Đề án Thực trạng và giải pháp của công tác cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở trên địa bàn thành phố Hà Nội

nh mà không sợ gặp phải bất cứ phiền hà nào. Một vai trò vô cùng quan trọng của công tác này phải đề cập đến ở đây, đó là đẩy nhanh việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và sở hữu nhà ở nhằm làm lành mạnh thị trường bất động sản. Thật vậy, giá nhà đất liên tục tăng cao từ đầu năm 2001 cho đến nay một nguyên nhân thường được nói đến là do người cần mua đất thì nhiều trong khi quĩ đất thì có hạn. Tuy nhiên, giới kinh doanh bất động sản cho rằng, giá đất lên cao một phần do giới đầu cơ thông đồng với nhau đẩy giá lên. Theo các chuyên gia, trên thị trường bất động sản hiện tồn tại 3 loại đầu cơ làm tăng ảo giá trị của bất động sản đó là: - Đầu cơ tràn lan hễ có tiền là mua đất chờ lên giá. - Đầu cơ độc quyền, những người có mối liên hệ thân thiết với các quan chức có thể nắm rõ về quy hoạch xây dựng từ đó chạy chọt xin cho hoặc mua trước… đây là thành phần chính đẩy giá lên cao. - Đầu cơ chuyên nghiệp ảnh hưởng không nhiều đến thị trường. Như vậy, hoạt động giao dịch ngầm nhà đất là nguyên nhân quan trọng làm cho hoạt động thị trường bất động sản luôn nóng bỏng theo hướng không có lợi cho những người có nhu cầu nhà đất thực sự. Mà các giao dịch ngầm chủ yếu được thực hiện với đất chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Chính vì vậy, giải pháp cấp bách để lành mạnh thị trường bất động sản là phải nhanh chóng hoàn thành việc cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở (sổ hồng) và quyền sử dụng đất (sổ đỏ) trong thời gian sớm nhất. Bắt đầu từ năm 2007, các trường hợp chưa có sổ đỏ sẽ không được thực hiện một số quyền lợi đối với mảnh đất đó tức là không được tham gia mua bán, chuyển nhượng, thế chấp, bảo lãnh… Có thể nói rằng công tác cấp giấy chứng nhận này có vai trò vô cùng to lớn trong việc ổn định phát triển kinh tế - xã hội đồng thời cũng là công cụ quản lý của nhà nước về đất đai nhà ở. III- Điều kiện và các bước tiến hành công tác cấp giấp chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở 1. Điều kiện Các trường hợp sau đây được xét cấp giấy chứng nhận: a. Người đang sử dụng nhà ở, đất ở có một trong các giấy tờ quy định sau đây được cấp giấy chứng nhận: * Quyết định giao đất cho thuê đất để làm nhà ở của cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo quy định của pháp luật về đất đai. * Những giấy tờ được cơ quan nhà nước có thẩm quyền giao đất, cho thuê đất để làm nhà ở cấp trong quá trình thực hiện các chính sách đất đai qua các thời kì của nhà nước Việt Nam dân chủ cộng hòa, nhà nước cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam mà người được giao đất, cho thuê đất vẫn liên tục sử dụng từ đó đến nay. * Giấy chứng nhận quyền sở hữu hoặc sử dụng đất đai chính thức hoặc tạm thời do cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp, hoặc có tên trong sổ địa chính hợp lệ, không có tranh chấp (kể cả giấy chứng nhận do cấp quận, huyện đã cấp trước khi luật đất đai năm 1998 có hiệu lực). * Giấy tờ do cơ quan có thẩm quyền thuộc chế độ cũ cấp cho người sử dụng nhà ở, đất ở, không thuộc diện nhà nước quan lý, chủ nhà vẫn sử dụng liên tục từ đó đến nay và không có tranh chấp. * Giấy tờ về thừa kế, cho, tặng nhà đất đã được UBND cấp phường, thị trấn xác nhận và nhà đó không có tranh chấp. * Bản án có hiệu lực thi hành của toà án về việc giải quyết tranh chấp nhà ở gắn liền với quyền sử dụng đất hoặc quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền giải quyết tranh chấp về đất đai. * Giấy tờ giao nhà tình nghĩa. * Giấy tờ mua bán chuyển nhượng nhà ở, đất ở đã được đăng ký trước bạ sang tên hoặc được các cơ quan có thẩm quyền xác nhận nhà đất có nguồn gốc hợp pháp. Những trường hợp này dược xét cấp ngay GCN theo đúng hiện trạng không phụ thuộc vào quy hoạch xây dựng và định mức sử dụng đất do thành phố quy định. Chủ nhà ở, đất ở phải nộp các khoản lệ phí theo quy định trước khi được cấp giấy chứng nhận. b. Hộ gia đình, cá nhân được thủ trưởng cơ quan, đơn vị phân đất để tự xây dựng nhà ở trước ngày 05/07/1994, diện tích không vượt quá mức quy định của thành phố(có quyết định giao đất của UBND thành phố và giấy phép xây dựng nhà ở cho cơ quan, đơn vị ) nếu người sử dụng đất đã hoàn thành nghĩa vụ tài chính theo quy định tại thời điểm giao đất, được cơ quan có thẩm quyền xác nhận thì được coi là đất có giấy tờ hợp lệ và được xét cấp GNC. c. Hộ gia đình, cá nhân mua nhà ở của các đơn vị có tư cách pháp nhân được UBND thành phố giao đất làm nhà bán, đã thực hiện đầy đủ nghĩa vụ nộp ngân sách theo quy định thì được xét cấp GCN ngay sau khi mua. d. Các trường hợp phải xem xét xử lý trước khi cấp GCN: * Nếu chủ nhà có một trong những giấy tờ về nhà đất đã nêu trên nhưng không phải chính chủ đang sử dụng thì phải có những giấy tờ khác kèm theo như: Giấy tờ mua bán nhà, các giấy tờ liên quan đến thừa kế, chia, nhận quà tặng…và được UBND phường, thị trấn xác nhận sự việc có thật, không có tranh chấp khiếu kiện sẽ được cấp giấp chứng nhận. * Nếu chủ nhà có giấy tờ hợp lệ nêu ở trên nhưng sử dụng diện tích đất vượt quá diện tích quy định trong giấy tờ hợp lệ thì phần diện tích vượt quá cũng được cấp GCN sau khi chủ nhà nộp tiền sử dụng đất theo quy định của nghị định 45/CP ngày 3/8/1996 của chính phủ. * Nếu chủ nhà không có giấy tờ về nhà đất đã nêu trên nhưng phù hợp với quy hoạch được cấp có thẩm quyền phê duyệt và được chính quyền cấp phường, thị trấn xác nhận nhà ở, đất ở không có tranh chấp, đang được sử dụng ổn định thì chủ nhà được xét cấp GCN với mức đất ở quy định như sau: Từ vành đai 2 trở vào trung tâm thành phố (thuộc 4 quận nội thành cũ từ Vĩnh Tuy-Ngã Tư Vọng-Ngã Tư Sở-Cầu Giấy-Nhật Tân vào trung tâm) không quá 120 m2/hộ. + Từ vành đai 2 trở ra không quá 180 m2/hộ. + Các cán bộ tham gia cách mạng trước ngày 31/12/1944, diện tích được xác định không quá 120% so với 2 mức trên. + Diện tích được hợp thức phải nộp tiền sử dụng đất theo quy định của nghị định 45/CP ngày 03/08/1996 của chính phủ với mức như sau: - Người sử dụng đất ở ổn định trước ngày 18/12/1980 phải nộp lệ phí trước bạ nhà đất, lệ phí cấp GCN và thuế nhà đất. - Người sử dụng đất ở ổn định sau ngày 18/12/1980 đến 15/10/1993 phải nộp 20% tiền sử dụng đất, lệ phí trước bạ, lệ phí cấp GCN và thuế