Đề án Luận án Phát triển bảo hiểm nhân thọ ở Việt Nam thực trạng và triển vọng

Lêi nãi ®Çu B¶o hiÓm nh©n thä lµ lo¹i h×nh b¶o hiªm kh¸ gÇn gòi ®èi víi ng­êi d©n ë c¸c n­íc trªn thÕ giíi. Nã tån t¹i vµ phæ biÕn trong cuéc sèng hµng ngµy cña hä gièng nh­ ho¹t ®éng ®Çu t­ tµi chÝnh, göi tiÕt kiÖm l©y l·i, hay thuª vÖ sÜ b¶o vÖ... Nãi chung viÖc tham gia b¶o hiÓm nh©n thä ë c¸c n­íc ®ang trë thµnh phæ biÕn nh­ viÖc ch¨m lo cho søc khoÎ, ®êi sèng vËt chÊt tinh thÇn hµng ngµy cña mçi ng­êi d©n víi lÞch sö tån t¹i vµ ph¸t triÓn h¬n 400 n¨m (hîp ®ång b¶o hiÓm ®Çu tiªn lµ ë Anh n¨m 1583 ®­îc ký gi÷a mét c«ng ty b¶o hiÓm víi «ng Wiliam gybbon sè tiÒn b¶o hiÓm lµ 400 b¶ng) lo¹i h×nh b¶o hiÓm nµy kh«ng ngõng ph¸t triÓn ®a d¹ng vÒ h×nh thøc, më réng vÒ qui m« ho¹t ®éng. T¹o ra mét nguån quÜ ®ñ lín chi tr¶ cho ng­êi tham gia khi gÆp rñi ro chÕt ng­êi, th­¬ng tËt vÜnh viÔn hoÆc khi hä nghØ h­u gióp ng­êi tham gia vµ gia ®×nh hä kh¾c phôc nh÷ng khã kh¨n æn ®Þnh cuéc sèng tr­íc m¾t vµ l©u dµi. Tuy nhiªn ë ViÖt Nam b¶o hiÓm nh©n thä cßn lµ lÜnh vùc kh¸ míi mÎ, mÆc dï tr­íc ®©y ë miÒn nam ViÖt Nam ®· cã c«ng ty b¶o hiÓm H­ng ViÖt triÓn khai mét sè lo¹i h×nh b¶o hiÓm nh©n thä chÝnh nh­: b¶o hiÓm sinh m¹ng cã thêi h¹n, b¶o hiÓm trî cÊp h­u trÝ, b¶o hiÓm trÎ em. Ph­¬ng ch©m ®Ò ra cña bé tµi chÝnh lµ chóng ta võa lµm võa ®æi míi rót kinh nghiÖm. Mét mÆt ¸p dông c¸ch lµm cña c¸c n­íc tiªn tiÕn, mÆt kh¸c khai th¸c vµ ph¸t huy tÝnh tù chñ n¨ng ®éng s¸ng t¹o cña ®éi ngò c¸n bé chuyªn m«n trong n­íc. XÐt trªn c¬ së ®iÒu kiÖn thùc tÕ ®Êt n­íc ®©y lµ mét chñ tr­¬ng phï hîp høa hÑn nhiÒu triÓn väng. KÕt qu¶ sau h¬n hai n¨m triÓn khai nghiÖp vô nµy ®· cho thÊy t×nh h×nh hÕt søc kh¶ quan, ®ã lµ sù t¨ng tr­ëng cao trong doanh thu vµ mét sè chØ tiªu hiÖu qu¶ kinh doanh kh¸c. MÆc dï vÉn cßn tån t¹i nh­ng vÒ c¬ b¶n ®· dÇn dÇn ®­îc th¸o gì gi¶i quyÕt, tiÕp tôc t¹o ®µ thuËn lîi cho sù ph¸t triÓn b¶o hiÓm nh©n thä ë trong t­¬ng lai. Lµ mét sinh viªn chuyªn nghµnh b¶o hiÓm cã quan t©m nghiªn cøu nghiªp vô b¶o nµy, trong giíi h¹n tr×nh ®é kiÕn thøc vµ ph¹m vi cña mét ®Ò ¸n m«n häc em xin tr×nh bµy mét sè hiÓu biÕt c¬ b¶n vµ ý kiÕn cña em vÒ vÊn ®Ò: ph¸t triÓn b¶o hiÓm nh©n thä ë ViÖt Nam thùc tr¹ng vµ triÓn väng. NéI DUNG CH¦¥NG 1: nh÷ng yªu cÇu kh¸ch quan vµ sù ra ®êi cña b¶o hiÓm nh©n thä i. Nh÷ng yªu cÇu kh¸ch quan LÞch sö ph¸t triÓn cña con ng­êi lµ qu¸ tr×nh ®Êu tranh l©u dµi víi thiªn nhiªn c¶i t¹o, chiÕn ®Êu vµ chiÕn th¾ng thiªn nhiªn, ®Ó lµm ®­îc viªc ®ã con ng­êi lu«n lu«n ph¶i g¾n bã víi céng ®ång. Tõ xa x­a ®· cã mét c©u chuyÖn kÓ vÒ th¸nh Joseph vµ quèc v­¬ng Ai cËp chuyÖn kÓ r»ng nhµ vua cã mét giÊc m¬ thÊy 7 con bß bÐo bÞ b¶y con bß gÇy ¨n thÞt. H«m sau nhµ vua yªu cÇu th¸nh Joseph gi¶i thÝch vÒ giÊc m¬ ®ã. Joseph nãi r»ng nhµ vua ®­îc b¸o méng r»ng 7 n¨m tíi sÏ ®­îc mïa v× vËy nhµ vua ph¶i tÝch luü mét kho thãc khæng lå ®Ó ¨n ®ñ cho 7 n¨m mÊt mïa sau ®ã. L­¬ng thùc dù tr÷ lµ h×nh thøc b¶o hiÓm cho con ng­êi chèng l¹i n¹n ®ãi khi mÊt mïa. Kho¶ng 900 n¨m tr­íc C«ng nguyªn luËt biÓn cña Ên ®é yªu cÇu tÊt c¶ c¸c ®oµn tµu ph¶i ®ãng mét kho¶n tiÒn nhá vµo quü chung ®Ó gióp ®ì nh÷ng ng­êi kh«ng may bÞ mÊt tµu vµ hµng ho¸ kh«i phôc l¹i kinh doanh, hoÆc nÕu hä chÕt th× gióp ®ì mét phÇn cho gia ®×nh hä, kho¶ng n¨m 533 sau C«ng nguyªn nã ®· trë thµnh mét bé phËn trong luËt Roman. Còng d­íi thêi ®ã nh÷ng ng­êi lÝnh Roman cßn cã mét h×nh thøc b¶o hiÓm kh¸c. NÕu hä th¾ng trËn th× hä ®­îc mét kho¶n tiÒn, nh­ng chÝnh phñ thu mét phÇn sè tiÒn ®ã ®Ó khi hä rêi qu©n ngò th× hä cã mét kho¶n tiÒn ®Ó b¾t ®Çu cuéc sèng míi cßn nÕu hä bÞ tö trËn th× gia ®×nh hä cã mét kho¶n tiÒn ®Ó sèng. Trong c¸c nhµ tï ë Roman còng cã quy ®Þnh, mçi ng­êi ph¶i ®ãng mét sè tiÒn ®Ó chi phÝ mai t¸ng cho nh÷ng ng­êi bÞ chÕt, theo cø liÖu kh¶o cæ häc th× mçi ng­êi trong nhãm ph¶i ®ãng 3, 5 $. Ngµy nay trong x· héi hiÖn ®¹i nhÞp ®é cuéc sèng ngµy mét khÈn tr­¬ng thµnh tùu khoa häc kü thuËt vµ c«ng nghÖ ®­îc ¸p dông vµo mäi lÜnh vùc cña cuéc sèng, quy m« s¶n xuÊt kinh doanh t¨ng cao, c¸c c«ng tr×nh x©y dùng ph­¬ng tiÖn, thiÕt bÞ ngµy cµng hiÖn ®¹i vµ cã gi¸ trÞ lín. Nh÷ng rñi ro do nhiÒu nguyªn nh©n: h¶o ho¹n b·o lò, sãng thÇn, sù cè kü thuËt hay do chÝnh con ng­êi g©y ra vÉn lu«n lu«n r×nh rËp ®e do¹ tµi s¶n vËt chÊt còng nh­ søc khoÎ vµ tÝnh m¹ng con ng­êi ®ßi hái ph¶i ®­îch¹n chÕ tæn thÊt b»ng biÖn ph¸p b¶o hiÓm. Trong c¸c ®èi t­îng ®­îc b¶o hiÓm con ng­êi vÉn lµ nh©n tè hµng ®Çu, c¸c lo¹i h×nh b¶o hiÓm con ng­êi ph¸t triÓn rÊt m¹nh víi quy m« lín trong ®ã b¶o hiÓm nh©n thä rÊt ®­îc coi träng vµ lu«n ®­îc ®ái míi ph¸t triÓn c¶ vÒ sè l­îng lÉn tr×nh ®é phï hîp víi tiÕn tr×nh ph¸t triÓn cña x· héi loµi ng­êi. §Ó kh¾c phôc nh÷ng thÖt h¹i do tai n¹n rñi ro g©y ra mét biÖn ph¸p t«i ­u lµ tham gia c¸c ph­êng h«Þ b¶o hiÓm nh©n thä hay b¶o hiÓm t¹i c¸c c«ng ty ®Ó cïng nhau san sÎ rñi ro æn ®Þnh cuéc sèng cho t­¬ng lai. II. Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña b¶o hiÓm nh©n thä 1. Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña b¶o hiÓm nh©n thä trªn thÕ giíi Tõ chç x©y dùng nh÷ng nhãm héi b¶o hiÓm s¬ khai mét c¸ch tù ph¸t d­íi thêi trung cæ, b¶o hiÓm nh©n thä ®· trë thµnh tæ chøc chuyªn nghiÖp lín m¹nh c¶ vÒ quy m« lÉn tr×nh ®é qu¶n lý. Hîp ®ång b¶o hiÓm nh©n thä ®Çu tiªn ®­îc ra ®êi tõ n¨m 1583 do mét c«ng d©n ng­êi Lu©n ®«n thùc hiªn ®ã lµ «ng William gybbon (ng­êi ®­îc b¶o hiÓm). ¤ng chØ ph¶i ®ãng 32 b¶ng phÝ vµ khi «ng chÕt (trong n¨m ®ã) ng­êi thõa kÕ cña «ng ®­îc h­ëng sè tiÒn 400 b¶ng hîp ®ång d¶ kÕt thóc víi lêi cÇu nguyÖn “Chóa h·y ban cho «ng søc khoÎ vµ cuéc sèng l©u dµi”. Lóc ®Çu tr×nh ®é qu¶n lý cßn non yÕu viÖc tÝnh phÝ cßn ch­a cã c¬ së khoa häc c¸c c«ng ty sÏ thu mét møc phÝ nhÊt ®Þnh ®Òu nhau cña nh÷ng ®èi t­îng d­íi 45 tuæi sau ®ã c©n ®èi l¹i sè d­ cña quü råi sÏ chia cho nh÷ng ng­êi thõa kÕ cña nh÷ng ng­êi ®· chÕt trong n¨m ®ã. Vµo thÕ kû 18 th× c¸c c«ng ty b¶o hiÓm t­¬ng hç ë Anh ®· b¾t ®Çu nghiªn cøu tû lÖ chÕt thùc tÕ cho tõng løa tuæi kh¸c nhau ®Ó biÕt rñi ro cña tõng løa tuæi, lµm c¨n cø tÝnh phÝ cã c¬ së khoa häc h¬n. Tõ ®ã ®Õn nay viÖc tÝnh phÝ b¶o hiÓm ®· ®­îc hoµn thiÖn ho¸ chi tiÕt ho¸ víi sù trî gióp cña to¸n häc vµ c¸c thiÕt bÞ sö lý tù ®éng. C«ng ty b¶o hiÓm t­¬ng hç ®Çu tiªn lµ héi b¶o hiÓm nh©n thä vµ h­u trÝ héi nµy do c¸c nhµ bu«n b¸n v¶i lôa thµnh lËp ngµy 4 th¸ng 10 n¨m 1699 nh­ng chØ Ýt n¨m sau ®ã bÞ thÊt b¹i do vì nî, 70 n¨m sau c«ng ty b¶o hiÓm nh©n thä suèt cuéc ®êi ®· h×nh thµnh. Nã chØ giíi h¹n 200 thµnh viªn vµ quyÒn lîi b¶o hiÓm theo mét møc duy nhÊt vµ kh«ng ®Þnh tr­íc, phô thuéc vµo sè ng­êi chÕt trong n¨m. Trªn c¬ së sè tiÒn ®Ó dµnh ®­îc hä chia ®Òu cho nh÷ng ng­êi thõa kÕ cña nh÷ng ng­êi ®· chÕt trong n¨m ®ã. N¨m 1720 hai c«ng ty b¶o hiÓm cña Anh lµ c«ng ty hèi ®o¸i hoµng gia vµ c«ng ty gãp vèn cæ phÇn chÝnh ë Lu©n ®«n cè g¾ng giµnh ®äc quyÒn thµnh lËp c«ng ty b¶o hiÓm nh©n thä cæ phÇn nh­ng bÞ hiÕn tr­¬ng cña nhµ vua huû bá. ë Mü víi tiÒn th©n lµ héi gióp ®ì ng­êi nghÌo c¸c môc s­ tr­ëng l·o bÞ khèn cïng, nh÷ng ng­êi go¸ chång trÎ con cña môc s­... (1759) c¸c c«ng ty b¶o hiÓm t­¬ng hç liªn tiÕp ra ®êi vµo ®Çu thÕ kû 19, lµm cho c¸c c¬ quan luËt ph¸p ph¶i ra quy ®Þnh b¾t c¸c c«ng ty ph¶i nép 100. 000 $ tr­íc khi thµnh lËp nh»m môc ®Ých h¹n chÕ bít c¸c c«ng ty ra ®êi, nhÊt lµ c¸c c«ng ty cã kh¶ n¨ng tµi chÝnh yÕu ë ch©u ¢u c¸ch m¹ng c«ng nghiÖp céng víi sù ph¸t triÓn cña to¸n häc t¹o ®iÒu kiÖn cho b¶o hiÓm nh©n thä ra ®êi vµ ph¸t triÓn. N¨m 1787 c«ng ty b¶o hiÓm nh©n thä ®Çu tiªn ë Ph¸p ra ®êi, nh­ng ®Õn n¨m 1792 bÞ thÊt b¹i, m·i ®Õn th¸ng 2/1819 c«ng ty b¶o hiÓm nh©n thä kh¸c cña Ph¸p míi thµnh lËp thay thÕ trªn thÞ tr­êng. ë §øc n¨m 1828 c«ng ty b¶o hiÓm nh©n thä ®Çu tiªn ra ®êi vµ ph¸t hµnh b¶o hiÓm tån tÝch (tÝch luü) cho ®«ng ®¶o ng­êi d©n. ë Anh c«ng ty b¶o hiÓm nh©n thä Prudential ®­îc thµnh lËp n¨m 1853 lµ c«ng ty ®i ®Çu trong c«ng nghÞªp b¶o hiÓm vµ b¾t ®Çu khuÕch tr­¬ng s¶n phÈm cña m×nh ra thÞ tr­êng ë Ch©u ¸ c«ng ty b¶o hiÓm nh©n thä ®Çu tiªn ho¹t ®äng d­íi h×nh thøc kinh doanh lµ c«ng ty Mei ji, sau 7 n¨m ®éc quyÒn ®Õn 1888-1889 hai c«ng ty b¶o hiÓm lín ra ®êi ®ã lµ c«ng ty b¶o hiÓm nh©n thä Teikoku vµ c«ng ty Nippon ®¸nh dÊu sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña b¶o hiÓm nh©n thä ë NhËt b¶n. ë TriÒu tiªn hîp ®ång b¶o hiÓm nh©n thä còng ®­îc triÓn khai sím vµ réng kh¾p tr­íc kia lµ do c¸c c«ng ty cña Anh tiÕn hµnh sau n¨m 1905 lµ do c¸c c«ng ty b¶o hiÓm nh©n thä cña NhËt ®éc quyÒn kinh doanh dÕn sau chiÕn tranh thÕ giíi lÇn thø 2. §¸nh gi¸ kÕt qu¶ triÓn khai b¶o hiÓm nh©n thä c¸c sè liÖu thèng kª cho thÊy Hµn quèc lµ n­íc cã tû lÖ phÝ b¶o hiÓm tÝnh trªn GDP lµ cao nhÊt Mü lµ n­íc cã doanh thu phÝ b¶o hiÓm cao nhÊt. Tªn n­íc Tæng sè phÝ (triÖu $) Tû lÖ doanh thu phÝ b¶o hiÓm /GDP (%) Tû lÖ doanh thu phÝ b¶o hiÓm nh©n thä /Tæng doanh thu phÝ b¶o hiÓm Hµn quèc 8, 68 79, 0 Mü 522 3, 40 41, 4 NhËt b¶n 320 5, 60 73, 0 Anh 192 7, 10 64, 5 C¸c n­íc Nam Phi, Ai len, Canada, Niu di l©n, còng lµ nh÷ng n­íc cã b¶o hiÓm nh©n thä rÊt ph¸t triÓn ®øng hµng ®Çu thÕ giíi. 2. Sù ra ®êi cña b¶o hiÓm nh©n thä cña ViÖt Nam. ë ViÖt Nam sau nh÷ng n¨m ®æi míi ®Êt n­íc ®ang trªn ®µ ph¸t triÓn tho¸t ra khái khñng ho¶ng, hoµ nhÞp víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña c¸c n­íc trªn thÕ giíi, c«ng cô ph¸p lý cña Nhµ n­íc ®ang trong qu¸ tr×nh hoµn thiÖn, c«ng cô tµi kho¸ ®· vµ sÏ ®­îc sö dông kÕt hîp ®Ó ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng cña §¶ng vµ nhµ n­íc ®Ò ra nh»m kh«ng ngõng n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cho nh©n d©n, dÑp bá nh÷ng rµo c¶n cña c¬ chÕ cò, ph­¬ng thøc qu¶n lý cò, kh¬i gîi søc ng­êi, søc cña cho s¶n xuÊt kinh doanh. §iÒu ®ã ®· t¹o nh÷ng ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi ph¸p lý, t©m lý cho sù ph¸t triÓn cña b¶o hiÓm trong ®ã cã b¶o hiÓm nh©n thä. Më ®Çu lµ NghÞ ®Þnh 100 CP cña ChÝnh phñ quy ®Þnh sù ph¸t triÓn b¶o hiÓm th­¬ng m¹i cña ViÖt nam ®· t¹o ra mét thÞ tr­êng quen dÇn víi s¶n phÈm b¶o hiÓm. TiÕp theo ®ã ngµy 22/3/96 NghÞ ®Þnh 281 TC/TCNHg ®· thùc sù cho ra ®êi C«ng ty b¶o hiÓm nh©n thä ë ViÖt Nam trùc thuéc B¶o ViÖt. §ã míi chØ lµ b­íc ®Çu t×m hiÓu, lµm quen víi thÞ tr­êng s¶n phÈm b¶o hiÓm nh©n thä (B¶o hiÓm sinh m¹ng 5 n¨m, 10 n¨m vµ b¶o hiÓm an sinh gi¸o dôc) vµ dän ®­êng cho sù ph¸t triÓn vµ c¹nh tranh quyÕt liÖt trªn thÞ tr­êng sau khi cã luËt b¶o hiÓm ViÖt Nam ra ®êi. Tuy nhiªn nãi nh­ vËy kh«ng cã nghÜa lµ b¶o hiÓm nh©n thä míi ra ®êi ë ViÖt Nam n¨m 1996 mµ ngay tõ tr­íc gi¶i phãng ë miÒn Nam ViÖt Nam ng­êi d©n còng ®· b­íc ®Çu ®­îc lµm quen víi c¸c s¶n phÈm cña b¶o hiÓm nh©n thä do C«ng ty b¶o hiÓm nh©n thä H­ng ViÖt chuyÓn sang. NÕu kh«ng ph¶i do nguyªn nh©n chiÕn tranh, m«i tr­êng chÝnh trÞ x· héi, ch¾c ch¾n nã sÏ ph¸t triÓn lín m¹nh. Ch­¬ng II: NH÷NG NéI DUNG C¥ B¶N CñA b¶o hiÓm NH¢N THä I. B¶o hiÓm nh©n thä tö kú (b¶o hiÓm sinh m¹ng cã thêi h¹n) Lo¹i ho¹t ®éng b¶o hiÓm nµy ®­îc ký kÕt b¶o hiÓm cho rñi ro chÕt x¶y ra, nh­ ®· qui ®Þnh trong hîp ®ång, nÕu c¸i chÕt kh«ng x¶y ra trong thêi gian ®ã th× viÖc thanh to¸n kh«ng ®­îc thùc hiÖn vµ ng­êi tham gia kh«ng ®­îc h­ëng bÊt kú mét kho¶n hoµn phÝ nµo tõ phÝ b¶o hiÓm ®· ®ãng. Nh­ vËy ®Æc tr­ng cña lo¹i h×nh b¶o hiÓm nµy lµ: -Sè tiÒn b¶o hiÓm ®­îc tr¶ mét lÇn khi ng­êi ®­îc b¶o hiÓm chÕt trong thêi h¹n hîp ®ång -PhÝ b¶o hiÓm