Đề án Xuất khẩu lao động Việt Nam, giải pháp tạo việc làm cho người lao động trong tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế

thuê lao động nước ngoài, ký kết hợp đồng cung ứng lao động theo quy định của pháp luật nước tiếp nhận và luật pháp nước XKLĐ; sau đó tổ chức tuyển chọn, đào tạo ngoại ngữ, bổ túc tay nghề, giáo dục định hướng về luật pháp, phong tục tập quán của nước tiếp nhận lao động và làm các thủ tục cần thiết để đưa lao động đến nơi làm việc và đưa họ về nước khi hết hạn hợp đồng. Với hình thức này, số lượng người lao động đưa đi nhiều hơn, tổ chức và quản lý chặt chẽ hơn, quyền lợi người lao động cũng được bảo vệ hơn. Thứ ba, lao động đi làm việc theo trương trình thầu khoán, liên doanh, liên kết, hợp tác trực tuyến, đầu tư ra nước ngoài. Quá trình hội nhập kinh tế quốc tế là quá trình toàn cầu hóa, tự do hóa ngày càng diễn ra mạnh mẽ trên tất cả các lĩnh vực theo các quy định của luật pháp. Lao động đi theo loại hình này được tổ chức chặt chẽ, quyền lợi được bảo vệ tốt. Thứ tư, lao động đi làm việc ở nước ngoài thông qua các hiệp đinh, thỏa thuận, cam kết của chính phủ. Theo thỏa thuận của chính phủ nước XKLĐ với chính phủ các nước và các tổ chức quốc tế tiếp nhận, lao động được tiếp nhận đến làm việc thông qua các tổ chức XKLĐ phi lợi nhuận. Thứ năm, lao động đi làm việc ở nước ngoài thông qua hợp đồng thực tập, nâng cao tay nghề. Người Việt Nam làm việc trong các doanh nghiệp, học sinh tại các trường đi thực tập, tu nghiệp nâng cao tay nghề được phía tiếp nhận trả lương trong thời gian thực tập, tu nghiệp. 4. lợi ích của XKLĐ XKLĐ là hoạt động đã xuất hiện từ lâu và mang lại những lợi ich quan trọng: Cho phép phát huy lơi thế so sánh về nhân công, khai thác tối đa yêú tố ngoại lực trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế. XKLĐ là một kênh giải quyết việc làm cho người lao động , giảm thất nghiệp, góp phần xoá đói giảm nghèo. XKLĐ còn là một kênh đem lại nguồn thu ngoại tệ quan trọng cho quốc gia. XKLĐ là công cụ chuyển giao công nghệ tiên tiến từ nước ngoài. Giúp đào tạo đội ngũ lao động có chất lượng, nâng cao tay nghề và rèn luyện tác phong công nghiệp. XKLĐ cũng giúp tăng cường hợp tác quốc tế với các nước trên thế giới. 5. Các yếu tố tác động đến XKLĐ 5.1. Các yếu tố thuộc về nước nhập khẩu lao động +Văn hoá, phong tục tập quán +Luật pháp +Tình hình ổn định chính trị 5.2. Các yếu tố thuộc về nứơc XKLĐ +Chủ trương, chính sách của Đảng và nhà nước + Chất lượng người lao động, thể hịên ở các mặt: * Thể lực: Bao gồm chiều cao và cân nặng. * Trí lực: Bao gồm trình độ văn hoá, trình độ chuyên môn, trình độ ngoại ngữ, ý thức tổ chức, kỷ luật, tác phong công nghiệp, chất lượng của doanh nghiệp XKLĐ. 5.3. Các yếu tố khác: Như thị trường lao động quốc tế ,quan hệ chính trị, kinh tế giữa nước xuất khẩu và nhập khẩu và các yếu tố không thựờng xuyên, bất khả kháng khá như chiến tranh, dịch bệnh … II. viÖc lµm vµ t¹o viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng 1. Một số khái niệm. 1.1. Việc làm Trong tất cả các yếu tố đầu vào của quá trình sản xuất (vốn, tài nguyên, công nghệ), thì yếu tố con người là quan trọng nhất, có ý nghĩa quyết định đến sự thành công hay thất bại của tổ chức. Song con người chỉ trở thành động lực cho sự phát triển khi và chỉ khi họ có điều kiện sử dụng sức lao động của họ để tạo ra của cải vật chất và tinh thần cho xã hội. Qúa trình kết hợp sức lao động và điều kiện để sản xuất là quá trình người lao động làm việc hay nói cách khác, là khi họ có việc làm. Vậy việc làm có ý nghĩa là gì? Có nhiều cách hiểu khác nhau về việc làm. Khái niệm 1: Việc làm là trạng thái phù hợp của sức lao động và những điều kiện thích hợp (vốn, tư liệu sản xuât, công nghệ…) để sử dụng sức lao động đó. Việc tạo việc làm phụ thuộc vào mối quan hệ tỉ lệ giữa chi phí ban đầu (C) như nhà xưởng, máy móc, thiết bị… và chi phí lao động (V). Tỷ lệ này phải phù hợp với trình độ công nghệ sản xuất nhất định. Hiện nay mối quan hệ giữa C và V thường xuyên biến đổi dưới nhiều dạng khác nhau: + Sự phù hợp giữa C và V: Khi có mối quan hệ này chúng ta có 2 khái niệm: Việc làm đầy đủ: Tức là sử dụng hết thời gian làm việc, mọi người có khả năng và có nhu cầu thì đều có việc làm. Việc làm hợp lý: C và V kết hợp và đều dựa vào tiềm năng của vốn, tư liệu sản xuất, lao động. + Sự không phù hợp giữa C và V: dẫn đến thiếu việc làm và thất nghiệp. Khái niệm 2: Theo điều 13, chương II, Bộ luật lao động của Nước CHXHCNVN ghi rõ: “Mọi hoạt động lao động tạo ra nguồn thu nhập không bị pháp luật cấm đều được thừa nhận là việc làm.” Theo như khái niệm này, việc làm cần thỏa mãn 2 điều kiện, tạo thu nhập, được pháp luật công nhận và nó được biểu hiện dưới các dạng sau: Một là, những công việc mà người lao động nhận được tiền công, tiền lương bằng tiền mặt hoặc bằng hiện vật cho công việc đó. Hai là, làm những công việc mà người lao động thu được lợi nhuận cho bản thân( người lao động có quyền sử dụng, sở hữu tư liệu sản xuất và sức lao động của bản thân để sản xuất ra sản phẩm). Ba là, làm công việc cho hộ gia đình nhưng không được trả thù lao dứới hình thức tiền công, tiền lương cho công việc đó( do chủ gia đình làm chủ sản xuất). Khái niệm 3: Theo tổ chức lao động quốc tế: “việc làm là hoạt động lao động được trả công bằng tiền và bằng hiện vật”. => Từ 3 khái niệm trên thì ta có thể thấy khái niệm 1 là khái niệm chung nhất và đầy đủ nhất. 1.2. Thất nghiệp Thất nghiệp là một hiện tượng kinh tế xã hội tồn tại trong nhiều chế độ xã hội. Thất nghiệp theo đúng nghĩa của từ là mất việc làm hay là sự tách rời sức lao động ra khỏi tư liệu sản xuất. Khái niệm thất nghiệp ngày càng được bổ sung và mở rộng dần trong thời nay, tuy nhiên vẫn còn nhiều cách hiểu khác nhau về thất nghiệp. Có quan niệm cho rằng: thất nghiệp là hiện tượng gồm những người mất thu nhập, do không có khả năng tìm được việc làm, trong khi họ còn trong độ tuổi lao động, có khả năng lao động, muốn làm việc và đã đăng kí ở cơ quan môi giới về lao động nhưng chưa được giải quyết. Một quan niệm khác cho rằng: thất nghiệp là tình trạng trong khi một số người trong lực lượng lao động muốn làm việc, nhưng không thể tìm được việc làm ở mức tiền công đang thịnh hành, còn người thất nghiệp là người trong độ tuổi lao động, có khả năng lao động, trong tuần lễ tham khảo( tức tuần lễ tiến hành điều tra thu thập thông tin) không có việc làm, đang có nhu cầu tìm việc và có đăng ký tìm việc theo quy định. Cùng với khái