Đề án Thanh tra, giám sát của ngân hàng trung ương đối với các ngân hàng thương mại
Một hệ thống ngân hàng hoạt động tốt phụ thuộc một phần vào sự điều khiển của Ngân Hàng Trung Ương (NHTW) hay nói một cách khác rộng hơn là phụ thuộc vào sự tín nhiệm của khách hàng - đó là số tiền gửi của anh ta được cất giữ một cách tốt nhất và nhanh chóng được rút tiền ra khi cần thiết.Trách nhiệm chính của các ngân hàng là phải cư xử như những công dân tốt trong kinh doanh:dù khả năng sinh lời vẫn được coi là mối quan tâm chính, nhưng đôi khi phải gác điều này lại để ưu tiên cho những nguyên tắc đạo đức có tính đến lợi ích của những người khác – những khách hàng của ngân hàng. Để hệ thống ngân hàng hoạt động theo đúng định hướng, chínhsách, pháp luật, giữ gìn kỉ cương, trật tự trong quản lý, thanh tra giám sát của NHTW là một công cụ quan trọng để thực hiện sự quản lý Nhà nước trong lĩnh vực hoạt động ngân hàng. Thanh tra Ngân hàng Nhà nước là thanh tra nhà nước chuyên ngành về ngân hàng,được tổ chức thành một hệ thống thuộc bộ máy của Ngân hàng Nhà nước.Thanh tra ngân hàng có nhiệm vụ quan trọng là thanh tra, giám sát việc tổ chức thực hiện các cơ chế chính sách tiền tệ về hoạt động ngân hàng của các tổ chức tín dụng và các tổ chức khác có hoạt động ngân hàng,nhằm duy trì sự ổn định của giá trị đồng tiền,góp phần đảm bảo an toàn hoạt động ngân hàng và hệ thống các tổ chức tín dụng, đảm bảo an toàn tài sản của khách hàng, thúc đẩy sự phát triển kinh tế-xã hội theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Thanh tra giám sát của Ngân hàng Nhà nước đối với các ngân hàng thương mại là một vấn đề quan trọng nhằm góp phần đảm bảo an toàn hệ thống các tổ chức tín dụng, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền, phục vụ việc thực hiện chính sách tiền tệ quốc gia. Do vậy, với lượng kiến thức còn hạn hẹp nên trong phạm vi bài tiểu luận này em chỉ đề cập đến một số vấn đề chung nhất,cơ bản nhất về thanh tra ngân hàng đối vớicác ngân hàng thương mại và một số giải pháp nhằm khắc phục những tồn tại, hạn chế trong công tác thanh tra của Ngân hàng Nhà nước hiện nay. Tuy nhiên, mặc dù có nhiều cố gắng trong quá trình viết song không thể tránh khỏi những sai sót, rất mong được sự đóng góp ý kiến từ các Thầy Cô. Em xin chân thành cảm ơn cô Vũ Thị Lợi đã tận tình giúp đỡ em hoàn thiện đề án này. Lời nói đầu Phần I : Lý luận chung về thanh tra,giám sát của NHTƯ đối với các NHTM quốc doanh. 1.Tầm quan trọng của hoạt động thanh tra đối với các NHTM 2.Nội dung hoạt đông thanh tra của NHTƯ đối với các NHTM 3.Phương thức thanh tra của NHTƯ đối với các NHTM Phần II :Thực trạng hoạt động của thanh tra NHNN Việt nam trong thời gian qua 1.Thực trạng về tổ chức và hoạt động của thanh tra NHNN đối với các NHTM quốc doanh 2.Kết quả thanh tra,giám sát của NHTƯ đối với các NHTM quốc doanh 3.Những hạn chế trong công tác thanh tra của NHNN đối với các NHTM quốc doanh 4.Nguyên nhân của những hạn chế trong công tác tranh tra của NHTƯ đối với các NHTM quốc doanh Phần III:Một số giải pháp nhằm tăng cường hiệu lực của thanh tra NHNN Việt Nam đối với các NHTM quốc doanh I/.Một số giải pháp chung mang tính xuyên suốt toàn bộ hoạt động của hệ thống thanh tra ngân hàng II/.Đổi mới nội dung và phương pháp thanh tra của NHNN đối với các NHTM quốc doanh 1.Đổi mới và hoàn thiện phương thức giám sát từ xa 2.Đổi mới và hoàn thiện phương thức thanh tra tại chỗ Kết luận
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề án Thanh tra, giám sát của ngân hàng trung ương đối với các ngân hàng thương mại, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Lêi nãi ®Çu.
Mét hÖ thèng ng©n hµng ho¹t ®éng tèt phô thuéc mét phÇn vµo sù ®iÒu khiÓn cña Ng©n Hµng Trung ¦¬ng (NHTW) hay nãi mét c¸ch kh¸c réng h¬n lµ phô thuéc vµo sù tÝn nhiÖm cña kh¸ch hµng - ®ã lµ sè tiÒn göi cña anh ta ®îc cÊt gi÷ mét c¸ch tèt nhÊt vµ nhanh chãng ®îc rót tiÒn ra khi cÇn thiÕt.Tr¸ch nhiÖm chÝnh cña c¸c ng©n hµng lµ ph¶i c xö nh nh÷ng c«ng d©n tèt trong kinh doanh:dï kh¶ n¨ng sinh lêi vÉn ®îc coi lµ mèi quan t©m chÝnh, nhng ®«i khi ph¶i g¸c ®iÒu nµy l¹i ®Ó u tiªn cho nh÷ng nguyªn t¾c ®¹o ®øc cã tÝnh ®Õn lîi Ých cña nh÷ng ngêi kh¸c – nh÷ng kh¸ch hµng cña ng©n hµng.
§Ó hÖ thèng ng©n hµng ho¹t ®éng theo ®óng ®Þnh híng, chÝnhs¸ch, ph¸p luËt, gi÷ g×n kØ c¬ng, trËt tù trong qu¶n lý, thanh tra gi¸m s¸t cña NHTW lµ mét c«ng cô quan träng ®Ó thùc hiÖn sù qu¶n lý Nhµ níc trong lÜnh vùc ho¹t ®éng ng©n hµng.
Thanh tra Ng©n hµng Nhµ níc lµ thanh tra nhµ níc chuyªn ngµnh vÒ ng©n hµng,®îc tæ chøc thµnh mét hÖ thèng thuéc bé m¸y cña Ng©n hµng Nhµ níc.Thanh tra ng©n hµng cã nhiÖm vô quan träng lµ thanh tra, gi¸m s¸t viÖc tæ chøc thùc hiÖn c¸c c¬ chÕ chÝnh s¸ch tiÒn tÖ vÒ ho¹t ®éng ng©n hµng cña c¸c tæ chøc tÝn dông vµ c¸c tæ chøc kh¸c cã ho¹t ®éng ng©n hµng,nh»m duy tr× sù æn ®Þnh cña gi¸ trÞ ®ång tiÒn,gãp phÇn ®¶m b¶o an toµn ho¹t ®éng ng©n hµng vµ hÖ thèng c¸c tæ chøc tÝn dông, ®¶m b¶o an toµn tµi s¶n cña kh¸ch hµng, thóc ®Èy sù ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa.
Thanh tra gi¸m s¸t cña Ng©n hµng Nhµ níc ®èi víi c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i lµ mét vÊn ®Ò quan träng nh»m gãp phÇn ®¶m b¶o an toµn hÖ thèng c¸c tæ chøc tÝn dông, b¶o vÖ quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña ngêi göi tiÒn, phôc vô viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch tiÒn tÖ quèc gia. Do vËy, víi lîng kiÕn thøc cßn h¹n hÑp nªn trong ph¹m vi bµi tiÓu luËn nµy em chØ ®Ò cËp ®Õn mét sè vÊn ®Ò chung nhÊt,c¬ b¶n nhÊt vÒ thanh tra ng©n hµng ®èi víic¸c ng©n hµng th¬ng m¹i vµ mét sè gi¶i ph¸p nh»m kh¾c phôc nh÷ng tån t¹i, h¹n chÕ trong c«ng t¸c thanh tra cña Ng©n hµng Nhµ níc hiÖn nay.
Tuy nhiªn, mÆc dï cã nhiÒu cè g¾ng trong qu¸ tr×nh viÕt song kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng sai sãt, rÊt mong ®îc sù ®ãng gãp ý kiÕn tõ c¸c ThÇy C«. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n c« Vò ThÞ Lîi ®· tËn t×nh gióp ®ì em hoµn thiÖn ®Ò ¸n nµy.
Sinh viªn
§µo B¶o S¬n
PhÇn i.
Lý luËn chung vÒ thanh tra,gi¸m s¸t cña ng©n hµng trung ¬ng ®èi víi c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i.
1.TÇm quan träng cña ho¹t ®éng thanh tra ®èi víi c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh:
Thanh tra lµ mét ph¹m trï lÞch sö, nã g¾n liÒn víi Nhµ níc vµ lµ c«ng cô phôc vô cho giai cÊp thèng trÞ x· héi, lÞch sö ph¸t triÓn cña x· héi loµi ngêi ®· chøng minh ®iÒu ®ã. Tuy tªn gäi vµ h×nh thøc tæ chøc cã thÓ kh¸c nhau nhng thanh tra ®Òu lµ c«ng cô cña c¬ quan qu¶n lý Nhµ níc,lµ ph¬ng thøc ®¶m b¶o ph¸p chÕ, t¨ng cêng kØ luËt trong qu¶n lý Nhµ níc vµ thùc hiÖn quyÒn d©n chñ.
Ho¹t ®éng thanh tra kh«ng ph¶i lµ ho¹t ®éng trùc tiÕp chØ huy, qu¶n lý ®iÒu hµnh, kh«ng ph¶i lµ ho¹t ®éng cña c¬ quan chuyªn m«n trong bé m¸y qu¶n lý Nhµ níc mµ lµ ho¹t ®éng ®¶m b¶o thùc hiÖn chÝnh s¸ch,ph¸p luËt, gi÷ g×n kØ c¬ng,trËt tù trong qu¶n lý. Do vËy thanh tra cã vai trß ®Æc biÖt quan träng trong toµn bé c¸c ho¹t ®éng cña Nhµ níc.
§èi víi ho¹t ®éng kinh doanh ng©n hµng,®ã lµ mét ngµnh kinh doanh ®Æc thï trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng,ho¹t ®éng cña ng©n hµng cã ¶nh hëng rÊt lín ®Õn c¸c lÜnh vùc kh¸c trong ho¹t ®éng cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. Bëi do ng©n hµng lµ chiÕc cÇu nèigi÷a ngêi göi tiÒn vµ ngêi cÇn vay vèn, quan hÖ ®ã rÊt quan träng vµ g¾n bã chÆt chÏ víi nhau.
