Đề án Lý luận chung về kế hoạch giải quyết việc làm, đánh giá tình hình thực hiện mục tiêu việc làm

c ®Ých cña con ng­êi. Lao ®éng lµ hµnh ®éng diÔn ra gi÷a con ng­êi vµ giíi tù nhiªn. Trong qu¸ tr×nh lao ®éng, con ng­êi vËn dông søc tiÒm tµng trong th©n thÓ m×nh, sö dông c«ng cô lao ®éng ®Ó t¸c ®éng vµo giíi tù nhiªn, chiÕm lÊy nh÷ng vËt chÊt trong tù nhiªn, biÕn ®æi nh÷ng vËt chÊt ®ã, lµm cho chóng trë nªn cã Ých cho ®êi sèng cña m×nh. Lao ®éng chÝnh lµ viÖc sö dông søc lao ®éng. Søc lao ®éng lµ yÕu tè tÝch cùc nhÊt ho¹t ®éng trong qu¸ tr×nh lao ®éng. Nã t¸c ®éng vµ ®­a c¸c t­ liÖu lao ®éng vµo ho¹t ®éng ®Ó t¹o ra s¶n phÈm. NÕu coi s¶n xuÊt lµ mét hÖ thèng gåm ba thµnh phÇn hîp thµnh (ng­êi lao ®éng, qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, s¶n phÈm hµng ho¸) th× søc lao ®éng lµ mét trong c¸c nguån lùc khëi ®Çu cña s¶n xuÊt. 2. Lùc l­îng lao ®éng D©n sè trong ®é tuæi lao ®éng cña mét n­íc th­êng ®­îc chia lµm hai bé phËn lµ: d©n sè ho¹t ®éng kinh tÕ vµ d©n sè kh«ng ho¹t kinh tÕ. D©n sè ho¹t ®éng kinh tÕ cßn gäi lµ d©n sè nguån lao ®éng hay lùc l­îng lao ®éng lµ nh÷ng ng­êi trong ®é tuæi lao ®éng, ®ang lµm viÖc, hoÆc kh«ng cã viÖc lµm nh­ng cã nhu cÇu lµm viÖc. Nh­ vËy, lùc l­îng lao ®éng trong ®é tuæi lao bao gåm sè ng­êi cã viÖc lµm vµ sè ng­êi thÊt nghiÖp lµ nh÷ng ng­êi kh«ng cã viÖc lµm nh­ng cã nhu cÇu t×m viÖc. D©n sè kh«ng ho¹t ®éng kinh tÕ bao gåm tÊt c¶ nh÷ng ng­êi kh¸c trong ®é tuæi lao ®éng kh«ng thuéc nhãm cã viÖc lµm hoÆc thÊt nghiÖp. Bé phËn nµy bao gåm: nh÷ng ng­êi kh«ng cã kh¶ n¨ng lµm viÖc do tµn tËt èm ®au, mÊt søc kÐo dµi; nh÷ng ng­êi chØ lµm viÖc néi trî cña chÝnh gia ®×nh m×nh vµ ®­îc tr¶ c«ng; häc sinh, sinh viªn trong ®é tuæi lao ®éng; nh÷ng nguêi kh«ng ho¹t ®éng kinh tÕ v× nh÷ng lÝ do kh¸c. 3. ViÖc lµm. Cã ý kiÕn cho r»ng, viÖc lµm lµ mét ph¹m trï ®Ó chØ tr¹ng th¸i phï hîp gi÷a søc lao ®éng vµ t­ liÖu s¶n xuÊt hoÆc nh÷ng ph­¬ng tiÖn ®Ó s¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt vµ tinh thÇn cña x· héi. Nh­ vËy theo quan ®iÓm nµy khi vµ chØ khi cã sù phï hîp vÒ sè l­îng cña hai yÕu tè søc lao ®éng vµ t­ liÖu s¶n xuÊt th× ë ®ã cã viÖc lµm. Víi c¸ch hiÓu viÖc lµm nh­ kh¸i niÖm trªn th× ch­a thËt toµn diÖn. Bëi v× cßn mét yÕu tè th­ ba rÊt quan träng ®ã lµ ®iÒu kiÖn lao ®éng. NÕu ®iªï kiÖn lao ®éng kh«ng ®¶m b¶o th× qóa tr×nh lao ®éng còng kh«ng thÓ diÔn ra ®­îc . V× vËy, trong ®iÒu 13 Bé luËt Lao ®éng cña n­íc Céng hoµ X· héi Chñ nghÜa ViÖt Nam nªu râ : “Mäi ho¹t ®éng t¹o ra nguån thu nhËp kh«ng bÞ ph¸p luËt cÊm ®Òu ®uîc thõa nhËn lµ viÖc lµm.” C¸c ho¹t ®éng ®­îc x¸c ®Þnh lµ viÖc lµm bao gåm: lµm c¸c c«ng viÖc ®­îc tr¶ c«ng d­íi d¹ng tiÒn hÆc hiÖn vËt ; c«ng viÖc tù lµm ®Ó thu lîi nhuËn cho b¶n th©n hoÆc t¹o thu nhËp cho gia ®×nh m×nh nh­ng kh«ng ®­îc tr¶ c«ng cho c«ng viÖc ®ã. Ng­êi cã viÖc lµm lµ ng­êi ®ñ 15 tuæi trë lªn trong nhãm d©n sè ho¹t ®éng kinh tÕ mµ trong tuÇn lÔ tr­íc ®iÒu tra : ®ang cã viÖc lµm ®Ó nhËn tiÒn c«ng , tiÒn l­¬ng; ®ang lµm viÖc nh­ng kh«ng ®­îc h­ëng tiÒn trong c¸c c«ng viÖc kinh doanh cña hé gia ®×nh m×nh hoÆc ®· cã c«ng viÖc tr­íc ®ã song tuÇn lÔ tr­íc ®iÒu tra t¹m thêi nghØ viÖc sau ®ã sÏ tiÕp tôc lµm viÖc. 4. ThÊt nghiÖp ThÊt nghiÖp lµ hiÖn t­îng cã sù t¸ch rêi , kh«ng phï hîp gi÷a søc lao ®éng víi t­ liÖu s¶n xuÊt mµ søc lao ®éng l¹i g¾n víi tõng con ng­êi cô thÓ v× thÕ nªn ng­êi thÊt nghiÖp lµ ng­êi kh«ng cã ph­¬ng tiÖn ®Ó s¶n xuÊt vµ ®ang muèn t×m viÖc lµm. Trong cuéc tæng ®iÒu tra thùc tr¹ng lao ®éng vµ viÖc lµm n¨m 1996, Bé Lao ®éng Th­¬ng binh vµ X· héi ®· quy ®Þnh nh­ sau : “Ng­êi thÊt nghiÖp lµ ng­êi tõ ®é tuæi tõ 15 tuæi trë lªn trong nhãm d©n sè ho¹t ®éng kinh tÕ trong thêi k× ®iÒu tra kh«ng cã vÖc lµm nh­ng cã nhu cÇu t×m viÖc.” 5. KÕ ho¹ch viÖc lµm KÕ ho¹ch viÖc lµm lµ mét bé phËn trong hÖ thèng kÕ ho¹ch ho¸ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, nã x¸c ®Þnh tæng quy m«, c¬ cÊu vµ chÊt l­îng cña bé phËn d©n sè ho¹t ®éng kinh tÕ cÇn cã trong thêi k× kÕ ho¹ch; x¸c ®Þnh mét sè chØ tiªu x· héi cña lao ®éng nh­ : nhu cÇu lµm viÖ míi, nhiÖm vô gi¶i quyÕt viÖc lµm ®ång thêi ®­a ra c¸c chÝnh s¸ch cÇn thiÕt nh»m khai th¸c, huy ®éng vµ sö dông mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nhÊt nguån lao ®éng. Trong hÖ thèng kÕ ho¹ch ho¸ quèc gia, kÕ ho¹ch ho¸ viÖc lµm cã ý nghÜa ®Æc biÖt, nã bao hµm c¶ ý nghÜa cña kÕ ho¹ch biÖn ph¸p vµ kÕ ho¹ch môc tiªu. Lµ kÕ ho¹ch biÖn ph¸p, kÕ ho¹ch viÖc lµm nh»m vµo môc tiªu t¨ng tr­ëng, kÕ ho¹ch chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, kÕ ho¹ch ph¸t triÓn vïng kinh tÕ, t¹o ®iÒu kiÖn vÒ viÖc lµm ®Ó thùc hiÖn môc tiªu nµy. Lµ kÕ ho¹ch môc tiªu v× kÕ ho¹ch viÖc lµm bao hµm mét sè c¸c chØ tiªu n»m trong hÖ thèng c¸c môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi nh­: gi¶i quyÕt viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng, h¹n chÕ thÊt nghiÖp, n©ng cao chÊt l­îng nguån lao ®éng. II.Vai trß cña kÕ ho¹ch viÖc lµm trong hÖ thèng kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi 1. Vai trß cña kÕ ho¹ch §Æc tr­ng cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng lµ tÝnh chÊt ®a thµnh phÇn së h÷u, nã t¸c ®éng m¹nh mÏ tíi mäi ho¹t ®éng cña ®êi sèng kinh tÕ x· héi . Trong nÒn kinh tÕ nµy kÕ ho¹ch thÓ hiÖn ý thøc cña chÝnh phñ ®Ó ®¹t ®­îc t¨ng tr­ëng kinh tÕ nhanh víi møc viÖc lµm cao vµ æn ®Þnh gi¸ c¶ th«ng qua chÝnh s¸ch tµi kho¸ vµ tiÒn tÖ. Cã kÕ ho¹ch sÏ gióp phñ ng¨n chÆn ®­îc sù mÊt æn ®Þnh cña nÒn kinh tÕ, gióp ph©n bæ nguån lùc mét c¸ch hîp lý. Th«ng qua kÕ ho¹ch trùc tiÕp, chÝnh phñ sö dông cã c©n nh¾c nguån vèn ®Çu t­ trong vµ ngoµi n­íc ®Ó thùc hiÖn dù ¸n ®Çu t­ vµ ®Ó huy ®éng, chuyÓn c¸c nguån lùc khan hiÕm vµo c¸c lÜnh vùc cã thÓ mong ®îi lµ ®ãng gãp lín nhÊt vµo viÖc thùc hiÖn môc tiªu kinh tÕ l©u dµi. KÕ ho¹ch gi¸n tiÕp gióp chÝnh phñ ®­a ra c¸c chÝnh s¸ch ®Ó kÝch thÝch vµ h­íng dÉn kiÓm so¸t c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ mét c¸ch hiÖu qu¶ nhÊt. 2. Vai trß cña kÕ ho¹ch viÖc lµm trong hÖ thèng kÕ ho¹ch quèc gia 2.1. KÕ ho¹ch viÖc lµm lµ mét bé phËn cña kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi KÕ ho¹ch viÖc lµm lµ bé phËn rÊt quan träng trong kÕ ho¹ch tæng thÓ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ quèc d©n. §Ó thùc hiªn c¸c môc tiªu ph¸t triÓn kh«ng nh÷ng cÇn ph¶i ®¶m b¶o c¸c nguån lùc vÒ tµi chÝnh mµ cßn c¶ c¸c nguån lùc vÒ con ng­êi (lao ®éng). KÕ ho¹ch gi¶i quyÕt viÖc lµm nh»m x¸c ®Þnh nhu cÇu vÒ nguån lao ®éng trong t­¬ng lai. Nhu cÇu sö dông lao ®éng cã sù kh¸c biÖt rÊt lín vÒ kü n¨ng, kiÕn thøc, giíi tÝnh, løa tuæi vµ phô thuéc vµo møc tr¶ c«ng lao ®éng. Kh«ng gièng nh­ nguån lùc vÒ tµi chÝnh, nguån lao ®éng kh«ng ph¶i lóc nµo còng sö dông ®­îc ngay. Mét trong