nhà đất. - Người sử dụng đất ở ổn định từ ngày 15/10/1993, không đủ giấy tờ hợp lệ phải nộp 100% tiền sử dụng đất, lệ phí trước bạ, lệ phí cấp GCN và thuế nhà đất. Phần diện tích vượt quá định mức nói trên được ghi vào GCN là đất vườn liền kề, chủ nhà được sử dụng. Khi chủ nhà muốn chuyển mục đích sử dụng và thực hiện các quyền theo luật định phải nộp tiền sử dụng đất. * Đối với nhà ở xây dựng sai phép hoặc không phép khi được xét cấp GCN phải chịu xử lý theo quyết định số 12/1998/QĐ-UB ngày 05/06/1998 của UBND thành phố và các quy định khác có liên quan. Đối với nhà đất trong phạm vi khu phố cổ thì ngoài quy định này cần phải căn cứ vào Điều lệ tạm thời về quản lý xây dựng, bảo tồn và tôn tạo phố cổ Hà Nội ban hành kèm theo Quyết định số 45/1999/QĐ-UB ngày 04/06/1998 của UBND thành phố Hà Nội để xử lý khi xét cấp GCN. + Đối với các khu vực chưa công bố công khai quy hoạch chi tiết được cấp có thẩm quyền phê duyệt hoặc chưa cắm mốc giới đối với dự án đã có quyết định đầu tư thì cấp Giấy chứng nhận theo đúng hiện trạng diện tích nhà đất đang sử dụng. Nếu khoảng cách ngôi nhà tiếp giáp mặt đường nội bộ có mặt cắt ngang lòng đường dưới 3m thì phải trừ diện tích làm đường giao thông nội bộ để đảm bảo cắt ngang lòng đường tối thiểu 3,5m (tim mặt cắt ngang đường trùng với tim đường hiện có và mở rộng đều về 2 phía). + Đối với các khu vực đã có qui hoạch chi tiết được cấp có thẩm quyền phê duyệt nhưng thực tế đã cơi nới xây dựng không phép, sai phép trước thời điểm quy hoạch thì được giải quyết theo nguyên tắc sau: - Các ngôi nhà tiếp giáp mặt đường hoặc ngõ có mặt cắt ngang lòng đường là 3,5m thì phải đảm bảo có khoảng cách ngang từ nhà tới nhà tối thiểu là 5,5m (tim mắt cắt ngang trùng với tim đường hiện trạng). - Các ngôi nhà tiếp giáp mặt đường nội bộ có mặt cắt ngang lòng đường dưới 3m thì phải đảm bảo có khoảng cách ngang từ nhà tới nhà tối thiểu là 3,5m. - Đối với phần nhà không lấn chiếm mặt cắt ngang (lòng đường) nhưng vì phạm khoảng cách ngang từ nhà tới nhà thì chủ nhà được tạm thời sử dụng nhưng phải có văn bản cam kết khi Nhà nước xây dựng đường theo qui hoạch thì phải tự phá dỡ phần diện tích này và chỉ được xét hỗ trợ phá dỡ theo qui định. - Đối với phần nhà và đất sử dụng lấn chiếm lòng đường thì không được xét hợp thức để cấp Giấy chứng nhận. Chủ nhà được tạm thời sử dụng nhưng phải tự phá dỡ không điều kiện khi Nhà nước thu hồi đất để xây dựng theo qui hoạch. Phần diện tích nhà đất vi phạm được ghi trong Giấy chứng nhận: "không cấp Giấy chứng nhận, chờ xử lý sau". - Khi xin phép xây dựng, sửa chữa cải tạo nhà ở, người được cấp Giấy chứng nhận phải tuân thủ các quy định hiện hành về quản lý đầu tư và xây dựng, về quản lý trật tự xây dựng độ thị. 2. Quy trình tự, thủ tục kê khai đang ký, xét cấp giấy chứng nhận UBND cấp phường hướng dẫn và tổ chức thực hiện việc kê khai đăng ký nhà ở, đất ở, phổ biến đến từng tổ dân phố nội dung qui định này và công khai các nội dung trong quá trình phân loại hồ sơ xin cấp Giấy chứng nhận tại địa phương, chuyển hồ sơ đến UBND cấp quận thẩm định và xét duyệt. Hồ sơ xin cấp giấy chứng nhận gồm: 1. Tờ khai đăng ký nhà ở và đất ở , trong đó sơ đồ thửa đất được chủ sử dụng đất tự vẽ và các chủ liền kề ký (theo mẫu). 2. Đơn xin cấp Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở (theo mẫu) 3. Bản sao các giấy tờ có liên quan về nhà ở, đất ở. 4. Bản sao sổ hộ khẩu Tổ chức phân loại và xác nhận hồ sơ kê khai đăng ký nhà ở, đất ở tại cấp phường. UBND cấp phường thành lập Hội đồng đăng ký nhà ở, đất ở cấp phường theo Điều 18 của quy định này để kiểm tra và phân loại hồ sơ kê khai đăng ký. Việc phân loại hồ sơ như sau: 1/Hội đồng đăng ký nhà ở, đất ở cấp phường có trách nhiệm xác nhận cho từng hồ sơ về diện tích nàh ở, đất ở, nguồn gốc và thời điểm sử dụng đất, ranh giới, mốc giới sử dụng, tình trạng tranh chấp hoặc khiếu nại về nhà đất. 2/ Hội đồng lập biên bản phân loại hồ sơ: - Các hồ sơ thuộc qui định : UBND phường lập danh sách kèm theo hồ sơ kê khai đăng ký và chuyển lên Sở Địa chính - Nhà đất để thẩm định và trình UBND Thành phố xét cấp ngay Giấy chứng nhận. - Các hồ sơ thuộc qui định thì Hội đồng lập hồ sơ đề nghị Chủ tịch UBND cấp phường báo cáo UBND cấp quận thẩm định và xét duyệt. Hồ sơ gồm có: Tờ trình của Chủ tịch UBND cấp phường đề nghị xét duyệt cấp Giấy chứng nhận. Biên bản xét phân loại hồ sơ của Hội đồng kê khai đang ký nhà ở, đất ở cấp phường. Danh sách kèm theo hồ sơ kế khai đăng ký của các trường hợp được đề nghị xét cấp Giấy chứng nhận. - Các hồ sơ trước khi báo cáo UBND cấp quận hoặc chuyển Sở Địa chính - Nhà đất UBND phường trong thời gian 10 ngày và thông báo cho nhân dân trong địa phương biết. Các trường hợp khiếu nại, Hội đồng kê khai đăng ký nhà ở, đất ở cấp phường phải tổ chức thẩm tra, xác minh và lập biên bản chuyển cơ quan nhà nước có thẩm quyền . - UBND cấp phường có trách nhiệm căn cứ kết quả phân loại hồ sơ của Hội đồng đăng ký cấp phường, thị trấn, tổ chức lập Sổ Mục kê và Sổ địa chính. Sổ Mục kê và Sổ Địa chính - Nhà đất ký duyệt. Sổ Mục kê và Sổ Địa chính được giao cho UBND p hường, UBND quận và Sở Địa chính - Nhà đất mỗi tổ chức 01 bộ để quản lý và theo dõi trong quá trình cấp Giấy chứng nhận. Các trường hợp có giấy tờ gốc hợp lệ về nhà đất theo của bản Quy định này được cấp đổi Giấy chứng nhận thay cho giấy tờ cũ. Chủ nhà có thể nộp trực tiếp hồ sơ tại Sở Địa chính - Nhà đất, trong thời gian 30 ngày kể từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp lệ, Sở Địa chính - Nhà đất có trách nhiệm thẩm định hồ sơ trình UBND Thành phố cấp Giấy chứng nhận hoặc có thể nộp hồ sơ xin cấp đổi trực tiếp tại Phòng Địa chính - Nhà đất quận hoặc UBND phường, Phòng Địa chính - Nhà đất quận và UBND phường có trách nhiệm kiểm tra hồ sơ, xác nhận và chuyển Sở Địa chính - Nhà đất để trình UBND Thành phố cấp Giấy chứng nhận. + Tổ chức xét duyệt hồ sơ cấp quận: Trong thời gian 10 ngày kể từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp lệ của cấp phường chuyển lên, Hội đồng xét cấp Giấy chứng nhận cấp quận có trách nhiệm tổ chức xét cấp Giấy chứng nhận. Sau khi xét duyệt, Chủ tịch UBND cấp quận lập hồ sơ cấp Giấy chứng nhận chuyển Sở Địa chính - Nhà đất để thẩm định trình UBND Thành phố phê duyệt Hồ sơ gồm có: - Tờ trình của Chủ tịch UBND cấp quận đề nghị cấp Giấy chứng nhận - Biên bản xét duyệt của Hội đồng xét cấp Giấy chứng nhận cấp quận - Toàn bộ hồ sơ của cấp phường đã chuyển lên cấp quận. UBND cấp quận chỉ đạo cấp phường bổ xung các hồ sơ chưa đủ điều kiện cấp Giấy chứng nhận theo kết luận của Hội đồng xét cấp Giấy chứng nhận cấp quận. + Tổ chức xét cấp Giấy chứng nhận tại Thành phố Trong thời gian 15 ngày kể từ ngày nhận đủ hồ sơ do UBND cấp quận chuyển lên, Sở Địa chính - Nhà đất có trách nhiệm thẩm định trình UBND Thành phố duyệt cấp Giấy chứng nhận. + Tổ chức giao Giấy chứng nhận. - Căn cứ quyết định của UBND Thành phố, Sở Địa chính - Nhà đất có thông báo cho UBND cấp quận có Cục Thuế Hà Nội danh sách các trường hợp được cấp giấy chứng nhận và các khoảnn tiền mà người được cấp Giấy chứng nhận phải nộp trước khi nhận Giấy chứng nhận. Cục Thuế có trách nhiệm tính toán cụ thể số tiền nộp và phối với với UBND cấp quận tổ chức thu tại địa điểm phù hợp với từng địa bàn. Đối với các hộ gia đình, cá nhân có đơn xin chậm nộp tiền sử dụng đất, thuế chuyển quyền sử dụng đất và lệ phí trước bạ theo quy định của Chính phủ, Cục Thuế Hà Nội và UBND cấp quận lập văn bản cho phép chậm nộp theo chính sách để Sở Địa chính - Nhà đất xác nhận vào Giấy chứng nhận. Khi người được cấp Giấy chứng nhận thực hiện một trong các quyền của người sử dụng đất theo luật định thì phải nộp các khoản nợ ghi trong Giấy chứng nhận. Trường hợp phải xử lý phạt xây dựng không phép hoặc sai phép, UBND cấp quận tính mức phạt và thông báo cho Chí nhánh Kho bạc thu tại địa bàn phường. * Sau khi người được cấp Giấy chứng nhận đã hoàn thành nghiã vụ tài chính hoặc được xác nhận chậm nộp các khoản thu theo quy định, Sở Địa chính - Nhà đất giao Giấy chứng nhận (bản nền hồng) cho UBND quận, huyện để tổ chức trao Giấy chứng nhận cho người được cấp Giấy chứng nhận, đồng thời thu các giấy tờ gốc về nhà đất và giao lại Sở Địa chính - Nhà đất để lưu trữ. * Sở Địa chính - Nhà đất hướng dẫn UBND cấp phường hoàn thiện Hồ sơ Địa chính sách khi cấp Giấy chứng nhận theo qui định của Pháp luật. 3. Các nhân tố ảnh hưởng đến công tác đăng ký cấp GCN a. Từ phía chính quyền Các qui định, quyết định về công công tác cấp GCN và quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở còn chồng chéo, chưa thống nhất đồng bộ, chưa ban hành các văn bản chính sách kịp thời với các vấn đề thực tế phát sinh. b. Từ phía người dân Do nhiều người dân trình đọ hiểu biết còn hạn chế, chưa có ý thức về vấn đề trên. Hơn nữa quá trình làm sổ đỏ còn lắm nhiều khê nên người dân rất ngại tạo lên tâm lý không tốt đối với người dân, vì vậy một số hộ gia đình đủ điều kiện làm sổ đỏ cũng án binh bất động. Có lẽ đó cũng là nguyên nhân làm cho tiến độ cấp sổ đổ chậm lại. c. Các nguyên nhân khác. Đội ngũ cán bộ chuyên trách còn thiếu, trình độ chuyên môn chưa cao cộng với những khó khăn, phức tạp về nguồn gốc đất đai nhà ở,… cũng làm chậm tiến trình sổ đỏ, sổ hồng cho nhân dân. B. Thực trạng của việc cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu ở và quyền sử dụng đất ở đô thị I. Đặc điểm tình hình nhà ở, đất ở trên địa bàn thành phố Thực trạng quản lý Thủ đô Hà Nội là trung tâm chính trị - văn hoá - xã hội của cả nước, có tổng diện tích đất tự nhiên là 92097,45ha với gần 3 triệu dân. Trong đó, đất đô thị là 9848,79 ha với 10,7% tổng diện tích đất tự nhiên, diện tích đất ở đô thị là 2871,9ha chiếm 24,6% tổng diện tích đất ở và diện tích đất ở nông thôn là 8816,7ha chiếm 75,4% diện tích đất ở. Trước năm 1999, nhà ở đô thị của thành phố gồm nhiều loại có nguồn gốc phức tạp. - Diện tích nhà thuộc sở hữu Nhà nước cho thuê là 1.181.805m2 với 46.783 hộ chiếm 1,2% diện tích đất ở đô thị, thực trạng phổ biến là dân đã cơi nới, xây dựng không phép. - Quỹ nhà cải tạo là 1.897 nhà - Quỹ nhà công tư hợp doanh là 344 nhà - Quỹ nhà vắng chủ, quản lý theo Nghị quyết 58/1998 là 277 nhà - Quỹ đất quản lý theo tháng tư 73/TTg là 641.426m2 - Quỹ nhà do cơ quan trung ương và địa phương tự quản là 2.000.000m2 sử dụng và khoảng 50.000 hộ gồm. Đất xây dựng nhà ở được cấp có thẩm quyền cho phép, tự chuyển đổi mục đích sử dụng sang làm nhà ở, không đăng ký cập nhật được biến động nên không có hồ sơ quản lý. - Quỹ nhà tư nhân chỉ có khoảng 10% có giấy tờ hợp pháp, nhưng lại không đăng ký, cập nhật được biến động thường xuyên, còn lại 90% nhà ở đất ở tư nhân không có giấy tờ hợp lệ. Với quỹ nhà trên, do tồn tại của lịch sử để lại, công tác quản lý về đất đai, nhà cửa nhất là ở khu vực đô thị bị buông lỏng nhiều năm, đặc biệt có tới 90% chủ sử dụng đất không có giấy tờ hợp lệ, tự chuyển nhượng nhiều lần trong các năm trước đây nên cơ quan nhà nước không có hồ sơ, thiếu cơ sở để quản lý, dẫn đến tình trạng Nhà nước không thu được các khoản thuế, tình trạng tranh chấp nhà - đất khó giải quyết, xây dựng trái phép, không phép, nhiều vụ nghiêm trọng đã xảy ra. Nhằm đưa công tác quản lý đất đai đi vào nề nếp đúng pháp luật, trong những năm qua thành phố Hà Nội đã có nhiều cố gắng trong công tác thiết lập được hệ thống hồ sơ quản lý, sử dụng đất đai nhà cửa, từng bước hoàn thiện dần cả về chất và lượng trong công tác quản lý nhà - đất. II. Kết quả của công tác cấp giấy chứng nhận Từ Tình hình thực tế trên, UBND Thành phố đã tập trung chỉ đạo đẩy nhanh công tác cấp giấy chứng nhận, xác nhận hồ sơ pháp lý ban đầu, giúp chính quyền các cấp quản lý chặt chẽ về nhà ở, với mục tiêu để phục vụ công tác quản lý Nhà nước, đồng thời đáp ứng được yêu cầu nguyện vọng chính đáng của nhân dân. Công tác cấp giấy chứng nhận được tổ chức kê khai đăng ký lập hồ sơ ban đầu thực hiện theo nguyên tắc cấp theo nguyên tắc không có tranh chấp, ổn định trên cơ sở tự khai, tự chịu trách nhiệm về tài sản sở hữu của mình. Để có cơ sở áp dụng nghị định 60/CP ngày 5/7/1994 của Chính phủ vào thực tiễn Hà Nội, Thành phố đã năng động vận dụng ban hành nhiều văn bản, quyết định và hướng dẫn các chính sách, tổ chức đồng bộ thực hiện theo kế hoạch giao chỉ tiêu hàng năm, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho người dân. Các chính sách hàng năm liên tục đều được bổ sung chỉnh sửa phù hợp với quá trình cấp giấy chứng nhận tạo mọi thuận lợi để đẩy nhanh công tác này. Để triển khai và tổ chức thực hiện có hiệu quả, phù hợp với điều kiện thực tế năm 1997, UBND thành phối và Tổng cục địa chính (nay là Bộ tài nguyên môi trường) đã phối hợp chỉ đạo thực hiện phương án thí điểm cấp