XÐt vÒ ph¬ng diÖn tµi chÝnh quèc gia,ng©n hµng chÝnh lµ mét kh©u träng yÕu.V× vËy, khi mét ng©n hµng mÊt æn ®Þnh sÏ ¶nh hëng ®Õn c¸c kh©u kh¸c trong toµn bé hÖ thèng tµi chÝnh.
XÐt vÒ ph¬ng diÖn kinh doanh, ho¹t ®éng ng©n hµng cã nh÷ng ®Æc thï riªng biÖt, kh¸c h¼n c¸c ngµnh nghÒ kh¸c v× ®ã lµ ho¹t ®éng chøa nhiÒu rñi ro nhÊt.C¸c ng©n hµng muèn kinh doanh ph¶i cã vèn, mµ vèn chñ yÕu trong c¸c ng©n hµng lµ vèn huy ®éng ®Ó cho vay,nÕu ngêi ®i vay kh«ng hoµn tr¶ ®îc nî th× ng©n hµng sÏ gÆp nhiÒu rñi ro vµ cã thÓ sÏ bÞ vì nî;khi mét ng©n hµng bÞ vì nî sÏ cã thÓ dÉn ®Õn sù ®æ vì cña c¶ hÖ thèng ng©n hµng.
ChÝnh v× lÏ ®ã mµ ho¹t ®éng thanh tra ng©n hµng rÊt quan träng, gãp phÇn ®¶m b¶o an toµn cho hÖ thèng c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i, ®ång thêi b¶o vÖ quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña ngêi göi tiÒn, phôc vô viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch tiÒn tÖ quèc gia.
2.Néi dung ho¹t ®éng thanh tra cña NHT¦ ®èi víi NHTM:
Néi dung thanh tra cña NHT¦ lµ thanh tra,kiÓm so¸t tÊt c¶ c¸c mÆt ho¹t ®éng cña NHTM.§ã lµ:
- KiÓm tra vµ cÊp giÊy phÐp ho¹t ®éng cho c¸c NHTM míi thµnh lËp.
-Thanh tra,kiÓm so¸t c¸c NHTM ®ang ho¹t ®éng; tËp trung chñ yÕu vµo nh÷ng néi dung sau:
+Vèn cña b¶n th©n c¸c ng©n hµng.
+ChÊt lîng tµi s¶n cã.
+N¨ng lùc qu¶n lý cña c¸n bé ng©n hµng.
+Kh¶ n¨ng sinh lêi.
+Kh¶ n¨ng thanh to¸n.
3.Ph¬ng thøc thanh tra cña NHT¦ ®èi víi NHTM:
a/.Ph¬ng thøc gi¸m s¸t tõ xa:
Kh¸i niÖm: Gi¸m s¸t tõ xa lµ ph¬ng thøc thanh tra sö dông th«ng tin trªn c¸c b¸o c¸o, nh»m ph©n tÝch ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc tÝn dông ®Ó ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p xö lý khi cÇn thiÕt.
Gi¸m s¸t tõ xa cßn ®îc hiÓu lµ ph¬ng ph¸p mµ c¸n bé thanh tra ngåi t¹i trô së cña c¬ quan thanh tra tiÕp nhËn c¸c th«ng tin b¸o c¸o ®Ó ph©n tÝch ®¸nh gi¸ t×nh h×nh ®¬n vÞ ®îc thanh tra mét c¸ch thêng xuyªn vµ cã hÖ thèng. Gi¸m s¸t tõ xa lµ ph¬ng thøc ho¹t ®éng riªng cã cña thanh tra ng©n hµng.
Ph¬ng thøc gi¸m s¸t tõ xa ®îc dïng ®Ó bæ xung cho thanh tra t¹i chç nh»m kiÓm so¸t thêng xuyªn ë tÇm vÜ m« ho¹t ®éng cña NHTM vµ c¸c trung gian tµi chÝnh kh¸c.
Néi dung cña gi¸m s¸t tõ xa ®èi víi NHTM vµ c¸c tæ chøc tÝn dông gåm:
- Ph©n tÝch c©n ®èi nguån vèn vµ sö dông vèn.
- Ph©n tÝch t×nh h×nh nî qu¸ h¹n.
- Ph©n tÝch kh¶ n¨ng thanh to¸n.
- Ph©n tÝch t×nh h×nh thu chi tµi chÝnh.
- Th«ng b¸o nh÷ng vÊn ®Ò cÇn lu ý víi ®èi tîng gi¸m s¸t,kiÕn nghÞ nh÷n biÖn ph¸p kh¾c phôc.
- B¸o c¸o kÕt qu¶ cho ban l·nh ®¹o,göi cho bé phËn thanh tra t¹i chç ®Ó khai th¸c.
b/. Ph¬ng thøc thanh tra t¹i chç:
Kh¸i niÖm: Thanh tra t¹i chç lµ ph¬ng thøc thanh tra trùc tiÕp t¹i c¸c tæ chøc tÝn dông nh»m x¸c ®Þnh hiÖn tr¹ng c¸c ho¹t ®éng cô thÓ cña ®èi tîng thanh tra nh ®¸nh gi¸ sù tu©n thñ c¸c qui chÕ, ®¶m b¶o chÊt lîng tµi s¶n, an toµn vèn, chiÒu s©u cña c«ng t¸c qu¶n lÝ, kh¶ n¨ng thanh to¸n vµ kh¶ n¨ng sinh lêi.
Ph¬ng ph¸p thanh tra t¹i chç thêng ®îc tæ chøc thµnh ®oµn thanh tra cho mçi cuéc thanh tra t¹i mét ®¬n vÞ trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh. §oµn thanh tra thêng ®îc tæ chøc tõ 3 ®Õn 5 ngêi gåm 1 ®oµn trëng, 1 hoÆc 2 phã ®oµn…tham gia vµo ®oµn thanh tra. §oµn thanh tra ®îc sö dông céng t¸c viªn trong giíi h¹n qui ®Þnh.
Thanh tra t¹i chç cã thÓ ®îc tiÕn hµnh ®Þnh kú hoÆc ®ét xuÊt.
Néi dung cña thanh tra t¹i chç gåm:
*Thanh tra qu¶n trÞ ®iÒu hµnh.
*Thanh tra nguån vèn.
*Thanh tra chÊt lîng tÝn dông.
*Thanh tra nghiÖp vô b¶o l·nh.
*Thanh tra ho¹t ®éng kinh doanh ngo¹i tÖ.
*Thanh tra gãp vèn liªn doanh.
*Thanh tra nghiÖp vô tµi chÝnh kÕ to¸n…
Tuú thuéc vµo viÖc tæ chøc cña mçi lÇn thanh tra vµ yªu cÇu qu¶n lý mµ thanh tra Ng©n hµng Nhµ níc tiÕn hµnh thanh tra toµn diÖn hoÆc thanh tra theo chuyªn ®Ò vÒ ho¹t ®éng cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i.
PhÇn II.
Thùc tr¹ng ho¹t ®éng thanh tra cña Ng©n hµng Nhµ níc ViÖt nam trong thêi gian qua.
1.Thùc tr¹ng vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña thanh tra NHNN ®èi víi c¸c NHTM quèc doanh:
HÖ thèng thanh tra ng©n hµng ®îc x©y dùng ngay sau khi thµnh lËp Ng©n hµng Nhµ níc ViÖt nam. M« h×nh tæ chøc bé m¸y cña NHNN tõ trung ¬ng ®Õn c¸c chi nh¸nh tØnh, thµnh phè ®Òu cã tæ chøc thanh tra trùc thuéc, gäi chung lµ ban thanh tra ng©n hµng. Thêi kú nµy Thanh tra Ng©n hµng lµ thanh tra cña thñ trëng ®¬n vÞ, kh«ng n»m trong hÖ thèng Thanh tra Nhµ níc . Ho¹t ®éng cña Thanh tra Ng©n hµng chñ yÕu lµ gi¶i quyÕt vµ xem xÐt c¸c ®¬n th tè c¸o, khiÕu n¹i, c¸n bé lµm c«ng t¸c thanh tra kh«ng ®ñ tr×nh ®é vÒ chuyªn m«n; do vËy c«ng t¸c tæ chøc ho¹t ®éng thanh tra mang nÆng tÝnh hµnh chÝnh,theo mÖnh lÖnh vµ yªu cÇu cña thñ trëng,hiÖu lùc ph¸p lý kh«ng ®îc x¸c ®Þnh , ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶.
Do ®Æc ®iÓm nh vËy,ho¹t ®éng thanh tra cña NHNN tÊt yÕu sÏ gËp nh÷ng hËu qu¶ khã tr¸nh khái; hµng lo¹t quü tÝn dông, hîp t¸c x· tÝn dông bÞ ®æ vì, nî qu¸ h¹n trong hÖ thèng ng©n hµng th¬ng m¹i gia t¨ng víi tèc ®é lín, nhiÒu c¸n bé bÞ kû luËt vµ bÞ xö lý theo ph¸p luËt.
Nguyªn nh©n chÝnh dÉn ®Õn kÕt qu¶ trªn lµ do níc ta ®ang ë trong thêi kú qu¸ ®é chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ trêng, chóng ta cha nhËn thøc ®îc ®Çy ®ñ vÒ nã, kiÕn thøc qu¶n lý cßn nhiÒu yÕu kÐm, cha ®ñ kinh nghiÖm trong qu¸ tr×nh khai th¸c c¸c c«ng cô qu¶n lý vÜ m«, cha biÕt sö dông vai trß cña Nhµ níc vµ c«ng cô thanh tra cña NHNN trong c«ng t¸c qu¶n lý, kiÓm so¸t ho¹t ®éng cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i.
