Đề án Tự do hoá lãi suất trong điều kiện nền kinh tế Việt Nam

vËy, nh­ gi¸ c¶ cña mäi lo¹i hµng ho¸ kh¸c, l·i suÊt chñ yÕu ®­îc x¸c ®Þnh bëi cung cÇu. Cung cña vèn cã ®­îc chñ yÕu tõ c¸c kho¶n tiÕt kiÖm cña d©n chóng vµ l­îng vèn ®­îc cung cÊp phô thuéc nhiÒu vµo l·i suÊt. NÕu l·i suÊt qu¸ thÊp, d©n chóng sÏ quyÕt ®Þnh kh«ng cho vay c¸c kho¶n tiÕt kiÖm cña m×nh, hä sÏ gi÷ l¹i c¸c kho¶n tiÕt kiÖm d­íi d¹ng kh¶ dông. Khi l·i suÊt t¨ng, l­îng tiÕt kiÖm d©n chóng s½n sµng cho vay t¨ng lªn, khèi l­îng cung sÏ lín h¬n. Mäi sù thay ®æi vÒ c¸c ®iÒu kiÖn cung vµ cÇu vÒ vèn ®Òu t¸c ®éng ®Õn l·i suÊt. Ch¼ng h¹n, t¨ng tiÕt kiÖm sÏ dÉn ®Õn t¨ng cung vèn, vµ nÕu cÇu vèn kh«ng t¨ng t­¬ng øng ®Ó c©n b»ng ®­îc cung cÇu th× sÏ lµm cho l·i suÊt gi¶m ®i. Ng­îc l¹i, sù t¨ng lªn vÒ cÇu cña vèn kh«ng t­¬ng øng sù t¨ng lªn cña cung vèn sÏ lµm cho l·i suÊt t¨ng lªn. Møc ®é rñi ro BÊt k× l·i suÊt nµo còng ®­îc h×nh thµnh tõ hai nh©n tè, thø nhÊt lµ phÇn tr¶ cho ng­êi vay khi hä trao l¹i quyÒn sö dông nguån vèn cña m×nh, thø hai lµ phÇn tiÒn trang tr¶i yÕu tè rñi ro trong tr­êng hîp vèn kh«ng ®­îc hoµn tr¶. Rñi ro trong viÖc hoµn tr¶ vèn cµng cao th× ng­êi cho vay sÏ tÝnh l·i suÊt cµng cao vµ ng­îc l¹i. Do vËy, ®èi víi c¸c lo¹i cho vay kh¸c nhau th­êng cã c¸c møc l·i suÊt kh¸c nhau. Thêi h¹n Khi thêi h¹n vèn huy ®éng cho vay cµng dµi th× cµng ®ßi hái mét møc l·i suÊt cao h¬n, víi thêi h¹n ng¾n th× th­êng cã møc l·i suÊt thÊp h¬n. YÕu tè l¹m ph¸t Trong mét thêi gian, nÕu tØ lÖ l¹m ph¸t cao, ng­êi cho vay th­êng muèn cã mét møc l·i suÊt cao h¬n ®Ó bï ®¾p cho sù hao hôt vèn gèc dù kiÕn cña hä, khi l¹m ph¸t thÊp th× l·i suÊt gi¶m ®i. Kh¶ n¨ng thanh to¸n NÕu kh¶ n¨ng thanh to¸n cña vèn thÊp h¬n v× khã chuyÓn ®æi ra tiÒn mÆt (tÝnh thanh kho¶n kh«ng cao) th× ®ßi hái møc l·i suÊt cao h¬n, ng­îc l¹i kh¶ n¨ng thanh to¸n cao, khi ®ã nã cã thÓ dÔ dµng chuyÓn ®æi thµnh tiÒn mÆt th× th­êng ®ßi hái møc l·i suÊt thÊp h¬n. Chi phÝ qu¶n lÝ Trong tr­êng hîp chi phÝ qu¶n lÝ NH cµng lín th× møc l·i suÊt cµng cao vµ ng­îc l¹i, chi phÝ cµng gi¶m th× møc l·i suÊt sÏ thÊp h¬n. Sù ¶nh h­ëng cña l·i suÊt trªn c¸c trung t©m tµi chÝnh quèc tÕ kh¸c hay trong khu vùc kinh tÕ, vÝ dô l·i suÊt th­êng bÞ ¶nh h­ëng trªn ph¹m vi toµn thÕ giíi bëi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ Hoa K×. Khi cã mét sù thay ®æi vÒ møc l·i suÊt chung sÏ cã t¸c ®éng lín ®Õn nÒn kinh tÕ cña mét n­íc trªn ph¹m vi tæng thÓ. L·i suÊt cao sÏ lµm gi¶m nhu cÇu vay, cïng lóc ®ã, ho¹t ®éng kinh tÕ gi¶m sót vµ c«ng chóng sÏ gi¶m nhu cÇu chi tiªu. V× vËy, lµm gi¶m cÇu hµng ho¸ ngµnh c«ng nghiÖp, ®Õn l­ît nã l¹i k×m h·m c¸c kho¶n ®Çu t­ m¸y mãc nhµ x­ëng vµ ¶nh h­ëng ®Õn c«ng ¨n viÖc lµm. Khi h¹ thÊp l·i suÊt sÏ cã t¸c ®éng ng­îc l¹i. C¸c nguyªn t¾c x¸c ®Þnh l·i suÊt Theo quan ®iÓm ph¸t triÓn, chÝnh s¸ch l·i suÊt cÇn ph¶i ®­îc ®¶m b¶o mét møc l·i suÊt thùc d­¬ng ®Ó khuyÕn khÝch ng­êi d©n göi tiÒn vµo c¸c tæ chøc tµi chÝnh. Møc l·i suÊt thùc d­¬ng g¾n liÒn víi møc l¹m ph¸t trong n­íc. L·i suÊt ®­îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së k× h¹n. K× h¹n cho vay, göi tiÒn cµng dµi th× l·i suÊt cµng cao. Trong tr­êng hîp nÕu ch­¬ng tr×nh æn ®Þnh kinh tÕ ®ßi hái ph¶i t¨ng l·i suÊt cho vay th× cÇn phaØ t¨ng l·i suÊt tiÒn göi v× l·i suÊt chÞu ¶nh h­ëng bëi hµnh vi tiªu dïng cña x· héi vµ nÕu t¨ng l·i suÊt cho vay mµ kh«ng t¨ng l·i suÊt tiÒn göi th× sÏ kh«ng khuyÕn khÝch tÝnh hiÖu qu¶ cña ng©n hµng. NÕu nÒn kinh tÕ ®ang trong giai ®o¹n chuyÓn ®æi, l·i suÊt cÇn tÝnh to¸n , cÇn c©n nh¾c tíi tØ suÊt lîi nhuËn b×nh qu©n ®Ó më réng cho vay, gi¶i phãng n¨ng lùc s¶n suÊt cña x· héi. Thùc hiÖn l·i suÊt cho vay lín h¬n l·i suÊt huy ®«ng b×nh qu©n, ®¶m b¶o l·i suÊt d­¬ng. L·i suÊt bï ®¾p ®­îc rñi ro mµ ng­êi cho vay ph¶i g¸nh chÞu. MÆt kh¸c, l·i suÊt cÇn tÝnh to¸n ®Õn chi phÝ qu¶n lÝ kh¸c nhau. L·i suÊt ®iÒu chØnh linh ho¹t, tr¸nh ®iÒu chØnh ®ét ngét. Trong nÒn kinh tÕ thêi më cöa hay nÒn kinh tÕ chuyÓn ®æi ngµy cµng g¾n chÆt víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi th× kh«ng nªn duy tr× møc l·i suÊt kh¸c (th­êng lµ cao h¬n) so víi thÞ tr­êng thÕ giíi. L·i suÊt néi tÖ vµ l·i suÊt ngo¹i tÖ kh«ng nªn ®Ó kho¶ng c¸ch bÊt hîp lÝ. MÆt b»ng l·i suÊt trªn cïng mét ®Þa bµn ph¶i thèng nhÊt víi nhau vµ thèng nhÊt ®èi t­îng. Ch­¬ng 2 Tù do ho¸ l·i suÊt 2.1. Kh¸i niÖm vÒ tù do ho¸ l·i suÊt Tù do ho¸ l·i suÊt vÒ c¬ b¶n ®­îc hiÓu lµ l·i suÊt hoµn toµn ®­îc ®iÒu chØnh theo yªu cÇu cña thÞ tr­êng, do thÞ tr­êng quyÕt ®Þnh. Hay nãi c¸ch kh¸c, l·i suÊt ®­îc ®iÒu chØnh theo tÝn hiÖu cña thÞ tr­êng. Cô thÓ, l·i suÊt ®­îc ®iÒu chØnh theo quan hÖ cung cÇu ®Çu t­, møc tiÕt kiÖm vµ thu nhËp trong nÒn kinh tÕ. Khi tù do ho¸ l·i suÊt sÏ gi¶m thiÓu sù can thiÖp cña nhµ n­íc. Sù can thiÖp cña nhµ n­íc lóc nµy chØ mang tÝnh gi¸n tiÕp vµ dõng l¹i ë møc b¶o ®¶m cho tù do ho¸ l·i suÊt ®­îc an toµn, tr«i ch¶y vµ cã hiÖu qu¶. Khi tù do ho¸ l·i suÊt sÏ gãp phÇn lµm cho c¸c dßng vèn ®­îc tù do l­u chuyÓn ®Õn bÊt cø ®©u, tuú thuéc theo ý muèn cña nhµ ®Çu t­ mµ kh«ng gÆp bÊt cø sù ng¨n c¶n phi kinh tÕ nµo. l·i suÊt khi ®ã sÏ tù ®iÒu chØnh linh ho¹t vµ nh¹y c¶m ph¶n ¸nh theo ®ßi hái cña thÞ tr­êng, n©ng cao hiÖu qu¶ ®Çu t­ vµ khi tù do ho¸ l·i suÊt sÏ ®Èy m¹nh qu¸ tr×nh tù do ho¸ tµi chÝnh. 2.2. BiÓu hiÖn cña tù do ho¸ l·i suÊt Tù do ho¸ l·i suÊt ®­îc biÓu hiÖn cô thÓ nh­ sau: trong ®iÒu hµnh l·i suÊt, Ng©n Hµng TW chØ qui ®Þnh c¸c møc l·i suÊt ¸p dông ®èi víi c¸c kho¶n cho vay t¸i chiÕt khÊu cña Ng©n Hµng TW ®èi víi c¸c tæ chøc tÝn dông. Tù do ho¸ l·i suÊt, khi ®ã c¬ cÊu vµ c¸c møc l·i suÊt (bao gåm l·i suÊt cho vay vµ huy ®éng vèn) cña c¸c tæ chøc tÝn dông víi nÒn kinh tÕ (kh¸ch hµng) do c¸c tæ chøc tÝn dông tù qui ®Þnh, dùa trªn c¬ së cung - cÇu vÒ vèn vµ sù c¹nh tranh gi÷a c¸c tæ chøc tÝn dông víi nhau trªn thÞ tr­êng, tõ ®ã h×nh thµnh nªn c¸c møc l·i suÊt ph¶n ¸nh ®óng yªu cÇu cña thÞ tr­êng. Mèi d©y liªn hÖ gi÷a l·i suÊt chi vay vµ l·i suÊt tiÒn göi trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng: Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i x¸c ®Þnh c¸c møc l·i suÊt cho vay dùa trªn c¬ së møc thÞ tr­êng sÏ chÞu ®­îc, cßn th«ng th­êng l·i suÊt tiÒn göi sÏ phô thuéc vµo lîi nhuËn cña ng©n hµng khi cho vay. Møc chªnh lÖch gi÷a l·i suÊt tiÒn göi vµ l·i suÊt cho vay ®­îc x¸c ®Þnh b»ng sù c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng ®èi víi tiÒn vay vµ tiÒn göi. 2.3. Tù do ho¸ l·i suÊt víi c¸c qu¸ tr×nh tù do ho¸ kh¸c cña nÒn kinh tÕ Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, cã 3 qua tr×nh tù do ho¸ c¬ b¶n ®ã lµ: Tù do ho¸ gi¸ c¶ Tù do ho¸ tµi chÝnh th­¬ng m¹i Tù do ho¸ tµi chÝnh Trong 3 xu h­íng tù do ho¸ c¬ b¶n trªn cña nÒn kinh tÕ, th× tù do ho¸ tµi chÝnh th­êng lµ b­íc cuèi cïng, khã kh¨n nhÊt, l©u dµi nhÊt vµ còng nguy hiÓm nhÊt nÕu xÐt vÒ khÝa c¹nh rñi ro vµ c¸c có sèc ®èi víi nÒn kinh tÕ. Tù do ho¸ tµi chÝnh cã thÓ ph©n chia thµnh hai cÊp ®é, ®ã lµ: Thø nhÊt, tù do ho¸ tµi chÝnh néi ®Þa: tøc lµ xo¸ bá sù kiÓm so¸t vÒ l·i suÊt vµ ph©n bæ tÝn dông. Thø hai, tù do ho¸ tµi chÝnh quèc tÕ: tøc lµ xo¸ bá kiÓm so¸t vÒ vèn vµ sù h¹n chÕ trong qu¶n lÝ ngo¹i hèi (chuyÓn ®æi tiÒn tÖ). Trong qua tr×nh tù do ho¸ tµi chÝnh, tù do ho¸ l·i suÊt ®­îc coi lµ h¹t nh©n cña qu¸ tr×nh tù do ho¸ tµi chÝnh. L·i suÊt ph¶i do thÞ tr­êng quyÕt ®Þnh, nã phô thuéc vµo cung cÇu ®Çu t­, møc tiÕt kiÖm vµ thu nhËp cña nÒn kinh tÕ vµ th«ng th­êng, tù do ho¸ l·i suÊt th­êng g¾n liÒn víi tù do ho¸ tØ gi¸ hèi ®o¸i. 2.4. TÝnh tÊt yÕu cña tù do ho¸ l·i suÊt trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng Tr­íc hÕt chóng ta ®Òu biÕt, trong nÒn kinh tÕ cã 3 lo¹i gi¸ lµ gi¸ hµng ho¸ vµ dÞch vô, gi¸ vèn (l·i suÊt), vµ gi¸ ngo¹i tÖ (tØ gi¸ hèi ®o¸i) nªn tù do ho¸ l·i suÊt (th­êng g¾n víi nã lµ tù do ho¸ tØ gi¸ hèi ®o¸i) t¸c ®éng m¹nh mÏ tíi toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n, quyÕt ®Þnh tèc ®é vµ tÝnh chÊt cña t¨ng tr­ëng kinh tÕ. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng th­êng thùc hiÖn tù do ho¸ l·i suÊt v× nh­ ®· nªu trªn, tù do ho¸ l·i suÊt lµ h¹t nh©n cña tù do ho¸ tµi chÝnh mµ tù do ho¸ tµi chÝnh thµnh c«ng lµ bé phËn cÊu thµnh quan träng trong chiÕn l­îc t¨ng tr­ëng kinh tÕ cña mçi quèc gia. So s¸nh gi÷a tù do ho¸ l·i suÊt vµ kiÓm so¸t l·i suÊt cho thÊy: Thø nhÊt, kinh nghiÖm cho thÊy trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng khi tù do ho¸ l·i suÊt ®óng h­íng vµ theo ®óng tr×nh tù sÏ cã nh÷ng ­u viÖt c¬ b¶n sau ®©y: Thóc ®Èy t¨ng tr­ëng kinh tÕ, t¹o ®iÒu kiÖn trë l¹i ®Ó æ ®Þnh kinh tÕ vÜ m«. Gãp phÇn lµm cho c¸c dßng vèn ®­îc tù do lu©n chuyÓn ®Õn bÊt k× ®©u tuú thuéc theo ý muèn cña nhµ ®Çu t­ mµ kh«ng gÆp ph¶i bÊt cø mét sù ng¨n c¶n phi kinh tÕ nµo. T¨ng vèn ®Çu t­ ph¸t triÓn s¶n xuÊt Doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ ph¸t triÓn m¹nh cã hiÖu qu¶. Th©m hôt ng©n s¸ch gi¶m L·i suÊt khi ®ã tù ®iÒu chØnh linh ho¹t vµ nh¹y c¶m ph¶n ¸nh theo ®ßi hái cña thÞ tr­êng, hay nãi c¸ch kh¸c, nã ph¶n ¸nh chÝnh x¸c gia svèn trªn thÞ tr­êng, n©ng cao hiÖu qu¶ ®Çu t­. §Èy m¹nh qu¸ tr×nh tù do ho¸ tµi chÝnh. Gãp phÇn lµm cho thÞ tr­êng tµi chÝnh chÝnh thøc ph¸t triÓn vµ thÞ tr­êng tµi chÝnh ngÇm kh«ng cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn. KÝch thÝch c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ, ®Æc biÖt sù c¹nh tranh cña c¸c tæ chøc tµi chÝnh, c¶i thiÖn chÊt l­îng cung øng c¸c dÞch vô tµi chÝnh. Thø hai, khi l·i suÊt bÞ kiÓm so¸t qu¸ chÆt chÏ trong mét thêi gian dµi sÏ g©y ra nh÷ng thiÖt h¹i tæng thÓ cho nÒn kinh tÕ, khuyÕn khÝch sù vay m­în lßng vßng, trèn tr¸nh sù kiÓm so¸t, dÉn tíi kh«ng hiÖu qu¶, cô thÓ: Trong tr­êng hîp c¸c ng©n hµng buéc ph¶i cho vay víi l·i suÊt thÊp h¬n l·i suÊt thÞ tr­êng d­íi mét søc Ðp nµo ®ã vµ ph¶i huy ®éng víi l·i suÊt cao th× chªnh lÖch l·i suÊt ®Çu vµo vµ l·i suÊt ®Çu ra sÏ kh«ng ®Èm b¶o bï ®¾p chi phÝ ho¹t ®éng cña ng©n hµng. Tõ ®ã tÝnh bÒn v÷ng (®Æc biÖt bÒn v÷ng vÒ mÆt tµi chÝnh) kh«ng ®¶m b¶o. Nh­ thÕ, c¸c ng©n hµng sÏ kh«ng ph¸t triÓn. MÆt kh¸c, khi ph¶i cho vay víi l·i suÊt thÊp vµ huy ®éng vèn cho vay víi møc l·i suÊt thÊp ®Ó ®Èm b¶o bï ®¸p chi phÝ, l·i suÊt thÊp sÏ kh«ng khuyÕn khÝch ®­îc ng­êi d©n duy tr× nguån vèn tiÕt kiÖm cña m×nh ë trong n­íc, dÔ x¶y ra t×nh tr¹ng §« La ho¸ ... vµ cuèi cïng k×m h·m sù t¨ng tr­ëng c¸c kho¶n tiÕt kiÖm vµ gi¶m hiÖu qu¶ ®Çu t­. Kinh nghiÖm cho thÊy, ë nh÷ng n­íc cã hÖ thèng ng©n hµng bÞ kiÓm so¸t mét c¸ch chñ quan th× l·i suÊt cho vay th­êng t¨ng nh­ng l·i suÊt tiÒn göi l¹i kh«ng t¨ng vµ phÇn chªnh lÖch l¹i bÞ ngay tÝnh kÐm hiÖu qu¶ cña hÖ thèng ng©n hµng ngèn hÕt. Khi kiÓm so¸t l·i suÊt qu¸ chÆt chÏ sÏ khuyÕn khÝch sù h×nh thµnh nh÷ng c«ng cô tµi chÝnh vµ c¸c trung gian tµi chÝnh kh«ng chÝnh thøc ph¸t triÓn (vµ kh«ng bÞ kiÓm so¸t) ®Ó c¹nh tr¹nh víi c¸c c«ng cô tµi chÝnh vµ c¸c trung gian tµi chÝnh chÝnh thøc bÞ kiÓm so¸t. Trong tr­êng hîp l·i suÊt t¨ng ë møc qu¸ cao, tuy tiÕt kiÖm t¨ng lªn nh­ng sÏ lµm ®Çu t­ cña nÒn kinh tÕ gi¶m xuèng, tõ ®ã tæng cÇu cña nÒn kinh tÕ sÏ gi¶m vµ l¹m ph¸t còng cã thÓ sÏ gi¶m nh­ng ®i liÒn víi nã lµ c«ng ¨n viÖc lµm sÏ gi¶m vµ thu nhËp còng gi¶m theo bëi v× khi l·i suÊt t¨ng, ng©n hµng sÏ lµm t¨ng chi phÝ vµ gi¶m nhu cÇu trong n­íc trùc tiÕp, dßng vèn tõ bªn ngoµi ®æ vµo nhiÒu do kÕt qu¶ cña viÖc t¨ng l·i suÊt, tõ ®ã lµm t¨ng gi¸ ®ång tiÒn trong n­íc. Bëi vËy, lµm gi¶m nhu cÇu bªn ngoµi ®èi víi hµng ho¸ vµ dÞch vô trong n­íc vµ c¸c khu vùc bÞ ¶nh h­ëng tiªu cùc cña chÝnh s¸ch nµy t¨ng lªn. Ng­îc l¹i khi duy tr× l·i suÊt cho vay qu¸ thÊp sÏ lµm gi¶m l·i suÊt tiÒn göi (trong ®ã cã tiÕt kiÖm), tõ ®ã kh«ng khuyÕn khÝch tiÕt kiÖm vµ kÐo theo h¹n chÕ nguån tµi trî lín. Nh­ vËy dÉn ®Õn sai lÇm trong viÖc ph©n bæ nguån lùc, ®ång thêi t¹o nhu cÇu lín vÒ tÝn dông, cã thÓ cã nhiÒu dù ¸n kh«ng hiÖu qu¶ ®­îc lùa chän ®Çu t­ vµ t¹o nªn sù ®Çu t­ vµo nhiÒu lÜnh vùc phi s¶n suÊt. NÕu l·i suÊt thÊp chØ dµnh cho mét ®èi t­îng cô thÓ nµo ®ã, cã thÓ cã hiÖn t­îng cho vay kh«ng ®óng ®èi t­îng v× khi ®ã cã thÓ xuÊt hiÖn nh÷ng th«ng tin sai lÖch ®Ó ®­îc ­u ®·i. Tr­êng hîp cã qu¸ nhiÒu ®èi t­îng ®­îc h­ëng l·i suÊt ­u ®·i th× sÏ kh«ng cßn sù ­u ®·i n÷a. Kinh nghiÖm tr­íc ®©y ë ch©u MÜ La Tinh khi duy tr× l·i suÊt qu¸ thÊp ®· dÉn tíi hiÖn t­îng ch¶y m¸u vèn, thÊt tho¸t vèn v× dßng vèn lu«n cã xu h­íng ch¶y vµo n¬i cã l·i suÊt cao h¬n. NÕu xÐt theo khÝa c¹nh c¹nh tranh, mét sè ®èi t­îng ®­îc h­ëng l·i suÊt ­u ®·i sÏ cã lîi thÕ, nh÷ng ®èi t­îng kh¸c bÊt lîi, tõ ®ã kh«ng khuyÕn khÝch c¹nh tranh vµ kh«ng khuyÕn khÝch t¨ng tr­ëng kinh tÕ. 2.5. C¸c ®iÒu kiÖn ®Ó thùc hiÖn tù do ho¸ l·i suÊt thµnh c«ng Qua ®óc kÕt c¸c kinh nghiÖm cho thÊy, ë bÊt cø ®Êt n­íc nµo, tù do ho¸ l·i suÊt chØ thµnh c«ng khi cã c¸c ®iÒu kiÖn sau ®©y: Thø nhÊt, sù æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m« ®ñ ch¾c ch¾n ®Ó chÞu ®ùng ®­îc c¸c t¸c ®éng, c¸c có sèc tõ bªn ngoµi ®èi víi nÒn kinh tÕ cã thÓ x¶y ra khi tù do ho¸ hoµn toµn l·i suÊt. Thø hai, sù hiÖn diÖn ®Çy ®ñ c¸c c«ng cô cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ h÷u hiÖu, sù h×nh thµnh c¸c qui tr×nh nghiÖp vô phï hîp ®ßi hái cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Thø ba, cã m«i tr­êng ph¸p lÝ vµ thÓ chÕ hoµn thiÖn, ®ñ kh¶ n¨ng ®iÒu chØnh c¸c quan hÖ kinh tÕ. Cã qui chÕ phßng ngõa, bï ®¾p rñi ro hoµn thiÖn, h÷u hiÖu, ®¶m b¶o h¹n chÕ vµ bï ®¾p ®­îc nh÷ng rñi ro cã thÓ x¶y ra trong ho¹t ®éng cña c¸c trung gian tµi chÝnh. Thø t­, hÖ thèng c¸c c¬ quan tµi chÝnh ph¸t triÓn lµnh m¹nh, cã uy tÝn. C¸c c¬ quan nµy ®ßi hái kh«ng chØ cã c«ng nghÖ hiªn ®¹i (m¸y mãc