nh÷ng néi dung rÊt quan träng cña kÕ ho¹ch viÖc lµm lµ ph¶i bao gåm kÕ ho¹ch vÒ ®µo t¹o vµ kÕ ho¹ch ph¸t triÓn nguån nh©n lùc. Tuú theo mçi giai ®o¹n ph¸t triÓn kinh tÕ, kÕ ho¹ch gi¶i quyÕt viÖc lµm cã vai trß kh¸c nhau. Trong thêi kú nh÷ng n¨m 60, kÕ ho¹ch gi¶i quyÕt viÖc lµm chØ ®­îc xem nh­ lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó cã sè lao ®éng cÇn thiÕt hoµn thµnh nhiÖm vô s¶n xuÊt trong thêi kú tr­íc m¾t mµ kh«ng chó träng ®Õn xu h­íng vµ c¸c biÖn ph¸p ph¸t triÓn nguån nh©n lùc trong t­¬ng lai. §a sè c¸c nç lùc cña nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch chØ tËp trung x©y dùng chiÕn l­îc lao ®éng kÌm theo. Tõ nh÷ng n¨m 80 ®Õn nay, kÕ ho¹ch gi¶i quyÕt viÖc lµm ®­îc ®Æc tr­ng bëi sù lång ghÐp cña c¸c kÕ ho¹ch lao ®éng viÖc lµm víi kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Êt n­íc trªn tÇm vÜ m«. Trong tr­êng hîp nµy, kÕ ho¹ch gi¶i quyÕt viÖc lµm cña kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt cña c¸c chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ. 2.2. KÕ ho¹ch viÖc lµm cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi kÕ ho¹ch t¨ng tr­ëng kinh tÕ, kÕ ho¹ch vèn ®Çu t­ vµ kÕ ho¹ch nguån lao ®éng. 2.2.1. KÕ ho¹ch viÖc lµm vµ kÕ ho¹ch t¨ng tr­ëng kinh tÕ Trong hÖ thèng kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, kÕ ho¹ch t¨ng tr­ëng kinh tÕ lµ bé phËn quan träng nhÊt. Nã x¸c ®Þnh c¸c môc tiªu cã liªn quan quyÕt ®Þnh sù ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc. C¸c chØ tiªu cña kÕ ho¹ch t¨ng tr­ëng lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh c¸c kÕ ho¹ch môc tiªu quan träng kh¸c trong ®ã cã c¶ kÕ ho¹ch viÖc lµm. C¸c chØ tiªu cña kÕ ho¹ch t¨ng tr­ëng cßn sö dông lµm c¬ së cho viÖc x©y dùng c¸c kÕ ho¹ch biÖn ph¸p còng nh­ x©y dùng c¸c c©n dèi chñ yÕu cho ph¸t triÓn kinh tÕ cña thêi kú kÕ ho¹ch. KÕ ho¹ch t¨ng tr­ëng kinh tÕ n»m trong mèi quan hÖ chÆt chÏ vµ t¸c ®éng qua l¹i víi kÕ ho¹ch gi¶i quyÕt viÖc lµm vµ môc tiªu chèng l¹m ph¸t. VÒ mÆt lý luËn, nÕu nÒn kinh tÕ cã tèc ®é t¨ng tr­ëng nhanh th× sÏ gi¶i quyÕt ®­îc viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng, nh­ng xu thÕ gia t¨ng l¹m ph¸t sÏ x¶y ra. V× vËy, th«ng th­êng viÖc ®Æt kÕ ho¹ch môc tiªu t¨ng tr­ëng kinh tÕ ®Êt n­íc th­êng ph¶i g¾n liÒn víi thùc tr¹ng cña nÒn kinh tÕ. Trªn c¬ së ®Æt môc tiªu t¨ng tr­ëng kinh tÕ ph¶i x¸c ®Þnh c¸c môc tiªu vÒ viÖc lµm vµ t×m ra c¸c gi¶i ph¸p, chÝnh s¸ch thùc hiÖn. 2.2.2. KÕ ho¹ch viÖc lµm vµ kÕ ho¹ch vèn ®Çu t­ Lao ®éng vµ vèn ®Çu t­ lµ hai yÕu tè nguån lùc chñ yÕu cña t¨ng tr­ëng kinh tÕ. Vèn ®Çu t­ gióp bï ®¾p tµi s¶n cè ®Þnh, ®¶m b¶o yªu cÇu më réng quy m«, dung l­îng cña nÒn kinh tÕ vµ yªu cÇu c¶i tiÕn, hiÖn ®¹i ho¸ phï hîp víi yªu cÇu cña sù ph¸t triÓn. Nã cßn gióp cho c¸c nhµ ®Çu t­ t¨ng, gi¶m møc dù tr÷ hµng ho¸ tån kho theo sù biÕn ®éng cña gi¸ c¶. KÕ ho¹ch khèi l­îng vèn ®Çu t­ lµ mét bé phËn trong hÖ thèng kÕ ho¹ch ph¸t triÓn, nã x¸c ®Þnh quy m« c¬ cÊu tæng nhu cÇu ®Çu t­ x· héi cÇn cã vµ c©n ®èi c¸c nguån b¶o ®¶m nh»m thùc hiÖn môc tiªu t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ trong thêi kú kÕ ho¹ch. Cã viÖc lµm lµ mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn h×nh thµnh qu¸ tr×nh lao ®éng, còng lµ mét kh©u quan träng cña qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt x· héi. Cã viÖc lµm lµ ®iÒu kiÖn tiÒn ®Ò c¬ b¶n khiÕn ng­êi lao ®éng cã t­ liÖu tiªu dïng, tõ ®ã b¾t ®Çu qu¸ tr×nh tiªu dïng, ®©y lµ biÖn ph¸p m­u sinh cña ng­êi lao ®éng. L­u chuyÓn søc lao ®éng lµ yªu cÇu tÊt yÕu cña x· héi ho¸ nÒn s¶n xuÊt lín, lµ ®iÒu kiÖn c¬ b¶n ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸. Qu¸ tr×nh ®Çu t­ vÒ khoa häc c«ng nghÖ gia t¨ng gãp phÇn kh«ng ngõng n©ng cao tr×nh ®é søc s¶n xuÊt kÕt cÊu s¶n phÈm, tÊt nhiªn ®ßi hái ph¶i cã sù l­u chuyÓn t­¬ng øng søc lao ®éng. Ngoµi ra, sù diÔn biÕn cña kÕt cÊu tù th©n søc lao ®éng còng lµ mét nh©n tè kh«ng thÓ bá qua. V× vËy ®¶m b¶o viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng ®ång thêi ph¶i kh«ng ngõng n©ng cao tr×nh ®é s¶n xuÊt ®ã lµ yªu cÇu c¬ b¶n cña kÕ ho¹ch viÖc lµm vµ kÕ ho¹ch vèn ®Çu t­ trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch t¨ng tr­ëng kinh tÕ. 2.2.3. KÕ ho¹ch viÖc lµm vµ kÕ ho¹ch nguån lao ®éng KÕ ho¹ch viÖc lµm chñ ®éng ®Æt ra yªu cÇu cÇn thiÕt cho kÕ ho¹ch nguån lao ®éng. Tõ nguån lùc lao ®éng s½n cã x¸c ®Þnh kh¶ n¨ng hiÖn t¹i vÒ viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng ®Ó quyÕt ®Þnh x©y dùng c¸c kÕ ho¹ch biÖn ph¸p kh¸c trong tæng thÓ kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cho phï hîp. KÕ ho¹ch viÖc lµm chñ ®éng ®­a ra c¸c chÝnh s¸ch, gi¶i ph¸p ®Ó ph¸t triÓn nguån lao ®éng ®Êt n­íc. C¨n cø vµo sè lao ®éng cã viÖc lµm ë kú kÕ ho¹ch lµ c¬ së ®Ó ®¶m b¶o ®êi sèng vËt chÊt, tinh thÇn, m«i tr­êng x· héi, thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng­êi... Ng­êi lao ®éng cã viÖc lµm th× ®êi sèng cña hä ®­îc n©ng cao. VÊn ®Ò quan träng lµ viÖc lµm ®ã cã phï hîp víi nguyÖn väng, kh¶ n¨ng ng­êi lao ®éng, cã ph¸t huy s¸ng t¹o ®em l¹i thu nhËp cho ng­êi lao ®éng hay kh«ng? Sù lùa chän tõ c¶ hai phÝa ng­êi lao ®éng vµ ng­êi sö dông lao ®éng, v× môc tiªu hiÖu qu¶ sÏ ®­a ®Õn kh¶ n¨ng t¨ng nhanh hiÖu qu¶ toµn bé nÒn kinh tÕ x· héi. Nh­ vËy kÕ ho¹ch gi¶i quyÕt viÖc lµm lµ bé phËn kÕ ho¹ch biÖn ph¸p quan träng cña kÕ ho¹ch nguån lao ®éng. Tãm l¹i, bªn c¹ch viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¶i quyÕt viÖc lµm cÇn kÕt hîp víi kÕ ho¹ch t¨ng tr­ëng kinh tÕ, kÕ ho¹ch vèn ®Çu t­, kÕ ho¹ch nguån lao ®éng ®Ó cã mét bøc tranh hoµn thiÖn vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. PhÇn II : §¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn môc tiªu viÖc lµm trong 3 n¨m ®Çu cña kÕ ho¹ch 5 n¨m 2001-2005 I.Quan ®iÓm cña ®¶ng vµ nhµ n­íc ta vÒ vÊn ®Ò gi¶i quyÕt viÖc lµm Trong thêi kú kÕ ho¹ch 10 n¨m 2001-2010, quan ®iÓm cña §¶ng vµ nhµ n­íc ViÖt Nam vÒ viÖc ph¸t triÓn nguån nh©n lùc vµ x©y dùng thÕ hÖ trÎ ViÖt Nam lµ ®Æt con ng­êi vµo vÞ trÝ trung t©m, kh¬i dËy mäi tiÒm n¨ng cña mçi c¸ nh©n vµ c¶ céng ®ång d©n téc; kÕt hîp hµi hoµ gi÷a ph¸t triÓn kinh tÕ víi ph¸t triÓn v¨n ho¸ x· héi; gi÷a ®êi sèng vËt chÊt vµ ®êi sèng tinh thÇn cña nh©n d©n, coi ph¸t triÓn kinh tÕ lµ c¬ së, lµ ph­¬ng tiÖn vµ tiÒn ®Ò ®Ó thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch xÉ héi, võa lµ ®éng lùc, võa t¹o sù æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ x· héi lµm c¬ së cho viÖc t¨ng tr­ëng kinh tÕ bÒn v÷ng. Tõ quan ®iÓm gi¶i quyÕt viÖc lµm lµ tr¸ch nhiÖm cña nhµ n­íc vµ chØ lµm viÖc trong hai thµnh phÇn kinh tÕ c¬ b¶n: Quèc doanh vµ Hîp t¸c x· trong thêi kú kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung, th× nay quan ®iÓm cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ta cã nhËn thøc hoµn toµn míi: Cïng víi Nhµ n­íc, mçi c«ng d©n, mçi gia ®×nh, mçi tæ chøc ®Òu cã thÓ vµ ®­îc phÐp t¹o më viÖc lµm, ®­îc lµm viÖc trong c¸c thµnh phÇn kinh tÕ bao gåm mäi h×nh thøc tæ chøc kinh doanh tõ c¸c doanh nghiÖp lín ®Õn c¸c lo¹i quy m« võa vµ nhá, kinh tÕ hé gia ®×nh, c¸c ho¹t ®éng trong khu vùc phi kÕt cÊu. Nhµ n­íc cã ®Þnh h­íng râ rµng chÝnh s¸ch ph¸t triÓn nguån nh©n lùc. Sù ph¸t triÓn nhanh vµ bÒn v÷ng ph¶i bao trïm mäi mÆt ®êi sèng x· héi trong ®ã kinh tÕ lµ trung t©m, t¨ng tr­ëng kinh tÕ ph¶i g¾n víi thùc hiÖn c«ng b»ng vµ tiÕn bé x· héi. C«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n lµ mét träng ®iÓm trong thËp kû tíi, ph¸t triÓn nÒn n«ng nghiÖp hµng ho¸ khai th¸c ph¸t triÓn lîi thÕ vÒ ®iÒu kiÖn sinh th¸i phï hîp víi nhu cÇu thÞ tr­êng t¹o sù chuyÓn biÕn m¹nh mÏ vÒ c¬ cÊu kinh tÕ, c¬ cÊu lao ®éng, t¨ng quü sö dông thêi gian lao ®éng vµ n©ng cao chÊt l­îng cuéc sèng ë n«ng th«n. Ph¸t huy trÝ tuÖ con ng­êi th«ng qua ph¸t triÓn gi¸o dôc ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc, ®uæi kÞp tr×nh ®é tiªn tiÕn cña c¶ n­íc vµ khu vùc, ®¸p øng yªu cÇu sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ vµ sù nghiÖp ®æi míi, héi nhËp quèc tÕ. II. Môc tiªu vµ ph­¬ng h­íng gi¶i quyÕt viÖc lµm cña kÕ ho¹ch 5 n¨m 2001-2005 ë ViÖt Nam 1/Môc tiªu a.Môc tiªu c¬ b¶n l©u dµi :t¹o viÖc lµm míi vµ ®¶m b¶o viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng cã kh¶ n¨ng lao ®éng cã yªu cÇu viÖc lµm. Thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p ®Ó trî gióp ng­êi thÊt nghiÖp nhanh chãng cã viÖc lµm, ng­êi thiÕu viÖc lµm cã ®ñ viÖc lµm, ®Æc biÖt cã chÝnh s¸ch trî gióp cô thÓ c¸c ®èi t­îng yÕu thÕ trong thÞ tr­êng lao ®éng. Th«ng qua ®ã gi¶i quyÕt hîp lÝ mèi quan hÖ gi÷a t¨ng tr­ëng kinh tÕ, chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ víi gi¶i quyÕt viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng, nh»m tõng b­íc n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, t¨ng thu nhËp vµ c¶i thiÖn chÊt l­îng cuéc sèng cña nh©n d©n. b. Môc tiªu cô thÓ : mçi n¨m thu hót thªm 1,3-1,4 triÖu lao ®éng cã chç lµm viÖc,gi¶i quyÕt viÖc lµm míi cho 7,5 triÖu lao ®éng , gi¶m tØ lÖ thÊt nghiÖp ë thµnh thÞ xuèng 5,4% vµ n©ng tØ lÖ sö dông thêi gian lao ®éng ë n«ng th«n lªn 80% vµo n¨m 2005. §¹t c¬ cÊu lao ®éng n«ng nghiÖp 56%, c«ng nghÖp vµ x©y dùng 21%, dÞch vô 23% vµo n¨m 2005. TØ lÖ lao ®éng qua ®µo t¹o ®¹t 30% ( trong ®ã ®µo t¹o nghÒ lµ 18,6% ) vµo n¨m 2005. Tèc ®é t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng x· héi 45%/ n¨m. 2/Ph­¬ng h­íng 2.1. Thùc hiÖn sù chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng t¨ng viÖc lµm thu hót lao ®éng víi nh÷ng nÐt ®Æc tr­ng chñ yÕu sau: ë khu vùc n«ng th«n: Thóc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh ®« thÞ ho¸ n«ng th«n lµm c¬ së cho viÖc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ vµ ph©n c«ng lao ®éng ë n«ng th«n. Nhµ n­íc kÝch thÝch qu¸ tr×nh nµy b»ng c¸ch hç trî x©y dùng c¸c c«ng tr×mh cÊu tróc h¹ tÇng: cÊp ®iÖn, giao th«ng, th«ng tin liªn l¹c, c¸c trung t©m th­¬ng m¹i dÞch vô... khuyÕn khÝch d©n c­ n«ng th«n tù t¹o viÖc lµm ngay t¹i quª h­¬ng m×nh. Ngoµi ra, khuyÕn khÝch ph¸t triÓn c¸c ngµnh nghÒ ®Æc biÖt lµ nh÷ng ngµnh nghÒ truyÒn thèng nh»m thu hót lao ®éng nhµn rçi ë n«ng th«n. ë khu vùc thµnh thÞ: Ph¸t triÓn nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp cã kh¶ n¨ng ph¸t huy lîi thÕ c¹nh tranh ®Ó h­íng xuÊt khÈu, nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp ®ßi hái ph¶i sö dông lao ®éng cã chÊt l­îng chuyªn m«n cao. T¨ng tØ träng cña c¸c khu vùc c«ng nghiÖp, x©y dùng vµ dÞch vô, gi¶m tØ träng khu vùc n«ng nghiÖp nh»m t¹o c¬ cÊu cña mét nÒn kinh tÕ cã kh¶ n¨ng t¹o thªm nhiÒu viÖc lµm míi vµ thu hót ngµy cµng nhiÒu lao ®éng. 2.2. C¶i tiÕn vµ ®æi míi c¬ cÊu ®Çu t­ Sö dông nguån vèn ®Çu t­ cña khu vùc Nhµ n­íc theo h­íng chñ yÕu dµnh ®Ó x©y dùng cÊu tróc h¹ tÇng nh»m t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c ®Çu t­ ph¸t triÓn vµo c¸c khu vùc, c¸c ngµnh kinh tÕ cã kh¶ n¨ng t¹o thªm ®­îc nhiÒu chç lµm viÖc h¬n, kh¶ n¨ng sinh lêi vµ quay vßng vèn nhanh h¬n. T¨ng nguån vèn trung h¹n vµ dµi h¹n hç trî cho nh©n d©n, ®Æc biÖt ë n«ng th«n trong qu¸ tr×nh t¹o viÖc lµm vµ chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ 2.3. N©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ ChuÈn bÞ tèt c¸c ®iÒu kiÖn héi nhËp kinh tÕ thÕ giíi vµ khu vùc kÕt hîp víi ®æi míi quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i cëi më, th«ng tho¸ng. TËp trung vµ ®æi míi c«ng nghÖ, n©ng cao kü n¨ng lao ®éng, h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn c¸c ngµnh nghÒ chÕ biÕn nh»m t¨ng quy m«, tû träng xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm ®· qua chÕ biÕn, gi¶m xuÊt khÈu nguyªn liÖu th«. §a d¹ng ho¸ s¶n phÈm xuÊt khÈu nh­ng cÇn tËp trung vµo c¸c s¶n phÈm cã dung l­îng lín nh­: dÖt may, giµy dÐp, chÕ biÕn l­¬ng thùc thùc phÈm, gia c«ng c¬ khÝ ®iÖn tö... t×m kiÕm vµ më réng thÞ tr­êng ®ång thêi lµm tèt c¸c c«ng t¸c ®µo t¹o nghÒ ®Ó ®Èy m¹nh xuÊt khÈu lao ®éng vµ chuyªn gia. III. T×nh h×nh gi¶i quyÕt viÖc lµm giai ®o¹n 2001-2003 Tæng sè lao ®éng cã viÖc lµm míi trong 2 n¨m 2001-2002 lµ 2,82 triÖu ng­êi,®¹t 101,4% kÕ ho¹ch,trong ®ã c¸c ch­¬ng tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi thu hót 2,064 triÖu ng­êi(b»ng 22,8%) XuÊt khÈu lao ®éng ®¹t 8,2 v¹n ng­êi (b»ng 3,9%)so víi tæng sè chç lµm viÖc míi . HÖ thèng c¸c trung t©m dÞch vô lµm hµng n¨m ®· t­ vÊn nghÒ vµ t­ vÊn ®µo t¹o cho 30 v¹n l­ît ng­êi ,®µo t¹o ng¾n h¹n vµ bæ tóc nghÒ cho 10 v¹n ng­êi ,giíi thiÖu viÖc lµm vµ cung øng lao ®éng cho 8 v¹n ng­êi .Vèn vay gi¶i quyÕt viÖc lµm th«ng qua hÖ thèng kho b¹c nhµ n­íc ®· vµo nÒ nÕp ,hµng n¨m doanh sè cho vay tõ 700 ®Õn 800 tû ®ång .Tû lÖ nî qu¸ h¹n gi¶m d­íi 7% vèn tån ®äng gi¶m ®­¬i 8%,gi¶m d­ nî qu¸ h¹n tõ 25% trong c¸c n¨m 1999-2000 xuèng cßn 5% trong n¨m 2000 .Tû lÖ c¸c dù ¸n rñi ro ph¶i xo¸ nî chØ chiÕm kho¶ng 0,5 trªn tæng sè vèn gèc .Nguån quü dù phßng rñi ro sau khi bï ®¾p sè vèn ®­îc xo¸ nî ®· dïng bæ sung vµo quü cho vay trªn 50 tû ®ång . Theo c¬ cÊu ngµnh n«ng,l©m,ng­ nghiÖp thu hót ®­îc 1,735 triÖu lao ®éng,c«ng nghiÖp vµ x©y dùng thu hót ®­îc 0,595 triÖu lao ®éng ,th­¬ng m¹i vµ dÞch vô thu hót ®­îc 25 v¹n lao ®éng (17,4%).Tû lÖ thÊt nghiÖp ë khu vùc ®« thÞ ®· liªn tôc gi¶m tõ 6,42%(n¨m 2000)xuèng cßn 6,28%(n¨m 2001)vµ 6,01%(n¨m 2002)tû lÖ thêi gian sö dông lao ®éng ë khu vùc n«ng th«n t¨ng tõ 73,4%n¨m 2000 lªn 74,3% n¨m 2001 vµ lªn 75% n¨m 2002 TÝnh trong quý I n¨m 2003 viÖc lµm trong n­íc vÉn duy tr× ®­îc tèc ®é t¨ng tr­ëng theo kÕ ho¹ch nªn sè lao ®éng ®­îc gi¶i quyÕt viÖc lµm trong quý I ­íc ®¹t 270 ngµn ,b»ng 18% kÕ ho¹ch n¨m B¶ng 1 B¶ng c¬ cÊu lao ®éng N¨m 2001 2002 N«ng,l©m ,ng nghiÖp 62,76 60.67 C«ng nghiÖp,X©y dùng 15,13 24,20 Th¬ng m¹i,DÞch vô 22,11 15,13 Tæng 100 100 B¶ng 2 N¨m 2001 2002 Tû lÖ thÊt nghiÖp TT 6,28% 6,01% Tû lÖ sö dông thêi gian L§NT 74,3% 75% B¶ng 3: Tr×nh ®é chuyªn m«n kü thuËt N¨m 2001 2002 Sè ng­êi kh«ng cã tr×nh ®é CMKT 32756792 32695059 Sè ng­êi tr×nh ®é s¬ cÊp häc ngÒ 6733012 8021670 Sè c«ng nh©n kü thuËt cã b»ng 4643446 5128149 Tæng 39489808 40716856 NhËn xÐt: C¬ cÊu lao ®éng chuyÓn dÞch chËm Tû lÖ thÊt nghiÖp thµnh thÞ gi¶m nh­ng vÉn cßn cao Lao ®éng cã tr×nh ®é chuyªn m«n kü thuËt thÊp IV.