Tõ n¨m 1989-1990 trë l¹i ®©y, sau khi Uû ban thêng vô quèc héi c«ng bè ph¸p lÖnh NHNN, ph¸p lÖnh ng©n hµng, hîp t¸c x· tÝn dông, c«ng ty tµi chÝnh…, b¾t ®Çu thêi k× ®æi míi c¨n b¶n hÖ thèng ng©n hµng: tõ ng©n hµng mét cÊp thµnh ng©n hµng hai cÊp. NHNN ViÖt nam gåm c¬ quan NHT¦ vµ c¸c chi nh¸nh t¹i 61 tØnh thµnh phè vµ hÖ thèng c¸c tæ chøc tÝn dông gåm c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh, ng©n hµng th¬ng m¹i cæ phÇn, hîp t¸c x· tÝn dông,chi nh¸nh ng©n hµng níc ngoµi…Còng trong thêi gian nµy, Héi ®ång Nhµ níc ban hµnh ph¸p lÖnh thanh tra, ph¸p lÖnh khiÕu n¹i, tè c¸o cña c«ng d©n, më ra mét thêi kú míi cña c«ng t¸c thanh tra ë níc ta nãi chung vµ c«ng t¸c thanh tra ng©n hµng nãi riªng.Trªn c¬ së c¸c ph¸p lÖnh nãi trªn, vÞ trÝ, vai trß, chøc n¨ng, nhiÖm vô, tæ chøc bé m¸y vµ ph¬ng thøc ho¹t ®éng cña thanh tra ng©n hµng ®· cã nh÷ng ®æi míi m¹nh mÏ.
TÝnh ®Õn ngµy 32/12/1999, sè c¸n bé thanh tra toµn hÖ thèngNHNN lµ 620 ngêi (riªng NHT¦ cã 104 ngêi); trong ®ã thanh tra viªn cao cÊp (cÊp III)cã mét ngêi, chiÕm tØ lÖ 0,16%; thanh tra viªn cÊp II cã 120 ngêi, chiÕm tØ lÖ 21%; thanh tra viªn cÊp I cã 300 ngêi, chiÕm 48% trong tæng sè thanh tra, cßn gÇn 30% cha ®îc bæ nhiÖm vµo ng¹ch thanh tra viªn.
HiÖn t¹i, thanh tra Ng©n hµng Trung ¬ng cã 9 phßng, gåm:
- V¨n phßng thanh tra.
- Phßng thanh tra c¸c ng©n hµng quèc doanh.
- Phßng thanh tra c¸c ng©n hµng cæ phÇn.
- Phßng thanh tra c¸c ng©n hµng níc ngoµi vµ liªn doanh.
- Phßng thanh tra c¸c tæ chøc phi ng©n hµng.
- Phßng thanh tra quü tÝn dông nh©n d©n.
- Phßng gi¸m s¸t vµ ph©n tÝch.
- Phßng chèng tham nhòng.
- Phßng xÐt c¸c khiÕu tè.
Thùc tÕ trong nhiÒu n¨m qua cho thÊy, thanh tra ng©n hµng ®· ®îc sù quan t©m cña c¸c cÊp l·nh ®¹o NHNN, sù phèi kÕt hîp gi÷a vô, côc trong ngµnh cïng víi sù nç lùc phÊn ®Êu, hÖ thèng thanh tra chuyªn tr¸ch ng©n hµng ®· thùc sù ®æi míi, n©ng cao chÊt lîng ®éi ngò c¸n bé, gãp phÇn tÝch cùc vµo thµnh tÝch chung cña ngµnh trong viÖc thùc hiÖn c¸c chñ tr¬ng cña §¶ng vµ Nhµ níc vÒ ho¹t ®éng tiÒn tÖ, tÝn dông vµ ng©n hµng qua c¸c thêi k×.
2.KÕt qu¶ thanh tra gi¸m s¸t cña NHT¦ ®èi víi c¸c NHTM quèc doanh:
a-Nh÷ng tån t¹i vµ khuyÕt ®iÓm trong qu¶n lý vµ kiÓm so¸t c¸c NHTM:
Qua thanh tra c«ng t¸c tÝn dông ë c¸c NHTM quèc doanh cho thÊy, c¸c NHTM cha chó träng ®Õn qu¶n lý vµ phßng ngõa rñi ro trong kinh doanh, nhÊt lµ viÖc thu thËp c¸c th«ng tin vÒ kinh doanh vµ t×nh h×nh tµi chÝnh cña kh¸ch hµng, cha chó ý ®µo t¹o båi dìng c¸n bé c¶ nghiÖp vô chuyªn m«n vµ phÈm chÊt ®¹o ®øc. Do vËy, ®· dÉn ®Õn ho¹t ®éng cña c¸c NHTM quèc doanh trong nh÷ng n¨m qua ®· ph¸t sinh nî qu¸ h¹n lín. Cô thÓ, theo nguån tµi liÖu b¸o c¸o cña NHNN ViÖt nam nh sau:
Sè nî qu¸ h¹n (% so tæng d nî)cña c¸c NHTM Quèc doanh qua c¸c n¨m (1990 – 1999)
®¬n vÞ:tû ®ång
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
1.NQH ng¾n h¹n
% so d nî
1,620
11,2
1.180
12,74
2.100
12,4
2.350
13,3
1.464
6,6
1.554
4,76
2.581
6,1
6.506
13,15
2.908
4,26
3.75
6,08
2.NQH trung, dµi h¹n
% so d nî
120
7,18
97
5,2
142
4,98
273
7,4
248
1,9
366
2,28
662
4,17
1.352
7,12
620
2,9
1.56
4,33
3.NQH cho vay kh¸c
%so d nî
60
1,62
85
2,06
82
2,00
87
2,13
106
7,5
1.5
0,34
2
0,06
47
0,57
28
0,30
0
0
Tæng NQH
% so tæng d nî
1.782
9.08
1.992
9,87
2.324
9,74
2.743
10,5
1.859
5,17
1.923
3,91
3.248
5,2
7.576
9,98
3.556
3,60
5.32
5,33
Nguyªn nh©n chñ quan dÉn ®Õn nî qu¸ h¹n chñ yÕu lµ:
+Do cÊp qu¶n trÞ ®iÒu hµnh quyÕt ®Þnh sai, hoÆc kh«ng c¨n cø vµo hiÖu qu¶ kinh tÕ (30-40%).
+Do kh«ng tæ chøc kiÓm tra, kiÓm so¸t kh¸ch hµng sö dông vèn vay(25-35%).
+Do c¸n bé ng©n hµng thùc hiÖn kh«ng ®Çy ®ñ c¸c quy chÕ vµ quy tr×nh nghiÖp vô(20-25%); do c¸n bé ng©n hµng tho¸i ho¸, biÕn chÊt(15-20%).
Nguyªn nh©n kh¸ch quan thêng dÉn ®Õn d nî qu¸ h¹n cã vÊn ®Ò vµ nî khã ®ßi chñ yÕu lµ:
+ Do kh¸ch hµng vay bÞ ph¸ s¶n, do kinh doanh thua lç, do cè ý lõa ®¶o (60-70%)
+Do thiªn tai b·o lò, do Nhµ níc thay ®æi c¬ chÕ chÝnh s¸ch (30-40%).
b-Nh÷ng tån t¹i vµ khuyÕt ®iÓm trong viÖc chÊp hµnh c¸c qui chÕ ng©n hµng:
C«ng t¸c thanh tra c¸c NHTM quèc doanh trong nh÷ng nh÷ng n¨m qua, cho thÊy:
Thùc hiÖn b¶o l·nh L/C nhËp hµng tr¶ chËm, c¸c NHTM quèc doanh vµ doanh nghiÖp ®· kh«ng chÊp hµnh ®óng quy ®Þnh,víi môc ®Ých vµ ®éng c¬ kh¸c nhau nh»m môc ®Ých kiÕm lêi; dÉn ®Õn gi¸ trÞ L/C qu¸ h¹n víi níc ngoµi kh«ng ngõng t¨ng lªn.
Hïn vèn liªn doanh gãp cæ phÇn phæ biÕn lµ vît tû lÖ quy ®Þnh gãp vèn vµo c¸c doanh nghiÖp kh«ng ph¶i lµ tæ chøc tÝn dông lín, chiÕm 35-45% tæng sè hïn vèn, trong ®ã cã nhiÒu trêng hîp gãp vèn vît qu¸ 10% theo quy ®Þnh t¹i ph¸p lÖnh ng©n hµng. Mét sè trêng hîp hïn vèn liªn doanh, hïn vèn mua cæ phÇn víi c¸c ®èi t¸c cha chÊp hµnh ®Çy ®ñ c¸c thñ tôc quy ®Þnh t¹i c¸c v¨n b¶n híng dÉn cña Bé Tµi chÝnh vµ mét sè sai ph¹m trong c«ng t¸c kÕ to¸n tµi chÝnh, c«ng t¸c huy ®éng vèn.
Bªn c¹nh nh÷ng nguyªn nh©n chñ quan trªn cßn cã mét sè nguyªn nh©n kh¸ch quan: C¸c v¨n b¶n híng dÉn cô thÓ ho¹t ®éng hïn vèn liªn doanh, mua cæ phÇn cha ®îc ban hµnh kÞp thêi hoÆc cßn nhiÒu thiÕu sãt, c¸c kh¸i niÖm vÒ hïn vèn liªn doanh,mua cæ phÇn cha ®îc hiÓu ®óng do vËy viÖc thùc hiÖn ë nhiÒu cÊp ng©n hµng cßn sai lÖch v.v…
3.Nh÷ng h¹n chÕ trong c«ng t¸c thanh tra cña NHNN ®èi víi c¸c NHTM quèc doanh:
Bªn c¹nh nhng kÕt qu¶ ®· ®¹t ®îc,ho¹t ®éng thanh tra ng©n hµng vÉn cßn nh÷ng h¹n chÕ, ®ã lµ :
a)H¹n chÕ trong c«ng t¸c gi¸m s¸t tõ xa:
+Ch¬ng tr×nh gi¸m s¸t cha chuÈn, qu¸ tr×nh thùc hiÖn cã bæ sung söa ®æi nhng vÉn cha hoµn thiÖn.
+Sù phèi kÕt hîp gi÷a gi¸m s¸t tõ xa vµ thanh tra t¹i chç cßn Ýt vµ yÕu kÐm. Môc tiªu cña gi¸m s¸t tõ xa lµ ph©n tÝch,t×m ra vÊn ®Ò chØ ®iÓm cho thanh tra t¹i chç; tuy cã nªu ®îc vÊn ®Ò nhng vÉn cha khai th¸c ®îc vÊn ®Ò mét c¸ch triÖt ®Ó mµ míi chØ dõng l¹i ë viÖc cung cÊp sè liÖu cho thanh tra t¹i chç.
+Cha thùc hiÖn ®îc viÖc ph©n lo¹i vµ c«ng bè c¸c chØ tiªu tµi chÝnh ®Ó khuyÕn khÝch c¸c NHTM quèc doanh chÊp hµnh tèt c¸c quy chÕ vµ kinh doanh cã hiÖu qu¶.
