Đề tài Ảnh hưởng của lạm phát tới thị trường chứng khoán và biện pháp khắc phục

Lêi nãi ®Çu C¬ chÕ thÞ tr­êng ®· rung lªn håi chu«ng c¶nh b¸o bao sù ®æi thay cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam trong nh÷ng thËp niªm gÇn ®©y. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ho¹t ®éng ®Çy s«i ®éng vµ c¹nh tranh gay g¾t ®Ó thu ®­îc lîi nhuËn cao vµ ®øng v÷ng trªn th­¬ng tr­êng. C¸c nhµ kinh tÕ còng nh­ c¸c doanh nghiÖp ph¶i nhanh chãng tiÕp cËn, n¾m b¾t nh÷ng vÊn ®Ò cña nÒn kinh tÕ míi. Bªn c¹nh bao vÊn ®Ò cÇn cã ®Ó kinh doanh cßn lµ nh÷ng vÊn ®Ò næi cém kh¸c trong kinh tÕ. Mét trong nh÷ng vÊn ®Ò næi cém kh¸c trong kinh tÕ. Mét trong nh÷ng vÊn ®Ò næi cém Êy lµ l¹m ph¸t. L¹m ph¸t nh­ mét c¨n bÖnh cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, nã lµ mét vÊn ®Ò hÕt søc phøc t¹p ®ßi hái sù ®Çu t­ lín vÒ thêi gian vµ trÝ tuÖ míi cã thÓ mong muèn ®¹t ®­îc kÕt qu¶ kh¶ quan. Chèng l¹m ph¸t kh«ng chØ lµ viÖc cña c¸c nhµ doanh nghiÖp mµ cßn lµ nhiÖm vô cña chÝnh phñ. L¹m ph¸t ¶nh h­ëng toµn bé ®Õn nÒn kinh tÕ quèc d©n, ®Õn ®êi sèng x· héi, ®Æc biÖt lµ giíi lao ®éng. ë n­íc ta hiÖn nay, chèng l¹m ph¸t, gi÷ v÷ng nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn æn ®Þnh, c©n ®èi lµ mét môc tiªu rÊt quan träng trong ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, n©ng cao ®êi sèng nh©n d©n. Trong thêi gian gÇn ®©y, vÊn ®Ò l¹m ph¸t ®· ®­îc nhiÒu ng­êi quan t©m, nghiªn cøu vµ ®Ò xuÊt c¸c ph­¬ng ¸n kh¾c phôc. §· tõ l©u tiÒn giÊy xuÊt hiÖn vµ ch¼ng bao l©u sau ®ã diÔn ra t×nh tr¹ng gi¶m gi¸ tiÒn vµ dÉn ®Õn l¹m ph¸t. NÐt ®Æc tr­ng næi bËt cña thùc tr¹ng nÒn kinh tÕ khi cã l¹m ph¸t, gi¸ c¶ cña hÇu hÕt c¸c hµng ho¸ ®Òu t¨ng cao vµ søc mua cña ®ång tiÒn ngµy cµng gi¶m nhanh. Nh×n l¹i lÞch sö l¹m ph¸t, tõ cuèi thÓ kû 19 ®Õn ®Çu thÕ kû 20. ë n­íc ta l¹m ph¸t diÔn ra nghiªm träng vµ kÐo dµi mµ nguån gèc cña nã lµ do hËu qu¶ nÆng nÒ cña chiÕn tranh, c¬ cÊu kinh tÕ bÊt hîp lý kÐo dµi. L¹m ph¸t ®· ph¸ vì toµn bé kÕ ho¹ch cña nÒn kinh tÕ, ph­¬ng h¹i ®Õn tÊt c¶ c¸c mèi quan hÖ trong nÒn kinh tÕ - x· héi. Bµi viÕt nµy víi ®Ò tµi: "¶nh h­ëng cña l¹m ph¸t tíi thÞ tr­êng chøng kho¸n vµ biÖn ph¸p kh¾c phôc" XuÊt ph¸t tõ vÊn ®Ò nghiªn cøu l¹m ph¸t lµ cÇn thiÕt, cÊp b¸ch, ®Æc biÖt thÊy ®­îc tÇm quan träng cña l¹m ph¸t. V× vËy, víi l­îng kiÕn thøc cßn h¹n chÕ, em thiÕt nghÜ quan t©m nghiªn cøu ®Õn ®Ò tµi còng lµ mét ph­¬ng ph¸p t×m hiÓu nã mét c¸ch thÊu ®¸o, s©u s¾c h¬n. Bµi lµm gåm ba phÇn: PhÇn i : Ly luËn chung vÒ l¹m ph¸t PhÇn ii: ¶nh h­ëng cña lam ph¸t tíi thÞ tr­êng chøng kho¸n PhÇn iii: C¸c biÖn ph¸p kh¾c phôc l¹m ph¸t. I/ Lý luËn chung vÒ l¹m ph¸t: 1. Kh¸i niÖm vµ ph©n lo¹i l¹m ph¸t: a. C¸c kh¸i niÖm: - L¹m ph¸t lµ mét ph¹m trï vèn cã cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, nã xuÊt hiÖn khi c¸c yªu cÇu cña c¸c quy luËt kinh tÕ hµng ho¸ kh«ng ®­îc t«n träng, nhÊt lµ quy luËt l­u th«ng tiÒn tÖ. ë ®©u cßn s¶n xuÊt hµng ho¸ , cßn tån t¹i nh÷ng quan hÖ hµng ho¸ tiÒn tÖ th× ë ®ã cßn Èn n¸u kh¶ n¨ng l¹m ph¸t vµ l¹m ph¸t chØ xuÊt hiÖn khi c¸c quy luËt cña l­u th«ng tiÒn tÖ bÞ vi ph¹m. - Trong bé "T­ b¶n" næi tiÕng cña m×nh C. M¸c viÕt: "ViÖc ph¸t hµnh tiÒn giÊy ph¶i ®­îc giíi h¹n ë sè l­îng vµng hoÆc b¹c thùc sù l­u th«ng nhê c¸c ®¹i diÖn tiÒn giÊy cña m×nh". §iÒu nµy cã nghÜa lµ khi khèi l­îng tiÒn giÊy do nhµ n­íc ph¸t hµnh vµo l­u th«ng v­ît qu¸ sè l­îng vµng mµ nã ®¹i diÖn th× gi¸ trÞ cña tiÒn giÊy gi¶m xuèng vµ t×nh tr¹ng l¹m ph¸t xuÊt hiÖn. - Mét ®Þnh nghÜa n÷a vÒ l¹m ph¸t do c¸c nhµ kinh tÕ häc hiÖn ®¹i ®­a ra vµ nã ®­îc sö dông réng r·i trong lÜnh vùc nghiªn cøu thÞ tr­êng : "L¹m ph¸t lµ sù t¨ng lªn cña møc gi¸ trung b×nh theo thêi gian" - L¹m ph¸t ®­îc ®Æc tr­ng bëi chØ sè l¹m ph¸t. Nã chÝnh lµ GNP danh nghÜa/ GNP thùc tÕ. Trong thùc tÕ nã ®­îc thay thÕ b»ng tû sè gi¸ tiªu dïng hoÆc chØ sè gi¸ b¸n bu«n Ip = åip.d ip: chØ sè gi¸ c¶ cña tõng lo¹i nhãm hµng d: tû träng møc tiªu dïng cña tõng lo¹i hµng. b) Ph©n lo¹i l¹m ph¸t: - L¹m ph¸t võa ph¶i: cßn gäi lµ l¹m ph¸t mét con sè, cã tû lÖ l¹m ph¸t d­íi 10% mét n¨m. L¹m ph¸t võa ph¶i lµm cho gi¸ c¶ biÕn ®éng t­¬ng ®èi. Trong thêi kú nµy nÒn kinh tÕ ho¹t ®éng b×nh th­êng, ®êi sèng cña ng­êi lao ®éng æn ®Þnh. Sù æn ®Þnh ®ã ®­îc biÓu hiÖn: gi¸ c¶ t¨ng lªn chËm, l·i suÊt tiÒn göi kh«ng cao, kh«ng xÈy ra víi t×nh tr¹ng mua b¸n vµ tÝch tr÷ hµng ho¸ víi sè l­îng lín... Cã thÓ nãi l¹m ph¸t võa ph¶i t¹o t©m lý an t©m cho ng­êi lao ®éng chØ tr«ng chê vµo thu nhËp. Trong thêi gian nµy c¸c h·ng kinh doanh cã kho¶n thu nhËp æn ®Þnh, Ýt rñi ro nªn s½n sµng ®Çu t­ cho s¶n xuÊt, kinh doanh. - L¹m ph¸t phi m·: l¹m ph¸t xÈy ra khi gi¸ c¶ t¨ng t­¬ng ®èi nhanh víi tû lÖ 2 hoÆc 3 con sè mét n¨m. ë møc phi m·, l¹m ph¸t lµm cho gi¸ c¶ chung t¨ng lªn nhanh chãng, g©y biÕn ®éng lín vÒ kinh tÕ , c¸c hîp ®ång ®­îc chØ sè ho¸. Lóc nµy ng­êi d©n tÝch tr÷ hµng ho¸, vµng b¹c, bÊt ®éng s¶n vµ kh«ng bao giê cho vay tiÒn ë møc l·i suÊt b×nh th­êng. Lo¹i nµy khi ®· trë nªn v÷ng ch¾c sÏ g©y ra nh÷ng biÕn d¹ng kinh tÕ nghiªm träng. - Siªu l¹m ph¸t: xÈy ra khi l¹m ph¸t ®ét biÕn t¨ng lªn víi tèc ®é cao v­ît xa l¹m ph¸t phi m·, nã nh­ mét c¨n bÖnh chÕt ng­êi, tèc ®é l­u th«ng tiÒn tÖ t¨ng kinh khñng, gi¸ c¶ t¨ng nhanh kh«ng æn ®Þnh, tiÒn l­¬ng thùc tÕ bÞ gi¶m m¹nh, tiÒn tÖ mÊt gi¸ nhanh chãng, th«ng tin kh«ng cßn chÝnh x¸c, c¸c yÕu tè thÞ tr­êng biÕn d¹ng vµ ho¹t ®éng kinh doanh l©m vµo t×nh tr¹ng rèi lo¹n. Tuy nhiªn, siªu l¹m ph¸t rÊt Ýt khi xÈy ra. LÞch sö cña l¹m ph¸t còng chØ ra r»ng, l¹m ph¸t ë