niệm thất nghiệp, ta còn khái niệm thiếu việc làm. 1.3. Thiếu việc làm (bán thất nghiệp, thất nghiệp trá hình): là những người làm việc ít hơn mức mình mong muốn. Thất nghiệp trá hình là một trong những đặc trưng cơ bản của nền kinh tế nông nghiệp, chậm phát triển. Trong khu vực thành thị, dạng thất nghiệp này tồn tại dưới dạng khác nhau: làm việc với năng suất thấp không góp phần tạo nên thu nhập cho người lao động, cho xã hội mà chỉ tạo ra thu nhập đủ sống ( nhiều khi dưới mức tối thiểu). Dạng thất nghiệp này còn được gọi là thất nghiệp vô hình. Trong khu vực nông thôn, thất nghiệp trá hình chủ yếu tồn tại dưới dạng thiếu việc làm. Nguyên nhân là do giới hạn của đất đai nông nghiệp, do khu vực kinh tế phi nông thôn phát triển chậm. Mức độ thiếu việc làm ở nông thôn càng trầm trọng hơn khi chúng ta xem xét đến tính thời vụ của việc làm, tức là vào thời gian mùa vụ nhu cầu lao động lớn, người nông dân phải làm việc nhiều, không hết việc trong khi đó, ở thời kì nông dân lại không có việc làm, thời gian làm việc ít. Thất nghiệp tồn tại dưới dạng này còn gọi là bán thất nghiệp. 1.4. Một số khái niệm khác Người có việc làm: là những người làm việc trong khoảng thời gian xác định cuộc điều tra kể cả lao động nghề giúp việc gia đình được trả công, hoặc đang tạm thời nghỉ việc do tai nạn, bệnh tật, nghỉ lễ,… Người thất nghiệp: là những người trong khoảng thời gian xác định của cuộc điều tra không có việc làm, đang tích cực làm việc và có nhu cầu làm việc. Người thiếu việc làm: là những người trong khoảng thời gian xác định điều tra có tổng số giờ lao đông nhỏ hơn thời gian quy định. Như vậy, có rất nhiều cách hiểu khác nhau về việc làm và tình trạng thiếu việc làm hay thất nghiệp. Nhưng dù hiểu theo cách nào thì đều thấy đây là vấn đề đáng lao hàng đầu ở mỗi quốc gia, đặc biệt là các nước đang phát triển và kém phát triển. Chúng ta không thể và không có cách nào để hoàn toàn xóa bỏ tình trạng thất nghiệp mà chỉ có thể giảm thất nghiệp bằng cách tạo thêm việc làm cho người lao động. Vậy tạo việc làm là như thế nào? 1.5. Tạo việc làm Tạo việc làm là tạo ra số lượng và chất lượng tư liệu sản xuất, số lượng và chất lượng sức lao động và các điều kiện kinh tế xã hội khác để kết hợp tư liệu sản xuất và sức lao động. Có thể mô hình hóa quá trình tạo việc làm theo phương trình sau: Y=f(c,v,x,…) Trong đó, Y: Số lượng việc làm được tạo ra C: Vốn đầu tư V: Số lao động X: Thị trường tiêu thụ sản phẩm… Trong đó, quan trọng nhất là các yếu tố vốn đầu tư (C) và số lao động (V). Hai yếu tố này hợp thành năng lực sản xuất của doanh nghiệp. 2. Vai trò của tạo việc làm Xu hướng của mọi quốc gia hiện nay là chuyển sang nền kinh tế công nghiệp, vì vậy việc chuyển dịch cơ cấu kinh tế sẽ dẫn đến việc chuyển dịch cơ cấu lao động, một số nước lao động mất việc làm dẫn đến thất nghiệp. Do vậy, việc tạo việc làm chính là một giải pháp quan trọng, có ý nghĩa chiến lược để giảm thất nghiệp góp phần phát triển và ổn định kinh tế xã hội của đất nước. Tạo việc làm đầy đủ cho người lao động không những tạo điều kiện để người lao động tăng thu nhập, nâng cao đời sống mà còn làm giảm các tệ nạn xã hội, làm cho xã hội càng văn minh hơn. Tạo việc làm đầy đủ cho người lao động còn có ý nghĩa hết sức quan trọng đối với người lao động ở chỗ tạo điều kiện cho họ thực hiện quyền và nghĩa vụ của mình, trong đó có quyền được làm việc, nhằm nuôi sống bản thân và gia đình, góp phần xây dựng đất nước. III. tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ 1. Khái niệm hội nhập kinh tế quốc tế là xu thế vận động tất yếu của nền kinh tế trên thế giới trong điều kịên hiện nay, khi quá trình toàn cầu hoá, khu vực hoá và quốc tế hoá đang diễn ra hết sức nhanh chóng dưới sự tác động mạnh mẽ của cuộc cách mạng khoa học và công nghệ. Đối với các nước đang và kém phát triển ( trong đó có Việt Nam ) thì hội nhập kinh tế quốc tế là con đường tốt nhất để rút ngắn tụt hậu so với các nước khác và có điều kiện phát huy tối ưu hơn lợi thế so sánh của mình trong phân công lao động và hiệp tác quốc tế. hội nhập kinh tế quốc tế là một thuật ngữ đã xuất hiên từ lâu, nhưng cho đến nay vẫn còn nhiều cách hiểu khác nhau về hội nhập kinh tế quốc tế . Có ý kiến cho rằng: hội nhập kinh tế quốc tế là sự phản ánh quá trình các thể chế quốc gia tiến hành xây dựng, thương lượng, ký kết và tuân thủ các cam kết song phương, đa phương và toàn cầu ngày càng đa dạng hơn, cao hơn và đồng bộ hơn trong các lĩnh vực đời sống kinh tế quốc gia và quốc tế. Ý kiến khác lại cho rằng: hội nhập kinh tế quốc tế là quá trình loại bỏ dần các hàng dào thương mại quốc tế và di chuyển các nhân tố sản xuất giữa các nước. Mặc dù có những quan niệm khác nhau, nhưng hiện nay khái niệm tương đối phổ biến được nhiều nước chấp nhận về hội nhập như sau: hội nhập kinh tế quốc tế là sự gắn kết khu vực và toàn cầu, trong đó mối quan hệ giữa các nước thành viên có sự ràng buộc theo những quyết định chung của khối. Nói một cách khái quát nhất, hội nhập kinh tế quốc tế là quá trình các quốc gia thực hiện mô hình kinh tế mở, tự nguyện tham gia vào các định chế kinh tế và tài chính quốc tế, thực hiện thuận lợi hoá và tự do hoá thương mại, đầu tư và các hoạt động kinh tế đối ngoài khác. 2. Đặc điểm của hội nhập kinh tế quốc tế Hội nhập kinh tế quốc tế là sự đan xen, gắn bó và phụ thuộc lẫn nhau giữa các nền kinh tế quốc gia và nền kinh tế thế giới. Hội nhập kinh tế quốc tế là qúa trình xoá bỏ từng bước và từng phần các rào cản về thương mại và đầu tư giữa các quốc gia theo hướng tự do hoá kinh tế. Hội nhập kinh tế quốc tế tạo điều kiện thuận lợi mới cho các doanh nghiệp trong sản xuất kinh doanh, mặt khác buộc các doanh nghiệp phải có những đổi mới và hoàn thiện thể chế kinh tế. Hội nhập kinh tế quốc tế chính là tạo dựng các nhân tố mới và điều kiện mới cho sự phát triển của từng quốc gia và cộng đồng quốc tế trên cơ sở trình độ phát triển ngày càng cao và hiện đại của lực lượng sản xuất. Hội nhập kinh tế quốc tế chính là sự khơi thông các dòng chảy nguồn lực trong và ngoài nước, tạo điều kiện mở rộng thị trường, chuyển giao công nghệ và các kinh nghiệm quản lý. 3. Vai trò của hội nhập kinh tế quốc tế Không thể một quốc gia nào trên thế giới tồn tại độc lập, phát triển có hiệu quả mà không có mối quan hệ nào với các quốc gia khác trên thế giới, đặc biệt trong lĩnh vực kinh tế. Bởi vì ngày nay hai phạm trù thực tiễn tồn tại khách quan đó là: quan hệ hàng hoá tiền tệ và sự trao đổi này đã ra khỏi phạm