giấy chứng nhận tại 2 phường Kim Liên và Láng Thượng thuộc quận Đống Đa. Từ kết quả trên để triển khai trên toàn thành phố ngày 16/9/1997 UBND thành phố Hà Nội đã ban hành quyết định số 3564/QĐ - UB quy định về trình tự thủ tục kế khai đăng ký, cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở tại đô thị thành phố Hà Nội, quyết định số 69/1999 - QĐ - UB ngày 18/8/1999 về ban hành sửa đổi qui định về trình tự thủ tục kê khai đăng ký, cấp giấy chứng nhận, quyết định 65/2001/QĐ - UB ngày 29/8/201 về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ở, đất ao vườn liền kề khu vực nông thôn. Năm 1998, Thành phố đã chỉ đạo tổ chức kê khai đăng ký hồ sơ nhà đất đồng loạt trên địa bàn thành phố kết quả đã có 191.304 hộ gia đình, cá nhân có nhà ở tư nhân tại khu vực đô thị kê khai đăng ký đạt 98%, có 256.535 hộ gia đình có nhà ở tư nhân tại khu vực nông thôn đã kê khai đăng ký. Kết quả kê khai đăng ký đã giúp cho chính quyền các cấp có hồ sơ ban đầu, cùng với kết quả của đo vẽ bản đồ địa chính cơ bản hoàn thành trên toàn thành phố là tiền đề quan trọng để quản lý chặt chẽ nhà ở đất ở và để xây dựng chỉ tiêu kế hoạch cấp giấy chứng nhận, xác lập quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở theo pháp luật qui định. Sau khi có kết quả kê khai đăng ký, thành phố đã chỉ đạo các cấp, các ngành tổ chức đồng loạt xét cấp giấy chứng nhận cho nhân dân theo kế hoạch hàng năm. Theo số liệu của phòng đăng ký - thống kê thuốc sở địa chính - Nhà đất Hà Nội, tính đến cuối tháng 8/2003, toàn thành phố cấp được 20.715 GCN quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở theo nghị định 60/CP đạt 51,79% kế hoạch năm 2003 nâng tổng số giấy đã cấp lên 130.989 đạt 68,21% tổng số giấy cần cấp, cấp được 5.075 GCN quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở theo nghị định 61/CP nâng tổng số giấy đã cấp lên 53.100. Trong đó các quận, huyện theo sự uỷ quyền cấp giấy chứng nhận của UBND thành phố đã cấp được 14.703 GCN quyền sở hữu nhà ở và quyền sở hữu đất ở. Quận Hai Bà Trưng có số lượng giấy chứng nhận được cấp cao nhất của thành phố với 4.037/8.500. Công tác cấp GCN quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở trên địa bàn quận Hoàn Kiếm giai đoạn 2000 - 2003 Năm 2000 2001 2002 2003 Số GCN đã cấp 1.170 1514 1505 1030 Nguồn báo cáo kết quả công tác năm 2000 - 2003 phòng địa chính nhà đất đô thị - UBND quận Hoàn Kiếm Tính đến hết năm 2003 toàn thành phố đã cấp được 40 000 giấy chứng nhận. Theo số liệu của sở tài nguyên - môi trường và nhà đất, tính đến hết quý I năm 2004, Hà Nội mới cấp được gần 20.000 "sổ đỏ" (tại khu vực nội thành) chỉ xấp xỉ 25% kế hoạch cả năm. Trong khi đó, đến hết năm ngoái thủ đô đã cấp được 160.000 "sổ đỏ" và hơn 120.000 "sổ hồng" (giấy chứng nhận, đất vườn, ao liền kề ở khu vực nông thôn). Cũng theo số liệu thống kê của sở tài nguyên môi trường và nhà đất, tính đến ngày 31/5/2004 toàn thành phố đã cấp được 160.518 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và sở hữu nhà ở đạt 83,91% (tăng 5% so với cùng kỳ năm 2003) về số hộ kê khai đăng ký tại thời điểm năm 1998. Và cấp được 131.052 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ở đất ao và vườn liền kê khu dân cư nông thôn đạt 51,09% số hộ dân cần cấp (tăng 4,09% so với cùng kỳ năm trước). Như vậy tỉ lệ cấp sổ đỏ đối với đất đô thị chỉ còn 16,09%, ở ngoại thành đất ao vườn liền kề còn 48,91%. Tính đến hết tháng 7/2004 việc cấp "sổ đỏ" đối với đất ở cho vùng nông thôn đạt gần 60%, đất ở đô thị là 89% cụ thể như sau: 1. Kết quả cấp giấy chứng nhận tại khu vực đô thị Tính đến nay, toàn thành phố đã cấp được 247.829 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ở bao gồm: - 168.908 giấy chứng nhận cấp theo Nghị định 60/CP đạt 88,29% số hộ đất kê khai đăng ký năm 1998 - 15.316 giấy chứng nhận cấp theo Quyết định 65/2001/QĐ - UB tại khu vực các xã chuyển thành phường tại 2 quận Long Biên và Hoàng Mai. - 63.605 giấy chứng nhận mua nhà theo Nghị định 61/CP Trong tổng số hộ được cấp giấy chứng nhận có: + 188 hộ được diện nhà chính sách + 2.133 hộ có đủ giấy tờ hợp pháp, hợp lệ xin cấp. + 16.102 hộ có nhà ở thuộc quân đội quản lý + 20.141 hộ thuộc dự án nhà ở bán và dự án của các tổ chức được nhà nước giao đất xây dựng nhà ở. + 130.344 hộ có nhà tư nhân không có giấy tờ kê khai đăng ký tại phường, thị trấn. STT Quận huyện Tổng hồ sơ kê khai năm 1998 Tổng hồ sơ phát sinh đến 2004 Thực hiện đến hết 31/7/2004 Đạt chỉ tiêu so với kê khai năm 1998 (%) Sổ GCN còn phải cấp 1 Hoàn Kiếm 5593 6114 6026 107,74 88 2 Hai Bà Trưng 47548 35324 24 777 71,73 10 547 3 Ba Đình 18011 18853 16 461 91,39 2392 4 Đống Đa 33000 40720 29 559 89,57 11 161 5 Tây Hồ 18146 18548 16229 89,44 2319 6 Cầu Giấy 16924 16924 16379 96,78, 545 7 Thanh Xuân 17844 17844 13346 74,79 4498 8 Long Biên 30881 13 068 17813 9 Hoàng Mai 38314 21456 16858 10 Từ Liêm 2840 2840 2403 86,23 437 11 Gia Lâm 9323 2245 1058 74,31 1187 12 Đông Anh 2445 2445 2437 99,67 8 13 Sóc Sơn 680 680 671 98,68 9 14 Thanh Trì 1950 3752 3752 102,41 15 Quân Đội 17000 20000 16602 94,72 3807 Tổng 191304 255 484 184 224 88,29 71.260 Nguồn báo cáo kết quả công tác cấp GCN tính đến hết 31/7/2004 của Sở Tài nguyên Môi trường và Nhà đất thành phố Hà Nội Nhìn vào bảng trên ta thấy tổng số hồ sơ phát sinh đến năm 2004 tăng lên rất nhiều so với năm 1998(tổng số tăng lên 64180 bộ hồ sơ), đặc biệt là quận Đống Đa tăng thêm 7720 bộ hồ sơ.Tuy nhiên, các quận huyện đã co nhiều cố gắng và đưa ra những biện pháp thích hợp nhằm hoàn thành chỉ tiêu cấp GCN đã đề ra.Chính vì vậy, hiện nay huyện Đông Anh, Sóc Sơn, Thanh Trì cơ bản hoàn thành công tác cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở tại đô thị các quận Cầu giấy, Tây Hồ, Ba đình, Hoàn Kiếm đã hoàn thành đạt tỉ lệ cao. 2.Cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ở tại khu vực nông thôn Toàn thành phố đã cấp được 109,417 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ở, đất ao và vườn liền kề khu vực nông thôn đạt 50,18% số hộ cần cấp giấy chứng nhận. Trong đó năm 2002 cấp được 69.726 giấy chứng nhận, năm 2003 cấp được 35.222 giấy chứng nhận. STT Tên Huyện Số GCN cần cấp KH năm 2004 Đã cấp đến 31/7/2004 Đạt chỉ tiêu % so với kê khai Số GCN còn phải cấp Kế hoạch Kết quả 1 Sóc Sơn 55.800 8 000 4241 24676 44,22 31.124 2 Từ Liêm 38.948 7 000 1923 21211 54,52 17.737 