+Tuy néi dung, thêi gian b¸o c¸o ®· ®îc thanh tra NHNN quy ®Þnh vµ qu¶n lý chÆt chÏ, nhng do c¸c NHTM quèc doanh thêng göi chËm, sè liÖu thiÕu hoÆc kh«ng chÝnh x¸c; do vËy, kÕt qu¶ ph©n tÝch gi¸m s¸t gÆp nhiÒu h¹n chÕ, ¶nh hëng ®Õn c«ng t¸c qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh ho¹t ®éng ng©n hµng.
b)H¹n chÕ trong c«ng t¸c thanh tra t¹i chç:
+Tuy ®· thùc hiÖn söa ch÷a vµ bæ sung vµ so¹n th¶o tµi liÖu híng dÉn c¸c ®oµn thanh tra cña NHNN tiÕn hµnh theo mét trËt tù song chóng ta vÉn cha cã mét quy tr×nh thanh tra thèng nhÊt, c¸c bé phËn vÉn lµm theo c¸ch riªng rÏ.
+Néi dung ®Ò c¬ng thanh tra réng, kh«ng cô thÓ trong khi lùc lîng thanh tra, thêi gian thanh tra cã h¹n. NhiÒu néi dung cÇn ph¶i thanh tra lµm râ, xö lý døt ®iÓm nhng yªu cÇu thanh tra l¹i tËp trung vµo viÖc kh¸c. §ång thêi bªn c¹nh ®ã còng cã nh÷ng ®Ò c¬ng thanh tra víi néi dung thanh tra côc bé khi c¸c NHTM cÊn ®¸nh gi¸ toµn diÖn, tæng thÓ ®Ó cã kÕt luËn,®Þnh híng kinh doanh ®óng, cã hiÖu qu¶ phï hîp víi ph¸p luËt.
+Lùc lîng trong c¸c ®oµn thanh tra Ýt, trong ®oµn cã 5 thµnh viªn th× chØ 1-2 thµnh viªn lµ thanh tra viªn, cßn l¹i lµ chuyªn viªn thanh tra hoÆc chuyªn viªn c¸c phßng hay ban nghiÖp vô kh¸c ®îc trng dông.
+Ph¬ng ph¸p thanh tra, tiÕp cËn ®èi tîng thanh tra cha khoa häc, thiÕu tÝnh thùc tiÔn; c¸n bé thanh tra cha cã kinh nghiÖm, tr×nh ®é nghiÖp vô chuyªn m«n thÊp.
+KÕt luËn thanh tra mang tÝnh chung chung,thiÕu tr¸ch nhiÖm; xö lý, quy tr¸ch nhiÖm kh«ng ®óng ngêi, ®óng viÖc, kh«ng x¸c ®Þnh râ dîc nguyªn nh©n; kÕt qu¶ nh÷ng kiÕn nghÞ sau thanh tra cha chó träng ®óng møc…
Qua nh÷ng tån t¹i vµ h¹n chÕ nªu trªn, c«ng t¸c thanh tra cßn nhiÒu yÕu kÐm c¶ vÒ ph¬ng ph¸p kü thuËt tiÕn hµnh còng nh trong chØ ®¹o diÒu hµnh, n¨ng lùc vµ tr×nh ®é nghiÖp vô cña c¸n bé thanh tra.
4.Nguyªn nh©n cña nh÷ng h¹n chÕ trong c«ng t¸c thanh tra cña NHNN ®èi víi c¸c NHTM:
- §éi ngò c¸n bé cña hÖ thèng Thanh tra Ng©n hµng rÊt Ýt l¹i yÕu vÒ tr×nh ®é chuyªn m«n, kinh nghiÖm, ®µo t¹o thiÕu chiÒu s©u nªn gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n trong khi thùc hiÖn nhiÖm vô. Mét sè c¸n bé cã tr×nh ®é, n¨ng lùc ®îc ®µo t¹o c¬ b¶n hoÆc ®· häc c¸c líp båi dìng n©ng cao kiÕn thøc vÒ nghiÖp vô ng©n hµng, thanh tra,qu¶n lý Nhµ níc…th× bÞ ®iÒu chuyÓn vµo lµm ë c¸c bé phËn kh¸c.
Sè c¸n bé häc §¹i häc chiÕm 90% biªn chÕ cña hÖ thèng ng©n hµng song sè ®îc thùc sù ®µo t¹o theo chiÒu s©u cña nghiÖp vô thanh tra l¹i rÊt Ýt; toµn hÖ thèng thanh tra Ng©n hµng míi cã mét c¸n bé ®¹t häc vÞ tiÕn sÜ, bèn th¹c sÜ kinh tÕ, hai th¹c sÜ luËt, cha cã ®éi ngò chuyªn gia giái.
- C¬ chÕ ®iÒu hµnh thiÕu tËp trung, chång chÐo, kh«ng ph©n chia râ rµng vÒ quyÒn h¹n vµ tr¸ch nhiÖm.
-Thanh tra Ng©n hµng bÞ chi phèi bëi nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c kh«ng thuéc chøc n¨ng thanh tra; mét sè c«ng viÖc thuéc thanh tra, gi¸m s¸t l¹i bÞ ph©n t¸n vÒ quyÒn h¹n vµ tr¸ch nhiÖm.
- C¸c quy chÕ vÒ thanh tra cña NHNNphôc vô cho c«ng t¸c thanh tra,gi¸m s¸t cha ®Çy ®ñ, ®ång bé, thiÕu chÝnh x¸c vµ chÆt chÏ dÉn ®Õn c«ng t¸c thanh tra gÆp nhiÒu khã kh¨n, g©y trë ng¹i cho viÖc triÓn khai vµ thùc hiÖn c«ng t¸c cña hÖ thèng thanh tra NHNN.
§©y lµ mét vÊn ®Ò cÊp b¸ch cÇn ®îc NHNN vµ ChÝnh phñ quan t©m xem xÐt, tËp trung gi¶i quyÕt ®Ó ®a ra biÖn ph¸p thÝch hîp, nhanh chãng kh¾c phôc nh÷ng h¹n chÕ, yÕu kÐm bÊt cËp vµ khuyÕt ®iÓm ®Ó v÷ng bíc®i lªn nh»m ®¹t ®îc môc tiªu cña thanh tra Ng©n hµng ®· ®îc luËt ph¸p kh¼ng ®Þnh lµ duy tr× ®îc sù æn ®Þnh,an toµn cña hÖ thèng ng©n hµng, b¶o vÖ lîi Ých hîp ph¸p cña ngêi göi tiÒn, phôc vô chÝnh s¸ch tiÒn tÖ quèc gia.
PHÇN III.
Mét sè gi¶i ph¸p t¨ng cêng hiÖu lùc thanh tra CñA NHNN ViÖt nam ®èi víi c¸c NHTM:
Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, cïng víi sù ®æi míi cña nÒn kinh tÕ nãi chung vµ cña ngµnh ng©n hµng nãi riªng ®· ®¹t ®îc nh÷ngthµnh tùu bíc ®Çu ®¸ng khÝch lÖ, t×nh h×nh kinh tÕ –x· héi ®· dÇn æn ®Þnh,®êi sèng nh©n d©n tõng bíc ®îc c¶i thiÖn,nhng c¸c tiªu cùc x· héi nh tÖ tham nhòng,bu«n lËu,l·ng phÝ,vi ph¹m ph¸p luËt trong lÜnh vùc tiÒn tÖ ng©n hµng vÉn ®ang diÔn ra phøc t¹p vµ cha bÞ ®Èy lïi.
Trong c¸c n¨m qua,cã nhiÒu vô ¸n lín liªn quan dÕn ngµnh ng©n hµng,liªn quan ®Õn tr¸ch nhiÖm tËp thÓ vµ c¸ nh©n cña c¸n bé ngµnh ng©n hµng còng nh cña thanh tra ng©n hµng.§øng tríc t×nh h×nh ®ã,c«ng t¸c thanh tra,gi¸m s¸t cña hÖ thèng thanh tra ng©n hµng ®îc kh¼ng ®Þnh lµ mét kh©u träng yÕu,hÕt søc cÇn thiÕt cña c«ng t¸c qu¶n lý vµ l·nh ®¹o ®iÒu hµnh,cÇn ®îc ®æi míi m¹nh mÏ vµ t¨ng cêng c¶ vÒ tæ chøcvµ ph¬ng thøc ho¹t ®éng.
Sau h¬n 10 n¨m thùc hiÖn träng tr¸ch míi,víi vÞ thÕ ph¸p lý míi,Thanh tra Ng©n hµng ®· cã nh÷ng bíc ®i ban ®Çu ®¸ng khÝch lÖ.Song nh÷ng g× ®¹t ®îc trong sù ®æi míi cña c«ng t¸c thanh tra Ng©n hµng trong 10 n¨m qua còng chØ lµ bíc khëi ®Çu,vÉn cßn nhiÒu khã kh¨n vµ nhiÒu mÆt h¹n chÕ.Giê ®©y h¬n lóc nµo hÕt,hÖ thèng thanh tra Ng©n hµng ph¶i chØ ra vµ nh×n th¼ng vµo nh÷ng mÆt yÕu kÐm, nh÷ng h¹n chÕ,bÊt cËp ®Ó nhanh chãng kh¾c phôc vµ v¬n lªn.
I.Mét sè gi¶i ph¸p chung mang tÝnh xuyªn suèt toµn bé ho¹t ®éng cña hÖ thèng Thanh tra Ng©n hµng:
§Ó tiÕp tôc thùc hiÖn ®æi míi vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng thanh tra,gi¸m s¸t cña NHNN ®èi víi c¸c NHTM,toµn thÓ c¸n bé,thanh tra viªn trong hÖ thèng thanh tra Ng©n hµng ph¶i tËp trung thùc hiÖn nh÷ng néi dung chñ yÕu sau:
Mét lµ,tiÕp tôc ®æi míi nhËn thøc,®¨c biÖt lµ nhËn thøc vÒ vai trß,vÞ thÕ ph¸p lý míi cña thanh tra Ng©n hµng theo LuËt ng©n hµng,theo NghÞ ®Þnh sè 91 cña ChÝnh phñ quy ®Þnh vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña thanh tra Ng©n hµngtrong ®iÒu kiÖn míi lµ rÊt quan träng,lµm c¬ së,nÒn mãng cho c¸c ph¬ng ph¸p,gi¶i ph¸p trong chØ ®¹o,®iÒu hµnh vµ thùc thi nhiÖm vô.Tuy nhiªn,ph¶i x¸c ®Þnh bíc ®i thÝch hîp,th¸o gì dÇn tõng vÊn ®Ò,viÖc nµo tríc,viÖc nµo sau,viÖc nµo cho nh÷ng n¨m tiÕp theo.
