8759 15,4% 1998 1351 9361 14,4% 1999 1682 11523 14,6% Nguån: Bé Th­¬ng m¹i Qua sè liÖu trªn, cho thÊy xuÊt khÈu hµng dÖt may chiÕm mét tû träng cµng t¨ng c¬ cÊu hµng xuÊt khÈu chung cña c¶ n­íc, n¨m sau cao h¬n n¨m tr­íc, chøng tá sù lín m¹nh v­ît bËc cña ngµnh c«ng nghiÖp dÖt may n­íc ta vµ cµng thÓ hiÖn tÝnh ®óng ®¾n trong viÖc ®Çu t­ x©y dùng ph¸t triÓn ngµnh dÖt may thµnh mét trong nh÷ng ngµnh xuÊt khÈu chñ lùc cña ViÖt Nam. Víi thÞ tr­êng Mü mÆc dÇu lµ 1 thÞ tr­êng míi nh­ng gi¸ trÞ xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam vµo Mü vÉn t¨ng. BiÓu 5: Gi¸ trÞ xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam sang Mü §¬n vÞ: TriÖu USD MÆt hµng 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 Hµng dÖt 0,11 1,78 3,59 5,326 5,053 8,147 10,436 Hµng may 2,45 15,09 20,01 20,602 21,347 26,57 36,036 Céng 2,56 16,87 23,6 25,928 26,40 34,717 46,466 Nguån: Ph¸t triÓn kinh tÕ sè 98-1999. Víi kÕt qu¶ xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng Mü nh­ trªn tuy cßn nhá bÐ nh­ng lµ mét nç lùc ®¸ng khen cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam trong bèi c¶nh ch­a cã quy chÕ tèi huÖ quèc. Nh­ng cã mét ®iÒu ch¾c ch¾n r»ng, mét khi cã hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i song ph­¬ng vµ quy chÕ tèi huÖ quèc (MFN hay NTR) th× kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam sÏ t¨ng nhanh vµ sÏ ë møc mµ ViÖt Nam ®· ®¹t ®­îc ë ch© ¢u vµ NhËt B¶n. - XÐt trªn ph­¬ng diÖn thuËn lîi ë thÞ tr­êng Mü c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam sÏ cã nhiÒu c¬ héi. + ThÞ tr­êng Mü ®­îc c«ng nhËn lµ thÞ tr­êng tiªu thô lín nhÊt thÕ giíi vÒ c¸c s¶n phÈm dÖt may (54 tû USD n¨m 1997). Mü cã nhiÒu tÇng líp d©n c­, ®an s¾c téc c¬ cÊu thÞ tr­êng Mü cã sù ph©n tÇng x· héi rÊt réng: th­îng l­u, trung l­u vµ tÇng líp b×nh d©n. Tuy nhu cÇu vµ thÞ hiÕu kh¸c nhau nh­ng nh×n chung xu h­íng tiªu dïng ë Mü lµ ®¬n gi¶n, tiÖn dông, kh«ng qu¸ cÇu kú. TÝnh ®a d¹ng cña thÞ tr­êng lµ ®iÓm thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp cña ta cã thÓ lùa chän th©m nhËp nhãm hµng nµo cho phï hîp. +t¹i Mü hiÖn nay cã mét sè ®«ng viÖt kiÒu ®ang sinh sèng, hä sÏ lµ nh÷ng ng­êi ®ãng gãp kh«ng nhá vµo viÖc thóc ®Èy còng nh­ tiªu dïng c¸c s¶n phÈm may mÆc cña ViÖt Nam. + Quan niÖm cña ng­êi Mü vÒ ViÖt Nam ®· cã nhiÒu thay ®æi. Trong quan niÖm cña hä ®· cã nh÷ng thay ®æi theo h­íng tèt ®Ñp ch¾c ch¾n hä sÏ cã mong muèn ®­îc trao ®æi bu«n b¸n víi ViÖt Nam nhiÒu h¬n. + Nhµ n­íc ta ®· cã mét sè chÝnh s¸ch ­u ®·i cho c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu dÖt may ViÖt Nam. C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cã lîi thÕ v× gi¸ nh©n c«ng rÎ cã thÓ c¹nh tranh víi mét sè n­íc kh¸c xuÊt khÈu hµng dÖt may vµo Mü. 2. Nh÷ng khã kh¨n TriÓn väng vÒ quan hÖ th­¬ng m¹i ViÖt Nam – Hoa Kú sau khi kÝ hiÖp th­¬ng m¹i ViÖt –Mü lµ rÊt lín. Tuy nhiªn, hiÖn nay mét trong nh÷ng khã kh¨n ®Ó hµng dÖt may th©m nhËp vµo thÞ tr­êng Mü lµ do n­íc ta ch­a ®­îc h­ëng quy chÕ tèi huÖ quèc nªn quan hÖ th­¬ng m¹i ViÖt Nam – Hoa Kú ch­a ph¸t triÓn ®óng tiÒm n¨ng vµ nhu cÇu cña c¶ hai n­íc. Kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam sang thÞ tr­êng nµy cßn kh¸ khiªm tèn chØ ®¹t 26,4 triÖuUSD, trong kho ®ã kim xuÊt khÈu hµng dÖt may, cña Trung Quèc sang Mü lµ 4,5 tû USD, Mexico lµ 6 tû USD. Trªn thÞ tr­êng Mü, hµng ho¸ cña ViÖt Nam kÐm søc c¹nh tranh do thuÕ nhËp khÈu cña Mü ph©n biÖt râ thuÕ suÊt tèi huÖ quèc vµ thuª suÊt ®¸nh vµo nh÷ng n­íc kh«ng ®­îc h­ëng quy chÕ tèi huÖ quèc. ThuÕ suÊt kh«ng cã MFN th­êng cao h¬n, rÊt nhiÒu so víi thuÕ suÊt MNF nhÊt lµ so víi hµng dÖt may ViÖt Nam. ThuÕ nhËp khÈu rÊt cao 45-50%. Møc thuÕ cao nhÊt ®èi víi hµng cña ViÖt Nam lµ 76% trong khi møc thÊp nhÊt cña c¸c n­íc lµ 20,6% (xem biÓu 6) Ngay c¶ khi hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ®­îc ký kÕt c¸c doanh nghiÖp dÖt may ViÖt Nam cÇn ph¶i nç lùc chuÈn bÞ rÊt nhiÒu míi cã thÓ th©m nhËp ®­îc thÞ tr­êng nµy. Bëi lÏ thÞ tr­êng Mü cã nhu cÇu tiªu dïng lín hµng dÖt may tõ chÊt liÖu cotton vµ pha cotton. C¸c nhµ nhËp khÈu Mü th­êng giao dÞch theo h×nh thøc mua b¸n FOB v× vËy c¸c doanh nghiÖp ph¶i ®¶m ®­¬ng c¶ kh©u chuÈn bÞ nguyªn liÖu phô liªu, tæ chøc s¶n xuÊt vµ giao hµng ®óng thêi h¹n: BiÒu 6: ThuÕ nhËp khÈu hµng dÖt may vµo Mü. MÆt hµng ThuÕ suÊt % NÕu cã MFN Kh«ng cã MFN GiÇy dÐp 6 35 QuÇn ¸o b»ng cotton 10 45 Bé thÓ thao 8,6 90 ¸o s¬ mi 20,6 45 ¸o T-Shirts 19,6 90 JackÐts 15,5 90 Nguån: ph¸t triÓn kinh tÕ sè 98-1999. Kh«ng chØ cã quy chÕ ®·i ngé tèi huÖ quèc( The Most – Favoured nation treatment) – MFN nay ®­îc ®æi thµnh Normal Trade-NTR- Quan hÖ th­¬ng m¹i b×nh th­êng ®­îc thÓ hiÖn toµn bé trong ch­¬ng 1( trong sè 4 ch­¬ng) cña hiÖp ®Þnh chung vÒ thuÕ quan vµ mËu dÞch ( General Treement on Tariff and Trade- GATT). Qui chÕ tèi huÖ quèc qui ®Þnh c¸c n­íc thµnh viªn cã GATT ( nay