Đề án Một số vấn đề về tỷ giá hối đoái, ảnh hưởng của nó và một số biện pháp để hoàn thiện tỷ giá hối đoái trong giai đoạn hiện nay ở Việt Nam

ng trong chÕ ®é TGH§ cè ®Þnh hoµn toµn hoÆc chÕ ®é tû gi¸ cè ®Þnh cã ®iÒu chØnh. §ã lµ sù ®¸nh sôt gi¸ trÞ ®ång b¶n tÖ sau mét thêi kú t­¬ng ®èi æn ®Þnh nh»m kÝch thÝch xuÊt khÈu, gi¶m nhËp khÈu vµ c¶i thiÖn c¸n c©n thanh to¸n. 5.5. N©ng gi¸ tiÒn tÖ . N©ng gi¸ tiÒn tÖ lµ sù ®¸nh gi¸ sôt TGH§ mµ c¸c chÝnh phñ muèn duy tr×. N©ng gi¸ tiÒn tÖ th­êng dïng khi cã béi chi c¸n c©n thanh to¸n, l¹m ph¸t cao, nî n­íc ngoµi lín. Gi¶i ph¸p nµy rÊt Ýt ®­îc thùc hiÖn. II. C¸c hÖ thèng tû gi¸. TGH§ cã ý nghÜa rÊt quan träng ®èi víi tÊt c¶ c¸c ®èi t­îng tham gia vµo c¸c giao dÞch ®èi ngo¹i cho dï ®ã lµ nhµ th­¬ng m¹i hay nhµ ®Çu t­. TGH§ còng cã vai trß trung t©m trong chÝnh s¸ch tiÒn tÖ trong ®ã tû gi¸ cã thÓ lµ môc tiªu hay c«ng cô hay chØ ®¬n thuÇn lµ mét chØ sè phô thuéc vµo c¬ chÕ chÝnh s¸ch cña mçi quèc gia. Møc ®é can thiÖp kh¸c nhau cña nhµ n­íc kh¸c nhau ®Õn TGH§ ®· t¹o nªn nh÷ng c¬ chÕ TGH§ kh¸c nhau gi÷a c¸c quèc gia. Cã hai c¬ chÕ tû gi¸ c¬ b¶n lµ: c¬ chÕ TGH§ cè ®Þnh (vµo vµng, vµo mét ®ång tiÒn hay mét nhãm ®ång tiÒn) vµ c¬ chÕ tû gi¸ th¶ næi (tû gi¸ ®­îc x¸c ®Þnh dùa vµo cung cÇu trªn thÞ tr­êng). Mçi quèc gia trong mét thêi kú kh¸c nhau cã sù lùa chän kh¸c nhau vÒ møc ®é cè ®Þnh th¶ næi TGH§ hay cã sù dung hoµ nµo ®ã vÒ sù cè ®Þnh hay th¶ næi TGH§. §iÒu nµy ®· ®­a ®Õn c¸c nguyªn t¾c kh¸c nhau vÒ ®iÒu hµnh TGH§ hay c¸c chÝnh s¸ch cã liªn quan kh¸c cña mçi quèc gia. Sù kh¸c nhau ®ã ®· t¹o nªn sù ®a d¹ng vÒ c¬ chÕ TGH§ ë trªn thÕ giíi. 1. ChÕ ®é tû gi¸ cè ®Þnh. Môc ®Ých cña quan ®iÓm gi÷ tû gi¸ cè ®Þnh lµ ph¶i gi÷ TGH§ æn ®Þnh ®Ó kiÒm chÕ l¹m ph¸t ë møc thÊp vµ cñng cè niÒm tin cña d©n chóng vµo ®ång tiÒn néi ®Þa. Khi sö dông chÕ ®é tû gi¸ cè ®Þnh ng­êi ta cã thÓ sö dông c¸c hÖ thèng sau: * ChÕ ®é b¶n vÞ vµng : Trong chÕ ®é nµy chÝnh phñ cña mçi quèc gia cè ®Þnh gi¸ vµng tÝnh b»ng tiÒn n­íc hä vµ duy tr× kh¶ n¨ng chuyÓn ®æi ®ång tiÒn trong n­íc thµnh vµng chÝnh phñ sÏ mua vµ b¸n vµng nhiÒu b»ng møc mµ nh©n d©n muèn giao dÞch t¹i gi¸ trÞ ngang gi¸ nµy vµ chÝnh phñ tu©n theo quy t¾c nh»m g¾n liÒn ®ång tiÒn trong n­íc víi sè vµng nhµ n­íc cã. ChÝnh phñ chØ cã thÓ ph¸t hµnh tiÒn b»ng c¸ch mua vµng cña c«ng chóng, tøc lµ nÕu c«ng chóng chuyÓn ®æi tiÒn giÊy cña hä thµnh vµng th× l­îng tiÒn l­u hµnh sÏ gi¶m ®i. D­íi chÕ ®é b¶n vÞ vµng kh¶ n¨ng cña chÝnh phñ trong viÖc t¨ng møc cung tiÒn bÞ h¹n chÕ nghiªm ngÆt bëi yªu cÇu lµ chØnh phñ ph¶i n¾m gi÷ mét gi¸ trÞ vµng t­¬ng ®­¬ng trong kho b¹c. ChÕ ®é b¶n vÞ vµng lµ mét chÕ ®é æn ®Þnh, ®ång tiÒn rÊt Ýt khi bÞ mÊt gi¸, viÖc thanh to¸n nî nÇn gi÷a c¸c quèc gia còng ®­îc thùc hiÖn b»ng vµng nh­ vËy nã thùc sù ®Èm b¶o mét c¬ chÕ tù ®éng ®iÒu chØnh sù mÊt c©n ®èi trong th­¬ng m¹i vµ thanh to¸n quèc tÕ. V× vËy chÕ ®é nµy ®· ®­îc sö dông hÇu nh­ suèt thÕ kû XIX vµ ®Çu thÕ kû XX ë c¸c n­íc. B¶n vÞ vµng cã nh÷ng ­u ®iÓm lín nh­ng còng cã mét sè nh­îc ®iÓm ®¸ng kÓ. B»ng c¸ch g¾n chÆt, nÕu kh«ng ph¶i lµ hoµn toµn møc cung tiÒn néi ®Þa víi møc dù tr÷ vµng, b¶n vÞ vµng thùc sù ®· lo¹i trõ viÖc ph¸t hµnh tiÒn liªn tôc trªn quy m« lín vµ tû lÖ l¹m ph¸t mét c¸ch th­êng xuyªn cao. Tuy nhiªn, do c¬ chÕ chñ yÕu ®Ó phôc håi c«ng ¨n viÖc lµm ®Çy ®ñ lµ sù gi¶m gi¸ vµ tiÒn l­¬ng néi ®Þa mµ ph¶i mÊt nhiÒu n¨m ®Ó ®iÒu chØnh hoµn toµn theo møc gi¶m ®¸ng kÓ vÒ tæng cÇu cho nªn thêi kú cña b¶n vÞ vµng lµ thêi kú trong ®ã c¸c nÒn kinh tÕ riªng lÎ dÔ bÞ tæn th­¬ng dÉn tíi nh÷ng giai ®o¹n suy tho¸i l©u dµi vµ s©u s¾c. 2. ChÕ ®é tû gi¸ cè ®Þnh Bretton Woods . D­íi chÕ ®é b¶n vÞ vµng, TGH§ danh nghÜa ®­îc cè ®Þnh mét c¸ch v« thêi h¹n. B©y giê chóng ta sÏ bµn vÒ hÖ thèng ®iÒu chØnh h¹n chÕ, trong ®ã c¸c TGH§ th«ng th­êng ®­îc cè ®Þnh nh­ng ®«i lóc c¸c n­íc ®­îc phÐp thay ®æi TGH§ cña m×nh. HÖ thèng nµy ®­îc ra ®êi gÇn cuèi thÕ chiÕn thø hai trong mét héi nghÞ ®a quèc gia ®­îc tæ chøc ë Bretton Woods Newpshire ®Ó ho¹ch ®Þnh" mét hÖ thèng TGH§ cã trËt tù thuËn lîi cho luång th­¬ng m¹i tù do". Theo hÖ thèng nµy tû gi¸ chÝnh thøc gi÷a ®ång tiÒn cña c¸c n­íc thµnh viªn ®­îc h×nh thµnh trªn c¬ së so s¸nh hµm l­îng vµng cña ®«la Mü (1 USD= 0,888671 gram vµng) vµ chØ ®­îc phÐp dao ®éng trong biªn ®é 1% cña tû gi¸ chÝnh thøc ®· ®­îc ®¨ng ký t¹i quü tiÒn tÖ quèc tÕ IMF v× thÕ hÖ thèng tû gi¸ nµy cßn ®­îc biÕt víi ®Õn víi tªn gäi b¶n lµ vÞ ®«la. Theo chÕ ®é b¶n vÞ ®«la, c¸c ®ång tiÒn ®­îc chuyÓn ®æi theo ®«la chø kh«ng ph¶i theo vµng. T¹i møc TGH§ cè ®Þnh, c¸c NHTW cam kÕt mua hoÆc b¸n ®«la tõ nguån dù tr÷ ngo¹i hèi hoÆc l­îng ®«la hiÖn cã cña hä. Hä cam kÕt can thiÖp vµo thÞ tr­êng ngo¹i hèi ®Ó b¶o vÖ TGH§ cè ®Þnh theo ®ång ®«la. Sù kh¸c nhau c¨n b¶n gi÷a b¶n vÞ vµng vµ b¶n vÞ ®«la lµ ë chç kh«ng cßn sù ®¶m b¶o ®æi l¹i 100% ®èi víi ®ång tiÒn néi ®Þa, c¸c chÝnh phñ cã thÓ in thªm tiÒn ®Ó lµm t¨ng søc c¹nh tranh trong n­íc. NÕu t×nh tr¹ng th©m hôt ng©n s¸ch kÐo dµi chÝnh phñ ph¶i dïng ngµy cµng nhiÒu dù tr÷ ngo¹i hèi cña m×nh ®Ó trang tr¶i cho th©m hôt, th× cuèi cïng ®Êt n­íc sÏ c¹n kiÖt dù tr÷ ngo¹i hèi, lóc ®ã nhµ n­íc sÏ ph¶i ph¸ gi¸ TGH§ cña m×nh chuyÓn sang mét n­íc gi¸ trÞ ngang gi¸ thÊp h¬n theo ®«la ®Ó cè g¾ng t¨ng th­êng xuyªn søc c¹nh tranh vµ lo¹i trõ sù mÊt c©n ®èi c¬ b¶n trong thanh to¸n quèc tÕ. TGH§ cè ®Þnh, nÕu bÒn v÷ng hay ®­îc coi lµ bÒn v÷ng th× sÏ t¹o cho c¸c doanh nghiÖp cã c¬ së ®Ó lËp kÕ ho¹ch vµ tÝnh to¸n gi¸, nh­ vËy sÏ thóc ®Èy ®Çu t­ vµ th­¬ng m¹i quèc tÕ; TGH§ cè ®Þnh t¹o ra sù h¹n chÕ ®èi víi chÝnh s¸ch tiÒn tÖ trong n­íc v× do TGH§ cè ®Þnh nªn kh«ng khuyÕn khÝch sù lu©n chuyÓn vèn vµo hay ra khái quèc gia vµ do ®ã kh«ng cÇn thiÕt ph¶i cã sù quan t©m th­êng xuyªn cña NHTW. TGH§ cè ®Þnh sÏ lµ tèi ­u nÕu c¸c NHTW cã thÓ thùc hiÖn ®­îc sù ®iÒu chØnh cho tíi møc tû gi¸ t­¬ng ®èi c©n b»ng vµ thùc hiÖn viÖc cè ®Þnh tû gi¸ ë møc ®ã; c¬ chÕ tû gi¸ cè ®Þnh trùc tiÕp ®Æt ra sù tu©n thñ ®èi víi chÝnh s¸ch tiÒn tÖ vµ cã thÓ ®­îc coi lµ phï hîp trong t×nh huèng c¸c c«ng cô tµi chÝnh vµ thÞ tr­êng tµi chÝnh ch­a ph¸t triÓn ®ñ møc cho sù vËn hµnh cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ theo c¬ chÕ thÞ tr­êng. Tuy nhiªn, TGH§ cè ®Þnh trong tr­êng hîp thiÕu tin cËy sÏ bÞ ¶nh h­ëng rÊt lín cña ®Çu c¬, ®iÒu nµy cã thÓ dÉn tíi sù ph¸ vì hoµn toµn sù æn ®Þnh tiÒn tÖ, æn ®Þnh kinh tÕ hay ¶nh h­ëng tíi dù tr÷ ngo¹i hèi; TGH§ cè ®Þnh cã thÓ lµm ng­êi ta ph¶i tõ bá ®Çu c¬, do ®ã thÞ tr­êng sÏ buån tÎ, khã cã thÓ x¸c ®Þnh ®©u lµ TGH§ tèi ­u, hay hîp lý cho mét nÒn kinh tÕ, mÆc