Đề tài Áp dụng các phương pháp kỹ thuật thu thập bằng chứng kiểm toán tài chính do công ty TNHH kiểm toán Đức Anh thực hiện

g kª thu tiÒn, céng l¹i c¸c kho¶n thu cña sæ quü vµ ®èi chiÕu víi sæ c¸i. 1.1.2.2 Chu tr×nh mua hµng vµ thanh to¸n: lµ qu¸ tr×nh mua vµo vµ thanh to¸n cho hµng ho¸ vµ dÞch vô cña nhµ cung cÊp. Chu tr×nh nµy kh«ng bao gåm qu¸ tr×nh mua vµo vµ thanh to¸n c¸c dÞch vô lao ®éng hay nh÷ng chuyÓn nh­îng vµ ph©n ë chi phÝ ë bªn trong tæ chøc. Chu tr×ng nµy gåm c¸c thñ tôc mµ kiÓm to¸n viªn th­êng dïng trong qu¸ tr×nh kiÓm to¸n nh­ sau: C¸c tr¾c nghiÖm thùc hiÖn ®èi víi c¸c nghiÖp vô mua hµng. Thø nhÊt, c¸c nghiÖp vô mua hµng ghi sæ lµ cña hµng ho¸ vµ dÞch vô nhËn ®­îc th× tr¾c nghiÖm ®¹t yªuc Çu tËp trung vµo: kiÓm tra sù hiÖn diÖn cña chøng tõ, kiÓm tra dÊu hiÖu cña sù phª chuÈn; kiÓm tra dÊu hiÖu cña viÖc huû bá c¸c chøng tõ, kiÓm tra dÊu hiÖu cña sù kiÓm so¸t néi bé cña nghiÖp vô mua hµng. Vµ tr¾c nghiÖm ®é v÷ng ch·i tËp trung vµo: viÖc xem xÐt sæ nhËt ký mua hµng, sæ c¸i tæng hîp vµ sæ h¹ch to¸n chi tiÕt c¸c kho¶n ph¶i tr¶ ®èi víi sè tiÒn lín hay kh«ng b×nh th­êng; kiÓm tra tÝnh hîp lý vµ tÝnh x¸c thùc cña c¸c chøng tõ minh chøng cho nghiÖp vô mua hµng; ®èi chiÕu hµng tån kho vµo sæ s¸ch kÕ to¸n; kiÓm tra c¸c tµi s¶n mua vµo. Thø hai, c¸c nghiÖp vô mua hµng ®· cã sù phª chuÈn ë cÊp cã thÈm quyÒn. Tr¾c nghiÖm ®¹t yªu cÇu tËp trung vµo viÖc kiÓm tra dÊu hiÖu cña sù phª chuÈn nghiÖp vô mua hµng. Tr¾c nghiÑm ®é v÷ng ch·i: kiÓm tra tÝnh ®óng ®¾n cña chøng tõ minh chøng. Thø ba, c¸c nghiÖp vô mua hµng ®Òu ®­îc vµo sæ: tr¾c nghiÖm ®é v÷ng ch·i tËp trung vµo, ®èi chiÕu mét hå s¬ c¸c b¸o c¸o nhËn hµng víi sæ nhËt ký mua hµng. Tr¾c nghiÖm ®¹t yªu cÇu: theo dâi mét chuçi c¸c ®¬n ®Æt hµng; theo dâi mét chuçi c¸c b¸o c¸o nhËn hµng. Thø ta, c¸c thñ tôc ®èi víi c¸c nghiÖp vô mua hµng ®­îc ghi sæ ®Òu ®­îc ®¸nh gi¸ ®óng. Tr¾c nghiÖm ®¹t yªu cÇu tËp trung vµo: kiÓm tra dÊu hiÖu cña viÖc kiÓm tra néi bé c¸c qu¸ tr×nh tÝnh to¸n vµ c¸c sè tiÒn. Tr¾c nghiÖm ®é v÷ng ch·i tËp trung vµo: so s¸nh c¸c nghiÖp vô ghi trªn sæ nhËt ký mua hµng víi ho¸ ®¬n cña ng­êi b¸n, b¸o c¸o nhËn hµng vµ c¸c chøng tõ chøng minh kh¸c vµ thùc hiÖn tÝnh to¸n l¹i c¸c th«ng tin tµi chÝnh trªn ho¸ ®¬n ng­êi b¸n. Thø b¨m, c¸c thñ tôc ®èi víi c¸c nghiÖp vô mua hµng ®­îc ph©n lo¹i ®óng ®¾n. Tr¾c nghiÖm ®¹t yªu cÇu tËp trung vµo: kiÓm tra c¸c thñ tôc vµo sæ thñ c«ng vµ s¬ ®å tµi kho¶n kiÓm tra dÊu hiÖu cña viÖc kiÓm tra néi bé. Tr¾c nghiÖm ®é v÷ng ch·i tËp trung vµo: so s¸nh sù ph©n lo¹i nghiÖp vô mua hµng víi s¬ ®å tµi kho¶n tham chiÕu ho¸ ®¬n cña tõng ng­êi b¸n. Thø s¸u, c¸c thñ tôc ®èi víi c¸c nghiÖp vô mua hµng ®­îc ghi sæ ®óng lóc: tr¾c nghiÖm ®¹t yªu cÇu tËp trung vµo. KiÓm tra dÊu hiÖu cña kiÓm so¸t néi bé cña nghiÖp vô mua hµng. Tr¾c nghiÖm ®é v÷ng ch·i tËp trung vµo: so s¸nh cña b¸o c¸o nhËn hµng vµ ho¸ ®¬n cña ng­êi b¸n víi ngµy trªn sæ nhËt ký mua hµng. Thø b¶y, c¸c thñ tôc ®èi víi c¸c nghiÖp vô mua hµng ®­îc ghi sæ ®óng ®¾n trªn sæ h¹ch to¸n chi tiÕt c¸c kho¶n ph¶i tr¶ vµ sæ kho vµ chóng ®­îc tæng hîp ®óng ®¾n: th× tr¾c nghiÖm ®é v÷ng ch·i tËp trung vµo: kh¶o s¸ch tÝnh chÝnh x¸c vÒ mÆt giÊy tê b»ng c¸ch tæng céng sè trong nhËt ký vµ theo dâi qu¸ tr×nh chuyÓn sæ, vµo sæ h¹ch to¸n chi tiÕt vµ c¸c kho¶n ph¶i tr¶ vµ sæ kho. C¸c tr¾c nghiÖm ®èi víi nghiÖp vô thanh to¸n Thø nhÊt, c¸c thñ tôc ®èi víi c¸c nghiÖp vô vÒ c¸c kho¶n thanh to¸n ghi sæ lµ cña hµng ho¸ vµ dÞch vô thùc tÕ ®· ghi nhËn ®­îc: th× tr¾c nghiÖm yªu cÇu tËp trung vµo: th¶o luËn víi ng­êi ghi sæ vµ quan s¸t c¸c ho¹t ®éng ®Ó kh¼ng ®Þnh sù t¸ch biÖt gi÷a tr¸ch nhiÖm gi÷a ng­êi ghi sæ víi ng­êi ký phiÕu chi, c¸c chøng tõ thanh to¸n, kiÓm tra dÊu hiÖn cña qu¸ tr×nh kiÓm tra néi bé ®èi víi viÖc ghi sæ ®óng kho¶n chi cña hµng ho¸, dÞch vô nhËn ®­îc. Cßn víi tr¾c nghiÖm ®é v÷ng ch·i tËp trung vµo: xem xÐt l¹i sæ nhËt ký chi tiÒn, sæ c¸i tæng hîp vµ c¸c sæ h¹ch to¸n chi tiÕt c¸c kho¶n ph¶i tr¶ ®èi víi c¸c sè tiÒn lín hay bÊt th­êng, ®èi chiÕu c¸c phiÕu chi vµ c¸c chøng tõ thanh