kh«ng thay ®æi trong suèt thêi gian b¶o hiÓm -Thêi h¹n hîp ®ång ®­îc x¸c ®Þnh theo tho¶ thuËn gi÷a hai bªn -PhÝ b¶o hiÓm ®ãng ®Þnh kú theo th¸ng, quý, n¨m tuú theo yªu cÇu cña ng­êi tham gia ¦u ®iÓm chÝnh cña lo¹i h×nh b¶o hiÓm nµy lµ møc phÝ cã thÓ gi÷ ®­îc ë møc thÊp nhÊt do kh«ng ph¶I hoµn phÝ khi hÕt hîp ®ång mµ rñi ro kh«ng x¶y ra. Cã nhiÒu lo¹i biÕn thÓ cña hîp ®ång b¶o hiÓm nh©n thä tö kú: -B¶o hiÓm tö kú cè ®Þnh -B¶o hiÓm tö kú cã thÓ t¸i tôc -B¶o hiÓm tö kú gi¶m dÇn -B¶o hiÓm tö kú t¨ng dÇn -C¸c lo¹i hîp ®ång b¶o hiÓm thu nhËp gia ®×nh -C¸c lo¹i hîp ®ång b¶o hiÓm thu nhËp gia t¨ng II. B¶o hiÓm nh©n thä tr­êng sinh (b¶o hiÓm nh©n thä trän ®êi) §Æc ®iÓm cña lo¹i h×nh b¶o hiÓm nh©n thä tr­êng sinh lµ: -Sè tiÒn b¶o hiÓm tr¶ mét lÇn khi ng­êi ®­îc b¶o hiÓm chÕt -Thêi h¹n kh«ng x¸c ®Þnh -PhÝ b¶o hiÓm ®ãng ®Þnh kú theo th¸ng, quý, n¨m -PhÝ b¶o hiÓm kh«ng thay ®æi suèt thêi h¹n hîp ®ång -PhÝ b¶o hiÓm nh©n thä tr­êng sinh cao h¬n phÝ b¶o hiÓm nh©n thä tö kú v× khiÕu n¹i ch¾c ch¾n x¶y ra Cã c¸c lo¹i b¶o hiÓm nh©n thä tr­êng sinh nh­ sau: -B¶o hiÓm nh©n thä tr­êng sinh phi l¬I nhuËn: ë lo¹I h×nh b¶o hiÓm nµy ng­êi tham gia kh«ng ®­îc tr¶ mét kho¶n lîi nhuËn nµo. -B¶o hiÓm nh©n thä tr­êng sinh cã lîi nhuËn: ng­êi tham gia ®­îc tr¶ mét kho¶n lîi nhuËn ®Çu t­ cña c«ng ty b¶o hiÓm cïng sè tiÒn båi th­êng khi chÕt. -Hîp ®ång b¶o hiÓm tr­êng sinh chi phÝ thÊp: sè phÝ ®ãng t¨ng dÇn vµ kÕt thóc tr­íc h¹n. III. Hîp ®ång b¶o hiÓm nh©n thä hçn hîp cã thêi h¹n §©y lµ lo¹i h×nh b¶o hiÓm kÕt hîp c¶ hai lo¹i trªn theo ®ã ng­êi ®­îc b¶o hiÓm sÏ ®­îc båi th­êng mét kho¶n tiÒn sau khi cã sù kiÖn nh­ tho¶ thuËn trong hîp ®ång b¶o hiÓm x¶y ra: ng­êi ®­îc b¶o hiÓm chÕt hoÆc hÕt h¹n hîp ®ång. Víi lo¹i h×nh b¶o hiÓm nµy ng­êi tham gia b¶o hiÓm cã thÓ yªn t©m vÒ mét kho¶n tiÒn sÏ nhËn ®­îc trong t­¬ng lai ®Ó chi dïng cho c¸c viÖc lín: mua nhµ, con c¸i lËp nghiÖp, c­íi xin... §Æc ®IÓm cña lo¹i h×nh b¶o hiÓm nh©n thä hçn hîp cã thêi h¹n lµ: -Sè tiÒn b¶o hiÓm ®­îc tr¶ mét lÇn khi ng­êi ®­îc b¶o hiÓm chÕt hoÆc hÕt h¹n hîp ®ång -PhÝ b¶o hiÓm kh«ng ®æi vµ ®ãng ®Þnh kú suèt thêi h¹n hîp ®ång. -Møc phÝ cã cao h¬n c¸c lo¹i h×nh ë trªn tuy nhiªn ng­êi tham gia cã thÓ nhËn ®­îc mét kho¶n l·i ®Çu t­ do kinh doanh ®em l¹i. -Møc phÝ cao hay thÊp phô thuéc vµo sè tiÒn b¶o hiÓm, thêi gian tham gia b¶o hiÓm, tuæi cña ng­êi tham gia. Ngoµi c¸c lo¹i hîp ®ång nh­ trªn c¸c c«ng ty cã thÓ më réng ¸p dông cho c¸c lo¹I hîp ®ång b¶o hiÓm kh¸c. IV. Hîp ®ång b¶o hiÓm tuú thuéc Cã nghÜa lµ hîp ®ång cã hiÖu lùc nÕu ng­êi ®­îc b¶o hiÓm chÕt vµ mét ®iÒu kiÖn tuú thuéc nµo ®ã còng ph¶I ®ång thêi x¶y ra. VÝ dô: ng­êi chång chÕt nh­ng ng­êi vî ph¶i cßn sèng Tuú theo yªu cÇu cña ng­êi ®­îc b¶o hiÓm ®iÒu kiÖn b¶o hiÓm tuú thuéc sÏ ®­îc tho¶ thuËn vµ nh©n viªn c«ng ty b¶o hiÓm sÏ c¨n cø vµo ®ã ®Ó tÝnh phÝ mét c¸ch hîp lý. NhiÒu c«ng ty b¶o hiÓm nh©n thä v× uy tÝn víi kh¸ch hµng cã thÓ ®­a ra mét lo¹t c¸c lùa chän bæ sung thªm vµo c¸c hîp ®ång tiªu chuÈn cña hä. Nh­ng th­êng chØ víi hîp ®ång b¶o hiÓm nh©n thä tr­êng sinh vµ b¶o hiÓm nh©n thä hçn hîp mµ th«i, thªm n÷a ng­êi tham gia còng ph¶i chÊp nhËn møc phÝ cao h¬n ®«i chót. C¸c kh¶ n¨ng lùa chän chñ yÕu lµ: -Kh«ng ph¶i nép phÝ b¶o hiÓm: cã thÓ kh«ng ph¶I nép phÝ b¶o hiÓm n÷a nÕu ng­êi ®­îc b¶o hiÓm kh«ng thÓ tiÕp tôc c«ng viÖc b×nh th­êng do th­¬ng tËt hoÆc èm yÕu. -Trî cÊp mÊt kh¶ n¨ng lµm viÖc: sè tiÒn b¶o hiÓm ®­îc thanh to¸n trong tr­êng hîp kh«ng cã kh¶ n¨ng lµm viÖc th­êng xuyªn còng nh­ tr­êng hîp tö vong -Trî cÊp tai n¹n trïng: mét kho¶n thanh to¸n tr¶ thªm b»ng sè tiÒn b¶o hiÓm, tr¶ trong tr­êng hîp chÕt nÕu ng­êi ®­îc b¶o hiÓm bÞ tö vong do tai n¹n -Lùa chän b¶o hiÓm gia t¨ng cho phÐp ng­êi cã hîp ®ång b¶o hiÓm t¨ng sè tiÒn b¶o hiÓm trong hîp ®ång t¹I nh÷ng thêi ®IÓm nhÊt ®Þnh víi nh÷ng sè tiÒn nhÊt ®Þnh -B¶o hiÓm bÖnh tËt hiÓm nghÌo: hîp ®ång thanh to¸n sè tiÒn b¶o hiÓm trong tr­êng hîp cã sù chuÈn ®o¸n mét vµI bÖnh hoÆc t×nh tr¹ng søc khoÎ cô thÓ. V. B¶o hiÓm h­u trÝ: §©y lµ lo¹i h×nh b¶o hiÓm bæ trî cho b¶o hiÓm h­u trÝ thuéc b¶o hiÓm x· héi, nã ®¸p øng nguyÖn väng cña nh÷ng ng­êi lµm viÖc ngoµi khèi c¬ quan nhµ n­íc muèn cã ®­îc trî cÊp h­u trÝ lóc tuæi giµ. §Æc ®iÓm cña lo¹i h×nh b¶o hiÓm nµy lµ: -TiÒn trî cÊp ®Þnh kú tr¶ cho ng­êi ®­îc b¶o hiÓm tõ khi ng­êi ®ã vÒ h­u. -Thêi h¹n hîp ®ång kh«ng x¸c ®Þnh -Khi ng­êi tham gia b¶o hiÓm bÞ chÕt hîp ®ång b¶o hiÓm tiÒn trî cÊp h­u trÝ ®­¬ng nhiªn kÕt thóc -PhÝ b¶o hiÓm ®ãng mét lÇn §©y lµ nghiÖp vô cã tiÒm n¨ng nh­ng do ®iÒu kiÖn vÒ ph¸p lý, t©m lý, kinh tÕ x· héi ch­a hoµn chØnh nªn vÉn ch­a ®­îc triÓn khai ë n­íc ta. VI. Hîp ®ång b¶o hiÓm nh©n thä Hîp ®ång b¶o hiÓm nh©n thä lµ mét b¶n hîp ®ång gi÷a c¸c bªn trong ®ã c«ng ty b¶o hiÓm cam kÕt båi th­êng cho ng­êi tham gia mét kho¶n tiÒn khi cã nh÷ng sù kiÖn ®Þnh tr­íc x¶y ra. Cßn ng­êi tham gia cã nghÜa vô thùc hiÖn c¸c ®IÒu kho¶n trong hîp ®ång vµ ®ãng phÝ ®Çy ®ñ. Trong hîp ®ång b¶o hiÓm nh©n thä th­êng cã ba bªn: 1. Ng­êi ®­îc b¶o hiÓm: lµ ng­êi mµ søc khoÎ vµ tÝnh m¹ng cña hä ®­îc b¶o hiÓm hay nãi c¸ch kh¸c lµ søc khoÎ vµ tÝnh m¹ng cña hä lµ ®iÒu kiÖn ®Ó xÐt båi th­êng theo hîp ®ång (lµ ng­êi cã tªn trong giÊy yªu cÇu ®­îc b¶o hiÓm) 2. Ng­êi tham gia b¶o hiÓm: lµ ng­êi ®øng ra ký kÕt hîp ®ång vµ nép phÝ b¶o hiÓm cho c«ng ty b¶o hiÓm, ng­êi tham gia b¶o hiÓm th­êng lµ cha mÑ, con c¸i, ng­êi th©n cña ng­êi ®­îc b¶o hiÓm hoÆc cã thÓ chÝnh lµ ng­êi ®­îc b¶o hiÓm. Ng­êi ®­îc b¶o hiÓm vµ ng­êi tham gia chØ kh¸c nhau khi ng­êi ®­îc b¶o hiÓm ch­a ®Õn tuæi vÞ thµnh niªn. 3. Ng­êi ®­îc h­ëng quyÒn lîi b¶o hiÓm: lµ ng­êi ®­îc h­ëng quyÒn lîi hîp ph¸p ph¸t sinh theo c¸c ®iÒu kho¶n båi th­êng trong hîp ®ång ng­êi ®­îc h­ëng quyÒn lîi b¶o hiÓm lµ nh÷ng ng­êi th©n, ng­êi thõa kÕ hoÆc nh÷ng ng­êi ¨n theo cña ng­êi ®­îc b¶o hiÓm. §èi t­îng tham gia cña b¶o hiÓm nh©n thä lµ nh÷ng ng­êi tõ 1 ®Õn 60 tuæi (®é tuæi nµy kh«ng cè ®Þnh cã thÓ cã giao ®éng tuú theo quy ®Þnh cña c¸c c«ng ty tuy nhiªn nã liªn quan ®Õn møc phÝ b¶o hiÓm (nÕu cã nguyÖn väng tham gia b¶o hiÓm th× viÕt giÊy yªu cÇu b¶o hiÓm (theo mÉu cã s½n) kª khai ®Çy ®ñ nghÒ nghiÖp, giíi tÝnh, tuæi t¸c, t×nh tr¹ng søc khoÎ. C«ng ty b¶o hiÓm xem xÐt giÊy yªu cÇu, kiÓm tra tÝnh trung thùc sau ®ã quyÕt ®Þnh cã nhËn b¶o hiÓm hay kh«ng. QuyÒn lîi vµ tr¸ch nhiÖm cña c¸c bªn a. Ng­êi tham gia cã quyÒn: -Lùa chän sè tiÒn b¶o hiÓm vµ ph­¬ng thøc thanh to¸n -KhiÕu n¹i ®ßi båi th­êng khi cã tai n¹n rñi ro g©y th­¬ng tËt x¶y ra hoÆc chuyÓn quyÒn khiÕu n¹i, ®ßi båi th­êng cho ng­êi thõa kÕ -Cã quyÒn yªu cÇu c«ng ty huû bá hîp ®ång hoÆc tham gia ë sè tiÒn b¶o hiÓm thÊp h¬n do thiÕu kh¶ n¨ng tµi chÝnh b. Ng­êi tham gia cã nghÜa vô: -Cã th¸i ®é trung thùc chÊp hµnh c¸c quy ®Þnh ®· tho¶ thuËn víi c«ng ty b¶o hiÓm. -Duy tr× mèi quan hÖ rµng buéc trªn c¬ së luËt ph¸p víi c¸c c«ng ty b¶o hiÓm trong thêi h¹n hîp ®ång. -Nép phÝ b¶o hiÓm ®Çy ®ñ theo ®Þnh kú, th¸ng, quý, n¨m hoÆc mét lÇn víi b¶o hiÓm h­u trÝ. NÕu sau mét thêi gian qu¸ h¹n ®­îc c«ng ty b¶o hiÓm th«ng b¸o mµ ng­êi tham gia vÉn kh«ng nép phÝ, c«ng ty b¶o hiÓm sÏ tù ®éng tÝnh gi¶m sè tiÒn b¶o hiÓm. C«ng ty b¶o hiÓm cã quyÒn: -Tõ chèi båi th­êng nh÷ng tr­êng hîp kh«ng thuéc ph¹m vi b¶o hiÓm +Tai n¹n do cè ý cña ng­êi tham gia hoÆc ng­êi ®­îc h­ëng quyÒn lîi b¶o hiÓm +Ngé ®éc thøc ¨n +C¶m giã +Viªm nhiÔm +¶nh h­ëng cña r­îu bia ma tuý +Hµnh vi ph¹m téi +ChiÕn tranh, néi chiÕn, b¹o ®éng -TÝnh gi¶m sè tiÒn b¶o hiÓm trong c¸c tr­êng hîp +Tuæi kª khai cã sù sai lÖch nhÊt ®Þnh, nÕu tuæi kª khai cao h¬n tuæi khai sinh th× ph¶i gi¶m sè tiÒn b¶o hiÓm hoÆc t¨ng phÝ b¶o hiÓm +Kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng tµi chÝnh duy tr× møc phÝ nh­ cò hoÆc kh«ng cã kh¶ n¨ng nép sau mét thêi gian nhÊt ®Þnh Hîp ®ång b¶o hiÓm cã hiÖu lùc kÓ tõ ngµy nép phÝ ®Çu tiªn còng cã thÓ lµ ngµy yªu cÇu b¶o hiÓm ®­îc chÊp nhËn (nÕu c«ng ty b¶o hiÓm cã quy ®Þnh) VII. PhÝ b¶o hiÓm nh©n thä PhÝ b¶o hiÓm nh©n thä: lµ nh÷ng kho¶n ®ãng gãp cña ng­êi tham gia b¶o hiÓm t¹o lËp quÜ cÇn thiÕt ®Ó thanh to¸n khi khiÕu n¹I x¶y ra. Ngoµi ra quÜ cßn ph¶i trÝch lËp mét kho¶n quÜ dù phßng, chi phÝ qu¶n lý vµ lîi nhuËn c«ng ty. PhÝ b¶o hiÓm nh©n thä ®­îc tÝnh to¸n dùa trªn c¬ së khoa häc c¨n cø vµo sè liÖu thèng kª tû lÖ chÕt ë c¸c ®é tuæi, t×nh h×nh ®Çu t­ tµi chÝnh, c¸c kho¶n chi phÝ cÇn thiÕt mµ quü b¶o hiÓm sÏ ph¶i thanh to¸n. Cã rÊt nhiÒu lo¹i hîp ®ång kh¸c nhau tuú theo sè tiÒn b¶o hiÓm, ®é tuæi cña ng­êi tham gia vµ thêi h¹n hîp ®ång mµ c¸c chuyªn viªn b¶o hiÓm ®­a ra c«ng thøc ®Ó ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ trong viÖc tÝnh to¸n c¸c møc phÝ phï hîp ®èi víi tõng lo¹i hîp ®ång sao cho c¶ ng­¬× tham gia vµ c«ng ty b¶o hiÓm ®Òu dÔ dµng chÊp nhËn ®­îc. Mçi lo¹i hîp ®ång cã mét lo¹i ®Æc thï riªng g©y khã kh¨n cho viÖc tÝnh to¸n vÝ nh­ mét hîp ®ång b¶o hiÓm hçn hîp 10 n¨m viÖc tÝnh phÝ ®ßi hái nghiªn cøu b¶ng tû lÖ tö vong trong mét sè n¨m, ®¸nh gi¸ tû lÖ trong thêi h¹n hîp ®ång cã hiÖu lùc, tû lÖ hoµn phÝ b¶o hiÓm cho nh÷ng ng­êi hÕt h¹n hîp ®ång, nh÷ng kho¶n thu tõ ®Çu t­ ng¾n h¹n vµ trung h¹n, nh÷ng kho¶n chi båi th­êng, qu¶n lý, chi kh¸c.. B¶ng tû lÖ tö vong Tuæi ®¹t ®­îc Tû lÖ nh÷ng ng­êi ®· chÕt trong n¨m tr­íc 25 0, 00235 30 0, 00241 35 0, 00286 40 0, 00388 45 0, 00527 50 0, 00764 55 0, 00190 Sö dông b¶n trªn chóng ta cã thÓ tÝnh phÝ b¶o hiÓm cho mét ng­êi trong ®é tuæi tõ 25 ®Õn 55 muèn tham gia b¶o hiÓm nh©n thä víi thêi gian vµ sè tiÒn b¶o hiÓm lùa chän. Tuy nhiªn vÒ nguyªn t¾c sè tiÒn b¶o hiÓm ®­îc c«ng ty quy ®Þnh vµ kh«ng ë møc qu¸ cao ®Ó ®¶m dÈm nguyªn t¾c lÊy sè ®«ng bï sè Ýt. Gi¶ sö mét ng­êi ë ®é tuæi 50 muèn mua b¶o hiÓm sinh m¹ng cã thêi h¹n (b¶o hiÓm tö kú) thêi gian mét n¨m víi sè tiÒn b¶o hiÓm 10. 000 $ th× phÝ b¶o hiÓm gèc sÏ ®­îc tÝnh F = 10000 x 0, 00764 =76, 4 $ Nh­ng nÕu mét ng­êi ë ®é tuæi 45 muèn mua b¶o hiÓm tö kú 10 n¨m th× ta l¹I ph¶I tÝnh tû lÖ ng­êi chÕt trong ®é tuæi 45- 55 (0, 00527 +0, 00764 +0, 01190) Tû lÖ chÕt(45-55)= 2 2 2 HoÆc b»ng sè liÖu thèng kª ban ®Çu Tû lÖ chÕt (45-55) = Sè ng­êi chÕt trong ®é tuæi 45-55 nh÷ng n¨m tr­íc Tæng sè ng­êi trong ®é tuæi 45-55 Sau ®ã phÝ tiÕp tôc ®­îc tÝnh nh­ trªn = (sè tiÒn b¶o hiÓm) x ( X¸c suÊt rñi ro). Mét c¸ch kh¸c n÷a ®Ó tÝnh phÝ b¶o hiÓm lµ viÖc tÝnh phÝ b¶o hiÓm riªng cho tõng n¨m øng víi mçi møc tuæi, phÝ n¨m sau sÏ cao h¬n n¨m tr­íc chót Ýt. F1<F2<F3<... <Fn (n th­êng b»ng 10, 15 hoÆc 20). Nh­ng ®Ó ®¬n gi¶n cho viÖc ®ãng phÝ b¶o hiÓm c¸c c«ng ty b¶o hiÓm th­êng quy ®Þnh møc phÝ (F) kh«ng thay ®æi trong c¶ thêi gian hîp ®ång b¶o hiÓm cã hiÖu lùc. F1<F<Fn §iÒu nµy kh«ng cã nghÜa lµ ng­êi mua b¶o hiÓm bÞ thiÖt mµ nã chØ ®¬n thuÇn lµ viÖc tÝnh theo gi¸ trÞ th¬× gian cña nh÷ng kho¶n tiÒn ph¶i nép ®Òu ®Æn nµy t­¬ng ®­¬ng víi tæng c¸c møc phÝ thay ®æi cña c¸c n¨m nF = F1+F2+..