dï c¶ chÝnh phñ vµ NHTW ®Òu cÇn thiÕt ph¶i hiÓu h¬n ai hÕt ®©u lµ møc c©n b»ng. TGH§ danh nghÜa cè ®Þnh cã thÓ lµ quan träng nh­ng nã kh«ng quyÕt ®Þnh TGH§ thùc tÕ mµ nã chØ ®­îc coi lµ chØ sè hay môc tiªu quan träng mµ th«i. Duy tr× TGH§ cè ®Þnh ®ßi hái NHTW ph¶i lu«n s½n sµng can thiÖp vµo thÞ tr­êng ngo¹i hèi ®Ó ®¶m b¶o møc TGH§ cè ®Þnh.Tuy nhiªn, khã cã thÓ ®­a ra vÒ møc ®é cÇn can thiÖp nh­ thÕ nµo ®Ó t¸c ®éng vµo nÒn kinh tÕ nh»m ®¹t ®­îc môc tiªu can thiÖp. NHTW cÇn thiÕt ph¶i duy tr× mét møc nhÊt ®Þnh vÒ dù tr÷ ngo¹i hèi, nh­ vËy chi phÝ vÒ qu¶n lý tµi s¶n sÏ lín. TGH§ nµy còng phô thuéc vµo chÝnh s¸ch tiÒn tÖ cña quèc gia kh¸c vµ ®ã lµ ®iÒu ®«i khi g©y bÊt lîi do viÖc g¾n ®ång tiÒn b¶n tÖ vµo mét ®ång ngo¹i tÖ nµo ®ã. 3. Tû gi¸ hèi ®o¸i th¶ næi. Lµ TGH§ ®­îc h×nh thµnh trªn c¬ së diÔn biÕn cung-cÇu. Cã hai lo¹i tû gi¸ th¶ næi lµ th¶ næi tù do vµ th¶ næi cã qu¶n lý. Chóng ta biÕt r»ng nÒn kinh tÕ c©n b»ng dµi h¹n lµ ph¶i c©n ®èi c¶ bªn trong lÉn bªn ngoµi (tøc lµ ®Çy ®ñ viÖc lµm, xuÊt khÈu rßng b»ng kh«ng vµ tµi kho¶n v·ng lai c©n b»ng). Nhu cÇu nhËp khÈu phô thuéc vµo møc s¶n l­îng trong n­íc vµ TGH§ thùc tÕ. Nhu cÇu xuÊt khÈu phô thuéc vµo møc s¶n l­îng ë n­íc ngoµi vµ TGH§ thùc tÕ. Do ®ã, khi nÒn kinh tÕ trong n­íc vµ n­íc ngoµi ®Òu ë trong t×nh tr¹ng c©n ®èi hoÆc ë møc s¶n l­îng tiÒm n¨ng, th× chØ cã mét tû gi¸ chÝnh thøc duy nhÊt ®ång thêi t­¬ng øng víi sù c©n b»ng bªn ngoµi, ë bÇt kú møc TGH§ nµo cao h¬n nÒn kinh tÕ néi ®Þa còng cã søc c¹nh tranh kÐm h¬n. NhËp khÈu sÏ cao h¬n vµ xuÊt khÈu sÏ thÊp h¬n, nÒn kinh tÕ sÏ bÞ th©m hôt trong tµi kho¶n v·ng lai. Ng­îc l¹i, ë bÊt k× mét møc TGH§ thùc tÕ nµo thÊp h¬n víi xuÊt khÈu cao h¬n vµ nhËp khÈu thÊp h¬n, nÒn kinh tÕ néi ®Þa sÏ cã mét kho¶n thÆng d­ trong v·ng lai. ChØ cã mét TGH§ thùc tÕ duy nhÊt t­¬ng øng víi sù c©n ®èi bªn trong vµ bªn ngoµi. Khi tû gi¸ th¶ næi tù do, th× kh«ng cã sù can thiÖp nµo trªn thÞ tr­êng ngo¹i hèi vµ kh«ng cã kho¶n chuyÓn nh­îng rßng vÒ tiÒn gi÷a c¸c n­íc víi nhau v× c¸n c©n thanh to¸n lu«n b»ng kh«ng. Vµ vÒ l©u dµi, TGH§ danh nghÜa sÏ ph¶i ®iÒu chØnh ®Ó ®¹t tíi møc TGH§ thùc tÕ duy nhÊt cÇn thiÕt cho sù c©n ®èi bªn trong vµ bªn ngoµi trong sù c©n b»ng dµi h¹n. ¦u ®iÓm cña TGH§ th¶ næi lµ nã ®­îc h×nh thµnh trªn c¬ së cung-cÇu trªn thÞ tr­êng. Qua c¬ chÕ thÞ tr­êng c¸c nguån lùc ®­îc ph©n bæ mét c¸ch thµnh c«ng vµ cã hiÖu qu¶. Cung-cÇu néi tÖ vµ ngo¹i tÖ sÏ ®­îc tù c©n b»ng trªn thÞ tr­êng. NHTW sÏ kh«ng cÇn còng nh­ kh«ng cã ph¶i cã tr¸ch nhiÖm can thiÖp vµo thÞ tr­êng hèi ®o¸i mµ chñ yÕu thùc hiÖn theo yªu cÇu cña kh¸ch hµng. Nh×n chung, t×nh h×nh thÞ tr­êng trong n­íc sÏ kh«ng bÞ ¶nh h­ëng bëi c¸c luång vèn bªn ngoµi vµ v× vËy NHTW cã thÓ theo ®uæi chÝnh s¸ch tiÒn tÖ mét c¸ch ®éc lËp kh«ng phô thuéc vµo chÝnh s¸ch tiÒn tÖ cña quèc gia kh¸c. Tuy nhiªn c¬ chÕ nµy còng cã nh÷ng nh­îc ®iÓm v× thÞ tr­êng lu«n cã rñi ro, nhiÒu khi qu¸ t¶i sÏ dÉn ®Õn TGH§ kh«ng ë møc phï hîp víi c¸c chØ sè kinh tÕ c¬ b¶n cña nÒn kinh tÕ, thËm chÝ tån t¹i trong thêi gian kh¸ dµi. H¬n n÷a khuynh h­íng cña tû gi¸ trong t­¬ng lai sÏ kh«ng ch¾c ch¾n, ®iÒu ®ã sÏ khã kh¨n trong viÖc lËp kÕ ho¹ch vµ tÝnh to¸n gi¸ c¶. Nh÷ng biÕn ®éng kh«ng ch¾c ch¾n cña TGH§ cã thÓ ®­îc kh¾c phôc b»ng c¸c c«ng cô phßng tr¸nh rñi ro (nh­ hîp ®ång kú h¹n, quyÒn lùa chän) nh­ng sÏ g©y ra thay ®æi rÊt lín trong gi¸ thµnh s¶n phÈm. MÆt kh¸c sù tù do ho¹t ®éng cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ trong n­íc cã thÓ bÞ lîi dông, ch¼ng h¹n nh­ chÝnh phñ, do kh«ng cã tr¸ch nhiÖm ph¶i ng¨n chÆn sù mÊt gi¸ cña ®ång tiÒn, nªn cã thÓ dÔ thùc hiÖn viÖc l¹m ph¸t qua ®­êng ng©n s¸ch vµ tiÒn tÖ. Nh­ vËy, trong mét chõng mùc nµo ®ã cã thÓ nãi r»ng TGH§ th¶ næi hay cè ®Þnh còng ®Òu cã nh÷ng ­u ®iÓm vµ h¹n chÕ. ViÖc lùa chän mét c¬ chÕ tû gi¸ cè ®Þnh hay th¶ næi ë møc nµo ®ã sÏ phô thuéc vµo tõng quèc gia víi nh÷ng ®iÒu kiÖn kinh tÕ vµ thÞ tr­êng kh¸c nhau... hay nãi chung lµ phô thuéc vµo lý do riªng nh»m môc ®Ých ph¸t huy nh÷ng ®iÓm m¹nh vµ kh¾c phôc nh÷ng h¹n chÕ cña mçi c¬ chÕ ë mçi m«i tr­êng kinh tÕ x· héi kh¸c nhau. Nh÷ng quèc gia chñ tr­¬ng th¶ næi TGH§ cho r»ng: NÕu ¸p dông c¬ chÕ nµy, thÞ tr­êng ngo¹i hèi cã tÝnh minh b¹ch cao, thÞ tr­ßng ho¹t ®éng hiÖu qu¶, vµ h¬n n÷a thÞ tr­êng ph¶i ®Ó tù nã tù ®iÒu chØnh. ChÝnh s¸ch tiÒn tÖ ph¶i ®­îc thiÕt lËp mét c¸ch ®éc lËp, phï hîp víi t×nh h×nh kinh tÕ trong n­íc (nghÜa lµ ®¹t ®­îc sù æn ®Þnh møc gi¸ chung cña nÒn kinh tÕ), vµ tû gi¸ hèi ®o¸i cÇn ph¶i ®­îc th¶ næi theo bÊt k× h­íng nµo mµ do thùc tÕ ®em l¹i møc TGH§ ®ã. Trong khi ®ã, nh÷ng quèc gia chñ tr­¬ng cè ®Þnh tû gi¸ (tøc lµ chñ tr­¬ng g¾n vµo mét hay mét sè ®ång tiÒn chñ chèt, hoÆc c¸c ®èi t¸c kinh doanh chÝnh cña n­íc ®ã) víi môc tiªu dung hoµ c¸c yÕu tè chÝnh trÞ, kinh tÕ vµ th­¬ng m¹i. C¸c nhµ kinh tÕ c«ng nhËn tÇm quan träng vµ lîi Ých cña viÖc g¾n ®ång tiÒn nµy trong viÖc thùc hiÖn mét chÝnh s¸ch tiÒn tÖ chÆt chÏ vµ TGH§ cè ®Þnh ®­îc ­a thÝch h¬n bÊt k× mét d¹ng th¶ næi nµo, v× TGH§ cè ®Þnh kh«ng ®­îc coi lµ c«ng cô ®éc lËp h÷u hiÖu cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ trong dµi h¹n. Nh÷ng lîi Ých do tû gi¸ cè ®Þnh ®em l¹i ®­îc coi lµ nhiÒu h¬n c¸i gi¸ ph¶i tr¶ cho nh÷ng hËu qu¶ mµ nã g©y ra cho nÒn kinh tÕ. C¸c nhµ nghiªn cøu vÒ TGH§ th­êng tËp trung vµo vai trß cña tû gi¸ trong viÖc b¶o ®¶m cho nÒn kinh tÕ mét møc s¶n l­îng kinh tÕ cao, trong ®iÒu kiÖn cã rÊt nhiÒu bÊt æn, hay c¸c có sèc trong n­íc vµ quèc tÕ t¸c ®éng ®Õn nÒn kinh tÕ. Vµ v× vËy, c¸c nhµ khoa häc cho r»ng, c¬ chÕ TGH§ th¶ næi cã kh¶ n¨ng ®èi phã tèt nhÊt ®èi víi c¸c có sèc trong mét nÒn kinh tÕ. V× sù thay ®æi TGH§ sau mçi có sèc sÏ lµ c¸ch h÷u hiÖu nhÊt nh»m kh«i phôc l¹i møc s¶n l­îng trë l¹i tr¹ng th¸i c©n b»ng. Trong khi ®ã, c¸c nhµ kinh tÕ häc còng thõa nhËn c¬ chÕ TGH§ cè ®Þnh cã kh¶ n¨ng ®èi phã mét c¸ch tèt nhÊt víi sù mÊt c©n ®èi vÒ tiÒn tÖ cña nÒn kinh tÕ, v× r»ng sù t¨ng hay gi¶m ra tõ dù tr÷ ngo¹i hèi sÏ lµm gi¶m sù t¸c ®éng cña sù mÊt c©n ®èi tiÒn tÖ. Tuy nhiªn, cã ý kiÕn cho r»ng nh÷ng n­íc cã nÒn kinh tÕ më cöa cao th× nªn sö dông TGH§ cè ®Þnh, v× víi c¬ chÕ tû gi¸ th¶ næi th× cã rÊt nhiÒu sù biÕn ®éng cña TGH§ danh nghÜa mét c¸ch m¹nh mÏ, t¸c ®éng ®Õn gi¸ thµnh s¶n phÈm, gi¸ c¶ hµng ho¸ m¹nh ®Õn møc mµ kh«ng cã mét sù thay ®æi nµo cña TGH§ cã thÓ ®iÒu chØnh ®­îc, thËm chÝ chØ lµ møc mong muèn; tuy nhiªn sù më cöa cña nÒn kinh tÕ l¹i cÇn thiÕt ph¶i duy tr× chÕ ®é TGH§ th¶ næi nh»m ®¶m b¶o ®Ó cho chÝnh s¸ch tiÒn tÖ kh«ng bÞ ¶nh h­ëng bëi c¸c có sèc tõ bªn ngoµi trong chõng