Hai lµ,®æi míi vÒ ph¬ng thøc chØ ®¹o ®iÒu hµnh ho¹t ®éng thanh tra ng©n hµng.
Néi dung nµy ®ßi hái sù quan t©m ®Õn vÊn ®Ò tr¸ch nhiÖm vµ quyÒn h¹n cña c¸c cÊp Thanh tra Ng©n hµng ë NHT¦vµ ë ®Þa ph¬ng,tr¸nh chång chÐo ®ïn ®Èy tr¸ch nhiÖm,nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng gi¸m s¸t,thanh tra ®èi víi mçi tæ chøc tÝn dông còng nh c¸c chi nh¸nh cña tæ chøc tÝn dông trong c¶ níc.
Ba lµ,®æi míi vÒ ph¬ng thøc ho¹t ®éng cña c«ng t¸c thanh tra t¹i NHNN vµ chi nh¸nh ng©n hµng Nhµ níc tØnh,thµnh phè theo híng t¨ng cêng,®Ò cao vai trß tr¸ch nhiÖm thanh tra chi nh¸nh theo quy ®Þnh cña Thèng ®èc ng©n hµng.§æi míi, ®iÒu chØnh ph¬ng tiÖn lµm viÖc,xö lý vµ ph©n tÝch th«ng tin nh»m ph¸t hiÖn ng¨n chÆn vµ xö lý nhanh nh¹y c¸c vi ph¹m ph¸p luËt trong ho¹t ®éng ng©n hµng.
Bèn lµ,tiÕp tôc tuyªn truyÒn s©u réng trong ngµnh ng©n hµng nh÷ng néi dung cña LuËt khiÕu n¹i,Tè c¸o,NghÞ ®Þnh 67/N§cñaChÝnh phñ híng dÉn thùc hiÖn viÖc khiÕu n¹i,Tè c¸o vµ nh÷ng quy ®Þnh cña Thèng ®èc,Ph¸p lÖnh chèng tham nhòng,tiÕp tôc triÓn khai thùc hiÖn ch¬ng tr×nh quèc gia phßng chèng téi ph¹m trong ngµnh ng©n hµng.T¨ng cêng kiÓm tra ®«n ®èc c¸c cÊp,c¸c ®¬n vÞ trong ngµnh gi¶ quyÕt kÞp thêi ®óng ph¸p luËt vÒ khiÕu n¹i,tè c¸o,gi¶i quyÕt døt ®iÓm c¸c ®¬n th khiÕu n¹i cßn tån ®äng,vô viÖc næi cém l©u ngµy t¹i c¸c chi nh¸nh vµ ®¬n vÞ trong ngµnh.
N¨m lµ,t¨ng cêng ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i ®éi ngò c¸n bé,®Ó cã ®îc ®éi ngò c¸n bé thanh tra ng©n hµng cã ®ñ phÈm chÊt,n¨ng lùc,tr×nh ®é dÓ trë thµnh nh÷ng c¸n bé giái,®ñ søc tiÕp cËn víi c«ng nghÖ míi trong ho¹t ®éng ng©n hµng theo c¬ chÕ thÞ trêng,an t©m víi nghÒ thanh tra,nh»m duy tr× ®îc hÖ thèng thanh tra ng©n hµng ®ñ søc ®Ó ®¶m ®¬ng nhiÖm vô.§èi víi c¸n bé thanh tra viªn ng©n hµng cÇn cã chÕ ®é ®·i ngé cô thÓ.
§Ó thùc hiÖn ®îc tèt nh÷ng néi dung trªn,ngµnh ng©n hµng cÇn ph¶i hoµn thiÖn mét c¸ch ®ång bé vµ æn ®Þnh hÖ thèng ph¸p lý.Tríc hÕt lµ hÖ thèng ph©n ®Þnh râ vai trß,chøc n¨ng cña c¸c cÊp qu¶n lý trong ho¹t ®éng thanh tra,gi¸m s¸t ng©n hµng.Hoµn thiÖn hÖ thèng quy ph¹m ph¸p luËt,c¸c v¨n b¶n ph¸p quy phï hîp cña Thanh tra Ng©n hµng còng nh cña ®èi tîng thanh tra ng©n hµng.Ph©n ®Þnh râ rµng vµ rµnh m¹ch chøc n¨ng qu¶n lý vµ chøc n¨ng kinh doanh trong lÜnh vùc tiÒn tÖ vµ ho¹t ®éng ng©n hµng nãi chung,ho¹t ®éng thanh tra gi¸m s¸t ng©n hµng nãi riªng.
Bªn c¹nh ®ã,thùc tÕ ho¹t ®éng tiÒn tÖ ng©n hµng ®ang ®Æt ra cho thanh tra ng©n hµng nh÷ng thêi c¬ vµ th¸ch thøc ph¶i vît qua.Do vËy,c«ng t¸c thanh tra ng©n hµng cÇn ph¶i nhanh chãng ®æi míi néi dung vµ ph¬ng ph¸p thanh tra cho phï hîp víi vÞ thÕ ph¸p lý míi cña thèng ®èc ng©n hµng;nh»m gãp phÇn thùc hiÖn môc tiªu gi÷ cho hÖ thèng ng©n hµng ho¹t ®éng æn ®Þnh,an toµn vµ hiÖu qu¶,b¶o vÖ lîi Ých hîp ph¸p cña ngêi göi tiÒn,gãp phÇn thùc hiÖn chÝnh s¸ch tiÒn tÖ quèc gia;qua ®ã,gãp phÇn ®¶m b¶o nÒn kinh tÕ quèc d©n ph¸t triÓn æn ®Þnh,®a hÖ thèng ng©n hµng níc ta ph¸t triÓn v÷ng m¹nh nhanh chãng héi nhËp víi c¸c níc vµ céng ®ång thÕ giíi.
II.§æi míi néi dung vµ ph¬ng ph¸p thanh tra cña NHNN ®èi víi c¸c NHTM quèc doanh:
1.§æi míi vµ hoµn thiÖn ph¬ng thøc gi¸m s¸t tõ xa:
§Ó ®æi míi ho¹t ®éng gi¸m s¸t tõ xa cña thanh tra ng©n hµng hiÖn nay thµnh c«ng nghÖ thanh tra phßng ngõa mét c¸ch thêng xuyªn,kÞp thêi nh»m ®¶m b¶o an toµn ho¹t ®éng cña c¸c NHTM quèc doanh vµ gi÷ uy tÝn víi kh¸ch hµng,Thanh tra ng©n hµng Nhµ níc cÇn thiÕt lËp mét hÖ thèng chØ tiªu gi¸m s¸t chuÈn,qua ®ã cã thÓ ®¸nh gi¸ ngay t×nh tr¹ng æn ®Þnh hay bÊt æn ®Þnh,ho¹t ®éng kinh doanh cã l·i hay kh«ng,cã nguy c¬ mÊt vèn,ph¸ s¶n cña mét ng©n hµng.
a-ThiÕt lËp nh÷ng chØ tiªu x¸c ®Þnh vµ ®¸nh gi¸ rñi ro tÝn dông:
Trong kinh doanh ng©n hµng cã rÊt nhiÒu rñi ro,nhng rñi ro tÝn dông lµ lín nhÊt,cã ¶nh hëng ®Õn quyÕt ®Þnh,®Õn kh¶ n¨ng thanh to¸n cña ng©n hµng,®Õn lßng tin ®èi víi ngêi göi tiÒn vµ ¶nh hëng ®Õn ho¹t ®éng tµi chÝnh cña NHTM..V× vËy,phßng ngõa rñi ro trong ho¹t ®éng ng©n hµng tríc hÕt lµ phßng ngõa rñi ro vÒ tÝn dông víi mét sè biÖn ph¸p:thùc hiÖn ph©n t¸n rñi ro vµ x¸c ®Þnh møc ®é dÉn ®Õn rñi ro ®Ó cã biÖn ph¸p kÞp thêi xö lý.
b-X¸c ®Þnh chØ tiªu ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n.Ph©n nhãm tµi s¶n cã trÝch lËp vµ xö dông quü dù phßng ®Ó xö lý rñi ro.
Nhãm 1,tû lÖ trÝch lËp dù phßng lµ 0% ®èi víi nh÷ng kho¶n:
+Nh÷ng kho¶n cho vay cha ®Õn h¹n tr¶ nî(kÓ c¶ kú h¹n nî gia h¹n).
+Nh÷ng kho¶n tiÒn chiÕt khÊu,t¸i chiÕt khÊu th¬ng phiÕu vµ giÊy tê cã gi¸
ng¾n h¹n kh¸c cha ®Õn h¹n thanh to¸n.
+Nh÷ng kho¶n cho thuª tµi chÝnhcha ®Õn h¹n tr¶ tiÒn thuª.
Nhãm 2,tû lÖ trÝch lËp dù phßng lµ 20% ®èi víi nh÷ng kho¶n:
+Nh÷ng kho¶n cho vay cã ®¶m b¶o qu¸ h¹n tr¶ nî díi 180 ngµy,nh÷ng
kho¶n cho vay kh«ng cã ®¶m b¶o qu¸ h¹n tr¶ nî díi 90 ngµy.
+Nh÷ng kho¶n tiÒn chiÕt khÊu,t¸i chiÕt khÊu th¬ng phiÕu vµ c¸c giÊy tê cã
gi¸ ng¾n h¹n kh¸c ®· qu¸ h¹n thanh to¸n trong thêi gian díi 30 ngµy.
+Sè tiÒn tr¶ thay cho ngêi ®îc b¶o l·nh nhng cha thu håi ®îc trong thêi gian díi 30 ngµy.
+Nh÷ng kho¶n cho thuª tµi chÝnh mµ bªn thuª kh«ng tr¶ ®îc tiÒn thuª trong thêi gian díi 180 ngµy.
Nhãm 3,tû lÖ trÝch lËp dù phßng lµ 50% ®èi víi nh÷ng kho¶n:
+Nh÷ng kho¶n cho vay cã ®¶m b¶o ®· qu¶ h¹n tr¶ nî tõ 180 ngµy ®Õn díi
360 ngµy;nh÷ng kho¶n cho vay kh«ng cã ®¶m b¶o ®· qu¸ h¹n tr¶ nî tõ 90 ngµy ®Õn díi 180 ngµy.
+Nh÷ng kho¶n tiÒn chiÕt khÊu,t¸i chiÕt khÊu th¬ng phiÕu vµ giÊy tê cã gi¸ kh¸c dÉn qu¸ h¹n thanh to¸n tõ 30 ngµy ®Õn díi 90 ngµy.