c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn th­êng diÔn ra trong thêi gian dµi, v× vËy hiÖu qu¶ cña nã phøc t¹p vµ trÇm träng h¬n. V× vËy c¸c nhµ kinh tÕ ®· chia l¹m ph¸t thµnh 3 lo¹i. L¹m ph¸t kinh niªn kÐo dµi trªn 3 n¨m víi tû lÖ l¹m ph¸t d­í 50% mét n¨m; l¹m ph¸t nghiªm träng th­êng kÐo dµi trªn 3 n¨m víi tû lÖ l¹m ph¸t trªn 50%; siªu l¹m ph¸t kÐo dµi trªn mét n¨m víi tû lÖ l¹m ph¸t trªn 200% mét n¨m. 2. Nguyªn nh©n l¹m ph¸t: a) L¹m ph¸t theo thuyÕt tiÒn tÖ: kinh tÕ ®i vµo l¹m ph¸t, ®ång tiÒn mÊt gi¸... cã nhiÒu nguyªn nh©n dÉn ®Õn l¹m ph¸t. Ch¼ng h¹n thêi tiÕt kh«ng thuËn, mÊt mïa, n«ng d©n thu ho¹ch thÊp, gi¸ l­¬ng thùc t¨ng lªn. Gi¸ nguyªn vËt liÖu t¨ng lµm cho gi¸ c¶ hµng tiªu dïng t¨ng lªn. Khi tiÒn l­¬ng t¨ng, chi phÝ s¶n xuÊt còng t¨ng theo, dÉn ®Õn gi¸ c¸c mÆt hµng còng t¨ng. T¨ng l­¬ng ®Èy gi¸ lªn cao. Tãm l¹i, l¹m ph¸t lµ hiÖn t­îng t¨ng liªn tôc møc gi¸ chung vµ cã thÓ gi¶i thÝch theo 3 c¸ch. - Theo häc thuyÕt tiÒn tÖ, l¹m ph¸t lµ kÕt qu¶ cña viÖc t¨ng qu¸ thõa møc cung tiÒn. - Theo häc thuyÕt Keynes, l¹m ph¸t xÈy ra do thõa cÇu vÒ hµng ho¸ vµ dÞch vô trong nÒn kinh tÕ (do cÇu kÐo). - Theo häc thuyÕt chi phÝ ®Èy, l¹m ph¸t sinh ra do t¨ng chi phÝ s¶n xuÊt (chi phÝ ®Èy) Trªn thùc tÕ l¹m ph¸t lµ kÕt qu¶ cña tæng thÓ 3 nguyªn nh©n trªn, mçi nguyªn nh©n cã vai trß kh¸c nhau ë mçi thêi ®iÓm kh¸c nhau. Møc cung tiÒn lµ mét biÕn sè duy nhÊt trong ®¼ng thøc tû lÖ l¹m ph¸t, mµ dùa vµo ®ã ng©n hµng Trung ­¬ng ®· t¹o ra ¶nh h­ëng trùc tiÕp. Trong viÖc chèng l¹m ph¸t, c¸c ng©n hµng Trung ­¬ng lu«n gi¶m sót viÖc cung tiÒn. T¨ng cung tiÒn cã thÓ ®¹t ®­îc b»ng hai c¸ch: - Ng©n hµng trung ­¬ng in nhiÒu tiÒn h¬n (khi l·i suÊt thÊp vµ ®iÒu kiÖn kinh doanh tèt). hoÆc - C¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i cã thÓ t¨ng tÝn dông Trong c¶ hai tr­êng hîp s½n cã l­îng tiÒn nhiÒu h¬n cho d©n c­ vµ chi phÝ. VÒ mÆt trung h¹n vµ dµi h¹n, ®iÒu ®ã dÉn tíi cÇu vÒ hµng ho¸ vµ dÞch vô t¨ng. NÕu cung kh«ng t¨ng t­¬ng øng víi cÇu, th× viÖc d­ cÇu sÏ ®­îc bï ®¾p b»ng viÖc t¨ng gi¸. Tuy nhiªn, gi¸ c¶ sÏ kh«ng t¨ng ngay nh­ng nã sÏ t¨ng sau ®ã 2-3 n¨m. In tiÒn ®Ó trî cÊp cho chi tiªu c«ng céng sÏ dÉn ®Õn l¹m ph¸t nghiªm träng. VÝ dô: N¨m 1966 - 1967 chÝnh phñ Mü ®· sö dông viÖc t¨ng tiÒn ®Ó tr¶ cho nh÷ng chi phÝ leo thang cña cuéc chiÕn tranh t¹i ViÖt Nam, l¹m ph¸t t¨ng tõ 3% (n¨m 1967) ®Õn 6% (n¨m 1970). XÐt trong dµi h¹n l·i suÊt thùc tÕ (i) vµ s¶n l­îng thùc tÕ (y) ®¹t møc c©n b»ng, nghÜa lµ (i) vµ (y) æn ®Þnh. Møc cÇu tiÒn thùc tÕ kh«ng ®æi nªn M/P còng kh«ng ®æi. Suy ra khi l­îng tiÒn danh nghÜa (M) t¨ng lªn th× gi¸ c¶ sÏ t¨ng lªn víi tû lÖ t­¬ng øng. VËy l¹m ph¸t lµ mét hiÖn t­îng tiÒn tÖ. §©y lµ lý do t¹i sao ng©n hµng Trung ­¬ng rÊt chó träng ®Õn nguyªn nh©n nµy. b) L¹m ph¸t theo thuyÕt Keynes (l¹m ph¸t cÇu kÐo): T¨ng cung tiÒn kh«ng ph¶i lµ nguyªn nh©n duy nhÊt dÉn ®Õn t¨ng cÇu vÒ hµng ho¸, dÞch vô. T¨ng tiªu dïng, chi phÝ c«ng céng vµ t¨ng d©n sè lµ nh÷ng nh©n tè phi tiÒn tÖ, sÏ dÉn ®Õn t¨ng cÇu. ¸p lùc l¹m ph¸t sÏ t¨ng sau 1 ®Õn 3 n¨m, nÕu cÇu vÒ hµng ho¸ v­ît qu¸ møc cung, song s¶n xuÊt vÉn kh«ng ®­îc më réng hoÆc do sö dông m¸y mãc víi c«ng suÊt tiÕn tíi giíi h¹n hoÆc v× nh©n tè s¶n xuÊt kh«ng ®¸p øng ®­îc sù gia t¨ng cña cÇu. Sù mÊt c©n ®èi ®ã sÏ ®­îc gi¸ c¶ lÊp ®Çy. L¹m ph¸t do cÇu t¨ng lªn hay l¹m ph¸t do cÇu kÐo ®­îc ra ®êi tõ ®ã. Ch¼ng h¹n ë Mü, sö dông c«ng suÊt m¸y mãc lµ mét chØ sè cã Ých ph¶n ¸nh l¹m ph¸t trong t­¬ng lai ë Mü, sö dông c«ng suÊt m¸y mãc trªn 83% dÉn tíi l¹m ph¸t t¨ng. c) L¹m ph¸t theo thuyÕt chi phÝ ®Èy: L¹m ph¸t chi phÝ ®Èy võa l¹m ph¸t, võa suy gi¶m s¶n l­îng t¨ng thªm thÊt nghiÖp nªn cßn gäi lµ l¹m ph¸t "®×nh trÖ" H×nh thøc cña l¹m ph¸t nµy ph¸t sinh ra tõ phÝa cung, do chi phÝ s¶n xuÊt cao h¬n ®· ®­îc chuyÓn sang ng­êi tiªu dïng. §iÒu nµy chØ cã thÓ ®­îc trong giai ®o¹n t¨ng tr­ëng kinh tÕ khi ng­êi tiªu dïng s½n sµng tr¶ víi gi¸ cao h¬n. Bªn c¹nh nh÷ng yÕu tè g©y nªn l¹m ph¸t ®ã lµ gi¸ nhËp khÈu cao h¬n ®­îc chuyÓn cho ng­êi tiªu dïng néi ®Þa. NhËp khÈu cµng trë nªn ®¾t ®á khi ®ång néi tÖ yÕu ®i hoÆc mÊt gi¸ so víi ®ång tiÒn kh¸c. Ngoµi ra yÕu tè t©m lý d©n chóng, sù thay ®æi chÝnh trÞ, an ninh quèc phßng... Song nguyªn nh©n trùc tiÕp vÉn lµ sè l­îng tiÒn tÖ trong l­u th«ng v­ît qu¸ sè l­îng hµng ho¸ s¶n xuÊt ra. ViÖc t¨ng ®ét ngét cña thuÕ (VAT) còng lµm t¨ng chØ sè gi¸. y y y1 y0 y0 y* y* AD1 AD0 P P1 P0 E1 E0 E0 ASSL ASRL P1 P0 E1 ASLR AD P ASSR1 ASSR2 Chi tiªu qu¸ kh¶ n¨ng cung øng - Khi s¶n l­îng v­ît tiÒm n¨ng ®­êng AS cã ®é dèc lín nªn khi cÇu t¨ng m¹nh, AD - AD1, gi¸ c¶ t¨ng P0 - P1 Chi phÝ t¨ng ®Èy gi¸ lªn cao - CÇu kh«ng ®æi, gi¸ c¶ t¨ng s¶n l­îng gi¶m xuèng Y0 - Y1 AS1 - AS2 L¹m ph¸t dù kiÕn: Trong nÒn kinh tÕ, trõ siªu l¹m ph¸t, l¹m ph¸t phi m·, l¹m ph¸t võa ph¶i cã xu h­íng tiÕp tôc gi÷ møc lÞch sö cña nã. Gi¸ c¶ trong tr­êng hîp nµy t¨ng ®Òu mét c¸ch æn ®Þnh. Mäi ng­êi thÓ dù kiÕn ®­îc tr­íc nªn cßn gäi lµ l¹m ph¸t dù kiÕn. y y* AD" AD' AD E E' E" ASLR ASSR2 ASSR1 ASSR0 P2 P1 P0 Trong l¹m ph¸t dù kiÕn AS & AD dÞch chuyÓn lªn trªn cïng, ®é s¶n l­îng vÉn gi÷ nguyªn, gi¸ c¶ t¨ng lªn theo dù kiÕn. C¸c nguyªn nh©n kh¸c: Gi÷a l¹m ph¸t vµ l·i suÊt khi tû lÖ l¹m ph¸t t¨ng lªn l·i suÊt danh nghÜa t¨ng theo, t¨ng chi phÝ c¬ héi cña viÖc gi÷ tiÒn, cµng gi÷ nhiÒu tiÒn cµng thiÖt. §iÒu nµy ®Æc biÖt ®óng trong c¸c cuéc siªu l¹m ph¸t, tiÒn mÊt gi¸ cµng nhanh, t¨ng møc ®é tiÒn göi vµo ng©n hµng, vµo quü tiÕt kiÖm hoÆc ®Èy ra thÞ tr­êng ®Ó mua vÒ mäi lo¹i hµng ho¸ cã thÓ dù tr÷ g©y thªm mÊt c©n b»ng cung cÇu trªn thÞ tr­êng hµng ho¸ vµ tiÕp