mùc mµ b¶n th©n nÒn kinh tÕ cÇn ph¶i ®èi phã. 4. Sù can thiÖp cña nhµ n­íc vµo hÖ thèng tû gi¸ hèi ®o¸i. HÖ thèng TGH§ do NHTW trùc tiÕp can thiÖp lµ can thiÖp theo tr¸ch nhiÖm (trong tr­êng hîp tû gi¸ cè ®Þnh) vµ can thiÖp tù do (¸p dông víi c¶ tû gi¸ cè ®Þnh vµ th¶ næi). NHTW cã thÓ sö dông mét sè c«ng cô kh¸c nhau ®Ó t¸c ®éng vµo nÒn kinh tÕ th«ng qua c¬ chÕ vÒ TGH§. C«ng cô thø nhÊt cã thÓ sö dông lµ l·i suÊt chiÕt khÊu, viÖc t¨ng gi¶m l·i suÊt chiÕt khÊu cã thÓ lµm ¶nh h­ëng ®Õn cung-cÇu tiÒn v× thÕ sÏ lµm ¶nh h­ëng ®ÕnTGH§. Khi NHTW t¨ng l·i suÊt chiÕt khÊu c¸c NHTM sÏ ph¶i t¨ng tû lÖ dù tr÷ thùc tÕ vµ lµm cho møc cung tiÒn gi¶m vµ nh­ vËy nã còng sÏ t¸c ®éng tíi TGH§. Thø hai lµ NHTW cã thÓ t¸c ®éng vµo TGH§ b»ng c¸ch mua b¸n ngo¹i tÖ trªn thÞ tr­êng, khi mµ gi¸ cña ®ång néi tÖ gi¶m so víi ®ång ngo¹i tÖ NHTW cã thÓ ®em ngo¹i tÖ ra b¸n nh»m cøu gi¸ trÞ cña ®ång b¶n tÖ. Ng­îc l¹i, khi gi¸ trÞ cña ®ång tiÒn n­íc ngoµi gi¶m mµ muèn lµm t¨ng tû träng xuÊt khÈu NHTW cã thÓ lµm t¨ng gi¸ trÞ cña ®ång tiÒn n­íc ngoµi b»ng c¸ch mua thªm nhiÒu ngo¹i tÖ trªn thÞ tr­êng ngo¹i hèi lµm cho cÇu ngo¹i tÖ t¨ng lªn th× cã thÓ lµm cho TGH§ chuyÓn dÞch. Mét c«ng cô n÷a mµ NHTW cã thÓ sö dông n÷a lµ ph¸ gi¸ ®ång tiÒn. Ph¸ gi¸ hay n©ng gi¸ lµ viÖc gi¶m bít hay t¨ng lªn cña TGH§ mµ ®­îc chÝnh phñ cam kÕt ñng hé, ®©y lµ mét ph­¬ng ph¸p ®iÒu chØnh TGH§ danh nghÜa (theo h­íng lµm gi¶m gi¸ néi tÖ so víi ®ång ngo¹i tÖ). Ph­¬ng ph¸p nµy ®· ®­îc kh¼ng ®Þnh vÒ mÆt lý thuyÕt vµ ®· ®­îc hÇu hÕt c¸c n­íc trªn thÕ giíi ¸p dông. Trong ng¾n h¹n, khi gi¸ c¶ vµ tiÒn l­¬ng ®iÒu chØnh mét c¸ch chËm ch¹p viÖc ph¸ gi¸ lµm t¨ng gi¸ trong n­íc cña hµng nhËp khÈu vµ lµm gi¶m gi¸ ngoµi n­íc cña hµng xuÊt n­íc ®ã. C¶ hai lo¹i t¸c ®éng nµy ®Òu c¶i tiÕn møc c¹nh tranh quèc tÕ, c¸c nguån lùc sÏ ®­îc thu hót vµo nÒn kinh tÕ néi ®Þa vµ ®Æc biÖt lµ ®­îc thu hót vµo c¸c ngµnh xuÊt khÈu mµ giê cã thÓ c¹nh tranh cã hiÖu qu¶ h¬n trªn thÞ tr­êng n­íc ngoµi. Tuy nhiªn, viÖc ph¸ gi¸ cã thÓ kh«ng c¶i thiÖn ®­îc tµi kho¶n v·ng lai trong thêi gian tr­íc m¾t thËm chÝ cã thÓ dÉn ®Õn th©m hôt nh­ng khi xÐt vÒ l©u dµi, khi nh÷ng ng­êi mua vµ ng­êi b¸n ®iÒu chØnh l­îng xuÊt khÈu vµ nhËp khÈu th× sÏ t¹o ra thÆng d­ trong tµi kho¶n v·ng lai cña c¸n c©n thanh to¸n. Trong dµi h¹n, nÕu nÒn kinh tÕ kh«ng thùc sù ph¸t triÓn, viÖc ph¸ gi¸ sÏ lµm t¨ng møc tiÒn l­¬ng vµ gi¸ danh nghÜa ®Ó cho phï hîp víi møc gi¸ nhËp khÈu cao h¬n lµm cho tÊt c¶ c¸c biÕn sè thùc tÕ kh¸c kh«ng thay ®æi. Cuèi cïng lµ ph¸ gi¸ sÏ kh«ng cã t¸c ®éng g× c¶. Nh­ vËy, ph¸ gi¸ th­êng ®­îc c¸c chÝnh phñ sö dông ®Ó ®iÒu chØnh kinh tÕ trong ng¾n h¹n, nh­ng nÕu kh«ng xem xÐt mét c¸ch kü l­ìng th× viÖc ph¸ gi¸ sÏ g©y ra nh÷ng hËu qu¶ kh«n l­êng. Thø nhÊt ph¸ gi¸ sÏ lµm t¨ng l¹m ph¸t v× nã lµm t¨ng gi¸ vËt t­, thiÕt bÞ nhËp, thu hÑp l·i cña c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, sÏ ¶nh h­ëng ®Õn nguån thu tµi chÝnh vµ lµm cho l¹m ph¸t sÏ khã kiÓm so¸t h¬n, ®ång thêi l¹m ph¸t t¨ng sÏ lµm t¨ng tû gi¸, do ®ã cµng ph¸ gi¸ cµng kh«ng kiÓm so¸t næi tiÒn tÖ. Thø hai lµ ph¸ gi¸ sÏ dÉn ®Õn t¨ng gi¸ hµng nhËp khÈu, h¹n chÕ tèc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ, t¨ng tû lÖ thÊt nghiÖp. MÆt kh¸c khi néi tÖ gi¶m gi¸ sÏ lµm cho nhiÒu chñ ®Çu t­ dÞch chuyÓn tµi s¶n tõ néi tÖ sang ®ång ngo¹i tÖ, lóc nµy cÇu vÒ ngo¹i tÖ t¨ng còng cã nghÜa lµ gi¸ néi tÖ ngµy cµng gi¶m. §Ó c©n b»ng l¹i vµ kiÒm chÕ l¹m ph¸t th× chÝnh phñ ph¶i t¨ng l·i suÊt tiÒn göi néi tÖ, tøc lµ l·i suÊt tÝn dông cho s¶n xuÊt t¨ng, h¹n chÕ tèc ®é t¨ng tr­ëng, l¹m ph¸t t¨ng, tÊt c¶ c¸c t×nh h×nh trªn t¸c ®éng xÊu ®Õn xuÊt khÈu. Mét sè n­íc thùc hiÖn ph¸ gi¸ vµ ®· thÊt b¹i nh­ Mª-xi-c« lµ mét ®iÓn h×nh: N¨m1976, tû gi¸ t¨ng tõ 12,5 Peso /1USD lªn tíi 22 Peso /1 USD, song do tû lÖ l¹m ph¸t kh¸ cao nªn nhËp khÈu gia t¨ng ®¸ng kÓ, lµm cho tû gi¸ thùc gi¶m, do vËy c¸n c©n th­¬ng m¹i vÉn bÞ th©m hôt. §Õn n¨m 1982, Mª-xi-c« gÆp khã kh¨n trong thanh to¸n nî, th©m hôt tµi chÝnh lµ 15 % GDP, l¹m ph¸t lªn tíi 59 %. Khi ®ã chÝnh phñ l¹i quyÕt ®Þnh ph¸ gi¸ mét lÇn n÷a, nh­ng kÕt qu¶ lµ TGH§ thùc gi¶m xuèng, c¸n c©n th­¬ng m¹i xÊu ®i vµ sau ®ã mét thêi gian viÖc ph¸ gi¸ ®ång b¶n tÖ tõ 3.283 Pªso/1 USD lªn 7.200 Pªs«/1 USD ®· lµm cho cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ tµi chÝnh cµng trë nªn trÇm träng (hµng chôc tû ®«la ch¹y ra n­íc ngoµi, g¸nh nÆng nî n­íc ngoµi t¨ng 57 %, chØnh phñ ph¶i vay 20 tû ®«la ®Ó hç trî nÒn kinh tÕ trong ®iÒu kiÖn bÊt lîi...). Nguyªn nh©n lµ do viÖc ph¸ gi¸ diÔn ra trong lóc l¹m ph¸t ®ang ë møc rÊt cao, th©m hôt th­¬ng m¹i rÊt lín vµ nguån vèn n­íc ngoµi gi¶m m¹nh. NÕu quèc gia thùc hiÖn viÖc ph¸ gi¸ vµo thêi ®iÓm TGH§ thùc ®ang trong t×nh tr¹ng néi tÖ bÞ ®¸nh gi¸ qu¸ cao, th× viÖc ph¸ gi¸ sÏ cã hiÖu qu¶ trong viÖc lÊy l¹i møc c©n b»ng TGH§. Vµ nÕu viÖc ph¸ gi¸ nµy ®i kÌm víi nh÷ng chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« phï hîp, th× sÏ g©y ®­îc hiÖu øng tÝch cùc trung h¹n hay dµi h¹n ®èi víi TGH§ thùc. Do vËy, viÖc ph¸ gi¸ danh nghÜa lµm cho E t¨ng trong TGH§ thùc nh»m cè g¾ng lo¹i bá t×nh tr¹ng mÊt c©n b»ng th«ng qua h×nh thøc t¹o ra sù gi¶m gi¸ trong thùc tÕ, nh­ng ph¶i kh«ng cã bÊt kú møc t¨ng t­¬ng øng nµo cña gi¸. Møc t¨ng nµy cã thÓ ph¸t sinh tõ c¸c chÝnh s¸ch më réng tÝn dông, c¸c chÝnh s¸ch tµi kho¸ më réng, tiÒn l­¬ng... NÕu viÖc ph¸ gi¸ danh nghÜa ®­îc thùc hiÖn ®ång thêi víi c¸c chÝnh s¸ch th¾t chÆt tiÒn tÖ vµ tµi chÝnh kh«ng ®i ®«i víi chØ sè tiÒn l­¬ng th× ch¾c ch¾n sÏ ®¹t ®­îc sù gi¶m gi¸ trªn thùc tÕ vµ khiÕn cho TGH§ thùc trë vÒ møc c©n b»ng. Nh­ vËy, kh«ng ph¶i ph¸ gi¸ còng mang l¹i kÕt qu¶ nh­ ý muèn cã khi kh«ng ®Èy m¹nh ®­îc xuÊt khÈu mµ l¹i g©y ra hiÖu qu¶ khã l­êng. MÆt kh¸c, xuÊt khÈu t¨ng hay gi¶m kh«ng chØ phô thuéc vµo tû gi¸ mµ cßn phô thuéc vµo nhiÒu nh©n tè kh¸c. VÝ dô: ®ång Y£N t¨ng gi¸ liªn tôc so víi ®ång USD trong mÊy thËp kû qua nh­ng hµng ho¸ cña NhËt vÉn tiÖp tôc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng quèc tÕ vµ c¶ thÞ tr­êng Mü lµ bëi v× hµng ho¸ cña NhËt cã chÊt l­îng cao vµ gi¸ thµnh thÊp. VÒ nguyªn t¾c, còng cã mét sè ph­¬ng ph¸p kh¸c cã thÓ sö dông thay thÕ cho biÖn ph¸p ph¸ gi¸ ®ång tiÒn, mÆc dï kh«ng ph¶i lóc nµo còng ®¹t ®­îc mäi kÕt qu¶ mong muèn. C¸c biÖn ph¸p ®ã lµ ®¸nh thuÕ nhËp khÈu ®ång thêi víi hç trî xuÊt khÈu; duy tr× chÕ ®é nhiÒu TGH§ danh nghÜa vµ c¸c chÝnh s¸ch vÒ thu nhËp. Ch­¬ng II HÖ thèng tû gi¸ hèi ®o¸i ë ViÖt Nam I. S¬ l­îc vÒ hÖ thèng tû gi¸ hèi ®o¸i ë ViÖt Nam tõ n¨m 1955 ®Õn nay. Trong giai ®o¹n tõ n¨m 1955 ®Õn 1989, mÆc