§¸nh gi¸ chung t×nh h×nh g¶i quyÕt viÖc lµm trong 3 n¨m 2001-2003 1/Nh©n tè t¸c ®éng ®Õn viÖc lµm §Ó cã ®­îc nh÷ng thµnh tùu trªn ,cã nhiÒu nh©n tè t¸c ®éng nh­ng næi bËt lµ nh÷ng nh©n tè sau ®©y Thø nhÊt, trong nh÷ng n¨m qua, nhê cã ®­êng lèi ®æi míi cña §¶ng vµ Nhµ n­íc, vÊn ®Ò viÖc lµm vµ gi¶i quyÕt viÖc lµm cña ng­êi lao ®éng ®­îc thay ®æi c¬ b¶n vÒ nhËn thøc vµ qu¸ tr×nh thùc hiÖn. Tõ chç ng­êi lao ®éng thô ®éng tr«ng chê vµo sù s¾p xÕp viÖc lµm cña nhµ n­íc ®· chuyÓn sang ng­êi lao ®éng chñ ®éng tÝch cùc t¹o viÖc lµm cho m×nh vµ thu hót thªm lao ®éng x· héi. Th«ng qua viÖc ®Çu t­ ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ dÞch vô, nhµ n­íc tËp trung x©y dùng vµ ban hµnh ph¸p luËt, c¬ chÕ chÝnh s¸ch vÒ lao ®éng, x©y dùng c¸c ch­¬ng tr×nh gi¶i quyÕt viÖc lµm... Nhê vËy toµn x· héi ®· huy ®éng ®­îc nhiÒu nguån vèn ®Çu t­ ph¸t triÓn nhÊt lµ nguån vèn trong n­íc, gãp phÇn ®¾c lùc trong viÖc gi¶i quyÕt viÖc lµm. Thø hai: C¸c bé,ngµnh ®· cã sù phèi hîp chÆt chÏ trong nghiªn cøu ,hßan thiÖn c¬ chÕ chÝnh s¸ch vµ tæ chøc triÓn khai thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh vÞªc lµm giai ®o¹n 2001-2005 Thø ba, do ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý trong lÜnh vùc xuÊt khÈu lao ®éng, nh÷ng chÝnh s¸ch, chÕ ®é ®èi víi ng­êi lao ®éng sau khi vÒ n­íc ®­îc gi¶i quyÕt chu ®¸o, chi tr¶ nî cÊp th«i viÖc, ®ång thêi t¹o ra ®­îc hµnh lang ph¸p lý réng r·i vµ an toµn cho doanh nghiÖp chuyªn kinh doanh xuÊt khÈu lao ®éng. 2/ Nh÷ng thµnh tùu gi¶i quyÕt viÖc lµm ®èi víi t¨ng tr­ëng kinh tÕ vµ n©ng cao ®êi sèng a. §èi víi t¨ng tr­ëng kinh tÕ Vai trß cña lao ®éng víi t¨ng tr­ëng kinh tÕ ®­îc xem xÐt qua c¸c chØ tiªu vÒ sè lao ®éng ,tr×nh ®é chuyªn m«n ,søc khoÎ ng­êi lao ®éng vµ sù kÕt hîp gi÷a lao ®éng víi c¸c yÕu tè kh¸c nh­ ®· tr×nh bµy ë trªn.Trong 3 n¨m qua møc tiÒn c«ng tiÒn l­¬ng cña ng­êi lao ®éng ®­îc c¶i thiÖn râ rÖt ,kh¶ n¨ng tiªu dïng cña ng­êi d©n t¨ng mét c¸ch ®¸ng kÓ ,gãp phÇn vµo sù gia t¨ng GDP b.ViÖc lµm vµ n©ng cao ®êi sèng Trong 3 n¨m qua gi¶i quyÕt viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng ®· gãp phÇn n©ng cao chÊt l­îng cuéc sèng cña nh©n d©n,æn ®Þnh x· héi mét c¸ch râ rÖt.§· tõng bøoc thùc hiÖn môc tiªu xo¸ ®ãi gi¶m ngÌo,sè hé kh¸ gi¶ t¨ng lªn ®¸ng kÓ,®êi sèng v¨n ho¸ tinh thÇn cña nh©n d©n ®­îc chó träng quan t©m h¬n ,c¸c lÔ héi truyÒn thèng cña nh©n d©n ®­îc kh«i phôc ®¸ng kÓ 3/H¹n chÕ vµ nguyªn nh©n a.h¹n chÕ +c¬ cÊu lao ®éng chuyÓn dÞch chËm :theo nhãm ngµnh kinh tÕ ta cã: (triÖu ng­êi) Tû träng Nhãm ngµnh 2001-2002 2001-2002 n«ng ,l©m ,ng­ nghiÖp 1,735 61,5% x©y dùng,c«ng nghiÖp 0,595 21,2% dÞch vô 0,250 17,4% Tæng 2,82 100% +tû lÖ thÊt nghiÖp thµnh thÞ gi¶m nh­ng vÉn cßn cao,nhÊt lµ ë c¸c thµnh phè lín vµ c¸c khu c«ng nghiÖp. N¨m 2000 2001 2002 Tû lÖ TNTT 6,42% 6,28% 6,01% +Thêi gian lao ®éng ë n«ng th«n ,n«ng nghiÖp t¨ng rÊt chËm ,®Æc biÖt ë nh÷ng ®Þa bµn chuyÓn ®æi m¹nh ®Êt n«ng nghiÖp sang ®Êt phi n«ng nghiÖp th× t×nh tr¹ng thiÕu viÖc lµm sÏ diÔn ra mét c¸ch gay g¾t trong c¸c n¨m tíi. +lao ®éng cã tr×nh ®é chuyªn m«n kü thuËt thÊp + thÓ chÕ chÝnh s¸ch vÒ lao ®éng cßn nhiÒu bÊt cËp,ch­¬ng tr×nh viÖc lµm theo c¸c dù ¸n triÓn khai cßn chËm tõ kh©u ph©n bæ vè vay ®Õn kh©u gi¶i ng©n. +nhu cÇu viÖc lµm vÉn lµ vÊn ®Ò bøc xóc ®èi víi toµn x· héi,phÇn ®«ng ng­êi ®Õn tuæi lao ®éng ®Òu mong muèn cã viÖc lµm nh­ng kh¶ n¨ng thùc tÕ ch­a ®¸p øng ®­îc b. Nguyªn nh©n +do tèc ®é gia t¨ng nguån lao ®éng cßn cao trong khi kh¶ n¨ng thu hót lao ®éng ch­a ®¸p øng ®ñ nªn x¶y ra t×nh tr¹ng thÊt nghiÖp thiÕu viÖc lµm. + nhµ n­íc ch­a cã biÖn ph¸p qu¶n lý tèt hiÖn t­îng di d©n tõ n«ng th«n vµo c¸c thµnh phè lín nªn qui m« vµ tèc ®é di d©n ngµy cµng t¨ng +xuÊt khÈu lao ®éng gÆp khã kh¨n do t¸c ®éng cña dÞch SARS ,mÆt kh¸c chÊt l­îng lao ®éng ch­a ®¸p øng nhu cÇu thÞ tr­êng,mét sè doanh nghiÖp xuÊt khÈu kh«ng chÊp hµnh ®óng c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt v× vËy c¸c tiªu cùc vÉn x¶y ra ,d­ luËn x· héi tiÕp tôc cã ý kiÕn gay g¾t ®ßi hái nhµ n­íc ph¶i xö lý. +S¶n xuÊt ch­a ph¸t triÓn m¹nh mÏ vµ toµn diÖn , ë n«ng th«n c¸c ngµnh nghÒ tiÓu thñ c«ng nghiÖp vµ dÞch vô chËm ph¸t triÓn ,c¬ cÊu kinh tÕ chuyÓn ®æi chËm ...v× vËy sè lao ®éng thu hót ch­a nhiÒu.ë thµnh thÞ tuy c¬ chÕ chÝnh s¸ch cña nhµ n­íc cã nhiÕu ®æi míi song s¶n xuÊt c«ng nghiÖp th­¬ng m¹i dÞch vô ch­a ph¸t triÓn m¹nh mÏ do khã kh¨n vÒ vèn,mÆt b»ng s¶n xuÊt kinh doanh ,kh¶ n¨ng c¹nh tranh vµ tiªu thô s¶n phÈm cßn h¹n chÕ ...V× vËy sè lao ®éng ®­îc thu hót ch­a nhiÒu . +sè ng­êi tham gia xuÊt khÈu lao ®éng ch­a nhiÒu ,tuy sè lao ®éng xuÊt khÈu lao ®éng hµng n¨m ®· t¨ng song so víi nhu cÇu cña ®Êt n­íc nãi chung ,cña ng­êi lao ®éng nãi riªng vÉn ch­a ®¸p øng .§iÒu ®ã lµ do chÊt l­îng lao ®éng tham gia ch­a ®¶m b¶o ,c«ng t¸c nghiªn cøu khai th¸c thÞ tr­êng ,c«ng t¸c tæ chøc qu¶n lý lao ®éng ë n­íc ngoµi cßn lóng tóng ... +Nhu cÇu t×m chç lµm viÖc cã thu nhËp cao ®· xuÊt hiÖn ,mét sè nghÒ l­¬ng thÊp ,thêi gian lµm viÖc c¨ng th¼ng ®· kh«ng hÊp dÉn ng­êi lao ®éng nh­ ngµnh may mÆc ,chÕ biÕn da dµy lµm cho c¸c ngµnh nµy thiÕu lao ®éng trÇm träng +Ho¹t ®éng cña quü hç trî viÖc lµm cã hiÖu qu¶ nh­ng do nguån vèn h¹n hÑp nªn míi chØ ®¸p øng ®­îc mét phÇn nhu cÇu vay vèn cña d©n. +C¸c ho¹t ®éng ph¸t triÓn thÞ tr­êng lao ®éng ë ViÖt Nam míi ra ®êi ,hç trî tõ ng©n s¸ch cßn hÕt søc khiªm tèn ®· ¶nh h­ëng kh«ng nhá ®Õn kÕt qu¶ ph¸t triÓn thÞ tr­êng lao ®éng . +Kinh phÝ hç trî ®Çu t­ trang thiÕt bÞ phôc vô ho¹t ®éng t­ vÊn ,gíi thiÖu viÖc lµm ®­îc ph©n bæ theo ng©n s¸ch dµnh cho Quü quèc gia hç trî viÖc lµm nh­ng kh«ng ph¶i tÊt c¶ c¸c ®Þa ph­¬ng ®· dµnh nguån vèn nµy cho ho¹t ®éng dÞch vô viÖc lµm(C¸c ®Þa ph­¬ng chØ níi ph©n bæ l¹i cho c¸c trung t©m dÞch vô viÖc lµm kho¶ng 60% so víi nguån kÕ ho¹ch) PhÇn III :C¸c gi¶i ph¸p chñ yÕu ®Ó thùc hiÖn kÕ ho¹ch lao ®éng viÖc lµm thêi kú 2004-2005 cña kÕ ho¹ch 5 n¨m 2001-2005 I.C¬ héi vµ th¸ch thøc 1/c¬ héi 2/ th¸ch thøc II NhiÖm vô vµ môc tiªu gi¶i quyÕt viÖc lµm trong thêi kú 2004-2005 1/ Môc tiªu +gi¶i