Đề án Trình tự chuẩn bị kiểm toán trong kiểm toán báo cáo tài chính

thèng kiÓm so¸t néi bé. §Ó ®¸nh gi¸ rñi ro tiÒm tµng, kiÓm to¸n viªn dùa vµo c¸c yÕu tè ¶nh h­ëng sau: B¶n chÊt kinh doanh cña kh¸ch hµng. TÝnh trung thùc cña Ban Gi¸m ®èc. KÕt qu¶ kiÓm to¸n lÇn tr­íc. Hîp ®ång kiÓm to¸n lÇn ®Çu vµ hîp ®«ng kiÓm to¸n dµi h¹n. C¸c nghiÖp vô bÊt th­êng. C¸c ­íc tÝnh kÕ to¸n. Qui m« cña c¸c sè d­ tµi kho¶n. KiÓm to¸n viªn cÇn ®¸nh gi¸ lÇn l­ît c¸c yÕu tè trªn vµ quyÕt ®Þnh møc rñi ro tiÒm tµng thÝch hîp ®èi víi tõng kho¶n môc trªn B¸o c¸o tµi chÝnh. Rñi ro kiÓm so¸t: Lµ rñi ro x¶y ra sai sãt träng yÕu trong tõng nghiÖp vô, tõng kho¶n môc trong b¸o c¸o tµi chÝnh khi tÝnh riªng rÏ hoÆc tÝnh gép mµ hÖ thèng kÕ to¸n vµ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé kh«ng ng¨n ngõa hÕt hoÆc kh«ng ph¸t hiÖn vµ söa ch÷a kÞp thêi. Rñi ro kiÓm so¸t ®­îc kiÓm to¸n viªn ®¸nh gi¸ ®èi víi tõng kho¶n môc trªn B¸o c¸o tµi chÝnh th«ng qua viÖc t×m hiÓu hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé cña kh¸ch hµng ®èi víi kho¶n môc nµy. Rñi ro kiÓm so¸t lu«n cã vµ khã tr¸nh khái do nh÷ng h¹n chÕ cè h÷u cña bÊt kú hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé nµo. Rñi ro ph¸t hiÖn: Lµ rñi ro x¶y ra sai sãt träng yÕu trong tõng nghiÖp vô, tõng kho¶n môc trong b¸o c¸o tµi chÝnh khi tÝnh riªng rÏ hoÆc tÝnh gép mµ trong qu¸ tr×nh kiÓm to¸n, kiÓm to¸n viªn vµ c«ng ty kiÓm to¸n kh«ng ph¸t hiÖn ®­îc. Trong giai ®o¹n lËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n viªn chØ ­íc l­îng rñi ro ph¸t hiÖn trªn c¬ s¬ ®ã ®Ó ­íc l­îng vÒ rñi ro kiÓm to¸n. Mèi quan hÖ gi÷a träng yÕu vµ rñi ro: Trong mét cuéc kiÓm to¸n, møc träng yÕu vµ rñi ro kiÓm to¸n cã mèi quan hÖ tû lÖ nghÞch víi nhau: møc träng yÕu cµng cao th× rñi ro kiÓm to¸n cµng thÊp vµ ng­îc l¹i. KiÓm to¸n viªn ph¶i c©n nh¾c ®Õn mèi quan hÖ nµy khi x¸c ®Þnh néi dung, lÞch tr×nh vµ ph¹m vi cña c¸c thñ tôc kiÓm to¸n mét c¸ch thÝch hîp, nh­: khi lËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n, nÕu kiÓm to¸n viªn x¸c ®Þnh møc träng yÕu cã thÓ chÊp nhËn ®­îc lµ thÊp th× rñi ro kiÓm to¸n sÏ t¨ng lªn. Tr­êng hîp nµy kiÓm to¸n viªn cã thÓ: Gi¶m møc ®é rñi ro kiÓm so¸t ®· ®­îc ®¸nh gi¸ b»ng c¸ch më réng hoÆc thùc hiÖn thªm thö nghiÖm kiÓm so¸t ®Ó chøng minh cho viÖc gi¶m rñi ro kiÓm so¸t; hoÆc Gi¶m rñi ro ph¸t hiÖn b»ng c¸ch söa ®æi l¹i néi dung, lÞch tr×nh vµ ph¹m vi cña nh÷ng thñ tôc kiÓm tra chi tiÕt ®· dù kiÕn. Trong giai ®o¹n lËp kÕ ho¹ch tæng thÓ vÒ nh÷ng c«ng viÖc cña cuéc kiÓm to¸n chÞu ¶nh h­ëng cña m«i tr­êng tin häc, kiÓm to¸n viªn vµ c«ng ty kiÓm to¸n ph¶i hiÓu biÕt tÇm quan träng vµ phøc t¹p cña sù vËn hµnh hÖ thèng m¸y tÝnh vµ kh¶ n¨ng trong viÖc cung cÊp th«ng tin cÇn thiÕt cho cuéc kiÓm to¸n. Ngoµi ra, trong kÕ ho¹ch kiÓm to¸n tæng thÓ kiÓm viªn sÏ ph¶i tr×nh bµy néi dung, lÞch tr×nh vµ ph¹m vi c¸c thñ tôc kiÓm to¸n, c¸ch thøc phèi hîp, chØ ®¹o, gi¸m s¸t vµ kiÓm tra c«ng viÖc kiÓm to¸n. MÉu kÕ ho¹ch chiÕn l­îc xem Phô lôc sè 05. Tr­êng hîp c«ng ty kiÓm to¸n ®· lËp kÕ ho¹ch chiÕn l­îc cho cuéc kiÓm to¸n th× c¸c néi dung ®· nªu trong kÕ chiÕn l­îc kh«ng ph¶i nªu trong l¹i trong kÕ ho¹ch kiÓm to¸n tæng thÓ. 2.2.4. LËp ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n. Theo chuÈn mùc kiÓm to¸n ViÖt Nam sè 300, Ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n ph¶i ®­îc lËp cho mäi cuéc kiÓm to¸n, trong ®ã x¸c ®Þnh néi dung, lÞch tr×nh vµ ph¹m vi cña c¸c thñ tôc kiÓm to¸n cÇn thiÕt ®Ó thùc hiÖn kÕ ho¹ch kiÓm to¸n tæng thÓ. Ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n: Lµ toµn bé nh÷ng chØ dÉn cho kiÓm to¸n viªn vµ trî lý kiÓm to¸n tham gia vµo c«ng viÖc kiÓm to¸n vµ lµ ph­¬ng tiÖn ghi chÐp theo dâi, kiÓm tra t×nh h×nh thùc hiÖn kiÓm to¸n. Ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n chØ dÉn môc tiªu kiÓm to¸n tõng phÇn hµnh, néi dung, lÞch tr×nh vµ ph¹m vi cña c¸c thñ tôc kiÓm to¸n cô thÓ vµ thêi gian ­íc tÝnh cÇn thiÕt cho tõng phÇn hµnh. Ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n ®­îc thiÕt kÕ phï hîp sÏ ®em l¹i rÊt nhiÒu lîi Ých: S¾p xÕp mét c¸ch cã kÕ ho¹ch c¸c c«ng viÖc vµ nh©n lùc, ®¶m b¶o sù phèi hîp gi÷a c¸c kiÓm to¸n viªn còng nh­ h­íng dÉn chi tiÕt cho c¸c kiÓm to¸n viªn trong qu¸ tr×nh kiÓm to¸n. §©y lµ ph­¬ng tiÖn ®Ó chñ nhiÖm kiÓm to¸n qu¶n lý, gi¸m s¸t cuéc kiÓm to¸n th«ng qua viÖc x¸c ®Þnh c¸c b­íc c«ng viÖc ®­îc thùc hiÖn. Lµ b»ng chøng ®Ó chøng minh c¸c thñ tôc kiÓm to¸n ®· thùc hiÖn. Qui tr×nh thiÕt kÕ ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n. Ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n cña hÇu hÕt c¸c cuéc kiÓm to¸n ®­îc thiÕt kÕ thµnh 3 phÇn: tr¾c nghiÖm c«ng viÖc, tr¾c nghiÖm ph©n tÝch vµ tr¾c nghiÖm trùc tiÕp sè d­. Mçi phÇn ®­îc chia thµnh c¸c chu kú nghiÖp vô vµ c¸c kho¶n môc trªn B¸o c¸o tµi chÝnh. ViÖc thiÕt kÕ c¸c lo¹i h×nh tr¾c nghiÖm kiÓm to¸n trªn ®Òu gåm bèn néi dung: x¸c ®Þnh thñ tôc kiÓm to¸n, qui m« mÉu chän, kho¶n môc ®­îc chän vµ thêi gian thùc hiÖn. C¸c thñ tôc kiÓm to¸n cÇn sö dông lµ nh÷ng h­íng dÉn chi tiÕt vÒ qu¸ tr×nh thu thËp mét lo¹i b»ng chøng kiÓm to¸n c¸ biÖt ë thêi ®iÓm nµo ®ã trong khi tiÕn hµnh kiÓm to¸n. Qui m« mÉu chän: Do ®èi t­îng kiÓm to¸n bao gåm nhiÒu lo¹i nghiÖp vô kh¸c nhau víi khèi l­îng nghiÖp vu ph¸t sinh lín. Bªn c¹nh ®ã nh÷ng ng­êi sö dông th«ng tin tµi chÝnh th× l¹i ®ßi hái kiÓm to¸n viªn ph¶i cã kÕt luËn chÝnh x¸c vÒ th«ng tin ®ã. V× v©y, kiÓm to¸n viªn ph¶i tiÕn hµnh chän mÉu theo ph­¬ng ph¸p khoa häc ®Ó chän ®­îc mÉu cã tÝnh ®¹i diÖn, ph¶n ¸nh ®­îc ®Æc tr­ng c¬ b¶n cña tæng thÓ. Kho¶n môc ®­îc chän: Khi quyÕt ®Þnh ®­îc sè l­îng mÉu th× l¹i ph¶i chän ®­îc mÉu cã tÝnh ®¹i diÖn. Thêi gian thùc hiÖn: X¸c ®Þnh thêi ®iÓm b¾t ®Çu vµ kÕt thóc c¸c thñ tôc kiÓm to¸n ®· ®Ò ra. ThiÕt kÕ c¸c tr¾c nghiÖm c«ng viÖc. Tr¾c nghiÖm c«ng viÖc lµ c¸ch thøc vµ tr×nh tù ra so¸t c¸c nghiÖp vô hay ho¹t ®éng cô thÓ trong quan hÖ víi sù tån t¹i vµ hiÖu lùc cña hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé tr­íc hÕt lµ hÖ thèng kÕ to¸n. C¸c thñ tôc kiÓm to¸n: ViÖc thiÕt kÕ c¸c thñ tôc kiÓm to¸n cña tr¾c nghiÖm c«ng viÖc th­êng tu©n theo ph­¬ng ph¸p luËn víi 4 b­íc sau: Cô thÓ ho¸ c¸c môc tiªu kiÓm so¸t néi bé cho c¸c kho¶n môc ®ang ®­îc kh¶o s¸t. NhËn diÖn c¸c qu¸ tr×nh kiÓm so¸t ®Æc thï mµ cã t¸c dông lµm gi¶m rñi ro kiÓm so¸t cña tõng môc tiªu kiÓm so¸t néi bé. ThiÕt kÕ c¸c thö nghiÖm kiÓm so¸t ®èi víi tõng qu¸ tr×nh kiÓm so¸t ®Æc thï nßi trªn. ThiÕt kÕ c¸c tr¾c nghiÖm c«ng viÖc theo tõng môc tiªu kiÓm so¸t néi bé cã xÐt ®Õn nh­îc ®iÓm cña hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé vµ kÕt qu¶ ­íc