Đề tài Ảnh hưởng của điều kiện lao động tới sức khoẻ của công nhân lao động nữ trong ngành chế biến thuỷ sản

n ë nghiÖt ®é thÊp hoÆc ph¶i lµm viÖc trong c¸c kho ®«ng l¹nh tõ -18°C ®Õn - 40°C lµ mét ®iÒu kiÖn rÊt kh¾c nghiÖt, tuy ®· ®­îc trang bÞ quÇn ¸o lao ®éng vµ cã sö dông ph­¬ng tiÖn b¶o vÖ c¸ nh©n nh­ mò, g¨ng tay, ñng, t¹p dÒ chèng n­íc hay quÇn ¸o, mò b«ng nh­ng ®iÒu ®ã kh«ng thÓ gióp hä tr¸nh ®­îc nh÷ng ¶nh h­ëng xÊu tíi søc khoÎ…Ng­êi c«ng nh©n lao ®éng th­êng lµm viÖc trong m«i tr­êng nhiÖt ®é thÊp, l­îng ®¸ c©y ®­îc s¶n xuÊt ra phôc vô chñ yÕu cho b¶o qu¶n vµ chÕ biÕn s¶n phÈm thuû s¶n chiÕm gÇn 90% l­îng ®¸ c©y s¶n xuÊt cña c¶ n­íc. Theo sè liÖu nghiªn cøu cña ViÖn Y häc lao ®éng- ViÖn khoa häc kü thuËt B¶o hé lao ®éng- Tæng liªn ®oµn lao ®éng ViÖt Nam (n¨m 1997-2000) (INT/95 M10/DAN) cho thÊy viÖc kh¶o s¸t ®o ®¹c t¹i trªn 90% vÞ trÝ ®o ®¹c ®iÒu kiÖn lao ®éng kh«ng thuËn lîi cã ®é Èm cao, 92% c¸c ®iÓm ®i l¹i dÔ tr¬n tr­ît, trªn60% vÞ trÝ lµm viÖc lµ m«i tr­êng cã ho¸ chÊt ¨n mßn, trªn 1/3 n¬i lµm viÖc c«ng nh©n ph¶i tiÕp xóc víi m«i tr­êng cã t¸c nh©n sinh häc dÔ g©y t¸c h¹i ®èi víi da vµ niªm m¹c nh­ dÞ øng, lë loÐt nÊm ngøa, viªm quanh mãng. §iÒu ®ã cho thÊy ng­êi lao ®éng ph¶i lµm viÖc trong m«i tr­êng rÊt kh«ng thuËn lîi. Thùc tÕ cho thÊy, qua viÖc kiÓm tra søc khoÎ ®Þnh kú cña c«ng nh©n: søc khoÎ cña lao ®éng n÷ chñ yÕu ë lo¹i II chiÕm 59.7%, ngoµi ra søc khoÎ cña n÷ c«ng nh©n cã ë c¶ lo¹i III vµ IV chiÕm 11.6% thËm chÝ c¶ lo¹i V. Theo kÕt qu¶ nghiªn cøu hå s¬ bÖnh ¸n t¹i c¸c xÝ nghiÖp vÒ t×nh tr¹ng bÖnh tËt cña c«ng nh©n cho thÊy tû lÖ m¾c mét sè bÖnh ë n÷ cao h¬n h¼n so víi nam giíi : tiªu ho¸, ngo¹i khoa, ngoµi da, tai mòi häng, r¨ng hµm mÆt, thÇn kinh ,x­¬ng khíp ®a sè ë møc nhá h¬n 0,01. ë lao ®éng n÷ nh÷ng bÖnh cã tû lÖ m¾c cao lµ r¨ng hµm mÆt, chiÕm 39,3%, tai mòi häng 22,4%, ngoµi da 10,1%, Phô khoa 11,2%, x­¬ng khíp 9,52%, nh­ vËy cã thÓ thÊy ¶nh h­ëng cña c¸c yÕu tè m«i tr­êng ®èi víi ng­êi lao ®éng lµ rÊt lín. Ta h·y xÐt cô thÓ c¸c th«ng sè m«i tr­êng tù nhiªn mµ ng­êi c«ng nh©n chÕ biÕn thuû s¶n ë c¸c c«ng ty ®­îc kh¶o s¸t ®ang hµng ngµy lao ®éng vµ tiÕp xóc víi m«i tr­êng lao ®éng nh­ vËy. Tr­íc hÕt lµ c¸c yÕu tè vi khÝ hËu. Vi khÝ hËu lµ tr¹ng th¸i lý häc cña kh«ng khÝ trong kho¶ng kh«ng gian thu hÑp gåm c¸c yÕu tè: nhiÖt ®é, ®é Èm, bøc x¹ nhiÖt vµ vËn tèc chuyÓn ®éng kh«ng khÝ. §iÒu kiÖn vi khÝ hËu trong s¶n xuÊt phô thuéc vµo tÝnh chÊt cña qu¸ tr×nh c«ng nghÖ vµ khÝ hËu ®Þa ph­¬ng. VÒ mÆt vÖ sinh th× vi khÝ hËu cã thÓ ¶nh h­ëng xÊu ®Õn søc khoÎ bÖnh tËt cña c«ng nh©n lµm viÖc l©u trong ®iÒu kiÖn khÝ hËu l¹nh vµ Èm cã thÓ m¾c c¸c bÖnh thÊp khíp, viªm ®­êng h« hÊp, viªm phæi vµ lµm cho bÖnh lao nÆng thªm. ¶nh h­ëng cña vi khÝ hËu l¹nh lµm cho c¬ thÓ mÊt nhiÒu, nhÞp tim, nhÞp thë gi¶m vµ tiªu thô oxy t¨ng. L¹nh lµm cho c¬ v©n co l¹i g©y hiÖn t­îng næi da gµ, c¸c m¹ch m¸u co th¾t g©y c¶m gi¸c tª cãng ch©n tay, vËn ®éng khã kh¨n. Trong ®iÒu kiÖn khÝ hËu l¹nh dÔ xuÊt hiÖn mét sè bÖnh viªm thÇn kinh, khíp, phÕ qu¶n, hen vµ mét sè bÖnh m·n tÝnh kh¸c do m¸u l­u th«ng kÐm vµ søc ®Ò kh¸ng cña c¬ thÓ gi¶m. B¶ng 1: §iÒu kiÖn vi khÝ hËu trong c¸c c¬ së chÕ biÕn thuû s¶n ®«ng l¹nh VÞ trÝ ®o NhiÖt ®é (o C) §é Èm (%) Tèc ®é giã (m/s) Ph©n x­ëng c¸ (Sè mÉu ®o n=20) Khu phi lª Khu ®Þnh h×nh Khu ph©n cì Khu cÊp ®«ng 27,5 - 29,0 26,5 - 28,2 25,5 - 27,0 24,5 - 26,0 85,0 – 86,0 80,0 - 81,5 81,0 - 82,0 82,5 - 83,0 0,86 - 0,88 0,27 - 0,42 0,25 - 0,40 0,52 - 0,86 Ph©n x­ëng t«m (Sè mÉu ®o n = 25) Khu xÕp hép Khu ph©n cì Khu chÕ biÕn Khu tiÕp nhËn - Phßng m¸y 25,5 - 26,5 25,0 - 27,5 25,0 - 27,5 26,0 - 28,5 28,0 - 29,5 81,0 – 81,5 81,5 - 82,0 85,5 - 86,0 84,5 - 85,0 80,5 - 81,0 0,63 - 0,75 0,25 - 0,40 0,20 - 0,29 0,56 - 0,95 1,36 - 1,43 TCVN < 260C <80 > 0.5 (Nguån: Theo sè liÖu ®iÒu tra cña C§TS ViÖt Nam) Nh×n vµo kÕt qu¶ ë b¶ng 1 cho thÊy: HiÖn nay ng­êi c«ng nh©n ngµnh chÕ biÕn thuû s¶n ®ang ph¶i lµm viÖc trong ®iÒu kiÖn m«i tr­êng tù nhiªn kh«ng thuËn lîi, c¸c th«ng sè vÒ m«i tr­êng ®Òu kh«ng ®¹t yªu cÇu, ch­a ®¶m b¶o c¸c ®iÒu kiÖn m«i tr­êng do nhµ n­íc quy ®Þnh. ViÖc ®¸nh gi¸ møc ®é nÆng nhäc, ®éc h¹i cña nghÒ, c«ng viÖc ®­îc dùa trªn c¬ së kÕt qu¶ kh¶o s¸t ®o ®¹c c¸c yÕu tè ®iÒu kiÖn lao ®éng t¹i n¬i lµm viÖc cña ng­êi lao ®éng. YÕu tè ®­îc nãi ®Õn ®Çu tiªn trong hÖ thèng c¸c yÕu tè lµ vi khÝ hËu. Cã thÓ hiÓu vi khÝ hËu lµ tr¹ng th¸i vËt lý cña kh«ng khÝ trong kh«ng gian n¬i lµm viÖc, nã bao gåm: nhiÖt ®é, ®é Èm, tèc ®é giã. Nh­ vËy, c¸c sè liÖu ë b¶ng trªn chØ ra r»ng c«ng nh©n chÕ biÕn thuû s¶n ph¶i lµm viÖc trong ®iÒu kiÖn nhiÖt ®é trung b×nh lµ trªn 26°C, thËm chÝ cã nh÷ng khu lªn tíi 29°C so víi møc ®é cho phÐp lµ 26°C. VÒ ®é Èm lµ trªn 80% so víi møc ®é cho phÐp lµ 80%. VÒ tèc ®é giã tuy ch­a v­ît qu¸ tiªu chuÈn cho phÐp nh­ng cã mét sè khu tèc ®é giã lªn tíi 1- 1,4m/s, ®iÒu ®ã lµ rÊt lín. §Ó ®¶m b¶o chÊt l­îng s¶n phÈm, søc khoÎ ng­êi lao ®éng c¸c ®¬n vÞ cÇn ph¶i c¶i t¹o l¹i hÖ thèng th«ng giã ë c¸c khu vùc xö lý ®Õn ®Þnh h×nh, ph©n cì, l¾p ®Æt thªm ®iÒu hoµ nhiÖt ®é, ®é Èm ®Ó ®¶m b¶o duy tr× nhiÖt ®é ph©n x­ëng chÕ biÕn. B¶ng 2. C¸c yÕu tè vËt lý VÞ trÝ ®o C­êng ®é (Lux) §é ån (dBA) Ph©n x­ëng c¸ (Sè mÉu ®o) (20) (12) - Khu phi lª - Khu ®Þnh h×nh - Khu ph©n cì - Khu cÊp ®«ng 131 – 157 111 – 139 293 – 424 96 71 – 78 67 – 77 62 – 74 64 – 66 Ph©n x­ëng t«m (Sè mÉu ®o) (25) (15) - Khu xÕp hép - Khu ph©n cì - Khu chÕ biÕn - Khu tiÕp nhËn - Phßng m¸y 327 – 486 284 – 329 161 – 184 168 – 224 67 – 95 58 – 61 57 – 60 64 – 66 65 – 69 91 – 93 TCVN ³ 220 £ 85 (Nguån: Theo kÕt qu¶ ®iÒu tra cña C§TS ViÖt Nam) Tõ kÕt qu¶ b¶ng 2 cho thÊy t¹i c¸c nhµ m¸y chÕ biÕn thuû s¶n ®­îc kh¶o s¸t, ®é ån trong ph©n x­ëng ®¹t tiªu chuÈn cho phÐp, vÒ ¸nh s¸ng t¹i c¸c c¬ së chÕ biÕn t«m( khu xÕp hép, ph©n cì) c­êng ®é ¸nh s¸ng ®¹t yªu cÇu, nh­ng ë khu chÕ biÕn t«m cÇn ®­îc t¨ng c­êng; ë c¬ së chÕ biÕn c¸( khu philª, ®Þnh h×nh) ¸nh s¸ng thiÕu víi ®iÒu kiÖn nh­ vËy sÏ ¶nh h­ëng ®Õn thÞ lùc ng­êi lao ®éng vµ ¶nh h­ëng ®Õn chÊt l­îng s¶n phÈm. B¶ng 3. C¸c yÕu tè h¬i khÝ ®éc TT VÞ trÝ ®o Sè mÉu (n) H2S (mg/m3) NH3 (mg/m3) Cl2 (mg/m3) CO2 (%) 1 Khu s¬ chÕ Nguyªn liÖu 9 0,065 – 2,05 0,004- 0,001 0,035 - 0,050 2 Khu chÕ biÕn 9 0,004 – 0,87 0,22 - 6,58 0,001- 0,018 0,039- 0,047 3 CÊp ®«ng 4 0- 1, 05 0, 20 - 8,5 0,15 - 1,70 0,005 – 0,12 TCVS CP £ 10 £ 2 £ 0,1 £ 0,1 (Nguån: Theo kÕt qu¶ ®iÒu tra cña C§TS ViÖt Nam) KÕt qu¶ b¶ng 3 cho thÊy hµm l­îng khÝ H2S ®o ®­îc ë c¸c c¬ së chÕ biÕn rÊt thÊp, kh«ng ¶nh h­ëng ®Õn m«i tr­êng lao ®éng. Hµm l­îng khÝ CL2 ,NH3 ) ë khu cÊp ®«ng v­ît qu¸ møc cho phÐp , c¸c c¬ së chÕ biÕn cÇn t¨ng c­êng viÖc th«ng giã, xem xÐt l¹i c¸ch sö dông clorin, kiÓm tra ®é kÝn khÝt cña thiÕt bÞ cÊp ®«ng. V× viÖc t¹o ra c¸c khÝ nµy xuÊt ph¸t tõ viÖc sö dông nhiÒu clorin ë khu vùc nµy, hÖ thèng dÉn ga ®Õn tñ cÊp ®«ng bÞ rß rØ. Nh­ vËy cã thÓ thÊy m«i tr­êng cã ¶nh h­ëng rÊt lín tíi søc khoÎ ng­êi lao ®éng. Qua thu thËp tõ phiÕu ®iÒu tra cho thÊy víi c©u hái : “ Theo chÞ yÕu tè nµo ¶nh h­ëng ®Õn søc khoÎ nhiÒu nhÊt”?. Vµ ®­îc kÕt qu¶ nh­ sau: B¶ng 4: C¸c yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn søc khoÎ c«ng nh©n. Møc §é Sè l­îng (ng­êi) Tû lÖ % M«i tr­êng lµm viÖc 63 63 ThiÕt bÞ b¶o bé 10 10 Ph­¬ng tiÖn lao ®éng 7 7 B¶o hé lao ®éng 6 6 Phô cÊp ®éc h¹i 14 14 Tæng 100 100 (Nguån: xö lý tõ kÕt qu¶ b¶ng hái) Trong ®ã h¬n 63% cho r»ng yÕu tè quan träng nhÊt ¶nh h­ëng tíi søc khoÎ ng­êi lao ®éng lµ m«i tr­êng lµm viÖc, sau ®ã míi ®Õn c¸c yÕu tè kh¸c. Tãm l¹i, qua nh÷ng th«ng sè vÒ m«i tr­êng lao ®éng ë trªn, c«ng nh©n ngµnh chÕ biÕn thuû s¶n ®Æc biÖt lµ c«ng nh©n n÷ ®ang ph¶i lµm viÖc trong mét diÒu kiÖn rÊt khã kh¨n. Hä lµm viÖc trong ®iÒu kiÖn ph¶i ®øng th­êng xuyªn suèt mét ca lµm viÖc dÉn tíi t©m tr¹ng mÖt mái, ®au nhøc… 3.2. ThiÕt bÞ b¶o hé lao ®éng. Trong lao ®éng, cho dï ë bÊt cø ngµnh nµo, ph­¬ng tiÖn lao ®éng lu«n lµ mét yÕu tè quan träng, nã cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh ®èi víi n¨ng suÊt vµ søc khoÎ ng­êi lao ®éng. §Æc biÖt víi tr×nh ®é ph¸t triÓn nh­ n­íc ta hiÖn nay, tuy r»ng cã nhiÒu c«ng ty, xÝ nghiÖp ®· ®Çu t­ d©y truyÒn vµ m¸y mãc thiÕt bÞ hiÖn ®¹i vµo s¶n xuÊt, song kh«ng ph¶i lµ kh«ng cßn nh÷ng ngµnh nghÒ c«ng nh©n vÉn ph¶i lao ®éng ch©n tay, thñ c«ng lµ chÝnh. Ngµnh thuû s¶n còng vËy , do néi dung c«ng viÖc ®ßi hái ng­êi c«ng nh©n ph¶i thùc hiÖn c¸c thao t¸c c«ng viÖc mét c¸ch thñ c«ng nh­ nhÆt t«m , ph©n lo¹i t«m, bãc t«m… cho nªn vÊn ®Ò vÒ b¶o hé lao ®éng cã ý nghÜa rÊt lín vµ ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn søc khoÎ ng­êi lao ®éng. ThiÕt bÞ b¶o hé lao ®éng lu«n ®ãng vai trß quan träng trong viÖc thóc ®Èy s¶n xuÊt vµ b¶o vÖ søc khoÎ. C¸c dông cô b¶o hé lao ®éng cã ®Çy ®ñ th× míi n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt vµ phÇn nµo gióp c«ng nh©n chèng l¹i ®­îc c¸c yÕu tè ®éc h¹i do m«i tr­êng lao ®éng g©y ra. Bé Lao ®éng th­¬ng binh x· héi ®· cã Th«ng t­ sè 10/1998 TT- BL§TBXH(ra ngµy 28/05/1998) vÒ viÖc h­íng dÉn thùc hiÖn trang bÞ ph­¬ng tiÖn b¶o vÖ c¸ nh©n mét sè ngµnh lao ®éng trong ®ã cã ngµnh thuû s¶n. Do ®ã, viÖc cÊp ph¸t trang bÞ b¶o hé lao ®éng cho c«ng nh©n chª biÕn thuû s¶n lµ t­¬ng ®èi ®Çy ®ñ. B¶ng 5: Sù ®¸nh gi¸ cña c«ng nh©n vÒ c¸c trang thiÕt bÞ b¶o hé lao ®éng Møc ®é Trang bÞ CÊp ®ñ (%) CÊp kh«ng ®ñ (%) G¨ng tay 99 1 Mò b¶o hé 70 30 ñng, giÇy 86 14 KhÈu trang 81 21 QuÇn ¸o b¶o hé 75 15 (Nguån:xö lý tõ kÕt qu¶ b¶ng hái) Nh×n chung c¸c trang thiÕt bÞ b¶o hé lao ®éng c¸ nh©n t­¬ng ®èi ®Çy ®ñ, ®Æc biÖt vÒ g¨ng tay cã tíi 99%, ñng giÇy 86% sè ng­êi ®­îc hái cho r»ng ®Çy ®ñ. Tuy nhiªn, c¸c trang thiÕt bÞ kh¸c nh­ mò b¶o hé, quÇn ¸o, khÈu trang vÉn cßn thiÕu. Nguyªn nh©n cña t×nh tr¹ng nµy kh«ng ph¶i lµ do hä kh«ng ®­îc cÊp c¸c thiÕt bÞ b¶o hé mµ do tÝnh chÊt cña c«ng viÖc nªn c¸c lo¹i b¶o hé lao ®éng nµy kh«ng sö dông ®­îc l©u chÝnh v× vËy ®Én ®Õn t×nhtr¹ng c¸c thiÕt bÞ b¶o hé kh«ng ®ñ so víi nhu cÇu sö dông cña ng­êi lao ®éng.§ã còng lµ mét trong nh÷ng yÕu tè kh«ng ®¶m b¶o trong lao ®éng . Víi ®iÒu kiÖn lµm viÖc kh«ng ®¶m b¶o nh­ng khi kh¶o s¸t nh÷ng ng­êi c«ng nh©n lµm viÖc víi c©u hái: “ChÞ cã th­êng xuyªn dïng c¸c thiÕt bÞ b¶o hé lao ®éng ®­îc cÊp trong c«ng viÖc hµng ngµy kh«ng?” Th× vÉn cßn rÊt nhiÒu ng­êi tr¶ lêi lµ kh«ng th­êng xuyªn sö dông c¸c thiÕt bÞ b¶o hé lao ®éng khi lµm viÖc. §ã còng lµ nguyªn nh©n g©y ¶nh h­ëng ®Õn søc khoÎ, do ®ã c¸c cÊp l·nh ®¹o C«ng ty cÇn ph¶i quan t©m h­íng dÉn c«ng nh©n dïng ®Çy ®ñ c¸c trang bÞ b¶o hé lao ®éng trong khi lµm viÖc ®Ó ®¶m b¶o søc khoÎ cho ng­êi lao ®éng khi lµm viÖc. 3.3. Kü thuËt c«ng nghÖ m¸y mãc Kü thuËt c«ng nghÖ m¸y mãc còng lµ mét ûÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn n¨ng suÊt chÊt l­îng còng nh­ hiÖu qña c«ng viÖc. Tuy nhiªn c«ng nghÖ chÕ biÕn cña chóng ta cßn nhiÒu bÊt cËp kh«ng t­¬ng xøng víi mÆt b»ng cña thÕ giíi. C¸c thiÕt bÞ m¸y mãc cña chóng ta hÇu hÕt lµ nhËp tõ n­íc ngoµi chÝnh v× vËy trong qu¸ tr×nh lµm viÖc ng­êi c«ng nh©n gÆp ph¶i rÊt nhiÒu khã kh¨n khi ®iÒu khiÓn c¸c lo¹i m¸y mãc nµy bëi nã kh«ng ®­îc thiÕt kÕ theo ®Æc ®iÓm h×nh thÓ ng­êi ViÖt Nam nªn ®· buéc ng­êi c«ng nh©n ph¶i kª thªm bôc ®Ó ®øng, kª thªm ghÕ ®Ó ngåi, cã nh÷ng n¬i nh­ bµn ®ãng gãi s¶n phÈm ®«ng l¹nh trong c¸c gian chÕ biÕn thuû s¶n ®«ng l¹nh ng­êi c«ng nh©n ph¶i liªn tôc cói…Võa g©y bÊt tiÖn, mÖt mái võa t¹o yÕu tè nguy hiÓm t¹i n¬i lµm viÖc. 3.4.T×nh h×nh thùc hiÖn chÕ ®é chÝnh s¸ch ®èi víi lao ®éng n÷ ngµnh chÕ biÕn thuû s¶n. ChÝnh s¸ch x· héi lµ mét t¸c nh©n rÊt lín ®Ó thóc ®Èy s¶n xuÊt còng nh­ b¶o vÖ søc khoÎ vµ n©ng cao tinh thÇn lao ®éng cña c«ng nh©n. §¶ng vµ Nhµ n­íc ta ®· cã nhiÒu chÝnh s¸ch, chÕ ®é t¹o c¬ héi cho phô n÷ tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ- x· héi n©ng cao ®Þa vÞ trong gia ®×nh vµ x· héi. HiÕn ph¸p, Bé luËt lao ®éng vµ nhiÒu v¨n b¶n ph¸p luËt kh¸c ®· cã nh÷ng quy ®Þnh cã tÝnh chÊt khuyÕn nghÞ c¸c doanh nghiÖp sö dông lao ®éng n÷. C¸c doanh nghiÖp sö dông nhiÒu lao ®éng n÷ sÏ ®­îc Nhµ n­íc xÐt gi¶m thuÕ, sÏ ®­îc ­u tiªn hç trî vay vèn tõ quü quèc gia gi¶i quyÕt viÖc lµm khi gÆp khã kh¨n vµ ®­îc ­u tiªn sö dông mét phÇn trong tæng vèn ®Çu t­ cña doanh nghiÖp ®Ó chi cho viÖc c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn lµm viÖc cho lao ®éng n÷. Nh»m ®¶m b¶o quúªn lîi cho lao ®éng n÷, NghÞ ®Þnh 23/CP cña ChÝnh phñ cßn cã mét sè quy ®Þnh kh¸c ®èi víi ng­êi sö dông lao ®éng nh­: Ng­êi sö dông lao ®éng ph¶i ­u tiªn nhËn lao ®éng n÷ khi cã ®ñ tiªu chuÈn chän lµm c«ng viÖc phï hîp víi c¶ nam lÉn n÷ mµ doanh nghiÖp ®ang cÇn. Ng­êi sö dông lao ®éng ph¶i thùc hiÖn nguyªn t¾c b×nh ®¼ng trong tuyÓn dông, sö dông, tr¶ c«ng lao ®éng, cÊm ban hµnh nh÷ng quy ®Þnh kh«ng cã lîi h¬n nh÷ng quy ®Þnh