thiÕt bÞ) mµ cßn ph¶i cã sù ph¸t triÓn vÒ bÒ s©u, cã kinh nghiÖm l©u dµi vÒ qu¶n lÝ ë nhiÒu khÝa c¹nh. Thø n¨m, sù thanh tra gi¸m s¸t chÆt chÏ cña Ng©n Hµng TW ®èi víi c¸c tæ chøc tÝn dông trong ho¹t ®éng kinh doanh nãi chung vµ thùc thi chÝnh s¸ch tiÒn tÖ nãi riªng. Thø s¸u, chän thêi ®iÓm b¾t dÇu, tèc ®é vµ lé tr×nh (trËt tù sö dông c¸c c«ng cô) tù do ho¸ l·i suÊt phï hîp víi bèi c¶nh cña nÒn kinh tÕ. Kinh nghiÖm vÒ tù do ho¸ l·i suÊt ë mét sè n­íc vµo nh÷ng n¨m 80 cho thÊy tù do ho¸ kh«ng ®óng thêi ®iÓm sÏ lµm t¨ng tÝnh bÊt æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m« th«ng qua viÖc lµm t¨ng l¹m ph¸t vµ nî n­íc ngoµi, gi¶m søc s¶n suÊt trong n­íc . Thø b¶y, tù do ho¸ l·i suÊt g¾n liÒn víi tù do ho¸ tØ gi¸ hèi ®o¸i. 2.6. Kinh nghiÖm cña mét sè n­íc khi tù do ho¸ l·i suÊt Qua kinh ngiÖm cña mét sè n­íc cho thÊy, tù do ho¸ l·i suÊt cã xu h­íng lµm béc lé nh÷ng yÕu kÐm vÒ thÓ chÕ vµ c¬ cÊu trong khu vùc tµi chÝnh vµ cã thÓ lµm tæn h¹i ®Õn hÖ thèng ng©n hµng do nh÷ng c¬n sèc vÜ m« xuÊt ph¸t tõ bªn ngoµi vµ chÝnh s¸ch vÜ m« kh«ng thÝch hîp. Do vËy, c¶i c¸ch l·i suÊt nhanh kh«ng g¾n liÒn víi viÖc cñng cè qui chÕ phßng ngõa vµ khu«n khæ thanh tra th­êng kÐo theo sù chÊn ®éng hÖ thèng tµi chÝnh. Cô thÓ nh÷ng yÕu kÐm vÒ thÓ chÕ vµ c¬ cÊu khu vùc tµi chÝnh ®ã nh­ sau: C¸c ng©n hµng mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n, ®Æc biÖt c¸c ng©n hµng cã vèn tù cã thÊp bëi v× chÕ ®é l·i suÊt linh ho¹t, do cè g¾ng bï ®¾p c¸c kho¶n thua lç, c¸c ng©n hµng bÞ ®e do¹ vÒ kh¶ n¨ng thanh to¸n cã xu h­íng ph©n bæ tÝn dông vµo nh÷ng dù ¸n cã l·i suÊt cao nh­ng nhiÒu rñi ro mµ kh«ng chó träng ®óng møc tíi viÖc thu håi vèn, x¶y ra sù lùa chän ®èi nghÞch (®èi víi c¶ hÖ thèng tµi chÝnh vµ ng­êi ®i vay). HÖ thèng ng©n hµng kh«ng ®ñ n¨ng lùc, thÓ chÕ vµ kÜ n¨ng trong viÖc kiÓm so¸t tiÒn tÖ vµ kiÓm so¸t rñi ro trong m«i tr­êng níi láng. Qui chÕ an toµn vµ phßng ngõa rñi ro cña c¸c ng©n hµng kh«ng thÝch hîp, ®Æc biÖt lµ tØ lÖ vèn tù cã trªn tµi s¶n cã cña c¸c ng©n hµng thÊp. HÖ thèng th«ng tin, c«ng t¸c kÕ to¸n kh«ng râ rµng vµ kh«ng thÝch hîp, kiÓm to¸n kh«ng ®­îc quan t©m ®óng møc, viÖc kiÓm so¸t néi bé c¸c tæ chøc tµi chÝnh kh«ng ®Çy ®ñ, bëi vËy kh«ng ®¸p øng ®­îc yªu cÇu c«ng t¸c thanh tra, gi¸m s¸t vµ kiÓm so¸t néi bé. Sù ®¸nh gi¸ kh«ng ®Çy ®ñ cña c«ng chóng víi rñi ro c¸c lo¹i h×nh tæ chøc tµi chÝnh kh¸c nhau. Khu«n khæ luËt ph¸p kh«ng ®Çy ®ñ vµ kh«ng ®ñ søc c­ìng chÕ viÖc thùc hiÖn c¸c hîp ®ång hay trong viÖc thùc hiÖn luËt ph¸ s¶n, tõ ®ã ¶nh h­ëng ®Õn viÖc chÊp hµnh kØ luËt tµi chÝnh cña c¸c bªn vay. ThÞ tr­êng tµi chÝnh ch­a phat triÓn vµ ch­a ®a d¹ng ho¸, tõ ®ã dÉn ®Õn sù tËp trung qua møc vµo hÖ thèng ng©n hµng. MÆt kh¸c lµm cho ng­êi vay chÞu nh÷ng rñi ro l·i suÊt qu¸ møc , hoÆc h¹n chÕ hä tiÕp cËn víi c¸c nguån vèn cña c¸c tæ chøc tµi chÝnh chÝnh thøc. HÖ thèng thanh to¸n ë tr×nh ®é thÊp lµm cho c«ng t¸c qu¶n lÝ tiÒn tÖ kÐm hiÖu qu¶, tõ ®ã lµm gi¶m chøc n¨ng cña l·i suÊt trong viªc ph©n bæ c¸c nguån lùc. §iÒu cÇn nhÊn m¹nh lµ kinh ngiÖm quèc tÕ ®· chøng minh r»ng ë nh÷ng n­íc chó träng ®Õn m«i tr­êng tµi chÝnh vµ thÓ chÕ ho¹t ®éng cña tæ chøc ng©n hµng kÓ tõ khi b¾t ®Çu qu¸ tr×nh c¶i c¸ch sÏ ®Ò ra b­íc ®i thÝch hîp trong c¶i c¸ch l·i suÊt vµ ®· ®¹t ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ tèt h¬n vµ tiÕn xa h¬n rÊt nhiÒu so víi c¸c n­íc kh«ng lµm nh­ vËy. Theo quan ®iÓm cña ng©n hµng thÕ giíi, trong vßng hai thËp kØ võa qua, c¸c nhµ kinh tÕ ®· nhÊn m¹nh vai trß sèng cßn cña chÝnh s¸ch l·i suÊt trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn. Kinh ngiÖm cña c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn cho thÊy r»ng chÝnh s¸ch nµy nªn ®¸nh gi¸ l¹i trong bèi c¶nh c¸c ch­¬ng tr×nh ®iÒu chØnh kinh tÕ. ChÝnh s¸ch l·i suÊt lµ mét trong c¸c vÊn ®Ò g©y nhiÒu tranh c·i nhÊt trong c¸c chiÕn l­îc ®iÒu chØnh kinh tÕ ë c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. Trong c¸c ch­¬ng tr×nh tù do ho¸ tµi chÝnh víi môc ®Ých lµ lo¹i bá kiÓm so¸t l·i suÊt, vÉn ch­a cã mét sù tho¶ thuËn nµo vÒ mét chiÕn l­îc tèt nhÊt ®Ó ®¹t ®­îc môc tiªu nµy. l·i suÊt nªn tù do ho¸ tõ tõ hay trong mét kho¶ng thêi gian ng¾n ? §iÒu kiÖn cÇn cã ®Ó tù do ho¸ l·i suÊt lµ g× ? tr×nh tù chÝnh s¸ch cho c¸c n­íc cã møc l¹m ph¸t thÊp cã kh¸c víi c¸c n­íc cã møc l¹m ph¸t cao hay kh«ng ? c«ng t¸c qu¶n lÝ, gi¸m s¸t c¸c ng©n hµng quan träng nh­ thÕ nµo ? MÆc dï kh«ng cã mét c¬ chÕ cè ®Þnh hay nãi kh¸c lµ mét c«ng thøc ®Ó ®¹t ®­îc môc tiªu tù do ho¸ l·i suÊt, nh­ng kinh nghiÖm cña c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn khi tù do ho¸ l·i suÊt cho thÊy tÇm quan träng cña tr¹ng th¸i ban ®Çu cña nÒn kinh tÕ, vµ qui chÕ thËn träng ®èi víi hÖ thèng tµi chÝnh. Qua kinh nghÖm cña c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn cã thÓ x¸c ®Þnh ®­îc 4 chiÕn l­îc chÝnh s¸ch, tuú thuéc vµo m«i tr­êng kinh tÕ vÜ m« ban ®Çu cã æn ®Þnh hay kh«ng æn ®Þnh, vµ sù gi¸m s¸t ng©n hµng cã ®Çy ®ñ hay kh«ng. Cã thÓ tãm t¾t c¸c chiÕn l­îc ®ã nh­ sau: ChiÕn l­îc 1: Trong ®ã sù bÊt æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m« kÕt hîp víi viÖc gi¸m s¸t ng©n hµng yÕu kÐm ChiÕn l­îc 2: Trong ®ã kÕt gi÷a bÊt æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m«, sù m¹o hiÓm cña ng©n hµng (ng©n hµng cho vay víi ®é rñi ro cao) vµ sù gi¸m s¸t cña hÖ thèng ng©n hµng cã hiÖu qu¶. ChiÕn l­îc 3: Trong ®ã nÒn kinh tÕ vÜ m« æn ®Þnh, nh­ng tÝnh m¹o hiÓm cña c¸c ng©n hµng ®· lµm n¶y sinh rñi ro do sù gi¸m s¸t kh«ng ®Çy ®ñ. ChiÕn l­îc 4: Trong ®ã nÒn kinh tÕ vÜ m« æn ®Þnh vµ hÖ thèng ng©n hµng ®­îc gi¸m s¸t ®Çy ®ñ. 4 chiÕn l­îc tù do ho¸ l·i suÊt ë c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn theo m« h×nh kinh tÕ vÜ m« ban ®Çu vµ viÖc gi¸m s¸t ng©n hµng Tr×nh tù c¶i c¸ch §iÒu kiÖn ban ®Çu trong n­íc Sù bÊt æn kinh tÕ vÜ m« kÕt hîp víi gi¸m s¸t ng©n hµng yÕu kÐm KÕt hîp gi÷a bÊt æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m« vµ sù gi¸m s¸t cña ng©n hµng cã hiÖu qu¶ NÒn kinh tÕ vÜ m« án ®Þnh vµ hÖ thèng gi¸m s¸t ng©n hµng kh«ng ®Çy ®ñ NÒn kinh tÕ vÜ m« æn ®Þnh vµ hÖ thèng ng©n hµng ®­îc gi¸m s¸t ®Çy ®ñ B­íc thø nhÊt æn ®Þnh nÒn kinh tÕ vµ t¨ng c­êng gi¸m s¸t ng©n hµng trong khi ®iÒu chØnh l·i suÊt æn ®Þnh nÒn kinh tÕ vµ duy tr× gi¸m s¸t b¾t ®Çu dÇn dÇn th¶ næi l·i suÊt Duy tr× æn ®Þnh kinh tÕ vµ t¨ng c­êng gi¸m s¸t, trong khi n©ng cao gi¸m s¸t, t¹m thêi ®iÒu chØnh l·i suÊt Duy tr× æn ®Þnh kinh tÕ vµ gi¸m s¸t, cã thÓ ®ång thêi th¶ næi l·i suÊt B­íc thø hai Th¶ næi l·i suÊt Th¶ næi l·i suÊt Th¶ næi l·i suÊt NÕu xÐt vÒ lÝ thuyÕt, ®èi víi tÊt c¶ 4 tr­êng hîp ph¶i ®¹t ®­îc sù æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m« vµ viÖc gi¸m s¸t ng©n hµng chÆt chÏ tr­íc khi th¶ næi l·i suÊt hoµn toµn. th¶ næi hoµn toµn l·i suÊt vµ ®ång thêi chØ cã thÓ thµnh c«ng trong mét tr­êng hîp duy nhÊt ®ã lµ: nÒn kinh tÕ vÜ m« æn ®Þnh vµ hÖ thèng ng©n hµng ®­îc gi¸m s¸t cã hiÖu qu¶. Trong 3 tr­êng hîp cßn l¹i, l·i suÊt ®­îc ®iÒu chØnh vµ qu¶n lÝ mÒm dÎo nh»m ®¹t ®­îc møc l·i suÊt thùc d­¬ng ph¶i lµ qui t¾c quan träng trong viÖc dù ®o¸n lîi Ých ®Çy ®ñ tõ æn ®Þnh kinh tÕ, c¶i tiÕn sù gi¸m s¸t ng©n hµng, hoÆc c¶ tõ hai yÕu tè. Vµo cuèi nh÷ng n¨m 70 vµ ®Çu nh÷ng n¨m 80 ë Achentina, Chilª vµ Uru goay, kinh nghiÖm cho thÊy: c¶ ba n­íc ®Òu mÊt c©n ®èi kinh tÕ vÜ m« trÇm träng khi c¶i c¸ch l·i suÊt vµ tù do ho¸ tµi chÝnh (chiÕn l­îc thø nhÊt). TØ lÖ t¨ng s¶n l­îng, tiÕt kiÖm, ®Çu t­ ®Òu thÊp, tØ lÖ l¹m ph¸t cao, th©m hôt c¸n c©n v·ng lai víi n­íc ngoµi lín so víi thu nhËp quèc d©n. C¸c n­íc nµy bá hoµn toµn vµ ®ét ngét qui ®Þnh vÒ l·i suÊt cho vay tèi ®a còng nh­ kiÓm so¸t tÝn dông, chÝnh phñ níi láng kiÓm so¸t ®èi víi c¬ cÊu ng©n hµng ®éc quyÒn ... KÕt hîp gi÷a viÖc kiÓm so¸t láng lÎo vµ mét m«i tr­êng vÜ m« kh«ng æn ®Þnh cµng lµm t¨ng thªm tÝnh m¹o hiÓm trong hÖ thèng ng©n hµng. ChiÕn l­îc nµy lµm t¨ng nhanh ngay lËp tøc l·i suÊt thùc ®èi víi tiÒn göi vµ tiÒn vay. Trong thùc tÕ, c¸c ng©n hµng ®· t¨ng l·i suÊt cho vay vµ chÊp nhËn nhiÒu rñi ro h¬n. L·i suÊt qu¸ cao ®· buéc nhiÒu ng­êi vay ®¸ng tin cËy kh«ng gi¸m chÊp nhËn rñi ro, ph¶i tõ bá thÞ tr­êng vµ chØ cßn l¹i nh÷ng kh¸ch hµng kÐm tin cËy h¬n (®©y lµ sù lùa chän ®èi nghÞch) lµm cho chÊt l­îng c¸c kho¶n vay ng©n hµng bÞ ¶nh h­ëng nghiªm träng. H¬n n÷a, ®Ó bï ®¾p chi phÝ ®i vay cao h¬n, kh¸ch hµng cã thÓ chÊp nhËn nh÷ng dù ¸n nhiÒu rñi ro (®©y lµ vÊn ®Ò rñi ro ®¹o ®øc). C¸c c«ng ti chÊp nhËn rñi ro ph¶i ®­¬ng ®Çu víi sù Õ Èm. KÕt hîp c¸c yÕu tè gi¸m s¸t kh«ng ®Çy ®ñ vµ bÊt ch¾c kinh tÕ vÜ m« ®· khÕn c¸c ng©n hµng trë nªn qu¸ liÒu lÜnh, cÊp tÝn dông cho c¸c c«ng ti Ýt cã kh¶ n¨ng tr¶ nî. C¸c kho¶n vay kh«ng cã hiÖu qu¶ t¨ng lªn nhanh chãng vµ tÊt yÕu lµ nhiÒu c«ng ti bÞ ®Èy ®Õn con ®­êng ph¸ s¶n. vµ qu¸ tr×nh tù do ho¸ kÕt thóc mét c¸ch hçn ®én. ChÝnh phñ Achentina ®· ph¶i thiÕt lËp viÖc kiÓm so¸t l·i suÊt, vµ c¶ ba chÝnh phñ ph¶i ®èi ®Çu víi hiÖn t­îng c¸c ng©n hµng bÞ ph¸ s¶n lan réng. ë Philipin vµ Thæ NhÜ K× trong nh÷ng n¨m 80 còng t­¬ng tù nh­ vËy - bÊt æn kinh tÕ vÜ m« kÕt hîp víi sù liÒu lÜnh nghiªm träng. C¶ hai n­íc nµy ®Òu tù do ho¸ l·i suÊt trong khi t×nh h×nh tµi chÝnh cña khèi doanh nghiÖp rÊt yÕu kÐm. Sau khi thùc hiÖn tù do ho¸ tµi chÝnh, lîi nhuËn cña khèi t­ nh©n vµ hÖ thèng ng©n hµng bÞ gi¶m sót nghiªm träng. Mét qui chÕ qu¶n lÝ yÕu kÐm ®· cho phÐp c¸c ng©n hµng kh«ng cã kh¶ n¨ng thanh to¸n tr¸nh ph¸ s¶n b»ng c¸ch mêi chµo l·i suÊt tiÒn göi qu¸ cao, sö dung vèn míi huy ®éng ®Ó thùc hiÖn c¸c kho¶n cho vay kh«ng hiÖu qu¶. MÆt kh¸c, c¸c doanh nghiÖp cµng lµm ¨n thua lç l¹i cµng t¨ng tØ lÖ vèn vay cña m×nh dï cho chi phÝ ®i vay ®· t¨ng lªn. ChÝnh phñ Thæ NhÜ K× ®· buéc ph¶i kh«i phôc viÖc kiÓm so¸t tØ lÖ l·i suÊt khi l·i suÊt thùc t¨ng lªn qu¸ cao. T×nh h×nh ë Malaisia l¹i hoµn toµn kh¸c (chiÕn l­îc thø t­). C¸c giai ®o¹n dµi æn ®Þnh kinh tÕ vµ gi¸m s¸t ng©n hµng chÆt chÏ ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho chÝnh phñ tù do ho¸ l·i suÊt hoµn toµn. ChØ trong vßng kh«ng ®Çy 3 n¨m, ë ®Êt n­íc nµy ch¼ng gÆp ph¶i hËu qu¶ tai h¹i nµo khi tù do ho¸ l·i suÊt. L·i suÊt thùc d­¬ng ®¹t ®­îc cïng víi: l­îng tÝn dông t¨ng lªn víi l·i suÊt æn ®Þnh vµ danh môc c¸c kho¶n cho vay cã hiÖu qu¶ cña hÖ thèng ng©n hµng. Nh÷ng kinh nghiÖm cña c¸c n­íc ph¸t triÓn trong hai thËp kØ qua cho thÊy, nÕu m«i tr­êng kinh tÕ vÜ m« kh«ng æn ®Þnh vµ nÕu ng©n hµng gi¸m s¸t kh«ng cã hiÖu qu¶, th× viÖc tù do ho¸ l·i suÊt nªn tiÕn hµnh tõ tõ trong khi theo ®uæi chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« thËn träng, chÝnh phñ cÇn gi¸m s¸t chÆt chÏ hÖ thèng ng©n hµng ®Ó gi¶m thiÓu sù m¹o hiÓm. ë nh÷ng n­íc nµo ®iÒu kiÖn kinh tÕ vÜ m« æn ®Þnh h¬n vµ c«ng cuéc c¶i c¸ch ®­îc triÓn khai dÇn dÇn th× kh«ng cÇn t¸i ¸p dông chÕ ®é kiÓm so¸t l·i suÊt. Tù do ho¸ l·i suÊt cÇn ®­îc thùc hiÖn song song vÝ c¶i c¸ch kinh tÕ vÜ m«, nÕu kh«ng sÏ x¶y ra hiÖn t­îng c¸c dßng vèn kh«ng æn ®Þnh, tØ lÖ l·i suÊt cao, c¸c c«ng ti l©m vµo c¶nh khã kh¨n. Ch­¬ng 3 Mét sè gi¶i ph¸p tiÕn tíi tù do ho¸ l·i suÊt ë ViÖt Nam 3.1. Nh÷ng th¸ch thøc trong ®iÒu hµnh c«ng cô l·i suÊt ë viÖt nam thêi gian tíi: Qu¸ tr×nh ®æi míi nÒn kinh tÕ thêi gian qua ë ViÖt Nam chñ yÕu ph¸t triÓn theo chiÒu réng. C¸c c«ng cô cña chÝnh s¸ch kinh tÕ ®­îc sö dông thêi gian qua cã thÓ nãi ®· ph¸t huy hÕt t¸c dông vµ sÏ Ýt ph¸t huy t¸c dông tr­íc ®ßi hái ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ theo chiÒu s©u, trong ®ã c«ng cô l·i suÊt, cô thÓ: C¬ chÕ ®iÒu hµnh l·i suÊt thêi gian qua chØ thÝch hîp ®èi víi giai ®o¹n ®Çu chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ vµ hiÖn nay vÉn cßn rÊt nhiÒu tån t¹i. Khi nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn ë tr×nh ®é cao h¬n, hÖ thèng tµi chÝnh ngµy cµng ®­îc më réng, c¸c tæ chøc tÝn dông ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc huy ®éng vèn vµ cho vay, nguån vèn bªn ngoµi ®­îc huy ®éng nhiÒu h¬n, thÞ tr­êng tµi chÝnh ph¸t triÓn m¹nh h¬n, nÕu c¬ chÕ ®iÒu hµnh l·i suÊt vÉn duy tr× nh­ hiÖn nay sÏ kh«ng ®¸p øng ®­îc ®ßi hái cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng trong giai ®o¹n ph¸t triÓn míi. 3.2. §Þnh h­íng vÒ ®iÒu hµnh l·i suÊt ë ViÖt Nam trong thêi gian tíi Víi nh÷ng tån t¹i vÒ l·i suÊt thêi gian qua vµ nh÷ng th¸ch thøc hiÖn nay vÒ ®iÒu hµnh l·i suÊt ë ViÖt nam, vÊn ®Ò ®­îc ®Æt ra lµ l·i suÊt ng©n hµng cÇn tiÕp tôc c¶i c¸ch ®Ó hoµn thiÖn nh­ thÕ nµo ®Î phï hîp ®ßi hái nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, gãp phÇn ®Èy m¹nh qua tr×nh tù do ho¸ tµi chÝnh. Sù lùa chän tèt nhÊt vµ mang tÝnh tÊt yÕu ph¶i qua lµ c¶i c¸ch l·i suÊt theo tõng b­íc phï hîp ®Ó tiÕn tíi môc tiªu cuèi cïng lµ tù do ho¸ l·i suÊt. L·i suÊt cung - cÇu, vèn thÞ tr­êng vµ sù c¹nh tranh cña c¸c tæ chøc tÝn dông mµ h×nh thµnh nªn ... 3.3. ViÖt Nam hiÖn t¹i ®· héi tô ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn ®Ó tù do ho¸ l·i suÊt hay ch­a ? Ta biÕt r»ng khi thùc hiÖn tù do ho¸ l·i suÊt sÏ cã nh÷ng ­u viÖt nh­ ®· nªu trªn. Vµ ë ViÖt nam, mÆc dï víi nhËn thøc môc tiªu cuèi cïng kµ tù do ho¸ hoµn toµn l·i suÊt, ®¸p øng ®ßi hái cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Tù do ho¸ l·i suÊt, khi ®ã c¸c møc vµ c¬ cÊu l·i suÊt sÏ do thÞ tr­êng quyÕt ®Þnh trªn c¬ së cung - cÇu vÒ vèn vµ sù c¹nh tranh gi÷a c¸c tæ chøc tµi chÝnh. Tuy nhiªn, qua kinh nghiÖm cña c¸c n­íc khi tù do ho¸ l·i suÊt vµ c¨n cø thùc tr¹ng ë ViÖt Nam th× ViÖt Nam hiÖn nay kh«ng nªn khuyÕn khÝch viÖc tù do ho¸ hoµn toµn l·i suÊt ngay trong t­¬ng lai tr­íc m¾t víi c¸c lÝ do c¬ b¶n sau ®©y: Thø nhÊt, sù æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m« ë ViÖt Nam tuy ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu quan trong song ch­a ®ñ bÒn v÷ng vµ ch¾c ch¾n ®Ó chÞu ®ùng ngay c¸c t¸c ®éng cña viÖc tù do ho¸ l·i suÊt, ch­a ®ñ søc chÞu ®ùng ®­îc c¸c có sèc tõ bªn ngoµi víi nÒn kinh tÕ cã thÓ x¶y ra khi tù do ho¸ l·i suÊt trong thêi ®iÓm hiÖn nay. Thø hai, c¸c c«ng cô gi¸n tiÕp cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ (nh­ l·i suÊt t¸i chiÕt khÊu ch­a cã ®iÒu kiÖn ¸p dông, nghiÖp vô thÞ tr­êng më ch­a hoµn thiÖn ...) ch­a ®­îc hoµn thiÖn ®Ó ®¸p øng ®ßi hái cña nÒn kinh tÕ khi tù do ho¸ l·i suÊt. ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ trong giai ®o¹n ®Çu chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ, chóng ta vÉn ph¶i sö dông mét sè c«ng cô trùc tiÕp, ch­a thÓ sö dông ngay ®ång lo¹t c¸c c«ng cô gi¸n tiÕp cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ nh­ c¸c n­íc ph¸t triÓn mµ ph¶i dÇn dÇn tõng b­íc chuyÓn sang sö dông c¸c c«ng cô gi¸n tiÕp. Sù chuyÓn ®æi sö dông c¸c c«ng cô (tõ trùc tiÕp sang gi¸n tiÕp) ®ßi hái ph¶i cã thêi gian ... Thø ba, khu«n khæ ph¸p lÝ vµ qui chÕ phßng ngõa rñi ro ch­a ®Çy ®ñ vµ ®ång bé, nÕu tù do ho¸ l·i suÊt qu¸ sím sÏ kh«ng kiÓm so¸t ®­îc. Thø t­, t×nh h×nh tµi chÝnh vµ n¨ng lùc, thÓ chÕ trong ®¸nh gi¸ vµ kiÓm so¸t rñi ro cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i ë ViÖt nam ch­a ®ñ v÷ng ch¾c, nªn tù do ho¸ l·i suÊt còng cã thÓ khuyÕn khÝch c¸c ng©n hµng chÊp nhËn c¶ nh÷ng ng­êi ®i vay m¹o hiÓm, tõ ®ã ¶nh h­ëng tÝnh lµnh m¹nh cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i. Thø n¨m, c«ng t¸c thanh tra, kiÓm so¸t cña ng©n hµng trung ­¬ng tuy ®· tr­ëng thµnh mét b­íc ®¸ng kÓ nh­ng ch­a ®ñ m¹nh vµ ch­a bao qu¸t hÕt sù ®ßi hái míi cña nÒn kinh tÕ. C«ng t¸c kÕ to¸n, ch­a nÒn nÕp vµ ch­a ®¹t tíi c¸c chuÈn mùc quèc tÕ. Thø s¸u, bèi c¶nh kinh tÕ trªn thÕ giíi vµ trong khu vùc hiÖn nay kh«ng thËt thuËn lîi ®Æc biÖt cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh trong khu vùc võa qua cã ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn m«i tr­êng tµi chÝnh trªn thÕ giíi vµ ViÖt Nam Tõ nh÷ng lý do nªu trªn cho thÊy, thêi ®iÓm hiÖn nay ë ViÖt Nam tù do ho¸ hoµn toµn l·i suÊt ch­a ph¶i lµ thêi ®iÓm thÝch hîp, hay nãi kh¸c kh«ng thÓ tù do ho¸ l·i suÊt mét c¸ch ®ét ngét hay nãng véi. Do vËy, cÇn duy tr× kiÓm so¸t tù do ho¸ l·i suÊt víi mét møc ®é nhÊt ®Þnh trong giai ®o¹n qu¸ ®é chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ hiÖn nay. Muèn thùc hiÖn thµnh c«ng môc tiªu tù do ho¸ l·i suÊt ë ViÖt Nam cÇn chuÈn bÞ c¸c ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt, tr×nh tù vµ c¸c b­íc ®i thÝch hîp víi hoµn c¶nh, tr×nh ®é ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ ViÖt Nam vµ bèi c¶nh nÒn kinh tÕ thÕ giíi míi ®¼m b¶o tù do ho¸ l·i suÊt thµnh c«ng. Tuy nhiªn chóng ta kh«ng thÓ ngåi chê mét c¸ch bÞ ®éng mµ ph¶i t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn vµ tËn dông nh÷ng c¬ héi, ®Ò ra c¸c chiÕn l­îc gi¶i ph¸p ®Ó thùc hiÖn thµnh c«ng môc tiªu nµy. Vµ chóng ta cã thÓ nhËn thÊy hiÖn nay ë n­íc ta còng xuÊt hiÖn nh÷ng thuËn lîi ban ®Çu rÊt c¬ b¶n ®Ó tiÕn tíi hiÖn thùc ho¸ môc tiªu nµy trong t­¬ng lai, ®ã lµ: Thø nhÊt, luËt ng©n hµng nhµ n­íc vµ luËt c¸c tæ chøc tÝn dông ®· ®­îc ban hµnh vµ cã hiÖu lùc tõ th¸ng 10/1998. Cã thÓ ®©y lµ thuËn lîi lín, tõ ®©y ho¹t ®éng ng©n hµng nãi chung vµ c«ng t¸c x©y dùng, ®iÒu hµnh c¸c c«ng cô cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, viÖc gi¸m s¸t ho¹t ®äng cña c¸c tæ chøc tÝn dông ... ®· ®­îc n©ng lªn tÇm ph¸p lÝ cao h¬n trong ®ã luËt Ng©n Hµng Nhµ N­íc ®· ®­îc x¸c ®Þnh râ vai trß, chøc n¨ng cña Ng©n Hµng Nhµ N­íc lµ c¬ quan qu¶n lÝ, x©y dùng, ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ quèc gia b»ng nh÷ng c«ng cô, c«ng cô l·i suÊt ®iÒu hµnh theo l·i suÊt c¬ b¶n, l·i suÊt cÊp vèn. C¸c tæ chøc tÝn dông ®· cã khung ph¸p lÝ kh¸ ®Çy ®ñ. Thø hai, chóng ta ®· thu ®­îc nh÷ng kinh nghiÖm quÝ b¸u vÒ x©y dùng vµ ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ nãi chung vµ c«ng cô l·i suÊt nãi riªng trong h¬n 10 n¨m ®æi míi ho¹t ®éng ng©n hµng. C¶i c¸ch l·i suÊt thêi k× nµy lµ hoµn toµn ®óng h­íng, thu ®­îc nh÷ng thµnh qu¶ to lín vµ ®· h­íng dÇn tíi môc tiªu tù do ho¸ l·i suÊt. C¶i c¸ch l·i suÊt chóng ta kh«ng vÊp ph¶i nh÷ng sai lÇm ®¸ng tiÕc. Thø ba, chóng ta ®· cã ®­îc nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm bæ Ých cña c¸c n­íc trªn thÕ giíi vµ trong khu vùc ®Æc biÖt lµ c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn tù do ho¸ tµi chÝnh nãi chung vµ tù do ho¸ l·i suÊt nãi riªng, qua ®©y häc tËp ®­îc nh÷ng kinh nghiÖm thµnh c«ng vµ còng nhËn biÕt ®­îc nh÷ng vÊp v¸p sai lÇm vµ nh÷ng c¹m bÉy cã thÓ gÆp trªn con ®­êng tiÕn tíi tù do ho¸ l·i suÊt. Thø t­, hÖ thèng ng©n hµng th­¬ng m¹i ë ViÖt Nam ®· cã sù tr­ëng thµnh ®¸ng kÓ c¶ vÒ qui m« ho¹t ®éng, chÊt l­îng, kinh nghiÖm qu¶n lÝ vµ b­íc ®Çu hoµ nhËp víi céng ®ång tµi chÝnh quèc tÕ. Thø n¨m, tr×nh ®é c¸n bé hÖ thèng ng©n hµng ®· ®­îc n©ng lªn mét b­íc ®¸ng kÓ so víi tr­íc th«ng qua c«ng t¸c ®µo t¹o, ®µo t¹o l¹i vµ häc hái kinh ngiÖm bªn ngoµi. 3.4. Mét sè gi¶i ph¸p vµ c¸c b­íc ®i tiÕn tíi tù do ho¸ l·i suÊt trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ ViÖt Nam XuÊt ph¸t tõ c¸c c¬ së lÝ luËn vµ thùc tiÔn nªu trªn, ®Ó hiÖn thùc ho¸ môc tiªu tù do ho¸ l·i suÊt ë ViÖt Nam cÇn cã c¸c gi¶i ph¸p vµ b­íc ®i sau: Tr­íc m¾t, ë ViÖt Nam ch­a ®ñ ®iÒu kiÖn tù do ho¸ l·i suÊt hoµn toµn, cÇn t¹m thêi duy tr× kiÓm so¸t l·i suÊt víi mét møc ®é nhÊt ®Þnh trong giai ®o¹n qu¸ ®é hiÖn nay, mµ cô thÓ lµ duy tr× kiÓm so¸t b»ng trÇn l·i suÊt cho vay gi÷a c¸c tæ chøc tÝn dông vµ ng©n hµng lµ hîp lÝ h¬n c¶. Duy tr× trÇn l·i suÊt sÏ h¹n chÕ c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i yÕu vÒ tµi chÝnh (mµ hiÖn nay ë ViÖt Nam, sè ng©n hµng v÷ng m¹nh vÒ tµi chÝnh ch­a nhiÒu) chÊp nhËn rñi ro qua møc, tr¸nh cho c¸c ng©n hµng lùa chän sai (lùa chän ®èi nghÞch) nh÷ng ®èi t­îng vay chÊp nhËn l·i suÊt cho vay cao nh­ng chøa ®ùng nhiÒu rñi ro vµ Ýt kh¶ n¨ng tr¶ nî lµm ¶nh h­ëng tÝnh bÒn v÷ng cña hÖ thèng ng©n hµng. MÆt kh¸c trÇn l·i suÊt còng ®¶m b¶o r»ng nh÷ng kh¸ch hµng vay cã nh÷ng dù ¸n lîi nhuËn thÊp nh­ng Ýt rñi ro kh«ng bÞ lo¹i ra khái thÞ tr­êng. Nh­ vËy, kiÓm so¸t trÇn l·i suÊt trong giai ®o¹n qu¸ ®é h¹n chÕ lùa chän sai cho ng­êi vay, ®¶m b¶o tÝnh bÒn v÷ng cña hÖ thèng ng©n hµng ®ång thêi còng t¹o ra sù linh ho¹t nhÊt ®Þnh cho c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i trong viÖc ®Þnh gi¸ c¸c kho¶n cho vay. Kinh nghiÖm quèc tÕ cho thÊy chØ nªn kiÓm so¸t mét trÇn l·i suÊt cho vay trung vµ ng¾n h¹n. Kh«ng nªn qui ®Þnh trÇn l·i suÊt cho vay khu vùc n«ng th«n cao h¬n trÇn l·i suÊt cho vay khu vùc thµnh thÞ v× khu vùc n«ng