tôc ®Èy gi¸ lªn cao. Gi÷a l¹m ph¸t vµ tiÒn tÖ khi ng©n s¸ch th©m hôt lín c¸c chÝnh phñ cã thÓ in thªm tiÒn ®Ó trang tr¹i, l­îng tiÒn danh nghÜa t¨ng lªn lµ mét nguyªn nh©n g©y ra l¹m ph¸t. Vµ mét khi gi¸ c¶ ®· t¨ng lªn th× sù th©m hôt míi n¶y sinh, ®ßi hái ph¶i in thªm mét l­îng tiÒn míi vµ l¹m ph¸t tiÕp tôc t¨ng vät. KiÓu l¹m ph¸t xo¸y èc nµy th­êng x¶y ra trong thêi kú siªu l¹m ph¸t. Tuy nhiªn, chÝnh phñ cã thÓ tµi trî th©m hôt b»ng c¸ch vay d©n th«ng qua b¸n tÝn phiÕu. L­îng tiÒn danh nghÜa kh«ng t¨ng thªm nªn kh«ng cã nguy c¬ l¹m ph¸t, nh­ng nÕu th©m hôt tiÕp tôc kÐo dµi, sè tiÒn ph¶i tr¶ cho d©n (c¶ gèc lÉn l·i) sÏ lín ®Õn møc cÇn ph¶i in tiÒn ®Ó trang tr¶i th× kh¶ n¨ng cã l¹m ph¸t m¹nh lµ ®iÒu ch¾c ch¾n. C¸c nguyªn nh©n liªn quan ®Õn chÝnh s¸ch cña nhµ n­íc, chÝnh s¸ch thuÕ, chÝnh s¸ch c¬ cÊu kinh tÕ kh«ng hîp lý. C¸c chñ thÓ kinh doanh lµm t¨ng chi phÝ ®Çu vµo, nguyªn nh©n do n­íc ngoµi. Nh÷ng t¸c ®éng cña l¹m ph¸t: L¹m ph¸t cã nhiÒu lo¹i, cho nªn còng cã nhiÒu møc ®é ¶nh h­ëng kh¸c nhau ®èi víi nÒn kinh tÕ. XÐt trªn gãc ®é t­¬ng quan, trong mét nÒn kinh tÕ mµ l¹m ph¸t ®­îc coi lµ nçi lo cña toµn x· héi vµ ng­êi ta cã thÓ nh×n thÊy t¸c ®éng cña nã. * §èi víi lÜnh vùc s¶n xuÊt: §èi víi nhµ s¶n xuÊt, tû lÖ l¹m ph¸t cao lµm cho gi¸ ®Çu vµo vµ ®Çu ra biÕn ®éng kh«ng ngõng, g©y ra sù æn ®Þnh gi¶ t¹o cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Sù mÊt gi¸ cña ®ång tiÒn lµm v« hiÖu ho¸ ho¹t ®éng h¹ch to¸n kinh doanh. HiÖu qu¶ kinh doanh - s¶n xuÊt ë mét vµi danh nghiÖp cã thÓ thay ®æi, g©y ra nh÷ng x¸o ®éng vÒ kinh tÕ. NÕu mét doanh nghiÖp nµo ®ã cã tû suÊt lîi nhuËn thÊp h¬n l¹m ph¸t sÏ cã nguy c¬ ph¸ s¶n rÊt lín. * §èi víi lÜnh vùc l­u th«ng: L¹m ph¸t thóc ®Èy qu¸ tr×nh ®Çu c¬ tÝch tr÷ dÉn ®Õn khan hiÕm hµng ho¸. C¸c nhµ doanh nghiÖp thÊy r»ng viÖc ®Çu t­ vèn vµo lÜnh vùc l­u th«ng. ThËm chÝ khi l¹m ph¸t trë nªn khã ph¸n ®o¸n th× viÖc ®Çu t­ vèn vµo lÜnh vùc s¶n xuÊt sÏ gÆp ph¶i rñi ro cao. Do cã nhiÒu ng­êi tham gi© vµo lÜnh vùc l­u th«ng nªn lÜnh vùc nµy trë nªn hçn lo¹n. TiÒn ë trong tay nh÷ng ng­êi võa míi b¸n hµng xong l¹i nhanh chãng bÞ ®Èy vµo kªnh l­u th«ng, tèc ®é l­u th«ng tiÒn tÖ t¨ng vät vµ ®iÒu nµy lµm thóc ®Èy l¹m ph¸t gia t¨ng. * §èi víi lÜnh vùc tiÒn tÖ, tÝn dông: L¹m ph¸t lµm cho quan hÖ tÝn dông, th­¬ng m¹i vµ ng©n hµn bÞ thu hÑp. Sè ng­êi göi tiÒn vµo ng©n hµng gi¶m ®i rÊt nhiÒu. VÒ phÝa hÖ thèng ng©n hµng, do l­îng tiÒn göi vµo gi¶m m¹nh nªn kh«ng ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cña ng­êi ®i vay, céng víi viÖc sôt gi¸ cña ®ång tiÒn qu¸ nhanh, sù ®iÒu chØnh l·i suÊt tiÒn göi kh«ng lµm an t©m nh÷ng ng­êi hiÖn ®ang cã l­îng tiÒn mÆt nhµn rçi trong tay. VÒ phÝa ng­êi ®i vay, hä lµ nh÷ng ng­êi cã lîi lín nhê sù mÊt gi¸ ®ång tiÒn mét c¸ch nhanh chãng. Do vËy, ho¹t ®éng cña hÖ thèng ng©n hµng kh«ng cßn b×nh th­êng n÷a. Chøc n¨ng kinh doanh tiÒn bÞ h¹n chÕ, c¸c chøc n¨ng cña tiÒn tÖ kh«ng cßn nguyªn vÑn bëi khi cã l¹m ph¸t th× ch¼ng cã ai tÝch tr÷ cña c¶i h×nh thøc tiÒn mÆt. * §èi víi chÝnh s¸ch kinh tÕ tµi chÝnh cña nhµ n­íc: L¹m ph¸t g©y ra sù biÕn ®éng lín trong gi¸ c¶ vµ s¶n l­îng hµng ho¸, khi l¹m ph¸t x¶y ra nh÷ng th«ng tin trong x· héi bÞ ph¸ huû do biÕn ®éng cña gi¸ c¶ lµm cho thÞ tr­êng bÞ rèi lo¹n. Ng­êi ta khã ph©n biÖt ®­îc nh÷ng doanh nghiÖp lµm ¨n tèt vµ kÐm. §ång thêi l¹m ph¸t lµm cho nhµ n­íc thiÕu vèn, do ®ã nhµ n­íc kh«ng cßn ®ñ søc cung cÊp tiÒn cho c¸c kho¶n dµnh cho phóc lîi x· héi bÞ c¾t gi¶m... c¸c ngµnh, c¸c lÜnh vùc dù ®Þnh ®ù¬c chÝnh phñ ®Çu t­ vµ hç trî vèn bÞ thu hÑp l¹i hoÆc kh«ng cã g×. Mét khi ng©n s¸ch nhµ n­íc bÞ th©m hôt th× c¸c môc tiªu c¶i thiÖn vµ n©ng cao ®êi sèng kinh tÕ x· héi sÏ kh«ng cã ®iÒu kiÖn thùc hiÖn ®­îc. II. Thùc tr¹ng l¹m ph¸t ë ViÖt Nam Thùc tr¹ng Bước vào năm 2008, tình hình kinh tế - xã hội nước ta tiếp tục có một số mặt thuận lợi. Tình hình chính trị - xã hội ổn định; hệ thống luật pháp, cơ chế, chính sách ngày càng được hoàn thiện, đáp ứng yêu cầu phát triển, hội nhập; sau một năm gia nhập WTO, nguồn vốn đầu tư nước ngoài vào nước ta tăng mạnh, kinh tế đang trên đà tăng trưởng với tốc độ cao. Tuy nhiên, sự suy giảm của nền kinh tế Mỹ, đồng USD giảm giá, giá cả nhiều mặt hàng trên thị trường thế giới tăng cao, thiên tai, dịch bệnh xảy ra ở một số địa phương đã tác động bất lợi, làm xuất hiện những khó khăn và biểu hiện xấu trong nền kinh tế nước ta. Trước tình hình đó, Bộ Chính trị đã chỉ đạo Ban cán sự đảng Chính phủ, ban cán sự đảng các bộ, ngành có nhiều giải pháp tích cực để kiểm soát tăng giá, kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, tháo gỡ khó khăn cho sản xuất phát triển, hỗ trợ đời sống nhân dân. Nhưng, đến nay lạm phát vẫn còn cao, sản xuất kinh doanh của nhiều doanh nghiệp, đời sống của một bộ phận nhân dân vẫn còn khó khăn, đòi hỏi Đảng, Nhà nước phải tập trung lãnh đạo, chỉ đạo giải quyết. I- VỀ TÌNH HÌNH VÀ NGUYÊN NHÂN 1- Về tình hình Trong quý I-2008, bên cạnh một số kết quả đạt được, tình hình kinh tế - xã hội đang nổi lên những vấn đề đáng lưu ý sau đây : (1) Tốc độ tăng trưởng kinh tế tuy vẫn tiếp tục giữ ở mức cao nhưng đã có biểu hiện chậm lại. Đáng lưu ý, tốc độ tăng trưởng trong lĩnh vực công nghiệp - xây dựng thấp hơn kế hoạch và mức tăng cùng kỳ năm 2007, tháng sau thấp hơn tháng trước. Xuất khẩu tuy tiếp tục tăng nhưng đã gặp một số khó khăn và có dấu hiệu chậm lại, trong khi đó, nhập siêu tăng quá cao, cao nhất từ trước đến nay. Vốn thực hiện đầu tư toàn xã hội, kể cả vốn thực hiện FDI đều thấp hơn so cùng kỳ năm trước. Sản