tÝnh cña thö nghiÖm kiÓm so¸t. Qui m« mÉu chän: Trong tr¾c nghiªm c«ng viÖ, ®Ó x¸c minh qui m« mÉu chän ng­êi ta th­êng dïng ph­¬ng ph¸p chän mÉu thuéc tÝnh ®­îc sö dông ®Ó ­íc tÝnh tû lÖ cña phÇn tö trong mét tæng thÓ cã chøa mét ®Æc ®iÓm hoÆc thuéc tÝnh ®­îc quan t©m. Kho¶n môc ®­îc chän: Sau khi x¸c ®Þnh qui m« mÉu chän, kiÓm to¸n viªn ph¶i x¸c ®Þnh c¸c phÇn tö c¸ biÖt mang tÝnh ®¹i diÖn cao cho tæng thÓ. Thêi gian thùc hiÖn: C¸c tr¾c nghiÖm c«ng viÖc th­êng ®­îc tiÕn hµnh vµo thêi ®iÓm kÕt thóc n¨m. C¸c tr¾c nghiÖm gi÷a n¨m ®­îc thùc hiÖn ®Ó gióp kÕt thóc cuéc kiÓm to¸n ngay sau ngµy lËp B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n v× ®ã còng lµ mong muèn cña kh¸ch hµng vµ ®Ó gióp C«ng ty kiÓm to¸n dµn ®Òu c«ng viÖc suèt trong n¨m. Víi c¸c tr¾c nghiÖm thùc hiÖn vµ gi÷a n¨m, c¸c kh¶o s¸t bæ sung sÏ ®­îc thùc hiÖn ngay sau ®ã ®èi víi c¸c nghiÖp vô tõ ngµy gi÷a n¨m ®Õn ngµy kÕt thóc n¨m. ThiÕt kÕ c¸c tr¾c nghiÖm ph©n tÝnh. Tr¾c nghiÖm ph©n tÝch theo chuÈn mùc kiÓm to¸n ViÖt Nam sè 520, lµ c¸chthøc xem xÐt c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ vµ xu h­íng biÕn ®éng cña c¸c chØ tiªu kinh tÕ th«ng quan viÖc kÕt hîp gi÷a ®èi chiÕu trùc tiÕp, ®èi chiÕu l«gic, c©n ®èi... gi÷a c¸c trÞ sè cña c¸c chØ tiªu hoÆc bé phËn cÊu thµnh chØ tiªu. C¸c tr¾c nghiÖm ph©n tÝch ®­îc thiÕt kÕ ®Ó ®¸nh gi¸ tÝnh hîplý chung cña c¸c sè d­ tµi kho¶n ®ang ®­îc kiÓm to¸n. Trªn c¬ së kÕt qu¶ cña viÖc thùc hiÖn c¸c tr¾c nghiÖm ph©n tÝch ®ã, kiÓm to¸n viªn sÏ quyÕt ®Þnh më réng hay thu hÑp c¸c tr¾c nghiÖm trùc tiÕp sè d­. Trong giai ®o¹n thùc hiÖn kÕ ho¹ch kiÓm to¸n, thñ tôc ph©n tÝch cßn bao hµm nh÷ng thñ tôc ph©n tÝch chi tiÕt ®èi víi sè d­ c¸c tµi kho¶n vµ ®­îc thùc hiÖn qua c¸c b­íc sau: X¸c ®Þnh sè d­ tµi kho¶n vµ sai sãt tiÒm tµng cÇn ®­îc kiÓm tra. TÝnh to¸n gi¸ trÞ ­íc tÝnh cña tµi kho¶n cÇn ®­îc kiÓm tra. X¸c ®Þnh gi¸ trÞ chªnh lÖch cã thÓ chÊp nhËn ®­îc. X¸c ®Þnh sè chªnh lÖch träng yÕu cÇn ®­îc kiÓm tra. KiÓm tra sè chªnh lÖch träng yÕu. §¸nh gi¸ kÕt qu¶ kiÓm tra. ThiÕt kÕ c¸c tr¾c nghiÖm trùc tiÕp sè d­. Tr¾c nghiÖm trùc tiÕp sè d­ lµ c¸ch thøc kÕt hîp c¸c ph­¬ng ph¸p c©n ®èi, ph©n tÝch, ®èi chiÕu trùc tiÕp víi kiÓm kª vµ ®iÒu tra thùc tÕ ®Ó x¸c ®Þnh ®é tin cËy cña c¸c sè d­ cuèi kú ë Sæ c¸i ghi vµo B¶ng C©n ®èi tµi s¶n hoÆc vµo B¸o c¸o KÕt qu¶ kinh doanh. ViÖc thiÕt kÕ c¸c tr¾c nghiÖm trùc tiÕp sè d­ cho tõng kho¶n môc trªn B¸o c¸o tµi chÝnh ®­îc tiÕn hµnh theo ph­¬ng ph¸p sau: §¸nh gi¸ tÝnh träng yÕu vµ rñi ro ®èi víi kho¶n môc ®ang kiÓm to¸n. Th«ng qua viÖc ­íc l­îng ban ®Çu vÒ tÝnh träng yÕu vµ ph©n bæ møc ­íc l­îng nµy cho tõng kho¶n môc trªn B¸o c¸o tµi chÝnh, kiÓm to¸n viªn sÏ x¸c ®Þnh møc sai sè chÊp nhËn ®­îc cho tõng kho¶n môc. Sai sè chÊp nhËn ®­îc cña mçi kho¶n môc cµng thÊp th× ®ßi hái sè l­îng b»ng chøng kiÓm to¸n thu thËp cµng nhiÒu vµ do ®ã c¸c tr¾c nghiÖm trùc tiÕp sè d­ vµ nghiÖp vô sÏ ®­îc më réng vµ ngù¬c l¹i. Rñi ro tiÒm tµng cho tõng kho¶n môc cµng cao th× sè l­îng b»ng chøng kiÓm to¸n ph¶i thu thËp cµng nhiÒu vµ do ®ã c¸c tr¾c nghiÖm trùc tiÕp sè d­ sÏ ®­îc më réng vµ ng­îc l¹i. §¸nh gi¸ rñi ro kiÓm so¸t víi chu tr×nh kiÓm to¸n ®­îc thùc hiÖn. Qu¸ tr×nh kiÓm so¸t hiÖu qu¶ sÏ lµm rñi ro kiÓm so¸t ®èi víi chu tr×nh, do ®ã sè l­îng b»ng chøng kiÓm to¸n cÇn thu thËp trong c¸c tr¾c nghiÖm trùc tiÕp sè d­ vµ nghiÖp vô sÏ gi¶m xuèng, theo ®ã chi phÝ kiÓm to¸n gi¶m xuèng vµ ng­îc l¹i. ThiÕt kÕ vµ dù ®o¸n kÕt qu¶ tr¾c nghiÖm c«ng viÖc vµ tr¾c nghiÖm ph©n tÝch. ThiÕt kÕ c¸c tr¾c nghiÖm trùc tiÕp sè d­ ®Ó tho¶ m·n c¸c môc tiªu kiÓm to¸n ®Æc thï cña kho¶n môc ®ang xem xÐt. C¸c tr¾c nghiÖm trùc tiÕp sè d­ ®­îc thiÕt kÕ dùa trªn kÕt qu¶ ­íc tÝnh cña tr¾c nghiÖm kiÓm to¸n tr­¬c ®ã vµ chóng ®­îc thiÕt kÕ lµm c¸c phÇn: thñ tôc kiÓm to¸n, qui m« chän mÉu vµ thêi gian thùc hiÖn. C¸c thñ tôc kiÓm to¸n: §©y lµ phÇn khã nhÊt cña toµn bé qu¸ tr×nh lËp kÕ ho¹ch, viÖc thiÕt kÕ c¸c thñ tôc nµy ®ßi hái nh÷ng ph¸n xÐt nghÒ nghiÖp quan träng. C¸cthñ tôc kiÓm to¸n ®­îc thiÕt kÕ dùa trªn c¸c kü thuËt thu thËp b»ng chøng kiÓm to¸n. Qui m« mÉu: Qui m« mÉu chän dïng cho c¸c tr¾c nghiÖm chi tiÕt sè d­ ®­îc x¸c ®Þnh theo c¸c ph­¬ng ph¸p chän mÉu th«ng dông ®Ó ­íc tÝnh sai sè b»ng tiÒn trong tæng thÓ ®ang ®­îc kiÓm to¸n tõ ®ã chän ra qui m« mÉu thÝch hîp. Kho¶n môc ®­îc chän: Sau khi ®· x¸c ®Þnh ®­îc dung l­îng mÉu, c¸c kiÓm to¸n viªn th­êng chän mÉu ngÉu nhiªn b»ng b¶ng sè ngÉu nhiªn, ch­¬ng tr×nh m¸y tÝnh hoÆc dung ph­¬ng ph¸p chän mÉu hÖ thèng ®Ó x¸c ®Þnh c¸c phÇn tö ®¹i diÖn. Trong nh÷ng tr­êng hîp cô thÓ, kiÓm to¸n viªn cã thÓ sö dông ph­¬ng ph¸p chän mÉu phi x¸c suÊt ®Ó x¸c ®Þnh c¸c phÇn tö ®¹i diÖn víi chi phÝ thÊp h¬n cho cuéc kiÓm to¸n. Thêi gian thùc hiÖn: PhÇn lín c¸c tr¾c nghiÖm trùc tiÕp sè d­ ®­îc thùc hiÖn vµo thêi ®iÓm cuèi kú. Tuy nhiªn ®èi víi c¸c kh¸ch hµng muèn c«ngbè c¸c B¸o c¸o tµi chÝnh sím ngay sau ngµy lËp B¶ng c©n ®èi tµi s¶n, th× tr¾c nghiÖm trùc tiÕp sè d­ tèn nhiÒu thêi gian sÏ ®­îc lµm tõ gi÷a kú vµ kiÓm to¸n viªn sÏ thùc hiÖn thùc hiÖn c¸c thñ tôc kiÓm to¸n bæ sung vµo cuèi n¨m ®Ó cËp nhËt c¸c sè d­ ®· kiÓm to¸n gi÷a kú thµnh sè d­ cuèi kú. Trªn thùc tÕ, c¸c thñ tôc kiÓm to¸n ë c¸c h×nh thøc tr¾c nghiÖm trªn sÏ ®­îc kÕt hîp vµ s¾p xÕp l¹i theo mét ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n. Ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n th­êng ®­îc thiÕt kÕ cho tõng chu tr×nh hoÆc tõng tµi kho¶n nh»m ®¸p øng môc tiªu kiÓm to¸n cña tõng kho¶n môc dùa trªn c¬ së dÉn liÖu ®èi víi kho¶n môc nµy tuú theo viÖc ph©n chia B¸o c¸o tµi chÝnh theo c¸ch nµo. Ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n ®­îc thiÕt kÕ ngay trong giai ®o¹n ®Çu cña cuéc kiÓm to¸n. Nh÷ng thay ®æi trong kÕ ho¹ch kiÓm to¸n tæng thÓ vµ ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n. KÕ ho¹ch kiÓm to¸n tæng thÓ vµ ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n sÏ ®­îc söa ®æi, bæ sung trong qu¸ tr×nh kiÓm to¸n nÕu cã nh÷ng thay ®æi vÒ t×nh huèng hoÆc do nh÷ng kÕt qu¶ ngoµi dù ®o¸n cña c¸c thñ tôc kiÓm to¸n. Néi dung vµ nguyªn nh©n thay ®æi kÕ ho¹ch kiÓm to¸n tæng thÓ vµ ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n ph¶i ®­îc ghi râ trong hå s¬ kiÓm to¸n. Trong thùc tÕ, ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n cã thÓ ®­îc so¹n th¶o trong giai ®o¹n thùc hiÖn kiÓm to¸n hoÆc kh«ng cÇn so¹n th¶o mµ sö dông ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n mÉu cña C«ng ty kiÓm to¸n phï hîp víi ®iÒu kiÖn thùc tÕ. MÉu ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n xem Phô lôc sè 06. III. KÕt luËn. Giai ®o¹n chuÈn bÞ kiÓm to¸n lµ b­íc c«ng