dï nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi ®ang ¸p dông c¬ chÕ th¶ næi vµ th¶ næi cã qu¶n lý, nh­ng c¸c n­íc x· héi chñ nghÜa, víi c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung, Nhµ n­íc lu«n can thiÖp m¹nh vµo mäi mÆt ho¹t ®éng kinh tÕ, th× qu¶ thùc c¬ chÕ hèi ®o¸i th¶ næi kh«ng thÓ tån t¹i, vµ ph¸t huy t¸c dông, thay vµo ®ã lµ tû gi¸ cè ®Þnh, ViÖt Nam còng kh«ng n»m ngoµi khu«n khæ ®ã. Tû gi¸ thùc tÕ cña VND ®­îc c«ng bè vµo ngµy 25/11/1955, lµ tû gi¸ gi÷a VND vµ ®ång nh©n d©n tÖ trung quèc lµ 1 NDT =1.470 VND vµ gi÷a ®ång ViÖt Nam víi ®ång Liªn X« lµ 1 Róp =735 VND. Tû gi¸ nµy ®­îc x¸c ®Þnh b»ng c¸ch so s¸nh gi¸ b¸n lÎ cña 34 mÆt hµng tiªu dïng t¹i thñ ®« vµ mét sè tØnh kh¸c gi÷a hai n­íc nh»m gi¶i quyÕt nhu cÇu thanh to¸n phi mËu dÞch vµ mËu dÞch tiÓu ng¹ch, mËu dÞch biªn giíi gi÷a hai n­íc trong nh÷ng n¨m chiÕn tranh chèng Ph¸p1955-1957. Sau ®ã c¸c tû gi¸ gi÷a ®ång ViÖt Nam víi c¸c n­íc kh¸c ®­îc thiÕt lËp dùa trªn tû gi¸ ®ã. Bªn c¹nh tû gi¸ thùc tÕ (tû gi¸ mËu dÞch), nhµ n­íc cßn ®­a ra hai lo¹i tû gi¸ kh¸c lµ tû gi¸ phi mËu dÞch vµ tû gi¸ kÕt to¸n néi bé (tû gi¸ gi÷a c¸c ®¬n vÞ cã thu chi ngo¹i tÖ víi Ng©n hµng ngo¹i th­¬ng). Nh­ vËy, hÖ thèng tû gi¸ ë ViÖt Nam trong giai ®o¹n nµy lµ chÕ ®é ®a tû gi¸, tû gi¸ ®­îc x¸c ®Þnh trªn ý ®å phôc vô kÕ ho¹ch cña nhµ n­íc, c¸c quyÕt ®Þnh nµy kh«ng xuÊt ph¸t tõ nhu cÇu thùc t¹i cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng trong vµ ngoµi n­íc, tû gi¸ gi÷ vai trß thô ®éng, ch­a ph¶i lµ c«ng cô ®iÒu chØnh kinh tÕ vÜ m« thùc sù. ChÝnh v× vËy, hÖ thèng tû gi¸ nµy ®· g©y kh«ng Ýt khã kh¨n cho viÖc qu¶n lý ®Òu hµnh cña nhµ n­íc trong lÜnh vùc tµi chÝnh, tiÒn tÖ, kinh tÕ ®èi ngo¹i, ®ång thêi ®Ó l¹i hËu qu¶ nghiªm träng cho nÒn kinh tÕ. Së dÜ cã t×nh tr¹ng nh­ vËy lµ v× mét sè nguyªn nh©n, thø nhÊt lµ do viÖc sö dông tû gi¸ kÕt to¸n néi bé trong qu¶n lý ng©n s¸ch nhµ n­íc lµm cho viÖc tÝnh to¸n vµ thu chi ng©n s¸ch bÞ sai lÖch nghiªm träng, c«ng t¸c ®iÒu hµnh ng©n s¸ch nhµ n­íc khã kh¨n, lµm gi¶m hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña ng©n s¸ch nhµ n­íc. Tõ n¨m 1970 ®Õn 1980 hµng n¨m Liªn X« viÖn trî cho n­íc ta kho¶ng 15 % thu nhËp cña c¶ n­íc, b×nh qu©n tõ 1,2 ®Õn 1,5 tû róp trong 1 n¨m nÕu tÝnh theo tû gi¸ kÕt to¸n néi bé th× sè viÖn trî nµy b»ng kho¶ng 1/3 tæng thu ng©n s¸ch, nh­ng nÕu tÝnh søc mua trªn thÞ tr­êng cña ®ång Róp th× tû träng nµy vµo kho¶ng 60-70 %. V× vËy, nhu cÇu ®æi míi c¬ chÕ tû gi¸ nãi riªng, ®æi míi lÜnh vùc tµi chÝnh tiÒn tÖ nãi chung, trë thµnh vÊn ®Ò cÊp b¸ch v× nÕu ®Ó tû gi¸ cò lµm cho viÖc bï lç nhËp khÈu v­ît møc chÞu ®ùng cña ng©n s¸ch nhµ n­íc, thñ tiªu ®éng lùc xuÊt khÈu. Tõ sau §¹i héi lÇn thø VI cña §¶ng céng s¶n ViÖt Nam, Nhµ n­íc ta b¾t ®Çu thùc hiÖn c«ng cuéc ®æi míi qu¶n lý nÒn kinh tÕ, tõng b­íc xo¸ bá c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung, quan liªu bao cÊp ®Ó ¸p dông dÇn c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý vÜ m« cña nhµ n­íc. §©y lµ thêi kú cã sù chuyÓn biÕn m¹nh mÏ trong t­ duy qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh kinh tÕ cña Nhµ n­íc, nhÊt lµ trong lÜnh vùc tµi chÝnh tiÒn tÖ. TGH§, kh©u ®ét ph¸ cã vai trß cùc kú quan träng trong c¶i c¸ch ®­îc ®Æc biÖt quan t©m. Th¸ng 3/1989 Nhµ n­íc chÝnh thøc c«ng bè xo¸ bá tû gi¸ kÕt to¸n néi bé, xo¸ bá mäi chÕ ®é trî gi¸ cho c¸c ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng. Tû gi¸ thùc tÕ ®­îc Ng©n hµng Nhµ n­íc (NHNN) chÝnh thøc c«ng bè c¨n cø vµo chØ sè l¹m ph¸t, l·i suÊt trªn thÞ tr­êng, c¸n c©n thanh to¸n, tham kh¶o diÔn biÕn gi¸ trªn thÞ tr­êng tù do vµ gi¸ vµng trªn thÞ tr­êng quèc tÕ vµ trong n­íc. Trªn c¬ së tû gi¸ nµy, c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i (NHTM) x©y dùng cho m×nh mét tû gi¸ dïng ®Ó giao dÞch hµng ngµy víi biªn ®é giao ®éng cho phÐp. Nh×n chung, nh÷ng gi¶i ph¸p trªn ®· gãp phÇn c¶i thiÖn phÇn nµo t×nh h×nh trªn thÞ tr­êng ngo¹i hèi, xo¸ bá t×nh tr¹ng bÊt hîp lý trong mua b¸n thanh to¸n, ®Æc biÖt trong lÜnh vùc nhËp khÈu. Sau n¨m 1990, tuy ®· cã nh÷ng c¶i c¸ch nhÊt ®Þnh vÒ mÆt tû gi¸ nh­ng tû gi¸ vÉn cã nh÷ng biÕn ®éng m¹nh mµ ®iÓn h×nh lµ c¬n sèc tû gi¸ vµo n¨m 1991, ®ång ViÖt Nam bÞ mÊt gi¸ 60 % so víi ®«la Mü. Nguyªn nh©n chÝnh lµ do ¶nh h­ëng cña t×nh h×nh c¸n c©n thanh to¸n quèc tÕ, sù th©m hôt tµi chÝnh cña chÝnh phñ vµ møc ®é l¹m ph¸t nÆng nÒ ë ViÖt Nam. ChÝnh v× vËy, vµo cuèi n¨m 1991 ®Çu n¨m 1992 chÝnh phñ ®· can thiÖp ®Ó n©ng gi¸ ®ång ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng ngo¹i tÖ. Sù can thiÖp nµy cã môc ®Ých chèng l¹m ph¸t b»ng c¸ch gi÷ cho hµng nhËp khÈu ®­îc æn ®Þnh v× tõ n¨m 1990 trë l¹i ®©y, ViÖt Nam ®· nhËp khÈu mét sè l­îng lín l­îng nguyªn, nhiªn vËt liÖu ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ph¸t triÓn vµ më réng s¶n xuÊt trong n­íc, thóc ®Èy xuÊt khÈu s¶n phÈm cña n«ng nghiÖp. NÕu ®Ó gi¸ cña ®ång néi tÖ tiÕp tôc gi¶m tÊt yÕu sÏ lµm cho gi¸ thµnh s¶m phÈm s¶n xuÊt trong n­íc t¨ng bëi v× c¸c yÕu tè ®Çu vµo ®· t¨ng. Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ cã nhiÒu nh©n tè g©y bÊt æn ®Þnh kh¸c th× viÖc gi¸ thµnh hµng ho¸ nhËp khÈu t¨ng cao sÏ lµ nh©n tè kÝch thÝch l¹m ph¸t. Cuèi n¨m 1992, nguån ngo¹i tÖ do ngo¹i kiÒu göi vÒ ViÖt Nam kh¸ lín lµm t¨ng cung vÒ ngo¹i tÖ, mÆt kh¸c NHNN kiªn tr× quan ®iÓm æn ®Þnh tû gi¸ b»ng c¸ch can thiÖp vµo thÞ tr­êng ngo¹i tÖ, nhu cÇu vÒ ngo¹i tÖ cña c¸c doanh nghiÖp c¬ b¶n ®­îc ®¸p øng, l¹m ph¸t gÇn nh­ ®­îc chÆn l¹i, t¹o lßng tin cho d©n chóng vµ sù æn ®Þnh cña ®ång tiÒn ViÖt Nam, gi¶i to¶ ®­îc t©m lý ®Çu c¬. §ã lµ nh÷ng nguyªn nh©n c¬ b¶n nhÊt khiÕn cho xu h­íng lªn gi¸ cña ®ång ®«la sÏ bÞ chÆn l¹i, tû gi¸ VND/USD kh«ng nh÷ng kh«ng t¨ng mµ cßn gi¶m xuèng. Tuy nhiªn, vÉn cßn mét sè tån t¹i trong viÖc ®iÒu chØnh nµy vÒ TGH§ qu¸ m¹nh ®· g©y søc rÊt Ðp lín ®èi víi s¶n xuÊt c«ng nghiÖp vµ n«ng nghiÖp. Trung Quèc lµ mét b¹n hµng quan träng cña ViÖt Nam vµ lµ mét thÞ tr­êng võa lín l¹i võa gÇn. TGH§ do thÞ tr­êng quy ®Þnh cña Trung Quèc ®· bÞ ph¸ gi¸ m¹nh kÓ tõ gi÷a n¨m 1991, biÕn ®éng kho¶ng tõ 6-8 NDT/1 ®«la vµ cã thêi gian ng¾n lªn ®Õn 10 NDT. Nh­ vËy, trong cïng ®iÓm thêi gian (th¸ng 8/1991) khi ®ång ViÖt Nam lÇn ®Çu tiªn ®¹t møc tû gi¸ danh nghÜa nh­ n¨m 1991 th× ®ång Nh©n d©n tÖ bÞ ph¸ gi¸ 50%. Trong khi ®ã møc l¹m ph¸t ë ViÖt Nam lµ 67%, cßn t¹i Trung Quèc lµ 25%, do ®ã møc t¨ng trong søc c¹nh tranh cña hµng ho¸ Trung Quèc lµ rÊt ®¸ng kÓ vµ c¸c nhµ m¸y ViÖt Nam ®· ph¶i rÊt vÊt v¶ v× t×nh tr¹ng nµy. Nhµ n­íc ®· ®èi phã víi t×nh tr¹ng nµy b»ng c¸ch vÉn gi÷ æn ®Þnh tû gi¸ vµ ph¸t ®éng chèng bu«n lËu ®ång thêi ®Ò ra c¬ chÕ qu¶n lý nhËp khÈu b»ng h¹n nhËp (Quota), cÊm nhËp khÈu còng nh­ h¹n chÕ cÊp tÝn dông cho nhËp khÈu cïng víi mét sè chÝnh s¸ch ­u ®·i ®èi víi nhµ xuÊt khÈu nh­: Gi¶m thuÕ, b¶o hiÓm gi¸ ®èi n«ng s¶n xuÊt khÈu, trî gi¸ ®èi víi nh÷ng s¶n phÈm xuÊt khÈu míi... Nh­ng do biªn giíi víi Trung Quèc rÊt dµi, dÔ qua l¹i vµ do viÖc bu«n lËu mang l¹i rÊt nhiÒu lîi nhuËn nªn hÇu nh­ kh«ng thÓ ng¨n chÆn viÖc bu«n b¸n t¹i vïng nµy, tuy cã thÓ lµm cho nh÷ng ho¹t ®éng ®ã mang l¹i Ýt lîi nhuËn h¬n. TÊt nhiªn, nh÷ng biÖn ph¸p nµy sÏ kh«ng gióp ®­îc g× cho c¸c nhµ xuÊt khÈu do hä s¶n xuÊt l¹i tôt xuèng (nÕu møc gi¸ b»ng USD vÉn kh«ng thay ®æi). DiÔn biÕn cô thÓ cña TGH§ trong 2 n¨m 1991vµ 1992 nh­ sau: N¨m 1991 : Th¸ng 12/1990 01/1991 03/1991 06/1991 12/1991 VND/USD 7.400 7.900 8.830 10.050 12.550 VND/NDT 1.350 1.370 1.460 1.850 2.350 N¨m 1992 : Th¸ng 12/ 91 1/ 92 3/ 92 6/ 92 9/ 92 12/ 92 1/ 93 VND/USD 12.900 11.800 11.550 10.285 10.950 10.720 10.500 §Õn cuèi n¨m 1992, ®ång ViÖt Nam t¨ng 20 % so víi ®ång ®«la v× thÕ vµo n¨m 1993, søc c¹nh tranh cña hµng ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng sÏ bÞ gi¶m m¹nh. Sau ®ã Nhµ n­íc l¹i t¨ng gi¸ ®ång ®«la trong cuèi quý I n¨m 1993 lµ cho ®ång Nh©n d©n tÖ t¨ng gi¸, søc c¹nh tranh cña hµng Trung Quèc trªn thÞ tr­êng ViÖt Nam gi¶m. *Tû gi¸ n¨m 1993 cña ®ång ViÖt Nam so víi ®«la lµ: Th¸ng 12/ 92 01/ 93 03/ 93 06/ 93 07/ 93 09/ 93 12/ 93 VND/USD 10.720 10.500 10.500 10.580 10.680 10.750 10.835 Trong n¨m 1993, tû gi¸ VND/USD cã xu h­íng æn ®Þnh, NHNN ®· thµnh c«ng trong viÖc gi÷ cho ®ång ViÖt Nam kh«ng lªn gi¸, ®iÒu nµy gióp cho hµng ho¸ ViÖt Nam cã thÓ c¹nh tranh ®­îc, kÝch thÝch xuÊt khÈu vµ gióp ViÖt Nam cã thÓ h¹n chÕ ®­îc ¶nh h­ëng cña ®ång ®«la ®èi víi nÒn ngo¹i th­¬ng cña m×nh. Ngµy 20/09/1994, Thèng ®èc NHNN ban hµnh quyÕt ®Þnh sè 203/Q§-NH9 vÒ viÖc thµnh lËp thÞ tr­êng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng, NHNN thùc hiÖn vai trß lµ ng­êi mua b¸n cuèi cïng trong ngµy. Tû gi¸ chÝnh thøc vÉn ®­îc NHNN c«ng bè, chØ cã biªn ®é dao ®éng lµ thay ®æi. Trong 3 n¨m tõ 1993 ®Õn 1996, ®ång ®«la hÇu nh­ kh«ng t¨ng theo gi¸ trÞ thùc cña nã trªn thÞ tr­êng, trong khi thÞ tr­êng d­êng nh­ ®­îc th¶ næi theo cung cÇu. Nguyªn nh©n cña t×nh tr¹ng trªn lµ l­îng vèn cña n­íc ngoµi ®Çu t­ vµo ViÖt Nam trong thêi kú nµy t¨ng rÊt nhanh, chÝnh s¸ch th¾t chÆt tiÒn tÖ cña chÝnh phñ ®· kiÒm chÕ ®­îc l¹m ph¸t ë møc võa ph¶i vµ do chªnh lÖch l·i xuÊt gi÷a VND vµ USD qu¸ lín nªn rÊt nhiÒu nhµ ®Çu t­ ®· b¸n ®«la ®Ó lÊy VND göi tiÕt kiÖm lÊy l·i. T×nh tr¹ng gi¸ trÞ ®ång néi tÖ cao ®· lµm cho vµo n¨m 1996 møc th©m hôt c¸n c©n th­¬ng m¹i cña n­íc ta lªn ®Õn 16%, cao gÊp r­ìi so víi c¸c n­íc cã møc ®é nhËp siªu cao nhÊt thÕ giíi, nhu cÇu vÒ USD l¹i t¨ng g©y søc Ðp gi¶m gi¸ VND. Nh­ vËy, cã thÓ nãi toµn bé viÖc ®iÒu hµnh TGH§ cña NHNN tõ n¨m 1990 ®Õn tr­íc th¸ng 3/1997 lµ ¸p dông chÝnh s¸ch tû gi¸ cè ®Þnh cã ®iÒu tiÕt nhÑ cña Nhµ n­íc, chñ yÕu dùa vµo n¾m gi÷ vµ quy ®æi VND theo USD qua 1 ræ ngo¹i tÖ hÑp (chñ yÕu qua USD, DEM, GBP,...) trong ®ã ®«la Mü chiÕm tû träng lín. Thùc tiÔn ®· chøng minh chÝnh s¸ch nµy chØ phï hîp víi giai ®o¹n tiÒn tÖ cßn ch­a æn ®Þnh, xuÊt khÈu cßn yÕu, nhËp khÈu kh¸ å ¹t, dù tr÷ ngo¹i tÖ quèc gia máng. Xu h­íng cña tû gi¸ trong thêi gian nµy lµ t¨ng qu¸ chËm so víi tèc ®é t¨ng tr­ëng l¹m ph¸t (tÝnh theo chØ sè liªn hoµn qua nhiÒu n¨m) VND ®­îc ®¸nh gi¸ qu¸ cao so víi gi¸ trÞ thùc cña nã. Tõ n¨m 1992-1996, tû gi¸ t¨ng kho¶ng 5,2 % trong khi l¹m ph¸t t¨ng 40%). Yªu cÇu chuyÓn sang giai ®o¹n chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, h­íng m¹nh vµo xuÊt khÈu trong ®iÒu kiÖn tiÒn tÖ kh¸ æn ®Þnh (l¹m ph¸t thÊp, l·i suÊt gi¶m, c¸n c©n thanh to¸n tæng thÓ cã béi chi nhá, dù tr÷ ngo¹i tÖ kh¸ h¬n...) buéc chÝnh s¸ch TGH§ ph¶i ®iÒu chØnh l¹i, v× thÕ ®Õn n¨m 1997, NHNN cã quyÕt ®Þnh ®Ó thay ®æi biªn ®é giao dÞch NHNN níi réng biªn ®é giao dÞch hèi ®o¸i cho c¸c NHTM so víi tû gi¸ chÝnh thøc do NHNN c«ng bè, lÇn l­ît lµ 5% vµo th¸ng 3/1997 råi ®Õn 10% vµo th¸ng 10/1997, tõ møc 0,5-1% ®­îc ¸p dông trong suèt 2 n¨m 1995 vµ 1996. Trong thêi kú 1997-1998, chªnh lÖch l·i suÊt gi÷a VND vµ USD ®· xÝch l¹i gÇn nhau. Thêi gian nµy diÔn ra cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ trong khu vùc, vÒ cuéc khñng ho¶ng nµy, nhiÒu nhµ kinh tÕ cho r»ng mét trong nh÷ng nguyªn nh©n g©y ra khñng ho¶ng lµ ë Th¸i Lan ®· duy tr× mét c¬ chÕ g¾n ®ång Bath vµo ®ång ®«la mét c¸ch rÊt cøng nh¾c cña NHTW Th¸i Lan trong nhiÒu n¨m. Sau cuéc khñng ho¶ng nµy, hÇu hÕt c¸c ®ång tiÒn cña c¸c n­íc trong khu vùc gi¶m gi¸ ( tiÒn Indonexia mÊt gi¸ 130 %, ®ång Th¸i Lan mÊt gi¸ 100%, ®ång Malaixia mÊt gi¸ 60 %...) ®ång thêi l­îng vèn n­íc ngoµi ®Çu t­ vµo ViÖt Nam gi¶m sót. Xu h­íng rót tiÒn ®ång ViÖt Nam ®Ó chuyÓn sang ngo¹i tÖ t¨ng lªn. H¬n n÷a do n¨m 1996 khèi l­îng L/c tr¶ chËm kh¸ lín vµ phÇn lín ®Õn h¹n tr¶ vµo n¨m 1997, do vËy lµm t¨ng nhu cÇu mua ngo¹i tÖ trong n­íc ®Ó tr¶ nî ®Õn h¹n. TÊt c¶ c¸c ®iÒu kiÖn trªn g©y ¸p ra lùc gi¶m gi¸ VN§. Tr­íc t×nh h×nh ®ã chÝnh phñ ®· thùc hiÖn ph¸ gi¸ tõ 11.113VND/ USD n¨m 1996 lªn 13.980 VND/ USD n¨m 1998. ViÖc ®iÒu chØnh tû gi¸ lÇn nµy lµ mét quyÕt ®Þnh kÞp thêi. Trong bèi c¶nh cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ khu vùc, viÖc cè ®Þnh mét tû gi¸ ®­îc coi lµ cao h¬n tû gi¸ thùc tÕ lµ mét rñi ro qu¸ lín cho nÒn kinh tÕ ViÖt Nam, kh«ng nh÷ng nã c¶n trë xuÊt khÈu, khuyÕn khÝch xuÊt khÈu mµ cßn h¹n chÕ "kh¶ n¨ng ®Ò kh¸ng” cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam. NhiÒu chuyªn gia tû gi¸ cho r»ng, møc tû gi¸ ®ã lµ phï hîp trong giai ®o¹n ®ã. ViÖc t¨ng tû gi¸ ®· gãp phÇn gi¶m tû lÖ nhËp siªu tõ 20,3% n¨m 1997 xuèng 17,6% vµo n¨m 1998. ¦u vµ nh­îc ®iÓm cña viÖc ph¸ gi¸ trong giai ®o¹n nµy: Nã lµm cho tèc ®é xuÊt khÈu t¨ng vµ nhËp khÈu gi¶m, do vËy tû lÖ nhËp siªu gi¶m xuèng song"®é nh¹y” gi÷a viÖc thay ®æi tû gi¸ víi viÖc thay ®æi xuÊt nhËp khÈu lµ thÊp. Bëi v×, ®Ó ®Èy m¹nh xuÊt khÈu ngoµi viÖc phô thuéc vµo tû gi¸ cßn phô thuéc vµo nhiÒu nh©n tè kh¸c nh­ chÊt l­îng, c¬ cÊu mÆt hµng xuÊt khÈu vµ thñ tôc vÒ xuÊt nhËp khÈu... mµ ë ViÖt Nam vÊn ®Ò nµy cßn rÊt bøc xóc vµ thùc tÕ ®· chøng tá ®iÒu ®ã. MÆt kh¸c viÖc t¨ng tû gi¸ sÏ lµm gi¸ thµnh s¶n phÈm cña c¸c doanh nghiÖp t¨ng gi¶m søc c¹nh tranh vµ ®Õn l­ît nã l¹i lµ yÕu tè c¶n trë t¨ng xuÊt khÈu vµ lµm cho nî nÇn cña c¸c doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu vµ c¸c nhµ ®Çu t­ t¨ng lªn. Trong