+Sè tiÒn ®· tr¶ thay cho ngêi ®îc b¶o l·nh nhng cha thu håi ®îc trong thêi gian tõ 70 ngµy ®Õn díi 90 ngµy.
+Nh÷ng kho¶n cho thuª tµi chÝnh mµ bªn thuª kh«ng tr¶ ®îc tiÒn tõ 180
ngµy ®Õn díi 360 ngµy.
Nhãm 4,tû lÖ trÝch lËp lµ 100% ®èi víi nh÷ng kho¶n:
+Nh÷ng kho¶n cho vay cã b¶o ®¶m ®· qu¸ h¹n tr¶ nî tõ 360 ngµy trë lªn;
nh÷ng kho¶n cho vay kh«ng cã b¶o ®¶m ®¶m ®· qu¸ h¹n tr¶ nî tõ 180 ngµy trë lªn.
+Nh÷ng kho¶n tiÒn chiÕt khÊu,t¸i chiÕt khÊu th¬ng phiÕu vµ c¸c giÊy tê cã gi¸ ng¾n h¹n kh¸c ®· qu¸ h¹n thanh to¸n tõ 90 ngµy trë lªn.
+Sè tiÒn ®îc tr¶ thay cho ngêi ®îc b¶o l·nh nhng cha thu håi ®îc tõ
90 ngµy trë lªn.
+Nh÷ng kho¶n cho thuª tµi chÝnh mµ bªn thuª kh«ng tr¶ ®îc tiÒn thuª tõ 360 ngµy trë lªn.
Nhãm 5,tû lÖ trÝch lËp lµ 0,1% ®èi víi nh÷ng kho¶n “Cã” c¸c dÞch vô thanh to¸n cña kh¸ch hµng.
( Néi dung nµy ®îc quy ®Þnh t¹i quyÕt ®Þnh sè 48/1999/Q§-NHNN 5,ngµy 8/2/1999 cña Thèng ®èc NHNN ban hµnh quy ®Þnh vÒ viÖc ph©n lo¹i tµi s¶n
“Cã” trÝch lËp vµ sö dông dù phßng ®Ó xö lý rñi ro trong ho¹t ®éng ng©n hµng cña c¸c Tæ chøc tÝn dông).
c-Nh÷ng chØ tiªu thùc hiÖn dù tr÷ b¾t buéc:
Dù tr÷ b¾t buéc lµ mét trong nh÷ng c«ng cô chñ yÕu thùc hiÖn chÝnh s¸ch tiÒn tÖ cña NHNN trong giai ®o¹n hiÖn nay.V× vËy,ph¶i kiÓm so¸t chØ tiªu nµy mét c¸ch thêng xuyªn,chÆt chÏ vµ ph¶i cã th¸i ®é kÞp thêi khi NHTM quèc doanh kh«ng chÊp hµnh ®óng quy ®Þnh ®ù tr÷ b¾t buéc.ViÖc tÝnh to¸n theo chØ tiªu nµy thùc hiÖn theo ®iÒu 20 LuËt NHNN,cô thÓ lµ: “NHNN quy ®Þnh tû lÖ dù tr÷ b¾t buéc ®èi víi tõng loail h×nh Tæ chøc tÝn dông vµ tõng lo¹i tiÒn göi víi møc quy ®Þnh tõ 0%-20%
tæng sè d tiÒn göi t¹i mçi tæ chøc trong tõng thêi kú”.
2.§æi míi vµ hoµn thiÖn ph¬ng thøc thanh tra t¹i chç:
ChÊt lîng thanh tra t¹i chç cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®Õn hiÖu qu¶ cña toµn bé ho¹t ®éng Thanh tra Ng©n hµng,qua ho¹t ®éng nµy cã thÓ thÊy ®îc toµn bé nh÷ng u,nhîc ®iÓm vµ tån t¹i trong viÖc chÊp hµnh nh÷ng c¬ chÕ,quy chÕ,luËt ph¸p, ®¸nh gi¸ t×nh tr¹ng cña mét Tæ chøc tÝn dông trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh.
Do vËy, cÇn ph¶i ®æi míi ph¬ng ph¸p,c¶i tiÕn néi dung,t¨ng cêng vµ n©ng cao chÊt lîng cña ho¹t ®éng thanh tra t¹i chç ë nh÷ng néi dung sau:
Mét lµ,®æi míi ph¬ng thøc tiÕn hµnh thanh tra t¹i chç:
-Thanh tra ®Þnh kú quy ®Þnh tiÕn hµnh mét n¨m tæ chøc mét lÇn,trêng hîp kh«ng dñ thêi gian vµ lùc lîng cã thÓ hai n¨m tiÕn hµnh mét lÇn,n¨m nµo kh«ng ttæ chøc thanh tra cã ®Ò c¬ng yªu cÇu NHTM quèc doanh ®ã b¸o c¸o kÕt qu¶ tù kiÓm tra.Néi dung thanh tra kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i toµn diÖn,mµ c¨n cø vµo thêi gian,lùc lîng thanh tra,c¨n cø vµo yªu cÇu thùc tÕ ph¶i thanh tra lµm râ vµ xö lý mét hoÆc mét vµi lÜnh vùc ho¹t ®éng cña NHTM quèc doanh ®ã dÆt ra trong n¨m sÏ thanh tra ®Ó x©y dùng ®Ò c¬ng thanh tra.
-Thanh tra ®ét xuÊt,kh«ng ph¶i x©y dùng ®Ò c¬ng,kh«ng ph¶i th«ng b¸o b»ng v¨n b¶n tríc choi ®èi tîng thanh tra,mµ ph¶i c¨n cø vµo nh÷ng chØ tiªu chñ yÕu, qua ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh doanh,hoÆc qua nh÷ng th«ng tin kh¸c.Thanh tra ®ét xuÊt chØ cã quyÕt ®Þnh lång néi dung thanh,tiÕn hµnh thanh tra trong thêi gian ng¾n,cã thÓ lµ mét vµi ngµy.
Hai lµ,hoµn thiÖn quy tr×nh thanh tra t¹i chç,nghÜa lµ x©y dùng mét quy tr×nh tuÇn tù c¸c bíc cÇn ph¶i thùc hiÖn chung cho tÊt c¶ ®oµn thanh tra.
b-Hoµn thiÖn néi dung htnah tra t¹i chç:
Nh ®· nªu trªn,Thanh tra NHNN thùc hiÖn gi¸m s¸t vµ thanh tra víi ph¸p nh©n c¸c NHTM quèc doanh.Do vËy,®Ò c¬ng thanh tra c¸c NHTM quèc doanh trong thêi gian qua vÉn cßn mét sè néi dung cha ®îc ®Ò cËp,hoÆc ®· ®Ò cËp nhng cha s©u,cha toµn diÖn vµ ë mét sè nghiÖp vô cha cã néi dung thanh tra thèng nhÊt cho tÊt c¶ c¸c ®oµn thanh tra,néi dung thanh tra cßn tuú tiÖn theo ý chñ quan cña tµng ®oµn.Nh÷ng ®oµn cã ®Ò c¬ng thanh tra cô thÓ,hîp lý sÏ cã kÕt qu¶ thanh tra tèt,kÕt luËn chÝnh x¸c.Nh÷ng ®oµn cã ®Ì c¬ng cha s©u,cha cô thÓ sÏ mÊt nhiÒu thêi gian,kÕt qu¶ thanh tra bÞ h¹n chÕ,cã trêng hîp kh«ng ®a ra ®îc kÕt luËn cuèi cïng.
§Ó kh¾c phôc nh÷ng nhîc ®iÓn nµy,ngoµi viÖc bæ xung thªm néi dung thanh tra cßn ph¶i x©y dùng vµ thèng nhÊt ®Ò c¬ng thanh tra cho mét sè nghiÖp vô nh:
*KiÓm tra ho¹t ®éng ®iÒu hµnh.Môc ®Ých cña viÖc nµy lµ nh»m xem ban l·nh ®¹o c¸c NHTM quèc doanh cã hoµn thµnh nhiÖm vô vµ tr¸ch nhiÖm mét c¸ch thÝch øng víi toµn bé c¸c ®iÒu luËt vµ quy chÕ,víi c¸c ch¬ng tr×nh vµ chØ tiªu ®îc cÊp trªn giao phã hay kh«ng? §¸nh gi¸ c¸c ®iÒu kiÖn phôc vô qu¶n trÞ kinh doanh vµ hiÖu lùc cña c«ng t¸c qu¶n trÞ ®iÒu hµnh.Cô thÓ tËp trung thanh tra c¸c néi dung c¬ b¶n sau:
+VÒ qu¶n trÞ :xem xÐt,®¸nh gi¸ tÝnh ph¸p lý,tÝnh thùc tiÔn vµ hiÖu lùc thi hµnh cña viÖc ban hµnh c¸c chñ tr¬ng,nghÞ quyÕt vµ c¸c v¨n b¶n kh¸c vÒ qu¶n trÞ vµ kiÓm so¸t,ho¹t ®éng cña ban kiÓm so¸t trong viÖc x©y dùng ch¬ng tr×nh kiÓm tra, kiÓm so¸t,b¸o c¸o héi ®ång qu¶n trÞ thao ®Þnh kú hµng quý,n¨m vµ theo c¸c vô viÖc thuéc thÈm quyÒn…
+VÒ ®iÒu hµnh:xem xÐt,®¸nh gi¸ viÖc ban hµnh c¸c v¨ b¶n híng dÉn,c¸c quy ®Þnh néi bé,quy tr×nh tÝn dông b¶o l·nh,kinh doanh ngo¹i tÖ,viÖc bè trÝ vµ tæ chøc c¸c m¹ng líi,chi nh¸nh;viÖc bè trÝ sö dông c¸n bé vµo c¸c bé phËn nghiÖp vô…, qua ®ã ghi nhËn nh÷ng khã kh¨n víng m¾c dÓ cã gi¶i ph¸p xö lý kÞp thêi.
Thanh tra ®Ó ®¸nh gi¸ c«ng t¸c qu¶n lý lµ mét viÖc lµm khã,yªu cÇu cÇn ph¶i kÕt hîp ®îc nhiÒu yÕu tècña b¶n th©n c¸c nhµ qu¶n lý vµ nh÷ng c«ng viÖc mµ hä ®ang tiÕn hµnh.KÕt qu¶ ®îc biÓu hiÖn râ nÐt nhÊt lµ viÖc tu©n thñ nghiªm tóc c¸c quy chÕ ng©n hµng,ho¹t ®éng kinh doanh æn ®Þnh cã l·i vµ cã xu híng ph¸t triÓn.