viÖc ®Çu tiªn cña tæ chøc c«ng t¸c kiÓm to¸n. §©y lµ c«ng viÖc cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh chÊt l­îng kiÓm to¸n. Giai ®o¹n nµy t¹o ra tiÒn ®Ò vÒ ph¸p lý, ph­¬ng tiÖn, con ng­êi cho cuéc kiÓm to¸n. Giai ®o¹n chuÈn bÞ ®­îc chuÈn bÞ tèt vµ thÝch hîp sÏ gióp cho kiÓm to¸n viªn x¸c ®Þnh ®­îc c¸c vÊn ®Ò träng t©m cÇn tËp trung chó ý, nh÷ng ®iÓm nót quan träng kiÓm to¸n, nh÷ng bé phËn cã thÓ cã rñi ro, nh÷ng vÊn ®Ò cÇn ®­îc nhËn biÕt, ®Ó tr¸nh sai sãt vµ hoµn tÊt c«ng viÖc ®­îc nhanh chãng. Trong giai ®o¹n nµy còng gióp cho kiÓm to¸n viªn sö dông c¸c trî lý kiÓm to¸n mét c¸ch cã hiÖu qu¶, phèi hîp ¨n ý gi÷a nh÷ng tµi liÖu cña c¸c chuyªn gia hoÆc cña c¸c kiÓm to¸n viªn kh¸c. Trong giai ®o¹n chuÈn bÞ kiÓm to¸n viªn vµ C«ng ty kiÓm to¸n ph¶i tiÕn hµnh t×m hiÓu kh¸ch hµng míi vµ duy tr× kh¸ch hµng cò, lµ c«ng viÖc cã ¶nh h­ëng quan träng ®Õn chÊt l­îng cña cuéc kiÓm to¸n, kh«ng nh÷ng thÕ nã cßn gióp tr¸nh ®­îc nh÷ng bÊt ®ång víi kh¸ch hµng vµ gi÷ ®­îc uy tÝn nghÒ nghiÖp ®èi víi kh¸ch hµng. Sau khi t×m hiÓu, duy tr×, chÊp nhËn kh¸ch hµng C«ng ty kiÓm to¸n ph¶i ký hîp ®ång kiÓm to¸n hoÆc th­ hÑn kiÓm to¸n víi C«ng ty kh¸ch hµng, ®©y lµ c¬ së ph¸p lý x¸c ®Þnh ph¹m vi, môc tiªu cña cuéc kiÓm to¸n. Trªn c¬ së hîp ®ång kiÓm to¸n hoÆc th­ hÑn kiÓm to¸n C«ng ty kiÓm to¸n vµ chñ nhiÖm kiÓm to¸n tiÕn hµnh lËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n. ViÖc lËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n bao gåm ba (3) bé phËn sau: LËp kÕ ho¹ch chiÕn l­îc. LËp kÕ ho¹ch tæng thÓ LËp ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n. ViÖc lËp kÕ ho¹ch chiÕn l­îc ph¶i lËp cho c¸c cuéc kiÓm to¸n lín vÒ qui m«, tÝnh chÊt phøc t¹p, ®Þa bµn réng hoÆc kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh cña nhiÒu n¨m. ViÖc lËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n tæng thÓ ph¶i ®­îc lËp cho mäi cuéc kiÓm to¸n, trong kÕ ho¹ch tæng thÓ m« t¶ ph¹m vi dù kiÕn vµ c¸ch thøc tiÕn hµnh c«ng viÖc kiÓm to¸n. H×nh thøc vµ néi dung cña kÕ ho¹ch kiÓm to¸n tæng thÓ thay ®æi tïy theo qui m« cña kh¸ch hµng, tÝnh chÊt phøc t¹p cña c«ng viÖc kiÓm to¸n, ph­¬ng ph¸p vµ kü thuËt ®Æc thï do kiÓm to¸n viªn sö dông. Ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n ®­îc lËp vµ thùc hiÖn cho mäi cuéc kiÓm to¸n, trong ®ã x¸c ®Þnh néi dung, lÞch tr×nh vµ ph¹m vi cña c¸c thñ tôc kiÓm to¸n cÇn thiÕt ®Ó thùc hiÖn kÕ ho¹ch kiÓm to¸n tæng thÓ. §èi víi c¸c c«ng ty kiÓm to¸n ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n theo mÉu s½n trªn m¸y vi tÝnh hoÆc trªn giÊy, mÉu ph¶i cã phÇn bæ sung ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n cô thÓ phï hîp víi tõng cuéc kiÓm to¸n. Trªn ®©y em ®· tr×nh bµy phÇn lý thuyÕt vÒ tr×nh tù chuÈn bÞ kiÓm to¸n, phÇn phô lôc em xin ®­a ra mét sè mÉu biÓu ®Ó thÇy c« vµ c¸c b¹n tham kh¶o. Môc lôc Trang A. Lêi më ®Çu 1 B. Néi dung 2 I. Kh¸i qu¸t vÒ chuÈn bÞ kiÓm to¸n. 2 1.1 Kh¸i niÖm. 2 1.2.Vai trß, vÞ trÝ cña giai ®o¹n chuÈn bÞ kiÓm to¸n trong cuéc kiÓm to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh. 2 II. Tr×nh tù chuÈn bÞ kiÓm to¸n. 3 2.1. Giai ®o¹n tiÒn lËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n. 3 2.1.1. Th­ mêi hoÆc c«ng v¨n göi c«ng ty kiÓm to¸n cña c«ng ty cã nhu cÇu kiÓm to¸n. 3 2.1.2. Duy tr× vµ chÊp nhËn kh¸ch hµng. 4 2.1.3. Th­ hÑn kiÓm to¸n. 5 2.1.4. Hîp ®ång kiÓm to¸n. 6 2.2. Giai ®o¹n lËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n. 9 2.2.1. Kh¸i niÖm, vai trß cña giai ®o¹n lËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n ®èi víi mét cuéc kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh. 9 2.2.2. LËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n chiÕn l­îc. 10 2.2.3. LËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n tæng thÓ. 13 2.2.3.1. HiÓu biÕt vÒ ho¹t ®éng kinh doanh cña ®¬n vÞ ®­îc kiÓm to¸n….14 2.2.3.2. Thùc hiÖn c¸c thñ tôc ph©n tÝch trong giai ®o¹n lËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n. 18 2.2.3.3. T×m hiÓu vÒ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé cña kh¸ch hµng. 20 2.2.3.4. KiÓm to¸n viªn ®¸nh gi¸ rñi ro vµ møc träng yÕu. 24 2.2.4. LËp ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n. 28 C. PhÇn phô lôc. Tµi liÖu tham kh¶o Gi¸o tr×nh kiÓm to¸n – Häc viÖn Tµi chÝnh NXB Tµi chÝnh. Lý thuyÕt kiÓm to¸n – Tr­êng §¹i häc KTQD NXB Tµi chÝnh. KiÓm to¸n Tµi chÝnh- Tr­êng §¹i häc KTQD NXB Tµi chÝnh. KiÓm to¸n cña Alvin A.Rens – James K.LoebBecke NXB Thèng kª. T¹p chÝ kiÓm to¸n. HÖ thèng chuÈn mùc kiÓm to¸n ViÖt Nam. Phô lôc sè 01 VÝ dô Th­ hÑn kiÓm to¸n C«ng ty kiÓm to¸n A (§Þa chØ, ®iÖn tho¹i, fax) ........, Ngµy ........ th¸ng ........ n¨m .. KÝnh göi: C«ng ty ABC Sè 12, Phè P. Hµ Néi, ViÖt Nam Ng­êi nhËn: ¤ng (Bµ) .... Gi¸m ®èc V/v: Cung cÊp dÞch vô chuyªn ngµnh kÕ to¸n, kiÓm to¸n cho C«ng ty ABC Th­a ¤ng (Bµ), C«ng ty KiÓm to¸n A xin göi tíi ¤ng (Bµ) lêi chµo tr©n träng vµ lêi c¶m ¬n vÒ sù tÝn nhiÖm cña ¤ng (Bµ) tíi nh÷ng dÞch vô chuyªn ngµnh cña chóng t«i trong nh÷ng n¨m qua. Chóng t«i h©n h¹nh ®­îc göi tíi ¤ng (Bµ) bøc th­ nµy vÒ dÞch vô kiÓm to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh n¨m... kÕt thóc ngµy .... th¸ng .... n¨m .... cña C«ng ty ABC. C«ng viÖc thùc hiÖn KiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh . Chóng t«i sÏ tiÕn hµnh kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh cho n¨m tµi chÝnh... kÕt thóc ngµy..../.../..., tu©n theo chuÈn mùc kiÓm to¸n ViÖt Nam (hoÆc chuÈn mùc kiÓm to¸n quèc tÕ ®­îc chÊp nhËn) vµ c¸c qui ®Þnh hiÖn hµnh cña ViÖt Nam. . C«ng ty ABC cã tr¸ch nhiÖm l­u gi÷ chøng tõ, sæ kÕ to¸n, c¸c tµi liÖu liªn quan; cã tr¸ch nhiÖm lËp, ký b¸o c¸o tµi chÝnh vµ cung cÊp ®Çy ®ñ, kÞp thêi tµi liÖu theo yªu cÇu cña chóng t«i. . Chóng t«i cã tr¸ch nhiÖm kiÓm tra vµ tr×nh bµy ý kiÕn vÒ b¸o c¸o tµi chÝnh; lËp kÕ ho¹ch vµ thùc hiÖn kiÓm to¸n nh»m ®­a ra sù ®¶m b¶o hîp lý r»ng c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh kh«ng cßn chøa ®ùng nh÷ng sai sãt träng yÕu. Chóng t«i còng ®¸nh gi¸ viÖc thùc hiÖn chuÈn mùc vµ chÕ ®é kÕ to¸n cña C«ng ty. . Do b¶n chÊt vµ nh÷ng h¹n chÕ vèn cã cña kiÓm to¸n còng nh­ cña hÖ thèng kÕ to¸n vµ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé cã nh÷ng rñi ro khã tr¸nh khái, ngoµi kh¶ n¨ng cña kiÓm to¸n viªn vµ c«ng ty kiÓm to¸n trong viÖc ph¸t hiÖn hÕt sai sãt. . KÕt thóc cuéc kiÓm to¸n, chóng t«i sÏ cung cÊp cho ¤ng (Bµ) ... b¶n B¸o c¸o kiÓm to¸n vµ Th­ qu¶n lý (nÕu cã) b»ng TiÕng ViÖt vµ TiÕng (Anh) ®Ò cËp ®Õn nh÷ng ®iÓm thiÕu sãt cña hÖ thèng kÕ to¸n vµ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé mµ chóng t«i ®· ph¸t hiÖn ra. . Chóng t«i chÞu tr¸ch nhiÖm cña m×nh theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ kiÓm to¸n ®éc lËp b¸o c¸o tµi chÝnh. . C«ng viÖc ®­îc hoµn thµnh sau .... ngµy, kÓ tõ ngµy bøc th­ nµy ®­îc ¤ng (Bµ) chÊp nhËn chÝnh thøc. (Cã thÓ nªu c¸c lo¹i dÞch vô kh¸c, c¸c cam kÕt vÒ tr¸ch nhiÖm cña Gi¸m ®èc C«ng ty ABC vµ tr¸ch nhiÖm cña C«ng ty kiÓm to¸n). PhÝ dù tÝnh Chóng t«i x¸c ®Þnh gi¸ phÝ cho tõng lo¹i dÞch vô kh¸c nhau dùa trªn møc ®é phøc t¹p vµ hiÖu qu¶ thùc tÕ cña c«ng viÖc hoµn thµnh. Ngoµi ra chóng t«i sÏ tÝnh thªm mét sè chi phÝ kh¸c trªn c¬ së chøng tõ ph¸t sinh thùc tÕ. Chóng t«i dù tÝnh møc phÝ kiÓm to¸n cho n¨m tµi chÝnh kÕt thóc ngµy .../..../.... lµ ..........VND (B»ng ch÷ .......................), vµ møc chi phÝ kh¸c kh«ng v­ît qu¸ ....... VND. Chóng t«i rÊt vui lßng ®­îc gi¶i ®¸p nh÷ng th¾c m¾c cña ¤ng (Bµ) nÕu cã. NÕu ¤ng (Bµ) chÊp thuËn Th­ hÑn nµy cña chóng t«i, xin vui lßng ký tªn x¸c nhËn d­íi ®©y vµ göi l¹i cho chóng t«i mét (01) b¶n. Chóng t«i hy väng sím nhËn ®­îc sù x¸c nhËn cña ¤ng (Bµ). Xin ch©n thµnh c¶m ¬n ! KÝnh th­ §¹i diÖn C«ng ty KiÓm to¸n A Gi¸m ®èc (Hä tªn, ch÷ ký, ®ãng dÊu) Chóng t«i ®· ®äc vµ nhÊt trÝ víi c¸c ®iÒu kho¶n nªu trªn §¹i diÖn C«ng ty ABC Gi¸m ®èc (Hä tªn, ch÷ ký, ®ãng dÊu) ---@@@--- Phô lôc sè 02 VÝ dô Hîp ®ång kiÓm to¸n C«ng ty kiÓm to¸n:........ Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt nam (§Þa chØ, ®iÖn tho¹i, fax) §éc lËp - Tù do - H¹nh phóc -------------------------- Sè: /H§KT ........., Ngµy ........ th¸ng ........ n¨m ..... Hîp ®ång kiÓm to¸n V/v: KiÓm to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh n¨m .... cña C«ng ty ... C¨n cø ... (Ph¸p lÖnh Hîp ®ång kinh tÕ vµ NghÞ ®Þnh sè ...... ngµy..... cña ChÝnh phñ, qui ®Þnh chi tiÕt viÖc thi hµnh Ph¸p lÖnh Hîp ®ång kinh tÕ); C¨n cø ... (NghÞ ®Þnh sè 07/CP ngµy 29/01/1994 cña ChÝnh phñ ban hµnh Quy chÕ kiÓm to¸n ®éc lËp trong nÒn kinh tÕ quèc d©n); Thùc hiÖn chuÈn mùc kiÓm to¸n ViÖt Nam sè 210 vÒ Hîp ®ång kiÓm to¸n; Bªn A: C«ng ty ...... (D­íi ®©y gäi t¾t lµ Bªn A) §¹i diÖn lµ ¤ng (Bµ) : Chøc vô : §iÖn tho¹i : Fax : §Þa chØ : Tµi kho¶n sè : t¹i ng©n hµng .............. Bªn B: C«ng ty kiÓm to¸n ....... (D­íi ®©y gäi t¾t lµ Bªn B) §¹i diÖn lµ ¤ng (Bµ) : Chøc vô : §iÖn tho¹i : Fax : §Þa chØ : Tµi kho¶n sè : t¹i ng©n hµng ................. Sau khi tho¶ thuËn, hai bªn nhÊt trÝ ký hîp ®ång nµy gåm c¸c ®iÒu kho¶n sau: §iÒu 1: Néi dung dÞch vô. Bªn B sÏ cung cÊp cho Bªn A dÞch vô kiÓm to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh n¨m ... kÕt thóc ngµy.../.../... (hoÆc ...). §iÒu 2: LuËt ®Þnh vµ chuÈn mùc. DÞch vô kiÓm to¸n ®­îc tiÕn hµnh theo ... (quy chÕ kiÓm to¸n ®éc lËp), theo chuÈn mùc kiÓm to¸n ViÖt Nam (hoÆc ChuÈn mùc kiÓm to¸n quèc tÕ ®­îc ViÖt Nam chÊp nhËn). C¸c chuÈn mùc nµy ®ßi hái Bªn B ph¶i lËp kÕ ho¹ch vµ thùc hiÖn kiÓm to¸n ®Ó ®¹t ®­îc sù ®¶m b¶o hîp lý r»ng b¸o c¸o tµi chÝnh kh«ng cßn chøa ®ùng nh÷ng sai sãt träng yÕu. C«ng viÖc kiÓm to¸n bao gåm viÖc kiÓm tra vµ thùc hiÖn c¸c thö nghiÖm c¬ b¶n c¸c b»ng chøng cho nh÷ng kho¶n môc vµ nh÷ng th«ng tin trong b¸o c¸o tµi chÝnh. C«ng viÖc kiÓm to¸n còng bao gåm viÖc ®¸nh gi¸ c¸c chÝnh s¸ch kÕ to¸n ®­îc ¸p dông, c¸c ­íc tÝnh vµ xÐt ®o¸n quan träng cña Gi¸m ®èc còng nh­ ®¸nh gi¸ viÖc tr×nh bµy tæng thÓ b¸o c¸o tµi chÝnh. Do b¶n chÊt vµ nh÷ng h¹n chÕ vèn cã cña kiÓm to¸n còng nh­ cña hÖ thèng kÕ to¸n vµ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé, cã nh÷ng rñi ro khã tr¸nh khái, ngoµi kh¶ n¨ng cña kiÓm to¸n viªn vµ c«ng ty kiÓm to¸n trong viÖc ph¸t hiÖn hÕt sai sãt. §iÒu 3: Tr¸ch nhiÖm vµ quyÒn h¹n cña c¸c bªn. 3.1/ Tr¸ch nhiÖm cña Bªn A: . L­u gi÷ vµ qu¶n lý chøng tõ, sæ kÕ to¸n, b¸o c¸o tµi chÝnh vµ c¸c tµi liÖu cã liªn quan ®Õn Bªn A mét c¸ch an toµn, bÝ mËt theo qui ®Þnh cña Nhµ n­íc; . B¶o ®¶m cung cÊp kÞp thêi, ®Çy ®ñ cho Bªn B c¸c th«ng tin cÇn thiÕt cã liªn quan ®Õn cuéc kiÓm to¸n bao gåm chøng tõ, sæ kÕ to¸n, b¸o c¸o tµi chÝnh vµ c¸c tµi liÖu liªn quan kh¸c; . B¸o c¸o tµi chÝnh dïng ®Ó kiÓm to¸n ph¶i ®­îc Bªn A ký vµ ®ãng dÊu chÝnh thøc tr­íc khi cung cÊp cho Bªn B. ViÖc lËp b¸o c¸o tµi chÝnh vµ c«ng bè c¸c th«ng tin kh¸c lµ tr¸ch nhiÖm cña ®¬n vÞ ®­îc kiÓm to¸n. Tr¸ch nhiÖm nµy ®ßi hái hÖ thèng kÕ to¸n vµ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé ph¶i thÝch ®¸ng, sù lùa chän vµ ¸p dông c¸c chÝnh s¸ch kÕ to¸n vµ viÖc ®¶m b¶o an toµn cho c¸c tµi s¶n cña ®¬n vÞ; . Bªn B cã thÓ yªu cÇu Bªn A x¸c nhËn b»ng v¨n b¶n sù ®¶m b¶o vÒ c¸c th«ng tin vµ tµi liÖu liªn quan ®Õn cuéc kiÓm to¸n ®· cung cÊp cho Bªn B; . Cö nh©n viªn cña Bªn A tham gia, phèi hîp víi Bªn B vµ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó Bªn B cã thÓ xem xÐt tÊt c¶ chøng tõ, sæ kÕ to¸n vµ c¸c th«ng tin kh¸c cÇn thiÕt cho cuéc kiÓm to¸n.... 3.2/ Tr¸ch nhiÖm cña Bªn B: . Bªn B b¶o ®¶m tu©n thñ c¸c chuÈn mùc kiÓm to¸n hiÖn hµnh (nh­ §iÒu 2); .X©y dùng vµ th«ng b¸o cho Bªn A néi dung, kÕ ho¹ch kiÓm to¸n. Thùc hiÖn kÕ ho¹ch kiÓm to¸n theo ®óng nguyªn t¾c ®éc lËp, kh¸ch quan vµ bÝ mËt; . Cö kiÓm to¸n viªn vµ chuyªn gia cã n¨ng lùc, kinh nghiÖm thùc hiÖn c«ng viÖc kiÓm to¸n (hoÆc cö ®óng danh s¸ch kiÓm to¸n viªn ®· tho¶ thuËn). §iÒu 4: B¸o c¸o kiÓm to¸n. Sau khi hoµn thµnh cuéc kiÓm to¸n, Bªn B sÏ cung cÊp cho Bªn A: . B¸o c¸o kiÓm to¸n; . Th­ qu¶n lý (nÕu cã) sÏ ®Ò cËp ®Õn nh÷ng ®iÓm thiÕu sãt cÇn kh¾c phôc vµ ý kiÕn ®Ò xuÊt cña kiÓm to¸n viªn nh»m c¶i tiÕn hÖ thèng kÕ to¸n vµ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé; . B¸o c¸o kiÓm to¸n vµ Th­ qu¶n lý (nÕu cã) ®­îc lËp gåm ..... bé b»ng TiÕng ViÖt, ..... bé b»ng TiÕng (Anh), trong ®ã b¶n tiÕng ViÖt lµ b¶n gèc; C«ng ty .... gi÷ ..... b¶n TiÕng ViÖt vµ ..... b¶n TiÕng (Anh), C«ng ty kiÓm to¸n .... gi÷ ..... b¶n TiÕng ViÖt vµ ...... b¶n TiÕng (Anh). ........ §iÒu 5: PhÝ dÞch vô vµ ph­¬ng thøc thanh to¸n. - Tæng sè phÝ dÞch vô lµ : ........................ (B»ng ch÷ ..................................); - Ph­¬ng thøc thanh to¸n (theo tho¶ thuËn). PhÝ nµy sÏ ®­îc thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt hoÆc chuyÓn kho¶n, b»ng tiÒn ®ång ViÖt Nam hoÆc ®ång ngo¹i tÖ theo tû gi¸ ... NÕu Bªn A cã yªu cÇu Bªn B cung cÊp dÞch vô t­ vÊn thuÕ, t­ vÊn tµi chÝnh, kÕ to¸n, ... th× néi dung c«ng viÖc vµ møc phÝ sÏ ®­îc tho¶ thuËn sau, ngoµi hîp ®ång nµy (nÕu ch­a ghi t¹i §iÒu 1 vµ §iÒu 5). §iÒu 6: Cam kÕt thùc hiÖn vµ thêi gian hoµn thµnh. Hai bªn cam kÕt thùc hiÖn tÊt c¶c c¸c ®iÒu kho¶n ®· ghi trong Hîp ®ång. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn, nÕu ph¸t sinh v­íng m¾c, hai bªn ph¶i kÞp thêi th«ng b¸o cho nhau vµ trao ®æi, t×m gi¶i ph¸p thÝch hîp. Mäi th«ng tin ph¶i ®­îc th«ng b¸o trùc tiÕp cho mçi bªn b»ng v¨n b¶n theo ®Þa chØ ®· ghi trªn ®©y. Thêi gian hoµn thµnh cuéc kiÓm to¸n lµ .... ngµy kÓ tõ ngµy ký hîp ®ång. §iÒu 7: HiÖu lùc, ng«n ng÷ vµ thêi h¹n hîp ®ång. Hîp ®ång nµy ®­îc lËp thµnh ..... b¶n TiÕng ViÖt, ... b¶n TiÕng (Anh) trong ®ã b¶n TiÕng ViÖt lµ b¶n gèc vµ cã hiÖu lùc tõ ngµy cã ®ñ ch÷ ký vµ ®ãng dÊu. Mçi bªn gi÷ ... b¶n TiÕng ViÖt,... b¶n TiÕng (Anh). Hîp ®ång nµy cã gi¸ trÞ thùc hiÖn cho ®Õn khi thanh lý hîp ®ång hoÆc hai bªn cïng nhÊt trÝ huû bá hîp ®ång. §¹i diÖn bªn B §¹i diÖn bªn A C«ng ty kiÓm to¸n ....... C«ng ty ....... Gi¸m ®èc Gi¸m ®èc (Hä tªn, ch÷ ký, ®ãng dÊu) (Hä tªn, ch÷ ký, ®ãng dÊu) Phô lôc sè 03 VÝ dô Hîp ®ång kiÓm to¸n (Tr­êng hîp 2 c«ng ty kiÓm to¸n cïng thùc hiÖn mét cuéc kiÓm to¸n) C«ng ty KiÓm to¸n A C«ng ty KiÓm to¸n B (§Þa chØ, ®iÖn tho¹i, fax) (§Þa chØ, ®iÖn tho¹i, fax) Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt nam §éc lËp - Tù do - H¹nh phóc ------------------------------ Sè: /H§KT ........, Ngµy ........ th¸ng ........ n¨m ..... Hîp ®ång kiÓm to¸n V/v: KiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh n¨m ... cña C«ng ty ABC C¨n cø ... (Ph¸p lÖnh Hîp ®ång kinh tÕ vµ NghÞ ®Þnh sè ...... ngµy..... cña ChÝnh phñ, qui ®Þnh chi tiÕt viÖc thi hµnh Ph¸p lÖnh Hîp ®ång kinh tÕ); C¨n cø ... (NghÞ ®Þnh sè 07/CP ngµy 29/01/1994 cña ChÝnh phñ ban hµnh Quy chÕ kiÓm to¸n ®éc lËp trong nÒn kinh tÕ quèc d©n); Thùc hiÖn chuÈn mùc kiÓm to¸n ViÖt Nam sè 210 vÒ Hîp ®ång kiÓm to¸n; Theo yªu cÇu cña C«ng ty ABC vÒ viÖc bæ nhiÖm C«ng ty kiÓm to¸n A vµ C«ng ty kiÓm to¸n B cïng tiÕn hµnh kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh kÕt thóc ngµy ... th¸ng ... n¨m .... cña C«ng ty ABC. Bªn A: C«ng ty ABC D­íi ®©y gäi t¾t lµ Bªn A §¹i diÖn lµ ¤ng (Bµ) : Chøc vô : §iÖn tho¹i : Fax : §Þa chØ : Tµi kho¶n sè : t¹i ng©n hµng ................. Bªn B, gåm: D­íi ®©y gäi t¾t lµ Bªn B C«ng ty kiÓm to¸n A §¹i diÖn lµ ¤ng (Bµ) : Chøc vô : §iÖn tho¹i : Fax : §Þa chØ : Tµi kho¶n sè : t¹i ng©n hµng .................... C«ng ty kiÓm to¸n B §¹i diÖn lµ ¤ng (Bµ) : Chøc vô : §iÖn tho¹i : Fax : §Þa chØ : Tµi kho¶n sè : t¹i ng©n hµng ........................ Sau khi tho¶ thuËn, c¸c bªn nhÊt trÝ ký hîp ®ång nµy gåm c¸c ®iÒu kho¶n sau: §iÒu 1: Néi dung dÞch vô Bªn B sÏ cung cÊp cho Bªn A dÞch vô kiÓm to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh n¨m .... kÕt thóc ngµy .../.../...(hoÆc ...). §iÒu 2: LuËt ®Þnh vµ chuÈn mùc: (nh­ Phô lôc sè 02) (Ngoµi c¸c ®iÒu kho¶n nh­ Phô lôc sè 01, c¸c bªn cßn ph¶i tho¶ thuËn cô thÓ mét trong hai c«ng ty kiÓm to¸n (A hoÆc B) chÞu tr¸ch nhiÖm chÝnh trong viÖc giao dÞch víi Bªn A, vµ tr¸ch nhiÖm ph¸p lý hiÖn hµnh). §iÒu 3: Tr¸ch nhiÖm vµ quyÒn h¹n cña c¸c bªn: (nh­ Phô lôc sè 02) §iÒu 4: B¸o c¸o kiÓm to¸n Sau khi hoµn thµnh cuéc kiÓm to¸n, Bªn B sÏ cung cÊp cho Bªn A: . B¸o c¸o kiÓm to¸n; . Th­ qu¶n lý (nÕu cã) sÏ ®Ò cËp ®Õn nh÷ng ®iÓm thiÕu sãt cÇn kh¾c phôc vµ ý kiÕn ®Ò xuÊt cña kiÓm to¸n viªn nh»m c¶i tiÕn hÖ thèng kÕ to¸n vµ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé; . B¸o c¸o kiÓm to¸n vµ Th­ qu¶n lý (nÕu cã) ®­îc lËp gåm ..... bé b»ng TiÕng ViÖt, ..... bé b»ng TiÕng (Anh), trong ®ã b¶n TiÕng ViÖt lµ b¶n gèc; C«ng ty .... gi÷ .... b¶n TiÕng ViÖt vµ .... b¶n TiÕng (Anh), C«ng ty KiÓm to¸n A vµ C«ng ty kiÓm to¸n B mçi C«ng ty gi÷ ..... b¶n tiÕng ViÖt vµ ..... b¶n TiÕng (Anh). ................. §iÒu 5: PhÝ dÞch vô vµ ph­¬ng thøc thanh to¸n: - Tæng sè phÝ dÞch vô lµ : ........................ (B»ng ch÷ ...................................) (Cã thÓ cam kÕt tæng sè phÝ cho c¶ 2 c«ng ty kiÓm to¸n hoÆc cam kÕt møc phÝ riªng cho tõng c«ng ty kiÓm to¸n). - Ph­¬ng thøc thanh to¸n (theo tho¶ thuËn). PhÝ nµy sÏ ®­îc thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt hoÆc chuyÓn kho¶n, b»ng tiÒn ®ång ViÖt Nam hoÆc ®ång ngo¹i tÖ theo tû gi¸ ... NÕu Bªn A cã yªu cÇu Bªn B cung cÊp dÞch vô t­ vÊn thuÕ, hoÆc t­ vÊn tµi chÝnh, kÕ to¸n, ... th× néi dung c«ng viÖc vµ møc phÝ sÏ ®­îc tho¶ thuËn sau, ngoµi hîp ®ång nµy (nÕu ch­a ghi t¹i §iÒu 1 vµ §iÒu 5). §iÒu 6: Cam kÕt thùc hiÖn vµ thêi gian hoµn thµnh: (nh­ Phô lôc sè 02). §iÒu 7: HiÖu lùc, ng«n ng÷ vµ thêi h¹n hîp ®ång (nh­ Phô lôc sè 02). §¹i diÖn bªn B §¹i diÖn bªn A C«ng ty kiÓm to¸n a C«ng ty abc Gi¸m ®èc Gi¸m ®èc (Hä tªn, ch÷ ký, ®ãng dÊu) (Hä tªn, ch÷ ký, ®ãng dÊu) C«ng ty kiÓm to¸n B Gi¸m ®èc (Hä tªn, ch÷ ký, ®ãng dÊu) Phô lôc sè 04 MÉu kÕ ho¹ch chiÕn l­îc (§Ó h­íng dÉn vµ tham kh¶o) c«ng ty kiÓm to¸n: KÕ ho¹ch chiÕn l­îc Kh¸ch hµng:..................... Ng­êi lËp: .......................... Ngµy ......................... N¨m tµi chÝnh: ................ Ng­êi duyÖt: ...................... Ngµy ......................... §Æc ®iÓm kh¸ch hµng: (qui m« lín, tÝnh chÊt phøc t¹p, ®Þa bµn réng hoÆc kiÓm to¸n nhiÒu n¨m). Yªu cÇu: - KÕ ho¹ch chiÕn l­îc ®­îc lËp cho c¸c cuéc kiÓm to¸n lín vÒ qui m«, tÝnh chÊt phøc t¹p, ®Þa bµn réng hoÆc kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh nhiÒu n¨m; - KÕ ho¹ch chiÕn l­îc do ng­êi phô tr¸ch cuéc kiÓm to¸n lËp vµ ®­îc Gi¸m ®èc (hoÆc ng­êi ®øng ®Çu) ®¬n vÞ phª duyÖt; - Nhãm kiÓm to¸n ph¶i tu©n thñ c¸c quy ®Þnh cña c«ng ty vµ ph­¬ng h­íng mµ Gi¸m ®èc ®· duyÖt trong kÕ ho¹ch chiÕn l­îc ; - Trong qu¸ tr×nh lËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n tæng thÓ vµ thùc hiÖn kiÓm to¸n nÕu ph¸t hiÖn nh÷ng vÊn ®Ò kh¸c biÖt víi nhËn ®Þnh ban ®Çu cña Ban gi¸m ®èc th× ph¶i b¸o c¸o kÞp thêi cho Ban Gi¸m ®èc ®Ó cã nh÷ng ®iÒu chØnh phï hîp. Néi dung vµ c¸c b­íc c«ng viÖc cña kÕ ho¹ch chiÕn l­îc: 1/ T×nh h×nh kinh doanh cña kh¸ch hµng (tæng hîp th«ng tin vÒ lÜnh vùc ho¹t ®éng, lo¹i h×nh doanh nghiÖp, h×nh thøc së h÷u, c«ng nghÖ s¶n xuÊt, tæ chøc bé m¸y qu¶n lý vµ thùc tiÔn ho¹t ®éng cña ®¬n vÞ) ®Æc biÖt l­u ý ®Õn nh÷ng néi dung chñ yÕu nh­: §éng lùc c¹nh tranh, ph©n tÝch th¸i cùc kinh doanh cña doanh nghiÖp còng nh­ c¸c yÕu tè vÒ s¶n phÈm, thÞ tr­êng tiªu thô, gi¸ c¶ vµ c¸c ho¹t ®éng hç trî sau b¸n hµng... 2/ X¸c ®Þnh nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan ®Õn b¸o c¸o tµi chÝnh nh­ chÕ ®é kÕ to¸n, chuÈn mùc kÕ to¸n ¸p dông, yªu cÇu vÒ lËp b¸o c¸o tµi chÝnh vµ quyÒn h¹n cña c«ng ty; 3/ X¸c ®Þnh vïng rñi ro chñ yÕu cña doanh nghiÖp vµ ¶nh h­ëng cña nã tíi b¸o c¸o tµi chÝnh (®¸nh gi¸ ban ®Çu vÒ rñi ro tiÒm tµng vµ rñi ro kiÓm so¸t); 4/ §¸nh gi¸ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé; 5/ X¸c ®Þnh c¸c môc tiªu kiÓm to¸n träng t©m vµ ph­¬ng ph¸p tiÕp cËn kiÓm to¸n; 6/ X¸c ®Þnh nhu cÇu vÒ sù hîp t¸c cña c¸c chuyªn gia: Chuyªn gia t­ vÊn ph¸p luËt, kiÓm to¸n viªn néi bé, kiÓm to¸n viªn kh¸c vµ c¸c chuyªn gia kh¸c nh­ kü s­ x©y dùng, kü s­ n«ng nghiÖp... 