+Fn §Ó ®¶m b¶o tÝnh chÝnh x¸c s¸t thùc trong viÖc tÝnh phÝ b¶o hiÓm th× sè liÖu thèng kª ph¶I ®¶m b¶o nguyªn t¾c sè lín. Tøc lµ viÖc tÝnh to¸n ph¶i ®­îc thùc hiÖn dùa trªn cµng nhiÒu ng­êi cã cïng ®é tuæi gièng nhau cµng tèt. VÝ dô: nÕu chóng ta sö dông c¸c con sè thèng kª lÊy tõ b¸o c¸o tuæi cña 2 triÖu ng­êi th× con sè nµy sÏ chÝnh x¸c h¬n, nh÷ng con sè thèng kª dùa trªn ®é tuæi cña 200000 ng­êi bëi v× nã ®· lo¹i bít tÝnh ngÉu nhiªn trong thèng kª. PhÝ b¶o hiÓm nh­ ®· tÝnh ë trªn míi chØ lµ c¸ch tÝnh ®¬n gi¶n cho quü båi th­êng thiÖt h¹I c«ng viÖc cßn l¹i cu¶ ng­êi tÝnh phÝ b¶o hiÓm lµ ph¶i tÝnh to¸n chi phÝ qu¶n lý, chi quü dù phßng, h¹n chÕ tæn thÊt, chi kh¸c vµ c¸c kho¶n thu do ®Çu t­ mang l¹i. Nh÷ng kho¶n thu chi nµy khã x¸c ®Þnh chÝnh x¸c, cã khi víi møc phÝ thÊp kh«ng ®ñ bï ®¾p cho chi phÝ båi th­êng, qu¶n lý, dù phßng nh­ng do sè hîp ®ång ký kÕt ®­îc lín nªn thu ®Çu t­ lín thõa kh¶ n¨ng bï ®¾p chi phÝ, do ®ã ®ßi hái c¸c chuyªn gia tÝnh phÝ ph¶I rÊt linh ®éng nh¹y c¶m, ®IÒu chØnh møc phÝ trong tõng tr­êng hîp ®Ó ®¶m tÝnh c¹nh tranh trong kinh doanh. TÊt nhiªn kh«ng ph¶I lµ ®Ó c¹nh tranh b»ng mäi gi¸ bÊt chÊp rñi ro. Ph­¬ng thøc nép phÝ còng cã ¶nh h­ëng tíi møc phÝ ph¶i nép. C«ng ty b¶o hiÓm th­êng ­u tiªn gi¶m phÝ cho nh÷ng ng­êi nép phÝ theo n¨m, quý, nép phÝ mét lÇn b»ng c¸ch lÊy sè phÝ ph¶i nép nh©n víi mét hÖ sè h<1. Fn¨m = Fth x 12 x 0, 94 F6 th = Fth x 6 x 0, 96 F quý = Fth x 3 x 0, 98 Bëi v× nép theo quý, n¨m, nép mét lÇn c«ng ty b¶o hiÓm ®­îc lîi lµ sè tiÒn phÝ ®­îc nép tr­íc cã thÓ d­a vµo ®Çu t­ lÊy l·i. VIII. Thñ tôc gi¶i quyÕt båi th­êng Khi cã nh÷ng sù kiÖn ®· ®Þnh tr­íc trong néi dung hîp ®ång b¶o hiÓm (ng­êi ®­îc b¶o hiÓm bÞ chÕt hoÆc th­¬ng tËt, hÕt h¹n hîp ®ång) ng­êi ®­îc h­ëng quyÒn lîi b¶o hiÓm ph¶i th«ng b¸o cho c«ng ty b¶o hiÓm vÒ t×nh tr¹ng n¹n nh©n vµ ®Þa chØ cña hä ®Ó c«ng ty b¶o hiÓm xem xÐt gi¶i quyÕt båi th­êng. -Khi ng­êi tham gia b¶o hiÓm (hay ng­êi ®­îc b¶o hiÓm) bÞ chÕt ph¶i cã giÊy yªu cÇu gi¶i quyÕt quyÒn lîi b¶o hiÓm, giÊy nµy cã thÓ do ng­êi th©n hoÆc luËt s­ cña ng­êi ®­îc b¶o hiÓm lËp, giÊy chøng tö vµ hîp ®ång b¶o hiÓm gèc. Cã mét sè tr­êng hîp n¶y sinh nghi ngê: +Hîp ®ång míi ®­îc cÊp +Ng­êi ®­îc b¶o hiÓm bÞ mÊt tÝch +Nghi ngê ng­êi ®­îc b¶o hiÓm vµ ng­êi chÕt kh«ng ph¶i lµ mét +Ng­êi ®­îc b¶o hiÓm chÕt ë n­íc ngoµi +Ng­êi ®­îc b¶o hiÓm chÕt kh«ng ph¶i do nguyªn nh©n tai n¹n +Tuæi cña ng­êi chÕt Do ®ã c«ng ty b¶o hiÓm sÏ ®ßi hái mét sè giÊy tê chøng nhËn cã liªn quan, hoÆc tù ®i x¸c minh tÝnh ch©n thùc cña c¸c th«ng tin råi ra quyÕt ®Þnh båi th­êng hoÆc kh«ng båi th­êng tuy nhiªn viÖc chän thêi ®iÓm vµ biÖn ph¸p ph¶i thÝch hîp vµ tÕ nhÞ. - Tr­êng hîp ng­êi tham gia b¶o hiÓm hai ng­êi ®­îc b¶o hiÓm bÞ tai n¹n g©y th­¬ng tËt toµn bé vÜnh viÔn th× luËt s­ hoÆc ng­êi th©n cña b¶o hiÓm ph¶i hoµn tÊt hå s¬, göi cho c«ng ty b¶o hiÓm víi c¸c giÊy tê sau: + GiÊy yªu cÇu gi¶i quyÕt + Hîp ®ång b¶o hiÓm gèc + Biªn b¶n x¸c nhËn cña c«ng an hoÆc chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng n¬i x¶y ra tai n¹n + GiÊy x¸c nhËn cña c¬ quan y tÕ cã thÈm quyÒn vÒ t×nh tr¹ng søc khoÎ th­¬ng tËt. Víi nh÷ng quyÕt ®Þnh trªn c¶ hai bªn, ng­êi ®­îc b¶o hiÓm vµ c«ng ty b¶o hiÓm lu«n ph¶i hiÓu nh­ nhau vÒ c¸ kh¸i niÖm. - Tai n¹n: lµ bÊt kú thiÖt h¹i th©n th©n thÓ nµo do hËu qu¶ duy nhÊt vµ trùc tiÕp cña mét lùc m¹nh bÊt ngê tï bªn ngoµi t¸c ®éng lªn th©n thÓ cña ng­êi ®­îc b¶o hiÓm, lo¹i trõ èm ®au hoÆc bÖnh tËt hoÆc bÊt kú vÊn ®Ò g× cã liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh tho¸i ho¸ tù nhiªn. -Th­¬ng tËt toµn bé vÜnh viÔn: lµ khi ng­êi ®­îc b¶o hiÓm bÞ mÊt hoµn toµn vµ kh«ng phôc håi ®­îc chøc n¨ng cña: +Hai tay +Hai ch©n +Hai m¾t +Mét tay mét m¾t +Mét ch©n mét m¾t - Tr­êng hîp ng­êi tham gia yªu cÇu huû bá hîp ®ång ph¶i cã c¸c giÊy tê sau +GiÊy yªu cÇu huû bá hîp ®ång +Hîp ®ång b¶o hiÓm gèc - Tr­êng hîp ng­êi tham gia b¶o hiÓm yªu cÇu ngõng ®ãng phÝ b¶o hiÓm trong mét thêi gian x¸c ®Þnh b¶o hiÓm vÉn cho phÐp nh­ng ng­êi tham gia ph¶i cã c¸c giÊy yªu cÇu ngõng ®ãng phÝ trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh b»ng v¨n b¶n göi cho ®¹I lÝ hoÆc v¨n phßng c«ng ty. - Tr­êng hîp ®¬n gi¶n nhÊt ®èi víi c¶ c«ng ty vµ ng­êi ®­îc b¶o hiÓm lµ hÕt h¹n hîp ®ång kh«ng cã tai n¹n rñi ro x¶y ra, ng­êi ®­îc b¶o hiÓm cßn sèng th× ng­êi tham gia chØ cÇn nép hîp ®ång b¶o hiÓm gèc cho c«ng ty b¶o hiÓm, c«ng ty b¶o hiÓm sÏ thah to¸n toµn bé sè tiÒn b¶o hiÓm cho ng­êi tham gia. ch­¬ng III: T×nh h×nh triÓn khai b¶o hiÓm nh©n thä ë n­íc ta I. T×nh h×nh kinh tÕ x· héi nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n ë n­íc ta trong nh÷ng n¨m võa qua viÖc chuyÓn ®æi c¬ cÊu nÒn kinh tÕ ®· ®em l¹i nh÷ng thay ®æi c¬ b¶n trong møc sèng d©n c­, thãi quen tiªu dïng cña d©n c­ thËm chÝ c¶ nh÷ng yÕu tè t©m lÝ x· héi kh¸c. §iÒu nµy ®· t¹o ra nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n nhÊt ®Þnh cho viÖc triÓn khai nghiÖp vô b¶o hiÓm nh©n thä cña c¸c c«ng ty b¶o hiÓm. C¬ b¶n trªn mét sè khÝa c¹nh sau: kinh tÕ x· héi, d©n sè, t©m lý d©n c­. a. §iÒu kiÖn kinh tÕ Sau h¬n m­êi n¨m ®æi míi bé mÆt nÒn kinh tÕ cã nhiÒu thay ®æi lín. Kinh tÕ thÞ tr­êng cã sù ®iÒu tiÕt cña nhµ n­íc ®· thay thÕ nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung quan liªu bao cÊp cò, mäi ng­êi thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ tù do tham gia thÞ tr­êng s¶n xuÊt kinh doanh hµng ho¸, dÞch vô víi môc tiªu lîi nhuËn chÞu sù chi phèi cña c¸c qui luËt thÞ tr­êng vµ sù ®iÒu tiÕt vÜ m« cña nhµ n­íc. V× thÕ søc s¶n xuÊt ®­îc gi¶i phãng, hµng ho¸ vµ c¸c nguån lùc ®­îc l­u th«ng tù do trªn thÞ tr­êng theo qui luËt gi¸ trÞ, cung cÇu vµ gi¸ c¶. N¨ng lùc s¶n xuÊt cña quèc gia t¨ng lªn râ rÖt biÓu hiÖn ë møc t¨ng tr­áng GDP cao trong nhiÌu n¨m liÒn kÐo theo GDP tÝnh trªn ®Çu ng­êi còng t¨ng ®¸ng kÓ. N¨m 1994 1995 1996 1997 Tèc ®é t¨ng tr­ëng GDP (%) 8, 8 9, 5 9, 3 9, 0 C«ng cô tµi chÝnh tiÒn tÖ thùc sù cã hiÖu lùc trong ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ. T¹o ra sù æn ®Þnh trong nÒn kinh tÕ, l¹m ph¸t ®­îc kiÓm so¸t ë møc ®é võa ph¶i ®¶m b¶o chøc n¨ng th­íc ®o gi¸ trÞ cña ®ång tiÒn, t×nh tr¹ng tr­ît gi¸ nhanh cña ®ång tiÒn ph©n phèi l¹i thu nhËp ®ù¬c h¹n chÕ ®¸ng kÓ. Thu nhËp cña ®¹i bé phËn d©n c­ t¨ng lªn ®ñ ®¶m b¶o cho chi dïng hµng ngµy ng­êi d©n b¾t ®Çu nghÜ ®Õn t­¬ng lai cña hä vµ con c¸i. §iÒu nµy cµng trë lªn cÇn thiÕt bëi v× trong nÒn kinh tÕ tr­êng lu«n tån t¹i mét sè rñi do ¶nh h­ëng ®Õn thu nhËp vµ søc khoÎ cña ng­êi lao ®éng do ®ã còng ¶nh h­ëng ®Õn thu nhËp cña ng­êi lao ®éng vµ c¶ gia ®×nh hä, vÝ dô nh­: mÊt viªc lµm, tai n¹n g©y th­¬ng tËt lµm mÊt kh¶ n¨ng lao ®éng t¹m thêi hoÆc vÜnh viÔn. Ng­êi chñ gia ®×nh, chñ doanh nghÞªp bÞ chÕt bÊt ngê lµm mÊt ®i kho¶n thu nhËp chÝnh cho gia ®×nh hä, thiÖt h¹i kinh tÕ lín cho c¬ quan hä nh­ vËy cuéc sèng ng­êi lao ®éng cã vÎ rÊt bÊp bªnh ph¸t sinh nhu cÇu b¶o hiÓm, ®Æc biÖt lµ b¶o hiÓm nh©n thä. Ho¹t ®éng can thiÖp cã hiÖu qu¶ cña nhµ n­íc vµo viªc kiÒm chÕ l¹m ph¸t æn ®Þnh tØ gi¸ hèi ®o¸i ®· t¹o tam lÝ tin t­ëng khi ®µu t­ tiÒn cña vµo s¶n xuÊt kinh doanh, göi tiÕt kiÖm hoÆc mua b¶o hiÓm (h×nh thøc b¶o hiÓm cã thêi h¹n ®­îc huëng lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng ®Çu t­). §ã lµ thuËn lîi rÊt lín gãp phÇn vµo viÖc n©ng cao kh¶ n¨ng triÓn khai vµ ph¸t triÓn nghiÖp vô b¶o hiÓm nh©n thä. Mét thu©n lîi lín n÷a ph¶i kÓ ®Õn ®ã lµ vÞ trÝ ®ia lÝ cña n­íc ta, n­íc ta lµ n­íc n»m trong khu vùc kinh tÕ n¨ng ®éng cã tèc ®é t¨ng tr­ëng cao nhÊt thÕ giíi. Theo sè liÖu cña ng©n hµng thÕ giíi th× n¨m 1995 tèc ®é t¨ng tr­ëng cña mét sè n­íc nh­ sau: Tªn n­íc Tèc ®é t¨ng tr­ëng GDP (%) ViÖt Nam 9, 5 Trung Quèc 9, 0 Th¸i Lan 8, 8 Singapo 8, 5 Malayxia 8, 3 Hµn Quèc 7, 3 In®«nªxia 7, 0 §µI loan 6, 5 Philippin 5, 4 Hångk«ng 5, 0 Austraylia 3, 9 NhËt B¶n 1, 1 KÓ tõ cuèi n¨m 97 sang n¨m 98 nÒn kinh tÕ c¸c n­íc trong khu vùc §«ng Nam ¸ gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n do ¶nh h­ëng cña khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ. T×nh tr¹ng l¹m ph¸t cao, gi¶m tû lÖ ®Çu t­, søc s¶n xuÊt gi¶m còng nh­ tiªu dïng ch÷ng l¹i, c¸c c«ng t­ tµi chÝnh ng©n hµng ®æ bÓ hµng lo¹t ®­a nÒn kinh tÕ c¸c n­íc ®Õn bªn bê vùc th¼m cña sù suy tho¸i khã cã thÓ g­îng dËy ®­¬c. Do c«ng cô tiÒn tÖ cña ta ch­a nh¹y bÐn, kh¶ n¨ng chuyÓn ®æi cña ®ång tiÒn ch­a cÇu t­ tµi chÝnh cña n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam cßn Ýt, chñ yÕu lµ ®Çu t­ trùc tiÕp cho c¸c dù ¸n x©y dùng c¬ së h¹ tÇng, nhµ hµng kh¸ch s¹n. NÒn kinh tÕ n­íc ta còng bÞ mét sè ¶nh h­ëng mÆc dï kh«ng nhiÒu. Cô thÓ ë møc ®Çu t­ gi¶m, l¹m ph¸t cã xu h­íng t¨ng cao, ®ång tiÒn ViÖt Nam mÊt gi¸ ë møc kû lôc, møc t¨ng tr­ëng s¶n phÈm quèc néi kh«ng ®¹t môc tiªu ®Ò ra tõ 9 % ®Õn 10% chóng ta ®ang hy väng ®¹t ®­îc ë møc ®iÒu chØnh 6 %- 7%. Thu nhËp d©n c­ cã xu h­íng gi¶m trong khi gi¸ l­¬ng thùc vµ c¸c mÆt hµng tiªu dïng kh¸c cã xu h­íng t¨ng, ®©y lµ nh÷ng dÊu hiÖu ®Çu tiªn cho thÊy sù suy gi¶m kh¶ n¨ng tiªu dïng, c¸c hµng ho¸ dÞch vô, trong ®ã cã dÞch vô b¶o hiÓm trong t­¬ng lai: b. §iÒu kiÖn d©n sè: D©n sè lµ mét ®iÒu kiÖn quan träng khi triÓn khai nghiÖp vô b¶o hiÓm nh©n thä, mçi yÕu tè nh­ qui m« d©n sè, c¬ cÊu d©n sè theo ®é tuæi, giíi tÝnh, nghÒ nghiÖp... cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn tû lÖ ng­êi tham gia c¸c lo¹i h×nh b¶o hiÓm nh©n thä, h¬n thÕ n÷a nã cßn ¶nh h­ëng ®Õn sè tiÒn b¶o hiÓm vµ møc phÝ bëi v× phÝ b¶o hiÓm nh©n thä ®­îc tÝnh trªn c¬ së ®é tuæi cña ng­êi tham gia, tØ lÖ chÕt (c¨n cø vµo b¶ng chÕt). ViÖt Nam lµ mét n­íc cã ®iÒu kiÖn d©n sè tèt cho viÖc ph¸t triÓn ngµnh b¶o hiÓm nh©n thä, víi d©n sè kho¶ng trªn 76 triÖu ng­êi ®øng thø t­ ë khu vùc Ch©u ¸ sau Trung Quèc, NhËt B¶n, In®onªxia, trong ®ã gÇn 80 % ë ®é tuæi d­íi 40 (®é tuæi lao ®éng vµ x©y dùng gia ®×nh) ®é tuæi mµ nhu cÇu tiÕt kiÖm vµ ®Çu t­ cho t­¬ng lai rÊt lín. V× vËy b¶o hiÓm nh©n thä lµ mét gi¶i ph¸p tèt cho mäi ng­êi d©n cã nhu cÇu tiÕt kiÖm, ®Çu t­, ®Ò phßng kh¾c phôc rñi ro trong t­¬ng lai. MÆt kh¸c theo c¸c sè liÖu thèng kª cho thÊy ®é tuæi trung b×nh cña ng­êi d©n ViÖt Nam ®ang t¨ng cao thuËn lîi cho viÖc triÓn khai nghiÖp vô b¶o hiÓm nh©n thä, v× khi tuæi thä trung b×nh cña d©n c­ t¨ng cao tØ lÖ chÕt Ýt th× sè tiÒn ph¶i båi th­ßng cña c«ng ty b¶o hiÓm ë c¸c nghiÖp vô nµy gi¶m ®Æc biÖt lµ nghÖp vô b¶o hiÓm nh©n thä cã thêi h¹n 5-10 n¨m. Tuæi thä cao còng cã nghÜa lµ sÏ l©u ph¶i båi th­êng cho ng­êi ®­îc b¶o hiÓm, cã ®iÒu kiÖn ®Çu t­ trung vµ dµi h¹n thu l·i cao. c. §iÒu kiÖn t©m lÝ: ViÖt Nam lµ mét n­íc chÞu ¶nh h­ëng lín cña v¨n ho¸ truyÒn thèng ph­¬ng §«ng, m« h×nh gia ®×nh ba thÕ hÖ cßn tån t¹i kh¸ phæ biÕn, quan niÖm vÒ ®¹o ®øc, hiÕu nghÜa rÊt quan träng. §i ®«i víi nã lµ sù quan t©m cña c¸c thµnh viªn trong gia ®×nh ®Õn t­¬ng lai cuéc sèng cña ng­êi th©n. Th­êng th× trong gia ®×nh cha mÑ rÊt lo l¾ng cho sù häc hµnh, an sinh lËp nghiÖp cña con c¸i lóc tr­ëng thµnh thªm vµo ®ã t©m lÝ cña ng­êi ViÖt Nam lµ kh«ng muèn trë thµnh g¸nh nÆng ®èi víi con c¸i lóc tuæi giµ ®au yÕu vµ khi qua ®êi nªn mäi ng­êi tuú theo ®iÒu kiÖn cña m×nh th­êng dù tr÷ mét kho¶n tiÒn hoÆc bÊt ®éng s¶n nhÊt ®Þnh ®Ó lo liÖu cho c¸c viÖc hÖ träng trong tu¬ng lai. Nh÷ng ®iÒu kiÖn t©m lÝ nh­ vËy rÊt thuËn lîi cho viÖc triÓn khai nghiÖp vô b¶o hiÓm nh©n thä v× môc ®Ých t¸c dông cña nã rÊt phï hîp nguyÖn vän cña mäi ng­êi vµ gi¶i to¶ sù lo l¾ng cña hä. Tuy nhiªn cßn cã mét vÊn ®Ò khã kh¨n ®èi víi viÖc më réng qui m« ph¸t triÓn b¶o hiÓm nh©n thä ®ã lµ t©m lÝ e ng¹i, mª tÝn vÒ sù xói quÈy khi nãi ®Õn côm tõ “tai n¹n” “rñi ro “, ”chÕt ng­êi” trong hîp ®ång. NÕu kh¾c phôc ®­îc nh÷ng khã kh¨n, t×m ra m« h×nh triÓn khai phï hîp víi c¸c ®iÒu kiÖn chñ quan, kh¸ch quan th× sù ph¸t triÓn cña b¶o hiÓm nh©nthä chØ cßn lµ vÊn ®Ò thêi gian. d. §iÒu kiÖn t©m lý vµ tr×nh ®é qu¶n lÝ Víi m«i tr­êng ph¸p lÝ ®ang ®­îc hoµn thiÖn víi m¹ng l­íi chi nh¸nh kh¾p c¸c tØnh thµnh phè trong c¶ nø¬c víi ®éi ngò c¸n