cho lao ®éng n÷, cÊm nh÷ng hµnh vi h¹n chÕ kh¶ n¨ng tiÕp nhËn cña lao ®éng n÷ vµo lµm viÖc, cÊm m¹t s¸t, ®¸nh ®Ëp, xóc ph¹m ®Õn danh dù vµ nh©n phÈm cña lao ®éng n÷ khi lµm viÖc, kh«ng ®­îc sa th¶i hoÆc ®¬n ph­¬ng chÊm døt hîp ®ång lao ®éng ®èi víi lao ®éng n÷ v× lý do kÕt h«n, cã thai, nghØ thai s¶n, nu«i con d­íi 12 th¸ng tuæi. ë ®©y t¸c gi¶ xin ®i vµo mét sè khÝa c¹nh sau: 3.4.1. ChÝnh s¸ch tiÒn l­¬ng thu nhËp ®èi víi lao ®éng. Trong HiÕn ph¸p vµ c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt cña Nhµ n­íc ®Òu kh¼ng ®Þnh sù b×nh ®¼ng gi÷a nam vµ n÷ trong lÜnh vùc tiÒn l­¬ng: Cïng lµm mét c«ng viÖc nh­ nhau th× ®­îc h­ëng møc l­¬ng nh­ nhau vµ lao ®éng n÷ ®­îc ­u ®·i h¬n lóc n©ng bËc l­¬ng. §iÒu 16 NghÞ ®Þnh 197/CP ngµy 31/12/1994 cña ChÝnh phñ quy ®Þnh “Lóc n©ng l­¬ng, nÕu lao ®éng n÷ cã ®iÒu kiÖn vµ tiªu chuÈn nh­ nam giíi th× ­u tiªn n©ng bËc l­¬ng tr­íc”. Tuy nhiªn, trong thùc tÕ th× ngµnh chÕ biÕn kh«ng thùc hiÖn ®­îc v× lao ®éng n÷ lµm viÖc phÇn lín lµ h­ëng theo l­¬ng s¶n phÈm lóc n©ng bËc ph¶i thi tay nghÒ do kh«ng khèng chÕ vÒ sè l­îng n©ng bËc nªn hÇu nh­ kh«ng cã sù ­u tiªn. Theo quan niÖm cña M¸c tiÒn l­¬ng chÝnh lµ yÕu tè cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. V× vËy tiÒn l­¬ng kh«ng chØ ph¶n ¸nh gi¸ trÞ lao ®éng tÊt yÕu mµ cßn bao gåm mét phÇn gi¸ trÞ thÆng d­ do ng­êi lao ®éng gãp phÇn lµm nªn. TiÒn l­¬ng thùc sù lµ ®ßn bÈy kÝch thÝch ng­êi lao ®éng s¸ng t¹o còng nh­ h¨ng say víi c«ng viÖc, n©ng cao tay nghÒ, t¨ng hiÖu qu¶ s¶n xuÊt. Theo kÕt qu¶ ®iÒu tra ®êi sèng viÖc lµm vµ ®iÒu kiÖn lao ®éng cña ng­êi lao ®éng ngµnh thuû s¶n cho thÊy møc thu nhËp trung b×nh cña lao ®éng n÷ thÊp h¬n møc thu nhËp trung b×nh cña lao ®éng nam. Nguyªn nh©n chñ yÕu cña sù chªnh lÖch trong thu nhËp gi÷a lao ®éng nam vµ lao ®éng n÷ lµ do kh¶ n¨ng lµm viÖc, tr×nh ®é tay nghÒ bËc thî, søc khoÎ vµ mét phÇn do xuÊt ph¸t ®iÓm vÒ mÆt b»ng kiÕn thøc, chuyªn m«n cña lao ®éng. Thu nhËp b×nh qu©n cña ngµnh chÕ biÕn thuû s¶n lµ 700.000- 800.000 ®ång/ th¸ng. ViÖc quan t©m vµ b¶o vÖ søc khoÎ cña ng­êi lao ®éng ®ã chÝnh lµ môc tiªu cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ta cho nªn hÖ thèng kh¸m ch÷a bÖnh t¹i nhµ m¸y rÊt ®­îc chó ý. Th«ng qua c¸c ®ît kh¸m bÖnh ®Þnh kú cã thÓ kh¸m bÖnh cho ng­êi lao ®éng. Do lµm viÖc trong m«i tr­êng lao ®éng nh­ vËy nªn tû lÖ m¾c bÖnh rÊt cao vµ mét yªu cÇu kh«ng thÓ thiÕu ®­îc ®ã lµ kh¸m ch÷a bÖnh. Thùc hiÖn chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc, Ban gi¸m ®èc vµ C«ng ®oµn c¸c c«ng ty th­êng xuyªn tæ chøc c¸c ®ît kh¸m bÖnh ®Þnh kú cho c«ng nh©n 6 th¸ng/1 lÇn…. Víi c©u hái “khi èm ®au chÞ th­êng ®i kh¸m ë ®©u?” th× cã tíi 52% trong tæng sè b¶ng hái tr¶ lêi: kh¸m bÖnh do c«ng ty tæ chøc kh¸m vµ 46% tr¶ lêi lµ tù m×nh ®i kh¸m. 3.4.2.ChÕ ®é b¶o hiÓm x· héi. §©y lµ vÊn ®Ò ®­îc ng­êi lao ®éng ®Æc biÖt quan t©m bëi nã liªn quan trùc tiÕp tíi quyÒn lîi cña hä. §èi víi lao ®éng n÷ vÊn ®Ò quan t©m chñ yÕu lµ chÕ ®é thai s¶n vµ nghØ h­u. T¹i c¸c §iÒu 114, 117, 141, 144 cña Bé luËt lao ®éng vµ c¸c §iÒu 10, 11, 12, 13, 14 cña NghÞ ®Þnh 12/CP quy ®Þnh thêi gian lao ®éng n÷ ®­îc nghØ tr­íc vµ sau khi sinh con céng l¹i tõ 4 ®Õn 6 th¸ng tuú thuéc vµo møc ®é ®éc h¹i cña ®iÒu kiÖn lao ®éng. Trong thêi gian nghØ thai s¶n, lao ®éng n÷ ®· ®ãng b¶o hiÓm x· héi ®­îc h­ëng trî cÊp B¶o hiÓm x· héi 100% tiÒn l­¬ng hµng th¸ng vµ ®­îc trî cÊp thªm 1 th¸ng l­¬ng ®èi víi ng­êi sinh con thø nhÊt, thø hai. Trong thêi gian nghØ thai s¶n, lao ®éng n÷ nÕu cã nhu cÇu kh«ng ¶nh h­ëng tíi søc khoÎ vµ nghØ thai s¶n Ýt nhÊt lµ 2 th¸ng cã thÓ ®i lµm sím hay cã thÓ nghØ thªm mét thêi gian kh«ng h­ëng l­¬ng theo tho¶ thuËn víi ng­êi sö dông lao ®éng mµ vÉn gi÷ ®­îc chç lµm viÖc. Trong thùc tÕ c«ng nh©n ngµnh thuû s¶n ®Òu ®ãng B¶o hiÓm x· héi rÊt tèt. 3.4.3. ChÝnh s¸ch b¶o hé lao ®éng. C«ng t¸c B¶o hé lao ®éng ®­îc thùc hiÖn t­¬ng ®èi tèt trong c¸c doanh nghiÖp. C«ng nh©n lao ®éng nãi chung ®Æc biÖt lµ n÷ c«ng nh©n ®Òu ®­îc trang bÞ c¸c ph­¬ng tiÖn b¶o vÖ c¸ nh©n so víi yªu cÇu c«ng viÖc. ViÖc trang bÞ khÈu trang, g¨ng tay, quÇn ¸o ®¹t tû lÖ 100% vµ c¸c ph­¬ng tiÖn kh¸c nh­ ñng, giÇy dÐp, mò, kh¨n ®­îc trang bÞ t­¬ng ®èi ®Çy ®ñ. HÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp ®Òu ®· chó träng ®Õn viÖc söa ch÷a, n©ng cÊp nhµ x­ëng, l¾p ®Æt c¸c hÖ thèng kü thuËt vÖ sinh nh­ th«ng giã, chiÕu s¸ng nh»m h¹n chÕ t¸c h¹i cña m«i tr­êng. Bªn c¹nh ®ã c¸c doanh nghiÖp còng ®· chó träng ®Õn viÖc c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn lµm viÖc cho lao ®éng n÷, bè trÝ lao ®éng n÷ ë nh÷ng c«nh viÖc Ýt nÆng nhäc vµ vÒ c¬ b¶n ®Õn nay ®· kh«ng cßn lao ®éng n÷ ph¶i lµm viÖc trong nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Æc biÖt ®éc h¹i. 3.4.4.ChÕ ®é phô cÊp ®éc h¹i VÒ chÕ ®é phô cÊp ®éc h¹i th× c¸c nhµ m¸y, xÝ nghiÖp ®· cã nh÷ng c¶i thiÖn ®¸ng kÓ . Tuy nhiªn, viÖc thùc hiÖn ch­a ®­îc ®Çy ®ñ.§iÒu nµy ®­îc thÓ hiÖn râ tõ kÕt qu¶ c©u hái : “Theo chÞ viÖc thùc hiÖn chÕ phô cÊp ®éc h¹i ®èi víi c«ng nh©n trong c«ng ty lµ nh­ thÕ nµo?”vµ ®­îc kÕt qu¶ nh­ sau: B¶ng 6: chÕ ®é phô cÊp ®éc h¹i ®èi víi c«ng nh©n lao ®éng Møc ®é Sè l­îng(ng­êi) Tû lÖ % Thùc hiÖn ®Çy ®ñ 51 51 Thùc hiÖn ch­a ®©y ®ñ 42 42 Kh«ng thùc hiÖn 4 4 Kh«ng tr¶ lêi 3 3 Tæng 100 100 (Nguån: Xö lý tõ kÕt qña b¶ng hái) Sè liÖu trªn chØ ra r»ng: VÉn cßn 4% sè l­îng c«ng nh©n chÕ biÕn thuû s¶n kh¶o s¸t trong mÉu ch­a ®­îc h­ëng chÕ ®é phô cÊp ®éc h¹i. T¹i sao l¹i nh­ vËy? §ã lµ nh÷ng ng­êi míi vµo lµm hîp ®ång ng¾n h¹n, cho nªn hä ch­a ®­îc h­ëng chÕ ®é nµy. Sè l­îng ng­êi cho r»ng viÖc thùc hiÖn chÕ ®é ®éc h¹i nh­ vËy lµ ®Çy ®ñ 51%, kh«ng ®Çy ®ñ lµ 42%. NÕu nh­ ë mét sè ngµnh kh¸c víi møc l­¬ng vµ tiÒn phô cÊp nh­ vËy ®­îc coi lµ ®¶m b¶o nh­ng ®èi víi nh÷ng c«ng nh©n trong ngµnh chÕ biÕn thuû s¶n th× møc l­¬ng còng nh­ tiÒn phô cÊp ®éc h¹i nh­ trªn lµ ch­a tho¶ ®¸ng bëi kh«ng gièng nh­ c¸c ngµnh kh¸c ng­êi c«ng nh©n lµm viÖc trong ngµnh chÕ biÕn thuû s¶n ph¶i lµm viÖc trong ®iÒu kiÖn rÊt kh¾c nghiÖt. V× thÕ c¸c cÊp c¸c ngµnh cã liªn quan cÇn t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó t¨ng l­¬ng vµ phô cÊp cho ng­êi lao ®éng. 3.5. ¶nh h­ëng cña c¸c yÕu tè ®iÒu kiÖn lao ®éng tíi søc khoÎ n÷ c«ng nh©n. 3.5.1. T×nh h×nh søc khoÎ ng­êi c«ng nh©n. “ søc khoÎ lµ tr¹ng th¸i tho¶i m¸i ®Çy ®ñ vÒ thÓ chÊt, t©m hån vµ x· héi chø kh«ng chØ bã