7/ Dù kiÕn nhãm tr­ëng vµ thêi gian thùc hiÖn; 8/ Gi¸m ®èc duyÖt vµ th«ng b¸o kÕ ho¹ch chiÕn l­îc cho nhãm kiÓm to¸n. C¨n cø kÕ ho¹ch chiÕn l­îc ®· ®­îc phª duyÖt, tr­ëng nhãm kiÓm to¸n lËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n tæng thÓ vµ ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n.  Phô lôc sè 05 MÉu kÕ ho¹ch kiÓm to¸n tæng thÓ (§Ó h­íng dÉn vµ tham kh¶o) ------------------------------------------------------------------------------ c«ng ty kiÓm to¸n: KÕ ho¹ch kiÓm to¸n tæng thÓ Kh¸ch hµng:................... Ng­êi lËp: .......................... Ngµy ...................... N¨m tµi chÝnh: ............... Ng­êi so¸t xÐt: .................. Ngµy ...................... Th«ng tin vÒ ho¹t ®éng cña kh¸ch hµng: - Kh¸ch hµng : N¨m ®Çu: Th­êng xuyªn N¨m thø: .............. - Tªn kh¸ch hµng:.......................................................................................... - Trô së chÝnh: ..................................................Chi nh¸nh: (sè l­îng, ®Þa ®iÓm) .. - §iÖn tho¹i: .............................................. Fax:............................Email:.............................. - M· sè thuÕ: ......................................... - GiÊy phÐp ho¹t ®éng (giÊy phÐp ®Çu t­, chøng nhËn ®¨ng ký kinh doanh)... - LÜnh vùc ho¹t ®éng: (s¶n xuÊt thÐp, du lÞch kh¸ch s¹n, s©n g«n,...) ,.............. - §Þa bµn ho¹t ®éng: (c¶ n­íc, cã chi nh¸nh ë n­íc ngoµi,...) ..................... - Tæng sè vèn ph¸p ®Þnh: ........................... vèn ®Çu t­: ................................... - Tæng sè vèn vay: ................................................. Tµi s¶n thuª tµi chÝnh: ..... - Thêi gian ho¹t ®éng: (tõ ....... ®Õn ....., hoÆc kh«ng cã thêi h¹n) .................. - Héi ®ång qu¶n trÞ: (sè l­îng thµnh viªn, danh s¸ch ng­êi chñ chèt) ................ - Ban Gi¸m ®èc: (sè l­îng thµnh viªn, danh s¸ch) ....................................... - KÕ to¸n tr­ëng: (hä tªn, sè n¨m ®· lµm viÖc ë C«ng ty ) ............................... - C«ng ty mÑ, ®èi t¸c (liªn doanh): .................................................... - Tãm t¾t c¸c quy chÕ kiÓm so¸t néi bé cña kh¸ch hµng: ......................... - N¨ng lùc qu¶n lý cña Ban Gi¸m ®èc: ....................................... - HiÓu biÕt chung vÒ nÒn kinh tÕ cã ¶nh h­ëng ®Õn ho¹t ®éng cña kh¸ch hµng:................. - M«i tr­êng vµ lÜnh vùc ho¹t ®éng cña kh¸ch hµng: + yªu cÇu m«i tr­êng ................................. + ThÞ tr­êng vµ c¹nh tranh ......................................... - §Æc ®iÓm ho¹t ®éng kinh doanh vµ c¸c biÕn ®æi trong c«ng nghÖ SXKD: + Rñi ro kinh doanh ..................................................................... + Thay ®æi qui m« kinh doanh vµ c¸c ®iÒu kiÖn bÊt lîi. .......................... - T×nh h×nh kinh doanh cña kh¸ch hµng (s¶n phÈm, thÞ tr­êng, nhµ cung cÊp, chi phÝ, c¸c ho¹t ®éng nghiÖp vô): + Nh÷ng thay ®æi vÒ viÖc ¸p dông tiÕn bé khoa häc kü thuËt hay kü thuËt míi ®Ó s¶n xuÊt ra s¶n phÈm. ............................................ + Thay ®æi nhµ cung cÊp ........................................... + Më réng h×nh thøc b¸n hµng (chi nh¸nh b¸n hµng)... .. 2- HiÓu biÕt vÒ hÖ thèng kÕ to¸n vµ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé: C¨n cø vµo kÕt qu¶ ph©n tÝch, so¸t xÐt s¬ bé b¸o c¸o tµi chÝnh vµ t×m hiÓu ho¹t ®éng kinh doanh cña kh¸ch hµng ®Ó xem xÐt møc ®é ¶nh h­ëng tíi viÖc lËp B¸o c¸o tµi chÝnh trªn c¸c gãc ®é: + C¸c chÝnh s¸ch kÕ to¸n kh¸ch hµng ®ang ¸p dông vµ nh÷ng thay ®æi trong c¸c chÝnh s¸ch ®ã.............................................................................. + ¶nh h­ëng cña c«ng nghÖ th«ng tin vµ hÖ thèng m¸y vi tÝnh. ........... + ¶nh h­ëng cña c¸c chÝnh s¸ch míi vÒ kÕ to¸n vµ kiÓm to¸n. ........... + §éi ngò nh©n viªn kÕ to¸n. .......................................................... + Yªu cÇu vÒ b¸o c¸o. ........................................................................... KÕt luËn vµ ®¸nh gi¸ vÒ m«i tr­êng kiÓm so¸t, hÖ thèng kÕ to¸n, hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé lµ ®¸ng tin cËy vµ cã hiÖu qu¶: Cao Trung b×nh ThÊp 3- §¸nh gi¸ rñi ro vµ x¸c ®Þnh møc ®é träng yÕu: - §¸nh gi¸ rñi ro: + §¸nh gi¸ rñi ro tiÒm tµng: Cao Trung b×nh ThÊp + §¸nh gi¸ rñi ro kiÓm so¸t: Cao Trung b×nh ThÊp + Tãm t¾t, ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ cña hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé: - X¸c ®Þnh møc ®é träng yÕu: ChØ tiªu chñ yÕu ®Ó x¸c ®Þnh møc ®é träng yÕu lµ: N¨m nay N¨m tr­íc Doanh thu Chi phÝ Lîi nhuËn sau thuÕ Tµi s¶n l­u ®éng vµ ®Çu t­ ng¾n h¹n Tµi s¶n cè ®Þnh vµ ®Çu t­ dµi h¹n Nguån vèn ChØ tiªu kh¸c Lý do lùa chän møc ®é träng yÕu: ................................................................ X¸c ®Þnh møc träng yÕu cho tõng môc tiªu kiÓm to¸n.................................. Kh¶ n¨ng cã nh÷ng sai sãt träng yÕu theo kinh nghiÖm cña nh÷ng n¨m tr­íc vµ rót ra tõ nh÷ng gian lËn vµ sai sãt phæ biÕn. X¸c ®Þnh c¸c nghiÖp vô vµ sù kiÖn kiÓm to¸n phøc t¹p bao gåm c¶ kiÓm to¸n nh÷ng ­íc tÝnh kÕ to¸n. - Ph­¬ng ph¸p kiÓm to¸n ®èi víi c¸c kho¶n môc: + KiÓm tra chän mÉu....................................... + KiÓm tra c¸c kho¶n môc chñ yÕu................. + KiÓm tra toµn bé 100%............................... 4- Néi dung, lÞch tr×nh vµ ph¹m vi cña c¸c thñ tôc kiÓm to¸n: §¸nh gi¸ nh÷ng thay ®æi quan träng cña c¸c vïng kiÓm to¸n ... ¶nh h­ëng cña c«ng nghÖ th«ng tin......................... C«ng viÖc kiÓm to¸n néi bé .................................. 5- Phèi hîp chØ ®¹o, gi¸m s¸t, kiÓm tra: Sù tham gia cña c¸c kiÓm to¸n viªn kh¸c ............................... S­ tham gia cña chuyªn gia t­ vÊn ph¸p luËt vµ c¸c chuyªn gia thuéc lÜnh vùc kh¸c. Sè l­îng ®¬n vÞ trùc thuéc ph¶i kiÓm to¸n. .......................... KÕ ho¹ch thêi gian. ........................................................... Yªu cÇu nh©n sù: .............................................................. + Gi¸m ®èc (Phã Gi¸m ®èc) phô tr¸ch ............................... + Tr­ëng phßng phô tr¸ch ...................................................... + Tr­ëng nhãm kiÓm to¸n .......................................................... + Trî lý kiÓm to¸n 1 ................................................. + Trî lý kiÓm to¸n 2 .................................. 