vi của một quốc gia và sự tồn tại của các quốc gia độc lập có chủ quyền. Cho nên quan hệ kinh tế giữa các nước mang tính tất yếu khách quan. Đối với các nước phát triển thì mở rộng quan hệ kinh tế quốc tế ra bên ngoài giúp cho việc bành trường mau lẹ sức mạnh kinh tế của mình, như tìm kiếm thị trường mới để giải quyết tình trạng khủng hoảng thừa về háng hoá, để tìm kiếm nơi đầu tư thuận lợi đem lại lợi nhuận cao, giảm được chi phí sản xuất do sử dụng nhân công và tài nguyên rẻ của các nước chậm phát triển. Đối với các nước đang phát triển: hội nhập kinh tế quốc tế có lợi trong việc tiếp nhận kĩ thuật mới tiên tiến làm cho năng suất lao động tăng, và ở các nước đang phát triển việc thiếu vốn trở nên trầm trọng, nên mở rộng quan hệ ra bên ngoài tạo điều kiện thu hút vốn để thực hiện hiện đại hoá quá trình kinh tế diễn ra ở các nước này. Hơn nữa thị trường trong nước các nước nàh nhỏ và hẹp, không đủ đảm bảo để phát triển công nghiệp với quy mô hiện đại, sản xuất hàng loạt, do đó không tạo được công ăn việc làm, nạn thất nghiệp ngày càng nghiêm trọng. Việc mở rộng quan hệ kinh tế quốc tế với nước ngoài giúp cho việc tập trung phát triển các thế mành của đất nước. Nắm bắt được vấn đề mở rộng quan hệ kinh tế quốc tế có ý nghĩa thực tiễn to lớn đặc biệt đối với đất nước Việt Nam chúng ta, nơi đã trải qua bao cuộc chiến tranh giữ nước hào hùng, nhưng đói nghèo, hiểm hoạ đe doạ. Muốn đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng kinh tế, xích lại trình độ phát triển cao của khu vực và thế giới thì phải thực hiện tốt chủ trương của Đảng và Nhà nước: “đẩy mạnh hoạt động kinh tế đối ngoại, thực hiện đa dạng hoá thị trường, đa dạng hoá mối quan hệ kinh tế”. Vai trò của hội nhập kinh tế quốc tế là nhằm giải quyết 6 vấn đề chủ yếu: Thứ nhất là, đàm phán cắt giảm thuế quan; Thứ hai là, giảm, loại bỏ hàng rào phi thuế quan; Thứ ba là, giảm bớt các trở ngại đối với đầu tư quốc tế; Thứ tư là, điều chỉnh các chính sách thương mại quốc tế; Thứ năm là, giảm bớt các hạn chế đối với dịch vụ; Thứ sáu là, triển khai các hoạt động văn hoá, giáo dục, y tế…có tính chất toàn cầu. 4. XKLĐ - 1 hướng tạo việc làm trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế Lao động và việc làm là vấn đề bức xúc, có tính toàn cầu, là mối quan tâm hàng đầu của nhiều quốc gia trên thế giới. Đối với nước ta, trong điều kiện phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, cùng với đẩy mạnh CNH-HĐH và hội nhập thì vấn đề lao động, việc làm càng trở nên quan trọng, là một trong những chính sách xã hội cơ bản của nhà nước nhằm sử dụng hiệu quả và phát huy tối đa tiềm năng nguồn nhân lực to lớn của đất nước để thể hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ kế hoạch phát triển kinh tế xã hội giai đoạn 2006-2010 do đại hội X của Đảng đề ra. Để giải quyết vấn đề việc làm có nhiều biện pháp việc làm khác nhau, trong đó XKLĐ và chuyên gia là một họat động kinh tế xã hội góp phần tạo việc làm, nâng cao trình độ tay nghề cho người lao động, tăng thu ngoại tệ cho đất nước… Cùng với mục tiêu tạo việc làm trong nước là chính tạo việc làm ngoài nước thông qua con đường XKLĐ được coi là một định hướng quan trọng, lâu dài, góp phần phát triển đất nước trong thời kỳ CNH-HĐH … Và đây cũng là một biện pháp được nhiều nước trên thế giới quan tâm và khai thác tối đa. Chương II: ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng XKLĐ – h­íng gi¶I quyÕt viÖc lµm trong nÒn kinh tÕ quèc tÕ I. tæng quan vÒ t×nh h×nh XKLĐ viÖt nam trong thêi gian qua 1. Giai đoạn 1980-1990 §©y lµ giai ®o¹n ®Çu ViÖt Nam b¾t ®Çu ®­a chuyªn gia vµ lao ®éng ra n­íc ngoµi lµm viÖc, chñ yÕu ®­a sang c¸c n­íc th«ng qua viÖc nhµ n­íc ký kÕt c¸c HiÖp ®Þnh lao ®éng vµ trùc tiÕp thùc hiÖn, chñ yÕu lµ c¸c n­íc x· héi chñ nghÜa §«ng ¢u, gåm Liªn X« (cò), Céng hoµ d©n chñ §øc (cò), TiÖp Kh¾c (cò) vµ Bungari. Mét bé phËn lao ®éng víi sè l­îng kh«ng nhá ®­îc ®­a ®i lµm viÖc ë Iraq, Libya vµ ®­a chuyªn gia trong c¸c lÜnh vùc y tÕ, gi¸o dôc vµ n«ng nghiÖp sang lµm viÖc ë mét sè n­íc ch©u Phi. Trong 10 n¨m (1980 – 1990) ViÖt Nam ®· ®­a ®­îc 244.186 lao ®éng, 7.200 l­ît chuyªn gia ®i lµm viÖc vµ 23.713 thùc tËp sinh võa häc võa lµm ë n­íc ngoµi. Ng©n s¸ch Nhµ n­íc thu ®­îc kho¶ng 800 tû ®ång (theo tû gi¸ róp/®ång ViÖt Nam n¨m 1990), h¬n 300 triÖu USD; §ång thêi, ng­êi lao ®éng vµ chuyªn gia ®· ®­a vÒ n­íc mét l­îng hµng ho¸ thiÕt yÕu víi trÞ gi¸ hµng ngh×n tû ®ång. 2. Thời kỳ 1991 đến nay 2.1. Giai đoạn 1991 - 2000 Vµo cuèi nh÷ng n¨m 1980 vµ ®Çu nh÷ng n¨m 1990, t¹i c¸c n­íc x· héi chñ nghÜa §«ng ¢u, Ch©u Phi, Iraq cã tiÕp nhËn lao ®éng ViÖt Nam ®Òu x¶y ra nh÷ng biÕn ®éng chÝnh trÞ vµ kinh tÕ. V× vËy, phÇn lín c¸c n­íc nµy kh«ng cßn nhu cÇu tiÕp nhËn lao ®éng vµ chuyªn gia ViÖt Nam. Tr­íc t×nh h×nh ®ã ®Æt ra yªu cÇu bøc xóc lµ ph¶i ®æi míi c¬ chÕ xuÊt khÈu lao ®éng vµ chuyªn gia cho phï hîp víi t×nh h×nh trong n­íc vµ quèc tÕ. Ngµy 9 th¸ng 11 n¨m 1991, ChÝnh Phñ ®· ban hµnh NghÞ ®Þnh 370/H§BT vÒ ®­a ng­êi lao ®éng ViÖt Nam ®i lµm viÖc cã thêi h¹n ë n­íc ngoµi. Theo NghÞ ®Þnh nµy, C¸c tæ chøc kinh tÕ ®­îc thµnh lËp vµ ®­îc Bé Lao ®éng - Th­¬ng binh vµ X· héi cÊp giÊy phÐp ho¹t ®éng cung øng lao ®éng vµ chuyªn gia cho n­íc ngoµi. ViÖc xuÊt khÈu lao ®éng vµ chuyªn gia ®­îc thùc hiÖn th«ng qua c¸c hîp ®ång do c¸c tæ chøc kinh tÕ ®ã ký víi bªn n­íc ngoµi. Cho ®Õn th¸ng 8 n¨m 1998, n­íc ta ®· cã 55 tæ chøc kinh tÕ lµ doanh nghiÖp nhµ n­íc cã giÊy phÐp ®ang ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng vµ chuyªn gia. Trong giai ®o¹n tõ 1996 ®Õn 1999, sè l­îng c¸c doanh nghiÖp ®­îc cÊp giÊy phÐp kinh doanh dÞch vô xuÊt khÈu lao ®éng theo NghÞ ®Þnh 07/CP lµ 77 doanh nghiÖp trong ®ã cã 53 doanh nghiÖp thuéc Bé, ngµnh vµ 24 doanh nghiÖp ®Þa ph­¬ng. Nhê ®æi míi c¬ chÕ ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng vµ sù gia t¨ng sè l­îng c¸c doanh nghiÖp tham gia vµo dÞch vô xuÊt khÈu lao ®éng lµm cho sè l­îng lao ®éng vµ chuyªn gia cña ViÖt Nam ®i lµm viÖc cã thêi h¹n ë n­íc ngoµi gia t¨ng nhanh chãng. N¨m 1991 lµ 1.022 ng­êi, ®Õn n¨m 2000 t¨ng lªn 31.500 ng­êi, n¨m 2003 lµ 75.000 ng­êi. Trong giai ®o¹n nµy, n­íc ta ®· ®­a 320.699 lao ®éng ®i lµm viÖc ë n­íc ngoµi. Víi møc l­¬ng b×nh qu©n (kÓ c¶ lµm thªm giê) cña ng­êi lao ®éng ë n­íc ngoµi kho¶ng 400 USD/th¸ng, ­íc tÝnh tõ n¨m 1996 ®Õn nay, sè lao ®éng vµ chuyªn gia ®i lµm viÖc ë n­íc ngoµi theo c¬ chÕ míi ®· chuyÓn vÒ n­íc kho¶ng 500 triÖu USD mçi n¨m. 2.2. Giai đoạn 2000 - 2005 Trong nh÷ng n¨m