hÑp vµo nghÜa lµ kh«ng cã bÖnh hay th­¬ng tËt, ®©y lµ mét quyÒn c¬ b¶n cña con ng­êi. Kh¶ n¨ng v­¬n lªn ®Õn mét søc khoÎ cao nhÊt cã thÓ ®¹t ®­îc lµ môc tiªu x· héi quan träng liªn quan ®Õn toµn thÕ giíi vµ ®ßi hái sù tham gia cña nhiÒu tæ chøc x· héi kh¸c nhau chø kh«ng ®¬n thuÇn lµ lùc cña ngµnh y tÕ”. (Nguån chiÕn l­îc b¶o vÖ søc khoÎ nh©n d©n 1990-2000 Bé y tÕ) Trong LuËt b¶o vÖ søc khoÎ nh©n d©n 1989-T¹i ®iÒu 9, 10, 14 ®· ®Ò cËp ®Õn vÊn ®Ò vÖ sinh trong s¶n xuÊt, b¶o qu¶n, vËn chuyÓn vµ sö dông ho¸ chÊt, vÖ sinh c¸c chÊt th¶i c«ng nghiÖp vµ trong sinh ho¹t, vÖ sinh lao ®éng. C¸c yÕu tèi nµy cã thÓ g©y mÊt an toµn vÖ sinh vµ « nhiÔm m«i tr­êng cÇn xö lý nh»m b¶o vÖ søc khoÎ ng­êi lao ®éng vµ mäi ng­êi xung quanh. VÊn ®Ò søc khoÎ cña con ng­êi nãi chung vµ cña n÷ c«ng nh©n lao ®éng nãi riªng lu«n lµ vÊn ®Ò quan t©m chung cña x· héi . §èi víi c«ng nh©n trong ngµnh .thuû s¶n còng vËy bëi nÕu cã søc khoÎ tèt ng­êi c«ng nh©n míi hoµn thµnh tèt c«ng viÖc ®­îc giao vµ n©ng cao hiÖu qu¶ lao ®éng. Kh«ng chØ thÕ nÕu cã søc khoÎ tèt ng­êi c«ng nh©n cã thÓ tr¸nh ®­îc bÖnh tËt do m«i tr­êng lµm viÖc g©y ra. §Ó lµm râ vÊn ®Ò nµy chóng ta lÇn l­ît xem xÐt c¸c chØ b¸o sau: Theo kÕt qu¶ nghiªn cøu pháng vÊn bao gåm 100 n÷ c«ng nh©n t¹i c«ng ty xuÊt nhËp khÈu thuû s¶n H¹ Long cho thÊy: Løa tuæi trung b×nh cña c«ng nh©n chÕ biÕn thuû s¶n tõ 18-25 tuæi chiÕm 17%, løa tuæi 26- 45 tuæi chiÕm 78%. C¸c ®èi t­îng nghiªn cøu ®Òu thuéc khu vùc chÕ biÕn ®«ng l¹nh thuû s¶n. Trong sè 100 n÷ c«ng nh©n cã 81 n÷ c«ng nh©n trùc tiÕp lao ®éng ë c«ng ®o¹n chÕ biÕn thuû s¶n chiÕm tíi 81%, 19 n÷ c«ng nh©n chiÕm 19% lao ®éng ë c¸c c«ng ®o¹n kh¸c nh­ c©n thµnh phÈm, hµnh chÝnh, kÕ to¸n, kü thuËt, lao ®éng tiÒn l­¬ng, nÊu ¨n, phôc vô, qu¶n lý, thèng kª, thñ kho, thu mua vµ vÖ sinh c«ng nghiÖp. Tuæi trung b×nh cña c«ng nh©n ë nhãm trùc tiÕp chÕ biÕn thuû s¶n thÊp h¬n so víi nh÷ng c«ng nh©n lao ®éng ë c¸c c«ng ®o¹n kh¸c, nh­ng sù kh¸c biÖt nµy kh«ng lín. §Æc biÖt tuæi nghÒ cña n÷ c«ng nh©n trùc tiÕp chÕ biÕn thuû s¶n thÊp h¬n h¼n so víi tuæi nghÒ cña c«ng nh©n lao ®éng ë c¸c c«ng ®o¹n kh¸c, v× hÇu nh­ c«ng nh©n trùc tiÕp chÕ biÕn trÎ tuæi h¬n c«ng nh©n lao ®éng ë c¸c c«ng ®o¹n kh¸c. C¸c chØ tiªu vÒ thÓ lùc nh­ chiÒu cao, c©n nÆng ë c¶ hai nhãm c«ng nh©n nµy t­¬ng tù nh­ nhau vµ hÇu hÕt ®¶m b¶o tiªu chuÈn vÒ ph¸t triÓn thÓ lùc cña ng­êi ViÖt Nam ë løa tuæi lao ®éng. T¹i c¸c c«ng ty chÕ biÕn thuû s¶n , c«ng nh©n ®Òu n»m trong løa tuæi lao ®éng, kh«ng cã hiÖn t­îng lao ®éng vÞ thµnh niªn. Tr×nh ®é v¨n ho¸ cña c«ng nh©n chñ yÕu lµ tèt nghiÖp phæ th«ng c¬ së vµ phæ th«ng trung häc. MÆc dï ®êi sèng cña c«ng nh©n ngµnh chÕ biÕn thuû s¶n còng cã phÇn phô thuéc vµo thêi tiÕt song t×nh tr¹ng lµm viÖc cña hä lµ kh¸ æn ®Þnh, sè giê lµm viÖc trong ngµy cña n÷ c«ng nh©n lµ 8.55, sè ngµy lµm viÖc b×nh qu©n trong th¸ng lµ 27.78 ngµy (ngµy c«ng 8 giê). Ngµnh chÕ biÕn thuû s¶n phô thuéc vµo ®iÒu kiÖn thêi tiÕt vµ sè l­îng ®¸nh b¾t, v× vËy còng cã thêi ®iÓm lµm viÖc cao ®iÓm tõ 3-4 th¸ng trong n¨m. Vµo giai ®o¹n thêi vô lao ®éng n÷ còng ph¶i lµm viÖc trong t×nh tr¹ng c¨ng th¼ng, kÐo dµi ®Ó ®¶m b¶o cho thùc phÈm ®óng quy c¸ch. Thêi gian lµm viÖc thªm trong vô tõ 2,5-3 giê trong ngµy. NÕu tÝnh sè giê lµm thªm b×nh qu©n trong n¨m xÊp xØ 200 giê ®iÒu nµy kh«ng v­ît so víi luËt quy ®Þnh. Song thêi ®iÓm mïa vô th× c­êng ®é vµ thêi gian lao ®éng ®Òu qu¸ cao. §èi víi ngµnh thuû s¶n trong giai ®o¹n thêi vô, n÷ c«ng nh©n ®i lµm liªn tôc kh«ng cã ngµy nghØ trong tuÇn. NÕu tÝnh b×nh qu©n n¨m th× sè ngµy nghØ trong tuÇn lµ 0,79 ngµy- thÊp h¬n so víi luËt quy ®Þnh. B×nh qu©n mét n¨m n÷ c«ng nh©n nghØ ®Õn 18 ngµy, c¸c kho¶n kh¸c nghØ b×nh qu©n lµ 18.59 ngµy, thêi gian nghØ phÐp n¨m lµ 13.33 ngµy. tÝnh chÊt lao ®éng nµy chÝnh lµ mét vÊn ®Ò bÊt hîp lý, vi ph¹m luËt lao ®éng vµ ¶nh h­ëng rÊt lín tíi søc khoÎ ng­êi lao ®éng bëi nÕu lµm trong m«i tr­êng nh­ vËy liªn tôc vµ kÐo dµi sÏ ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn søc khoÎ ng­êi lao ®éng . Thùc tÕ cã rÊt nhiÌu c«ng nh©n sau giê lµm viÖc c¶m thÊy mÖt mái, c¨ng th¼ng, ®au ®Çu, chãng mÆt. §©y lµ hÖ qu¶ tÊt yÕu cña ®iÒu kiÖn lµm viÖc g©y ra. Qua kh¶o s¸t thùc tÕ vµ nghiªn cøu kÕt qu¶ kh¸m l©m sµng cho c«ng nh©n , t¸c gi¶ thÊy c«ng nh©n phµn nµn vÒ mét sè bÖnh nghÒ nghiÖp nh­: nhøc mái x­¬ng khíp, ®au khíp cã kÌm theo s­ng, nãng, ®á vµ ®au v.v… Víi c©u hái vÒ “T×nh tr¹ng ®au, tiÒn sö bÖnh nh©n ®­îc kh¸m vµ diÒu trÞ bÖnh khíp”Ta cã kÕt qu¶ sau: B¶ng 7: KÕt qu¶ hái vµ kh¸m l©m sµng cho c«ng nh©n chÕ biÕn thuû s¶n t¹i c«ng ty xnk ®å hép thuû s¶n H¹ Long cho thÊy: Sè kh¸m T×nh tr¹ng Nhøc mái ®au s­ng §· chÈn ®o¸n vµ ®iÒu trÞ bÖnh khíp Kh¸m thùc thÓ Gi·n tÜnh m¹ch 170 33 19,4% 47 27,6% 3 1,76% 0 0% 50 29,4% (Nguån : xö lý tõ kÕt qu¶ b¶ng hái) Nh×n vµo b¶ng ta thÊy: Sè phµn nµn nhøc mái c¸c khíp gåm 33 ng­êi chiÕm tû lÖ 19,4%. Sè cã tiÒn sö ®au c¸c khíp kÌm s­ng, nãng gåm cã 47 ng­êi chiÕm tû lÖ27,6%. Cã 50 tr­êng hîp gi·n tÜnh m¹ch ë møc ®é nhÑ vµ võa chiÕm tû lÖ 29,4%. Nh­ vËy tû lÖ c«ng nh©n phµn nµn nhøc mái vÒ x­¬ng khíp lµ kh¸ cao, sè ®­îc chÈn ®o¸n vµ ®iÒu trÞ ë bÖnh viÖn vÒ viªm khíp chiÕm 1,76%, sè ph¸t hiÖn ®­îc qua kh¸m l©m sµng lµ 0-®ã lµ mét tû lÖ rÊt thÊp. C¸c bÖnh tËt chñ yÕu cña c«ng nh©n chÕ biÕn thuû s¶n ®­îc ph¸t hiÖn qua c¸c ®ît kh¸m søc khoÎ ®Þnh kú lµ c¸c bÖnh néi khoa nh­:Viªm phÕ qu¶n , viªm d¹ dÇy t¸ trµng. c¸c bÖnh vÒ m¾t nh­ m¾t hét, viªm kÕt m¹c, c¸c bÖnh vÒ tai mòi häng th­êng chiÕm tû lÖ cao nh­ viªm häng h¹t, viªm amydal, viªm mòi. C¸c bÖnh da liÔu phæ biÕn nh­ loÐt da, viªm quanh mãng, chµm tiÕp xóc. C¸c bÖnh phô khoa nh­: viªm cæ tö cung, nhiÔm t¹p trïng, nÊm sinh dôc còng lµ nh÷ng vÊn ®Ò cÇn quan t©m ®èi víi n÷ c«ng nh©n ngµnh chÕ biÕn thuû s¶n. C¸c bÖnh r¨ng hµm mÆt th­êng gÆp lµ s©u r¨ng, viªm lîi, c¸c bÖnh ®au x­¬ng khíp còng th­êng xuyªn gÆp ph¶i ë n÷ c«ng nh©n chÕ biÕn thuû s¶n. Nghiªn cøu kh¶o s¸t ®iÒu tra c¸c triÖu chøng th­êng gÆp ë c«ng nh©n chÕ biÕn thuû s¶n ®­îc kÕt qu¶ sau: B¶ng 8: KÕt qu¶ ®iÒu tra c¸c triÖu chøng hay gÆp ë c«ng nh©n chÕ biÕn thuû s¶n TT C¸c triÖu chøng Nhãm I (n = 233) Nhãm II ( n = 109) P1,2 Cã (1) Kh«ng Cã (2) Kh«ng SL % SL % SL % SL % 1 Viªm häng 188 80,7 45 19,3 68 62,4 41 37,6 < 0,001 2 Viªm mòi 71 30,5 165 69,5 13 11,9 96 88,1 < 0,001 3 LoÐt da bµn tay 109 46,8 124 53,2 12 11,0 98 89,9 < 0,001 