6- C¸c vÊn ®Ò kh¸c: - KiÓm to¸n s¬ bé; - KiÓm kª hµng tån kho; - Kh¶ n¨ng liªn tôc ho¹t ®éng kinh doanh cña ®¬n vÞ; - Nh÷ng vÊn ®Ò ®Æc biÖt ph¶i quan t©m; - §iÒu kho¶n cña hîp ®ång kiÓm to¸n vµ nh÷ng tr¸ch nhiÖm ph¸p lý kh¸c; - Néi dung vµ thêi h¹n lËp b¸o c¸o kiÓm to¸n hoÆc nh÷ng th«ng b¸o kh¸c dù ®Þnh göi cho kh¸ch hµng. 7- Tæng hîp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n tæng thÓ: Thø tù YÕu tè hoÆc kho¶n môc quan träng Rñi ro tiÒm tµng Rñi ro kiÓm so¸t Møc träng yÕu Ph­¬ng ph¸p kiÓm to¸n Thñ tôc kiÓm to¸n Tham chiÕu 1 2 3 4 ....... . Ph©n lo¹i chung vÒ kh¸ch hµng: RÊt quan träng Quan träng B×nh th­êng . Kh¸c: ......... Phô lôc sè 06 MÉu ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n (§Ó h­íng dÉn vµ tham kh¶o) ------------------------------------------------------------------------------ c«ng ty kiÓm to¸n: ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n Kh¸ch hµng:........................... Ng­êi lËp: .............................. Ngµy ....................... N¨m tµi chÝnh: ....................... Ng­êi so¸t xÐt: ....................... Ngµy ....................... Danh môc c¸c phÇn hµnh 1. PhÇn tæng hîp Tham chiÕu A 2. HÖ thèng kÕ to¸n vµ kiÓm so¸t néi bé B 3. Vèn b»ng tiÒn C 4. C¸c kho¶n ®Çu t­ ng¾n h¹n D 5. C¸c kho¶n ph¶i thu E 6. Hµng tån kho F 7. Tµi s¶n l­u ®éng kh¸c G 8. Chi sù nghiÖp H 9. TSC§ h÷u h×nh I 10. TSC§ v« h×nh vµ TSC§ kh¸c J 11. C¸c kho¶n ®Çu t­ dµi h¹n K 12. Chi phÝ XDCB dë dang L 13. CÇm cè, ký c­îc, ký quü dµi h¹n M 14. C¸c kho¶n ph¶i tr¶ ng¾n h¹n N 15. C¸c lo¹i thuÕ O 16. Vay vµ nî dµi h¹n P 17. Nguån vèn, quü vµ lîi nhuËn ch­a ph©n phèi Q 18. Nguån kinh phÝ R 19. Doanh thu S 20. Gi¸ vèn hµng b¸n T 21. Chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp U 22. Thu nhËp kh¸c V 23. Chi phÝ kh¸c X 24. kh¸c W C c«ng ty kiÓm to¸n: ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n Vèn b»ng tiÒn Tªn kh¸ch hµng: ................................. N¨m Tµi chÝnh:........... Tr­ëng nhãm kiÓm to¸n:......................... Ngµy: ............................ Nh÷ng ng­êi trong nhãm kiÓm to¸n: ........................................................ Ng­êi so¸t xÐt 1: ..........................Ngµy:.......................... Ng­êi so¸t xÐt 2: .......................... Ngµy: ........................ I- Tµi liÖu yªu cÇu kh¸ch hµng cÇn chuÈn bÞ: 1/ Biªn b¶n kiÓm kª cuèi kú (Tr­êng hîp kiÓm to¸n viªn kh«ng chøng kiÕn viÖc kiÓm kª t¹i thêi ®iÓm kiÓm kª th× cÇn thiÕt ph¶i phèi hîp víi kh¸ch hµng tæ chøc kiÓm kª bÊt th­êng t¹i thêi ®iÓm kiÓm to¸n vµ céng (+), trõ (-) lïi ®Ó x¸c ®Þnh l¹i sè d­ thùc tÕ t¹i thêi ®iÓm kÕt thóc n¨m tµi chÝnh). 2/ C¬ së gi¶i quyÕt chªnh lÖch (nÕu cã chªnh lÖch khi kiÓm kª) 3/ B¶n x¸c nhËn sè d­ cña c¸c tµi kho¶n t¹i Ng©n hµng 4/ Sæ phô Ng©n hµng 5/ Sæ C¸i 6/ Sæ Quü 7/ Sæ chi tiÕt TiÒn mÆt vµ sæ chi tiÕt TiÒn göi Ng©n hµng 8/ C¸c lo¹i giÊy tê cã liªn quan II- Môc tiªu kiÓm to¸n - HiÖn h÷u, ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c: Sè d­ vèn b»ng tiÒn ph¶n ¸nh tÊt c¶ c¸c kho¶n tiÒn cã trong quü, t¹i ng©n hµng, ®ang chuyÓn lµ cã thùc vµ ®­îc ghi chÐp ®óng vµ ®Çy ®ñ - QuyÒn vµ nghÜa vô: TÊt c¶ c¸c kho¶n hiÖn cã thuéc së h÷u cña c«ng ty - §¸nh gi¸: Sè d­ vèn b»ng tiÒn ph¶n ¸nh trªn B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n ®­îc ®¸nh gi¸ ®óng ®¾n - Tr×nh bµy vµ c«ng bè: Sè d­ vèn b»ng tiÒn ph¶i ®­îc tr×nh bµy, ph©n lo¹i vµ c«ng bè ®Çy ®ñ III- Thñ tôc kiÓm to¸n: Tr×nh tù kiÓm to¸n Tham chiÕu Ngo¹i lÖ Ng­êi thùc hiÖn ký Cã/ kh«ng §· lµm râ A/ Thñ tôc ph©n tÝch 1. Sù biÕn ®éng chØ tiªu tiÒn mÆt, tiÒn göi ng©n hµng qua c¸c n¨m 2. T×m hiÓu hÖ thèng thanh to¸n cña ®¬n vÞ chñ yÕu qua Ng©n hµng hay b»ng tiÒn mÆt 3. T×m hiÓu hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé vÒ phÇn vèn b»ng tiÒn cña ®¬n vÞ xem cã ®¶m b¶o c¸c nguyªn t¾c sau: - Nguyªn t¾c ph©n c«ng ph©n nhiÖm - BÊt kiªm nhiÖm - Phª chuÈn, ph©n cÊp qu¶n lý ®èi víi tiÒn mÆt B/ Thñ tôc kiÓm to¸n chi tiÕt I- TiÒn mÆt 1. §èi chiÕu gi÷a biªn b¶n kiÓm kª víi Sæ Quü, sæ chi tiÕt vµ Sæ C¸i ®Ó ®¶m b¶o sè d­ ®· ®­îc tr×nh bµy trªn B¶ng C©n ®èi kÕ to¸n lµ hîp lý. 2. §äc l­ít qua Sæ Quü ®Ó ph¸t hiÖn nh÷ng nghiÖp vô bÊt th­êng vµ tiÕn hµnh kiÓm tra, ®èi chiÕu víi c¸c chøng tõ gèc ®Ó ®¶m b¶o viÖc tr×nh bµy lµ ®óng vµ phï hîp. 3a. Chän ......... th¸ng bÊt kú vµ mçi th¸ng chän .......... nghiÖp vô trªn Sæ C¸i (hoÆc sæ chi tiÕt) ®Ó ®èi chiÕu sù khíp ®óng gi÷a sæ kÕ to¸n vµ chøng tõ gèc vÒ néi dung, ngµy, th¸ng, sè tiÒn. §ång thêi kiÓm tra sù chÊp thuËn cña ng­êi cã thÈm quyÒn cña kh¸ch hµng. . NÕu kÕt qu¶ tèt: ChÊp nhËn. . NÕu kÕt qu¶ xÊu: Më réng ph¹m vi kiÓm tra chi tiÕt 3b. Chän .............. th¸ng bÊt kú vµ mçi th¸ng chän ........... chøng tõ ®Ó ®¶m b¶o viÖc ghi sæ (sæ quü, sæ chi tiÕt vµ Sæ C¸i) lµ phï hîp. 4. Chän .......... nghiÖp vô tr­íc ngµy kÕt thóc niªn ®é vµ ............ nghiÖp vô sau ngµy kÕt thóc niªn ®é ®Ó kiÓm tra thñ tôc ph©n chia niªn ®é cña kh¸ch hµng lµ ®óng ®¾n vµ phï hîp. II- TiÒn göi Ng©n hµng vµ TiÒn ®ang chuyÓn 1. Xem xÐt cã tµi kho¶n nµo ®­îc x¸c nhËn mµ ®· hÕt sè d­ tõ n¨m tr­íc kh«ng. BÊt kú tµi kho¶n nµo còng ®Òu ph¶i ®­îc x¸c nhËn. 2. LËp b¶ng ®èi chiÕu sè d­ ng©n hµng. a. KiÓm tra céng dån. Xem xÐt c¸c kho¶n bÊt th­êng (cã gi¸ trÞ lín). b. §èi chiÕu sè d­ trªn sæ chi tiÕt víi Sæ C¸i vµ sæ phô ng©n hµng vµo ngµy kÕt thóc n¨m tµi chÝnh. c. KiÓm tra b¶ng ®èi chiÕu cña 2 th¸ng bÊt kú ®èi víi tõng tµi kho¶n ®Ó xem xÐt c¸c kho¶n bÊt th­êng vµ x¸c ®Þnh l¹i thêi gian, tÝnh chÝnh x¸c. §ång thêi, kiÓm tra sù chÊp thuËn cña ng­êi cã thÈm quyÒn. 3. Thu thËp th­ x¸c nhËn cña ng©n hµng vµ kiÓm tra ghi nhËn trong sæ kÕ to¸n cña ®¬n vÞ. - Gi¶i thÝch c¸c kho¶n chªnh lÖch nÕu cã t¹i thêi ®iÓm kho¸ sæ. - KiÓm tra l¹i tÊt c¶ c¸c kho¶n tiÒn göi ch­a ®­îc ghi vµo ngµy cuèi kú víi sæ phô ng©n hµng sau ngµy kho¸ sæ. 4. Xem xÐt kho¶n tiÒn ®ang chuyÓn ®­îc liÖt kª ph¶n ¸nh trong "TiÒn ®ang chuyÓn" lµ hîp lý (xem xÐt kho¶n tiÒn cã gi¸ trÞ lín). a. §èi chiÕu víi sæ TiÒn göi ng©n hµng, phiÕu chuyÓn tiÒn ng©n hµng vÒ ngµy, sè tiÒn, diÔn gi¶i. b. §èi chiÕu víi sæ phô ng©n hµng cuèi n¨m, ph©n chia niªn ®é vÒ ngµy, sè tiÒn, diÔn gi¶i. Ghi chó c¸c kho¶n tiÒn göi ®­îc ng©n hµng ph¶n ¸nh sau ngµy kÕt thóc n¨m tµi chÝnh. c. Xem xÐt c¸c kho¶n tiÒn göi ®­îc ng©n hµng ghi chÐp trong kho¶ng thêi gian hîp lý (1- 2 ngµy sau ngµy ®¬n vÞ ghi sæ). d. Xem xÐt b¸o c¸o tµi chÝnh n¨m tr­íc vµ giÊy tê lµm viÖc n¨m nay ®Ó thÊy ®­îc c¸c d÷ liÖu ®èi chiÕu ®· cã trong hå s¬. C. Thñ tôc kiÓm to¸n bæ sung - Xem xÐt c¸c kho¶n sè d­ ngo¹i tÖ ®· ®­îc ®¸nh gi¸ theo tû gi¸ giao dÞch b×nh qu©n liªn ng©n hµng t¹i ngµy kÕt thóc n¨m tµi chÝnh. - C¸c thñ tôc kh¸c (nÕu cã) ............................................................................ IV- KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ: A. KÕt luËn vÒ môc tiªu kiÓm to¸n: ......................................................................................................................... B- KiÕn nghÞ: ......................................................................................................................... C- C¸c vÊn ®Ò cÇn tiÕp tôc theo dâi trong nh÷ng ®ît kiÓm to¸n sau: .................................................................................................... Ngµy hoµn thµnh:........................................................... Ng­êi thùc hiÖn:............................................................. Phô lôc sè 07 Nh÷ng néi dung cô thÓ kiÓm to¸n viªn ph¶i hiÓu biÕt vÒ t×nh h×nh kinh doanh cña ®¬n vÞ ®­îc kiÓm to¸n A- HiÓu biÕt chung vÒ nÒn kinh tÕ: - Thùc tr¹ng nÒn kinh tÕ (VÝ dô: Suy tho¸i, t¨ng tr­ëng kinh tÕ,...); - C¸c tû lÖ l·i suÊt vµ kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña nÒn kinh tÕ; - Møc ®é l¹m ph¸t vµ gi¸ trÞ ®¬n vÞ tiÒn tÖ; - C¸c chÝnh s¸ch cña ChÝnh phñ: + ChÝnh s¸ch tiÒn tÖ ng©n hµng (VÝ dô: Møc l·i suÊt, tØ gi¸ hèi ®o¸i, h¹n møc tÝn dông,...); + ChÝnh s¸ch tµi chÝnh; + ChÝnh s¸ch thuÕ ( VÝ dô: ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng; thuÕ xuÊt nhËp khÈu; thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp,...); + ChÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Çu t­ (VÝ dô: C¸c ch­¬ng tr×nh trî gióp cña ChÝnh phñ,...). - BiÕn ®éng thÞ tr­êng chøng kho¸n vµ c¸c tû lÖ ®¶m b¶o an toµn trong ho¹t ®éng kinh doanh cña ®¬n vÞ ®­îc kiÓm to¸n; - KiÓm so¸t ngo¹i hèi vµ tØ gi¸ ngo¹i tÖ. B- M«i tr­êng vµ lÜnh vùc ho¹t ®éng cña ®¬n vÞ ®­îc kiÓm to¸n: - C¸c yªu cÇu vÒ m«i tr­êng vµ c¸c vÊn ®Ò liªn quan; - ThÞ tr­êng vµ c¹nh tranh; - §Æc ®iÓm ho¹t ®éng kinh doanh (liªn tôc hay theo thêi vô); - C¸c thay ®æi trong c«ng nghÖ s¶n xuÊt, kinh doanh; - Rñi ro kinh doanh (VÝ dô: C«ng nghÖ cao, thÞ hiÕu cña thÞ tr­êng, c¹nh tranh,...); - Sù thu hÑp hay më réng quy m« kinh doanh; - C¸c ®iÒu kiÖn bÊt lîi (VÝ dô: Cung, cÇu t¨ng hoÆc gi¶m, chiÕn tranh, gi¸ c¶,...); - C¸c tû suÊt quan träng vµ c¸c sè liÖu thèng kª vÒ ho¹t ®éng kinh doanh hµng n¨m; - ChuÈn mùc, chÕ ®é kÕ to¸n vµ c¸c vÊn ®Ò liªn quan; - C¸c quy ®Þnh ph¸p luËt vµ c¸c chÝnh s¸ch, chÕ ®é cô thÓ cã liªn quan; - C¸c nguån cung cÊp (VÝ dô: Hµng hãa, dÞch vô, lao ®éng,...) vµ gi¸ c¶. C- Nh©n tè néi t¹i cña ®¬n vÞ ®­îc kiÓm to¸n: 1- C¸c ®Æc ®iÓm quan träng vÒ së h÷u vµ qu¶n lý - Héi ®ång qu¶n trÞ: + Sè l­îng uû viªn vµ thµnh phÇn; + Uy tÝn vµ kinh nghiÖm cña tõng c¸ nh©n; + TÝnh ®éc lËp ®èi víi Gi¸m ®èc vµ kiÓm so¸t ho¹t ®éng cña Gi¸m ®èc; + C¸c cuéc häp ®Þnh kú; + Sù tån t¹i vµ ph¹m vi ho¹t ®éng cña Ban kiÓm so¸t; + Sù tån t¹i vµ t¸c ®éng cña quy chÕ ho¹t ®éng cña ®¬n vÞ; + Nh÷ng thay ®æi vÒ c¸c cè vÊn chuyªn m«n (nÕu cã). - Gi¸m ®èc (ng­êi ®øng ®Çu) vµ bé m¸y ®iÒu hµnh: + Thay ®æi nh©n sù (VÝ dô: Gi¸m ®èc, Phã Gi¸m ®èc, KÕ to¸n tr­ëng,...); + Kinh nghiÖm vµ uy tÝn; + Thu nhËp; + C¸c c¸n bé tµi chÝnh chñ chèt vµ vÞ trÝ cña hä trong ®¬n vÞ; + KÕ to¸n tr­ëng vµ nh©n viªn kÕ to¸n; + C¸c chÕ ®é khuyÕn khÝch vËt chÊt, khen th­ëng, kû luËt; + Sö dông c¸c ­íc tÝnh kÕ to¸n vµ dù to¸n; + Ph©n cÊp quyÒn h¹n vµ tr¸ch nhiÖm trong bé m¸y ®iÒu hµnh; + ¸p lùc ®èi víi Gi¸m ®èc (hoÆc ng­êi ®øng ®Çu); + C¸c hÖ thèng th«ng tin qu¶n lý. - Lo¹i h×nh doanh nghiÖp ( VÝ dô: Nhµ n­íc, tËp thÓ, t­ nh©n, cæ phÇn, tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi...); - LÜnh vùc, ph¹m vi vµ ®èi t­îng ®­îc phÐp kinh doanh; - Thêi h¹n ®­îc phÐp ho¹t ®éng; - C¸c chñ së h÷u vèn vµ c¸c bªn liªn quan (VÝ dô: Trong n­íc, ngoµi n­íc, uy tÝn vµ kinh nghiÖm, ...); - C¬ cÊu vèn (nh÷ng thay ®æi gÇn ®©y hay dù kiÕn trong t­¬ng lai, ...); - S¬ ®å tæ chøc bé m¸y s¶n xuÊt, kinh doanh; - Ph¹m vi ho¹t ®éng; - C¬ së s¶n xuÊt, kinh doanh chÝnh vµ c¸c chi nh¸nh, ®¹i lý; - S¬ ®å tæ chøc bé m¸y qu¶n lý; - C¸c môc tiªu qu¶n lý vµ kÕ ho¹ch chiÕn l­îc; - Thu hÑp hay më réng ho¹t ®éng kinh doanh (®· lªn kÕ ho¹ch hay ®· thùc hiÖn gÇn ®©y); - C¸c nguån vµ biÖn ph¸p tµi chÝnh; - Chøc n¨ng vµ chÊt l­îng ho¹t ®éng cña bé phËn kiÓm to¸n néi bé (nÕu cã); - Quan niÖm vµ th¸i ®é cña Gi¸m ®èc ®èi víi hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé; - C«ng ty kiÓm to¸n vµ kiÓm to¸n viªn c¸c n¨m tr­íc. 2- T×nh h×nh kinh doanh cña ®¬n vÞ (S¶n phÈm, thÞ tr­êng, c¸c nhµ cung cÊp, chi phÝ, c¸c ho¹t ®éng nghiÖp vô) - §Æc ®iÓm vµ qui m« ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh; - C¸c ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt, kho b·i, v¨n phßng; - C¸c vÊn ®Ò vÒ nh©n lùc (VÝ dô: Sè l­îng, chÊt l­îng lao ®éng, sù ph©n bè nh©n lùc, nguån cung cÊp, møc l­¬ng, quy chÕ nh©n viªn, tho¶ ­íc lao ®éng tËp thÓ vµ c«ng ®oµn, viÖc thùc hiÖn chÕ ®é h­u trÝ vµ quy ®Þnh cña ChÝnh phñ vÒ lao ®éng,...); - S¶n phÈm, dÞch vô vµ thÞ tr­êng (VÝ dô: C¸c kh¸ch hµng vµ hîp ®ång chÝnh, c¸c ®iÒu kho¶n vÒ thanh to¸n, tû lÖ lîi nhuËn gép, phÇn thÞ tr­êng chiÕm lÜnh, c¸c ®èi thñ c¹nh tranh, xuÊt khÈu, c¸c chÝnh s¸ch gi¸ c¶, danh tiÕng c¸c mÆt hµng, b¶o hµnh, ®¬n ®Æt hµng, xu h­íng, chiÕn l­îc vµ môc tiªu tiÕp thÞ, quy tr×nh s¶n xuÊt,...); - C¸c nhµ cung cÊp hµng ho¸ vµ dÞch vô quan träng (VÝ dô: C¸c hîp ®ång dµi h¹n, møc ®é æn ®Þnh cña nhµ cung cÊp, c¸c ®iÒu kiÖn thanh to¸n, c¸c h×nh thøc nhËp khÈu, c¸c h×nh thøc cung øng,...); - Hµng tån kho (VÝ dô: §Þa ®iÓm, sè l­îng, chÊt l­îng, quy c¸ch,...); - Lîi thÕ th­¬ng m¹i, quyÒn sö dông nh·n hiÖu, b»ng ph¸t minh s¸ng chÕ...; - C¸c kho¶n chi phÝ quan träng; - Nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn; - C¸c tµi s¶n, c«ng nî, nghiÖp vô b»ng ngo¹i tÖ vµ c¸c nghiÖp vô b¶o hiÓm rñi ro hèi ®o¸i; - LuËt ph¸p vµ c¸c quy ®Þnh cã ¶nh h­ëng lín ®Õn ®¬n vÞ ®­îc kiÓm to¸n; - C¸c hÖ thèng th«ng tin qu¶n lý (T×nh tr¹ng hiÖn t¹i, dù kiÕn thay ®æi, ...); - C¬ cÊu nî vay, c¸c ®iÒu kho¶n thu hÑp vµ giíi h¹n nî. 3- Kh¶ n¨ng tµi chÝnh (C¸c nh©n tè liªn quan ®Õn t×nh h×nh tµi chÝnh vµ kh¶ n¨ng sinh lîi cña ®¬n vÞ ®­îc kiÓm to¸n) - C¸c tû suÊt quan träng vµ sè liÖu thèng kª vÒ ho¹t ®éng kinh doanh; - Xu h­íng biÕn ®éng cña kÕt qu¶ tµi chÝnh. 4- M«i tr­êng lËp b¸o c¸o (C¸c t¸c ®éng kh¸ch quan cã ¶nh h­ëng ®Õn Gi¸m ®èc (hoÆc ng­êi ®øng ®Çu) ®¬n vÞ trong viÖc lËp c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh) 5- YÕu tè luËt ph¸p - M«i tr­êng vµ c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt; - C¸c chÝnh s¸ch tµi chÝnh vµ chÝnh s¸ch thuÕ ; - C¸c yªu cÇu ®èi víi b¸o c¸o kiÓm to¸n; - Nh÷ng ng­êi sö dông b¸o c¸o tµi chÝnh. ----@@@----