3 Đông Anh 54.517 1.0000 5989 43350 79,52 11.167 4 Gia Lâm 40.786 8 000 1068 13705 21,66 27081 5 Thanh Trì 28.000 7 000 4500 35089 79,75 14.911 Tổng 218051 4 0000 17721 138031 53,81 108.634 Nguồn báo cáo kết quả công tác cấp GCN tính đến hết ngày 31/7/2004 của Sở Tài nguyên Môi trường và Nhà đất thành phố Hà Nội Như vậy, huyện Đông Anh, Thanh Trì đã hoàn thành đạt tỉ lệ cao, các huyện còn lại đang phấn đấu đạt chỉ tiêu kế hoạch đề ra. III. Đánh giá những mặt đạt được và tồn tại cần khắc phục 1. Những mặt đạt được a. Về công tác chỉ đạo Thành uỷ, Hội đồng nhân dân và uỷ ban nhân dân thành phố đã tập trung chỉ đạo, đồng thời đã kịp tháo gỡ những khó khăn vướng mắc và giao trách nhiệm cụ thể cho các ngành, các cấp trong công tác cấp giấy chứng nhận để tạo sự phối hợp chặt chẽ của các ngành với các cấp uỷ Đảng và UBND quận, huyện, phường, thị xã, trị trấn đã tạo nên sức mạnh tổng hợp, xuyên suốt từ thành phố đến cơ sở trong quá trình triển khai thực hiện công tác cấp giấy chứng nhận, đạt chỉ tiêu kế hoạch đề ra. Đã thành lập ban chỉ đạo chính sách nhà ở đất ở, thường xuyên kiểm tra, đề ra các biện pháp tích cực tạo nhiều thuận lợi cho các cấp các ngành thực hiện công tác cấp giấy chứng nhận. b. Xây dựng ban hành các văn bản chính sách Thành phố dã vận dụng sáng toạ vào thực tiễn, chủ đạo mạnh dạn tháo gỡ các vướng mắc các điều kiện để đẩy nhanh công tác cấp GCN. - Thành phố đã chỉ đạo vừa tổ chức thực hiện cấp GCN theo kế hoạch, vừa thực hiệnc ấp GCN theo nhu cầu đáp ứng được nguyện vọng của nhân dân. - Một yếu tố rất quan trọng là khi cấp GCN, các trường hợp không có giấy tờ hợp lệ, người sử dụng đất khi được ấp giấy chứng nhận phải nộp các nghĩa vụ sử dụng đất theo qui định, đây là nguyên nhân người dân không nhiệt tình làm thủ tục cấp GCN. Để tháo gỡ vướng mắc trên UBND thành phố đã trình thủ tướng chính phủ cho phép được chậm nộp nghĩa vụ tài chính và ghi trên giấy chứng nhận đã giải toả được cơ bản vướng mắc trong nhân dân. Bên cạnh đó, khi luật đất đai mới được bắt đầu áp dụng từ 1/7/2004, quyền bình đẳng về sử dụng đất đai của người phụ nữ sẽ được thực hiện. Theo đó, người vợ cũng sẽ được quyết định mua bán, cho thuê, thế chấp đất chung như chồng được thể hiện tại điều 48, khoản 3 luận này. Trường hợp quyền sử dụng đất là tài sản chung của vợ và chồng thì giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ( GCN quyền sử dụng đất) phải ghi cả họ tên vợ và họ tên chồng. Việc ban hành luật trên được đại đa số nhân dân ủng họ đặc biệt là chị em phụ nữ. Qua đó không chỉ khẳng định quyền bình đẳng của người vợ trong việc sở hữu đất mà còn giúp rất nhiều chị em thoát khỏi cảnh sống phụ thuộc, vững vàng làm ăn, góp phần to lớn trong công cuộc xoá đói giảm nghèo, làm giàu cho gia đình xã hội. Liên tục cải cách thủ tục hành chính, giảm bớt thủ tục, cử cán bộ trực tiếp giúp dân kê khai để đẩy nhanh công tác cấp Giấy chứng nhận từ năm 2002 Thành phố đã phân cấp cho UBND các quận, huyện tổ chức xét duyệt cấp Giấy chứng nhận, trong quá trình thực hiện Thành phố đã có nhiều văn bản chỉ đạo tháo gỡ khó khăn, giải quyết vướng mắc kịp thời. Thành phố đã thành lập Trung tâm dịch vụ hành chính công thuộc Sở Tài nguyên, Môi trường và Nhà đất tạo điều kiện thuận lợi dịch vụ công phục vụ nhân dân. - Tháo gỡ về quy hoạch: Trước đây xét cấp Giấy chứng nhận phải phù hợp với quy hoạch nay giải quyết những khu vực nằm trong quy hoạch nhưng chưa cắm mốc giới quy hoạch, chưa có quyết định thu hồi đất thì vẫn tổ chức xét cấp Giấy chứng nhận, các trường hợp sử dụng đất tại khu vực đô thị có giấy tờ hợp lệ nhưng chưa làm nhà ở thì cấp Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở. - Công tác xét cấp Giấy chứng nhận được quy định công khai tại phường. Khu vực chưa có bản đồ địa chính, người dân chỉ kê khai, cán bộ địa chính trực tiếp hướng dẫn đo vẽ hoặc sử dụng trích đo vẫn giải quyết cấp Giấy chứng nhận. Như vậy về chính sách Thành phố đã tháo gỡ tạo mọi điều kiện thuận lợi để thực hiện công tác cấp Giấy chứng nhận. c. Về cải cách thủ tục hành chính đã liên tục giải quyết trong quá trình thực hiện cấp Giấy chứng nhận - Trước đây khi thẩm định cấp Giấy chứng nhận phải có nhiều Ngành tham gia, phức tạp mà hiệu quả không cao, cụ thể là quản lý đất riêng, quản lý nhà riêng, phức tạp do đó Thành phố đã thống nhất quản lý nhà đất về một mối, ngày 29/1/1999 Thủ tướng Chính phủ có Quyết định số 10/1999/QĐ - TTg thành lập Sở Điạ chính Nhà đất đã tạo điều kiện rất cơ bản thống nhất tập trung chỉ đạo cấp Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở. - Trước đây với khối lượng rát lớn lại tập trung vào Thành phố, gây sức ép về thời gian. Để phát huy bộ máy, UBND Thành phố tiến hành phân cấp mạnh mẽ cho 14 quận, huyện tổ chức thẩm định và quyết định cấp Giấy chứng nhận. - Quá trình thực hiện đã trình Thành phố chỉ đạo giảm bớt thủ tục rườm rà, lại không hiệu quả đã chỉ đạo bỏ khâu Hội đồng xét duyệt cấp quận, huyện trên cơ sở nâng cao vai trò, trách nhiệm của Phòng Địa chính Nhà đất và đô thị quận, huyện. Hội đông cấp phường nay chủ yếu xác nhận thời gian sử dụng đất và sử dụng đất không có tranh chấp khiếu kiện. - Hàng năm xây dựng chỉ tiêu kế hoạch cụ thể trình UBND Thành phố giao kế hoạch cấp Giấy chứng nhận cho các quận, huyện, chỉ đạo thực hiện một đầu mối giải quyết cấp Giấy chứng nhận theo kế hoạch tại phường và trả kết quả tại phường. - Đối với dân có nguyện vọng được cấp theo nhu cầu thì hồ sơ cấp Giấy chứng nhận được nộp tại ba nơi là phường, quận và Sở Tài nguyên Môi trường và Nhà đất để người dân lựa chọn tạo điều kiện thuận lợi cho nhân dân không phải đến nhiều nơi. d. Về tổ chức thực hiện - Quá trình thực hiện đã được tổ chức thí điểm đi đến tổ chức thực hiện đại trà trên cả địa bàn Thành phố, bằng kế hoạch giao hàng năm để các quận, huyện và các Ngành thực hiện, đã thể hiện sự quan tâm của Thành phố tới công tác cấp Giấy chứng nhận. Từ đó đã phát huy vai trò quản lý Nhà nước, Ngành Địa chính Nhà đất và các ngành đã chỉ đạo, phối hợp chặt chẽ với quận, huyện hướng dẫn kịp thời, phân công cán bộ theo dõi từng địa bàn, để đôn đốc, kiểm tra, giải quyết khó khăn vướng mắc ngay tại cơ sở. - Thành phố đã thành lập Ban chỉ đạo nhà ở đất ở, chỉ đạo thống nhất cách làm trên địa bàn Thành phố về chính sách và tổ chức thực hiện. - Các quận, huyện và các Ngành đã thường xuyên tổ chức tập huấn chuyên môn nghiệp vụ cho cán bộ UBND phường, xã, thị trấn và cán bộ địa chính các cấp. - Đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền cụ thể: phối hợp với Ban tuyên giáo Thành uỷ và các cơ quan thông tin đại chúng để tuyên truyền về chính sách pháp luật, phản ánh kết quả đã đạt được và những khó khăn vướng mắc trong quá trình thực hiện, giải thích những vấn đề bức xúc công luận của nhân dân. - UBND các quận, huyện đã xác định công tác cấp Giấy chứng nhận là một trong những nhiệm vụ chính trị trọng tâm của chính quyền các cấp, tập trung chỉ đạo triển khai chỉ tiêu kế hoạch xuống từng phường, xã, thị trấn và xác định đây là một trong các chỉ tiêu thi đua để xét duyệt khen thưởng cuối năm. - Các quận, huyện đã triển khai và Văn bản chỉ đạo của UBND Thành phố về các biện pháp cụ thể. Một số quận, huyện đã thực hiện hợp đồng thời vụ, tăng cường lực lượng cho phòng Địa chính Nhà đất và đô thị các cấp phường, xã, thị trấn đẩy nhanh trên độ cấp Giấy chứng nhận, đồng thời thực hiện cải cách thủ tục hành chính trong các khâu phân loại và xét duyệt hồ sơ. e. Về thực hiện nghĩa vụ tài chính Thành phố đã thu tiền sử dụng đất và lệ phí trước bạ của các tổ chức sử dụng đất, xây dựng nhà ở và hộ gia đình cá nhân nộp vào ngân sách nhà nước là 958,57 tỉ đồng. Đồng thời, việc cấp giấy chứng nhận này đã góp phần hạn chế đáng kể giao dịch ngầm nhằm làm trong sạch thị trường nhà đất tạo điều kiện và khuyến khích giao dịch chính thức. Theo đó, công tác lập và quản lý qui hoạch sẽ được chú trọng đặc biệt để chấm dứt hoàn toàn qui hoạch treo để việc sử dụng đất nhà có hiệu quả cao. 2. Những khó khăn tồn tại Bên cạnh những mặt đã làm được trong quá trình thực hiện cấp giấy chứng nhận vẫn còn tồn tại dẫn đến tốc độ cấp giấy chứng nhận vẫn chưa đạt yêu cầu như mong muốn, cụ thể là: - Một số quận, huyện tuy đã chỉ đạo nhưng chưa có những giải pháp hữu hiệu để đẩy mạnh công tác cấp giấy chứng nhận, chưa tập trung đủ lực lượng, còn để phân tán khi có nhiệm vụ khác, chưa xác định được đây là công tác cần quan tâm thường xuyên. Cán bộ các bộ phận được phân công giải quyết hồ sơ còn mang nặng tư tưởng xin cho còn sợ trách nhiệm dẫn đến đùn đẩy, né tránh, phiền hà. Bên cạnh đó, hạn chế về nhận thức của nhân dân cũng là một trong những nguyên nhân chính làm chậm tiến độ cấp giấy chứng nhận. Một số người chưa thực sự quan tâm đến việc giúp chính quyền và cộng tác với chính quyền như việc xác định kê khai bổ sung hồ sơ khó khăn hoặc phối hợp với chính quyền cơ sở giải quyết những vướng mắc trong quá trình cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sở hữu đất ở. Một thực trạng khác phải đề cập đến là phần lớn lực lượng cán bộ chuyên trách công tác này còn yếu, thiếu cả chuyên môn nghiệp vụ, khi giải quyết công việc còn quá cứng nhắc vận dụng không linh hoạt thiếu chủ động nên hiệu quả giải quyết công việc chưa cao. Không chỉ có vậy, nhiều cán bộ làm công tác này vẫn còn tình trạng "găm" hồ sơ hoặc ''om'' sổ đỏ đã được quận, huyện duyệt cấp không trả ngay cho dân. Do vậy, đã xuất hiện tình trạng hồ sơ không có vướng mắc gì cấp trên đã phê duyệt nhưng phải đến hàng năm, người dân mới được cầm sổ đỏ trong tay. Thậm chí có trường hợp cán bộ địa chính đã "gợi ý khéo" để người dân chóng có sổ đỏ hoặc muốn nhanh gọn trong việc xin giấy phép xây nhà, chuyển nhượng…. để làm ảnh hưởng lớn đến lòng tin của nhân dân. - Mặc dù thành phố, sở TNMT và nhà đất đã rất quan tâm, hướng dẫn nghiệp vụ, thường xuyên tập huấn nhưng trình độ chuyên môn nghiệp vụ của các cán bộ cấp quận xã không đồng đều, không đủ lực lượng thực hiện, đội ngũ này lại hay thay đổi, ảnh hưởng đến quá trình giải quyết liên tục do đó giải quyết hồ sơ chậm. - Công tác xét duyệt ở các hội đồng cấp quận và hội đồng cấp cấp phương xã do phải xem xét đến tính hợp pháp, hợp lệ, xác định ranh giới, nguồn gốc và thời gian sử dụng phức tạp dẫn đến quá dầu toàn do liên quan đến nghĩa vụ tài chính phải thu nộp đã làm mất nhiều hệ thời gian chậm tiến độ - Công tác kê khai đăng ký từ năm 1998 đến nay có nhiều biến động về số lượng nhưng chưa kịp thời cập nhật, chỉnh lý biến động, công tác này đến nay mới được thực hiện, số lượng mới phát sinh và số lượng nhà tự quản chưa được kê khai đăng ký là một con số đáng kể cần được tập trung giải quyết. Bên cạnh đó, một trong những nguyên nhân làm chậm tiến độ cấp "sổ đỏ" là do tình trạng các ngành, bộ, cơ quan chủ quản chưa chịu bàn giao quỹ nhà "tự quản" nên hộ dân tại nhiều khu tập thể cũ vẫn chưa được cấp sổ đỏ. Hậu quả là không chỉ gây thất thu Ngân sách về thực đất, tiền xây nhà… mà còn gây ra không ít những lộn xộn, phức tạp trong việc chuyển nhượng nhà ở tại các khu tập thể. Mặt khác, do không ai quản lý, bảo dưỡng nên các khu nay cũng đang trong tình trạng xuống cấp nghiêm trọng vì quá niên hạn sử dụng Thực tế còn tồn đọng nhiều hồ sơ nhà đất nằm trong diện bất khả kháng chưa thể cấp sổ đỏ được. Đó là những trường hợp hộ khẩu KT3 (hộ khẩu tạm trú), hồ sơ tranh chấp chưa giải quyết xong, dạng hồ sơ còn nằm trong phạm vi bảo vệ đê điều hay hành lang an toàn lưới điện, dạng nhà thuộc diện cải tạo, thuộc phạm vi di tích lịch sử văn hoá đã xuống hạng. Đó là chưa kể một số trường hợp bị thất lạc hồ sơ trong quá trình phân cấp việc cấp sổ đỏ từ thành phố về các quận, huyện bắt đầu có hiệu lực từ năm ngoái. Nhà chung cư chưa được cấp sổ đỏ cũng là một vấn đề bức xúc mà nhiều người dân quan tâm. Tuy nhiên chính quyền chưa giải quyết được việc này. - Công tác cải cách hành chính đã được Thành phố chỉ đạo sau khi đã phân cấp giao quận, huyện tổ chức thẩm định, quyết định cấp Giấy chứng nhận thì giảm bỏ Hội đồng cấp quận nhưng hiện nay một số quận, huyện vẫn họp Hội đồng xét duyệt cấp quận nên phần nào kéo dài thời gian, chậm tiến độ, Hội đồng phường xét còn cầu toàn, phức tạp. - Hồ sơ còn lại có nhiều khó khăn phức tạp, liên quan tới những chính sách quản lý trước đây và hồ sơ kê khai thiếu nhiều nội dung và biến động nhiều cần phải bổ sung, đồng thời còn nhiều hồ sơ nằm trong khu vực không phù hợp quy hoạch như các hành lang bảo vệ đê, công trình công cộng… cần được xử lý. IV. Phương hướng tiếp tục đẩy mạnh và giải pháp hoàn thành kế hoạch công tác cấp giấy chứng nhận năm 2005 Để thực hiện hoàn thành Kế hoạch cấp Giấy chứng nhận vào năm 2005, kế hoạch cụ thể thực hiện như sau: - Năm 