to¸n ®· thùc hiÖn víi bót to¸n trong nhËt ký mua hµng liªn quan vµ kiÓm tra tªn, sè tiÒn cña ng­êi ®­îc thanh to¸n, kiÓm tra ch÷ ký ®· phª duyÖt vµ tÝnh ®óng ®¾n cña c¸c phiÕu chi, c¸c chøng tõ thanh to¸n ®· thùc hiÖn. Thø hai, nghiÖp vô thanh to¸n ®­îc ghi sæ vµ ®­îc phª chuÈn ®óng ®¾n th× c¸c thñ tôc gåm tr¾c nghiÖm ®¹t yªu cÇu: kiÓm tra dÊu hiÖu sù phª chuÈn c¸c kho¶n chi. Cßn tr¾c nghiÖm ®é v÷ng ch·i tËp trung vµo: kiÓm tra c¸c chøng tõ ®i kÌm cã khíp víi c¸c phiÕu chi vµ chøng tõ thanh to¸n kh«ng. Thø ba, c¸c thñ tôc ®èi víi nghiÖp vô thanh to¸n hiÖn cã, ®Òu ®­îc ghi sæ ®Èy ®ñ: th× tr¾c nghiÖm ®¹t yªu cÇu tËp trung vµo theo dâi tÝnh liªn tôc c¸c con sè cña mét chuçi c¸c phiÕu chi vµ c¸c chøng tõ thanh to¸n cã ®­îc lËp tõ tr­íc kh«ng; kiÓm tra c¸c b¶ng ®èi chiÕu víi ng©n hµng vµ quan s¸t qu¸ tr×nh chuÈn bÞ cho viÖc ®èi chiÕu vµ tr¾c nghiÖm ®é v÷ng tr·i tËp trung vµo. C©n ®èi c¸c kho¶n chi tiÒn, ghi sæ víi c¸c kho¶n chi trªn b¶ng kª (sæ phô) cña ng©n hµng vµ sæ s¸ch cña kÕ to¸n tiÒn mÆt. Thø t­, thñ tôc ®æi víi c¸c nghiÖp vô thanh to¸n ®­îc ®¸nh gi¸ ®óng ®¾n: th× c¸c tr¾c nghiÖm ®¹t yªu cÇu tËp trung vµo: kiÓm tra dÊu hiÖu cña kiÓm tra néi bé c¸c qu¸ tr×nh tÝnh to¸n c¸c sè tiÒn; kiÓm tra c¸c b¶ng ®èi chiÕu víi ng©n hµng vµ quan s¸t qu¸ tr×nh chuÈn bÞ cho viÖc ®èi chiÕu. Vµ tr¾c nghiÖm ®é v÷ng ch·i tËp trung vµo: so s¸nh c¸c phiÕu chi ®· lÜnh tiÒn, c¸c chøng tõ thanh to¸n ®· thùc hiÖn víi sæ nhËt ký mua hµng vµ c¸c bót to¸n chi tiÒn liªn quan, lËp mét b»ng chøng cô thÓ kh¼ng ®Þnh c¸c kho¶n chi tiÒn ®­îc ®Ýnh gi¸ ®óng. Thø n¨m, c¸c thñ tôc víi c¸c nghiÖp vô thanh to¸n ®­îc ph©n lo¹i ®óng ®¾n: th× c¸c tr¾c nghiÖm ®¹t yªu cÇu tËp trung vµo: kiÓm tra c¸c thñ tôc vµo sæ thñ c«ng vµ kiÓm tra s¬ ®å tµi kho¶n; kiÓm tra dÊu hiÖn cña kiÓm tra néi bé cña qu¸ tr×nh ph©n lo¹i. Vµ tr¾c nghiÖm ®é v÷ng ch·i tËp trung vµo: so s¸nh sù ph©n lo¹i phï hîp víi s¬ ®å tµi kho¶n b»ng c¸ch tham chiÕu víi sæ theo dâi chi tiÕt vèn b»ng tiÒn, c¸c ho¸ ®¬n cña ng­êi b¸n vµ sæ nhËt ký