lµ WTO- World Trade Organization) dµnh cho nhau chÕ ®é ®èi xö ­u ®·i nhÊt trong quan hÖ kinh tÕ th­¬ng m¹i ®Æc biÖt lµ lÜnh vùc thuÕ quan. Trªn thùc tÕ, Mü ®· dµnh NTR cho tÊt c¶ c¸c n­íc b¹n hµng cña m×nh kÓ c¶ c¸c n­íc XHCN. ¦u tiªn lín nhÊt cña quy chÕ MFN( NTR) lµ gi¶m vµ miÔn thuÕ c¸c s¶n phÈm xuÊt khÈu cña nh÷ng n­íc ch­a ®­îc h­ëng quy chÕ MFN( NTR) vµo Mü chÞu thuÕ xuÊt nhËp khÈu gÊp s¸u lÇn s¶n phÈm xuÊt khÈu cña c¸c n­íc h­ëng quy chÕ MFN( NTR). Bªn c¹nh ®ã, cßn cã c¶ hÖ thèng ­u ®·i phæ cËp (Generalized system of Preerences – GDP) còng t¸c ®éng rÊt lín tíi c¸c s¶n phÈm xuÊt khÈu. Theo h×nh thøc nµy c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn ®­îc h­ëng ­u ®·i thuÕ quan b»ng kh«ng ®èi víi mét sè s¶n phÈm b¸n tõ n­íc ®ã vµo Mü. Nh­ng mÆt hµng chØ ®­îc miÔn thuÕ nÕu ®¸p øng ®­îc c¸c yªu cÇu nh­ s¶n phÈm ®­îc xuÊt khÈu trùc tiÕp tõ n­íc ®ang h­ëng GSP sang Mü vµ s¶n phÈm ®­îc chÕ biÕn hoÆc s¶n xuÊt toµn bé hoÆc h¬n 35% gi¸ trÞ gia t¨ng t¹i n­íc ®ang h­ëng GSP. Vµ theo luËt ph¸p Mü, ViÖt Nam chØ ®­îc h­ëng ­u ®·i GSP sau khi ®· ®¹t ®­îc quy chÕ tèi huÖ quèc (MFN) vµ ph¶i lµ thµnh viªn cña WTO vµ IMF. Do ®ã ngay c¶ khi ViÖt Nam ®· cã quy chÕ tèi huÖ quèc th× vÉn cßn mét kho¶ng c¸ch kh¸ xa gi÷a ViÖt Nam vµ c¸c n­íc ch©u ¸ kh¸c ®ang h­ëng quy chÕ GSP trong vÊn ®Ò ®Ò xuÊt hµng qua Mü. HÖ thèng qu¶n lý h¹n ng¹ch dÖt may ë Mü. Mü lµ mét n­íc thµnh viªn cña hiÖp ®Þnh ®a sîi (Muil-Fibex arangement –MFA) lµ hiÖp ®Þnh h¹n chÕ b»ng Quota c¸c hµng dÖt may vµ nhËp khÈu vµo c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn, nh»m b¶o vÖ c«ng nghiÖp dÖt may vµ ®¶m b¶o c«ng ¨n viÖc lµm ë c¸c n­íc nµy. Mü c¨n cø vµo hiÖp ®Þnh MFA ®Ó ký hiÖp ®Þnh hµng dÖt may víi 41 n­íc, kim ng¹ch nhËp khÈu theo c¸c hiÖp ®Þnh song ph­¬ng nµy cña Mü chiÕm trªn 80% tæng kim ng¹ch nhËp khÈu hµng dÖt may cña Mü. Tuy ®· ký cho c¸c n­íc h­ëng Quota, ­u ®·i thuÕ quan nh­ng Mü vÉn giµnh quyÒn chñ ®éng. Khi xÐt thÊy nÒn s¶n xuÊt trong n­íc bÞ hµng ho¸ nhËp ®e do¹ Mü sÏ ®¬n ph­¬ng giµnh quyÒn c¾t bá c¸c ­u ®·i ®· tho¶ thuËn. Khi tiÕn hµnh ®µm ph¸n hiÖp ®Þnh song ph­¬ng, møc quota sÏ ®­îc ®Þnh ®o¹t trªn c¬ së kim ng¹ch thùc hiÖn gi÷a hai n­íc, th«ng th­êng khi h¹n ng¹ch ®ã ®¹t tíi 100.000 t¸lµ Mü b¾t ®Çu chó ý vµ khi con sè ®ã ®· gia t¨ng Mü sÏ ®Æt vÊn ®Ò ®µm ph¸n ký hiÖp ®Þnh hµng dÖt may song ph­¬ng víi møc h¹n ng¹ch khëi ®iÓm th«ng th­êng lµ 200.000 t¸. Do vËy trong kho¶ng thêi gian 1,2 