th«n cã tØ suÊt lîi nhuËn thÊp h¬n khu vùc thµnh thÞ. Tuy nhiªn, ®Ó l·i suÊt ®­îc linh ho¹t th× trÇn l·i suÊt cho vay kh«ng nªn cøng nh¾c mµ cÇn ®­îc ®iÒu chØnh th­êng xuyªn b¸m s¸t theo diÔn biÕn cña t×nh h×nh l¹m ph¸t, tØ gi¸ hèi ®o¸i vµ sù biÕn ®éng cña l·i suÊt trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. NÕu chóng ta tiÕp tôc sö dông trÇn l·i suÊt cho vay ngo¹i tÖ (vÒ l©u dµi kh«ng nªn sö dông trÇn l·i suÊt nµy) cÇn ®­îc x©y dùng trªn c¬ së tham kh¶o l·i suÊt t¹i c¸c trung t©m tµi chÝnh ë khu vùc nh­ Singapore vµ phï hîp víi chñ tr­¬ng qu¶n lÝ ngo¹i hèi vµ tr¸nh hiÖn t­îng §« la ho¸. Bªn c¹nh ®ã cÇn t¹o ®iÒu kiÖn cho thÞ tr­êng liªn ng©n hµng ph¸t triÓn, ®¶m b¶o cho l·i suÊt trªn thÞ tr­êng cho vay nãng liªn ng©n hµng ph¶n ¸nh chÝnh x¸c chi phÝ vµ cung - cÇu vèn vay, ®Ó l·i suÊt nµy lµ mét trong nh÷ng c¬ së quan träng ®Ó ng©n hµng nhµ n­íc ®iÒu hµnh l·i suÊt. VÒ l©u dµi, tù do ho¸ l·i suÊt cÇn thùc hiÖn ®ång bé c¸c gi¶i ph¸p sau: Thø nhÊt, tiÕp tôc duy tr× vµ gi÷ v÷ng m«i tr­êng kinh tÕ vÜ m« æn ®Þnh, trùc hiÖn chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« thËn träng, cô thÓ: Gi÷ v÷ng nhÞp ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ bÒn v÷ng c¶ vÒ mÆt l­îng còng nh­ mÆt chÊt. KiÓm so¸t l¹m ph¸t ë møc hîp lÝ, nªn gi÷ v÷ng l¹m ph¸t ë mét con sè. Tuy nhiªn, kh«ng nªn ®Ó xuÊt hiÖn hiÖn t­îng gi¶m ph¸t kÐo dµi, sÏ g©y ra sù tr× trÖ trong nÒn kinh tÕ. KiÓm so¸t møc th©m hôt ng©n s¸ch, thùc hiÖn nghiªm tóc luËt ng©n s¸ch. Møc th©m hôt ng©n s¸ch ph¶i thÊp vµ trong vßng kiÓm so¸t ®­îc, møc th©m hôt nµy kh«ng nªn v­ît qu¸ 5% so víi GDP. Kiªn tr× thùc hiÖn kh«ng ph¸t hµnh tiÒn bï ®¾p thiÕu hôt ng©n s¸ch mµ ph¶i bï ®¾p b»ng nguån vay d©n víi h×nh thøc ph¸t hµnh tr¸i phiÕu hoÆc vay n­íc ngoµi. ChÝnh s¸ch tµi chÝnh vµ chÝnh s¸ch tiÒn tÖ ph¶i ®­îc x©y dùng vµ ®iÒu hµnh ®ång bé, bæ sung vµ hç trî lÉn nhau, nh­ vËy sÏ cã sù céng h­ëng t¸c ®éng vÜ m«. Hai chÝnh s¸ch nµy lu«n ®¶m b¶o tr¸nh sù vËn ®éng ng­îc chiÒu. Thùc hiÖn chñ tr­¬ng ph¸t huy néi lùc, ®¶m b¶o kiÓm so¸t tØ lÖ nî vµ c¬ cÊu nî vay n­íc ngoµi (nî ng¾n h¹n vµ dµi h¹n) hîp lÝ. TØ lÖ nî vay n­íc ngoµi tèi ®a kh«ng v­ît qu¸ 2 lÇn so víi GDP. Kinh nghiÖm cho thÊy mét sè n­íc ch©u ¸ võa qua x¶y ra khñng ho¶ng tµi chÝnh mét phÇn do qu¶n lÝ nî n­íc ngoµi yÕu kÐm. Thùc hiÖn ®Òu ®Æn viÖc lËp, ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ c¸n c©n thanh to¸n quèc tÕ cña ViÖt Nam víi c¸c n­íc, ®Æc biÖt lµ c¸n c©n v·ng lai ®Ó tõ ®ã cã nh÷ng c¨n cø quan träng gióp x©y dùng, ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ vµ dù b¸o xu h­íng diÔn biÕn cña l·i suÊt. Thùc hiÖn chÝnh s¸ch tØ gi¸ hèi ®o¸i h÷u hiÖu, linh ho¹t ph¶n ¸nh theo quan hÖ cung cÇu. Thø hai, tiÕp tôc hoµn thiÖn vµ vËn hµnh ®óng bµi b¶n c¸c c«ng cô cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ thÝch hîp víi yªu cÇu cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ë ViÖt Nam. Nh­ vËy chóng ta ph¶i chuyÓn ®æi hoµn toµn viÖc sö dông c¸c c«ng cô kiÓm so¸t cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ tõ trùc tiÕp sang gi¸n tiÕp. Khi hoµn thiÖn c¸c c«ng cô gi¸n tiÕp, ®iÒu quan träng h¬n lµ ph¶i t¹o ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn vµ m«i tr­êng chÝnh s¸ch cho c¸c c«ng cô nµy ho¹t ®éng vµ ph¸t huy t¸c dông. Tr­êng hîp c¸c c«ng cô nµy ®· ®­îc ®­a vµo sö dông nh­ng kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn vµ m«i tr­êng ho¹t ®éng mµ ®· bá kiÓm so¸t l·i suÊt sÏ rÊt dÔ g©y ra hiÖn t­îng hçn ®én vµ kh«ng kiÓm so¸t ®­îc nh­ ë mét sè n­íc nãi trªn ®· m¾c ph¶i. C¸c c«ng cô trùc tiÕp sÏ ®­îc thay thÕ khi tù do ho¸ l·i suÊt gåm: h¹n møc tÝn dông, kiÓm so¸t l·i suÊt (c¸c møc l·i suÊt huy ®éng, l·i suÊt cho vayhoÆc trÇn l·i suÊt). C¸c c«ng cô gi¸n tiÕp cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ cÇn hoµn thiÖn h¬n n÷a ë ViÖt Nam gåm: NghiÖp vô thÞ tr­êng më L·i suÊt t¸i chiÕt khÊu §Ó t¹o m«i tr­êng chÝnh s¸ch tèt h¬n cho c¸c c«ng cô gi¸n tiÕp chÝnh s¸ch tiÒn tÖ ph¸t huy tèi ®a t¸c dông, cÇn thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p cô thÓ sau: §èi víi nghiÖp vô thÞ tr­êng më: NghiÖp vô thÞ tr­êng më lµ nghiÖp vô mua b¸n c¸c giÊy tê cã gi¸ ng¾n h¹n do Ng©n Hµng Nhµ N­íc thùc hiÖn trªn thÞ tr­êng tiÒn tÖ nh»m thùc hiÖn chÝnh s¸ch tiÒn tÖ quèc gia. C¸c giÊy tê cã gi¸ ng¾n h¹n bao gåm: tÝn phiÕu kho b¹c, chøng chØ tiÒn göi, tÝn phiÕu Ng©n Hµng Nhµ N­íc vµ c¸c lo¹i giÊy tê cã gi¸ ng¾n h¹n kh¸c. ThÞ tr­êng tiÒn tÖ (thÞ tr­êng tiÒn göi, thÞ tr­êng néi tÖ vµ ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng, thÞ tr­êng tÝn phiÕu kho b¹c) ë ViÖt Nam chËm ph¸t triÓn do nh÷ng rµng buéc vÒ chÝnh s¸ch, thÓ chÕ vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn vµ hiÖ t¹i, trë ng¹i lín nhÊt ®èi víi sù ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng nµy lµ thiÕu sù ®a d¹ng c¸c c«ng cô thÞ tr­êng tiÒn tÖ mµ c¸c ng©n hµng cã thÓ n¾m gi÷ hoÆc b¸n trªn thÞ tr­êng thø cÊp ®Ó qu¶n lÝ vèn kh¶ dông cña m×nh. §Æc biÖt, ®Êu thÇu tÝn phiÕu kho b¹c diÔn ra kh«ng ®Òu ®Æn, h¬n n÷a hiÖn t¹i ch­a cã thÞ tr­êng thø cÊp tÝn phiÕu kho b¹c, l·i suÊt vµ thêi h¹n tÝn phiÕu kho b¹c ch­a thËt phï hîp, v× vËy ch­a thËt hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu t­. §Ó nghiÖp vô thÞ tr­êng më cã ®iÒu kiÖn ¸p dông lµm c«ng cô ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ h÷u hiÖu vµ linh ho¹t h¬n ë ViÖt Nam, cÇn thùc hiÖn mét sè gi¶i ph¸p sau: Ph¸t triÓn thÞ tr­êng tiÒn göi, th«ng qua viÖc ®a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i h×nh huy ®éng vèn víi c¸c thêi h¹n kh¸c nhau vµ b¶o ®¶m cho sù chuyÓn nh­îng c¸c chøng chØ nµy. T¹o ®iÒu kiÖn cho thÞ tr­êng liªn ng©n hµng (bao gåm thÞ tr­êng néi tÖ vµ ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng) ph¸t triÓn vµ s«i ®éng ®Ó lµ n¬i c¸c ng©n hµng vay vµ cho vay lÉn nhau, ®¶m b¶o cho c¸c møc l·i suÊt vay nãng trªn thÞ tr­êng nµy ph¶n ¸nh chÝnh x¸c cung - cÇu vèn trªn thÞ tr­êng. Møc l·i suÊt nµy cã thÓ lµm c¬ së cho ng©n hµng nhµ n­íc n¾m b¾t, dù b¸o vµ ®iÒu hµnh l·i suÊt. §èi víi thÞ tr­êng ®Êu thÇu tÝn phiÕu kho b¹c, t¹o m«i tr­êng ®Ó sím ®­a thÞ tr­êng thø cÊp vµo ho¹t ®éng. VÒ phÝa Ng©n Hµng Nhµ N­íc cÇn ph¶i tham gia vµo c¶ hai thÞ tr­êng, thÞ tr­êng s¬ cÊp vµ thÞ tr­êng thø cÊp (tøc thÞ tr­êng mua vµ b¸n c¸c chøng kho¸n cã tõ tr­íc). Do vËy ph¶i c¶i tiÕn nghiÖp vô ®Êu thÇu tÝn phiÕu kho b¹c sao cho sím ra ®êi thÞ tr­êng thø cÊp, v× vÒ phÝa c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i chØ tÝch cùc tham gia thÞ tr­êng nµy khi cã thÞ tr­êng thø cÊp vµ thÞ tr­êng thø cÊp chØ ®­îc ra ®êi nÕu: thø nhÊt, sè d­ ph¸t hµnh cao t¹o ra kh¶ n¨ng thanh to¸n cho thÞ tr­êng; thø hai, th­êng xuyªn cung øng tÝn phiÕu ®Ó c¸c ng©n hµng bæ sung tÝn phiÕu ®· b¸n ra; thø ba, thêi