*KiÓm tra vÒ vèn vµ c¸c quü:
+Vèn ®iÒu lÖ cña NHTM quèc doanh bao gåm vèn ®îc Nhµ níc giao t¹i thêi ®iÓm thµnh lËp;vèn ®îc Nhµ níc bæ xung hµng n¨m,quü dù tr÷ bæ xung vèn ®iÒu lÖ vµ c¸c nguån vèn kh¸c theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.
C¸c NHTM quèc doanh kh«ng ®îc sö dông vèn ®iÒu lÖ vµo môc ®Ých tr¸i víi quy ®Þnh cña ph¸p luËt.
+KiÓm tra viÖc trÝch lËp vµ sö dông c¸c quü tËp trung.
*KiÓm tra tån quü tiÒn mÆt,vµng vµ c¸c giÊy tê cã gi¸ ®ang b¶o qu¶n.ViÖc kiÓm tra ®îc tiÕn hµnh sau khi kÕt thóc häp th«ng b¸o thanh tra.KÕt qu¶ thanh tra cã chªnh lÖch thõa,thiÕu,thanh tra lËp biªn b¶n chi tiÕt.C¸c NHTM cã tr¸ch nhiÖm t×m râ nguyªn nh©n,quy tr¸ch nhiÖm,b¸o c¸o ®oµn thanh tra.
*Ph©n lo¹i tÝn dông theo ®èi tîng vay vµ theo thêi h¹n vay vèn.Thùc chÊt cña c«ng viÖc nµylµ nh»m môc ®Ých ®¸nh gi¸ chÊt lîng tµi s¶n cã,x¸c ®Þnh nh÷ng kho¶n cho vay kÐm hiÖu qu¶,xem xÐt vµ chÊp hµnh quy chÕ vµ møc ®é rñi ro ban hµnh ®Ó cã biÖn ph¸p chÊn chØnh vµ phßng ngõa thÝch hîp.
*Thu thËp hå s¬ c¸c vô viÖc vÒ ho¹t ®éng kinh doanh ng©n hµng cña c¸c NHTM nh :c¸c ®¬n khiÕu n¹i cña kh¸ch hµng hoÆc trong néi bé cã liªn quan ®Õn tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña ng©n hµng ®ang ®îc ®iÒu tra xö lý;c¸c vô viÖc cã liªn quan ®Õn nh÷ng phiªn toµ s¾p xÐt xö…
Hå s¬ chÝnh cña c¸c vô viÖc trªn ®îc sao chôp vµ n»m trong hå s¬ cña §oµn thanh tra.
Bªn c¹nh mét sè gi¶i ph¸p vÒ ®æi míi néi dung vµ ph¬ng ph¸p thanh tra cña NHNN ®èi víi c¸c NHTM quèc doanh th× viÖc tæ chøc l¹i bé m¸y vÒ c«ng t¸c ®µo t¹o vµ c¬ chÕ ®iÒu hµnh cña thanh tra NHNN còng rÊt cÇn thiÕt.Cô thÓ:
- Do thanh tra NHNN lµ thanh tra chuyªn ngµnh vÒ ng©n hµng thuéc bé m¸y cña NHNN.Bé m¸y cña NHNN ®îc tæ chøc thµnh mét bé m¸y tËp trung,thèng nhÊt tõ trung ¬ng xuèng c¸c chi nh¸nh tØnh,thµnh phè.Do vËy,tæ chøc thanh tra cña NHNN®èi víi c¸c NHTM quèc doanh còng cÇn ®îc bè trÝ thuéc bé m¸y NHNN tõ trung ¬ng ®Õn c¸c chi nh¸nh NHNN tØnh,thµnh phè.
-VÒ ®æi míi c«ng t¸c ®µo t¹o,phæ cËp nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n trong c«ng t¸c thanh tra nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®· cã nhiÒu chuyÓn biÕn,gãp phÇn trang bÞ cho c¸n bé kiÕn thøc ph¸p luËt,qu¶n lý Nhµ níc,vi tÝnh,ngo¹i ng÷…®Ó cã ®iÒu kiÖn n¾m b¾t kÞp nh÷ng khoa häc kÜ thuËt c«ng nghÖ míi.Tuy nhiªn,kÕt qu¶ sau ®µo t¹o vÉn cha thùc sù kh¶ quan;do vËy vÉn tiÕp tôc më c¸c líp ®µo t¹o xong cÇn ph¶i ®µo t¹o chuyªn s©u,kh«ng nªn më nhiÒu líp dµn tr¶i ch¹y theo chØ tiªu kÕ ho¹ch g©y l·ng phÝ,kÕt qu¶ thu l¹i thÊp,häc viªn chØ n¾m ®îc c¸c vÊn ®Ò chung chung,kh«ng cô thÓ khi ®i vµo thùc tÕ sÏ gÆp khã kh¨n.Cô thÓ:
+§µo t¹o mét ®éi ngò c¸c trëng ®oµn thanh tra vÒ tr×nh tù c¸c bíc thanh tra, ph¬ng ph¸p thu thËp vµ ph©n tÝch th«ng tin,ph¬ng ph¸p tËp hîp vµ c¸c tr×nh tù gi¶i quyÕt vÊn ®Ò cña cuéc thanh tra.
+Chó ý ®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé kÕ cËn ®Ó thay thÕ líp c¸n bé ®· s¾p ®Õn tuæi nghØ hu.§èi tîng ®µo t¹o ph¶i lµ nh÷ng ngêi cã tr×nh ®é nghiÖp vô c¬ b¶n,cã ngo¹i ng÷ c¬ b¶n,cã ®iÒu kiÖn tiÕp thu kiÕn thøc míi vµ tiÕp nh©n chuyÓn giao c«ng nghÖ míi…
+§µo t¹o míi kÕt hîp víi viÖc sµng läc c¸n bé ®Ó cã ®îc mét ®éi ngò c¸n bé thanh tra thùc sù m¹nh.
+§µo t¹o g¾n víi viÖc nghiªn cøu khoa häc qua viÖc giao c¸c ®Ò tµi nghiªn cøu khoa häc cÊp ngµnh.
-§æi míi ho¹t ®éng qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh cña thanh tra ng©n hµng d¸p øng yªu cÇu c«ng t¸c thanh tra vµ gi¸m s¸t ®èi víi c¸c NHTM quèc doanh.
Yªu cÇu cña viÖc ®æi míi lµ ph¶i ®Èm b¶o Ch¸nh thanh tra NHNN ®iÒu hµnh tæ chøc vµ ho¹t ®éng th«ng suèt trong toµn hÖ thèng.HiÖu qu¶ cña viÖc ®iÒu hµnh lµ thÊy ®îc vÊn ®Ò mét c¸ch nhanh nh¹y,tõ ®ã cã biÖn ph¸p xö lý ®Ó tr¸nh diÔn ra t×nh huèng xÊu.
+VÒ ®iÒu hµnh:toµn bé c«ng t¸c gi¸m s¸t,thanh tra ®èi víi c¸c NHTM quèc doanh ®Æt díi sù chØ ®¹o cña ngêi cã tr¸ch nhiÖm duy nhÊt lµ Ch¸nh thanh tra NHNN.Ch¸nh thanh tra trùc thuéc NHNN vµ chØ b¸o c¸o cho Thèng ®èc hoÆc ngêi ®îc Thèng ®èc uû quyÒn.
Ch¸nh thanh tra chi nh¸nh NHNNchÞu sù qu¶n lý trùc tiÕp vÒ nghiÖp vô cña Ch¸nh thanh tra NHNN;®éc lËp vµ chÞu tr¸ch nhiÖm cao nhÊt vÒ nh÷ng nhËn xÐt, kÕt luËn,kiÕn nghÞ trong c¸c b¸o c¸o thanh tra,kiÓm tra c¸c chi nh¸nh NHTM quèc doanh.
Ch¸nh thanh tra cÇn cã nh÷ng tr¸ch nhiÖm,quyÒn h¹n nhÊt ®Þnh phï hîp víi vÞ trÝ cña tæ chøc thanh tra ng©n hµng,tr¸nh sù lÉn lén,chång chÐo vÒ vÞ trÝ vµ quyÒn h¹n.
+Thùc hiÖn gi¸m s¸t vµ thanh tra víi ph¸p nh©n c¸c NHTM quèc doanh.
Thanh tra NHNN chÞu tr¸ch nhiÖm gi¸m s¸t vµ thanh tra ph¸p nh©n lµ c¸c NHTM quèc doanh ViÖt nam,trùc tiÕp thanh tra Héi së chÝnh,c¸c ®¬n vÞ h¹ch to¸n ®éc lËp lµ thµnh viªn cña NHTM quèc doanh ViÖt nam.
Thanh tra chi nh¸nh tØnh, thµnh phè chÞu tr¸ch nhiÖm gi¸m s¸t vµ thanh tra c¸c chi nh¸nh NHTM quèc doanh tØnh,thµnh phè vµ c¸c chi nh¸nh quËn,huyÖn…lµ ®¬n vÞ phô thuéc cña c¸c NHTM quèc doanh ViÖt nam.
+T¨ng cêng tr¸ch nhiÖm trong ho¹t ®éng tù kiÓm tra,kiÓm to¸n néi bé cña c¸c NHTM quèc doanh.
C¸c NHTM quèc doanhc¸ m¹ng líi vµ quy m« ho¹t ®éng rÊt réng,nhng lùc lîng kiÓm tra-kiÓm to¸n néi bécµn Ýt vµ yÕu;cha tu©n thñ quy tr×nh kiÓm tra-kiÓm to¸n,viÖc kiÓm so¸t tríc kh«ng ®îc coi träng,kiÓm so¸t sau cßn mang tÝnh chÊt hîp ph¸p ho¸ hå s¬,cha chó träng híng ho¹t ®éng kiÓm tra-kiÓm to¸n vµo träng t©m träng ®iÓm,nh»m ®¶m b¶o kiÓm so¸t chÆt chÏ c¸c ho¹t ®éng cã nhiÕu rñi ro,®¶m b¶o an toµn cho ng©n hµng.
Thùc tr¹ng trªn ®©y ®Æt ra yªu cÇu rÊt cÊp thiÕt ph¶i tiÕp tôc ®æi míi tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña tæ chøc kiÓm tra-kiÓm to¸n ë c¸c ng©n hµng.V× vËy,cÇn sím cñng cè vµ hoµn thiÖn tæ chøc bé m¸y kiÓm tra-kiÓm to¸n néi bé cña cc¸ NHTM quèc doanh c¶ vÒ sè lîng vµ chÊt lîng c¸n bé ®Ó ®ñ søc kiÓm so¸t toµn bé ho¹t ®éng trong toµn bé hÖ thèng NHTM.