n¨m ®Çu sau khi ký hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt Mü c¸c doanh nghiÖp dÖt may ViÖt Nam ph¶i nç lùc tèi ®a ®Ó ®¹t sè l­îng hµnh xuÊt kh©ñ cao, Mü sÏ ®­a ra h¹n ng¹ch cã lîi cho ViÖt Nam. ThÞ tr­êng Mü tuy lµ thÞ tr­êng nhËp khÈu nhiÒu nh­ng ë Mü vÉn cã mét thÞ phÇn ®¸ng kÓ dµnh cho c¸c doanh nghiÖp Mü, cho nªn ®iÒu ®Çu tiªn khi th©m nhËp thÞ tr­êng nµy doanh nghiÖp ViÖt Nam ph¶i c¹nh tranh ngay víi nÒn c«ng nghiÖp may hïng hËu cña Hoa Kú. Lùc l­îng c¹nh tranh lín thø hai lµ c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn trong ®ã n­íc cã ­u thÕ rÊt m¹nh lµ Trung Quèc. Nh÷ng ®èi t¸c nµy ®· x©y dùng quan hÖ víi Mü kh¸ l©u, hä ®· cã m¹ng l­íi kinh doanh trªn thÞ tr­êng . Do hai n­íc c¸ch nhau t­¬ng ®èi xa, do ®ã vËn t¶i, th«ng tin liªn l¹c kh¸ tèn kÐm. MÆt kh¸c h¹ tÇng kü thuËt cña ta ( giao th«ng vËn t¶i, bÕn b·i, kho tµng, th«ng tin liªn l¹c, th«ng tin thÞ tr­êng, t­ vÊn, thanh to¸n, tiªu chuÈn s¶n phÈm, bao b× …) tÊt c¶ ®Òu cã, nh­ng ®Ó cã thÓ phôc vô tèt cho c¹nh tranh ë thÞ tr­êng Mü th× cßn cã mét kho¶ng c¸ch ph¶i kh¾c phôc dÇn dÇn. Kh©u yÕu cña ngµnh may ViÖt Nam lµ thiÕt kÕ mÉu m· nªn ph¶i tËp trung ®Çu t­ nghiªn cøu ®Ó cã thÓ s¶n xuÊt ra nh÷ng s¶n phÈm víi tØ lÖ sö dông nguyªn liÖu phô trong n­íc cao h¬n vµ tiÕn dÇn ®Õn viÖc x©y dùng nh·n hiÖu riªng cho s¶n phÈm dÖt may cña ViÖt Nam . DÖt may ViÖt Nam ®· ph¸t triÓn tõ rÊt sím nh­ng ®Õn nay t×nh tr¹ng chung vÉn cßn nhá bÐ, l¹c hËu vµ phô thuéc vµo bªn ngoµi. Mét nguyªn nh©n c¬ b¶n lµ vèn ®Çu t­ cßn qu¸ thÊp, míi ®¹t kho¶ng 10- 15% so víi nhu cÇu céng víi sù ®æi míi c¬ chÕ cßn chËm ch¹p, chÊt l­îng s¶n phÈm cßn thÊp ch­a hoµ nhËp víi thÞ tr­êng thÕ giíi. ChØ cã kho¶ng 10 % s¶n phÈm dÖt may cña ViÖt Nam lµ t­¬ng ®­¬ng ®­îc chÊt l­îng cña c¸c n­íc ph¸t triÓn. Bëi vËy, t×m ra chiÕn l­îc ph¸t triÓn m¹nh c«ng nghiÖp may cña ViÖt Nam ®ang ®Æt ra hÕt søc cÊp b¸ch . Ch­¬ng iii Nh÷ng gi¶i ph¸p thóc ®Èu vµ th¸o gì khã kh¨n cho doanh nghiÖp ViÖt Nam khi xuÊt khÈu hµng dÖt may sang Mü. i. vÒ phÝa c¸c doanh nghiÖp 1. Doanh nghiÖp cÇn chñ ®éng h¬n n÷a trong viÖc x©m nhËp thÞ tr­êng Mü. ThÞ tr­êng Mü ®· më ra mét c¬ héi cho c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam x©m nhËp. Nh­ng c¬ héi nµy kh«ng tù b¶n th©n nã ®Õn dÔ dµng víi ta mµ ®ßi hái mçi chóng ta ph¶i chñ ®éng t×m kiÕm. C¸c doanh nghiÖp dÖt may ViÖt Nam nãi riªng vµ c¸c doanh nghiÖp thuéc ngµnh kh¸c nãi chung tõ tr­íc ®Õn