4 Háng mãng tay 97 41,6 136 58,4 11 10,1 98 89,9 < 0,001 5 BÖnh phô khoa 15 6,44 218 93,6 1 0,9 108 99,1 > 0,01 6 §au mái c¬ x­¬ng chung 60 25,8 173 74,2 22 20,2 87 79,8 < 0,05 7 §au khíp gèi, bµn tay, ®au l­ng 193 82,8 40 17,2 19 27,4 90 82,6 < 0,001 8 ø trÖ tuÇn hoµn chi d­íi 105 45,1 128 54,9 64 58,7 45 41,3 < 0,05 9 Gi¶m trÝ nhí 62 26,6 171 73,4 16 14,7 93 85,3 < 0,01 10 §au ®Çu 203 87,1 30 12,9 62 56,9 47 43,1 < 0,001 11 MÊt ngñ 130 55,8 103 44,2 47 43,1 62 56,9 < 0,05 12 Gi¶m thÞ lùc 83 35,8 149 64,2 19 17,4 90 82,6 < 0,001 (Nguån: Theo sè liÖu ®iÒu tra cña C§TS ViÖt Nam) KÕt qu¶ trong b¶ng cho thÊy sè c«ng nh©n chÕ biÕn thuû s¶n cã tiÒn sö vÒ c¸c bÖnh nh­ viªm mòi, viªm häng, ®au mái c¬ x­¬ng nãi chung, ®Æc biÖt lµ ®au c¸c khíp, loÐt da bµn tay, háng mãng tay, ø trÖ tuÇn hoµn chi d­íi, ®au ®Çu mÊt ngñ, gi¶m thÞ lùc.v.v...chiÕm mét tû lÖ t­¬ng ®èi cao. §Æc biÖt lµ nh÷ng c«ng nh©n trùc tiÕp chÕ biÕn thuû s¶n, cïng lµm viÖc trong mét ph©n x­ëng víi c¸c c«ng nh©n lao ®éng ë c¸c c«ng ®o¹n kh¸c, tuæi ®êi vµ tuæi nghÒ Ýt h¬n so víi nhãm c«ng nh©n lao ®éng ë c¸c c«ng ®o¹n kh¸c, nh­ng tû lÖ c«ng nh©n trùc tiÕp chÕ biÕn thuû s¶n cã c¸c triÖu chøng vµ tiÒn sö bÖnh tËt nh­ trªn ®Òu cao h¬n h¼n so víi nhãm c«ng nh©n lao ®éng ë c¸c c«ng ®o¹n kh¸c, víi sù kh¸c biÖt râ rÖt trong xö lý thèng kª p < 0,001. Sù kh¸c biÖt trªn cho thÊy c¸c yÕu tè nghÒ nghiÖp cña c«ng nh©n khi lµm viÖc ph¶i tiÕp xóc víi l¹nh côc bé, c¸c vi sinh vËt cã h¹i, c¸c ho¸ chÊt tÈy röa... ë bµn tay, ngãn tay trong qu¸ tr×nh chÕ biÕn thuû s¶n ®«ng l¹nh ®· cã t¸c ®éng râ rÖt ®Õn søc khoÎ cña c«ng nh©n. B­íc ®Çu chØ lµ c¸c rèi lo¹n chøc n¨ng, hoÆc ngõng tiÕp xóc sÏ hÕt, nh­ng nÕu kh«ng cã biÖn ph¸p dù phßng tèt vµ kÞp thêi ch¾c ch¾n sÏ dÉn tíi bÖnh lý vµ ®Ó l¹i hËu qu¶ hoÆc di chøng lµm suy gi¶m kh¶ n¨ng lao ®éng vµ gi¶m sót søc khoÎ. Víi c©u hái “C«ng viÖc hiÖn nay cã phï hîp víi søc khoÎ cña chÞ kh«ng?” vµ thu ®­îc kÕt qu¶ sau: B¶ng 9: Møc ®é phï hîp gi÷a c«ng viÖc víi søc khoÎ c«ng nh©n. Møc ®é Sè l­îng (ng­êi) Tû lÖ % Phï hîp 12 12 B×nh th­êng 71 71 Kh«ng phï hîp 14 14 Tæng 100 100 (Nguån: Xö lý tõ kÕt qu¶ b¶ng hái) Sè liÖu nµy chØ ra r»ng: víi 43% sè ng­êi ®­îc hái cho thÊy c«ng viÖc hiÖn nay phï hîp víi søc khoÎ, nghÜa lµ hä c¶m thÊy thÝch thó víi c«ng viÖc cña m×nh. §ã lµ ®iÒu ®¸ng mõng song vÉn cßn kh¸ nhiÒu c«ng nh©n cßn phµn nµn vÒ ®iÒu kiÖn lµm viÖc kh«ng phï hîp(4%). §Ó gi¶i thÝch nh÷ng sè liÖu trªn cã rÊt nhiÒu nguyªn nh©n nh­ng do tr×nh ®é häc vÊn cã h¹n vµ mét lý do n÷a lµ tr­íc khi vµo lµm viÖc trong c«ng ty hä ®Òu lµ ng­êi ch­a cã viÖc lµm, hoÆc nÕu cã th× thu nhËp còng kh«ng æn ®Þnh. ChÝnh v× vËy hä chÊp nhËn vµo lµm vµ cho r»ng c«ng viÖc hiÖn nay lµ phï hîp víi søc khoÎ. MÆt kh¸c, tr×nh ®é häc vÊn t­¬ng quan víi s¾p xÕp c«ng viÖc, nh÷ng ng­êi cã tr×nh ®é cao th× s¾p xÕp c«ng viÖc phï hîp víi tr×nh ®é cña hä vµ ng­îc l¹i. ViÖc ®¶m b¶o søc khoÎ cho n÷ c«ng nh©n trong ngµnh chÕ biÕn thuû s¶n còng rÊt ®­îc quan t©m . D­íi ®©y lµ nh÷ng chØ b¸o vÒ t×nh h×nh søc khoÎ cña c«ng nh©n sau lÇn kh¸m søc khoÎ ®Þnh kú gÇn ®©y nhÊt: B¶ng10: T×nh h×nh søc khoÎ cña c«ng nh©n. Møc ®é Sè l­îng (ng­êi) Tû lÖ % Tèt h¬n 12 12 B×nh th­êng 71 71 YÕu h¬n 14 14 Kh«ng tr¶ lêi 3 3 Tæng 100 100 (Nguån: Xö lý tõ kÕt qu¶ b¶ng hái) ChØ sè trªn cho thÊy søc khoÎ cña c«ng nh©n vÉn b×nh th­êng lµ 71%, Tèt h¬n lÇn tr­íc lµ12% vµ kÐm h¬n lÇn tr­íc14%.§Æc biÖt trong sè 14% søc khoÎ cña hä kÐm h¬n lÇn kh¸m tr­íc th× hÇu hÕt lµ ë ®é tuæi ®· cao, ®iÒu ®ã cho thÊy cµng vÒ giµ hay nãi c¸ch kh¸c nh÷ng ng­êi cã th©m niªn cao th× nguy c¬ bÞ ¶nh h­ëng cña §iÒu kiÖn lao ®éng cµng lín, søc ®Ò kh¸ng kÐm , søc khoÎ bÞ gi¶m ®i vµ nguy c¬ m¾c bÖnh nghÒ nghiÖp gia t¨ng. ViÖc kh¸m søc khoÎ tr­íc khi tuyÓn dông vµ kh¸m ®Þnh kú cho c«ng nh©n lao ®éng ®Æc biÖt lµ nh÷ng c«ng nh©n cã th©m niªn nghÒ nghiÖp cao lµ rÊt quan träng, xÐt cho cïng th× kh¸m søc khoÎ ngoµi viÖc nh»m viÖc b¶o vÖ søc khoÎ ng­êi lao ®éng, nã cßn cã lîi ngay cho ng­êi sö dông lao ®éng. Cã thÓ nãi kh¸m søc khoÎ ®Þnh kú lµ c¬ së ®Ó x¾p xÕp ng­êi lao ®éng vµ c«ng viÖc mét c¸ch hîp lý nh»m ph¸t huy kh¶ n¨ng lao ®éng còng nh­ s¸ng t¹o cña hä t¹o c¬ héi lµm viÖc æn ®Þnh l©u dµi, t¨ng hiÖu qu¶ s¶n xuÊt nãi chung còng nh­ t¨ng c­êng lßng yªu nghÒ cña hä, còng tõ ®ã cã sù ®¸nh gi¸ mét c¸ch kh¸ch quan sù phï hîp gi÷a søc khoÎ ng­êi lao ®éng víi c«ng viÖc. Trong ®ã cã sù ®¸nh gi¸ vÒ ¶nh h­ëng cña ®iÒu kiÖn lao ®éng tíi søc khoÎ cña n÷ c«ng nh©n vµ ph¸t hiÖn nh÷ng hiÖn t­îng kh«ng b×nh th­êng cña mçi c¸ nh©n vµ tËp thÓ lao ®éng trong mèi quan hÖ gi÷a søc khoÎ vµ thùc tr¹ng s¶n xuÊt cña hä.Nh­ vËy ta cã thÓ kh¼ng ®Þnh mét quy luËt r»ng nh÷ng ng­êi cã th©m niªn nghÒ nhiÖp cµng cao th× nguy c¬ m¾c bÖnh (c¶ bÖnh nhÒ nghiÖp vµ c¸c bÖnh th«ng th­êng) cµng lín. 3.5.2. Mèi liªn quan gi÷a nghÒ nghiÖp víi søc khoÎ cña c«ng nh©n lao ®éng. Qua kh¶o s¸t thùc tÕ vÒ t×nh h×nh søc khoÎ cña n÷ c«ng nh©n ngµnh chÕ biÕn thuû s¶n tr­íc vµ sau khi vµo nghÒ cã kÕt qu¶ nh­ sau: - Nhãm I (trùc tiÕp): c«ng nh©n trùc tiÕp chÕ biÕn thuû s¶n - Nhãm II (gi¸n tiÕp): c«ng nh©n thuéc c¸c bé phËn kh¸c trong ph©n x­ëng chÕ biÕn. B¶ng 11:TiÒn sö bÖnh tËt tr­íc khi vµo nghÒ TiÒn sö bÖnh NhãmI Nhãm II P Sè CN % Sè CN % Cã bÖnh 1 0,4 5 5,5 < 0,05* Kh«ng bÖnh 268 99,6 86 94,5 å 269 100 91 100 (Nguån:Theo kÕt qu¶ ®iÒu tra cña C§TSVN) §iÒu tra chung vÒ tiÒn sö bÖnh tËt cña c«ng nh©n tr­íc khi vµo nghÒ cho thÊy, sè c«ng nh©n trùc tiÕp chÕ biÕn thuû s¶n hÇu nh­ hoµn toµn khoÎ m¹nh, chØ cã 1 tr­êng hîp phµn nµn vÒ søc khoÎ kh«ng tèt tr­íc khi vµo nghÒ. Trong khi ®ã sè c«ng nh©n ë c¸c c«ng ®o¹n kh¸c cã tíi 5/ 91 tr­êng hîp chiÕm 5,5% cã vÊn ®Ò vÒ søc khoÎ tr­íc khi vµo nghÒ. Sù kh¸c biÖt nµy hoµn toµn cã ý nghÜa thèng kª víi p < 0,05. C¸c kÕt qu¶ ®iÒu tra nµy gióp cho chóng ta thÊy ®­îc diÔn biÕn søc khoÎ cña c«ng nh©n khi vµo nghÒ vµ sù ¶nh h­ëng cña ®iÒu kiÖn lao ®éng tíi søc khoÎ cña c«ng nh©n trùc tiÕp chÕ biÕn thuû s¶n B¶ng 12:Tû lÖ bÖnh tËt sau khi vµo nghÒ TiÒn sö bÖnh Nhãm I Nhãm II P Sè CN % sSè CN % Cã bÖnh 249 92,6 63 69,2 < 0,001* Kh«ng bÖnh 20 7,4 28 30,8 å 269 100 91 100 (Nguån :Theo kÕt qu¶ ®iÒu tra cña C§TS ViÖt Nam) KÕt qu¶ ®iÒu tra søc khoÎ c«ng nh©n tr­íc khi vµo nghÒ (b¶ng 11) cho thÊy, sè c«ng nh©n trùc tiÕp chÕ biÕn thuû s¶n tr­íc khi vµo nghÒ khoÎ m¹nh h¬n h¼n sè c«ng nh©n ë c¸c c«ng ®o¹n kh¸c