h¹n tÝn phiÕu ng¾n ®Ó gi¶m rñi ro; vµ møc lîi nhuËn cña tÝn phiÕu hîp lÝ. §èi víi c«ng cô l·i suÊt t¸i chiÕt khÊu: l·i suÊt t¸i chiÕt khÊu lµ h×nh thøc l·i suÊt t¸i cÊp vèn ®­îc ¸p dông khi ng©n hµng nhµ n­íc t¸i chiÕt khÊu th­¬ng phiÕu vµ c¸c giÊy tê cã gi¸ ng¾n h¹n kh¸c cho c¸c tæ chøc tÝn dông. HiÖn t¹i l·i suÊt nµy ch­a cã ®iÒu kiÖn ¸p dông, song ®Ó ®­a c«ng cô nµy vµo sö dôngtr­íc hÕt t¹o c¬ së cho c¸c th­¬ng phiÕu vµ c¸c giÊy tê cã gi¸ ng¾n h¹n ra ®êi vµ ®­îc phÐp l­u th«ng trªn thÞ tr­êng vµ chóng ®­îc c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i thùc hiÖn chiÕt khÊu khi ng­êi së h÷u cã yªu cÇu vµ khi cÇn thiÕt c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i cã thÓ ®em ®Õn Ng©n Hµng Nhµ N­íc t¸i chiÕt khÊu. Møc l·i suÊt t¸i chiÕt khÊu t¨ng hay gi¶m ph¶n ¸nh ý ®å cña Ng©n Hµng Nhµ N­íc muèn thay ®æi nhu cÇu tiÒn vay tõ Ng©n Hµng Nhµ N­íc cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i. §Ó ®¶m b¶o cho c¸c th­¬ng phiÕu nãi trªn ®ñ ®iÒu kiÖn l­u th«ng trªn thÞ tr­êng ë ViÖt Nam cÇn cã hµnh lang ph¸p lÝ cho viÖc ph¸t hµnh vµ l­u th«ng c«ng cô nµy ®Ó vËn hµnh c«ng cô l·i suÊt t¸i chiÕt khÊu cña Ng©n Hµng Nhµ N­íc. §èi víi c«ng cô dù tr÷ b¾t buéc: cÇn qui ®Þnh tØ lÖ, thêi h¹n, c¬ cÊu, dù tr÷ b¾t buéc cho phï hîp víi yªu cÇu chÝnh s¸ch tiÒn tÖ tõng thêi k× cÇn t¨ng hay gi¶m cung øng tiÒn tÖ, tr¸nh sù cøng nh¾c lµm gi¶m hiÖu lùc cña c«ng cô nµy. Thø ba, hoµn chØnh c¬ së ph¸p lÝ vµ qui chÕ phßng ngõa gi¸m s¸t rñi ro, ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng cña ng©n hµng vµ c¸c tæ chøc tÝn dông phi ng©n hµng cã ®Çy ®ñ hµnh lang ph¸p lÝ trong c¸c lÜnh vùc ho¹t ®éng. HiÖn nay míi chØ cã hai bé luËt ng©n hµng vµ mét sè luËt kh¸c ®iÒu chØnh ho¹t ®éng c¸c ng©n hµng, song cßn thiÕu mét sè luËt ®iÒu chØnh ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc tÝn dông. Thø t­, vÒ gi¸c ®é cña c¸c tæ chøc tÝn dông, ph¶i tù cñng cè chÊt l­îng ho¹t ®éng cña m×nh theo c¸c chuÈn mùc quèc tÕ vÒ c¸c chØ sè ho¹t ®éng, cô thÓ c¸c tæ chøc tÝn dông trong ho¹t ®éng kinh doanh lu«n ®¶m b¶o viÖc duy tr× c¸c tØ lÖ an toµn trong ho¹t ®éng nh­: Ho¹t ®éng trªn c¬ së ®ñ møc vèn ph¸p ®Þnh theo qui ®Þnh cña luËt c¸c tæ chøc tÝn dông vµ nghÞ ®Þnh sè 82/1998/N§-CP ngµy 3/10/1998 cña chÝnh phñ vÒ viÖc ban hµnh danh môc møc vèn ph¸p ®Þnh cña c¸c tæ chøc tÝn dông. Lu«n chñ ®éng trong viÖc x©y dùng kÕ ho¹ch sö dông nguån vèn phï hîp, ®¶m b¶o k× h¹n tµi s¶n cã lu«n phï hîp víi k× h¹n tµi s¶n nî, ®a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i h×nh ®Çu t­, vµ dÞch vô ®Ó gi¶m thiÓu rñi ro, duy tr× ®óng tØ lÖ tèi ®a nguån vèn ng¾n h¹n ®­îc sö dông cho vay trung vµ dµi h¹n, giíi h¹n cho vay tèi ®a ®èi víi mét kh¸ch hµng cña mçi tæ chøc tÝn dông, tØ lÖ an toµn vèn tèi thiÓu, tØ lÖ kh¶ n¨ng thanh kho¶n ... theo c¸c qui ®Þnh cña ng©n hµng nhµ n­íc dùa trªn c¬ së hai bé luËt ng©n hµng ®Ó lu«n b¶o ®¶m kh¶ n¨ng thanh to¸n, kh¶ n¨ng chi tr¶ ... Thùc hiÖn ph©n lo¹i tµi s¶n cã vµ trÝch lËp dù phßng rñi ro tõ chi phÝ ho¹t ®éng theo qui ®Þnh cu¶ ng©n hµng nhµ n­íc ®Ó c¸c tæ chøc tÝn dông cã thÓ bï ®¾p ®­îc nh÷ng rñi ro ph¸t sinh trong ho¹t ®éng kinh doanh ®¶m b¶o ho¹t ®éng lµnh m¹nh cã hiÖu qu¶. Thùc hiÖn b¶o hiÓm tiÒn göi khi tæ chøc nµy ra ®êi. Thùc hiÖn nh÷ng biÖn ph¸p trªn b¶o ®¶m tÝnh an toµn hÖ thèng, tÝnh bÒn v÷ng tµi chÝnh cho c¸c tæ chøc tÝn dông ho¹t ®éng trong m«i tr­êng c¹nh tranh ngµy cµng gay g¾t cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Bªn c¹nh ®ã còng cÇn t¨ng c­êng tÝnh ®éc lËp cña ng©n hµng th­¬ng m¹i quèc doanh ®Ó b¶o vÖ c¸c ng©n hµng nµy tr­íc ¸p lùc ph¶i cho vay hoÆc ®¸o nî cho c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc lµm ¨n kÐm hiÖu qu¶. Thø n¨m, ng©n hµng nhµ n­íc cÇn nç lùc cñng cè chøc n¨ng thanh tra gi¸m s¸t vµ qui chÕ phßng ngõa cña hÖ thèng tµi chÝnh ®Ó c¶i thiÖn chÊt l­îng ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc tÝn dông, ®¶m b¶o sù tu©n thñ luËt ph¸p trong kinh doanh cña c¸c tæ chøc tÝn dông ®Ó môc tiªu cuèi cïng cho ho¹t ®éng ng©n hµng æn ®Þnh bÒn v÷ng. Ho¹t ®éng thanh tra ph¶i kÞp thêi ph¸t hiÖn uèn n¾n nh÷ng sai lÖch vµ xö lÝ nghiªm nh÷ng vi ph¹m cña c¸c tæ chøc tÝn dông trong ho¹t ®éng kinh doanh nãi chung vµ thùc thi chÝnh s¸ch tiÒn tÖ nãi riªng, ®Ó môc tiªu cuèi cïng lµ ®¶m b¶o tÝnh an toµn hÖ thèng. Bªn c¹nh ®ã c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n cÇn ph¶i minh b¹ch, ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc tÝn dông cÇn ph¶i qua kiÓm to¸n ®äc lËp th­êng xuyªn theo ®Þnh k× míi ®¶m b¶o tÝnh trung thùc trong b¸o c¸o. Thø s¸u, thùc hiÖn hiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ ng©n hµng, qua ®ã gióp c¸c tæ chøc tÝn dông tõng b­íc hoµ nhËp víi céng ®ång tµi chÝnh quèc tÕ. Thø b¶y, ®æi míi, cñng cè vµ s¾p xÕp l¹i c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc, chØ nªn gi÷ l¹i nh÷ng doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong mét sè lÜnh vùc c«ng Ých, nh÷ng lÜnh vùc n¾m vai trß chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ. §Èy m¹nh cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n­íc. C¸c doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ ph¶i lµnh m¹nh vÒ tµi chÝnh vµ nh­ vËy ®Ó b¶o ®¶m tÝnh lµnh m¹nh cña hÖ thèng ng©n hµng. C¸c doanh nghiÖp (®Æc biÖt c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc) ph¶i cã c¬ cÊu nguån vèn hîp lÝ, ph¶i qui ®Þnh cô thÓ tØ lÖ vèn tù cã so víi vèn vay ng©n hµng, tØ lÖ vèn tù cã so víi vèn ph¸t hµnh tr¸i phiÕu ... ®Ó c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng chñ yÕu b»ng nguån vèn cña m×nh, vèn vay ng©n hµng hay vèn ph¸t hµnh tr¸i phiÕu chØ lµ nguån vèn bæ sung trong ho¹t ®éng, tõ ®ã gi¶m thiÓu ¸p lùc t¨ng l·i suÊt trong giai ®o¹n ®Çu th¶ næi l·i suÊt. Bëi v× hiÖn nay, ®a sè c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng chñ yÕu b»ng nguån vèn vay ng©n hµng, nh­ vËy hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh kh«ng cao vµ chøa ®ùng nhiÒu rñi ro cho ng©n hµng. Thø t¸m, tù do ho¸ l·i suÊt cÇn g¾n liÒn tù do ho¸ tØ gi¸ hèi ®o¸i, tøc b­íc ®i cña hai qu¸ tr×nh tù do ho¸ nµy cÇn cã sù kÕt hîp nhÞp nhµng vµ ®ång bé, tr¸nh sù vËn ®éng lÖch pha hay ng­îc chiÒu. Thø chÝn, trong c¸c b­íc ®i tiÕn tíi tù do ho¸ l·i suÊt lu«n b¸m s¸t diÔn biÕn t×nh kinh tÕ thÞ tr­êng tµi chÝnh trªn thÕ giíi vµ khu vùc ch©u ¸, biÕt tËn dông nh÷ng thuËn lîi, thêi c¬ trong m«i tr­êng kinh tÕ thÕ gíi vµ nÐ tr¸nh nh÷ng t¸c ®éng xÊu do diÔn biÕn trªn thÞ tr­êng tµi chÝnh quèc tÕ cã thÓ g©y ra. Thø m­êi, thùc hiÖn kiÖn toµn bé m¸y tæ chøc, quan t©m c«ng t¸c ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i c¸n bé toµn bé hÖ thèng ng©n hµng, ë c¶ cÊp ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch, ë kh©u t¸c nghiÖp cô thÓ ... Khi nµo ë ViÖt