gần ®©y XKL§ ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu to lín, thÞ tr­êng ngµy cµng më réng (hiÖn kho¶ng 40 thÞ tr­êng), sè lao ®éng ®­a ®i hµng n¨m cã xu h­íng t¨ng lªn, ngµnh nghÒ lµm viÖc ®a d¹ng. (Xem BiÓu 1) BiÓu 1: Tèng sè lao ®éng ®­a ®i theo quèc gia, vïng l·nh thæ giai ®o¹n 2000 - 2004 Sè l­îng C¬ cÊu (%) Tæng sè 256237 100,00 §µi Loan 95285 31,19 Hµn Quèc 21531 8,40 NhËt B¶n 11956 4,67 Malaysia 73021 28,50 N­íc kh¸c 54444 21,24 XuÊt khÈu lao ®éng gãp phÇn ®¸ng kÓ vµo gi¶i quyÕt viÖc lµm, xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. Tû lÖ lao ®éng XKL§ trong tæn sè lao ®éng ®­îc gi¶i quyÕt viÖc lµm giai ®o¹n 2001 – 2005 kho¶ng 3,42%. B×nh qu©n hµng n¨m trªn 1 tû USD ®­îc chuyÓn vÒ n­íc, gãp phÇn ®¸ng kÓ vµo c«ng cuéc xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. §· cã nhiÒu doanh nghiÖp XKL§ cña n­íc ta ®Çu t­ thµnh lËp tr­êng d¹y nghÒ XKL§ nh»m ®¸p øng nhu cÇu vÒ lao ®éng kü thuËt cña c¸c ®èi t¸c ë c¸c thÞ tr­êng c¬ b¶n: NhËt B¶n, §µi Loan, Hµn Quèc vµ mét sè thÞ tr­êng kh¸c. Tû lÖ lao ®éng cã tay nghÒ tr­íc khi ®­a ®i xuÊt khÈu lao ®éng cã xu h­íng gi¶m xuèng tõ n¨m 2000 ®Õn 2003, n¨m 2004 cã xu h­íng t¨ng lªn tõ 34,62% n¨m 2003, n¨m 2004 tû lÖ nµy lµ 45,15% vµ chung c¶ 5 n¨m tû lÖ nµy lµ 43,34%. Tû lÖ lao ®éng cã nghÒ tr­íc khi ®i XKL§ còng cã sù kh¸c nhau ®¸ng kÓ gi÷a c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp. Trong tæng sè lao ®éng ®­a ®i, tû lÖ lao ®éng cã nghÒ ®i qua c¸c doanh nghiÖp XKL§ Nhµ n­íc lµ 43,69%, cao h¬n rÊt nhiÒu so víi c¸c doanh nghiÖp XKL§ ngoµi nhµ n­íc (13,72%). 2.3. Từ 2006 đến nay Năm qua trong bối cảnh cạnh tranh giữa các nước XKLĐ trên thị trường quốc tế diễn ra ngày càng gay gắt, nhưng họat động XKLĐ vẫn thu được nhiều thành tựu quan trọng. Cả nước đã đưa được 78.885 lao động đi làm việc ở nước ngoài, bằng 105% so với chỉ tiêu kế hoạch đề ra gấp 2.5 lần trong 5 năm năm trước đó, trong đó Malaisia là 37.950 người, Đài Loan 14.120 người, Hàn Quốc 10500 người, Nhật Bản gần 5400 người. Cho đến thời diểm này đã có khoảng 400 nghìn lao động dang làm việc ở hơn 40 nước trong khu vực và trên thế giới, hàng năm thu nhập xấp xỉ 1.6 tỷ USD. Dẫn đầu về số lượng là thị trường Malaisia với trên 100 nghìn lao động, có thu nhập bình quân khoảng 2-3 triệu đồng / tháng, một số nghề thu nhập từ 5-7 triệu /tháng; Đài Loan có trên 90 nghìn lao động có thu nhập lên tới 300-500USD/ tháng; Hàn Quốc có trên 30 nghìn lao động, thu nhập bình quân khoảng 900-1000 USD/tháng. Tỷ lệ lao động qua đào tạo tăng lên so với những năm trước, đạt 20% so với 13.4% năm 2001. Quản lý lao động ngoài nước cho biết trong 8 tháng đầu năm 2007 cả nước đã đưa được 55.501 lao động đi làm việc ở nước ngoài, đạt 69% kế hoạch năm và vượt 11% so với cùng kỳ năm 2006. Hai thị trường Malaysia và Đài Loan có số lượng lao động đi đông nhất, với 33.351 người, chiếm 60,09% tổng số lao động đưa đi. Theo đánh giá của cục, hoạt động đưa lao động đi làm việc ở nước ngoài đang có nhiều chuyển biến tích cực. Đáng chú ý nhất là đến nay, có khoảng hơn 40 doanh nghiệp được thẩm định hợp đồng tuyển chọn đưa lao động sang các thị trường mới, thu nhập cao như: Latvia, Ba Lan, Romania, Úc, Mỹ, Canada, Brunei, Macau, Singapore, Jordan... với số lượng đưa đi khoảng 500 người. Cũng theo đánh giá của Cục Quản lý lao động ngoài nước (Dafel), đáng chú ý nhất ở lĩnh vực này là nhiều doanh nghiệp (DN) tích cực chuyển hướng khai thác thị trường mới, thị trường thu nhập cao, tạo nhiều cơ hội cho người lao động (NLĐ) lựa chọn. C ác th ị tr ư ờng đang thu hút sự quan tâm đặc biệt của những người có nhu cầu đi xuất khẩu lao động nh ư Hàn Quốc, Nhật, Mỹ, và gần đây là Ma Cao, Síp và Cộng hòa Séc, trong đó thu hút sự quan tâm lớn nhất của người lao động là Mỹ. Năm 2007 được coi là năm điểm nhấn cho công tác đào tạo nhân lực xuất khẩu lao động, kể cả về tay nghề lẫn ý thức kỷ luật. Dự kiến quy mô dạy nghề sẽ là 21%. 4. XKLĐ - một hướng tạo việc làm cho người lao động Tû träng viÖc lµm do XKLĐ t¹o ra còng t¨ng ®Òu ®Æn qua c¸c n¨m so víi t¹o việc làm trong n­íc, tõ 2.8% n¨m 2001 lªn 4.78% n¨m 2006. §iÒu nµy cho thÊy XKLĐ ®ang dÇn trë thµnh mét kªnh gi¶i quyÕt việc làm cho ng­êi lao động cã ý nghÜa quan träng. Trong giai ®o¹n 2001 - 2005, b»ng c¸c gi¶i ph¸p ®ét ph¸ vÒ c¬ chÕ, chÝnh s¸ch, ph¸p luËt h­íng vµo gi¶i phãng vµ ph¸t huy tèi ®a tiÒm n¨ng nguån nh©n lùc, khuyÕn khÝch mäi thµnh phÇn kinh tÕ, mäi c«ng d©n, mäi nhµ ®Çu t­ më mang ngµnh nghÒ, t¹o nhiÒu viÖc lµm nªn tõ n¨m 2001 ®Õn n¨m 2005 ®· t¹o viÖc lµm cho 7,5 triÖu ng­êi, b×nh qu©n 1,5 triÖu ng­êi/n¨m. Trong ®ã, t¹o viÖc lµm míi th«ng qua Ch­¬ng tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi chiÕm 74,4%, th«ng qua ch­¬ng tr×nh môc tiªu hç trî viÖc lµm vµ XKL§ chiÕm 25,6%. Theo dù b¸o, ®Õn n¨m 2010, d©n sè n­íc ta sÏ cã kho¶ng 88,3 triÖu ng­êi, víi 49 triÖu lao ®éng, b×nh qu©n mçi n¨m cã trªn 1 triÖu ng­êi b­íc vµo tuæi lao ®éng, céng víi sè lao ®éng tr­íc ®ã ch­a t×m ®­îc viÖc lµm chuyÓn sang vµ sè lao ®éng d«i d­ do s¾p xÕp l¹i doanh nghiÖp Nhµ n­íc… dÉn ®Õn tæng nhu cÇu vÒ chç lµm viÖc míi 8 triÖu, trong khi ®ã viÖc lµm ®­îc kho¶ng 6 triÖu ng­êi nªn søc Ðp vÒ viÖc lµm cßn lín. Do ®ã, c¶ n­íc ph¶i xem Ch­¬ng tr×nh môc tiªu Quèc gia vÒ ViÖc lµm vµ XKL§ lµ nh÷ng gi¶i ph¸p quan träng gãp phÇn t¹o viÖc lµm thªm cho 2 triÖu lao ®éng. II. ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng XKLĐ trong thêi gian qua 1. Về mặt đạt được Thứ nhất, C¸c doanh nghiệp ho¹t ®éng trong lÜnh vùc xuÊt khÈu lao ®éng ®· vµ ®ang tõng b­íc ®æi míi ph­¬ng thøc ho¹t ®éng, ph¸t triÓn nhiÒu h×nh thøc dÞch vô tiÕn bé, ®Çu t­ cã träng ®iÓm vµ n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh. Lao ®éng vµ chuyªn gia ®ang lµm viÖc ë n­íc ngoµi víi nhiÒu ngµnh nghÒ ®a d¹ng nh­ x©y dùng, c¬ khÝ, ®iÖn tö, dÖt may, chÕ biÕn thuû s¶n, dÞch vô, vËn t¶i biÓn, ®¸nh b¾t chÕ biÕn h¶i s¶n; chuyªn gia y tÕ, gi¸o dôc, n«ng nghiÖp, tin häc… NÕu nh­ ë nh÷ng n¨m t¸m m­¬i, §¶ng vµ Nhµ n­íc ta ®­a ®­îc 28 v¹n lao ®éng hîp t¸c víi c¸c n­íc XHCN vµ 7,2 ngh×n chuyªn gia ®Õn c¸c n­íc Ch©u Phi lµm viÖc víi môc tiªu më réng hîp t¸c lao ®éng víi n­íc ngoµi, kÕt hîp víi ®µo t¹o nghÒ vµ n©ng cao tr×nh ®é cho chuyªn gia, th× ®Õn nh÷ng n¨m 90, víi c¸c h×nh thøc: hîp t¸c lao ®éng ®· ®­a ®­îc 95 ngh×n lao ®éng ®i lµm viÖc chñ yÕu lµ §«ng B¾c ¸ (Hµn Quèc, NhËt B¶n) vµ Trung §«ng. §Æc biÖt giai ®o¹n 2001-2005, XKL§ ®· cã b­íc ph¸t triÓn v­ît bËc, ®· ®­a kho¶ng 295 ngh×n