nay ®· quen víi c¬ chÕ xin cho, c¬ chÕ nµy ®· g©y cho doanh nghiÖp nh÷ng b­íc ®i kh«ng chñ ®éng. C¸c doanh nghiÖp lu«n lu«n tr«ng chê vµo c¸c chÝnh s¸ch cña nhµ n­íc mµ nh÷ng chÝnh s¸ch nµy th× thay ®æi rÊt chËm ch¹p. Bëi vËy ®Ó cã thÓ thµnh c«ng trªn thÞ tr­êng Mü - mét thÞ tr­êng v« cïng linh ho¹t th× ®ßi hái mçi doanh nghiÖp ViÖt Nam ph¶i nç lùc rÊt lín. Chñ ®éng ë ®©y cßn bao hµm c¶ vÊn ®Ò nguyªn vËt liÖu. NÕu chóng ta qu¸ lÖ thuéc vµo nguån nguyªn vËt liÖu nhËp khÈu ë mét sè Ýt thÞ tr­êng th× khi cã nh÷ng biÕn ®éng trªn thÞ tr­êng nh­ cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ trong khu vùc th× c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam sÏ khã kh¨n rÊt nhiÒu trong s¶n xuÊt v× ®a sè ngµnh may ViÖt Nam sö dông sîi v¶i nhËp khÈu tõ n­íc ngoµi. CÇn tiÕn tíi gi¶m bít kho¶ng c¸ch gi÷a ngµnh dÖt vµ may ®Ó ngµnh dÖt cã thÓ s¶n xuÊt nguyªn vËt liÖu cung cÊp cho ngµnh may. Chñ ®éng ®Èy m¹nh ho¹t ®éng xóc tiÕn th­¬ng m¹i, x©y dùng ®éi ngò lµm c«ng t¸c thÞ tr­êng n¨ng ®éng vµ v÷ng m¹nh, lËp c¸c v¨n phßng giao dÞch t¹i c¸c thµnh phè lín t¹i Mü ®Ó ®Èy m¹nh c¸c ho¹t ®éng tiÕp thÞ, chän c¸c kièt ph©n phèi vµ tiªu thô, t¨ng c­êng qu¶ng c¸o khuyÕch tr­¬ng nh»m n©ng cao uy tÝn nh·n hiÖu s¶n phÈm dÖt may ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng Mü. 2. T×m hiÓu kü hÖ thèng luËt ph¸p phøc t¹p cña Mü. §Ó triÓn khai quan hÖ kinh tÕ – th­¬ng m¹i víi Mü mét c¸ch cã hiÖu qu¶, tr­íc tiªn cÇn hiÓu râ luËt ph¸p cña Mü vµ c¸ch thøc ®iÒu hµnh ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i Mü. N­íc Mü cã mét hÖ thèng ph¸p luËt phøc t¹p. LuËt cña c¸c bang lµ kh¸c nhau. Cã thÓ l¹i lµ tr¸i ng­îc nhau. ë n­íc Mü cã nhiÒu c¸c hÖ thèng luËt lÖ kh¸c nhau. Muèn xuÊt khÈu hµng vµo thÞ tr­êng Mü c¸c nhµ doanh nghiÖp ViÖt Nam cÇn ph¶i quan t©m tíi luËt vÒ tr¸ch nhiÖm s¶n phÈm (Product Libility Law) quy ®Þnh nhµ s¶n xuÊt vµ ng­êi b¸n hµng ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm ®èi víi s¶n phÈm cã ý g©y h¹i cho ng­êi tiªu dïng, hÖ thèng luËt b¶o hµnh vµ b¶o vÖ ng­êi tiªu dïng nh»m ®¶m b¶o cho hä ®­îc th«ng tin ®Çy ®ñ vÒ hµng ho¸ vµ khi sö dông hµng th× ®­îc b¶o hµnh trong thêi gian quy ®Þnh. LuËt chèng ®éc quyÒn, luËt chèng ph¸ gi¸. B»ng c¸ch nµo mµ c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cã thÓ t×m hiÓu ®­îc nh÷ng quy ®Þnh cña ph¸p luËt Mü ®ã lµ th«ng qua m¹ng th«ng tin toµn cÇu Internet, qua c¸c v¨n phßng xóc tiÕn th­¬ng m¹i. Nãi