Nam thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c gi¶i ph¸p theo ®óng c¸c tr×nh tù nªu trªn, khi ®ã chóng ta cã thÓ tù do ho¸ hoµn toµn l·i suÊt. 3.5. Mét sè kiÕn nghÞ §Ó cô thÓ ho¸ c¸c môc tiªu trªn, chóng ta ph¶i thùc hiÖn mét sè biÖn ph¸p cô thÓ sau: Thø nhÊt, kh«ng nªn tù do ho¸ l·i suÊt nãng véi trong thêi ®iÓm hiÖn nay, cÇn duy tr× trÇn l·i suÊt. Trong khi t¹m thêi duy tr× trÇn l·i suÊt, cÇn sím xo¸ bá ph©n biÖt hai trÇn l·i suÊt gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n, chØ nªn thùc hiÖn mét trÇn l·i suÊt. TrÇn l·i suÊt vµ l·i suÊt t¸i cÊp vèn cÇn xö lÝ sao cho cã quan hÖ h÷u c¬, tr¸nh tån t¹i ®éc lËp. MÆt kh¸c, t¹o ®iÒu kiÖn cho thÞ tr­êng ngo¹i hèi ph¸t triÓn ®Ó sím xo¸ bá trÇn l·i suÊt cho vay ngo¹i tÖ mµ chØ thùc hiÖn cho vay b»ng ®ång ViÖt Nam. Thø hai, vÒ hoµn thiÖn c«ng cô thÞ tr­êng më cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, cÇn c¶i tiÕn viÖc ®Êu thÇu tÝn phiÕu kho b¹c ®Ó sím cho ra ®êi thÞ tr­êng thø cÊp tÝn phiÕu kho b¹c nh­: Tæ chøc ®Êu thÇu tÝn phiÕu kho b¹c th­êng xuyªn h¬n Thêi h¹n tÝn phiÕu chØ nªn qui ®Þnh trong vßng 6 th¸ng, t¨ng tÝnh hÊp dÉn vµ gi¶m rñi ro cho c¸c nhµ ®Çu t­. Tr¸nh sù can thiÖp vµo l·i suÊt tÝn phiÕu mµ ®Ó cho thÞ tr­êng quyÕt ®Þnh, nh­ vËy míi khuyÕn khÝch c¸c nhµ ®Çu t­. Thø ba, khÈn tr­¬ng x©y dùng luËt hoÆc ph¸p lÖnh vÒ th­¬ng phiÕu t¹o ®iÒu kiÖn m«i tr­êng ph¸p lÝ ®Ó c¸c th­¬ng phiÕu cã ®iÒu kiÖn l­u th«ng trªn thÞ tr­êng, c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i cã thÓ chiÕt khÊu chóng khi cÇn cã thÓ t¸i chiÕt khÊu t¹i Ng©n Hµng Nhµ N­íc, khi ®ã Ng©n hµng nhµ N­íc cã thÓ sö dông c«ng cô l·i suÊt t¸i chiÕt khÊu trong ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ. Thø t­, thùc hiÖn l¹i c¬ cÊu hÖ thèng ng©n hµng vµ tµi chÝnh, cñng cè vµ s¾p xÕp l¹i c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i cæ phÇn ®Ó ®¶m b¶o tÝnh an toµn hÖ thèng. Bëi v×, hiÖn t¹i ng©n hµng ë ViÖt Nam ®· t­¬ng ®èi nhiÒu song n¨ng lùc tµi chÝnh vµ chÊt l­îng ho¹t ®éng cßn kÐm, nhiÒu ng©n hµng cæ phÇn khã cã ®iÒu kiÖn trô næi trong m«i tr­êng c¹nh tranh. C¸c tæ chøc nµy ph¶i ®ñ n¨ng lùc tµi chÝnh, kinh nghiÖm qu¶n lý, bëi v× ho¹t ®éng cña c¸c ng©n hµng mang tÝnh ®Æc thï, nÕu mét ng©n hµng ho¹t ®éng yÕu kÐm dÉn ®Õn ph¸ s¶n dÔ x¶y ra t×nh tr¹ng lan truyÒn do yÕu tè t©m lý vµ sÏ ¶nh h­ëng tÝnh bÒn v÷ng cña c¶ hÖ thèng ng©n hµng. MÆt kh¸c, do hiÖn nay c¸c ng©n hµng quèc doanh cña ViÖt Nam chiÕm thÞ tr­êng t­¬ng ®èi lín, cÇn cã quy chÕ h¹n chÕ sù ®éc quyÒn cña c¸c ng©n hµng nµy, tr¸nh sù c¹nh tranh thiÕu lµnh m¹nh cã thÓ x¶y ra khi c¸c ng©n hµng quèc doanh cã sù tho¶ thuËn ngÇm trong chi phèi ho¹t ®éng ng©n hµng, lµm chËm sù ph¸t triÓn thÞ tr­êng tµi chÝnh. Thø n¨m, cñng cè chøc n¨ng vµ vai trß cña hiÖp héi ng©n hµng ®Ó chøc nµy ®ñ søc b¶o vÖ quyÒn lîi chÝnh ®¸ng cho c¸c ng©n hµng trong ho¹t ®éng kinh doang cã nhiÒu rñi ro cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Thêi gian qua, tuy tæ chøc nµy ®· cã nh÷ng ®ãng gãp ban ®Çu nhÊt ®Þnh song cßn nhiÒu h¹n chÕ. Thø s¸u, mét ®iÒu cÇn l­u ý lµ, Ng©n Hµng Nhµ N­íc chØ nªn ph¸t hµnh tÝn phiÕu ng©n hµng nhµ n­íc khi thÞ tr­êng tÝn phiÕu kho b¹c ph¸t triÓn ®Çy ®ñ vµ chØ ph¸t hµnh khi cã nhu cÇu thùc sù cÇn thiÕt. NÕu tÝn phiÕu kho b¹c ph¸t hµnh th­êng xuyªn th× hoµn toµn kh«ng cÇn ph¸t hµnh tÝn phiÕu ng©n hµng nhµ n­íc, hay nãi c¸ch kh¸c viÖc ph¸t hµnh tÝn phiÕu Ng©n Hµng Nhµ N­íc trªn c¬ së chän läc kÜ cµng vµ c©n nh¾c kÜ l­ìng. Trªn ®©y lµ mét sè kiÕn nghÞ, gi¶i ph¸p c¬ b¶n ®Ó tiÕn tíi thùc hiÖn thµnh c«ng môc tiªu tù do ho¸ l·i suÊt trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ ViÖt Nam. Chóng ta tin r»ng, khi nµo ViÖt Nam thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c gi¶i ph¸p theo ®óng tr×nh tù c¸c b­íc ®i nãi trªn, khi ®ã môc tiªu tù do ho¸ l·i suÊt sÏ trë thµnh hiÖn thùc. KÕt luËn §Ò ¸n ®· tËp trung ph©n tÝch gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n ®­îc ®Æt ra ®èi víi qua tr×nh tù do ho¸ l·i suÊt phï hîp víi ®ßi hái cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lÝ cña nhµ n­íc ë ViÖt Nam trªn c¬ së Ng©n Hµng Nhµ N­íc sÏ ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch l·i suÊt theo nguyªn t¾c gi¸n tiÕp, ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh tù do ho¸ l·i suÊt ®­îc an toµn tr«i ch¶y vµ cã hiÖu qu¶. §Ò ¸n ®· thùc hiÖn mét sè nhiÖm vô sau: Tr×nh bµy cã hÖ thèng nh÷ng vÊn ®Ò lÝ luËn vÒ l·i suÊt nãi chung vµ tù do ho¸ l·i suÊt nãi riªng, lµm s¸ng tá c¬ së khoa häc mang tÝnh tÊt yÕu ph¶i tiÕn tíi tù do ho¸ l·i suÊt, ®­a ra c¸c ®iÒu kiÖn vµ b­íc ®i thÝch hîp ®Ó hiÖn thùc ho¸ môc tiªu nµy trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ë ViÖt Nam. §Ò ¸n ®· tham kh¶o kinh nghiÖm cña c¸c n­íc trªn thÕ giíi ®Æc biÖt lµ c¸c n­íc cã tr×nh ®é ph¸t triÓn gÇn gièng ViÖt Nam khi thùc hiÖn tù do ho¸ l·i suÊt ®Ó rót ra nh÷ng bµi häc, nh÷ng kinh nghiÖm bæ Ých vÒ sù thµnh c«ng còng nh­ nh÷ng thÊt b¹i sai lÇm, nh÷ng c¹m bÉy. TÊt c¶ nh»m h¹n chÕ ®Õn møc thÊp nhÊt nh÷ng tæn thÊt khi thùc hiÖn tù do ho¸ l·i suÊt. Cuèi cïng, ®Ò ¸n ®· ®Ò xuÊt mét ®Þnh h­íng vÒ l·i suÊt, mét hÖ thèng c¸c kiÕn nghÞ vµ gi¶i ph¸p ®ång bé ®øng trªn gi¸c ®é vÜ m« vµ vi m« nh»m môc tiªu thùc hiÖn thµnh c«ng tù do ho¸ l·i suÊt ë ViÖt Nam trong thêi gian tíi. Nh÷ng kiÕn nghÞ vµ gi¶i ph¸p trªn dùa trªn c¬ së lÝ luËn khoa häc vµ kinh ngiÖm cña c¸c n­íc trªn thÕ giíi còng nh­ kinh nghiÖm thùc tiÔn ®iÒu hµnh l·i suÊt ë ViÖt Nam thêi gian qua. Danh môc tµi liÖu tham kh¶o T¸c gi¶ (c¬ quan so¹n th¶o) Tªn tµi liÖu 1. QuÜ tiÒn tÖ quèc tÕ B¸o c¸o th­êng niªn 1997, 1998, ngµy 14/9/1998 2. Ng©n hµng nhµ n­íc B¸o c¸o th­êng niªn n¨m 1994, 1995, 1996, 1997, 1998. 3. Ng©n hµng thÕ giíi C¸c hÖ thèng tµi chÝnh vµ sù ph¸t triÓn, WB xuÊt b¶n th¸ng 10/1990 4. Dù ¸n ViÖt - §øc ChÝnh s¸ch ng©n hµng trung ­¬ng trong nÒnkinh tÕ chuyÓn ®æi - tµi liÖu t¹i héi th¶o Hµ Néi ngµy 19 vµ 20/5/1997 5. David Begg Kinh tÕ häc tËp 1 vµ 2, nhµ xuÊt b¶n gi¸o dôc ®¹i häc kinh tÕ quèc d©n 1992 6. C¬ quan ph¸t triÓn Liªn HiÖp Quèc §«ng ¸: tõ thÇn k× ®Õn khñng ho¶ng, nh÷ng bµi häc cã Ých cho ViÖt Nam - B¸o c¸o chuyªn ®Ò cña UNDP ViÖt Nam 7. Frederic S.Mishkin TiÒn tÖ, ng©n hµng vµ thÞ tr­êng tµi chÝnh - Nhµ xuÊt b¶n kÜ thuËt, Hµ Néi 1995 8. Ng©n hµng nhµ n­íc HÖ thèng ho¸ v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ ng©n hµng tËp 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 - Nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia 9. Vô quan hÖ quèc tÕ, NHNN Kinh tÕ thÕ giíi vµ thÞ tr­êng vèn quèc tÕ - Tµi liÖu chuyªn kh¶o th¸ng 11/1996 10. Ng©n hµng thÕ giíi ViÖt Nam v¨n b¶n vÒ chÝnh s¸ch tµi chÝnh, chÝnh s¸ch l·i suÊt -1997 11. Ng©n hµng thÕ giíi ViÖt Nam ®Èy m¹nh c¶i c¸ch ®Ó t¨ng tr­ëng B¸o c¸o kinh tÐ 31/10/1997