2004: + Hoàn thành việc kê khai đăng ký bổ sung các trường hợp mới phát sinh, các trường hợp như tự quản trên địa bàn và phân loại hồ sơ còn lại. + Hoàn thành vượt mức kế hoạch đã giao cấp 40.000 Giấy chứng nhận quyền sử hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở tại khu vực đô thị và 40.000 Giấy chứng nhận quyền dụng dụng đất ở, đất ao và vườn liền kề khu vực nông thôn. + Tập trung lực lượng cho quận Ba Đình, Cầu Giấy. Tây Hồ và huyện Đông Anh để đẩy nhanh tiến độ, cơ bản hoàn thành công tác cấp Giấy chứng nhận trong năm 2004. - Năm 2005: Cơ bản hoàn thành công tác cấp GCN trên địa bàn thành phố Để thực hiện tốt chủ trương cơ bản cấp xong sổ đỏ vào năm 2005, sở TNMT và nhà đất sẽ phải xây dựng và ban hành các văn bản mới của UBND thành phố theo qui định của luật đất đai và các nghị định hướng dẫn thi hành luật của chính phủ nhằm đẩy nhanh tiến độ cấp sổ đổ gắn với cải cách thủ tục hành chính trong quản lý đất đai, thực hiện thủ tục “một cửa”. Đồng thời, UBND các quận huyện tiếp tục xét duyệt và cấp GCN quyền sử dụng đất cho các hộ gia đình, cá nhân kể cả trường hợp được mua nhà tái định cư, mua nhà của các dự án kinh doanh phát triển nhà ở, các khu tập thể quân đội Bộ quốc phòng quản lý. C. Giải pháp và kiến nghị I. Giải pháp Giải pháp thực hiện: 1/ Về chính sách: Khẩn trưởng rà soát chỉnh sửa bổ sung các văn bản để thực hiện Luật đất đai năm 2003 phù hợp với thực tiễn Hà Nội. Trong tháng 8/2004 Sở Tài nguyên Môi trường và Nhà đất báo cáo UBND Thành phố bổ sung và điều chỉnh Quyết định 69/1999/QĐ - UB; Quyết định số 65/2001/QĐ - UB và Quyết định số 158/2002/QĐ - UB phù hợp với Luật đất đai 2003 để thực hiện thống nhất trên địa bàn Thành phố, tiếp tục với cải cách hành chính thực hiện thủ tục “một cửa” nhằm đẩy nhanh công tác cấp Giấy chứng nhận cụ thể: + Giảm Hội đồng quận và phường do Luật đất đai năm 2003 qui định các trường hợp sử dụng đất ổn định từ 15/10/1993 không phải nộp nghĩa vụ tài chính nên các trường hợp trước ngày 15/10/1993 không phải xét thời gian sử dụng đất, chỉ xem xét yếu tố có hay không tranh chấp khiếu kiện. + Bỏ thủ tục xác nhận ranh giới giữa các hộ liền kề khi ranh giới thửa đất đã rõ ràng ổn định. + Các hộ gia đình nằm trong vùng không phù hợp với qui hoạch sẽ xét cấp Giấy chứng nhận nhưng ghi điều kiện hạn chế thực hiện quyền sử dụng đất. + Trước mắt mục tiêu cấp Giấy chứng nhận cho những trường hợp đã sử dụng đất từ 15/10/1993 trở về trước, cấp gọn từng địa bàn, từng phường. Nghiên cứu quy trình phối hợp để giao nhiệm vụ xét duyệt cấp Giấy chứng nhận triệt để cho các quận, huyện (UBND Thành phố đã có Quyết định số 124/2004/QĐ - UB ngày 10/8/2004 phân cấp thẩm định. Quyết định cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ở, xác lập quyền sở hữu nhà ở gắn liền với đất ở tại đô thị Hà Nội), nghiên cứu tổ chức khoán hồ sơ cấp Giấy chứng nhận, tạo sự chủ động cho các phường, thị trấn, xã. 2/ Giao Chủ tịch UBND các quận, huyện chịu trách nhiệm trước Thành phố tổ chức, chỉ đạo xác định mục tiêu cấp Giấy chứng nhận để phục vụ công tác quản lý Nhà nước và đáp ứng nguyện vọng của nhân dân, khắc phục tư tưởng"xin cho". Tiến hành tổng rà soát, kiểm tra phân loại những trường hợp đã kê khai đăng ký và các hộ chưa kê khai đăng ký trên địa bàn các phường, xã, phân loại hồ sơ, đối với hồ sơ đủ điều kiện xét cấp ngay, hồ sơ chưa đủ điều kiện thì tập trung hướng dẫn kê khai đầy đủ, tổng hợp những trường hợp bất khả kháng để xem xét cấp Giấy chứng nhận sau. Trước mắt hoàn thành công tác kê khai đăng ký bổ sung các trường hợp mới phát sinh, các trường hợp thuộc diện nhà tự quản trên địa bàn và hoàn thành vượt chỉ tiêu kế hoạch năm 2004 đã được giao. - Tập trung lực lượng kể cả huy động lực lượng hợp đồng, tổ chức lực lượng trực tiếp xuống các hộ dân giúp lập hồ sơ kê khai đăng ký, chỉ đạo lập kế hoạch chi tiết trên cơ sở đã thống kê đầy đủ số lượng còn lại cấp phát cấp đến từng phường, giải quyết cấp gọn từng địa bàn kết hợp cập nhật các Giấy chứng nhận đã được cấp và hoàn chỉnh hồ sơ địa chính gốc để hoàn thành công tác cấp giấy chứng nhận trong năm 2005. - Chỉ đạo Phòng Địa chính Nhà đất và đô thị, phường xã, thị trấn niêm yết công khai quy trình thời gian giải quyết hồ sơ cấp Giấy chứng nhận, chậm nhất sau 7 ngày có Quyết định cấp Giấy chứng nhận phải trả cho dân. - Chọn quận Ba Đình, Cầu Giấy, Tây Hồ, huyện Đông Anh tập trung chỉ đạo hoàn thành công tác cấp Giấy chứng nhận vào năm 2004 để rút kinh nghiệm triển khai tiếp năm 2005. 3/ Sở Tài nguyên Môi trường và Nhà đất có trách nhiệm chỉ đạo, đôn đốc hướng dẫn các quận, huyện tổ chức kê khai bắt buộc với các nhà thuộc diện tự quản trên địa bàn, hoàn thành kê khai đăng ký trong tháng 12/2004, sau đó xem xét để giải quyết cấp Giấy chứng nhận theo Nghị định 60/CP hoặc 61/CP. - Phối hợp với Sở Tài chính nghiên cứu trình UBND Thành phố duyệt định mức kinh phí giải quyết hồ sơ và phương án khoán hồ sơ, cấp Giấy chứng nhận cho quận, huyện trình UBND Thành phố phê duyệt. - Phối hợp với các quận, huyện tổ chức tập huấn chuyên môn nghiệp vụ cho lực lượng hợp đồng để tổ chức triển khai hoàn thành cấp Giấy chứng nhận trong năm 2005. - Phối hợp với Sở Xây dựng, Sở Nội vụ và Sở Tài chính nghiên cứu đề xuất huy động lực lượng của hai ngành Tài nguyên Môi trường và Nhà đất và Xây dựng từ nay đến hết năm 2004 xuống địa bàn các quận, huyện giúp về nghiệp vụ, kỹ thuật, hướng dẫn lập và phân loại hồ sơ kê khai đăng ký cấp Giấy chứng nhận. 4/ Sở Nội vụ có trách nhiệm cùng Sở Tài nguyên môi trường và Nhà đất, Sở Tài chính phối hợp với các ngành liên quan triển khai ngay tổ chức Phòng Tài nguyên môi trường và nhà đất các quận huyện, đảm bảo đủ lực lượng và kinh phí để các quận, huyện hoàn thành công tác cấp Giấy chứng nhận trong năm 2005. 