lao ®éng vµ chuyªn gia ®i lµm viÖc, gÊp h¬n 3 lÇn giai ®o¹n 1996-2000 (2001: 36.108 ng­êi; 2002: 46.122 ng­êi; 2003: 75.000 ng­êi; 2004: 67.000 ng­êi; 2005: 70.000 ng­êi) vµ ®Õn n¨m 2006: 75.000 ng­êi. Thứ hai, DÞch vô xuÊt khÈu lao ®éng cña c¸c doanh nghiÖp gãp phÇn lµm cho hµng v¹n ng­êi cã viÖc lµm víi thu nhËp cao; gi¶m ®­îc kho¶n ®Çu t­ kh¸ lín cho ®µo t¹o nghÒ vµ gi¶i quyÕt viÖc lµm trong n­íc, ng­êi lao ®éng ®­îc n©ng cao tay nghÒ, tiÕp thu ®­îc c«ng nghÖ s¶n suÊt míi vµ ph­¬ng ph¸p qu¶n lý tiªn tiÕn, ®­îc rÌn luyÖn t¸c phong vµ kû luËt lao ®éng c«ng nghiÖp. Thứ ba, thÞ tr­êng xuÊt khÈu lao ®éng cña n­íc ta tõng b­íc æn ®Þnh vµ më réng, sè thÞ tr­êng nhËn lao ®éng ViÖt Nam ngµy cµng t¨ng lªn từ chỗ chỉ cã 15 nước vào năm 1995, đến nay lao động Việt Nam đã có mặt trên 40 nước. ViÖc chØ ®¹o khai th¸c, cñng cè vµ më réng thÞ tr­êng ®· ®­îc ®Þnh h­íng: tËp trung khai th¸c, cñng cè c¸c thÞ tr­êng träng ®iÓm, tõng b­íc tiÕp cËn, thÝ ®iÓm ®Ó më réng sang c¸c khu vùn Thứ tư, c¸c hîp ®ång ký kÕt gi÷a c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam víi ®èi t¸c n­íc ngoµi ®Òu phï hîp víi luËt ph¸p n­íc ta vµ luËt ph¸p n­íc sö dông lao ®éng, phï hîp víi mÆt b»ng thÞ tr­êng vµ ®¶m b¶o ®­îc quyÒn lîi cña nhµ n­íc, doanh nghiÖp vµ ng­êi lao động. Tỷ lệ lao động được đào tạo, giáo dục những kiến thức cần thiết ,bổ túc tay nghề trước khi đi làm việc nước ngoài tăng dần qua các năm. Thứ năm, tỷ lệ lao động qua đào tạo, giáo dục những kiến thức cần thiết, bổ túc tay nghề trước khi đi làm việc nước ngoài tăng dần qua các năm. (2003: 35%, 2004: 50% động). từ năm 2001 đến năm 2006, đã có trên 6,6 triệu lao động được qua đào tạo nghề, tăng bình quân khoảng 6,5%/năm. Quy mô dạy nghề trong những năm qua tăng nhanh cũng đã góp phần nâng tỷ lệ lao động qua đào tạo nghề từ 13,4% năm 2000 lên gần 20% năm 2006. Thứ sáu, XKLĐ đã tạo việc làm cho hàng vạn người lao động với thu nhập cao, đồng thời nâng cao chất lượng lao động Từ 2001 đến 2005, đã tạo việc làm cho 7.5 triệu người , bình quân 1.5 triệu người /năm, trong đó XKLĐ chiếm 25.6 %, thu nhập chuyển về nước 1.5 tỷ USD /năm Hiện nay, lao động Việt Nam đang làm việc ở các nước như: Malaysia trên 100 nghìn ngựời, thu nhập bình quân 2-3 triệu USD /tháng, một số nghề lên tới 5-7 triệu đồng /tháng; Đài Loan có trên 90 nghìn lao động có thu nhập khoảng 300-500 USD/tháng; Hàn Quốc có trên 30 nghìn lao động ,thu nhập bình quân 900-1000USD /tháng; Nhật tiếp nhận theo hình thức tu nghiệp sinh, với khoảng 19 nghìn tu nghiệp sinh có thu nhập cao hơn các thị trường khác. Khu vực Trung Đông, vài nănm gần đây đã mở thị trường các nước khu vực vùng Vịnh: Ả rập thống nhất, Cata, Ả rập Xê-út…đây là khu vực thị trựờng đang phát triển mạnh, có thể lên đến hàng chục nghìn từ năm 2007 trở đi . Thứ bảy, C«ng t¸c qu¶n lý lao ®éng còng ®­îc t¨ng c­êng. ë trong n­íc, Côc Qu¶n lý lao ®éng ngoµi n­íc ®· chØ ®¹o vµ h­íng dÉn c¸c doanh nghiÖp XKL§ thùc hiÖn tèt c«ng t¸c tuyÓn chän, ®µo t¹o, gi¸o dôc ®Þnh h­íng. §ång thêi, phèi hîp víi c¸c c¬ quan ®¹i diÖn ViÖt Nam, c¸c Ban qu¶n lý lao ®éng, c¸c doanh nghiÖp vµ c¸c c¬ quan liªn quan ®Ó gi¶i quyÕt c¸c vô viÖc, tranh chÊp ph¸t sinh ®èi víi lao ®éng nh­ ®×nh c«ng, thiÕu viÖc lµm, ®iÒu kiÖn sinh ho¹t kh«ng ®¶m b¶o, lao ®éng bÞ tai n¹n… Víi m« h×nh liªn kÕt trong XKL§ c¸c tØnh, thµnh phè còng ®· ban hµnh nhiÒu chÝnh s¸ch cô thÓ hç trî, t¹o ®iÒu kiÖn cho ng­êi lao ®éng tham gia XKL§ (hç trî ®µo t¹o ngo¹i ng÷, gi¸o dôc ®Þnh h­íng, cho vay vèn…) phèi hîp víi c¸c doanh nghiÖp trong chuÈn bÞ nguån vµ ®µo t¹o lao ®éng. Thứ tám, C«ng t¸c th«ng tin tuyªn truyÒn ho¹t ®éng XKL§ ®· gãp phÇn tÝch cùc ®Ó c¸c cÊp, c¸c ngµnh vµ ng­êi d©n nhËn thøc ®óng vÒ c¸c chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch cña §¶ng, ph¸p luËt cña Nhµ n­íc vÒ XKL§ vµ chuyªn gia. ViÖc Nhµ n­íc cïng c¸c doanh nghiÖp cung cÊp s¸ch, b¸o, th«ng tin, ®Üa nh¹c cho ng­êi lao ®éng vµ ch­¬ng tr×nh ph¸t thanh tiÕng ViÖt ë mét sè thÞ tr­êng träng ®iÓm lµm cho ®êi sèng v¨n ho¸, tinh thÇn cña ng­êi ViÖt Nam lµm viÖc ë n­íc ngoµi cµng t¨ng thªm phong phó. 2. Những tồn tại 2.1. Tồn tại 2.1.1. Kết quả đạt được chưa tương xứng với tiềm năng, số lao động đưa đi mặc dù có tăng qua các thời kỳ nhưng còn thấp, chủ yếu tập trung ở các nước châu Á: Số lao động xuất khẩu hàng năm bình quân chỉ chiếm 0.09% lực lượng lao động, trong khi ở Philippin là 22.3% XKLĐ của Việt Nam chủ yếu chỉ quanh quẩn với 4 thị trường Đài Loan, Malaysia, Hàn Quốc và Nhật Bản, trong khi tỷ lệ lao động sang các thị trường mới chưa chiếm tới 5%, các thị trường có nhiều tiềm năng lớn như Tây Âu, Bắc Mỹ, Nam Mỹ chưa tiếp cận được hoặc mới ký được các hợp đồng nhỏ lẻ. Từ chỗ chỉ có 15 nước vào năm 1995 với 10.050 người đến nay lao động Việt Nam đã có mặt trên 40 nước và vùng lãnh thổ với hơn 30 nhóm ngành nghề các loại. 2.1.2. Chất lượng lao động đưa đi xuất khẩu còn thấp so với yêu cầu của thị trường Cơ cấu lao động xuất khẩu chủ yếu vẫn là lao động giản đơn hoặc có tay nghề thấp, ngoại ngữ kém, chưa đáp ứng được yêu cầu của thị trường lại phải cạnh tranh với một số nước có nguồn lao động tương tự trong khu vực như Indonexia, Thái Lan, Phippin…nên tiền lương và thu nhập thấp. Một số loại lao động kỹ thuật nước ngoài có nhu cầu nhưng ta chưa có đủ điều kiện đáp ứng. Giai đoạn 1998-2005, cả nước đưa được 360.959 lao động đi xuất khẩu, trong đó có 61.300 người có nghề chuyên môn, chiếm 27.5%. Điều đáng nói nếu như năm 1998 tuy số lao động đưa đi là 12240 , trong đó lao động có nghề chiếm 39.3%, trong khi 2003 tỷ lệ này giảm xuống còn 16,17% ,riêng những năm gần đây 2004, 2005 và 2006 là 20% Tác phong công nghiệp, ý thức, kỷ luật lao động của ngựời lao động đưa đi còn kém, tỷ lệ vi phạm hợp đồng và luật pháp nước sở tại cao, tuy vậy lại chưa có giải pháp hữu hiệu để giải quyết nên ở một số thị trường truyền thống tỷ lệ bỏ trốn cao như Hàn Quốc, Nhật, Đài Loan khoảng 10-15% làm ảnh hưởng đến uy tín lao động Việt Nam nói chung. Điếu này càng làm giảm khả năng cạnh tranh của lao động nước ta trên trường quốc tế. Nguyên nhân của vấn đề này là do: 2.2.3. Năng lực XKLĐ của các doanh nghiệp còn thấp Trong tổng số 145 doanh nghiệp, chỉ có 15 doanh nghiệp đưa được trên 1000 lao động mỗi năm. Nhiều doanh nghiệp chưa có đội ngũ cán bộ chuyên môn, hoạt động thiếu chuyên nghiệp, thiếu hiệu quả. Tổ chức tuyển chọn và đưa lao động đi làm việc ở nước ngoài còn thiếu công khai, minh bạch, thủ tục hành chính còn rừơm rà, phức