xuất nông nghiệp gặp nhiều khó khăn do thiên tai, dịch bệnh ở một số địa phương. (2) Lạm phát tiếp tục tăng cao, vượt xa mức dự báo. Chỉ số giá tiêu dùng tháng 3-2008 so với tháng 12-2007 tăng 9,19%, so với tháng 3-2007 tăng 19,39%. Đó là mức lạm phát cao nhất trong nhiều năm gần đây và cao hơn các nước trong khu vực. Lạm phát cao đã tác động lớn đến sản xuất và đời sống nhân dân, nhất là ở các vùng chịu ảnh hưởng của thiên tai, dịch bệnh, người làm công ăn lương, người lao động ở các khu công nghiệp và bộ phận dân cư có thu nhập thấp. (3) Thị trường tài chính, tiền tệ có nhiều biến động. Hệ thống ngân hàng bộc lộ những yếu kém trong việc bảo đảm tính thanh khoản, huy động và cho vay; vốn khả dụng của các ngân hàng thương mại thiếu, ở một số thời điểm đã để xảy ra tình trạng chạy đua lãi suất trên thị trường. Cơ cấu vốn của các ngân hàng còn chưa phù hợp, tỉ lệ sử dụng vốn vay ngắn hạn để cho vay dài hạn quá lớn, khá phổ biến ở các ngân hàng thương mại cổ phần nhưng chậm được kiểm soát chặt chẽ. Thị trường chứng khoán suy giảm mặc dù Nhà nước đã có biện pháp hỗ trợ. Thị trường bất động sản tiếp tục có những diễn biến phức tạp. Các công cụ can thiệp thị trường để giảm áp lực nhập siêu triển khai chậm, không đồng bộ. Thực hành tiết kiệm trong chi tiêu và đầu tư công còn kém hiệu quả. (4) Đã xuất hiện những yếu tố gây khó khăn cho sản xuất kinh doanh. Giá cả nguyên, nhiên vật liệu, chi phí đầu vào tăng khá cao gây khó khăn cho nhiều doanh nghiệp. Nhiều dự án của các doanh nghiệp phải điều chỉnh dự toán, tạm dừng hoặc giảm tiến độ. Việc đồng đô la Mỹ giảm giá, có lúc ngân hàng hạn chế mua ngoại tệ của các đơn vị xuất khẩu, lãi suất cho vay tăng cao gây khó khăn cho các đơn vị sản xuất, xuất khẩu. (5) Tình hình lạm phát và những khó khăn trong sản xuất kinh doanh tác động đến tư tưởng, tâm lý xã hội; đã xuất hiện tâm lý lo lắng về lạm phát cao quay trở lại, ảnh hưởng đến lòng tin của nhà đầu tư và các doanh nghiệp về sự ổn định kinh tế vĩ mô.Nhìn tổng quát, tình hình kinh tế - xã hội quý I năm nay tuy tiếp tục đạt được những kết quả nhất định, nhưng đã có những yếu tố khó khăn vượt quá những dự báo kế hoạch, nếu không có biện pháp xử lý kịp thời và đồng bộ để kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, thúc đẩy sản xuất phát triển thì sẽ ảnh hưởng lớn đến việc thực hiện mục tiêu kế hoạch năm 2008 và mục tiêu Đại hội X của Đảng đã đề ra cho cả nhiệm kỳ. 2- Về nguyên nhân (1) Nguyên nhân khách quan: Những tác động mạnh từ bên ngoài do giá cả nhiều mặt hàng trên thế giới tăng cao, kinh tế Mỹ suy giảm, đồng USD tiếp tục mất giá; thiên tai, dịch bệnh có ảnh hưởng nhất định đến sản xuất và đời sống nhân dân. (2) Nguyên nhân chủ quan: - Những yếu kém vốn có của nền kinh tế đã dồn tích từ nhiều năm nhưng chậm được xử lý, khắc phục. Cơ cấu kinh tế chậm cải thiện; công nghiệp khai thác tài nguyên và gia công vẫn chiếm tỉ trọng lớn, công nghiệp phụ trợ chậm phát triển, phần lớn vật tư, nguyên liệu trung gian cho sản xuất phải nhập khẩu; giá trị gia tăng sản xuất công nghiệp thấp. Tình trạng đầu tư từ nguồn vốn ngân sách nhà nước vẫn còn dàn trải, không đảm bảo tiến độ, còn nhiều thất thoát, hiệu quả thấp... kéo dài, chậm được khắc phục. Quản lý tài chính, tiền tệ, thị trường, giá cả, xuất nhập khẩu chưa chặt chẽ. - Công tác dự báo và dự kiến các biện pháp, kế hoạch ứng phó với những tác động tiêu cực của kinh tế thế giới trong điều kiện hội nhập chưa được quan tâm đúng mức; các cơ quan nghiên cứu, tham mưu của Đảng và Nhà nước phát hiện tình hình còn chậm; khi tình huống xảy ra, do chưa có kinh nghiệm và chủ động trong việc ứng phó nên chỉ đạo, xử lý của một số ngành chức năng có lúc còn lúng túng, chưa kịp thời, thiếu phối hợp đồng bộ, thiếu linh hoạt. Có chính sách, giải pháp chưa tạo được sự đồng thuận cao trong xã hội. - Công tác tuyên truyền, phổ biến, giải thích tình hình không kịp thời, nhất là trong những trường hợp ban hành các chính sách, giải pháp mới có tính nhạy cảm, ảnh hưởng đến lợi ích của nhân dân và nhà đầu tư, gây tâm lý lo lắng trong xã hội. Những nguyên nhân cụ thể ảnh hưởng trực tiếp : (1) Chính sách tài chính, tiền tệ nới lỏng đã thực hiện trong nhiều năm liền nhưng quản lý chưa chặt chẽ Để thực hiện mục tiêu tăng trưởng, từ những năm sau cuộc khủng hoảng kinh tế ở châu Á (1997 - 1998), chúng ta đã thực hiện chính sách kích cầu bằng việc nới lỏng tín dụng, tăng chi tiêu ngân sách cho đầu tư... Chính sách này đã có tác dụng tích cực trong thời kỳ "thiểu phát", nhưng chưa được điều chỉnh kịp thời khi tình hình trong nước và thế giới đã thay đổi, nước ta gia nhập WTO, hội nhập ngày càng sâu rộng vào nền kinh tế thế giới, nhất là khi chỉ số giá tiêu dùng (CPI) có dấu hiệu tăng cao dần. - Chính sách tiền tệ : + Chính sách tiền tệ nới lỏng liên tục trong nhiều năm, nhất là trong năm 2007, làm tổng phương tiện thanh toán và tổng dư nợ tín dụng trong nền kinh tế tăng mạnh. Năng lực kiểm tra, giám sát của ngân hàng nhà nước chậm được tăng cường, không theo kịp tình hình khi các tổ chức tín dụng chuyển mạnh sang hoạt động theo cơ chế thị trường và hội nhập quốc tế, không kiểm soát có hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại, nhất là các ngân hàng thương mại cổ phần trong việc cho vay kinh doanh chứng khoán và kinh doanh bất động sản. + Thị trường tiền tệ có nhiều diễn biến bất thường nhưng việc phát hiện và cảnh báo còn chưa kịp thời. Hệ thống thông tin, số liệu phục vụ việc hoạch định chính sách còn yếu và chưa đủ độ chuẩn xác. + Chính sách tỉ giá thấp để khuyến khích xuất khẩu trong nhiều năm không kịp điều chỉnh phù hợp khi nền kinh tế Mỹ bắt đầu suy giảm, đồng USD giảm giá mạnh. Việc đồng VND được giữ giá trị cao so với đồng USD cùng với lãi suất trong nước cao... đã khuyến khích dòng vốn đầu tư gián tiếp nước ngoài đổ vào khá lớn nhưng chưa có biện pháp hấp thụ có hiệu quả. + Khi có tình hình xảy ra, việc ngân hàng nhà nước thực hiện đồng thời các giải pháp mạnh vào cùng một thời điểm : Tăng dự trữ bắt buộc, điều chỉnh tỉ lệ nợ cho vay đầu tư kinh doanh chứng khoán và bất động sản, tăng lãi suất chỉ đạo, phát hành tín phiếu bắt buộc đối với các ngân hàng thương mại, hạn chế mua, bán USD của tổ chức và cá nhân có nhu cầu... nhưng lại thiếu đồng bộ với các biện pháp khác,... tuy có góp phần ngăn chặn những biểu hiện tiêu cực trên thị trường tiền tệ, nhưng cũng gây khó khăn cho ngân hàng thương mại, tạo ra việc chạy đua nâng lãi suất huy động vốn, gây khó khăn cho sản xuất kinh doanh và xuất khẩu, ảnh hưởng đến tâm lý xã hội. Nhờ thực hiện một số biện pháp điều chỉnh, những ảnh hưởng tiêu cực này đã được khắc phục một phần. - Chính sách tài chính : Chi tiêu ngân sách chưa thực sự tiết kiệm, bội chi còn cao, hiệu quả đầu tư từ khu vực nhà nước còn thấp. + Bội chi ngân sách trong nhiều năm liền liên tục giữ ở mức 5% GDP trong khi quy mô nền kinh tế ngày càng lớn. + Tỉ lệ chi đầu tư từ khu vực nhà nước (ngân sách nhà nước, tín dụng nhà nước, doanh nghiệp nhà nước) lớn, nhưng hiệu quả thấp. Tình trạng đầu tư dàn trải, để nhiều công trình dở dang, chậm đưa vào khai thác, sử dụng, còn nhiều thất thoát, kém hiệu quả khá phổ biến đã kéo dài nhiều năm ở cả trung ương và địa phương chậm được khắc phục. Hệ số ICOR của nền kinh tế có xu hướng ngày càng cao. + Chủ trương thí điểm thành lập tập đoàn đa ngành chưa được nhận thức thống nhất để thực hiện tốt. Bên cạnh những kết quả đạt được về nhiều mặt, một số tập đoàn đã đầu tư rộng sang nhiều ngành, nghề, lĩnh vực không thuộc chuyên ngành, thế mạnh của mình, nhất là vào lĩnh vực tài chính, ngân hàng, bất động sản, chứng khoán... Những hoạt động đầu tư này đã gây khó khăn cho quản lý nhà nước đối với hoạt động của các tập đoàn, khó khăn cho ngân hàng nhà nước trong quản lý lưu thông tiền tệ, nếu không được khắc phục sẽ làm tăng tính đầu cơ trên thị trường chứng khoán, thị trường bất động sản, góp phần tăng thêm tình hình lạm phát nền kinh tế. (2) Vai trò của Nhà nước trong quản lý thị trường, giá cả, xuất nhập khẩu còn hạn chế, chưa có biện pháp điều chỉnh hợp lý - Quản lý thị trường, giá cả, việc dự báo, điều hoà cung cầu, giá cả một số mặt hàng thiết yếu phục vụ sản xuất và đời sống trên thị trường chưa kịp thời, chưa đồng bộ, kém hiệu quả, dẫn tới tình trạng đầu cơ tăng giá. - Những hạn chế, yếu kém trong cơ cấu, chất lượng, sức cạnh tranh của hàng xuất khẩu Việt Nam (chủ yếu xuất nguyên liệu, nông sản chưa qua chế biến sâu; sản phẩm công nghiệp phần lớn là gia công, lắp ráp trên cơ sở nguyên liệu, phụ tùng, thiết bị nhập khẩu, giá trị gia tăng thấp) chậm được khắc phục, bộc lộ sự yếu kém rõ hơn khi nền kinh tế thế giới có biến động, đồng USD mất giá, lãi suất cho vay trong nước cao... - Trong điều kiện phải thực hiện giảm thuế, mở cửa thị trường theo cam kết với WTO, nhưng cơ cấu sản xuất hàng xuất khẩu chậm được thay đổi, chưa có chính sách hướng dẫn tiêu dùng hợp lý, chưa tận dụng đầy đủ các hàng rào kỹ thuật và các công cụ thị trường cần thiết để hạn chế nhập khẩu những mặt hàng cần phải hạn chế, đã làm tăng thêm nhập siêu. (3) Hoạt động của thị trường chứng khoán và thị trường bất động sản còn nhiều hạn chế, vướng mắc. - Thị trường chứng khoán phát triển thiếu bền vững; số lượng doanh nghiệp niêm yết chưa nhiều, quy mô doanh nghiệp nhỏ, nhưng mức vốn hoá quá lớn, không phản ánh đúng giá trị thật của doanh nghiệp, đem lại những khoản lợi rất lớn cho công ty phát hành và nhà đầu tư chứng khoán lớn, đồng thời gây thiệt hại cho nhà đầu tư chứng khoán nhỏ, không chuyên nghiệp (chiếm số đông). Các biện pháp can thiệp để khắc phục đà tụt điểm sau thời kỳ tăng trưởng quá nóng của thị trường chứng khoán chậm phát huy tác dụng và chưa đem lại kết quả vững chắc. Nguồn vốn đầu tư gián tiếp của nước ngoài (FII) đổ vào rất lớn nhưng chưa được kiểm soát chặt chẽ. - Việc vay vốn của các tổ chức tín dụng và sự tham gia vào đầu tư bất động sản của nhiều tập đoàn, tổng công ty nhà nước, các doanh nghiệp lớn với nguồn vốn khá lớn chưa được kiểm soát chặt chẽ. Việc chống đầu cơ, đồng thời tháo gỡ vướng mắc cho sự phát triển lành mạnh thị trường bất động sản còn chưa có hiệu quả nên giá cả bất động sản, nhất là ở các đô thị lớn như Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh đã ở mức quá cao, vượt xa hơn nhiều giá trị thực, gây cản trở phát triển thị trường bất động sản lành mạnh, phát triển công nghiệp và góp phần đẩy chỉ số giá tăng cao. Nhờ tập trung chỉ đạo, điều hành, rút kinh nghiệm kịp thời của Chính phủ và các ngành chức năng, một số khó khăn, vướng mắc về kinh tế - xã hội trong quý I-2008 như nêu trên đang được xử lý, nhưng vẫn còn diễn biến phức tạp, đòi hỏi phải có những giải pháp phù hợp để tiếp tục khắc phục có hiệu quả. PhÇn ii: ¶nh h­ëng cña L¹M ph¸t tíi thÞ tr­êng CHøNG kho¸n viÖt nam. 1. Nh÷ng ph©n tÝch lµm t¨ng l¹m ph¸t Truớc hết chúng ta cần biết thế nào lµ thÞ tr­êng chøng kho¸n (TTCK). Nó là thị truờng vốn trực tiếp. Nghĩa là những người có khả năng cho vay có thể cho vay trực tếp ngừ¬i cân vay (các doanh nghiệp) mà kh«ng cần thông qua