5/ Sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn, Sở Văn hoá thông tin, Sở Xây dựng và Sở Quy hoạch kiến trúc có trách nhiệm phối hợp với các quận, huyện xử lý các trường hợp xây dựng không phép, sai phép, bàn giao quy hoạch chi tiết và giải quyết ngay các vướng mắc liên quan đến công tác cấp Giấy chứng nhận để các quận, huyện thực hiện đẩy nhanh công tác cấp Giấy chứng nhận. 6/ Đề nghị Ban Tuyên giáo Thành uỷ chỉ đạo và phối hợp tăng cường công tác tuyên truyền phổ biến Luật đất đai, kết hợp với thủ tục, quy trình cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trên các phương tiện thông tin đại chúng, các đài truyền thành của quận, huyện, phường, xã, thị trấn nhằm truyền tải thông tin về chủ trương chính sách đến mọi đối tượng, mọi tầng lớp xã hội. 7/ Kiên quyết xử lý các trường hợp cá nhân và tổ chức gây khó khăn, phiền hà, nhũng nhiều làm ảnh hưởng đến công tác cấp Giấy chứng nhận. 8/ Thiết lập đường dây nóng tại Sở Tài nguyên Môi trường và Nhà đất UBND các quận, huyện để kịp thời tiếp nhận ý kiến của nhân dân, giải quyết kịp thời các vướng mắc và xử lý các cán bộ có hành vi gây khó khăn cho công tác cấp Giấy chứng nhận trên địa bàn quản lý (hiện nay Sở Tài nguyên Môi trường và Nhà đất đã công bố thiết lập đường dây nóng). II- KiÊn Nghị: 1/ Đề nghị Chính phủ và các Bộ, Ngành nghiên cứu thống nhất quan điểm về việc cấp Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở, quyền sử dụng đất ở trên cơ sở Luật Đất đai năm 2003 và sửa Nghị định 60/CP để thuận lợi cho công tác quản lý và thuận lợi cho người dân trong quá trình thực hiện. Cho phép Hà Nội trong khi Chính phủ chưa ban hành Nghị định về bất động sản, Thành phối tiếp tục giao Văn phòng Đăng ký đất, nhà thuộc Sở Tài nguyên Môi trường và Nhà đất thực hiện việc đăng ký sở hữu nhà đối với các trường hợp đã được UBND Thành phố cấp Giấy chứng nhận. 2/ Đề nghị Thành uỷ, UBND Thành phối liên tục quan tâm lãnh đạo cụ thể, chỉ đạo các quận uỷ, huyện uỷ. UBND các quận huyện tăng cường công tác chỉ đạo chặt chẽ loại bỏ tư tưởng "xin cho" tạo sự chuyển biến mới tại chính quyền các cấp và phối hợp, các tổ chức đoàn thể quần chúng tuyên truyền, vận động các tầng lớp nhân dân tham gia giám sát đẩy nhanh tiến độ, phấn đấu hoàn thành công tác cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trên địa bàn Thành phố trong năm 2005. 3/ UBND Thành phố thành lập tổ công tác liên ngành để giúp Thành phố chỉ đạo, kiểm tra, cân đối giải quyết đẩy nhanh công tác cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trên địa bàn Thành phố. 4/ Đề nghị UBND Thành phối chỉ đạo tiến hành thành lập ngay Phòng Tài nguyên Môi trường và Nhà đất các quận, huyện để tạo điều kiện tổ chức thực hiện công tác quản lý tài nguyên môi trường và nhà đất trên địa bàn. 5/ Đề nghị HĐND và UBND Thành phố chỉ đạo cân đối kế hoạch cấp đủ kinh phí cho quận huyện, và cho phép khoán chi phí thực hiện cấp Giấy chứng nhận theo đầu hồ sơ cho người thực hiện. 6/ Đề nghị UBND Thành phố đề nghị các cơ quan Trung ương có các khu nhà ở tập thể trên địa bàn Thành phố phối hợp bàn giao cho Thành phố các khu này trong năm 2004. Kết luận Công tác cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu và ở và quyền sử dụng đất ở hiện đang là mối quan tâm rất lớn của nhân dân thủ đô Thành phố Hà Nội bước đầy đạt được những kết quả nhất định trong công tác cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà và quyền sử dụng đất ở. Nó không chỉ đáp ứng được yêu cầu nguyện vọng chính đáng của nhân dân trong việc sở hữu và sử dụng tài sản nhà đất của mình mà cònn góp phần ổn định tâm lý cho nhân dân, từ đó người dân có thể hoàn toàn yên tâm toàn quyền sử dụng tài sản của mình với hiệu quả cao nhất. Đồng thời, với công tác này thị trường nhà đất nói riêng và thị trường bất động sản nói chung sẽ được ổn định và lành mạnh hơn ,mọi giao dịch trên thị trường đều được hoạt động một cách chính thức và công khai và được pháp luật bảo vệ. Thực hiện công tác này cũng giúp cho việc quản lý nhà ở đất ở trên địa bàn được dễ dàng hơn thông qua phân cấp quản lý tới từng địa bàn. Việc đẩy nhanh tiến độ cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở với những giải pháp cụ thể đã nêu trên là một việc làm cấp thiết và mang tính lâu dài mà UBND thành phố Hà Nội đang nỗ lực thực hiện nhằm từng bước đưa công tác quản lý đất đai vào nề nếp và pháp luật. Chúng em, những sinh viên chuyên ngành kinh tế và quản lý đô thị hi vọng trong tương lai được góp phần nhỏ bé vào công tác quản lý sử dụng đất nói riêng và quản lý đô thị nói chung nhằm làm cho công tác này đạt hiệu quả cao hơn từ đó góp phần phát triển kinh tế Hà Nội vững chắc xứng đáng với vị thế là thủ đô của cả nước. Một lần nữa em xin chân thành cảm ơn cô đã giúp em hoàn thành đề án này. Tài liệu tham khảo 1. Báo kinh tế đô thị 2. Các quyết định - Quyết định 14/2003/QĐ - BTNMT - Quyết định 69/1999/QĐUB ngày 18/8/1999 - Quyết định 10/1999/QĐ - TTg ngày 28/1/1999 3. Các nghị định - Nghị định 60/CP ngày 5/7/1994 - Nghị định 61/CP ngày 5/7/1994 - Nghị định 45/CP ngày 3/8/1996 4. Chỉ thị - Chỉ thị 346/TTg ngày 5/7/1994 - Chỉ thị 191/TTg - 3/4/1996 - Chỉ thị của thủ tướng CP: 5/2004/CT - TTg ngày 19/2/2004 5. Giáo trình quản lý đô thị 6. Luật đất đai 2003 7. Pháp lệnh nhà ở 8. Tạp chí xây dựng ( số tháng 1, tháng2, tháng 4, tháng 9 năm 2004) 9. Tạp chí địa chính 10. Tạp chí bất động sản( số tháng 8/2004) 11. Thông tư - Thông tư 1990/201/TT - TCĐC - Thông tư 1842/2001/TT - TCĐC - Thông tư 5/1998/TT - TBC - Thông tư của bộ tài chính 70 - TC/TCT ngày 18/11/1994 12. Trang Web www.ciren.gov.vn www.kinhtedothi.com.vn www.vrea.org.vn Mục lục lời mở đầu 1 A-cơ sở lý luận 3 I. Đất và nhà ở đô thị 3 1.Khái niệm và đặc điểm đất đô thị 3 2.Khái niệm và đặc điểm nhà ở đô thị 4 II. Sự cần thiết của công tác đăng ký cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở. 5 1.Vai trò của nhà nước về quản lý đất đai nhà ở 5 2.Vai trò của công tác đăng lý, cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở. 7 III- Điều kiện và các bước tiến hành công tác cấp giấp chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở 9 1. Điều kiện 9 2. Quy trình tự, thủ tục kê khai đang ký, xét cấp giấy chứng nhận 12 3. Các nhân tố ảnh hưởng đến công tác đăng ký cấp GCN 16 B. Thực trạng của việc cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu ở và quyền sử dụng đất ở đô thị 16 I. Đặc điểm tình hình nhà ở, đất ở trên địa bàn thành phố 16 II. Kết quả của công tác cấp giấy chứng nhận 17 1. Kết quả cấp giấy chứng nhận tại khu vực đô thị 20 2.Cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ở tại khu vực nông thôn 21 III. Đánh giá những mặt đạt được và tồn tại cần khắc phục 21 1. Những mặt đạt được 21 2. Những khó khăn tồn tại 25 IV. Phương hướng tiếp tục đẩy mạnh và giải pháp hoàn thành kế hoạch công tác cấp giấy chứng nhận năm 2005 28 C. Giải pháp và kiến nghị 28 Kết luận 33 Tài liệu tham khảo 34