tạp, gay phiền hà và tốn kém thời gian, tiền bạc của người lao động. 2.2.4. Việc quản lý, phối hợp giữa các ngành, chức năng và địa phương trong tuyển dụng lao động tuy đã có nề nếp, nhưng các hoạt động tiêu cực như lừa đảo, người lao động vãn còn tồn tại, gây thiệt hại và làm giảm lòng tin người lao động. 2.2.5. Công tác quản lý ở nước ngoài còn nhiều bất cập, yếu kém Các Bộ, ngành, địa phương chưa thực sự quàn lý, chỉ đạo các doanh nghiệp trực thuộc làm XKLĐ, còn có hiện tượng cạnh tranh không lành mạnh. Công tác quản lý, bảo vệ quyền và lợi ích của người lao động ở nước ngoài của các doanh nghiệp còn yếu. Việc tổ chức quản lý trong nước còn lỏng lẻo, thiếu sự phối hợp thanh, kiểm tra, kiểm soát giữa các cơ quan chức năng; chưa kịp thời rút ra những kinh nghiệm và những hạn chế của chính sách và pháp luật về XKLĐ để điều chỉnh cho phù hợp với tình hình thực tế. 2.2.5. Vai trò của XKLĐ đối vói xoá đói giảm nghèo còn mờ nhạt. Những người lao động nghèo, lao động vùng sâu, vùng xa ít được tiếp cận với các chính sách về XKLĐ như chính sách đào tạo, giáo dục định hướng, chính sách hỗ trợ vốn để đi XKLĐ. Số lao động đi làm việc ở nước ngoài là người dân tộc thiểu số còn ít hoặc không đáng kể. XKLĐ chỉ phát triển mạnh và có hiệu quả rõ rệt tài các tỉnh đổng bắng sông Hồng và Bắc Trung Bộ, các tỉnh Tây Bắc, đồng bằng sông Cửu Long và thất nghiệp cao như Quảng Nam, Bình Định, Bến Tre nhưng số lượng lao động đi làm việc ở nước ngoài không đáng kể. 2.2. Nguyên nhân tồn tại và hạn chế 2.2.1. Nhận thức về công tác XKLĐ còn nhiều hạn chế và quan điểm thiếu đồng nhất. Công tác XKLĐ của ta mới nhằm mục tiêu giải quyết việc làm mới chỉ chạy theo số lượng lao động đưa đi, không quan tâm đến chất lượng lao động xuất khẩu, việc tuyển chọn và đào tạo giáo dục định hướng và ngoài ngữ làm qua loa đã gây hậu quả to lớn. Nhận thức của ngựời lao động chưa đúng. Một bộ phận người lao động quan niệm coi XKLĐ là dễ kiếm tiền nên khi không đạt được mong muốn thì tỏ ta vô kỷ luật, bỏ hợp đồng đi làm việc nơi khác. Các lao động, tổ chức XKLĐ thì coi đây là phương tiện để kiếm tiền thật nhanh bằng mọi giá. Hậu quả của những tư tưởng này là tệ nạn lừa đảo người lao động đi làm việc ở các nước có thu nhập cao như Hàn Quốc, Nhật Bản, Đài Loan… Các doanh nghiệp hoạt động XKLĐ chỉ nhằm mục tiêu lợi nhuận của bản thân, các chi phí XKLĐ như phí môi giới, phí đi lại và các chi phí khác có liên quan khác trút hết lên đầu người lao động. 2.2.2. Quản lý nhà nước về XKLĐ còn hạn chế XKLĐ là một lĩnh vực kinh tế đối với ngoại đặc thù, ta chưa có nhiều kinh nghiệm, phải cạnh tranh với nhiều nước trong khu vực vốn có kinh nghiệm và có các thị trường tiếp nhận lao động truyền thống, xu hướng và chính sách tiếp nhận lao động của các nước có sự thay đổi nhanh chóng trong khi chính sách của Nhà nước và hoạt động nghiệp vụ của các doanh nghiệp XKLĐ chưa theo kịp. Sự phối hợp giữa các cơ quan chức năng, các doanh nghiệp không thống nhất dẫn đến chậm trễ trong việc giải quyết các tranh chấp nảy sinh trong quan hệ lao động và dân sự ở nước ngoài. 2.2.3. Đầu tư các nguồn lực cho XKLĐ chưa tương xứng với yêu cầu Chính sách và cơ chế đầu tư các nguồn lực, nhất là nguồn lực tài chính cho nghiên cứu và khai thác thị trường, cho đào tạo cán bộ quản lý và cán bộ quản trị XKLĐ, cho đào tạo lao động xuất khẩu chưa tương xứng với mục tiêu, nhiệm vụ XKLĐ. 2.2.4. Công tác tuyên truyền, phổ biến các chính sách, pháp luật về XKLĐ chưa thực hiện sâu rộng và hiệu quả Công tác thông tin, tuyên truyền còn ít tập trung vào việc xây dựng nhận thức xã hội, ý thức chuẩn bị các điều kiện cần và đủ của người lao động để tham gia XKLĐ, có trường hợp đưa tin chưa chính xác, thiếu khách quan, một chiều dẫn đến tình trạng người lao động không có thông tin đầy đủ, đáng tin cậy nên nhiều người không tránh khỏi bị lừa. 2.2.4. Doanh nghiệp XKLĐ nhiều nhưng không mạnh, thiếu sự đồng thuận và cạnh tranh không lành mạnh để giành giật đối tác nước ngoài cũng như nguồn lao động trong nước Để giành giật đối tác nước ngoài, doanh nghiệp XKLĐ hạ thấp tiền lương, phúc lợi và các điều kiện khác của người lao động khi ký kết hợp đồng với phía nước ngoài; để giành giật nguồn lao động trong nước, các doanh nghiệp tìm mọi cách quảng cáo không đúng sự thật và hối lộ chính quyền cơ sở để tạo các vùng độc quyền tuyển lao động gây thiệt hại cho người lao động 2.2.5. Vai trò lãnh đạo của các cấp uỷ đảng còn hạn chế, sức cạnh mạnh của các tổ chức quần chúng chưa được phát huy đúng mức Ở nhiều địa phương, nhất là ở cơ cở, cấp uỷ đảng và các đoàn thể chưa thấy hết hiệu quả kinh tế - xã hội của XKLĐ là “ích nước lợi nhà” nên chưa tham gia vào việc tuyên truyền, vận động, tổ chức người lao động và gia đình họ thực hiện chính sách, pháp luật vể XKLĐ. Và do đó, XKLĐ chưa trở thành mốt chương trình kinh tế - xã hội của địa phương, một phong trào quần chúng rộng rãi có khả năng phát huy mọi nguồn lực cho XKLĐ. Chương III: ph­¬ng h­íng biÖn ph¸p ®Ó thóc ®Èy XKLĐ cã hiÖu qu¶ nh»m t¹o viÖc lµm trong qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ I. chñ tr­¬ng Qua tình hình XKLĐ và chuyên gia trong thời gian qua cho thấy kết quả đạt được vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu, còn những tồn tại và khuyết điểm. Do chưa nhận thức thống nhất về tầm quan trọng của xuất khẩu lao động và chuyên gia trong các mục tiêu và biện pháp giải quyết việc làm nên các ngành, các cấp từ Trung ương đến địa phương còn thiếu sự phối hợp đồng bộ trong việc đầu tư mở rộng thị trường, đào tạo nguồn lao động xuất khẩu, cụ thể hoá chủ trương chính sách và chỉ đạo để đẩy mạnh xuất khẩu lao động và chuyên gia. Thứ nhất: Cùng với giải quyết việc làm trong nước là chính thì xuất khẩu lao động và chuyên gia là một chiến lược quan trọng, lâu dài, góp phần xây dựng đội ngũ lao động cho công cuộc xây dựng đất nước trong thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá; là một bộ phận của hợp tác quốc tế, góp phần củng cố quan hệ hữu nghị, hợp tác lâu dài với các nước. Thứ hai: Xuất khẩu lao động và chuyên gia phải được mở rộng và đa dạng hoá hình thức, thị trường xuất khẩu lao động, phù hợp với cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước, đáp ứng nhu cầu của nước ngoài về số lượng, trình độ và ngành nghề. Xuất khẩu lao động và chuyên gia một mặt phải đảm bảo sức cạnh tranh trên cơ sở tăng cường đào tạo lực lượng lao động kỹ thuật và chuyên gia, nâng dần tỷ trọng lao động xuất khẩu có chất