quyÕt viÖc lµm cho 3,18 triÖu lao ®éng trong ®ã t¹o viÖc lµm th«ng qua c¸c ch­¬ng tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi lµ 2,35 triÖu ,qua quü quèc gia hç trî viÖc lµm 0,7 triÖu vµ xuÊt khÈu lao ®éng 13 v¹n ng­êi. + gi¶m tû lÖ thÊt nghiÖp ë thµnh thÞ xuèng cßn 5,4% vµ n©ng tû lÖ sö dông thêi gian lao ®éng ë n«ng th«n lªn 80% vµo n¨m 2005 + N©ng tû lÖ qua ®µo t¹o trong lùc l­îng lao ®éng lªn 30% vµo n¨m 2005 2/ Dù b¸o kh¶ n¨ng thùc hiÖn c¸c môc tiªu gi¶i quyÕt viÖc lµm tõ n¨m 2004-2005 + lùc l­îng lao ®éng cÇn cã c«ng ¨n viÖc lµm tiÕp tôc t¨ng kho¶ng 2,9% hµng n¨m + ­íc tÝnh trong thêi gian tíi sè lao ®éng cã thÓ gi¶i quyÕt ®­îc viÖc lµm kho¶ng 3,18-4,1 triÖu ng­êi trong ®ã sè lao ®éng míi ®­îc s¾p xÕp viÖc lµm kho¶ng 2,4-2,6 triÖu ng­êi ,gi¶i quyÕt cho sè thÊt nghiÖp kho¶ng 0,5 triÖu ng­êi vµ cho sè lao ®éng d«i d­ kho¶ng 0,3 triÖu ng­êi .ViÖc n©ng tû lÖ sö dông thêi gian lao ®éng ë n«ng th«n tõ 77% n¨m 2004 lªn 80% n¨m 2005 t­¬ng øng víi yªu cÇu ph¶i t¹o viÖc lµm míi cho kho¶ng 0,7 triÖu ng­êi +tû lÖ sö dông thêi gian lao ®éng ë n«ng th«n sÏ t¨ng lªn rÊt Ýt trong n¨m 2003 ,cã xu h­íng kh«ng t¨ng hoÆc gi¶m trong thêi gian tíi do tiªu thô s¶n phÈm n«ng nghiÖp trong n­íc vµ ngoµi n­íc t¨ng chËm ,c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp cña ta ch­a ®¸p øng ®­îc ®ßi hái cao cña ng­êi tiªu dïng nªn dù kiÕn tû lÖ sö dông thêi gian lao ®éng ë n«ng th«n sÏ giao ®éng ë møc 75-76% vµo nh÷ng n¨m 2004-2005 + tû lÖ thÊt nghiÖp ë c¸c ®« thÞ n¨m 2003 vÉn diÔn biÕn phøc t¹p ,sÏ giao ®éng ë møc kh«ng thÊp h¬n 6%.ë mét sè ®« thÞ lín vµ c¸c khu c«ng nghiÖp trung t©m (trõ thµnh phè Hå ChÝ Minh vµ c¸c khu c«ng nghiÖp Vòng TÇu) Tû lÖ thÊt nghiÖp vÉn kh¸ cao (trªn 8%) vµo c¸c n¨m 2004-2005. Tõ dù b¸o trªn cho thÊy cã thÓ ®¹t ®­îc c¸c môc tiªu ®Ò ra th× ph¶i thùc hiÖn tèt nh÷ng gi¶i ph¸p lao ®éng viÖc lµm. III.C¸c gi¶i ph¸p chñ yÕu ®Ó thùc hiÖn kÕ ho¹ch lao ®éng viÖc lµm thêi kú 2004-2005 §Ó gi¶i quyÕt viÖc lµm tèt cÇn qu¸n triÖt c¸c quan ®iÓm sau : gi¶i quyÕt viÖc lµm lµ nhiÖm vô chung cña toµn x· héi gi¶i quyÕt viÖc lµm cã träng t©m träng ®iÓm §a d¹ng hãa c¸c lo¹i h×nh viÖc lµm vµ chó ý viÖc lµm t¹i chç,nhÊt lµ trong n«ng nghiÖp,n«ng th«n C¸c gi¶i ph¸p t¹o viÖc lµm ph¶i ®ång bé toµn diÖn song cÇn cã c¸c b­íc tÝnh ®ét ph¸ tïy tõng ®Þa ph­¬ng Tõ ®ã cã c¸c gi¶i ph¸p sau: 1/C¸c gi¶i ph¸p chung 1.1Ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi t¹o më viÖc lµm §©y lµ gi¶i ph¸p c¬ b¶n quan träng nhÊt quyÕt ®Þnh viÖc t¨ng gi¶m chç lµm viÖc trong thÞ tr­êng lao ®éng. Do vËy ph¶i thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng nh»m gi¶i quyÕt mèi quan hÖ gi÷a t¨ng tr­ëng kinh tÕ víi gi¶i quyÕt viÖc lµm, tÝch cùc chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, c¬ cÊu ®Çu t­ ®Ó t¹o thªm nhiÒu viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng. Khu vùc n«ng th«n a . Thay ®æi, chuyÓn dÞch c¬ cÊu c©y trång ë nh÷ng vïng ®ång b»ng n«ng th«n n¬i tËp trung phÇn lín lao ®éng cña c¶ n­íc, n¬i cã tû lÖ thÊt nghÖp cao th× c©y lóa vÉn lµ chñ ®¹o trong c¬ cÊu c©y trång. V× thÕ, lao ®éng n«ng th«n vèn ®· d­ thõa l¹i cã nguy c¬ d­ thõa h¬n khi viÖc canh t¸c lóa vµ c©y trång hoa mµu ®ßi hái Ýt lao ®éng thñ c«ng do hÖ thèng c¬ së vËt chÊt-kü thuËt phôc vô s¶n xuÊt, tr×nh ®é c¬ giíi ho¸, thuû lîi ho¸, ho¸ häc ho¸ vµ ¸p dông c¸c tiÕn bé kü thuËt ®· t­¬ng ®èi hoµn chØnh. ChÝnh v× thÕ viÖc chuyÓn ®æi c¬ cÊu c©y trång lµ mét gi¶i ph¸p tèt. C¬ cÊu c©y trång cÇn chuyÓn ®æi theo h­íng phôc håi nh÷ng c©y trång truyÒn thèng phï hîp víi ®iÒu kiÖn dÊt ®ai, ®iÒu kiÖn tù nhiªn tõng vïng. Phôc håi, bæ sung nh÷ng c©y trång ®ßi hái nhiÒu lao ®éng thñ c«ng lµ c¬ së nguyªn liÖu cho viÖc phôc håi vµ ph¸t triÓn ngµnh nghÒ truyÒn thèng. Ngoµi ra chóng ta cÇn thùc hiÖn th©m canh, chuyªn m«n ho¸ nh÷ng c©y trång mòi nhän. Bëi v× trong hoµn c¶nh d­ thõa lao ®éng, ngµnh nghÒ t¹m thêi ch­a ph¸t triÓn, chuyÓn ®æi c¬ cÊu c©y trång cßn h¹n chÕ...biÖn ph¸p nµy Ýt nhiÒu ®ãng gãp cho viÖc n©ng cao tû suÊt sö dông lao ®éng ë n«ng th«n. b. Ph¸t triÓn ngµnh nghÒ Trong “nh÷ng quan ®iÓm chØ ®¹o ph¸t triÓn ngµnh nghÒ ë n«ng th«n” cña Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n cã nªu: Ph¸t triÓn ngµnh nghÒ n«ng th«n ph¶i g¾n chÆt víi s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. §©y lµ hai ngµnh kinh tÕ mµ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cã mèi quan hÖ chÆt chÏ vÒ nguyªn liÖu, lao ®éng, thÞ tr­êng vµ m«i tr­êng. Ph¸t triÓn ngµnh nghÒ n«ng th«n ph¶i chó ý ph¸t triÓn c¸c ngµnh nghÒ míi, ph¶i ®Æt trong mèi quan hÖ chÆt chÏ víi c«ng nghiÖp thµnh thÞ, víi thÞ tr­êng trong vµ ngoµi n­íc. KÕt hîp hµi hoµ nhiÒu quy m«, nhiÒu lo¹i h×nh tæ chøc vµ së h÷u, lùa chän c«ng nghÖ, kÕt hîp c«ng nghÖ hiÖn ®¹i víi c«ng nghÖ truyÒn thèng, thiÕt bÞ tiªn tiÕn thñ c«ng, c¬ khÝ nhá trong nhiÒu lo¹i h×nh doanh nghiÖp. Kh«i phôc, t¸i t¹o vµ ph¸t triÓn ngµnh nghÒ truyÒn thèng nh»m t¹o thªm nhiÒu nguån viÖc cho khu vùc n«ng th«n. C¸c ngµnh nghÒ trong n«ng th«n bao gåm c«ng nghiÖp chÕ biÕn n«ng, l©m, thuû, h¶i s¶n, ngµnh c¬ khÝ , x©y dùng vµ vËt liÖu x©y dùng, c¸c dÞch vô khoa häc kü thuËt, cung øng vËt t­ thiÕt bÞ vµ nguyªn liÖu cho s¶n xuÊt,c¸c nghÒ thñ c«ng truyÒn thèng...Lµng §«ng Kþ (Tiªn S¬n – B¾c Ninh) víi 3.600 lao ®éng ®· t¹o ra gi¸ trÞ s¶n l­îng tõ c¸c mÆt hµng mü nghÖ 4-5 tû ®ång mçi n¨m. Lµng gèm sø B¸t Trµng cã 1.172 hé gia ®×nh lµm nghÒ víi h¬n 800 lß gèm, hµng n¨m ®· s¶n xuÊt ra trªn 50 triÖu s¶n phÈm c¸c lo¹i vµ kh«ng chØ t¹o ®ñ viÖc lµm cho lao ®éng ®Þa ph­¬ng mµ hµng ngµy cßn thu hót tõ 1.500 ®Õn 2.000 ng­êi tõ n¬i kh¸c ®Õn lµm viÖc. HiÖn nay c¶ n­íc cã kho¶ng 1.450 lµng nghÒ, chóng ta cã thÓ ph¸t triÓn qui m« s¶n xuÊt, ®æi míi s¶n phÈm, khuyÕn khÝch xuÊt khÈu nh÷ng mÆt hµng cã tÝnh chiÕn l­îc. §Ó ph¸t triÓn ngµnh nghÒ mét c¸ch v÷ng ch¾c, cã hiÖu qu¶ cÇn ph¶i t¹o vèn cho c¸c hé gia ®×nh vµ c¸c doanh nghiÖp lµm nghÒ. §æi míi c«ng nghÖ, thiÕt bÞ phï hîp víi n¨ng lùc vÒ vèn, tr×nh ®é sö dông lao ®éng. §µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i lùc l­îng lao ®éng lµnh nghÒ, ®¶m b¶o ®éi ngò kÕ thõa cã nh÷ng kü n¨ng nghÒ nghiÖp truyÒn thèng vµ n¾m v÷ng nh÷ng kü n¨ng nghÒ nghiÖp cña mét nÒn s¶n xuÊt hiÖn ®¹i. T¹o thÞ tr­êng æn ®Þnh cho c¸c s¶n phÈm lµng nghÒ. c. Ph¸t triÓn h×nh thøc kinh tÕ trang tr¹i Kinh tÕ trang tr¹i lµ h×nh thøc s¶n xuÊt mét mÆt cã t¸c dông ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, mÆt kh¸c gãp phÇn gi¶i quyÕt viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng. Trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ n­íc ta hiÖn nay, ®Ó khuyÕn khÝch ph¸t triÓn h×nh thøc kinh tÕ trang tr¹i cÇn tËp trung vµo mét sè biÖn ph¸p: Thø nhÊt, ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i