§ång thêi ®æi míi ph¬ng thøc kiÓm tra,thùc hiÖn viÖc kiÓm tra thêng xuyªn c¸c ho¹t ®éng trong hÖ thèng NHTM quèc doanh.Môc ®Ých dÓ n¾m nhanh t×nh h×nh vµ cã biÖn ph¸p kh¾c phôc ng÷ng tån t¹i,khuyÕt ®iÓm trong viÖc thùc hiÖn c¸c quy chÕ vµ sù ®iÒu hµnh cña ng©n hµng cÊp trªn,®Ó tham mu cho Ban l·nh ®¹o xö lý c¸c vi ph¹m.
Hoµn thiÖn quy tr×nh vµ néi dung kiÓm tra-kiÓm to¸n néi bæ trong tõng hÖ thèng NHTM quèc doanh ®Ó n©ng cao chÊt lîng ho¹t ®éng kiÓm tra-kiÓm to¸n
néi bé,trong ®ã chó träng néi dung kiÓm tra vµ ®¶m b¶o mäi ho¹t ®éng cña ng©n
hµng ®Òu ®îc kiÓm so¸t chÆt chÏ.
§æi míi trong chØ ®¹o ®iÒu hµnh,chuyÓn tæ chøc qu¶n lý vµ ®iÒu hµnhvÒ tæng kiÓm tra-kiÓm to¸n néi bé NHTM trung ¬ng,thay v× chÞu sù qu¶n lýcña gi¸m ®èc chi nh¸nh nh hiÖn nay,®Ó ho¹t ®éng chñ ®éng,®éc lËp vµ cã hiÖu lùc thùc sù.
Sím ®a ra ho¹t ®éng kiÓm to¸n ®èi víi c¸c NHTM quèc doanh ®Ó ®¶m b¶o sù ®óng ®¾n cña sè liÖu b¸o c¸o,ph¸t hiÖn vµ uèn n¾n viÖc chÊp hµnh quy chÕ ng©n hµng…Tríc hÕt lµ ho¹t ®éng kiÓm to¸n néi bé cña c¸c NHTM quèc doanh ph¶i ®îc tæ chøc thêng xuyªn,nghiªm tóc.MÆt kh¸c,ph¶i ®a c¸c ho¹t ®éng kiÓm to¸n bªn ngoµi vµo c¸c NHTM quèc doanh ®Þnh kú theo quy ®Þnh cña NHNN.
X¸c ®Þnh râ rµng mèi quan hÖ tr¸ch nhiÖm gi÷a thanh tra NHNN vµ kiÓm to¸n néi bé cña c¸c NHTM quèc doanh:
.Tr¸ch nhiÖm vÒ phÝa kiÓm tra-kiÓm to¸n néi bé cña c¸c NHTM quèc doanh lµ thùc hiÖn viÖc b¸o c¸o ®Þnh kú c«ng t¸c kiÓm tra-kiÓm to¸n néi bé vÒ thanh tra NHNN ®Ó tæng hîp t×nh h×nh ho¹t ®éng thanh tra,kiÓm so¸t trong toµn quèc,b¸o c¸o thêng xuyªn vµ kÞp thêi nh÷ng vÊn ®Ò míi ph¸t sinh nghiªm träng nh khã kh¨n trong chi tr¶,rñi ro ph¹m vi lín…
Tr¸ch nhiÖm cña thanh tra NHNN ph¶i coi träng tæ chøc kiÓm tra-kiÓm to¸n néi bé trong hÖ thèng thanh tra-kiÓm so¸t ho¹t ®éng cña c¸c NHTM quèc doanh.
Tæ chøc kiÓm tra-kiÓm to¸n néi bé c¸c NHTM quèc doanh ho¹t ®éng tèt gãp phÇn rÊt lín trong viÖc gi÷ cho ng©n hµng æn ®Þnh.V× vËy thanh tra ng©n hµng ph¶i quan t©m c¶ vÒ c«ng t¸c ®µo t¹o vµ gióp ®ì kü n¨ng vÒ kiÓm tra-kiÓm to¸n.Võa thùc hiÖn viÖc kiÓm tra c¸c ho¹t ®éng kiÓm tra-kiÓm to¸n néi bé,trong ®ã chó träng tr¸ch nhiÖm kiÓm so¸t b¶o vÖ an toµn tµi s¶n vµ nh÷ng yÕu kÐm trong ho¹t ®éng kiÓm tra-kiÓm to¸n néi bé ®Ó kiÕn nghÞ Ban l·nh ®¹o cã biÖn ph¸p chÊn chØnh kÞp thêi.
kÕt luËn
Ho¹t ®éng Thanh tra cña hÖ thèng Ng©n hµng Nhµ níc lµ mét lÜnh vùc rÊt quan träng ®èi víi mäi quèc gia,®ã lµ c«ng cô s¾c bÐn ®Ó thùc hiÖn sù qu¶n lý Nhµ níc trong lÜnh vùc ho¹t ®éng ng©n hµng.Do vËy,Ng©n hµng Nhµ níc ph¶i thêng xuyªn t¨ng cêng c¸c biÖn ph¸p thanh tra-gi¸m s¸t ®èi víi c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh;gióp cho hÖ thèng c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh ho¹t ®éng æn ®Þnh,an toµn,hiÖu qu¶,b¶o vÖ quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña ngêi göi tiÒn, phôc vô viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch tiÒn tÖ quèc gia vµ gãp phÇn æn ®Þnh x· héi.
Víi vai trß vµ vÞ trÝ quan träng nh vËy,ho¹t ®éng thanh tra ng©n hµng cÇn ph¶i tõng bíc hoµn thiÖn tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña m×nh ®Ó ®¸p øng yªu cÇu cïng nh÷ng thêi c¬ vµ th¸ch thøc míi cÇn ph¶i vît qua.
Ho¹t ®éng cña thanh ta ng©n hµng ph¶i lu«n g¾n víi ph¬ng ch©m “ng¨n ngõa lµ chÝnh”,ph¸t hiÖn vµ xö lý kÞp thêi c¸c sai ph¹m,ph©n tÝch c¸c thiÕu sãt,vi ph¹m x¶y ra ®Ó c¸c tæ chøc tÝn dông tiÕp thu vµ söa ch÷a;nh»m ®a ho¹t ®éng tiÒn tÖ vµ ng©n hµng dÇn ®i vµo kû c¬ng,tu©n thñ c¸c nguyªn t¾c,luËt lÖ,chÕ ®é.Th«ng qua ho¹t ®éng,thanh tra ng©n hµng gãp phÇn nhÊt ®Þnh vµo viÖc x©y dùng chÝnh s¸ch,thÓ lÖ,chÕ ®é trong lÜnh vùc ng©n hµng.Song song víi viÖc thanh tra nh»m duy tr× sù æn ®Þnh cña hÖ thèng c¸c tæ chøc tÝn dông,thanh tra ng©n hµng cßn tæ chøc tèt nhiÖm vô gi¶i quyÕt c¸c vô khiÕu n¹i,tè c¸o liªn quan ®Õn c¸n bé c¸c ng©n hµng liªn quan ®Õn quyÒn vµ lîi Ých cña c¸c tæ chøc kinh tÕ,cña nh©n d©n vµ cña c¸c tæ chøc tÝn dông,gióp cho viÖc xö lý cña c¸c cÊp l·nh ®¹o ®îc kÞp thêi,h¹n chÕ c¸c vô viÖc ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña hÖ thèng c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i;®a hÖ thèng ng©n hµng níc ta ph¸t triÓn v÷ng m¹nh,nhanh chãng héi nhËp víi c¸c níc vµ c¸c khu vùc trªn thÕ giíi.
Tµi liÖu tham kh¶o
*****
1.Tµi liÖu gi¶ng d¹y m«n:NghiÖp vô NHT¦ cña bé m«n TiÒn tÖ-HVNH.
2.Thêi b¸o ng©n hµng-n¨m 2000
3.Thèng kª t¹p chÝ ng©n hµng thÕ giíi.
4.T¹p chÝ ng©n hµng sè 11 n¨m 2000.
5.T¹p chÝ ng©n hµng sè 10 n¨m 1999.
6.Gi¸o tr×nh nghiÖp vô kinh doanh ng©n hµng-HVNH.
7.Quy ®Þnh vÒ c¸c tû lÖ ®¶m b¶o an toµn ho¹t ®éng cña TCTD
( ban hµnh kÌmtheo quyÕt ®Þnh sè 297/1999/Q§-NHNN5 ngµy 25/8/1999 cña Thèng ®èc NHNN ).
Môc lôc.
Lêi nãi ®Çu
PhÇn I : Lý luËn chung vÒ thanh tra,gi¸m s¸t cña NHT¦ ®èi víi c¸c
NHTM quèc doanh.
1.TÇm quan träng cña ho¹t ®éng thanh tra ®èi víi c¸c NHTM
2.Néi dung ho¹t ®«ng thanh tra cña NHT¦ ®èi víi c¸c NHTM
3.Ph¬ng thøc thanh tra cña NHT¦ ®èi víi c¸c NHTM
PhÇn II :Thùc tr¹ng ho¹t ®éng cña thanh tra NHNN ViÖt nam trong thêi gian qua
1.Thùc tr¹ng vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña thanh tra NHNN ®èi víi c¸c
NHTM quèc doanh
2.KÕt qu¶ thanh tra,gi¸m s¸t cña NHT¦ ®èi víi c¸c NHTM quèc doanh
3.Nh÷ng h¹n chÕ trong c«ng t¸c thanh tra cña NHNN ®èi víi c¸c NHTM
quèc doanh
4.Nguyªn nh©n cña nh÷ng h¹n chÕ trong c«ng t¸c tranh tra cña NHT¦ ®èi
víi c¸c NHTM quèc doanh
PhÇn III:Mét sè gi¶i ph¸p nh»m t¨ng cêng hiÖu lùc cña thanh tra NHNN ViÖt Nam ®èi víi c¸c NHTM quèc doanh
I/.Mét sè gi¶i ph¸p chung mang tÝnh xuyªn suèt toµn bé ho¹t ®éng cña hÖ
thèng thanh tra ng©n hµng
II/.§æi míi néi dung vµ ph¬ng ph¸p thanh tra cña NHNN ®èi víi c¸c
NHTM quèc doanh
1.§æi míi vµ hoµn thiÖn ph¬ng thøc gi¸m s¸t tõ xa
2.§æi míi vµ hoµn thiÖn ph¬ng thøc thanh tra t¹i chç
KÕt luËn
Các file đính kèm theo tài liệu này:
K4665.DOC