lượng cao trong tổng số lao động xuất khẩu và nâng cao trình độ quản lý của các đơn vị xuất khẩu lao động; mặt khác phải chăm lo và bảo vệ quyền lợi chính đáng của người lao động đi làm việc ở nước ngoài theo pháp luật của nước ta và nước mà người lao động sống và làm việc. Thứ ba: Phát triển và khuyến khích đào tạo nghề gắn với nhu cầu của thị trường lao động, đào tạo ngoại ngữ, giáo dục ý thức pháp luật, làm rõ quyền lợi, nghĩa vụ của doanh nghiệp và người lao động về thực hiện hợp đồng, tôn trọng phong tục tập quán, văn hoá, hoà nhập thị trường lao động quốc tế. II. môc tiªu Quá trình hội nhập mở rộng hợp tác kinh tế quốc tế sẽ tạo điều kiện đa dạng hoá thị trường, loại hình lao động, phương thức XKLĐ và quan hệ với các doanh nghiệp đối tác. Đồng thời thị trường lao động trên thế giới và khu vực vẫn có khả năng thu hút lao động với số lượng lớn, đối với cả lao động có trình độ cao, có chuyên môn tay nghề và lao động bán lành nghề trong các ngành nông nghiệp và dịch vụ, công nghiệp, xây dựng, y tế… Với những lợi thế trên, Bộ LĐTB-XH đặt ra mục tiêu đến năm 2010, hàng năm đưa 100.000 lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài, ưu tiên đối với thanh niên có nghề, lao động ở vùng chuyển đổi, mục đích sử dụng đất, bộ đội xuất ngũ, vùng dư thừa lao động…Phấn đấu luôn có khoảng 400.000- 500.000 lao động và chuyên gia làm việc thường xuyên ở nước ngoài. Đồng thời phải có chiến lược nâng cao chất lượng lao động đưa đi, cụ thể: mục tiêu phải xây dựng được khoảng 120 trường cao đẳng nghề; 300 trường trung cấp nghề; trong đó tập trung xây dựng 3 trường đạt trình độ tiên tiến của khu vực và thế giới. Các con số này đến năm 2020 sẽ là 300 trường cao đẳng nghề, trong đó có 30 trường đạt trình độ tiên tiến của khu vực và thế giới nhằm nâng tỷ lệ lao động xuất khẩu có nghề lên mức tối thiểu 75% trong tổng số lao động đưa đi hàng năm, trong đó lao động có trình độ từ trung cấp nghề trở lên chiếm 40%. Đến năm 2015, chủ yếu XKLĐ có nghề, lao động có trình độ chuyên môn kỹ thuật và chuyên gia; 100% lao động xuất khẩu được đào tạo ngoại ngữ, giáo dục định hướng. III. ®Þnh h­íng Thứ nhất, về thị trường: Ổn định và mở rộng thị trường truyền thống như Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài loan, Malysia. Phát triển thị trường khu vực vùng vịnh, gồm các Tiểu Vương quốc Ả - rập thống nhất, Cata, Ả - rập Xê - út. Xúc tiến đưa lao động sang các thị trường mới như Úc, Canađa và Hoa Kỳ… Thứ hai, về ngành nghề: Đa dạng hoá ngành nghề nhất là các ngành nghề mà Việt Nam có ưu thế như may mặc, điện tử,xây dựng…phấn đấu đạt tỷ lệ lao động có tay nghề từ 55% đến 60% vào năm 2010. Thứ ba, Phát triển các hình thức đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài như: doanh nghệp đầu tư ra nước ngoài, doanh nghiệp cung ứng lao động, người lao động tự tìm, ký kết hợp đồng lao động làm việc ở nước ngoài. Thứ tư, xây dựng một số doanh nghiệp mạnh về XKLĐ và một số doanh nghiệp tư nhân đủ điều kiện XKLĐ. IV. gi¶I ph¸p Để thực được mục tiêu và định hướng về công tác XKLĐ đã đề ram, cần triển khai đồng bộ các giải pháp sau: 1. Hoàn thiện hệ thống pháp luật về XKLĐ Hoµn thiÖn hÖ thèng v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ XKL§ vµ chuyªn gia, bæ sung vµ söa ®æi nh÷ng c¬ chÕ, chÝnh s¸ch cßn thiÕu hoÆc kh«ng phï hîp, nh­ ChÝnh s¸ch ®Çu t­ më thÞ tr­êng; ChÝnh s¸ch hç trî ®µo t¹o vµ tÝn dông cho ng­êi lao ®éng ®i xuÊt khÈu: ChÝnh s¸ch tÝn dông cho ng­êi ®i lµm viÖc ë n­íc ngoµi, chÝnh s¸ch b¶o hiÓm x· héi, chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch chuyÓn tiÒn vµ hµng ho¸ vÒ n­íc, chÝnh s¸ch tiÕp nhËn trë l¹i sau khi hoµn thµnh nhiÖm vô… TriÓn khai cã hiÖu qu¶ viÖc thµnh lËp, qu¶n lý vµ sö dông Quü hç trî xuÊt khÈu lao ®éng theo QuyÕt ®Þnh sè 163/2004/Q§-TTg ngµy 08 th¸ng 9 n¨m 2004 cña Thñ t­íng ChÝnh phñ. Quốc hội đã thông qua Luật về người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài. Theo đó, hoạt động XKLĐ và chuyên gia sẽ có 3 mô hình phù hợp với các quy định của luật pháp quốc tế và luật pháp củacác nước nhận lao động. Sau khi Luật được ban hành, Chính phủ và các Bộ, ngành hữu quan phải nhanh chóng ban hành các văn bản hướng dẫn thực hiện để đưa Luật vào cuộc sống và tiếp tục nghiên cứu hoàn thiện. 2. Tìm hiểu thị trưòng mở rộng thị trường Chủ động đặt vấn đề thiết lập mối quan hệ tiếp nhận lao động Việt Nam đối với những nước có chính sách tiếp nhận lao động nước ngoài theo kênh chính thức có sự quản lý và điều phối của Nhà nước. 3. N©ng cao chÊt l­îng lao ®éng xuÊt khÈu C¸c doanh nghiÖp cÇn cã c¸c biÖn ph¸p tÝch cùc ®Ó gia t¨ng sè l­îng vµ n¨ng cao chÊt l­îng lao ®éng xuÊt khÈu nh¨mg ®¸p øng tèt nhu cÇu thÞ tr­êng lao ®éng n­íc ngoµi nhất là ngoại ngữ, luật pháp, tác phong công nghiệp để lao động của ta có khả năng thích ứng được trên thị trường lao động quốc tế. Tr­íc m¾t, c¸c doanh nghiÖp mét mÆt vÉn ph¶i tËp trung vµo viÖc xuÊt khÈu lao ®éng phæ th«ng cho c¸c thÞ tr­êng §µi Loan, Malaysia… nh»m gi¶i quyÕt vÊn ®Ò viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng, gãp phÇn gi¶m tû lÖ thÊt nghiÖp trong n­íc. MÆt kh¸c, ph¶i t×m mäi gi¶i ph¸p n©ng cao chÊt l­îng nguån lao ®éng xuÊt khÈu cho phï hîp víi nhu cÇu cña thÞ tr­êng, tiÕn tíi phÊn ®Êu ®Ó cã ®ñ kh¶ n¨ng vµ ®iÒu kiÖn xuÊt khÈu lao ®éng cã kü thuËt. BiÖn ph¸p cô thÓ cho vÊn ®Ò trªn lµ: * Hoµn thiÖn quy tr×nh tuyÓn chän, ®µo t¹o lao ®éng tr­íc khi ®i lµm viÖc ë n­íc ngoµi: §æi míi c«ng t¸c tuyÓn chän lao ®éng b»ng ph­¬ng thøc g¾n kÕt tr¸ch nhiÖm cña chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng cÊp x· ph­êng vµ c¸c c¬ së s¶n xuÊt, ®µo t¹o. §Èy m¹nh c«ng t¸c tuyªn truyÒn, vËn ®éng cña chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng c¸c cÊp, nh©n d©n vµ ng­êi lao ®éng trùc tiÕp ®­îc cung cÊp c¸c th«ng tin vÒ chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch cña §¶ng, c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt cña Nhµ n­íc vÒ c«ng t¸c xuÊt khÈu lao ®éng; vÒ thÞ tr­êng, nhµ m¸y, c«ng x­ëng n¬i ng­êi lao ®éng sÏ ®Õn lµm viÖc. ChÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng gi¸m s¸t viÖc tuyÓn lao ®éng, giíi thiÖu cho c¸c doanh nghiÖp XKL§ nh÷ng ng­êi lao ®éng cã nh©n th©n râ rµng, phÈm chÊt ®¹o ®øc tèt, xuÊt th©n tõ nh÷ng gia ®×nh chÊp hµnh tèt chñ tr­¬ng cña §¶ng vµ ph¸p luËt cña Nhµ n­íc. ChÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng cÇn cã chÝnh s¸ch, c¬ chÕ hç trî ng­êi lao ®éng trong vay vèn