võa ph¶i ®¶m b¶o cho trang tr¹i ph¸t triÓn, võa ph¶i ®¶m b¶o kh«ng ®Ó tÝch tô ®Êt ®ai qóa lín dÉn ®Õn bãc lét ®Þa t«, võa ®¶m b¶o cho ng­êi lao ®éng n«ng nghiÖp cã ®Êt ®Ó s¶n xuÊt vµ sinh sèng. Thø hai, tõng b­íc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn ngµnh nghÒ s¶n xuÊt kinh doanh dÞch vô trong n«ng nghiÖp n«ng th«n ®Ó gi¶i quyÕt viÖc lµm vµ æn ®Þnh thu nhËp cho ng­êi lao ®éng. T¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c trang tr¹i vay vèn më réng quy m« s¶n xuÊt. §µo t¹o ngµnh nghÒ cho ng­êi lao ®éng ë n«ng th«n mµ nßng cèt chñ yÕu lµ ®éi ngò c¸n bé x· huyÖn gåm c¶ qu¶n lý hµnh chÝnh kinh tÕ vµ kü thuËt. d. Ph¸t triÓn c¸c ch­¬ng tr×nh ch­¬ng tr×nh trång 5 triÖu ha rõng tõ n¨m 1998 ®Õn n¨m 2010 cã kh¶ n¨ng thu hót l­îng lao ®éng kh¸ lín, cÇn söa ®æi, bæ sung chÝnh s¸ch ®Ó ®ång bé ho¸ c¸c c¬ chÕ, chÝnh s¸ch ph¸t triÓn nghÒ rõng, khuyÕn khÝch khoanh nu«i, b¶o vÖ rõng phßng hé ®Çu nguån, rõng nguyªn liÖu ®Ó ng­êi trång rõng æn ®Þnh cuéc sèng. §ång thêi tiÕp tôc thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh 773 vÒ khai th¸c c¸c vïng ®Êt cßn hoang ho¸, b·i båi ven biÓn, ven s«ng võa ph©n bè l¹i d©n c­ võa t¹o viÖc lµm cho nh©n d©n. 1.1.2. Khu vùc thµnh thÞ a. Ph¸t triÓn doanh nghiÖp quy m« lín, khu c«ng nghiÖp Ph¸t triÓn khu c«ng nghiÖp sö dông c«ng nghÖ cao nh­ khu c«ng nghiÖp Biªn Hoµ (§ång Nai), Sµi ®ång (Gia L©m), B×nh D­¬ng...®Ó t¹o ra nh÷ng viÖc lµm cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao, gi¸ trÞ lao ®éng còng cao, phï hîp víi tÝnh chÊt ®Æc thï cña lao ®éng thµnh thÞ . Khu c«ng nghiÖp Biªn Hoµ (§ång Nai) mçi n¨m gi¶i quyÕt ®­îc 55.000- 60.000 chç lµm viÖc cho ng­êi lao ®éng, gi¶m tû lÖ thÊt nghiÖp tõ 4% n¨m 2000 xuèng cßn 3% trong n¨m 2001. Ngoµi ra, chóng ta ph¶i quan t©m ®Æc biÖt ®Õn ®µo t¹o vµ hoµn thiÖn kü n¨ng nghÒ nghiÖp cho ng­êi lao ®éng thµnh thÞ ë tr×nh ®é cao, th«ng qua viÖc ph¸t triÓn c¸c trung t©m huÊn luyÖn cao cÊp ë mét sè ®Þa bµn träng ®iÓm. Ph¸t triÓn ngµnh nghÒ, lÜnh vùc cã kh¶ n¨ng thu hót nhiÒu lao ®éng phï hîp víi ®Æc ®iÓm lao ®éng thµnh thÞ. Trong ®ã, ph¸t triÓn khu vùc phi kÕt cÊu, c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong lÜnh vùc s¶n xuÊt kinh doanh vµ dÞch vô lµ ®iÒu cÇn quan t©m. Coi gia c«ng xuÊt khÈu lµ quèc s¸ch, ®a d¹ng ho¸ c¸c mÆt hµng tr­íc hÕt lµ c¸c mÆt hµng cã c«ng nghÖ sö dông ®­îc nhiÒu lao ®éng nh­ may mÆc, giµy da, gèm sø, xe m¸y...Më réng thÞ tr­êng ë c¸c n­íc ph¸t triÓn, trong ®ã coi träng thÞ tr­êng Ch©u ¸ -Th¸i B×nh D­¬ng. b. tËp trung vµo c«ng t¸c x©y dùng c¬ b¶n X©y dùng c¸c c«ng tr×nh vÒ giao th«ng, y tÕ, gi¸o dôc, ®Òn ¬n ®¸p nghÜa, vui ch¬i gi¶i trÝ...lµm t¨ng cÇu lao ®éng. Theo ý kiÕn cña c¸c nhµ chuyªn gia kinh tÕ cho lµ nªn sö dông nhiÒu lao ®éng thñ c«ng ë mét sè kh©u trong x©y dùng c¬ b¶n ®Ó gi¶i quyÕt viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng. Trong 5 n¨m ®· x©y dùng míi 1.200 km vµ n©ng cÊp 3.790 km ®­êng quèc lé; më réng vµ hiÖn ®¹i ho¸ mét sè c¶ng biÓn quan träng: H¶i Phßng, Sµi Gßn, Cöa Lß...®Õn n¨m 2000 c¶ n­íc cã 100% sè tØnh huyÖn cã ®iÖn vµ 80% x· ph­êng trªn toµn quèc cã ®iÖn. §Ó t¨ng c­êng x©y dùng vµ ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng th× nhµ n­íc ph¶i ­u tiªn ng©n s¸ch cho nh÷ng n¬i cã ®iÒu kiÖn khã kh¨n vÒ giao th«ng, tr­êng líp, tr¹m y tÕ. Bëi vËy, tËp trung vµo x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng võa lµm ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng x· héi võa lµ biÖn ph¸p gi¶i quyÕt viÖc lµm. c. X©y dùng c¸c c«ng tr×nh träng ®iÓm Trong thêi gian s¾p tíi cÇn x©y dùng c¸c c«ng tr×nh träng ®iÓm nh­ côm khÝ - ®iÖn - ®¹m ë Phó Mü vµ khu vùc T©y Nam; xóc tiÕn nghiªn cøu, x©y dùng thuû ®iÖn S¬n La, dù tÝnh trong 5 n¨m ph¶i hoµn thµnh; ®Èy nhanh viÖc x©y dùng khu kinh tÕ Dung QuÊt- Chu Lai. Nh÷ng c«ng tr×nh träng ®iÓm nµy ®­îc triÓn khai x©y dùng sÏ gãp phÇn t¹o ra mét sè l­îng lín viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng vµ chÊt l­îng ng­êi lao ®éng còng ®­îc n©ng cao. 1.2. Gi¶i ph¸p liªn quan ®Õn vÊn ®Ò chÝnh s¸ch 1.2.1. ChÝnh s¸ch vÒ d©n sè vµ kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh Tr­íc søc Ðp cña sù gia t¨ng vÒ d©n sè qu¸ nhanh lµm ¶nh h­ëng kh«ng nhá ®Õn sù ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc, Ban chÊp hµnh Trung ­¬ng §¶ng kho¸ VII ®· ban hµnh NghÞ quyÕt 04/NQ-T¦ n¨m 1993 vÒ chÝnh s¸ch d©n sè vµ kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh. NghÞ quyÕt nªu râ quan ®iÓm c¬ b¶n cña §¶ng vÒ d©n sè vµ kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh ®­a ra môc tiªu gi¶i quyÕt cô thÓ. Qua 5 n¨m triÓn khai thùc hiÖn, tû lÖ t¨ng d©n sè tõ 3,01% n¨m 1990 gi¶m xuèng cßn 2,19% n¨m 1997 vµ cßn 1.8% n¨m 2001. Chøng tá r»ng NghÞ QuyÕt Trung ­¬ng IV®· thùc sù ®i vµo cuéc sèng, nh÷ng quan ®iÓm, gi¶i ph¸p cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ta vÒ c«ng t¸c d©n sè vµ kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh lµ hÕt søc ®óng ®¾n. Trong thêi kú kÕ ho¹ch 2001-2005, chóng ta cÇn tiÕp tôc thùc hiÖn chÝnh s¸ch vÒ d©n sè vµ kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh, x©y dùng, cñng cè vµ kiÖn toµn bé m¸y c«ng t¸c d©n sè kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh tõ trung ­¬ng ®Õn ®Þa ph­¬ng. Tuyªn truyÒn, gi¸o dôc th«ng qua ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng, pan« khÈu hiÖu. Më réng vµ n©ng cao chÊt l­îng c¸c c¬ së dÞch vô kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh. C¨n cø vµo chÝnh s¸ch d©n sè vµ kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh ®ång thêi xuÊt ph¸t tõ yªu cÇu c«ng t¸c kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi ®Êt n­íc mµ ®¹i héi §¶ng IX ®· ®Ò ra, trong thêi gian tíi cÇn ph¶i ®Èy m¹nh chiÕn l­îc d©n sè ®Õn n¨m 2005 nh»m ®¹t ®­îc môc tiªu h¹ tû lÖ t¨ng d©n sè møc 1,2%. §¹t ®­îc ®iÒu nµy sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò thÊt nghiÖp vµ viÖc lµm ë n­íc ta. 1.2.2. XuÊt khÈu lao ®éng vµ chuyªn gia “XuÊt khÈu lao ®éng vµ chuyªn gia lµ mét ho¹t ®éng kinh tÕ x· héi gãp phÇn ph¸t triÓn nguån nh©n lùc, gi¶i quyÕt viÖc lµm, t¹o thu nhËp vµ n©ng cao tr×nh ®é tay nghÒ cho ng­êi lao ®éng, t¨ng nguån thu ngo¹i tÖ cho ®Êt n­íc...Cïng víi c¸c gi¶i ph¸p gi¶i quyÕt viÖc lµm trong n­íc lµ chÝnh, xuÊt khÈu lao ®éng vµ chuyªn gia lµ mét chiÕn l­îc quan träng, l©u dµi, gãp phÇn x©y dùng ®éi ngò lao ®éng cho c«ng cuéc x©y dùng ®Êt n­íc trong thêi kú c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸...”(NghÞ ®Þnh 152/1999/N§ - CP). XuÊt khÈu lao ®éng t¹o viÖc lµm cho hµng chôc v¹n lao ®éng cña c¸c nghµnh, gãp phÇn c¶i thiÖn ®êi sèng cña sè c¸n bé c«ng nh©n ®i lµm viÖc trùc tiÕp ë n­íc ngoµi vµ gia ®×nh hä ë trong n­íc. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, ngoµi viÖc xuÊt khÈu lao ®éng chóng ta cßn cã c¸c chuyªn gia vÒ y tÕ, gi¸o dôc, n«ng nghiÖp sang gióp ®ì mét sè n­íc Trung §«ng, Ch©u Phi...§Õn nay, chóng ta ®· ®­a lao ®éng vµ chuyªn gia dÕn lµm viÖc t¹i 38 n­íc, vïng l·nh thæ víi sè l­îng gÇn 30.000 ng­êi. Ng­êi lao ®éng ®· chuyÓn vÒ n­íc trªn 1,2 tû USD / n¨m. Trong nh÷ng n¨m tíi ph¶i t¨ng quy m« xuÊt khÈu lao ®éng vµ chuyªn gia ®Ó ®Õn n¨m 2005 sÏ cã kho¶ng 40-50 v¹n vµ tõ n¨m 2010 trë ®i lu«n cã kho¶ng 1 triÖu lao ®éng vµ chuyªn gia lµm viÖc ë n­íc ngoµi. §Ó thùc hiÖn môc tiªu trªn ph¶i cã nh÷ng gi¶i ph¸p thiÕt thùc, sù phèi hîp ®ång bé gi÷a c¸c bé, c¸c ngµnh, c¸c ®Þa ph­¬ng ®oµn thÓ vµ sù n¨ng ®éng cña doanh nghiÖp còng nh­ nhËn thøc cña ng­êi lao ®éng 1.2.3. ChÝnh s¸ch b¶o hiÓm x· héi (BHXH) cho ng­êi lao ®éng. Thêi kú ®æi míi nh÷ng kÕt qu¶ quan träng trªn mÆt trËn kinh tÕ ®· t¹o tiÒn ®Ò v÷ng ch¾c cho nh÷ng ®æi míi t­¬ng øng vÒ chÝnh s¸ch x· héi nãi chung vµ chÝnh s¸ch BHXH cho ng­êi lao ®éng nãi riªng. Nh»m ®¶m b¶o chç dùa v÷ng ch¾c vÒ tinh thÇn vµ vËt chÊt cho ng­êi lao ®éng tr­íc nh÷ng rñi ro: èm ®au, bÖnh nghÒ nghiÖp, tai n¹n lao ®éng, nghØ h­u...BHXH ®· nhanh chãng trë thµnh lÜnh vùc hµng ®Çu trong hÖ thèng an sinh x· héi n­íc ta. HiÕn ph¸p n¨m 1992 x¸c ®Þnh: “ Nhµ n­íc thùc hiÖn chÕ ®é BHXH ®èi víi c«ng chøc nhµ n­íc vµ ng­êi lµm c«ng ¨n l­¬ng, khuyÕn khÝch ph¸t triÓn h×nh thøc BHXH ®èi víi ng­êi lao ®éng.” Trong thêi gian tíi, chóng ta cÇn thùc hiÖn chÝnh s¸ch BHXH ®Æc biÖt lµ chÝnh s¸ch b¶o hiÓm thÊt nghiÖp. §©y lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p ®­îc nhiÒu n­íc quan t©m v× nã kh«ng chØ ®¶m b¶o chÝnh s¸ch cho c¸ nh©n ng­êi bÞ thÊt mµ cßn gãp phÇn æn ®Þnh x· héi. B¶o hiÓm thÊt nghiÖp ®­îc h×nh thµnh nh»m hç trî vÒ mÆt thu nhËp cho ng­êi lao ®éng trong thêi kú hä bÞ mÊt viÖc lµm, t¹o ®iÒu kiÖn cho hä t×m viÖc lµm míi trong thÞ tr­êng lao ®éng. B¶o hiÓm thÊt nghiÖp võa lµ c«ng cô gãp phÇn gi¶i quyÕt thÊt nghiÖp võa lµ mét chÝnh s¸ch x· héi rÊt quan träng. ChÝnh s¸ch BHXH gãp phÇn vµo sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt n­íc, thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi, an toµn vµ tiÕn bé. 1.2.4. ChÝnh s¸ch ph©n bè l¹i d©n c­ Thùc hiÖn tèt c¸c dù ¸n di d©n, sím chÊm døt t×nh tr¹ng du canh, du c­ vµ h¹n chÕ tèi ®a t×nh tr¹ng di d©n tù do nh»m ph©n bè hîp lý lao ®éng vµ d©n c­ gi÷a c¸c vïng. NÕu tÝnh tõ n¨m 1991 ®Õn n¨m 1997 thùc hiÖn di d©n ®­îc 1,2 triÖu ng­êi, trong ®ã tÝnh riªng n¨m 1997 thùc hiÖn di d©n ®­îc 19.910 hé víi 89.003 nh©n khÈu, 44.909 lao ®éng. Ngoµi ra cßn cã thªm trªn 1 triÖu ng­êi tù di chuyÓn ®Õn t×m viÖc vµ ®Þnh c­ trªn c¸c vïng ®Êt míi. ChÝnh s¸ch ph©n bè d©n c­ trong thêi gian tíi lµ tæ chøc, qu¶n lý tèt hiÖn t­îng di d©n vµo c¸c thµnh phè lín kiÕm viÖc lµm. KhuyÕn khÝch lao ®éng di chuyÓn tõ ®ång b»ng ®«ng d©n ®i hµnh nghÒ tù do hoÆc lµm thuª ë c¸c vïng trung du, miÒn nói. H×nh thøc di chuyÓn nµy chñ yÕu lµ lao ®éng cã kü thuËt, cã tay nghÒ nh­ thî méc, söa ch÷a ®å d©n dông, thî nÒ...theo kiÓu “ly n«ng bÊt ly h­¬ng”. MÆt kh¸c tiÕp tôc hç trî di chuyÓn lao ®éng vµ d©n c­ dÓ x©y dùng vïng kinh tÕ míi nh­ L©m §ång, T©y Nguyªn, vïng §«ng Nam Bé. Ngoµi ra, chÝnh s¸ch ph©n bè d©n c­ còng ph¶i xem xÐt dßng di chuyÓn lao ®éng, nhÊt lµ lao ®éng chÊt x¸m, tõ khu vùc nhµ n­íc ra khu vùc ngoµi quèc doanh, sang khu vùc cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi...§©y lµ dßng di chuyÓn cÇn quan t©m ®Ó cã chÝnh s¸ch ®µo t¹o, ®µo t¹o l¹i cho phï hîp, nÕu kh«ng sÏ dÉn ®Õn mÊt c©n ®èi nghiªm träng vÒ lao ®éng cao cÊp ë n­íc ta. 1.3. T¨ng c­êng vai trß qu¶n lý cña nhµ n­íc ThÞ tr­êng lao ®éng ra ®êi vµ ph¸t triÓn lµ hiÖn t­îng kinh tÕ x· héi b×nh th­êng trong nÒn kinh tÕ x· héi n­íc ta. ChÝnh nhê sù ho¹t ®éng nµy cña thÞ tr­êng lao ®éng ®· gãp phÇn tÝch cùc vµo ®iÒu chØnh quan hÖ cung, cÇu vÒ lao ®éng vµ gi¶m søc Ðp vÒ viÖc lµm ë n­íc ta. Tuy nhiªn vÒ c¬ b¶n nã vÉn mang tÝnh tù ph¸t, ch­a cã sù kiÓm tra, gi¸m s¸t cña Nhµ n­íc. VÊn ®Ò ®Æt ra ë tÇm vÜ m« lµ Nhµ n­íc ph¶i cã sù qu¶n lý, kiÓm so¸t thÞ tr­êng lao ®éng, t¹o ®iÒu kiÖn cho nã ph¸t triÓn vµ h­íng vµo môc tiªu gi¶i phãng triÖt ®Ó søc lao ®éng, tõ ®ã mµ gi¶i phãng tiÒm n¨ng toµn x· héi. ViÖc qu¶n lý, gi¸m s¸t thÞ tr­êng lao ®éng lµ chøc n¨ng c¬ b¶n cña Nhµ n­íc trong c«ng t¸c qu¶n lý lao ®éng phï hîp víi c¬ chÕ thÞ tr­êng. Nh­ng Nhµ n­íc kh«ng can thiÖp mét c¸ch m¸y mãc vµo thÞ tr­êng lao ®éng theo kiÓu hµnh chÝnh quan liªu vµ bao cÊp tr­íc ®©y, mµ ph¶i b»ng c¬ chÕ , chÝnh s¸ch vµ ph¸p luËt, ®ång thêi ph¶i t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó thÞ tr­êng lao ®éng trë nªn s«i ®éng. 2.Gi¶i ph¸p cô thÓ C¸c ®Þa ph­¬ng c¨n cø vµo t×nh ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi nh÷ng n¨m cßn l¹i cña kÕ ho¹ch 5 n¨m ®Ó ®¸nh gi¸ t×nh gi¶i quyÕt viÖc lµm trong 2 n¨m 2004-2005 theo môc tiªu ®Ò ra. C¸c së lao ®éng –th­¬ng binh vµ x· héi n¾m ch¾c t×nh cung cÇu lao ®éng trªn ®Þa bµn ,tr­íc hÕt lµ nhu cÇu lao ®éng cña c¸c doanh nghiÖp vµ kh¶ n¨ng nguån lùc trªn ®Þa bµn ®Ó cã chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp thu hót t¹o viÖc lµm míi . KhÈn tr­¬ng rµ so¸t nguån lùc thùc hiÖn môc tiªu gi¶i quyÕt viÖc lµm trong ®ã cã nguån Quü quèc gia hç trî viÖc lµm ,t¨ng c­êng qu¶n lý vµ sö dông cã hiÖu qu¶ nguån vèn gi¶i quyÕt viÖc lµm ,g¾n c¸c chØ tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi víi chØ tiªu gi¶i quyÕt viÖc lµm ,æn ®Þnh sè lao ®éng ®­îc thu hót vµo lµm viÖc qua c¸c dù ¸n ®Çu t­,n©ng cao chÊt l­îng gi¶i quyÕt viÖc lµm . TËp trung chØ ®¹o xuÊt khÈu lao ®éng theo c¸c m« h×nh hiÖu qu¶ ®­îc bé thèng kª vµ khuyÕn khÝch thùc hiÖn .X©y dùng c¬ chÕ hç trî hîp lý ®èi víi c¸ nh©n vµ tæ chøc tham gia ®­a lao ®éng ®i lµm viÖc cã thêi h¹n ë n­íc ngoµi ,hç trî ng­êi lao ®éng vay vèn tõ ng©n hµng . T¨ng c­êng c«ng t¸c ®µo t¹o nghÒ cho ng­êi lao ®éng ,g¾n ®µo t¹o víi nhu cÇu gi¶i quyÕt viÖc lµm ,c©n ®èi hîp lý gi÷a ®µo t¹o dµi h¹n víi ng¾n h¹n ,gi÷a ®µo t¹o tËp trung t¹i c¸c tr­êng nghÒ víi ®µo t¹o t¹i c¬ së s¶n xuÊt ,kÕt hîp c¸c m« h×nh ®µo t¹o tõ d¹y nghÒ ®Õn truyÒn nghÒ ,c©n ®èi gi÷a c¸c nghÒ ®¶m b¶o kh«ng cã t×nh tr¹ng thiÕu lao ®éng do nghÒ ®µo t¹o kh«ng phï hîp víi nhu cÇu sö dông,t¹o chuyÓn biÕn m¹nh trong viÖc ®Çu t­ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng ,thiªt bÞ d¹y nghÒ cho c¸c tr­êng nghÒ t¹i ®Þa ph­¬ng . S¾p xÕp chÊn chØnh hÖ thèng trung t©m gíi thiÖu viÖc lµm .T¨ng c­êng n¨ng lùc ho¹t ®éng ph¸t triÓn thÞ tr­êng lao ®éng th«ng qua c¸c trung t©m dÞch vô viÖc lµm nh»m t­ vÊn ,giíi thiÖu vµ cung øng lao ®éng,gióp ng­êi lao ®éng t¨ng c¬ héi cã viÖc lµm . TiÐp tôc nghiªn cøu ,bæ sung chÝnh s¸ch ,c¬ chÕ ,th¸o gì c¸c rµo c¶n nh»m khyÕn khÝch mäi nguån lùc,nhÊt lµ huy ®éng nguån néi lùc trong d©n cho ®Çu t­ ph¸t triÓn s¶n xuÊt ,dÞch vô t¹o më viÖc lµm, chuyÓn dÞch m¹nh mÏ c¬ cÊu kinh tÕ vµ c¬ cÊu lao ®éng ,tr­íc hÕt lµ trong n«ng nghiÖp n«ng th«n . Thùc hiÖn c¸c ch­¬ng tr×nh sö dông nguån nh©n lùc g¾n víi chiÕn l­îc ph¸t triÓn cña c¸c tæng c«ng ty nhµ n­íc trong qu¸ tr×nh tham gia héi nhËp;tiÕp tôc gi¶i quyÕt tèt chÝnh s¸ch lao ®éng d­ dçi trong ch­¬ng tr×nh s¾p xÕp l¹i doanh nghiÖp nhµ n­íc ;c¶i c¸ch chÝnh s¸ch tiÒn l­¬ng ,më réng ®èi t­îng tham gia b¶o hiÓm x· héi .CÇn thùc hiÖn c¸c ch­¬ng tr×nh dù ¸n ph¸t triÓn kinh tÐ x· héi g¾n víi gi¶i quyÕt viÖc lµm .