bé trÎ n¨ng ®éng cã tr×nh ®é cã kinh nghiÖm qua triÓn khai c¸c ngiÖp vô b¶o hiÓm tr­íc ®ã. Víi mèi quan hÖ réng kh¾p víi c¸c tØnh thµnh, ngµnh vµ ®éi ngò céng t¸c viªn cã chuyªn m«n chuyªn s©u thuéc c¸c ngµnh, lÜnh vùc. B¶o viÖt ®ang cã thÕ m¹nh to lín trong triÓn khai b¶o hiÓm nh©n thä v× ®©y lµ mét thÞ tr­êng tiÒm n¨ng, ®­îc nhµ n­íc cho ®éc quyÒn kinh doanh, miÔn thuÕ VAT vµ thùc tÕ còng ®· høa hÑn nh÷ng kÕt qu¶ rùc rì. II. Thùc tiÔn triÓn khai b¶o hiÓm nh©n thä ë viÖt nam h¬n hai n¨m qua: Ngµy 22/6/96bé tµi chÝnh ban hµnh nghÞ ®Þnh 281/TC/TCNHg vÒ viÖc triÓn khai b¶o hiÓm nh©n thä. B¶o ViÖt lµ c«ng ty b¶o hiÓm ®Çu tiªn ®­îc triÓn khai nghiÖp vô nµy víi hai s¶n phÈm b¶o hiÓm chÝnh lµ: +B¶o hiÓm sinh m¹ng cã thêi h¹n 5 n¨m, 10 n¨m +Ch­¬ng tr×nh b¶o hiÓm trÎ em (ch­¬ng tr×nh an sinh gi¸o dôc) 1. B¶o hiÓm sinh m¹ng cã thêi h¹n. VÒ c¬ b¶n néi dung vµ tÝnh chÊt cña b¶o hiÓm sinh m¹ng cã thêi h¹n gièng nh­ ®· tr×nh bµy ë trªn, ë phÇn nµy bæ sung thªm mét sè qui ®Þnh trªn th­c tÕ nh­ sau: -§èi t­îng cña b¶o hiÓm sinh m¹ng cã thêi h¹n lµ nh÷ng ng­êi ë ®é tuæi 18-60 -Sè tiÒn b¶o hiÓm do ng­êi mua lùa chon trong kho¶ng tõ 5-30 triÖu -PhÝ b¶o hiÓm phô thuéc vµo: sè tiÒn b¶o hiÓm, thêi h¹n hîp ®ång, tuæi cña ng­êi tham gia. Tr­êng hîp ng­êi tham gia (ng­êi ®­îc b¶o hiÓm)bÞ chÕt trong thêi h¹n hîp ®ång th× ng­êi thõa kÕ hîp ph¸p hoÆc ng­êi ®­îc chØ ®Þnh trong hîp ®ång sÏ nhËn ®­îc mét kho¶n tiÒn b¶o hiÓm tõ phÝa c«ng ty b¶o hiÓm nh©n thä. -NÕu hÕt h¹n hîp ®ång mµ ng­êi ®­îc b¶o hiÓm cßn sèng th× ng­êi tham gia ®uîc hoµn tr¶ toµn bé sè tiÒn. -NÕu ng­êi ®­îc b¶o hiÓm bÞ chÕt kh«ng ph¶i do nguyªn nh©n tai n¹n mµ hîp ®ång ch­a ®­îc mét n¨m th× c«ng ty b¶o hiÓm sÏ tr¶ 80 % sè phÝ ®· ®ãng. -Tr­êng hîp ng­êi b¶o hiÓm bÞ th­¬ng tËt toµn bé vÜnh viÔn trong thêi h¹n hîp ®ång th× c«ng ty b¶o hiÓm sÏ båi th­êng sè tiÒn theo hîp ®ång sau ®ã ng­êi ®­îc b¶o hiÓm sÏ kh«ng ph¶i ®ãng phÝ vµ hîp ®ång vÉn ®­îc tiÕp tôc duy tr× ®Õn hÕt h¹n hîp ®ång. 2. Ch­¬ng tr×nh BH trÎ em (b¶o ®¶m cho trÎ em ®Õn tuæi tr­ëng thµnh) -§èi t­îng b¶o hiÓm lµ trÎ em tõ 1-13 tuæi -Ng­êi tham gia lµ bè mÑ «ng bµ hoÆc ng­ê ®ì ®Çu tõ 18-60 tuæi -Sè tiÒn b¶o hiÓm do ng­êi mua lùa chän tõ 3-50 triÖu -PhÝ BH phô thuéc vµo: sè tiÒn b¶o hiÓm, tuæi cña ng­êi tham gia b¶o hiÓm, tuæi cña trÎ em. -PhÝ b¶o hiÓm kh«ng ®æi vµ ®­îc nép ®Þnh kú theo th¸ng, quÝ, n¨m. - QuyÒn lîi cña ng­êi tham gia b¶o hiÓm +Khi trÎ em ®Õn tuæi tr­ëng thµnh (18) b¶o hiÓm nh©n thä sÏ tr¶ sè tiÒn cam kÕt trong hîp ®ång. +NÕu trÎ em bÞ th­¬ng tËt toµn bé vÜnh viÔn do tai n¹n, b¶o hiÓm nh©n thä sÏ ngõng thu phÝ vµ tr¶ trî cÊp mçi n¨m b»ng 1/4 sè tiÒn b¶o hiÓm ®Õn n¨m trÎ em trßn 18 tuæi. +NÕu trÎ em kh«ng may bÞ chÕt, b¶o viÖt nh©n thä sÏ hoµn l¹i 80 % sè phÝ ®· nép. +NÕu ng­êi tham gia bÞ chÕt hoÆc th­¬ng tËt toµn bé vÜnh viÔn do tai n¹n B¶o ViÖt sÏ ngõng thu phÝ b¶o hiÓm vµ hîp ®ång vÉn cã hiªô lùc +Ngoµi tiÒn b¶o hiÓm ng­êi tham gia cßn ®­îc h­ëng l·i tõ ho¹t ®éng ®Çu t­.. +Trong thêi h¹n b¶o hiÓm khi hîp ®ång b¶o hiÓm cã hiÖu lùc tõ 2 n¨m trë lªn do ®iÒu kiÖn tµi chÝnh ngõng ®ãng phÝ (huû hîp ®ång) hoÆc tÝnh gi¶m sè tiÒn b¶o hiÓm. 3. KÕt qu¶ triÓn khai cña BVNT NghiÖp vô b¶o hiÓm nh©n thä ®­îc triÓn khai tõ ngµy 22/6/1996 chØ víi hai lo¹i h×nh b¶o hiÓm trªn sau nöa n¨m ®Õn cuèi n¨m 96 tæng sè ho¹t ®éng ký kÕt ®· ®¹t 1265 ho¹t ®éng víi sè phÝ gÇn 1 tû trong ®ã cã 579 ho¹t ®éng b¶o hiÓm trÎ em chiÕm 48%. C¬ cÊu ho¹t ®éng theo sè tiÒn b¶o hiÓm lµ: Sè tiÒn b¶o hiÓm (triÖu) TØ lÖ ho¹t ®éng trong tæng sè ho¹t ®éng 50 5% 30 2% 20 17% 15 9% 10 36% D­íi 5 triÖu 31% §Õn cuèi th¸ng 5/97 xÐt riªng lo¹i h×nh b¶o hiÓm sinh m¹ng cã thêi h¹n 5, 10 n¨m. Tæng sè ho¹t ®éng ký kÕt ®­îc ®· lµ 1297 ho¹t ®éng t¨ng 611 ho¹t ®éng trong vßng 11 th¸ng trong ®ã ho¹t ®éng thêi h¹n 5 n¨m lµ 993 hîp ®ång, ho¹t ®éng thêi h¹n 10 n¨m lµ 304 ho¹t ®éng = 1/3 sè ho¹t ®éng TH 5 n¨m. Thùc tÕ nµy chøng tá r»ng phÇn ®«ng kh¸ch hµng cßn do dù, dao ®éng ch­a thùc sô tin t­ëng vµo nhiÖm vô b¶o hiÓm míi nµy nªn hä míi chØ tham gia ë thêi h¹n ng¾n (5 n¨m) ®Ó xem xÐt. ChÝnh v× thùc tÕ ®ã ®ßi hái C«ng ty ph¶i tiÕp tôc cñng cè c«ng t¸c tuyªn truyÒn qu¶ng c¸o khai th¸c b¸n s¶n phÈm vµ gi¶i quyÕt khiÕu n¹i n©ng cao uy tÝn cña C«ng ty còng nh­ cña s¶n phÈm. Song song víi viÖc sè l­îng ho¹t ®éng t¨ng lªn lµ doanh thu phÝ b¶o hiÓm còng t¨ng. Trong ba th¸ng: th¸ng 3, th¸ng 4, th¸ng 5 doanh thu ®· t¨ng ®¸ng kÓ thÓ hiÖn trong b¶ng sau: §¬n vÞ: §ång Th¸ng Dthu ®èi víi H§ 5n¨m Dthu ®èi víi H§ 10 n¨m Tæng dthu 2 lo¹i H§ Tèc ®é ph¸t triÓn doanh thu (lÇn) 3 54. 127. 398 11. 799. 970 65. 867. 368 4 153. 996. 730 21. 727. 858 175. 724. 588 2. 66 5 171. 215. 871 25. 980. 660 197. 196. 531 1. 12 KÕt qu¶ trªn b­íc ®Çu lµ rÊt ®¸ng khÝch lÖ ®èi víi C«ng ty, nã thÓ hiÖn triÓn väng cña lo¹i h×nh b¶o hiÓm míi nµy rÊt lín, viÖc khai th¸c míi chØ tho¶ m·n mét phÇn rÊt nhá nhu cÇu thÞ tr­êng b¶o hiÓm trong c¶ n­íc. H¬n n÷a nÕu triÓn khai réng ra nhiÒu ®Þa bµn víi ®a d¹ng c¸c lo¹i s¶n phÈm b¶o hiÓm nh©n thä th× nhÊt ®Þnh kÕt qu¶ sÏ cßn kh¶ quan h¬n n÷a. Trªn thùc tÕ cho thÊy sù n¨ng ®éng, tµi ngo¹i giao thuyÕt phôc n¾m v÷ng t©m lý kh¸ch hµng cña ng­êi khai th¸c lµ yÕu tè quan träng cho viÖc ký kÕt hîp ®ång. Theo b¸o c¸o kÕt qu¶ tæng kÕt t×nh h×nh kinh doanh cña b¶o hiÓm n¨m 1997 th×: Tæng doanh thu toµn tæng C«ng ty lµ 972 tû ®ång bao gåm thu tõ KDBH vµ KDTC Trong ®ã: BHNT KÕ ho¹ch H§QT giao ®vÞ: triÖu ® Doanh thu thùc hiÖn (triÖu ®ång) TØ lÖ (%) PhÝ b¶o hiÓm 5000 10. 977 219, 54 Thu ho¹t ®éng tµi chÝnh 2. 050 2. 077 101, 32 Tæng doanh thu b¶o hiÓm nh©n thä ®¹t 13. 044. 000. 000 ®ång trªn tæng sè 37. 