vµ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi trong viÖc lµm c¸c thñ tôc cho ng­êi lao ®éng ®i lµm viÖc ë n­íc ngoµi. * C¸c doanh nghiÖp ph¶i n©ng cao chÊt l­îng c«ng t¸c ®µo t¹o gi¸o dôc ®Þnh h­íng cho ng­êi lao ®éng, bæ sung thªm c¸c néi dung gi¸o dôc ®Þnh h­ãng thiÕt thùc, b»ng c¸c dÉn chøng thùc tÕ gi¸o dôc lµm cho ng­êi lao ®éng hiÓu râ t¸c h¹i cña viÖc bá trèn, kiªn quyÕt dõng vµ kh«ng tuyÓn chän lao ®éng ë nh÷ng ®Þa ph­¬ng cã tû lÖ bá trèn cao. CÇn ­u tiªn tuyÓn nguån nh©n lùc cã tr×nh ®é tay nghÒ cao tham gia xuÊt khÈu lao ®éng, tr­íc hÕt tõ c¸c tr­êng ®µo t¹o nghÒ cã chÊt l­îng cao phôc vô cho xuÊt khÈu lao ®éng. 4. Båi d­ìng vµ n©ng cao chÊt l­îng ®éi ngò c¸n bé doanh nghiÖp lµm dÞch vô xuÊt khÈu lao ®éng. §éi ngò nµy cÇn ph¶i ®­îc chuyªn m«n ho¸, ®­îc ®µo t¹o mét c¸ch c¬ b¶n vÒ nghiÖp vô XKL§, ph¶i cã nh÷ng kiÕn thøc, kü n¨ng vµ hiÓu biÕt tèt vÒ LuËt lao ®éng, LuËt h×nh sù, LuËt d©n sù… vµ c¸c chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ta vÒ xuÊt khÈu lao ®éng vµ chuyªn gia nh­ chØ thÞ 41/CT-TW ngµy 22/09/1998 cña Bé ChÝnh trÞ vÒ XKL§ vµ chuyªn gia; NghÞ ®Þnh sè 152/1999/N§-CP ngµy 20/9/1999, nghÞ ®Þnh sè 81/2003/N§-CP ngµy 17/7/2003 cña ChÝnh phñ; c¸c Th«ng t­, v¨n b¶n chØ ®¹o h­íng dÉn thùc hiÖn… 5. Doanh nghiÖp cÇn ®Çu t­ v«n, c¬ së vËt chÊt phôc vô cho xuÊt khÈu lao ®éng, tõng b­íc n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp lµm dÞch vô XKL§. CÇn ®Çu t­ c¬ së vËt chÊt, nguån vèn x©y dùng c¬ së ®µo t¹o, bæ sung ®éi ngò gi¸o viªn cã tr×nh ®é cao, gi¸o dôc ®Þnh h­íng cho ng­êi lao ®éng ®Ò mét mÆt chñ ®éng ®­îc nguån lao ®éng, mÆt kh¸c n¨ng cao chÊt l­îng ®µo t¹o trªn c¬ së hoµn thiÖn ch­¬ng tr×nh, néi dung vµ ph­¬ng ph¸p ®µo t¹o nguån lao ®éng xuÊt khÈu. 6. TriÓn khai cã hiÖu qu¶ m« h×nh liªn kÕt vÒ XKL§ nh»m gi¶m phiÒn hµ vµ tèn kÐm cho ng­êi lao ®éng. Th«ng qua m« h×nh liªn kÕt, doanh nghiÖp ®Õn víi ng­êi lao ®éng cã sù gi¸m s¸t hç trî cña chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng. C¸c doanh nghiÖp kÕt hîp chÆt chÏ víi chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng ®Ó tuyÓn lao ®éng; doanh nghiÖp c«ng khai minh b¹ch víi chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng vµ ng­êi lao ®éng vÒ c¸c ®iÒu kiÖn cña hîp ®ång, ®Æc biÖt lµ c¸c kho¶n ®ãng gãp cña ng­êi lao ®éng, qua ®ã gióp cho ng­êi lao ®éng gi¶m ®­îc c¸c chi phÝ kh«ng cÇn thiÕt, t¹o ®iÒu kiÖn lµm c¸c thñ tôc hµnh chÝnh vµ vay vèn trang tr¶i cho nh÷ng chi phÝ ban ®Çu t¹i c¸c Ng©n hµng ®Þa ph­¬ng. 7. N©ng cao h¬n n÷a hiÖu qu¶ dÞch vô XKL§ Tr­íc hÕt lµ ph¶i rót ng¾n thêi gian tõ khi ng­êi lao ®éng cã nhu cÇu ®i lµm viÖc ë n­íc ngoµi ®Õn khi hä ®­îc xuÊt c¶nh, ®Æc biÖt lµ gi¶m thiÓu thêi gian lµm thñ tôc vµ thêi gian chê ®îi cña ng­êi lao ®éng. §©y lµ mét trong c¸c gi¶i ph¸p gãp phÇn gi¶m chi phÝ ph¸t sinh ban ®Çu cña ng­êi lao ®éng nh»m thu hót ®«ng ®¶o ng­êi lao ®éng ®i XKL§. 8. T¨ng c­¬ng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c qu¶n lý lao ®éng trong thêi gian lao ®éng lµm viÖc ë n­íc ngoµi Víi mçi thÞ tr­êng, cÇn cã c¸c gi¶i ph¸p thÝch hîp nh»m gi¶m thiÓu c¸c rñi ro cã x¶y ra do viÖc qu¶n lý lao ®éng g©y nªn. CÇn xö lý kiªn quyÕt nh÷ng tr­êng hîp lao ®éng vi ph¹m hîp ®ång, yªu cÇu ph¶i båi th­êng thiÖt h¹i cho doanh nghiÖp theo c¸c ®iÒu kho¶n cña hîp ®ång ®· ký. §ång thêi, Nhµ n­íc ph¶i m¹ng tay xö lý nghiªm nh÷ng doanh nghiÖp ®Ó x¶y ra nh÷ng tiªu cùc trong XKL§. 9. N©ng cao h¬n n÷a tr¸ch nhiÖm cña c¸c Bé, ngµnh vµ ®Þa ph­¬ng trong qu¶n lý ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp XKL§ vµ chuyªn gia Trong tr­êng hîp cÇn thiÕt cã thÓ hç trî vÒ vèn, c¬ së vËt chÊt cho c¸c doanh nghiÖp XKL§; T¨ng c­êng c«ng t¸c th«ng tin, kiÓm tra, kiÓm so¸t ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp XKL§ vµ chuyªn gia; Ng¨n chÆn vµ xö lý kÞp thêi c¸c hiÖn t­îng tiªu cùc n¶y sinh trong xuÊt khÈu lao ®éng; Xö lý nghiªm kh¾c nh÷ng ng­êi ®i XKL§ tuú tiÖn ph¸ bá hîp ®ång, lµm ¨n phi ph¸p. KÕt luËn Trong bèi c¶nh héi nhËp, toµn cÇu ho¸ vµ ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ, ®­a lao ®éng vµ chuyªn gia ®i lµm viÖc ë n­íc ngoµi lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan vµ ®ang cã xu h­íng gia t¨ng ë nhiÒu n­íc. §èi víi n­íc ta, XKL§ còng xuÊt ph¸t tõ nhu cÇu néi t¹i vµ xu h­íng chung nh»m gãp phÇn gi¶i quyÕt viÖc lµm, t¨ng thu nhËp cho ng­êi lao ®éng, xãa ®ãi gi¶m nghÌo, ®µo t¹o ph¸t triÓn nguån nh©n lùc cho CNH-H§H, t¨ng c­êng hîp t¸c víi c¸c n­íc trong khu vùc vµ thÕ giíi. Qua nghiªn cøu ®Ò tµi nµy cho thÊy XKLĐ trong thêi gian qua ®· ®¹t ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh, phÇn nµo ®· ®¹t ®­îc môc tiªu ®Ó ra cña XKLĐ lµ gi¶i quyÕt việc làm, t¨ng thu nhËp cho ng­êi lao động . Tuy nhiªn bªn c¹nh ®ã vÉn cßn nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh vÒ c«ng t¸c qu¶n cña nhµ n­íc, ®Æc biÖt lµ h¹n chÕ vÒ chÊt l­îng nguån lao động ®­a ®i lµm viÖc. Tõ ®ã, §¶ng vµ Nhµ n­íc ®· ®Ò ra nh÷ng ph­¬ng h­íng vµ gi¶i ph¸p nhÊt ®Þnh ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy. MÆc dï ®· cã nh÷ng cè g¾ng thu thËp sè liÖu, ®iÒu tra, ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ vÊn ®Ò XKLĐ ®èi víi n­íc ta, nh»m thÊy ®­îc tÇm quan träng cña XKLĐ – mét h­íng gi¶i quyÕt việc làm cho ng­êi lao động cã ý nghÜa quan träng, ®Æc biÖt trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc ®ang héi nhËp ngµy cµng s©u réng, ®Ó tõ ®ã cã ph­¬ng h­íng vµ gi¶i ph¸p thóc ®Èy XKLĐ cã hiÖu qu¶ h¬n. Tuy nhiªn do kh¶ n¨ng cã h¹n cña m×nh, ch¾c ch¾n kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt, rÊt mong ®­îc sù gãp ý cña gi¸o viªn h­íng dÉn ®Ó gióp t«i hoµn thiÖn ®Ò ¸n nµy. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n! Danh môc tµi liÖu tham kh¶o 1.GS.TS. Đỗ Đức Bình & PGS.TS. Nguyễn Thường Lạng, giáo trình Kinh tế quốc tế, Nhà xuất bản khoa học kỹ thuật, Hà Nội 2005 2. GS.TS. Phạm Đức Thành & PGS.TS.. Mai Quốc Chánh, Giáo trình Kinh tế lao động , Nhà xuất bản t ống kê Hà Nội 1998. 3. GS.TS.Vũ Thị Ngọc Phùng, Giáo trình Kinh tế phát triển, Nhà xuất bản lao động- xã hội Hà Nội - 2005 4. Tạp chí việc làm 2000 - 2005 5.. Báo cáo tình hình XKLĐ qua các năm 2000 - 2005 6. Kết quả điều tra lao động việc làm ờ Việt Nam của Bộ lao động - thương binh và xã hội 2005 7. Tạp chí lao động và xã hội số 294, 314, 315, 316, 330, 445, 555. 8. Bản tin thị trường lao động 2006 – 2007 – 11 – 23. 9. Tạp chí lao động và công đoàn số 383. 10. w.w.w.tạp chí cộng sản. org.vn 11.w.w.w.Nlđ.com.vn 12.w.w.w.Molisa.com.vn