n¨m 1998, sau khi níi réng biªn ®é giao dÞch, cÇu ngo¹i tÖ trªn thÞ tr­êng rÊt cao nªn hÇu nh­ viÖc mua b¸n ngo¹i tÖ cña c¸c NHTM th­êng xuyªn b¸m s¸t møc trÇn cho phÐp. MÆc dï vËy, nh­ng gi¸ trªn thÞ tr­êng tù do cßn cao h¬n nhiÒu, cã lóc lªn ®Õn 14.000 VND/ 1 USD ®©y chÝnh lµ hËu qu¶ cña t×nh tr¹ng g¨m gi÷ ngo¹i tÖ do lo ng¹i vÒ kh¶ n¨ng khñng ho¶ng cña VND. §øng tr­íc t×nh h×nh nµy, nh÷ng th¸ng ®Çu n¨m 1998, NHNN ®· ®­a ra mét lo¹t c¸c biªn ph¸p nh»m æn ®Þnh thÞ tr­êng nh­ : Quy chÕ vÒ giao dÞch ngo¹i hèi, c¸c nghiÖp vô mua b¸n ngo¹i tÖ míi, quy ®Þnh vÒ tr¹ng th¸i ngo¹i tÖ, tr¹ng th¸i tiÒn ®ång ®èi víi c¸c tæ chøc tÝn dông ®­îc phÐp kinh doanh ngo¹i tÖ. §Æc biÖt lµ 2 lÇn chñ ®éng ®iÒu chØnh tû gi¸: LÇn thø nhÊt vµo 16/02/1998, NHNN quyÕt ®Þnh n©ng tû gi¸ tõ 11.175 VND/1 USD lªn 11.800 VND/ 1 USD lµm tû gi¸ trao ®æi cña c¸c NHTM xÊp xØ víi tû gi¸ trªn thÞ tr­êng tù do. LÇn thø hai diÔn ra vµo ngµy 07/8/1998, tû gi¸ chÝnh thøc ®­îc n©ng tõ 11.888 VND/ 1 USD lªn 11.998VND/ 1 USD, t¨ng 16,3%, bªn c¹nh ®ã biªn ®é giao dÞch còng ®­îc thu hÑp l¹i cßn 7% chø kh«ng ph¶i lµ 10 % nh­ tr­íc ®©y n÷a. ViÖc chñ ®éng ®iÒu chØnh t¨ng tû gi¸ cña NHNN ®· lµm thu hÑp kho¶ng c¸ch gi÷a tû gi¸ trªn thÞ tr­êng tù do vµ tû gi¸ cña c¸c NHTM. Vµo nh÷ng th¸ng cuèi n¨m 1998, tû gi¸ cña hai thÞ tr­êng nµy th­êng xuyªn xÊp xØ nhau. Tuy nhiªn, ®Ó xo¸ bá hiÖn t­îng g¨m gi÷, ®Çu c¬ ngo¹i tÖ vµ tËp trung h¬n n÷a ngo¹i tÖ vµo sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc, ngµy 12/09/1998, ChÝnh phñ ®· ban hµnh quyÕt ®Þnh sè 173/ Q§-TTG vÒ mua vµ b¸n ngo¹i tÖ do ®ã ®· mang l¹i mét sè kÕt qu¶ kh¶ quan. Suèt quý IV n¨m 1998, doanh sè mua b¸n ngo¹i tÖ t¨ng liªn tôc. Quan hÖ cung cÇu ngo¹i tÖ ®­îc c¶i thiÖn ®¸ng kÓ ®· gãp phÇn nh»m æn ®Þnh tèt h¬n TGH§. Tû gi¸ giao dÞch cña thÞ tr­êng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng ®­îc duy tr× trong biªn ®é quy ®Þnh, kho¶ng c¸ch chªnh lÖch vÒ tû gi¸ gi÷a thÞ tr­êng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng vµ thÞ tr­êng tù do lµ kh¸ thÊp (< 1%). II. VÊn ®Ò tû gi¸ hiÖn nay. Tõ ngµy 01/01/1999, sù kiÖn ra ®êi chÝnh thøc ®ång Euro ®· ®em ®Õn cho khu vùc nµy mét chÕ ®é kh«ng cã TGH§ hay còng cã thÓ gäi lµ “c¬ chÕ tû gi¸ cè ®Þnh tuyÖt ®èi”. ë ViÖt Nam nhiÒu quan ®iÓm cho r»ng, cÇn gi¶m bít sù qu¶n lý ®èi víi tû gi¸ b»ng c¸ch më réng biªn ®é giao dÞch ®Ó thùc hiÖn c¬ chÕ tû gi¸ linh ho¹t, cã quan ®iÓm l¹i cho r»ng cÇn duy tr× TGH§ æn ®Þnh h¬n n÷a. Do cÇn ph¶i thùc hiÖn ®iÒu chØnh tû gi¸ sao cho phï hîp víi ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, NHNN ®· ®­a ra hai quyÕt ®Þnh sè 64 vµ 65 ngµy 26/02/1999 tiÕp tôc hoµn thiÖn chÝnh s¸ch tû gi¸ trªn c¬ së b¸m s¸t c¸c nguyªn t¾c ®iÒu hµnh tû gi¸ ®­îc nªu trong" ®iÒu hµnh tû gi¸ linh ho¹t theo cung cÇu phï hîp víi søc mua thùc tÕ cña ®ång tiÒn ViÖt Nam trªn c¬ së ®¶m b¶o æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m« vµ chñ ®éng xö lý cã hiÖu qu¶ TGH§...” Thùc chÊt hai quyÕt ®Þnh trªn ®· nªu hoµn toµn kh«ng ®Ò cËp ®Õn ®iÒu chØnh møc tû gi¸ ®· hoµn thµnh æn ®Þnh trong thêi gian nµy. ThÕ nh­ng ®©y lµ dÊu hiÖu cho thÊy xu h­íng tù do ho¸ râ rÖt h¬n TGH§ cã sù ®iÒu tiÕt cña Nhµ n­íc. Tû gi¸ thùc tÕ ë thêi ®iÓm cã quyÕt ®Þnh míi (26/02/1999) cã nhiÒu biÓu hiÖn phï hîp víi søc mua, ®èi néi vµ ®èi ngo¹i cña ®ång tiÒn ViÖt Nam hoµn toµn kh«ng cã lý do ph¶i cã sù ®iÒu chØnh. B»ng viÖc c«ng bè hai lo¹i tû gi¸: tû gi¸ chÝnh thøc vµ tû gi¸ b×nh qu©n mua vµo b¸n ra thùc tÕ trªn thÞ tr­êng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng nh­ tr­íc ®©y ®Ó chØ cßn c«ng bè mét tû gi¸ gäi lµ tû gi¸ giao dÞch b×nh qu©n (cña ®ång ViÖt Nam so víi ®«la Mü) trªn thÞ tr­êng nµy ®· ®­a ®Õn mét sù thay ®æi kh¸c h¼n theo c¸ch æn ®Þnh, c«ng bè vµ ®iÒu hµnh TGH§ l©u nay. Theo c¸ch míi, NHNN chØ c«ng bè tû gi¸ giao dÞch b×nh qu©n trªn c¬ së tû gi¸ thùc tÕ b×nh qu©n trªn thÞ tr­êng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng cña ngµy giao dÞch gÇn nhÊt tr­íc ®ã. C¨n cø vµo ®ã c¸c NHTM ®­îc phÐp kinh doanh ngo¹i tÖ x¸c ®Þnh tû gi¸ mua b¸n ngo¹i tÖ giao ngay kh«ng v­ît qu¸ 0,1% so víi tû gi¸ nµy. Qua tû gi¸ ¸p dông c¬ chÕ nµy, tû gi¸ giao dÞch b×nh qu©n mµ NHNN c«ng bè xoay quanh møc 13.888 VN§/1 USD cßn tû gi¸ mua b¸n thùc tÕ cña c¸c NHTM n»m trong kho¶ng 13.902 VN§/1USD (nghÜa lµ chØ t¨ng kho¶ng 0,1-0,3% so víi tr­íc ®©y). Riªng tû gi¸ cña thÞ tr­êng tù do sau khi cã ®ét biÕn t¨ng nhÑ (kho¶ng 0,3%) do yÕu tè t©m lý vµo nh÷ng ngµy ®Çu nay ®· trë vÒ møc cò. Chªnh lÖch gi÷a thÞ tr­êng tù do vµ thÞ tr­êng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng kh«ng ®¸ng kÓ (kho¶ng 0,1%). QuyÕt ®Þnh sè 65 cßn quy ®Þnh c¸c NHTM ®­îc phÐp t¨ng tèi ®a 0,58% cña tû gi¸ giao dÞch trÇn ®Ó x¸c ®Þnh tû gi¸ kú h¹n 1 th¸ng, nh­ng nay theo quy ®Þnh sè 289/2000/Q§-NHNN ngµy 30/08/2000, c¸c ng©n hµng chØ ®­îc phÐp t¨ng tèi ®a 0,2%. Nh­ vËy, c¸c ng©n hµng kh«ng lîi dông ®­îc chªnh lÖch gi÷a tû gi¸ giao ngay vµ cã kú h¹n cho cuéc c¹nh tranh mua b¸n ngo¹i tÖ. Nh­ng muèn gi¶i ph¸p nµy hiÖu qu¶ cÇn ph¶i cã nh÷ng quy ®Þnh kh¸c ®i kÌm. Ch­¬ng III Nh÷ng gi¶i ph¸p hoµn thiÖn chÝnh s¸ch vÒ tû gi¸ hèi ®o¸i I. Nh÷ng vÊn ®Ò tån t¹i trong viÖc ®iÒu chØnh TGH§ trong thêi gian qua. MÆc dï ®· lu«n ®­îc cè g¾ng hoµn thiÖn, nh­ng chÝnh s¸ch TGH§ ë ViÖt Nam cÇn ph¶i ®­îc th­êng xuyªn ®iÒu chØnh, ph¶i lu«n söa ®æi vµ bæ xung c¸c gi¶i ph¸p. NÕu kh«ng tiÕp tôc söa ®æi th× cã thÓ cã mét sè khã kh¨n nh­ sau: Thø nhÊt lµ t©m lý chê ®ãn ph¸ gi¸ VN§ vÉn lu«n th­êng trùc g¾n liÒn víi c¸ch tÝnh to¸n vµ c«ng bè tû gi¸ giao dÞch b×nh qu©n cña NHNN khiÕn tû gi¸ thùc tÕ cña thÞ tr­êng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng lu«ng cã xu h­íng t¨ng thªm víi møc ®­îc phÐp lµ 0,1% t¹o thµnh cÊp sè luü thõa liªn tôc cña hÖ sè 1,001 lµ kh¸ lín. §Ó tr¸nh xu h­íng nµy, NHNN ph¶i th­êng xuyªn sö dông dù tr÷ ngo¹i tÖ can thiÖp nh»m kiÓm so¸t tû gi¸ giao dÞch thùc tÕ cña thÞ tr­êng liªn ng©n hµng, NHNN ph¶i trùc diÖn chÞu ¸p lùc thÞ tr­êng khi cung-cÇu ngo¹i tÖ c¨ng th¼ng, mµ kh¶ n¨ng dù tr÷ ngo¹i tÖ rÊt máng. Do thÞ tr­êng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng ch­a ph¸t triÓn hoµn h¶o, ch­a ph¶n ¸nh ®­îc toµn bé cung-cÇu ngo¹i tÖ cña ®Êt n­íc nªn b¶n th©n liÒu l­îng dù tr÷ bá ra ®Ó can thiÖp hÕt søc h¹n hÑp cña NHNN nh»m kiÓm so¸t dao ®éng cña tû gi¸ còng chØ cã t¸c dông trong ph¹m vi h¹n hÑp t­¬ng øng. Theo ®ã, xÐt c¶ vÒ møc ®é lÉn quy m« vËn hµnh th× c¬ chÕ ®iÒu hµnh míi vÉn cã ®é cøng nh¾c kh¸ cao. Do c¸c khã kh¨n trªn, viÖc c«ng bè tû gi¸ b×nh qu©n cña NHNN sím