550 hîp ®ång. Môc tiªu n¨m 98 cña C«ng ty lµ ®¹t møc t¨ng gÊp 5 ® 6 lÇn so víi n¨m 97 tuy nhiªn do hËu qu¶ khñng ho¶ng tµi chÝnh trong khu vùc nªn môc tiªu nµy khã cã thÓ ®¹t ®­îc, mÆc dï ch­a cã con sè b¸o c¸o cuèi n¨m nh­ng nh÷ng kÕt qu¶ cña 6 th¸ng ®Çu n¨m vµ quý 3 n¨m 98 cho thÊy sè ho¹t ®éng vµ ®i liÒn víi nã lµ doanh thu vÉn t¨ng ë møc cao. So s¸nh víi tèc ®é t¨ng cña c¸c lo¹i h×nh b¶o hiÓm truyÒn thèng cña C«ng ty th× b¶o hiÓm nh©n thä lµ lo¹i h×nh cã tèc ®é t¨ng tr­ëng cao nhÊt vµ cã triÓn väng rùc rì, høa hÑn vÞ trÝ xøng ®¸ng trong hÖ thèng c¸c nghiÖp vô b¶o hiÓm ë n­íc ta trong t­¬ng lai. III. Mét sè ý kiÕn nh»m thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña b¶o hiÓm nh©n thä. Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng hiÖn nay, ®Ó tån t¹i, ®øng v÷ng vµ ph¸t triÓn, bÊt kú mét c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh nµo còng ph¶i lu«n lu«n tù hoµn thiÖn m×nh, tù t×m ra nh÷ng ®iÓm yÕu kÐm ®Ó cã biÖn ph¸p kh¾c phôc, ph¸t huy thÕ m¹nh ®ang cã ®Ó thÝch øng víi c¹nh tranh n©ng cao ­u thÕ cña m×nh trªn th­¬ng tr­êng. Qua thùc tÕ triÓn khai lo¹i h×nh b¶o hiÓm nh©n thä cña B¶o ViÖt ®· béc lé mét sè yÕu ®iÓm, bªn c¹nh ®ã còng më ra kh«ng Ýt nh÷ng vËn héi míi. Víi nhËn thøc ®øng ®¾n vµ tinh thÇn chÞu ®æi míi t­¬ng lai ph¸t triÓn cña b¶o hiÓm nh©n thä ViÖt Nam ch¾c ch¾n sÏ rÊt kh¶ quan, gãp phÇn lµm v÷ng m¹nh ngµnh b¶o hiÓm n­íc nhµ. §Ó ®Èy m¹nh sù ph¸t triÓn cña b¶o hiÓm nh©n thä trong thêi gian tíi, theo em cÇn ph¶i cã sù kÕt hîp ho¹t ®éng cña nhµ n­íc, Bé tµi chÝnh vµ C«ng ty b¶o hiÓm nhÊt lµ c¸c c¸n bé c«ng nh©n viªn C«ng ty b¶o hiÓm nh©n thä mét c¸ch chÆt chÏ, nhÞp nhµng, vµ gi¶i quyÕt mét sè vÊn ®Ò: - §a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i h×nh s¶n phÈm b¶o hiÓm nh©n thä. Víi ®iÒu kiÖn thÞ tr­êng tiÒm n¨ng cßn ch­a ®­îc khai th¸c, ch­a cã sù c¹nh tranh tõ phÝa c¸c C«ng ty b¶o hiÓm n­íc ngoµi, ®­îc sù n©ng ®ì t¹o ®iÒu kiÖn cña Nhµ n­íc vµ Bé tµi chÝnh C«ng ty b¶o hiÓm nh©n thä ph¶i nhanh chãng më réng thÞ tr­êng b¶o hiÓm t¨ng doanh thu b»ng c¸ch ®­a thªm mét sè s¶n phÈm kh¸c cña b¶o hiÓm nh©n thä nh­: B¶o hiÓm tr­êng sinh, b¶o hiÓm trî cÊp h­u trÝ, b¶o hiÓm tuú thuéc vµ triÓn khai. Lam ®­îc nh­ vËy sÏ t¨ng kh¶ n¨ng lùa chän cña kh¸ch hµng b¶o hiÓm, gi¶m chi phÝ khai th¸c trung b×nh cho mét hîp ®ång. Bªn c¹nh ®­a thªm s¶n phÈm míi vµo triÓn khai, C«ng ty cßn ph¶i liªn tôc ®æi míi n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm dÞch vô cña m×nh, ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng phong phó vµ ®a d¹ng cña kh¸ch hµng, khuÕch tr­¬ng uy tÝn cña m×nh. Ch¼ng h¹n nh­ viÖc më réng ph¹m vi quy ®Þnh chÕ ®é ®­îc h­ëng th­¬ng tËt toµn bé vÜnh viÔn, ngoµi 6 tr­êng hîp: côt hai tay, mï hai m¾t, côt mét tay mét ch©n, côt hai ch©n, côt mét tay mï mét m¾t, nªn quy ®Þnh thªm c¸c tr­êng hîp: chÊn th­¬ng cét sèng, chÊn th­¬ng sä n·o nÆng. - TÝch cùc ®Èy m¹nh th©m nhËp thÞ tr­êng, gióp cho mäi ng­êi d©n hiÓu râ ®­îc lîi Ých cña b¶o hiÓm nh©n thä vµ tham gia mua b¶o hiÓm b»ng c¸c chiÕn l­îc. + Tuyªn truyÒn qu¶ng c¸o b»ng nhiÒu h×nh thøc trªn c¸c ph­¬ng tiÖn truyÒn th«ng s¸ch b¸o, pan« ¸p phÝch, tê r¬i... + TriÓn khai b¸n s¶n phÈm b»ng c¸c h×nh thøc tõ trùc tiÕp ®Õn gi¸n tiÕp theo tõng gia ®×nh vµ tæ chøc x· héi... + Thùc hiÖn tèt c¸c kh©u gi¸m ®Þnh båi th­êng xö lý khiÕu n¹i n©ng cao uy tÝn. - X©y dùng mét c¬ cÊu tæ chøc toµn diÖn cã tr×nh ®é, n¨ng lùc chuyªn m«n, ®éi ngò c¸n bé c«ng nh©n viªn vµ c¸c ®¹i lý, céng t¸c viªn n¨ng ®éng s¸ng t¹o cã søc trÎ, cã nhiÖt t×nh c«ng t¸c. Më réng mèi quan hÖ hîp t¸c trong ho¹t ®éng kinh doanh theo nhiÒu chiÒu, lÊy hiÖu qu¶ kinh doanh lµm th­íc ®o ®¸nh gi¸. - ¸p dông c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin hiÖn ®¹i: ®iÖn tho¹i, Fax, Internet, th­ tÝn... vµo trao ®æi th«ng tin, t×m hiÓu thÞ tr­êng ®Ó ký kÕt hîp ®ång, øng dông tin häc vµo qu¶n lý vµ hç trî kinh doanh. - X©y dùng hÖ thèng chØ tiªu ph©n tÝch hiÖu qu¶ kinh doanh cña C«ng ty, t¨ng c­êng c«ng t¸c dù b¸o vµ ho¹ch ®Þnh chiÕn l­îc kinh doanh cña C«ng ty. - Sö dông chÕ ®é khen th­ëng, khuyÕn khÝch vËt chÊt t¹o ®éng lùc lµm viÖc trong ®éi ngò c¸n bé c«ng nh©n viªn, céng t¸c viªn cña C«ng ty. G¾n quyÒn lîi vµ tr¸ch nhiÖm cña mäi ng­êi víi c«ng viÖc mµ m×nh ®¶m ®­¬ng, duy tr× bÇu kh«ng khÝ hoµ thuËn, thi ®ua c«ng t¸c gi÷a mäi thµnh viªn C«ng ty. T¹o lËp vµ gi÷ v÷ng nh÷ng mèi quan hÖ ®èi víi kh¸ch hµng truyÒn thèng, kh¸ch hµng lín, lµm tèt c«ng t¸c khai th¸c, gi¸m ®Þnh båi th­êng, ®Ò phßng h¹n chÕ tæn thÊt n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh. KÕt luËn Trªn c¬ së ph©n tÝch lý thuyÕt vµ kÕt qu¶ thùc tiÔn thu ®­îc vÒ lo¹i h×nh b¶o hiÓm nh©n thä ë ViÖt Nam b­íc ®Çu chóng ta cã thÓ nhËn xÐt r»ng b¶o hiÓm nh©n thä ®· tr¶i qua nh÷ng thêi kú khã kh¨n nhÊt. §­îc sù quan t©m t¹o ®iÒu kiÖn gióp ®ì c¶ vÒ vËt chÊt lÉn chuyªn m«n tõ phÝa nhµ n­íc, bé tµi chÝnh vµ tæng c«ng ty b¶o hiÓm ViÖt Nam, víi sù cè g¾ng kh«ng nhá cña c¸c c¸n bé c«ng nh©n viªn C«ng ty B¶o ViÖt Nh©n thä, c«ng ty ®· thu ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ xøng ®¸ng, lµ nguån ®éng viªn cæ vò to lín ®èi víi mäi thµnh viªn trong C«ng ty. MÆc dï cßn kh«ng Ýt nh÷ng khã kh¨n míi n¶y sinh nh­ng víi nh÷ng tiÒn ®Ò kinh tÕ x· héi, kü thuËt thuËn lîi cïng víi ®µ ®i lªn cña c¶ n­íc b¶o hiÓm nh©n thä ViÖt Nam høa hÑn sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn v÷ng vµng trong c¬ chÕ thÞ tr­êng gãp phÇn quan träng vµo viÖc thùc hiÖn c¸c môc tiªu chiÕn l­îc cña ngµnh vµ Nhµ n­íc, tiÕt kiÖm ®Çu t­ cho s¶n xuÊt, æn ®Þnh nÒn kinh tÕ chèng l¹m ph¸t, æn ®Þnh s¶n xuÊt kinh doanh, æn ®Þnh ®êi sèng mçi gia ®×nh, ch¨m lo cho thÕ hÖ t­¬ng lai, x©y dùng x· héi ViÖt Nam ngµy cµng v¨n minh vµ h¹nh phóc. môc lôc