trong ph©n x­ëng chÕ biÕn. Chøng tá kh©u tuyÓn chän c«ng nh©n trùc tiÕp ®øng chÕ biÕn thuû s¶n yªu cÇu vÒ søc khoÎ cao h¬n so víi tuyÓn c«ng nh©n vµo c¸c c«ng ®o¹n kh¸c. Sau nhiÒu n¨m c«ng t¸c kÕt qu¶ ®iÒu tra t×nh h×nh søc khoÎ cña c«ng nh©n sau khi vµo nghÒ cho thÊy ( b¶ng 12) c¶ 2 nhãm c«ng nh©n cã th©m niªn nghÒ nghiÖp trung b×nh lµ 11 ± 7n¨m ë c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt vµ 11 ± 8 n¨m ë c«ng nh©n c¸c c«ng ®o¹n kh¸c, nh­ng t×nh tr¹ng søc khoÎ l¹i kh¸c nhau râ rÖt. Tû lÖ c«ng nh©n trùc tiÕp chÕ biÕn thuû s¶n cã vÊn ®Ò vÒ søc khoÎ nh­ (chñ yÕu c¸c bÖnh vÒ khíp, viªm häng, ®au ®Çu, ®au l­ng...) chiÕm tíi 92,6%, trong khi ë nhãm c«ng nh©n c¸c c«ng ®o¹n kh¸c lµ 69,2%, ng­îc l¹i víi lóc tr­íc khi vµo nghÒ. Sù kh¸c biÖt nµy hoµn toµn cã ý nghÜa víi p < 0,001. Nh­ vËy, râ rµng ®iÒu kiÖn lao ®éng cña c«ng nh©n chÕ biÕn thuû s¶n cã t¸c ®éng râ rÖt ®Õn søc khoÎ ng­êi lao ®éng ®Æc biÖt lµ kh©u trùc tiÕp chÕ biÕn thuû s¶n ®«ng l¹nh. B¶ng 13: ThÓ tr¹ng chung ThÓ tr¹ng chung Nhãm I Nhãm II P Sè CN % Sè CN % Gçy yÕu, mÖt mái 31 11,5 8 8,8 > 0,05 B×nh th­êng 238 88,5 83 91,2 å 269 100 91 100 (Nguån:theo kÕt qu¶ ®iÒu tra cña C§TS ViÖt Nam) KÕt qu¶ kh¸m ph©n lo¹i thÓ tr¹ng chung ë c«ng nh©n 2 nhãm cho thÊy tû lÖ c«ng nh©n gÇy yÕu, mÖt mái lµ 11,5% vµ 8,8%. Tû lÖ nµy ë nhãm c«ng nh©n trùc tiÕp chÕ biÕn thuû s¶n còng cao h¬n so víi nhãm c«ng nh©n ë c¸c c«ng ®o¹n kh¸c, nh­ng sù kh¸c biÖt nµy kh«ng ®¸ng kÓ p > 0,05. Nh­ vËy ®iÒu kiÖn lao ®éng trong ngµnh chÕ biÕn thuû s¶n nãi chung cã ¶nh h­ëng ®Õn thÓ tr¹ng ng­êi lao ®éng. Ngoµi ra còng theo kÕt qu¶ kh¶o s¸t trªn ng­êi c«ng nh©n cßn m¾c ph¶i c¸c bÖnh nh­ tim m¹ch, huyÕt ¸p, gi·n tÜnh m¹ch, h« hÊp… C¸c triÖu chøng th­êng gÆp ë c«ng nh©n chÕ biÕn thuû s¶n nh­ viªm mòi, häng, ®au mái x­¬ng c¬ nãi chung ®Æc biÖt lµ ®au c¸c khíp, loÐt bµn tay , háng mãng tay, ø trÖ tuÇn hoµn, chi d­íi , ®au ®Çu , mÊt ngñ , gi¶m thÞ lùc chiÕm mét tû lÖ t­¬ng ®èi cao , ®Æc biÖt lµ nh÷ng c«ng nh©n trùc tiÕp tham gia vµo c«ng ®o¹n chÕ biÕn . Cïng lµm viÖc trong mét ph©n x­ëng víi c¸c c«ng nh©n lao ®éng ë c¸c c«ng ®o¹n kh¸c nh­ng tû lÖ c«ng nh©n trùc tiÕp chÕ biÕn thuû s¶n cã c¸c triÖu trøng vµ tiÒn sö bÖnh tËt nh­ trªn ®Òu cao h¬n so víi c¸c c«ng nh©n lµm viÖc ë c¸c c«ng ®o¹n kh¸c . §iÒu ®ã cho thÊy c¸c yÕu tè nghÒ nghiÖp cña c«ng nh©n khi lµm viÖc ph¶i tiÕp xóc víi ®iÒu kiÖn l¹nh côc bé , c¸c vi sinh vËt cã h¹i , c¸ ho¸ chÊt tÈy röa ….ë bµn tay ngãn tay trong qu¸ tr×nh chÕ biÕn thuû s¶n ®«ng l¹nh ®· cã t¸c ®éng râ dÖt ®Õn søc khoÎ c«ng nh©n, b­íc ®Çu chØ lµ c¸c rèi lo¹n chøc n¨ng , hoÆc ngõng tiÕp xóc sÏ hÕt. Nh­ng kh«ng cã biÖn ph¸p dù phßng tèt vµ kÞp thêi ch¾c ch¾n sÏ dÊn tíi c¸c bÖnh lý vµ ®Ó l¹i hËu qu¶ hoÆc di chøng lµm suy gi¶m lao ®éng hoÆc suy gi¶m søc khoÎ cña ng­êi lao ®éng . BÖnh ngoµi da còng lµ mét bÖnh phæ biÕn ®èi víi nh÷ng c«ng nh©n trong ngµnh chÕ biÕn thuû s¶n .Theo sè liÖu ®iÒu tra cña viÖn y häc lao ®éng - ViÖn khoa häc kü thuËt -B¶o hé lao ®éng - Tæng liªn ®oµn lao ®éng ViÖt Nam th× sè ng­êi m¾c bÖnh ngoµi da sau khi vµo lµm viÖc t¹i c¬ së chÕ biÕn thuû s¶n lªn tíi 85% .Qua ®iÒu tra b»ng phiÕu ®iÒu tra cã kÕt qu¶ nh­ sau: B¶ng 14: Da, niªm m¹c Da, niªm m¹c Nhãm i Nhãm II Sè CN % Sè CN % Da xanh, s¹m da hoÆc bÖnh ngoµi da 29 34,1 3 20 B×nh th­êng 56 65,9 12 80 å 85 100 15 100 (Nguån: Xö lý tõ kÕt qu¶ b¶ng hái) KÕt qu¶ kh¸m ph©n lo¹i thÓ tr¹ng chung vÒ bÖnh da nh­ da xanh, s¹m da hoÆc bÖnh ngoµi da còng thÊy tû lÖ nh÷ng bÖnh nµy ë c«ng nh©n trùc tiÕp chÕ biÕn lµ 34,1% cao h¬n h¼n nhãm c«ng nh©n ë c«ng ®o¹n kh¸c lµ 20% Nh­ vËy c«ng nh©n trùc tiÕp chÕ biÕn thuû s¶n cã nguy c¬ m¾c c¸c bÖnh vÒ da cao h¬n. B¶ng 15 : X­¬ng, khíp X­¬ng khíp Nhãm I Nhãm II Sè CN % Sè CN % S­ng, ®au c¸c khíp ngãn, bµn tay; gèi; b¶ vai; cæ ch©n; ®au l­ng; viªm ®a khíp 66 77,6 6 40 B×nh th­êng 19 22,4 9 60 å 85 100 15 100 (Nguån: Xö lý tõ kÕt qu¶ b¶ng hái) M«i tr­êng lao ®éng trong khu vùc chÕ biÕn thuû s¶n cã ®Æc thï lµ ®é Èm cao, nhiÖt ®é trong m«i tr­êng lao ®éng lu«n vµo kho¶ng 25 - 26o C, thÝch hîp víi c¶m gi¸c nhiÖt cña ng­êi lao ®éng trong chÕ biÕn thuû s¶n, nh­ng ë ®©y cã vÊn ®Ò lµ do tiÕp xóc l¹nh côc bé cña bµn tay, ngãn tay víi n­íc ®¸ xö lý c¸c nguyªn liÖu thñy s¶n ­íp l¹nh trong qu¸ tr×nh chÕ biÕn. T¸c ®éng cña m«i tr­êng Èm ­ít, l¹nh cãng, víi t­ thÕ lao ®éng bÊt lîi, ®øng trong suèt ca lao ®éng, tÇn sè thao t¸c nhanh, lÆp ®i lÆp l¹i g©y ¶nh h­ëng tíi c¸c c¬ khíp ë ngãn tay, bµn tay. T­ thÕ ®øng lµm viÖc trong ca lao ®éng lu«n kÐo dµi > 8 giê, th©m chÝ 12 giê trong ngµy ®· g©y c¨ng th¼ng tÜnh cho nhiÒu nhãm c¬ khíp nh­ b¶ vai, cæ, l­ng, khíp gèi, cæ ch©n...§iÒu nµy nhanh chãng dÉn ®Õn ®au mái c¬. Tû lÖ c«ng nh©n m¾c c¸c bÖnh vÒ x­¬ng, khíp nh­: S­ng, ®au c¸c khíp ngãn, bµn tay; gèi; b¶ vai; cæ ch©n; ®au l­ng; viªm ®a khíp lµ 72 ng­êi trong ®ã ë nhãm trùc tiÕp lµ 66 ng­êi chiÕm 77,6%, ë nhãm gi¸n tiÕp lµ 6 ng­êi chiÕm 40%. Ngoµi ra, c«ng nh©n lµm viÖc trong m«i tr­êng lao ®éng ®øng trong kho¶ng 10- 12 tiÕng ®ång hå trong mét ngµy nªn m¾c c¸c bÖnh nh­ huyÕt ¸p, tim m¹ch, bÖnh h« hÊp, viªm phÕ qu¶n m·n tÝnh. Nh­ vËy cã thÓ thÊy ®iÒu kiÖn lao ®éng cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn søc khoÎ ng­êi lao ®éng 3.5.3. TÝnh chÊt c«ng viÖc t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn søc khoÎ cña c«ng nh©n. §Èy m¹nh CNH-H§H ®ang lµ môc tiªu hµng ®Çu cña §¶ng vµ nhµ n­íc trong giai ®o¹n hiÖn nay. Trªn nhiÒu lÜnh vùc tiÕn hµnh c¬ giíi ho¸ vµ tù ®éng ho¸ trong nhiÒu c«ng ®o¹n s¶n xuÊt ®· thùc sù gi¶i phãng søc lao ®éng ch©n tay gióp Ých trong viÖc n©ng cao søc khoÎ cña ng­êi lao ®éng, t¨ng n¨ng suÊt vµ chÊt l­îng lao ®éng . Tuy nhiªn, ®èi víi ngµnh chÕ biÕn thuû s¶n cã tÝnh chÊt ®Æc thï riªng nªn ng­êi lao ®éng cÇn ph¶i trùc tiÕp lao ®éng thñ c«ng nh­ ®øng bãc t«m vµ c¸c c«ng ®o¹n kh¸c trong qu¸ tr×nh chÕ biÕn chø kh«ng sö dông c¸c thiÕt bÞ m¸y mãc hiÖn ®¹i nh­ c¸c ngµnh kh¸c. ChÝnh v× vËy søc khoÎ cña ng­êi lao ®éng bÞ ¶nh h­ëng ®¸ng kÓ. Khi hái vÒ søc khoÎ b¶n th©n hiÖn nay th× tû lÖ nãi b×nh th­êng lµ 67%, yÕu 12% so víi tû lÖ nãi tèt h¬n tr­íc lµ 12%- Tû lÖ nµy tuy kh«ng chªnh lÖch l¾m nh­ng ®iÒu ®ã còng cho thÊy søc khoÎ cña c«ng nh©n bÞ ¶nh h­ëng rÊt nhiÒu tõ ®iÒu kiÖn còng nh­ m«i tr­êng lµm viÖc. Qua viÖc ph©n tÝch trªn chóng ta cã thÓ thÊy râ ¶nh h­ëng cña tÝnh chÊt lao ®éng tíi