muén ph¶i quay trë lai møc æn ®Þnh chñ quan theo h­íng cè ®Þnh vµ gi¶m dÇn (kh«ng kh¸c víi c¸ch tÝnh to¸n vµ c«ng bè tû gi¸ danh nghÜa). VÒ b¶n th©n viÖc bá mÆc tû gi¸ danh nghÜa vµo nh÷ng lóc thÞ tr­êng biÕn ®éng phøc t¹p th× chÝnh NHNN sÏ mÊt quyÒn chñ ®éng kiÓm so¸t tû gi¸ thùc tÕ. CÇu ngo¹i tÖ theo h×nh thøc giao dÞch kú h¹n sÏ gia t¨ng m¹nh do tû lÖ % céng thªm vµo møc trÇn tû gi¸ giao ngay xÐt ra lµ kh¸ cao (néi dung quyÕt ®Þnh sè 65). §©y còng lµ mét trong nh÷ng ¸p lùc ®èi víi tû gi¸. ViÖc bá h¼n Ên ®Þnh TGH§ danh nghÜa sÏ ®­a ®Õn khã kh¨n nhÊt ®Þnh trong dù b¸o mét sè c©n ®èi lín cña nÒn kinh tÕ nh­: c¸n c©n vay tr¶ nî n­íc ngoµi, c¸n c©n thanh to¸n v·ng lai, tæng cung, tæng cÇu tiÒn tÖ cña nÒn kinh tÕ, thu chi ng©n s¸ch... §Æc biÖt sÏ khã tÝnh to¸n c¸c møc l·i suÊt danh nghÜa trong khi chÝnh s¸ch l·i suÊt rÊt cÇn æn ®Þnh lóc nµy ®Ó khuyÕn khÝch ®Çu t­. HiÖn nay, cã nhiÒu quan ®iÓm tr¸i ng­îc nhau trong ®iÒu hµnh TGH§ vµ qu¶n lý ngo¹i hèi. * Cã quan ®iÓm cho r»ng, ph¶i b»ng mäi biÖn ph¸p ®Ó æn ®Þnh tû gi¸, thËm chÝ "®«ng cøng” ®Ó t¹o ®éng lùc cho sù æn ®Þnh kinh tÕ, gi¶m rñi ro cho c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, t¹o søc hÊp dÉn thu hót c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi, khuyÕn khÝch nhËp khÈu m¸y mãc, thiÕt bÞ vµ c¸c c«ng nghÖ tiªn tiÕn phôc vô cho sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, tr¸nh nguy c¬ tôt hËu. §ång néi tÖ m¹nh chÝnh lµ mét ®iÒu kiÖn cho mét nÒn kinh tÕ v÷ng m¹nh, t¨ng tr­ëng n¨ng ®éng. * Cã quan ®iÓm l¹i phñ nhËn hoµn toµn quan ®iÓm trªn, cho r»ng trong ®iÒu kiÖn ®ång USD ®ang lªn gi¸ so víi c¸c ®ång kh¸c, nÕu chóng ta gi÷ cè ®Þnh VND th× sÏ lµm cho hµng ho¸ vµ dÞch vô s¶n xuÊt trong n­íc sÏ cã gi¸ cao t­¬ng ®èi so víi c¸c n­íc trong khu vùc, kÐo theo mét m«i tr­êng ®Çu t­ kÐm hÊp dÉn. Do vËy, nhÊt thiÕt ph¶i ph¸ gi¸ VN§ ë møc cao h¬n c¸c n­íc khu vùc ®· lµm. II. C¸c gi¶i ph¸p ®Ó hoµn thiÖn chÝnh s¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i. NÒn kinh tÕ cña n­íc ta trong giai ®o¹n hiÖn nay vÉn lµ nÒn kinh tÕ trong thêi kú qu¸ ®é ®i lªn CNXH, chÝnh v× vËy chóng ta cµng cÇn ph¶i ph¸t triÓn kinh tÕ æn ®Þnh, v÷ng ch¾c víi mét c¬ chÕ tû gi¸ linh ho¹t, kh«ng cøng nh¾c ®Ó cã thÓ chèng ®èi ®­îc c¸c t¸c ®éng tiªu cùc tõ phÝa thÞ tr­êng do ¶nh h­ëng c¬ chÕ tû gi¸. HiÖn nay, nÒn kinh tÕ cña ViÖt Nam t­¬ng ®èi æn ®Þnh, béi chi ng©n s¸ch cã thÓ kiÓm so¸t ®­îc, nh­ng nî n­íc ngoµi còng kh¸ cao: nî c¸c quèc gia kh¸c, nî c¸c tæ chøc quèc tÕ nh­ IMF, WB víi tæng sè nî lµ kho¶ng h¬n 20 tû ®«la. NÕu tû gi¸ thay ®æi, cô thÓ lµ nÕu ®ång ®«la t¨ng gi¸ th× g¸nh nÆng vÒ nî ngµy cµng trë nªn nghiªm träng, nh­ng xuÊt khÈu t¨ng. Ng­îc l¹i, nÕu ®ång néi tÖ t¨ng gi¸ th× cã thÓ sÏ ¶nh h­ëng ®Õn xuÊt khÈu, lµm gi¶m søc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng quèc tÕ, nh­ vËy ph¶i t×m ®­îc mét c¬ chÕ tû gi¸ phï hîp ®Ó cã thÓ dung hoµ ®­îc c¸c m©u thuÉn trªn. §Ó qu¶n lý ngo¹i hèi vµ TGH§ chÝnh phñ cã thÓ thi hµnh, ¸p dông nhiÒu biÖn ph¸p kh¸c nhau, tuy nhiªn trong khu«n khæ ®Ò ¸n nµy, em cã thÓ ®­a ra mét sè ®Ò nghÞ vÒ viÖc qu¶n lý ®ã nh­ sau: 1. NHTW ph¶i cã mét l­îng d÷ tr÷ ngo¹i tÖ ®ñ lín . §©y lµ gi¶i ph¸p mµ tr­íc ®©y chóng ta còng ®· quan t©m nh­ng do trong thêi gian tr­íc ®©y tû gi¸ do NHNN c«ng bè, cßn mang nÆng tÝnh chÊt hµnh chÝnh cho nªn nã t¸c ®éng ®Õn cung cÇu nhiÒu h¬n t¸c ®éng cña cung cÇu ®èi víi nã. Trong thêi kú nµy cung cÇu cã thÓ thay ®æi song tû gi¸ vÉn cã thÓ gi÷ nguyªn nh­ cò (nÕu NHTW thÊy nh­ vËy lµ cÇn thiÕt). V× thÕ, cã nh÷ng lóc l­îng dù tr÷ ngo¹i tÖ cña ta rÊt máng nh­ng tû gi¸ danh nghÜa vÉn kh«ng hÒ thay ®æi. Trong c¬ chÕ tû gi¸ míi th× mäi vÊn ®Ò l¹i kh«ng ph¶i lµ nh­ vËy, khi cung cÇu ngo¹i tÖ thay ®æi th× tû gi¸ trªn thÞ tr­êng sÏ thay ®æi theo, nÕu NHTW muèn gi÷ tû gi¸ æn ®Þnh th× cÇn ph¶i cè ®Þnh tû gi¸, nh­ng vÊn ®Ò cè ®Þnh tû gi¸ cã rÊt nhiÒu ¶nh h­ëng ®Õn nÒn kinh tÕ vµ trong hoµn c¶nh b©y giê còng kh«ng thÓ lµm nh­ vËy, v× thÕ cÇn ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p b¶o ®¶m cho kh¶ n¨ng cã thÓ cøu ®­îc tû gi¸ cña NHTW khi cã biÕn ®éng trªn thÞ tr­êng. §Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy NHNN cã thÓ sö dông c¸c biÖn ph¸p hµnh chÝnh t¸c ®éng ®Õn viÖc mua b¸n ngo¹i tÖ trªn thÞ tr­êng, chÝnh phñ nªn cÊm viÖc mua b¸n ngo¹i tÖ tù do, buéc c¸c nhµ xuÊt khÈu ph¶i b¸n hÕt ngo¹i tÖ thu ®­îc cho nhµ n­íc (trõ nh÷ng kho¶n dµnh cho chi tiªu hîp lý) vµ khi cã nhu cÇu nhËp khÈu th× cã thÓ mua l¹i. Nh÷ng qu¶n lý hµnh chÝnh nµy th­êng cã hiÖu lùc tøc thêi nh­ng còng ®Ó l¹i nh÷ng hËu qu¶ nghiªm träng v× sù khã kh¨n trong mua b¸n ngo¹i tÖ cã thÓ dÉn ®Õn sù kÐm l­u ®éng cña nÒn kinh tÕ vµ cã thÓ ®Èy nÒn kinh tÕ vµo t×nh tr¹ng tåi tÖ v× nã lµm cho c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi c¶m thÊy rñi ro cao trong ®ång vèn bá ra, m«i tr­êng ®Çu t­ trong n­íc kÐm hÊp dÉn, v× thÕ ®©y chØ lµ biÖn ph¸p tøc thêi. NHNN còng cã thÓ sö dông c¸ch thø hai lµ mua b¸n ngo¹i tÖ trªn thÞ tr­êng më mét c¸ch liªn tôc ®Ó lµm cho cÇu kh«ng t¨ng lªn mét c¸ch ®ét ngét ¶nh h­ëng ®Õn tû gi¸. 2. CÇn ph¶i ®iÒu chØnh mèi quan hÖ gi÷a tû gi¸ vµ l·i suÊt. Gi÷a l·i suÊt vµ tû gi¸ lu«n cã mèi quan hÖ rÊt mËt thiÕt víi nhau vµ quan träng h¬n lµ sù chªnh lÖch vÒ l·i suÊt gi÷a viÖc göi b»ng ngo¹i tÖ vµ göi b»ng ngo¹i tÖ. NÕu l·i suÊt tiÒn göi ngo¹i tÖ cao h¬n göi b»ng néi tÖ th× cÇu ngo¹i tÖ sÏ t¨ng vµ kÐo theo sù gi¶m gi¸ cña ®ång néi tÖ vµ ng­îc l¹i. 3. Ph¶i cã sù qu¶n lý ®èi víi hµng ho¸ trong n­íc.ss §iÒu tiÕt gi¸ c¶ cña hµng ho¸ trong n­íc, khuyÕn khÝch ng­êi ViÖt Nam dïng hµng ViÖt Nam, qu¶n lý chÆt chÏ nguån hµng s¶n xuÊt trong n­íc cho phï hîp víi yªu cÇu cña nguêi tiªu dïng, gióp ®ì qu¶ng c¸o vµ khuyÕn khÝch c¸c dÞch vô sau b¸n vµ sÏ lµm cho ®ång ViÖt Nam t¨ng gi¸ khi hµng trong n­íc vÉn b¸n ®­îc. MÆt kh¸c, Nhµ n­íc cã thÓ gióp ®ì b»ng c¸ch tÝch cùc tiÕp cËn vµ ®æi míi c«ng nghÖ, kü thuËt phï hîp víi môc tiªu c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. §iÒu chØnh chÝnh s¸ch thuÕ quan vµ phi thuÕ quan mét c¸ch hîp lý nh»m b¶o hé s¶n xuÊt trong n­íc, tiÕn tíi thùc hiÖn cam kÕt xo¸ bá hµng rµo thuÕ quan. ChÝnh s¸ch b¶o hé nhËp khÈu b»ng c¸ch t¨ng c¸c møc thuÕ nhËp khÈu, hoÆc dïng h¹n ng¹ch, d¸n tem ®Ó cã thÓ qu¶n lý ®­îc nhËp khÈu víi c¸c mÆt hµng xa xØ hoÆc c¸c mÆt hµng mµ chóng ta ®· s¶n xuÊt ®­îc, viÖc nµy sÏ lµm t¨ng møc gi¸ c¶ cña hµng nhËp khÈu t­¬ng ®èi so víi hµng néi ®Þa. 4. Khèng chÕ møc l¹m ph¸t trong n­íc. L¹m ph¸t lµ nh©n tè ¶nh h­ëng cïng chiÒu ®Õn TGH§ danh nghÜa cña ®ång