nhà băng. Trong mét nền kinh tÕ, quan trong nhất để tăng trởng là tích lũy vốn => đầu tư=> sinh lợi =>tiếp tục tích lũy vốn => gia tăng đầu tư => ... Đầu tư từ đâu: = tiết kiệm . Vậy muốn đạt tối ưu nền kinh tế => tiết kiệm = ĐT, túc là tất cả tiền phải dưa dếndoanh nghiệp để ®Çu t­ và mở rộng sản xuất. Nhưng ở ViÖt Nam, truớc khi có TTCK ( hoặc ít) ,doanh nghiệp chi tiêu chủ yếu bằng vay ngân hàng. Nhưng mét phần TK của người dân kh«ng nằm trong tài khoản ngân hàng mà nằm ở nhà , = vàng ... Tức là TK kh«ng chuyển thành đầu tư. Khi có TTCK, các hộ gia đình có thể cho doanh nghiệp vay trực tiếp. Giá cổ phiếu tăngnhanh chóng, => thu hút mọi ng­êi tham gia => TK trong dân dều được cho doanh nghiệp vay => kinh tế phát triển chóng mặt. Moi ng­êi kh«ng biết tại sao giá cổ phiếu tăng nhanh đến vậy , ở TTCK = trò chơi có tổng = 0. Tức là có người ăn thì có ngươi mất. Tr­íc khi bùng nổ chứng khoán, mọi ngừ¬i dành 1 phần thu nhập vào tiết kiệm, đòng vốn bị ứ đong, đồng tiền quay vòng chậm hơn ( => giảm lạm phát theo dinh luật của Fisher). TK=> tieu dùng ít hơn đầu tư ít hơn, tổng cầu ít hơn => ít súc ép lên giá cả. Khí trò chơi CK bùng phát => đầu tư nhiêu hơn. Những người tháng ở TTCK tiêu bạt mang, toàn dân phấn khởi và chi tiêu nhưng chẳng ai bết tiền kiếm được chính là khoản tiết kiệm bao năm của họ => tiêu dung tăng + TK giảm => tông cầu tăng 1 cách ko bình thường => lạm phát.Cần phải nói vai trò của các nhà băng, TTCK tăng, ng©n hµng là nhân tố chủ yếu trên thị truòng tài chính => can thiệp nhiều bằng cung quá nhiều tín dụng => cung tiền tăng => lạm phát.Nếu tính các sản phẩm tài chính vào trong giỏ hàng óa => giá tăng gấp 3 sẽ tạo sức ép tăng giá của các hàng hóa khác . Nhiều nuớc phát triển lạm phát chủ yếu là tăng giá của các sản phẩm tài chính. Truớc hết, giảm TTCK => giảm cung tiền => giảm đầu tư => giảm tổng cầu.Quay lại với trung gian tài chính => đảm bảo nguồn vốn hơn.2. T¸c ®éng cña gi¸ x¨ng tíi thÞ tr­êng chøng kho¸n Tác động của thông tin tăng giá xăng đã ngay lập tức ảnh hưởng tới Thị trường chứng khoán. Mặc dù tới 10h sáng ngày 21/07/2008, giá xăng mới chính thức bắt đầu tăng giá, song, phản ứng của nhà đầu tư đối với thông tin này dường như đã nhen nhóm cùng sự đảo chiều của chứng khoán phiên ngày 18/07/2008 tuần trước. Cho tới ngày 21/07/2008, thị trường đã giảm mạnh trên cả hai sàn với lượng dư bán lớn còn ở hầu hết các mã. Vn-Index dừng lại ở mức 472,95 điểm, kết thúc 8 phiên tăng trần liên tiếp kể từ phiên điều chỉnh ngày 07/07. Xăng dầu là nhiên liệu quan trọng trong quá trình vận hành cơ học của toàn bộ nền kinh tế, sự thay đổi dù nhỏ giá cả loại nhiên liệu này cũng sẽ có những tác động nhất định tới nền kinh tế nói chung và tới thị trường chứng khoán nói riêng.Giá xăng ảnh hưởng rất lớn tới nền kinh tế. Trực tiếp nhất, đó là tới các ngành kinh doanh vận tải, sản xuất có sử dụng nhiều nhiên liệu xăn dầu, ngành mà từ lâu nay vẫn “kêu than” trước áp lực chi phí xăng dầu tăng chóng mặt. Mặt khác chỉ số CPI mới được kiềm chế phần nào trong tháng 6 và 7, với mức giá xăng dầu mới này, giá cả các mặt hàng tiêu dùng chắc chắn sẽ bị đội lên và từ đó, việc tiếp tục kiểm chế tăng chỉ số CPI là điều hết sức khó khăn. Như vậy, tăng giá xăng dầu có thể làm các thông tin kinh tế vĩ mô trước mắt xấu đi và điều này không có lợi cho thị trường chứng khoán được cho là vẫn đang tìm cách “thoát đáy”. Giá xăng dầu cũng ảnh hưởng ngay tới các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh. Khi mà nhà đầu tư vẫn đang ngóng trông vào kết quả kinh doanh quý II/2008 của các công ty niêm yết với nhiều luồng thông tin nghịch chiều do ảnh hưởng từ sự suy giảm nền kinh tế nói chung và thị trường tài chính nói riêng thì dường như tăng giá xăng dầu khiến cho giá thành sản xuất cũng như chi phí vận chuyển bị đội lên đáng kể sẽ càng làm cho các nhà đầu tư hoang mang hơn và giảm kỳ vọng vào kết quả kinh doanh của doanh nghiệp trong tương lai. PhÇn iii : C¸c biÖn ph¸p kiÒm chÕ l¹m ph¸t 1. C¸c quan ®iÓm vµ kh¾c phôc l¹m ph¸t T¨ng l·i suÊt ng©n hµng cao h¬n møc l¹m ph¸t. ThuyÕt tiÒn tÖ Friedman ®­îc ¸p dông. Muèn kh¾c phôc l¹m ph¸t cÇn ph¶i thi hµnh chÝnh s¸ch "h¹n chÕ tiÒn tÖ" hay " kh¾c khæ" thu, t¨ng l·i suÊt tÝn dông cña ng©n hµng trung ­¬ng, h¹n chÕ t¨ng l­¬ng, duy tr× thÊt nghiÖp ë møc thÊp. * Theo c¸ch tiÕp cËn kh¸c. + §èi víi mäi cuéc siªu l¹m ph¸t vµ l¹m ph¸t phi m·, hÇu nh­ ®Òu g¾n liÒn víi sù t¨ng tr­ëng nhanh chãng vÒ tiÒn tÖ, th©m hôt ng©n s¸ch lín... nªn ®Ò ra biÖn ph¸p gi¶m m¹nh tèc ®é t¨ng cung tiÒn, c¾t gi¶m m¹nh mÏ chi tiªu vµ kiÓm so¸t cã hiÖu qu¶ viÖc t¨ng l­¬ng danh nghÜa, ch¾c ch¾n sÏ chÆn ®øng vµ ®Èy lïi l¹m ph¸t. + §èi víi l¹m ph¸t võa ph¶i, muèn kiÒm chÕ vµ ®Èy lïi tõ tõ xuèng møc thÊp h¬n còng ®ßi hái ¸p dông c¸c chÝnh s¸ch nãi trªn. Tuy nhiªn, biÖn ph¸p nµy kÐo theo suy tho¸i vµ thÊt nghiÖp - mét gi¸ ®¾t - nªn viÖc kiÓm so¸t chÝnh s¸ch tiÒn tÖ vµ tµi kho¸ trë nªn phøc t¹p vµ ®ßi hái ph¶i thËn träng. Cã thÓ xo¸ bá l¹m ph¸t hay kh«ng? C¸i gi¸ ph¶i tr¶ cña viÖc xo¸ bá hoµn toµn l¹m ph¸t kh«ng t­¬ng xøng víi lîi Ých ®em l¹i cña nã, v× vËy c¸c quèc gia th­êng chÊp nhËn l¹m ph¸t ë møc thÊp vµ xö lý ¶nh h­ëng cña nã chØ sè ho¸ c¸c yÕu tè chi phÝ nh­ tiÒn l­¬ng, gi¸ vËt t­, l·i suÊt... §ã lµ c¸ch lµm cho sù thiÖt h¹i cña l¹m ph¸t lµ Ýt nhÊt. Gi¶i ph¸p chèng l¹m ph¸t ë n­íc ta: 1. Về mục tiêu kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, duy trì tốc độ tăng trưởng kinh tế, bảo đảm an sinh xã hội Mục tiêu ưu tiên hàng đầu hiện nay là kiềm chế lạm