søc khoÎ cña ng­êi lao ®éng vµ ®©y còng lµ vÊn ®Ò mµ ng­êi sö dông lao ®éng cÇn quan t©m còng nh­ viÖc cÇn cã nh÷ng chÝnh s¸ch c¶i tiÕn cã thÓ b¶o vÖ søc khoÎ cho ng­êi lao ®éng... PhÇn III: KÕt luËn 1. KÕt luËn §èi víi bÊt cø ai vµ ®èi víi bÊt cø c«ng viÖc nµo søc khoÎ lu«n lµ ®iÒu quan träng nhÊt, nã lµ mét gi¸ trÞ xuyªn suèt mäi thêi ®¹i. Cã thÓ xem søc khoÎ nh­ mét nh©n tè quan träng trong viÖc ®¸nh gi¸ chÊt l­îng cuéc sèng cña mäi x· héi. V× vËy viÖc phßng ngõa bÖnh tËt kh«ng chØ lµ tr¸ch nhiÖm cña mçi c¸ nh©n mµ cßn lµ cña c¸c tËp thÓ, c¸c c¬ quan vµ cña toµn x· héi. NghÞ quyÕt Trung ­¬ng 4 Kho¸ VII ®· ®Æt ra môc tiªu phÊn ®Êu lµ: “BÖnh tËt ngµy cµng gi¶m, søc khoÎ ngµy cµng t¨ng, tuæi thä ngµy cµng cao, gièng nßi ngµy cµng tèt”. §ã lµ môc tiªu phÊn ®Êu do §¶ng ta ®Æt ra cho toµn d©n, nh­ng ®èi víi ng­êi lao ®éng nãi chung vµ ®èi víi c«ng nh©n nãi riªng ®Æc biÖt lµ lao ®éng n÷ th× §¶ng vµ Nhµ n­íc còng cã sù quan t©m ®Æc biÖt. Trong v¨n kiÖn §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø IX, §¶ng ta ®· kh¼ng ®Þnh: “Ch¨m lo, c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn lµm viÖc, b¶o ®¶m vÖ sinh an toµn lao ®éng” lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò x· héi gi¶i quyÕt. §ång thêi trong v¨n kiÖn còng ®Ò ra nhiÖm vô “KÕt hîp hµi hoµ gi÷a ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi víi b¶o vÖ c¶i thiÖn m«i tr­êng theo h­íng ph¸t triÓn bÒn v÷ng, tiÕn tíi b¶o ®¶m cho mäi ng­êi d©n ®Òu ®­îc sèng trong m«i tr­êng cã chÊt l­îng tèt vÒ kh«ng khÝ, ®Êt, n­íc, c¶nh quan vµ c¸c nh©n tè tù nhiªn kh¸c ®¹t chuÈn mùc tèi thiÓu do Nhµ n­íc quy ®Þnh”. Do vËy, §¶ng vµ Nhµ n­íc ta rÊt quan t©m ®Õn vÊn ®Ò søc khoÎ vµ m«i tr­êng lµm viÖc cña c«ng nh©n ®Æc biÖt lµ c«ng nh©n n÷. Qua viÖc kh¶o s¸t vµ ph©n tÝch thùc tr¹ng ®iÒu kiÖn lµm viÖc vµ ¶nh h­ëng cña nã ®èi víi søc khoÎ cña n÷ c«ng nh©n ngµnh chÕ biÕn thuû s¶n, t¸c gi¶ rót ra kÕt luËn sau : Cã thÓ nãi r»ng víi ®iÒu kiÖn lao ®éng ph©n tÝch ë trªn, th× nh÷ng c«ng nh©n trùc tiÕp chÕ biÕn thuû s¶n th­êng m¾c bÖnh nghÒ nghiÖp cao h¬n c«ng nh©n lao ®éng ë c¸c c«ng ®o¹n kh¸c thuéc ph©n x­ëng chÕ biÕn Ng­êi c«ng nh©n ph¶i lµm viÖc trong c¸c ®iÒu kiÖn lµm viÖc kh«ng tèt, ¶nh h­ëng rÊt nhiÒu tíi søc khoÎ vµ n¨ng suÊt lao ®éng cña hä. Trong sè ®ã ®· cã rÊt nhiÒu ng­êi m¾c ph¶i c¸c bÖnh nghÒ nghiÖp nh­ tim m¹ch, khíp, viªm nhiÔm, c¸c bÖnh vÒ ®­êng h« hÊp, bÖnh s¹m da nghÒ nghiÖp(cao gÊp 6,87 lÇn nhãm lao ®éng kh¸c). C¸c bÖnh cã tÝnh chÊt ®Æc tr­ng nghÒ nghiÖp nh­ viªm da ®Çu chi, loÐt kÏ bµn tay ch©n, viªm quanh mãng (cao gÊp 25,4 lÇn nhãm kh«ng trùc tiÕp chÕ biÕn thuû s¶n.) §iÒu ®ã chøng tá ¶nh h­ëng t¸c h¹i cña ®iÒu kiÖn m«i tr­êng lao ®éng ®Õn søc khoÎ bÖnh tËt cña c«ng nh©n chÕ biÕn thuû s¶n lµ rÊt râ rÖt vµ cã tÝnh chÊt ®Æc tr­ng nghÒ nghiÖp . §iÒu ®ã ®ßi hái Nhµ N­íc vµ c¸c cÊp l·nh ®¹o cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p, chÝnh s¸ch ®¶m b¶o søc khoÎ cho ng­êi lao ®éng gióp hä tr¸nh ®­îc c¸c bÖnh nghÒ nghiÖp còng nh­ c¸c bÖnh th«ng th­êng khi tham gia lao ®éng, gióp hä khoÎ m¹nh h¬n vµ yªu nghÒ h¬n vµ ®ã còng chÝnh lµ sù thµnh c«ng cña c«ng viÖc. 2.Gi¶i ph¸p KÕt qu¶ ®iÒu tra cho thÊy t¸c ®éng tiªu cùc cña ®iÒu kiÖn lao ®éng tíi søc khoÎ cña n÷ c«ng nh©n ngµnh chÕ biÕn thuû s¶n. ViÖc c¶i thiÖn m«i tr­êng lao ®éng lµ cÇn thiÕt cã ý nghÜa kh«ng nhá trong viÖc quan t©m vµ b¶o vÖ søc khoÎ ng­êi lao ®éng. C«ng viÖc nµy ®ßi hái sù quan t©m cña c¸c cÊp, c¸c ngµnh còng nh­ b¶n th©n ng­êi c«ng nh©n trong viÖc c¶i thiÖn còng nh­ tù phßng hé cho chÝnh søc khoÎ cña b¶n th©n. C«ng ty cÇn t¨ng c­êng kiÓm tra kh¸m søc khoÎ cho c«ng nh©n thay v× 1 n¨m 2 lÇn cã thÓ tiÕn hµnh 3 lÇn trong mét n¨m. §Ó gi¶m nång ®é « nhiÔm khÝ CL2 trong khu vùc s¶n xuÊt cÇn ph¶i: . L¾p ®Æt hÖ thèng th«ng giã, hót h¬i khhÝ ®éc phï hîp. .ThiÕt kÕ chç lµm vÖ sinh dông cô riªng biÖt cã t­êng che ch¾n vµ m¸y hót h¬i, kh«ng khÝ. . Nghiªn cøu thay thÕ dung dÞch s¸t trïng clorine b»ng dung dÞch kh¸c Ýt ®éc h¬n. §Ó gi¶m ®é Èm kh«ng khÝ vïng lµm viÖc: cã thÓ nghiªn cøu ph­¬ng ph¸p xö lý kh« thay thÕ ph­¬ng ph¸p xö lý ­ít. §Ó gi¶m « nhiÔm, tiÕng ån g©y bÖnh ®iÕc nghÒ nghiÖp: cÇn ®­a c¸c m¸y g©y ra tiÕng ån (m¸y xay ®¸ c©y, m¸y nÐn khÝ lµm l¹nh,...) ra khái khu vùc s¶n xuÊt (khu riªng biÖt). T¨ng c­êng ¸nh s¸ng cho khu chÕ biÕn ®Æc biÖt lµ khu ph©n cì, khu vËn hµnh m¸y l¹nh. Thùc hiÖn nghiªm tóc, hîp lý chÕ ®é thêi giê lµm viÖc, nghØ ng¬i, båi d­ìng ®éc h¹i, nÆng nhäc, phô cÊp, trî cÊp, chÕ ®é nghØ phÐp n¨m, thêi gian nghØ thai s¶n,... Trang bÞ ®Çy ®ñ c¸c ph­¬ng tiÖn b¶o vÖ c¸ nh©n theo tõng c«ng viÖc cô thÓ. Bè trÝ c¸n bé y tÕ cã chuyªn m«n hµng n¨m cã kÕ ho¹ch kh¸m søc khoÎ ®Þnh kú vµ ph©n lo¹i søc khoÎ, dù trï kinh phÝ, thuèc ch÷a bÖnh,.... 3. KiÕn nghÞ C¶i thiÖn ®iÒu kiÖn lao ®éng cho n÷ c«ng nh©n lao ®éng ®ang lµ vÊn ®Ò nãng báng trong giai ®o¹n hiÖn nay. C¶i thiÖn ®iÒu kiÖn lao ®éng, thùc hiÖn c«ng t¸c vÖ sinh an toµn lao ®éng nh»m h¹n chÕ « nhiÔm m«i tr­êng lao ®éng ®Ó ®¶m b¶o søc khoÎ cña n÷ c«ng nh©n lµ tr¸ch nhiÖm, nghÜa vô cña c¸c ngµnh, c¸c cÊp, cña mçi c¸ nh©n vµ cña toµn x· héi. 3.1. §èi víi Nhµ n­íc: . cÇn cã chÝnh s¸ch quy ho¹ch vµ ph¸t triÓn nu«i trång thuû s¶n ®Ó cã thÓ chñ ®éng nguån nguyªn liÖu ®Çu vµo, gi¶m bít g¸nh nÆng lao ®éng cho c«ng nh©n chÕ biÕn thuû s¶n vÒ chÕ ®é lµm viÖc còng nh­ chÕ ®é nghØ ng¬i hîp lý.Do lao ®éng mang tÝnh thñ c«ng tr×nh ®é chuyªn m«n kÐm nhÊt lµ lao ®éng n÷ (gÇn 70% kh«ng cã tr×nh dé chuyªn m«n kü thuËt). §Ó t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng còng nh­ gi¶m thêi gian lµm viÖc trong ca, Bé Thuû s¶n cÇn cã chiÕn l­îc quy ho¹ch vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc cho ngµnh Thuû s¶n nãi chung vµ chÕ biÕn ®«ng l¹nh nãi riªng. . x©y dùng mét sè chÕ ®é chÝnh s¸ch phï hîp cho ng­êi lao ®éng nh­ chÝnh s¸ch tuyÓn dông, chÝnh s¸ch tiÒn l­¬ng, lao ®éng viÖc lµm, b¶o hiÓm x· héi, chÕ ®é nghØ h­u... ®Æc biÖt lµ chÕ ®é thêi giê lµm viÖc, thêi giê nghØ ng¬i hîp lý nh»m c¶i thiÖn søc khoÎ, phôc håi kh¶ n¨ng lao ®éng cho ng­êi lao ®éng. . §Èy m¹nh c«ng t¸c thanh tra, kiÓm tra vµ AT - VSL§ t¹i c¸c doanh nghiÖp vµ c¸c chÕ ®é chÝnh s¸ch liªn quan, nh»m b¶o vÖ quyÒn lîi cho ng­êi lao ®éng vµ ®¸p øng nhu cÇu tiªu chuÈn AT - VSL§ cña ®¬n vÞ xuÊt khÈu thuû s¶n. . C«ng t¸c y tÕ vµ b¶o hiÓm x· héi còng cÇn ®­îc quan t©m 3.2. §èi víi Ban