néi tÖ. L¹m ph¸t cao lµm gia t¨ng l·i suÊt t­¬ng ®èi cña tiÒn göi b»ng néi tÖ so víi ®ång ngo¹i tÖ kÐo theo sù gi¶m gi¸ cña ®ång néi tÖ, tøc lµ l¹m ph¸t cã t¸c ®éng ng­îc chiÒu víi gi¸ trÞ cña ®ång b¶n tÖ. Ngoµi nh÷ng ¶nh h­ëng trùc tiÕp th× l¹m ph¸t cßn cã ¶nh h­ëng gi¸n tiÕp ®Õn thÞ tr­êng ngo¹i hèi. Do vËy, muèn qu¶n lý ®­îc thÞ tr­êng ngo¹i hèi vµ ®iÒu tiÕt TGH§ theo mét môc tiªu nhÊt ®Þnh th× ChÝnh phñ cÇn khèng chÕ ®­îc tû lÖ l¹m ph¸t mét c¸ch hîp lý. NÕu kh«ng khèng chÕ ®­îc l¹m ph¸t mét c¸ch hîp lý th× diÔn biÕn trªn thÞ tr­êng ngo¹i hèi vµ TGH§ lµ khã cã thÓ kiÓm so¸t ®­îc dÉn ®Õn nh÷ng biÕn ®éng ngoµi mong muèn. 5. C¬ chÕ qu¶n lý ngo¹i hèi cÇn ®­îc hoµn chØnh h¬n . ChÝnh phñ cÇn ph¶i t¨ng c­êng vai trß cña m×nh trªn thÞ tr­êng ngo¹i hèi ®Ó cã thÓ cã nh÷ng xö lý kÞp thêi khi cã nh÷ng biÕn ®éng trªn thÞ tr­êng, b»ng viÖc dù tr÷ ngo¹i hèi chÝnh phñ cã thÓ ®iÒu tiÕt tû gi¸ trªn thÞ tr­êng, quan t©m ®Õn qu¶n lý thÞ tr­êng, ®Õn nh÷ng viÖc mua b¸n ngo¹i tÖ bÊt hîp ph¸p,tÊt c¶ c¸c nhu cÇu hîp lý vÒ ngo¹i tÖ cÇn ph¶i ®­îc ®¸p øng ®Çy ®ñ. KÕt luËn Xu h­íng ngµy nay lµ sù héi nhËp vµ ph¸t triÓn, khu vùc ho¸, toµn cÇu hãa, nÒn kinh tÕ mçi n­íc kh«ng cßn ë trong ph¹m vi mét quèc gia mµ ®· më réng quan hÖ víi c¸c n­íc trªn thÕ giíi. Sù ph¸t triÓn cña hÖ thèng th­¬ng m¹i quèc tÕ vµ c¸c quan hÖ nh­ : tÝn dông, ®Çu t­ quèc tÕ vµ th­¬ng m¹i quèc tÕ... ®ßi hái ph¶i cã sù trao ®æi tiÒn tÖ gi÷a c¸c n­íc. ViÖc trao ®æi nµy ®­îc th«ng qua chÕ ®é tû gi¸. Nh­ vËy, TGH§ lµ mét trong nh÷ng nh©n tè quan träng cña chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ. Trong kinh doanh, TGH§ ®­îc sö dông ®Ó mua b¸n vµ thu ®æi ngo¹i tÖ, ®©y lµ mét nghiÖp vô ®em l¹i thu nhËp tµi chÝnh ®øng thø hai sau ho¹t ®éng tÝn dông, ®­îc c¸c tæ chøc tÝn dông rÊt chó träng sö dông trong c¹nh tranh vµ lµm t¨ng lîi nhuËn. Møc ®é sö dông c«ng cô tû gi¸ cña c¸c tæ chøc tÝn dông vµ qu¸ tr×nh diÔn biÕn tû gi¸ trong giao dÞch gi÷a tæ chøc tÝn dông vµ kh¸ch hµng phô thuéc vµo chÝnh s¸ch tû gi¸ vµ c¬ chÕ qu¶n lý ngo¹i hèi cña NHNN trong tõng thêi kú. ViÖc linh ho¹t sö dông c«ng cô tû gi¸ chØ diÔn ra ®èi víi c¸c tæ chøc tÝn dông ®­îc phÐp kinh doanh ngo¹i tÖ, tËp trung vµo c¸c NHTM, ng©n hµng quèc doanh vµ ng©n hµng liªn doanh. Trong thêi kú ®æi míi, ViÖt Nam ¸p dông chÝnh s¸ch tû gi¸ linh ho¹t cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc lµ phï hîp vµ ®· gÆt h¸i ®­îc nh÷ng thµnh c«ng nhÊt ®Þnh, ®Æc biÖt trong lÜnh vùc æn ®Þnh thÞ tr­êng ngo¹i tÖ, gãp phÇn tÝch cùc vµo nh÷ng thµnh tùu chung cña nÒn kinh tÕ. ChÝnh s¸ch tû gi¸ ®­îc h×nh thµnh trªn quan hÖ cung-cÇu, ®· tõng b­íc theo s¸t thùc tÕ vµ trë nªn kh¸ch quan h¬n, linh ho¹t h¬n, gãp phÇn t¨ng c­êng sù hßa nhËp cña nÒn kinh tÕ n­íc ta vµo céng ®ång kinh tÕ thÕ giíi. Nh­ vËy, tÇm quan träng cña TGH§ lµ kh«ng ai cã thÓ phñ nhËn ®­îc nh­ng nã còng lµ vÊn ®Ò hÕt søc phøc t¹p. Ngµy nay, tû gi¸ trë thµnh mét vò khÝ hÕt søc lîi h¹i trong cuéc chiÕn tranh hÕt søc khèc liÖt trªn thÕ giíi, nhÊt lµ gi÷a Mü-NhËt-T©y ¢u. ë ViÖt Nam, tõ khi chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, më cöa héi nhËp víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi, tû gi¸ còng lµ vÊn ®Ò hÕt søc nãng báng vµ ®­îc nhiÒu ng­êi quan t©m. Bªn c¹nh ®ã, chÝnh s¸ch tû gi¸ vÉn cßn nh÷ng nh­îc ®iÓm tån t¹i cÇn kh¾c phôc. Tr­íc hÕt ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p ®iÒu hµnh tû gi¸ thÝch hîp tõ phÝa NHNN: cÇn duy tr× vµ t¨ng dÇn l­u l­îng giao dÞch ngo¹i tÖ trªn thÞ tr­êng liªn ng©n hµng nh»m gi¶m thiÓu tèi ®a bÊt cø sù c¨ng th¼ng nµo vÒ ngo¹i tÖ gi÷a c¸c lùc l­îng tham gia thÞ tr­êng vµ b¶o toµn liªn tôc quü dù tr÷ can thiÖp thÞ tr­êng cña NHNN, më réng vµ ®a d¹ng ho¸ h¬n n÷a c¸c h×nh thøc tham gia giao dÞch trªn thÞ tr­êng ngo¹i tÖ, ®iÒu chØnh l¹i hîp lý c¸c møc giíi h¹n trÇn, tû lÖ t¨ng thªm giao dÞch kú h¹n trªn c¬ së quan hÖ cung cÇu thùc tÕ vµ xu h­íng ¸p dông h×nh thøc giao dÞch ngo¹i tÖ cã lîi vÒ mÆt chÝnh s¸ch, kiªn quyÕt duy tr× møc tû gi¸ tèi ®a cho phÐp, kiÓm so¸t, ¸p dông nh÷ng h×nh ph¹t nÆng trong tr­êng hîp vi ph¹m. B¶n th©n møc giíi h¹n trÇn tû gi¸ giao dÞch cho phÐp kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i Ên ®Þnh mét c¸ch cøng nh¾c mµ ph¶i tuú thuéc h¬n vµo ®éng th¸i cña thÞ tr­êng. Trong nÒn kinh tÕ më cöa nh­ ë n­íc ta hiÖn nay, tån t¹i v« sè c¸c quan hÖ t­¬ng hç, t¸c ®éng qua l¹i lÉn nhau. Thay ®æi mét nh©n tè sÏ kÐo theo sù thay ®æi hµng lo¹t c¸c nh©n tè kh¸c. Do ®ã mçi giai ®o¹n kh¸c nhau, ChÝnh phñ cã thÓ ®Ò ra nh÷ng chÝnh s¸ch hîp lý kh¸c nhau vµ c¸c quy ®Þnh kh¸c nhau vÒ qu¶n lý ngo¹i hèi. Tuy nhiªn, trong giai ®o¹n nµo còng cã nh÷ng yÕu tè c¬ b¶n xuyªn suèt, cÇn ph¶i n¾m b¾t ®­îc nh÷ng yÕu tè ®ã ®Ó ®Ò ra ®­îc nh÷ng quyÕt ®Þnh phï hîp nhÊt. Trªn c¬ së ®ã, Nhµ n­íc cã thÓ kiÓm so¸t ®­îc c¸c luång di chuyÓn ngo¹i tÖ, thu hót ngo¹i tÖ lµm t¨ng nguån dù tr÷, æn ®Þnh tû gi¸ vµ thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch tiÒn tÖ quèc gia. Môc lôc Trang Lêi nãi ®Çu Ch­¬ng I. Tæng quan chung vÒ hÖ thèng tû gi¸ hèi ®o¸i 2 I.Tû gi¸ hèi ®o¸i 2 1. Kh¸i niÖm 2 2. C¸c lo¹i tû gi¸ hèi ®o¸i 3 3. Ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh tû gi¸ hèi ®o¸i 5 4. C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn qu¸ tr×nh h×nh thµnh tû gi¸ 11 5. C¸c ph­¬ng ph¸p chñ yÕu ®iÒu chØnh tû gi¸ 12 II. C¸c hÖ thèng tû gi¸ 15 ChÕ ®é tû gi¸ cè ®Þnh 16 ChÕ ®é tû gi¸ Bretton Woods 17 ChÕ ®é tû gi¸ th¶ næi hoµn toµn 18 Sù can thiÖp cña nhµ n­íc vµo hÖ thèng tû gi¸ hèi ®o¸i 21 Ch­¬ng II. HÖ thèng tû gi¸ hèi ®o¸i ë ViÖt Nam 25 I. S¬ l­îc vÒ hÖ thèng tû gi¸ hèi ®o¸i ë VN tõ 1955 ®Õn nay 25 II. VÊn ®Ò tû gi¸ hiÖn nay 32 Ch­¬ng III. Nh÷ng gi¶i ph¸p hoµn thiÖn chÝnh s¸ch vÒ TGH§ 34 I. Nh÷ng vËn ®éng trong viÖc ®iÒu chØnh TGH§ trong thêi gian qua 34 II. C¸c gi¶i ph¸p ®Ó hoµn thiÖn chÝnh s¸ch TGH§ 35 Ng©n hµng trung ­¬ng ph¶i cã mét l­îng dù tr÷ ngo¹i tÖ ®ñ lín 36 CÇn ph¶i ®iÒu chØnh mèi quan hÖ gi÷a tû gi¸ vµ l·i suÊt 37 Ph¶i cã sù qu¶n lý ®èi víi hµng ho¸ trong n­íc 37 Khèng chÕ møc l¹m ph¸t trong n­íc 37 C¬ chÕ qu¶n lý ngo¹i hèi cÇn ®­îc hoµn chØnh h¬n 38 KÕt luËn 38 Tµi liÖu tham kh¶o C¸c quan ®iÓm vÒ chÝnh s¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i Richard C. Barth ChorngH. Wong C¸c vÊn ®Ò chung vÒ tû gi¸ hèi ®o¸i Gi¸o tr×nh kinh tÕ vÜ m« §H-KTQD Kinh tÕ häc DAVID BEGG T¹p chÝ tµi chÝnh, t¹p chÝ ng©n hµng §H-KTQD TiÒn tÖ, ng©n hµng vµ thÞ tr­êng tµi chÝnh F.S.MISHKIN Tû gi¸ hèi ®o¸i-ph­¬ng ph¸p tiÕp cËn vµ ®iÒu chØnh Thanh to¸n vµ tÝn dông quèc tÕ §H-KTQD