phát, giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, đồng thời duy trì tốc độ tăng trưởng kinh tế ở mức hợp lý, đặc biệt quan tâm tới an sinh xã hội, hỗ trợ, giúp đỡ người nghèo, người làm công ăn lương chịu ảnh hưởng nhiều của lạm phát, để những năm tới tiếp tục phấn đấu đạt được tốc độ tăng trưởng kinh tế cao hơn, cải thiện đời sống nhân dân, thực hiện thắng lợi mục tiêu Đại hội X đề ra cho cả nhiệm kỳ. Chính phủ nghiên cứu trình Quốc hội cho điều chỉnh tốc độ tăng giá cả năm 2008, tốc độ tăng trưởng kinh tế năm 2008 ở mức độ phù hợp. Trong tình hình hiện nay, đòi hỏi sự nỗ lực phấn đấu rất cao của cả hệ thống chính trị, sự ủng hộ mạnh mẽ của toàn dân, sự điều hành tập trung, thống nhất, quyết liệt, bằng những giải pháp đồng bộ, có hiệu quả của Chính phủ. 2- Về các giải pháp chủ yếu Bộ Chính trị cơ bản tán thành với các nhóm giải pháp nêu trong Báo cáo của Ban cán sự đảng Chính phủ và nhấn mạnh một số giải pháp sau : (1) Chính sách tài chính. Cùng với các biện pháp để tăng thu cho ngân sách nhà nước, cần thực hiện chính sách tài chính chặt chẽ, tiết kiệm chi tiêu thường xuyên, nâng cao hiệu quả vốn đầu tư từ nguồn ngân sách nhà nước. - Tăng thuế xuất khẩu ở mức phù hợp đối với một số loại tài nguyên, khoáng sản, thuế nhập khẩu và thuế nội địa một số mặt hàng tiêu dùng không thiết yếu, xa xỉ; chống thất thu thuế. - Thực hiện chính sách tiết kiệm đồng bộ, chặt chẽ, nghiêm ngặt trong cả hệ thống chính trị và toàn xã hội. Đưa nội dung thực hành tiết kiệm trong chi tiêu ngân sách, trong sản xuất và đời sống vào chương trình cuộc vận động "Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh" trong năm 2008 và những năm tiếp theo để giảm bội chi ngân sách xuống mức thấp hơn 5% GDP. Ngoài việc tiết kiệm 10% chi thường xuyên, cần cắt giảm thêm việc mua sắm những thứ chưa cần thiết; giảm triệu tập các hội nghị toàn quốc; giảm các khoản chi tiếp khách, các đoàn công tác trong nước và nước ngoài bằng vốn ngân sách mà không thiết thực. Giảm các hoạt động lễ hội, lễ kỷ niệm, đón nhận huân chương, danh hiệu thi đua gây tốn kém, lãng phí...; tiết kiệm năng lượng, phương tiện triệt để hơn nữa. Không bổ sung chi ngân sách ngoài dự toán, trừ những khoản chi hết sức cần thiết. Nâng cao hiệu quả đầu tư xây dựng. Rà soát và kiên quyết cắt giảm, không bố trí vốn đầu tư các công trình chưa thật sự cấp bách trong năm 2008 hoặc hiệu quả đầu tư thấp. Tập trung các nguồn vốn để bảo đảm hoàn thành các công trình trọng điểm quốc gia, các công trình hoàn thành vào năm 2008, 2009 đúng tiến độ, không để kéo dài. Điều chỉnh kịp thời giá đầu vào các công trình đầu tư từ ngân sách để bảo đảm đúng tiến độ. Rà soát, chấn chỉnh hoạt động đầu tư của các tập đoàn kinh tế, tổng công ty lớn. Sơ kết mô hình tập đoàn kinh tế theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 3 (khoá IX) trước khi nhân rộng. (2) Chính sách tiền tệ. Thực hiện chính sách tiền tệ chặt chẽ, chủ động, linh hoạt, phối hợp đồng bộ - Ngân hàng nhà nước nắm chắc thông tin, kiểm soát chặt chẽ tổng phương tiện thanh toán, dư nợ tín dụng trong toàn bộ nền kinh tế, việc cho vay kinh doanh bất động sản, kinh doanh chứng khoán của các ngân hàng thương mại và các tổ chức kinh doanh tiền tệ khác. Điều chỉnh linh hoạt chính sách tiền tệ, bảo đảm tốc độ tăng trưởng hợp lý dư nợ tín dụng, khả năng thanh khoản cho các tổ chức tín dụng và kiềm chế lạm phát. Tăng cường công tác giám sát các tổ chức tín dụng, bổ sung các công cụ giám sát theo cơ chế thị trường, thông lệ quốc tế để chủ động cảnh báo và xử lý tốt hơn những biến động trên thị trường tín dụng, tiền tệ. Quản lý chặt chẽ việc thành lập mới, việc phát hành cổ phiếu, tăng vốn điều lệ của các ngân hàng, các tổ chức tài chính, tiền tệ, chứng khoán, bất động sản, đặc biệt là các tập đoàn, tổng công ty lớn của Nhà nước, các ngân hàng thương mại theo hướng đề ra những yêu cầu, tiêu chí theo thông lệ của nền kinh tế thị trường để các chủ thể kinh doanh tiền tệ phải thật sự lành mạnh, bảo đảm lợi ích của mình và của cả nền kinh tế. - Kiểm soát vốn đầu tư nước ngoài và tỉ giá. Điều hành tỉ giá giữa VND với USD và các loại ngoại tệ nói chung với biên độ hợp lý. Sớm áp dụng các biện pháp quản lý nguồn vốn đầu tư gián tiếp (FII) như nhiều nước đã áp dụng thành công. Tiếp tục có giải pháp tích cực, có hiệu quả, chống đô la hoá nền kinh tế. (3) Quản lý thị trường chứng khoán và thị trường bất động sản - Quản lý chặt chẽ các nguồn vốn vay ngân hàng của các công ty để đầu tư vào thị trường chứng khoán, thị trường bất động sản; từng bước lành mạnh hoá hai loại thị trường này, khắc phục tình trạng đầu cơ, đẩy giá lên cao như thời gian qua. - Chỉ đạo, rà soát để những đơn vị có đủ điều kiện và năng lực kinh doanh chứng khoán hoạt động lành mạnh; kiên quyết không cho thành lập, hoạt động đối với những đơn vị không đủ điều kiện kinh doanh. Tiếp tục thực hiện tốt chương trình cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nước, cung cấp hàng hoá có chất lượng cho thị trường. - Sớm ban hành chính sách thuế chống đầu cơ bất động sản; các chính sách và thủ tục hành chính thông thoáng để thị trường chứng khoán và bất động sản phát triển một cách lành mạnh. (4) Tăng cường quản lý thị trường, giá cả, bảo đảm cân đối cung cầu hàng hóa phục vụ cho sản xuất và đời sống nhân dân, chống đầu cơ, trục lợi nâng giá. Khuyến khích xuất khẩu, kiểm soát và hạn chế nhập siêu. - Rà soát và có chính sách, giải pháp để bảo đảm cân đối cung cầu hàng hóa, đặc biệt là các mặt hàng chiến lược phục vụ cho