gi¸m ®èc C«ng ty . Th­êng xuyªn quan t©m vµ coi träng c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn lao ®éng cho c«ng nh©n cã biÖn ph¸p chèng bÖnh nghÒ nghiÖp, t¨ng c­êng c«ng t¸c kiÓm tra, thanh tra an toµn lao ®éng, b¶o vÖ søc khoÎ. . Ch¨m lo c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn, søc khoÎ c«ng nh©n nhÊt lµ nh÷ng c«ng nh©n lµm viÖc trong viÖc trong m«i tr­êng ®éc h¹i. . Gi¸o dôc tuyªn truyÒn h¬n n÷a cho c«ng nh©n vÒ c«ng t¸c an toµn vÖ sinh lao ®éng v× chÝnh søc khoÎ cña hä vµ gia ®×nh hä. . M¹ng l­íi y tÕ cña C«ng ty cÇn ph¶i trang bÞ ®Çy ®ñ c¸c kiÕn thøc chuyªn m«n, c¬ së vËt chÊt thuèc men cã t¸c dông cao ®èi víi ngµnh ®éc h¹i, xö lý kÞp thêi c¸c lo¹i bÖnh nghÒ nghiÖp mµ c«ng nh©n m¾c ph¶i ®Æc biÖt lµ c«ng nh©n cã th©m niªn trong nghÒ nghiÖp cao, c«ng ty nªn cã chÝnh s¸ch båi d­ìng h¬n so víi nh÷ng ®é tuæi kh¸c. 3.3. §èi víi ng­êi lao ®éng. Th­êng xuyªn kh¸m søc khoÎ ®Þnh kú nh»m gi÷ g×n søc khoÎ b¶n th©n, thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c quy ®Þnh vÒ sö dông b¶o hé lao ®éng vµ trang bÞ thªm nh÷ng thiÕt bÞ nµo cßn thiÕu. N©ng cao h¬n n÷a tr×nh ®é v¨n ho¸ còng nh­ sù hiÓu biÕt t¸c dông cña b¶o hé lao ®éng ®Ó cã thÓ ®Ò xuÊt nh÷ng kiÕn nghÞ cña m×nh lªn tæ chøc c«ng ®oµn. Cã thÓ ®ã lµ nh÷ng biÖn ph¸p tr­íc m¾t ®Ó h¹n chÕ ¶nh h­ëng cña ®iÒu kiÖn lao ®éng tíi søc khoÎ cña c«ng nh©n. Môc lôc Trang Lêi c¶m ¬n 1 PhÇn I: Më ®Çu 2 I. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi 2 1. Lý do chän ®Ò tµi 2 2. ý nghÜa khoa häc vµ thùc tiÔn 3 3. Môc ®Ých, nhiÖm vô, ®èi t­îng, kh¸ch thÓ, ph¹m vi nghiªn cøu 3 4. Ph­¬ng ph¸p luËn vµ ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu 4 5. Gi¶ thuyÕt nghiªn cøu 5 6 . Khung lý thuyÕt 5 PhÇn II: néi dung chÝnh 7 Ch­¬ng 1: C¬ së lý luËn vµ thùc tiÔn cña ®Ò tµi 7 1. Tæng quan vÒ vÊn ®Ò nghiªn cøu 7 2. Nh÷ng kh¸i niÖm c«ng cô 9 2.1 §iÒu kiÖn lao ®éng 9 2.2. M«i tr­êng lao ®éng 10 2.3. Søc khoÎ 10 2.4.C«ng nh©n 10 2.5. BÖnh nghÒ nghiÖp . 10 2.6. Quan hÖ x· héi 11 3. Lý thuyÕt liªn quan . 11 X· héi häc lao ®éng……………………………………………………11 Ch­¬ng 2 : ¶nh h­ëng cña ®iÒu kiÖn lao ®éng t¬Ý søc khoÎ n÷ c«ng nh©n ngµnh chÕ biÕn thuû s¶n 12 1. Vµi nÐt vÒ ngµnh thuû s¶n 12 2. §Æc ®iÓm t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña nhµ m¸y 13 3. §iÒu kiÖn lao ®éng s¶n xuÊt ngµnh chÕ biÕn thuû s¶n 14 3.1 M«i tr­êng lao ®éng 14 3.2. Kü thuËt c«ng nghÖ m¸y mãc 20 3.3. B¶o hé lao ®éng 22 3.4. ChÝnh s¸ch x· héi 22 3.4.1. ChÝnh s¸ch tiÒn l­¬ng thu nhËp 23 3.4.2. ChÕ ®é b¶o hiÓn x· héi 24 3.4.3. ChÝnh s¸ch b¶o hé lao ®éng 25 3.4.4. ChÕ ®é phô cÊp ®éc h¹i 25 3.5. ¶nh h­ëng cña c¸c yÕu tè ®iÒu kiÖn lao ®éng tíi søc khoÎ n÷ c«ng nh©n 26 3.5.1.T×nh h×nh søc khoÎ ng­êi lao ®éng 26 3.5.2 Mèi quan hÖ gi÷a yÕu tè nghÒ nghiÖp víi søc khoÎ CNL§ 32 3.5.3. TÝnh chÊt c«ng viÖc t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn søc khoÎ c«ng nh©n 36 PhÇn III .kÕt luËn 37 1. KÕt luËn 37 2.Gi¶i ph¸p 38 3. KiÕn nghÞ 39 3.1 §èi víi nhµ n­íc 39 3.2. §èi víi Ban gi¸m ®èc c«ng ty 40 3.3. §èi víi ng­êi lao ®éng 40 Tµi liÖu tham kh¶o Phô lôc Tµi liÖu tham kh¶o 1. T«n thiÖn chiÕu- phßng x· héi häc lao ®éng va c«ng nghÖ- ViÖn x· héi häc: C«ng tr×nh nghiªn cøu vÒ m«i tr­êng lao ®éng cña n÷ c«ng nh©n ë mét sè ngµnh nghÒ nÆng nhäc ®éc h¹i vµ th¸i ®é cña hä- th¸ng 1/ 1997. 2. T¹p chÝ x· héi häc sè 2/ 1996. 3. Nh÷ng c¬ së nghiªn cøu x· h«i häc – ViÖn hµn l©m khoa häc Liªn x«- viÖn nghiªn cøu x· héi häc- 1998, nhµ xuÊt b¶n TiÕn Bé 4. T¹p chÝ b¶o hé lao ®éng sè 1/2002T4, sè 3/2002T4. 5. Tõ ®iÓn tiÕng viÖt- NXB §µ N½ng 1998. 6. Tõ ®iÓn b¸ch khoa ViÖt Nam -1995 7. TriÕt häc M¸c- Lªnin: Chñ nghÜa duy vËt biÖn chøng, NXB TiÕn Bé. 8. Bé luËt lao ®éng n­íc CHXHCN ViÖt Nam. 9. C¸c qui ®Þnh vÒ lao ®éng ®Æc thï – lao ®éng n÷, NXB ChÝnh trÞ quèc gia Hµ Néi- 1997 10. PGS- TS §ç Minh C­¬ng “ §iÒu kiÖn lao ®éng trong c¸c doanh nghiÖp ë ViÖt Nam” NXBCTQG- 1996. Phô lôc Tr­êng §¹i häc c«ng ®oµn Khoa x· héi häc ----o0o---- B¶n tr­ng cÇu ý kiÕn Th­a c¸c ChÞ! §Ó gióp sinh viªn cã c¬ së thùc tiÔn tiÕn hµnh viÕt Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp, khoa X· héi häc Tr­êng §¹i häc C«ng ®oµn tiÕn hµnh th¨m dß ý kiÕn ®Ó t×m hiÓu vÒ thùc tr¹ng ®iÒu kiÖn lao ®éng t¸c ®éng tíi søc khoÎ cña n÷ c«ng nh©n lao ®éng ngµnh chÕ biÕn thuû s¶n. Tr©n träng mêi chÞ tham gia gióp ®ì chóng t«i tr¶ lêi c¸c c©u hái d­íi ®©y. C©u 1: Xin ChÞ vui lßng cho biÕt c«ng ty chÞ ®ang lµm viÖc? C©u 2 :ChÞ lµm viÖc ë ®ay tõ khi nµo? …………………………………….. C©u 3: Tr­íc khi lµm viÖc ë ®©y chÞ ®· lµm nghÒ g×? C©u 4: §iÒu kiÖn lµm viÖc trong nhµ m¸y nh­ thÕ nµo? …………………… C©u 5: Xin chÞ h·y cho biÕt c¸c trang thiÕt bÞ b¶o hé ca nhan sau cã ®¸p øng ®­îc ®Çy ®ñ nhu cÇu kh«ng? Møc ®é §ñ Kh«ng ®ñ Kh«ng cÊp` G¨ng tay Mò KhÈu trang QuÇn ¸o ñng, giÇy C©u 6: Trong thêi gian qua, c«ng ty cã thùc hiÖn chÕ ®é phô cÊp ®éc h¹i ®èi víi c«ng nh©n kh«ng? Cã  Kh«ng  C©u 7: Theo chÞ viÖc thùc hiÖn chÕ phô cÊp ®éc h¹i ®èi víi c«ng nh©n trong c«ng ty lµ: Cã chÕ ®é vµ thùc hiÖn ®Çy ®ñ  Cã chÕ ®é nh­ng thùc hiÖn ch­a ®Çy ®ñ  Cã chÕ ®é nh­ng kh«ng thùc hiÖn  C©u 8: C«ng viÖc chÞ ®ang lµm hiÖn nay cã phï hîp víi søc khoÎ cña chÞ kh«ng? Phï hîp  B×nh th­êng  Kh«ng phï hîp  C©u 9: Tr­íc khi vµo lµm viÖc ë ®©y chÞ cã m¾c bÖnh g× kh«ng? Cã  Kh«ng  NÕu cã th× lo¹i bÖnh g×? C©u 10: Sau khi vµo lµm viÖc ë ®©y chÞ cã m¾c bÖnh nghÒ nghiÖp kh«ng? Cã  Kh«ng  NÕu cã th× lo¹i bÖnh g×? C©u 11: ChÞ c¶m thÊy søc khoÎ cña b¶n th©n m×nh hiÖn nay nh­ thÕ nµo? KhoÎ m¹nh  B×nh th­êng  YÕu  C©u 12: C«ng ty cã tæ chøc kh¸m søc khoÎ ®Þnh kú cho c«ng nh©n kh«ng? Cã  Kh«ng  C©u 13: Xin chÞ cho biÕt t×nh h×nh søc khoÎ cña m×nh lÇn kh¸m gÇn ®©y nhÊt lµ? Tèt h¬n lÇn kh¸m tr­íc  B×nh th­êng  KÐm h¬n lÇn kh¸m tr­íc  C©u 14: ChÞ cã m¾c chøng bÖnh nµo sau ®©y? Viªm häng  Viªm mòi  LoÐt da bµn tay  Háng mãng tay  BÖnh phô khoa  BÖnh khíp  Gi¶m trÝ nhí  §au ®Çu  MÊt ngñ  10- Gi¶m thÞ lùc  11- BÖnh tim m¹ch  C©u 15: Do ®©u mµ chÞ ph¸t hiÖn ra bÖnh cña m×nh? 1- Qua kh¸m ®Þnh kú do c¬ quan tæ chøc  2- Tù m×nh ®i kh¸m  C©u 16: Theo chÞ yÕu tè nµo ¶nh h­ëng ®Õn søc khoÎ cña m×nh? M«i tr­êng lµm viÖc  Dông cô lao ®éng  B¶o hé lao ®éng  Phô cÊp ®éc h¹i  C©u 17: Xin chÞ cho biÕt ®«i ®iÒu vÒ b¶n th©n? Tr×nh ®é häc vÊn: Tuæi: T×nh tr¹ng h«n nh©n 1- §· lËp gia ®×nh  2- Ch­a lËp gia ®×nh  Xin ch©n thµnh c¶m ¬n!