§Æc biÖt chó träng c¸c ch­¬ng tr×nh quèc gia sau: Ch­¬ng tr×nh ph¸t triÓn n«ng nghiÖp n«ng th«n bao gåm c¸c ho¹t ®éng ®Èu m¹nh ®Çu t­ ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i ,kinh tÕ v­ên ®åi ,khai th¸c b·i båi ,vïng ngËp n­íc ,nu«i trång thuû h¶i s¶n ,khai hoang,bè trÝ l¹i d©n c­ ,hâ trî c¸c lµng nghÒ nh»m t¹o më viÖc lµm Ch­¬ng tr×nh ph¸t triÓn nh»m khai th¸c c¸c nguån vèn ®Çu t­ tËp trung trong n­íc ,nh­ ph¸t triÓn khu c«ng nghiÑp ,khu chÕ xuÊt ,ph¸t triÓn doanh nghiÖp võa vµ nhë theo luËt doang nghiÖp trong c¸c n¨m tíi cÇn ph¸t huy tiÒm n¨ng du lÞch ,ph¸t triÓn c¸c dÞch vô tiªu dïng vµ s¶n xuÊt . C¸c tØnh t©p trung chØ ®¹o thùc hiÖn c¸c m« h×nh gi¶i quyÕt viÖc lµm cho lao ®éng ®Æc thï nh­ lao ®éng mÊt viÖc lµm do tèc ®é ®« thÞ ho¸ nhanh vµ lao ®éng trong khu c«ng nghiÖp vµ chÕ xuÊt ë c¸c tØnh ,thµnh phè :Hµ Néi,Hå ChÝ Minh,§µ N½ng,§ång Nai,B×nh D­¬ng,Qu¶ng Ninh ,H¶i Phßng,vv... §Èy nhanh tiÕn ®é gi¶i ng©n vèn tõ quü quèc gia hç trî viÖc lµm ,kh«ng ®Ó dù ¸n chê vèn hoÆc vèn chê dù ¸n.Quan t©m h¬n ®Õn viÖc cho vay vèn ®èi víi c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ,c¸c hé nu«i trång thuû s¶n ,s¶n xuÊt hµng ho¸ xuÊt khÈu ,c¸c lµng nghÒ ,c¸c dù ¸n,gãp phÇn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ,c¬ cÊu ao ®éng t¹i ®Þa ph­¬ng .C¸c ®Þa ph­¬ng vµ c¸c tæ chøc ®oµn thÓ ®­îc uû quyÒn qu¶n lý ,sö dông nguån vèn gi¶i quyÕt viÖc lµm cÇn chØ ®¹o c¸c ®¬n vÞ chøc n¨ng phèi hîp víi ng©n hµng chÝnh s¸ch x· héi duy tr× ho¹t ®éng cho vay vµ sö dông cã hiÖu qu¶ nguån vèn ,tr¸nh ®Ó ¸ch t¾c nguån vèn vµ d­ nî qu¸ h¹n cao. KhÈn tr­¬ng x©y dùng ®Ò ¸n thiÕt lËp hÖ th«ng tin thÞ tr­êng lao ®éng nh»m cung cÊp th«ng tin chÝnh x¸c ®Çy ®ñ vÒ cung cÇu lao ®éng, phôc vô kÞp thêi c«ng t¸c qu¶n lý lao ®éng vµ gióp c¸c doanh nghiÖp, ng­êi lao déng rót ng¾n thêi gian tuyÓn dông,thêi gian t×m viÖc Tæ chøc tèt c¸c héi chî viÖc lµm trong khu«n khæ ho¹t ®éng cña ch­¬ng tr×nh môc tiªu quèc gia gi¶i quyÕt viÖc lµm ,tr­íc hÕt tËp trung ë nh÷ng ®Þa ph­¬ng cã thÞ tr­êng lao ®éng ph¸t triÓn .KhuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp ¸p dông c«ng nghÖ phï hîp víi ®iÒu kiÖn qu¶n lý ,nguån ®Çu t­ vµ tr×nh ®é cña ng­êi lao ®éng ,mét mÆt t¹o më nhiÒu chç lµm viÖc míi,mÆt kh¸c t¨ng dÇn n¨ng suÊt lao ®éng vµ chÊt l­îng chç lµm viÖc . KÕt luËn Gi¶i quyÕt viÖc lµm n©ng cao chÊt l­îng lao ®éng lµ mét biÖn ph¸p quan träng cña ph¸t triÓn nguån nh©n lùc, ®¸p øng nhu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi ë ViÖt Nam. §Æc biÖt trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cã sù ®iÒu tiÕt cña nhµ n­íc kÕ ho¹ch gi¶i quyÕt viÖc lµm ®­îc ®Æc tr­ng bëi sù lång ghÐp cña c¸c kÕ ho¹ch lao ®éng viÖc lµm víi kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Êt n­íc. §Ó cã ®­îc mét x· héi ®¶m b¶o c«ng b»ng v¨n minh th× mäi ng­êi ph¶i cã c«ng ¨n viÖc lµm, d©n giµu th× n­íc míi m¹nh. §Ò tµi nµy ®· gióp em hiÓu thªm vÒ thùc tr¹ng lao ®éng ë ViÖt Nam vµ viÖc x©y dùng kÕ ho¹ch viÖc lµm ®Ó ®¸p øng nhu cÇu c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc, gãp phÇn ®­a n­íc ta cã vÞ thÕ míi trªn tr­êng quèc tÕ lµ yªu cÇu kh¸ch quan, lµ nguyÖn väng bøc thiÕt cña nh©n d©n ta. Trong ph¹m vi ®Ò tµi nµy em ®· cã sù t×m hiÓu vµ nghiªn cøu tuy nhiªn bµi viÕt cßn nhiÒu h¹n chÕ vÒ lý luËn, thùc tiÔn vµ ph­¬ng ph¸p tr×nh bµy. Mong thÇy c« cho em nh÷ng ®¸nh gi¸ ®Ó em cã thÓ hoµn thiÖn tèt h¬n trong nh÷ng bµi viÕt lÇn sau. Qua bµi viÕt em xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù chØ b¶o cña c« gi¸o NguyÔn ThÞ Kim Dung ®· gióp em hoµn thµnh ®Ò ¸n m«n häc kÕ ho¹ch ho¸ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. Môc lôc Lêi nãi ®Çu Ch­¬ng I Lý luËn chung vÒ kÕ ho¹ch gi¶i quyÕt viÖc lµm I .Mét sè kh¸i niÖm 1/Kh¸i niÖm vÒ lao ®éng 2/Kh¸i niÖm vÒ lùc l­îng lao ®éng 3/ViÖc lµm 4/ThÊt nghiÖp 5/KÕ ho¹ch viÖc lµm II.Vai trß cña kÕ ho¹ch viÖc lµm trong hÖ thèng ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi 1/Vai trß cña kÕ ho¹ch 2/Vai trß cña kÕ ho¹ch viÖc lµm trong hÖ thèng kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi PhÇn II : §¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn môc tiªu gi¶i quyÕt viÖc lµm trong 3 n¨m ®Çu cña kÕ ho¹ch 5 n¨m 2001-2005(tõ n¨m 2001-2003) I.Quan ®iÓm cña ®¶ng vµ nhµ n­íc ta vÒ vÊn ®Ò gi¶i quyÕt viÖc lµm II. Môc tiªu vµ ph­¬ng h­íng gi¶i quyÕt viÖc lµm cña kÕ ho¹ch 5 n¨m 2001-2005 ë ViÖt Nam 1/Môc tiªu 2/Ph­¬ng h­íng III. T×nh h×nh gi¶i quyÕt viÖc lµm giai ®o¹n 2001-2003 IV.§¸nh gi¸ chung t×nh h×nh g¶i quyÕt viÖc lµm trong 3 n¨m 2001-2003 1/Nh©n tè t¸c ®éng ®Õn viÖc lµm 2/ Nh÷ng thµnh tùu gi¶i quyÕt viÖc lµm ®èi víi t¨ng tr­ëng kinh tÕ vµ n©ng cao ®êi sèng 3/H¹n chÕ vµ nguyªn nh©n PHÇn III :C¸c gi¶i ph¸p chñ yÕu ®Ó thùc hiÖn kÕ ho¹ch lao ®éng viÖc lµm thêi kú 2004-2005 cña kÕ ho¹ch 5 n¨m 2001-2005 I.C¬ héi vµ th¸ch thøc II NhiÖm vô vµ môc tiªu gi¶i quyÕt viÖc lµm trong thêi kú 2004-2005 1/ Môc tiªu 2/ Dù b¸o kh¶ n¨ng thùc hiÖn c¸c môc tiªu gi¶i quyÕt viÖc lµm tõ n¨m 2004-2005 III.C¸c gi¶i ph¸p chñ yÕu ®Ó thùc hiÖn kÕ ho¹ch lao ®éng viÖc lµm thêi kú 1/C¸c gi¶i ph¸p chung 1.1 Ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi t¹o më viÖc lµm Gi¶i ph¸p liªn quan ®Õn vÊn ®Ò chÝnh s¸ch 1.3 T¨ng c­êng vai trß qu¶n lý cña nhµ n­íc 2.Gi¶i ph¸p cô thÓ KÕt luËn Danh môc tµi liÖu tham kh¶o 1. Gi¸o tr×nh KÕ ho¹ch ho¸ Ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi Khoa KÕ ho¹ch & Ph¸t triÓn Tr­êng §¹i häc KTQD 2. ChÝnh s¸ch gi¶i quyÕt viÖc lµm ë ViÖt Nam PTS NguyÔn H÷u Dòng PTS TrÇn H÷u Trung Nxb ChÝnh trÞ Quèc gia 3. V¨n kiÖn §¹i héi §¶ng IX 4.Sè liÖu thèng kª lao ®éng viÖc lµm ë ViÖt Nam H_Lao ®éng x· héi n¨m 2003 5. T¹p chÝ Lao ®éng x· héi : sè 215(tõ 16-31/5/2003) sè 210(tõ 1-15/3/2003) sè 198(tõ 1-15/9/2002) sè 191(tõ 16-31/5/2002) 6. T¹p chÝ Kinh tÕ & Ph¸t triÓn - Sè 50/2001 7. T¹p chÝ Lý luËn chÝnh trÞ - Sè 5/2001 8.ThÞ tr­êng lao ®éng ViÖt Nam _§Þnh h­íng vµ ph¸t triÓn NguyÔn thÞ Lan H­¬ng . 9.ThÞ tr­êng lao ®éng ViÖt Nam _Thùc tr¹ng vµ c¸c gi¶i ph¸p ph¸t triÓn Ph¹m Quý Thä_H. Lao ®éng x· héi n¨m 2003.