sản xuất và đời sống, có kế hoạch chủ động nhập khẩu bù đắp thiếu hụt. Có cơ chế, chính sách để các tập đoàn kinh tế, tổng công ty lớn kinh doanh các mặt hàng chủ lực của nền kinh tế được hình thành quỹ bảo hiểm rủi ro theo nguyên tắc thị trường, lấy lãi bù lỗ. Có biện pháp ngăn ngừa việc kinh doanh chồng chéo của những đơn vị này để tránh dẫn đến tăng cung, cầu giả tạo, cạnh tranh không lành mạnh, đẩy giá thị trường lên cao, sử dụng vốn nhà nước không hiệu quả. Tăng cường hơn nữa vai trò nhà nước về quản lý giá, yêu cầu các doanh nghiệp chưa tăng giá một số mặt hàng chiến lược có ảnh hưởng tới giá cả chung trên thị trường, tới sản xuất và đời sống nhân dân (điện, xăng dầu, xi măng, sắt, thép, than, nước,...) cho đến khi kiểm soát được tình hình giá cả (ít nhất là đến hết tháng 6-2008, sau đó sẽ xử lý tiếp). Tăng cường các biện pháp kiểm soát, chống đầu cơ tích trữ, xử lý nghiêm khắc, kịp thời những trường hợp đầu cơ trục lợi, buôn lậu, lợi dụng tình hình để tăng giá, kiếm lời. Phát huy vai trò của các hiệp hội ngành hàng trong việc vận động, tổ chức các doanh nghiệp đẩy mạnh sản xuất, bảo đảm cung cấp đủ hàng hoá, góp phần ổn định thị trường, giá cả. - Trước mắt, cần có chính sách và tháo gỡ các khó khăn cho các doanh nghiệp xuất khẩu, duy trì và thúc đẩy được tốc độ tăng trưởng xuất khẩu : nghiên cứu việc giảm thuế thu nhập cho doanh nghiệp xuất khẩu; điều hành chính sách tài chính, tiền tệ chủ động, linh hoạt, tạo thuận lợi cho các doanh nghiệp có hợp đồng sản xuất, xuất khẩu có hiệu quả, đa dạng các hình thức thanh toán... Về lâu dài, cần có chiến lược, kế hoạch, cơ chế, chính sách để cơ cấu lại việc sản xuất hàng xuất khẩu, giảm nhanh xuất khẩu khoáng sản và giảm dần xuất khẩu sản phẩm nguyên liệu thô, hàng gia công lắp ráp, tăng xuất khẩu sản phẩm tinh chế, có hàm lượng khoa học - công nghệ cao, có giá trị gia tăng cao; mở rộng quan hệ thương mại với các đối tác mới, các thị trường mới... - Quản lý chặt chẽ, có hiệu quả các hoạt động nhập khẩu. Sử dụng các biện pháp không trái với các quy định của WTO để hạn chế nhập khẩu các sản phẩm không nhất thiết phải nhập khẩu, nhất là việc nhập các mặt hàng xa xỉ (ô tô, rượu ngoại đắt tiền...), giảm tối đa việc nhập siêu. Thực hiện các biện pháp tổng hợp, nghiêm ngặt, đủ mạnh để chống nhập lậu, gian lận thương mại. (5) Tập trung tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, thúc đẩy sản xuất phát triển đi đôi với việc tăng cường các chính sách an sinh xã hội, bảo đảm đời sống nhân dân - Triển khai tốt cơ chế, chính sách và hỗ trợ kịp thời những địa phương, nhân dân vùng gặp thiên tai, dịch bệnh để nhanh chóng khôi phục và phát triển sản xuất, kinh doanh, ổn định đời sống. Có chính sách khuyến khích đầu tư cho nông nghiệp, phát triển chăn nuôi, thu hút đầu tư vào khu vực nông thôn. - Tiếp tục đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, đơn giản, công khai, minh bạch về thủ tục, đề cao trách nhiệm của cán bộ, công chức, giảm phiền hà, tiêu cực, tạo môi trường thuận lợi, hấp dẫn cho thu hút đầu tư và hoạt động của doanh nghiệp. Có biện pháp tháo gỡ khó khăn cho các đơn vị sản xuất kinh doanh bị ảnh hưởng do giá nguyên, nhiên liệu tăng cao. Điều chỉnh kịp thời giá dự toán các công trình đang triển khai có nguồn vốn từ ngân sách nhà nước có khả năng phát huy hiệu quả nhanh để sớm hoàn thành và đưa vào hoạt động. Giảm thuế thu nhập doanh nghiệp cho những doanh nghiệp gặp khó khăn trong một thời hạn nhất định. - Tăng cường thực hiện các chương trình hỗ trợ người nghèo. Tiết kiệm chi tiêu, dành ngân sách và đẩy mạnh việc huy động từ các nguồn lực xã hội bổ sung cho các chương trình trợ giúp người nghèo, vùng nghèo bằng nhiều hình thức phong phú, đa dạng. Điều chỉnh lộ trình tăng lương sớm hơn theo đề án để giảm bớt khó khăn cho cán bộ, công nhân viên khu vực hành chính sự nghiệp, chiến sĩ các lực lượng vũ trang và công nhân sản xuất trong các doanh nghiệp. (6) Đẩy mạnh công tác tư tưởng, chỉ đạo tốt công tác tuyên truyền để thống nhất nhận thức trong toàn Đảng, toàn dân về đánh giá tình hình, nguyên nhân, giải pháp; nêu cao trách nhiệm của cả hệ thống chính trị và của nhân dân trong việc khắc phục những khó khăn hiện nay Tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền để các doanh nghiệp, các nhà đầu tư trong và ngoài nước, cán bộ, đảng viên, các tầng lớp nhân dân hiểu rõ tình hình, những giải pháp, chính sách của Đảng, Nhà nước, giữ vững niềm tin vào sự ổn định và phát triển của đất nước. Cấp uỷ đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và đoàn thể các cấp, các ngành, các địa phương quán triệt Kết luận của Bộ Chính trị, thống nhất nhận thức; theo chức năng, nhiệm vụ của mình, triển khai thực hiện nghiêm túc các chủ trương, biện pháp lãnh đạo, chỉ đạo trong Kết luận của Bộ Chính trị, động viên các tầng lớp nhân dân, tạo mọi điều kiện thuận lợi cho tất cả các thành phần kinh tế tiếp tục phát triển sản xuất, kinh doanh; đồng tâm hiệp lực vượt qua mọi khó khăn, thách thức trước mắt, tiếp tục đưa nền kinh tế phát triển ổn định, bền vững, thực hiện thắng lợi mục tiêu, nhiệm vụ năm 2008 và 5 năm 2006 - 2010 theo Nghị quyết Đại hội X của Đảng đã đề ra. Tµi liÖu tham kh¶o 1. T¹p chÝ thÞ tr­êng gi¸ c¶ 2. T¹p chÝ ph¸t triÓn kinh tÕ n¨m 2007 3. T¹p chÝ thÞ tr­êng, tµi chÝnh, tiÒn tÖ Th¸ng 4- 2008 Th¸ng 7 - 2008 4. T¹p chÝ tµi chÝnh 5. Thêi b¸o kinh tÕ 6. Kinh tÕ kinh tÕ häc Samulson 7. DiÔn ®µn chøng kho¸n 8. Gi¸o tr×nh lý thuyÕt tµi chÝnh tiÒn tÖ 9. Gi¸o tr×nh ph©n tÝch vµ ®Çu t­ chøng kho¸n