chung Mü lµ n­íc thÓ chÕ ho¸ chÆt chÏ quyÒn lîi cña ng­êi tiªu dïng nh»m t¹o m«i tr­êng kinh doanh b×nh ®¼ng, lµnh m¹nh trong mét x· héi v¨n minh. 3. C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cÇn ¸p dông hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng quèc tÕ. HÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng quèc tÕ ISO 9000 cã thÓ nãi lµ mét trong nh÷ng tÊm giÊy th«ng hµnh quan träng cho viÖc ®­a s¶n phÈm dÖt may ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng Mü. HiÖn nay, ®· cã hÖ thèng qu¶n lÝ chÊt l­îng Quèc TÕ ISO 9000 víi phiªn b¶n 2000 yªu cÇu cao h¬n, do ®ã doanh nghiÖp cÇn ph¶i cËp nhËt th«ng tin vÒ phiªn b¶n míi nµy. ¸p dông hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng quèc tÕ sÏ gióp cho c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra c¸c s¶n phÈm cã chÊt l­îng cao vµ æn ®Þnh h¬n n÷a nã cßn gi¶m ®­îc chi phÝ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, do vËy sÏ n©ng cao ®­îc kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm dÖt may ViÖt Nam. Gi¸ c¶ cña s¶n phÈm cña hµng dÖt may ViÖt Nam xuÊt vµo Mü th­êng cã gi¸ cao vµ ph¶i qua nhiÒu trung gian nÕu h¹ thÊp ®­îc gi¸ thµnh th× sÏ t¨ng ®­îc søc c¹nh tranh. HÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng quèc tÕ ®­îc ¸p dông kh«ng nh÷ng cã lîi cho doanh nghiÖp mµ cßn cho ®«ng ®¶o ng­êi tiªu dïng. ThÞ tr­êng Mü kh«ng gièng víi thÞ tr­êng trong n­íc ë ®©y yÕu tè chÊt l­îng lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quyÕt ®Þnh sù sèng cßn cña doanh nghiÖp. ii. VÒ phÝa nhµ n­íc 1. Cã nh÷ng chÝnh s¸ch ­u ®·i vµ c¬ chÕ qu¶n lý th«ng tho¸ng. §èi víi nh÷ng doanh nghiÖp míi tham gia vµo viÖc kinh doanh xuÊt khÈu dÖt may nhµ n­íc cÇn cã nh÷ng chÝnh s¸ch ­u ®·i nh­ ¸p dông thuÕ xuÊt 10%. Nh÷ng ­u ®·i cña nhµ n­íc ®èi víi doanh nghiÖp lµ rÊt quan träng, nh÷ng chÝnh s¸ch ­u ®·i sÏ khuyÕn khÝch doanh nghiÖp tham gia kinh doanh xuÊt nhËp khÈu hµng dÖt may. C¬ chÕ qu¶n lý cña nhµ n­íc ta lµ ®iÓm ®¸ng bµn. Víi c¬ chÕ cßn mang nÆng t­ t­ëng cña thêi kú bao cÊp ®· c¶n trë rÊt nhiÒu ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. RÊt nhiÒu doanh nghiÖp kiÕn nghÞ vÒ vÊn ®Ò nµy nh­ng sù gi¶i quyÕt cña nhµ n­íc rÊt chËm trÔ, chÝnh sù chËm trÔ nµy ®· g©y ra nh÷ng thiÖt h¹i kh«ng nhá cho c¸c doanh nghiÖp. C¬ chÕ qu¶n lý cña ta ch­a cã sù thèng nhÊt gi÷a c¸c ngµnh, c¸c cÊp vµ gi÷a c¸c vïng. ViÖc xin giÊy phÐp xuÊt nhËp khÈu lµ rÊt khã kh¨n ph¶i qua rÊt nhiÒu c¸c Bé c¸c ngµnh mµ mçi Bé mçi ngµnh ®Òu cho m×nh lµ quan träng h¬n c¶. Ngay trong viÖc kiÓm tra ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu cã rÊt nhiÒu ®oµn thanh tra kh¸c nhau ®· t¹o ra mét t©m lÝ kh«ng an t©m trong viÖc s¶n xuÊt. 2. §Çu t­ h¬n n÷a cho ngµnh dÖt may. Nhµ n­íc cÇn cã chÝnh s¸ch ­u tiªu ®Çu t­ tõ nguån vèn ng©n s¸ch nhµ n­íc cho c¸c doanh nghiÖp cña ngµnh dÖt may víi l·i xuÊt ­u ®·i vµ cã sù b¶o l·nh cña ChÝnh phñ. Trªn thùc tÕ chØ cã c¸c doanh nghiÖp dÖt quèc doanh ®­îc h­ëng sù ­u ®·i nµy. VÝ dô nÕu nh­ doanh nghiÖp nµo ®­îc h­ëng chÝnh s¸ch ­u tiªn ®Çu t­ cña nhµ n­íc doanh nghiÖp ®ã chØ ph¶i chÞu l·i suÊt lµ 0,3%/th¸ng, thÊp h¬n nhiÒu so víi vèn vay ®Çu t­ th«ng th­êng kh¸c lµ 0,7%/th¸ng. Tuy nhiªn sù hç trî nµy cña nhµ n­íc rÊt kh«ng ®¸ng kÓ. Nguån vèn cho vay ®Çu t­ lín nhÊt chØ kho¶ng 50 triÖu ®ång. Víi c¸c doanh nghiÖp trang thiÕt bÞ c«ng nghÖ ®ãng vai trß rÊt quan träng vËy nguån vèn ®Çu t­ sÏ lÊy ë ®©u? chÝnh lµ tõ sù ®Çu t­ mét phÇn kh«ng nhá cña nhµ n­íc. §èi víi nghµnh dÖt may trang thiÕt bÞ c«ng nghÖ cßn lµ mét kh©u yÕu chÝnh v× vËy ®· h¹n chÕ rÊt nhiÒu ®Õn chÊt l­îng nh÷ng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra do ®ã khi nhËp m¸y mãc trang thiÕt bÞ cña N­íc ngoµi mµ ®Æc biÖt ®ã l¹i lµ mét phÇn cña bé phËn gãp vèn c¸c doanh nghiÖp ph¶i chó ý ®Õn gi¸ thµnh cña m¸y mãc thiÕt bÞ vµ c«ng nghÖ ®Ó tr¸nh sù thua thiÖt cho nhµ n­íc nãi chung vµ cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh l©u dµi cña doanh nghiÖp nãi riªng. NÕu thùc hiÖn ®­îc c¸c c«ng viÖc mét c¸ch tuÇn tù vµ ®óng ®¾n th× sÏ mang l¹i hiÖu qu¶ cao trong viÖc sö dông nguån vèn ®Çu t­ cña nhµ n­íc. Danh môc tµi liÖu tham kh¶o A. S¸ch 1. PTS. §ç §øc B×nh; Kinh Doanh Quèc TÕ; Nhµ xuÊt b¶n gi¸o dôc-1997 2. GS.PTS T« Xu©n D©n; Kinh tÕ häc quèc tÕ; Nhµ xuÊt b¶n thèng kª-1999 3. PGS.TS TrÇn TrÝ Thµnh; Qu¶n trÞ kinh doanh xuÊt- nhËp khÈu; Nhµ xuÊt b¶n thèng kª 1999 B. T¹p chÝ vµ b¸o. 1. Ch©u Mü ngµy nay s« 5-2000 2. Ch©u Mü ngµy nay s« 4-1997 3. Th­¬ng m¹i sè 22 –2000. 4. T¹p chÝ c«ng nghiÖp sè 9-1997 5. kinh tÕ ch©u ¸ - Th¸i B×nh D­¬ng sè 3-1997. 6. Nghiªn cøu kinh tÕ sè 270, 11-2000. 7. Thêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam sè 134, 8-11-2000. 8. Con sè vµ sù kiÖn 12-1997. 9. Th­¬ng m¹i sè 2+3-1998. 10. Th­¬ng m¹i sè 3-2000. 11. Kinh tÕ vµ ph¸t triÓn sè 36 th¸ng 5+6-2000. 12. Ph¸t triÓn kinh tÕ sè 98-1999.