mua hµng. Thø s¸u, c¸c thñ tôc ®èi víi c¸c nghiÖp vô thanh to¸n ®­îc vµo sæ kÞp thêi ®óng luc: th× tr¾c nghiÖm ®¹t yªu cÇu tËp trung vµo: kiÓm tra c¸c thñ tôc vµo sæ thñ c«ng vµ quan s¸t liÖu cã phiÕu chi, chøng tõ thanh to¸n cã kh¶ n¨ng ch­a vµo sæ kh«ng; kiÓm tra dÊu hiÖu cña qu¸ tr×nh kiÓm tra néi bé viÖc vµo sæ. Vµ tr¾c nghiÖm ®é v÷ng ch·i tËp trung vµo: so s¸nh ngµy trªn phiÕu chi ®· thùc hiÖn víi sæ nhËt ký chi tiÒn; so s¸nh ngµy trªn c¸c chøng tõ thanh to¸n ®· thùc hiÖn víi ngµy ghi gi¶m c¸c khon¶ tiÒn t¹i ng©n hµng. Thø b¶y, c¸c thñ tôc ®èi víi c¸c nghiÖp vô thanh to¸n ®­îc ph¶n ¸nh ®óng ®¾n vµo c¸c sæ h¹ch to¸n chi tiÕt t­¬ng øng vµ ®­îc tæng hîp ®óng ®¾n trong sæ h¹ch to¸n tæng hîp th× tr¾c nghiÖm ®é v÷ng ch·i tËp trung vµo: kh¶o tra tÝnh chÝnh x¸c vÒ mÆt giÊy tê b»ng c¸ch céng tæng sè trong nhËt ký vµ theo dâi c¸c qu¸ tr×nh chuyÓn sæ, vµo sæ h¹ch to¸n chi tiÕt vèn b»ng tiÒn vµ c¸c kho¶n ph¶i tr¶. Vµ tr¾c nghiÖm yªu cÇu tËp trung vµo: kiÓm tra dÊu hiÖu cña kiÓm tra néi bé. Thø t¸m, c¸c thñ tôc ®Ó kh¼ng ®Þnh sè d­ tµi kho¶n nî ph¶i tr¶ ng­êi b¸n, c¸c sè d­ chi tiÕt trong sæ h¹ch to¸n chi tiÕt, c¸c kho¶n ph¶i tr¶, c¸c tµi kho¶n ph¶n ¸nh tµi s¶n vµ chi phÝ liªn quan ®Òu hîp lý th× kiÓm to¸n viªn tËp trung vµo. So s¸nh tæng chi phÝ mua hµng n¨m nay víi tæng chi phÝ mua hµng n¨m tr­íc; xem xÐt c¸c kho¶n ph¶i tr¶ nh»m ph¸t hiÖn nh÷ng kho¶n bÊt hîp lý nh­: kh«ng cã bªn b¸n hay c¸c kho¶n ph¶i tr¶ cã chÞu l·i, ®èi chiÕu c¸c kho¶n ph¶i trong sæ h¹ch to¸n chi tiÕt víi c¸c n¨m tr­íc theo tõng kh¸ch hµng ®Ó ph¸t hiÖn nh÷ng biÕn ®éng. 1.1.2.3. Chu tr×nh hµng tån kho: chu tr×nh nµy gåm c¸c thñ tôc mµ kiÓm to¸n viªn th­êng dïng trong qu¸ tr×nh kiÓm to¸n nh­ sau: C¸c thö nghiÖm ®èi víi nghiÖp vô s¶n xuÊt. Thø nhÊt, c¸c thñ tôc nh»m kh¼ng ®Þnh tÝnh hiÖn h÷u cña c¸c nghiÖp vô ghi sæ th× kiÓm to¸n viªn tËp trung vµo ®iÒu tra vµ quan s¸t viÖc sö dông tµi liÖu cã ®¸nh sè tr­íc nh­ viÖc ®¸nh sè tr­íc cña c¸c phiÕu xin lÜnh vËt t­, phiÕu xuÊt kho vµ kiÓm tra tÝnh liªn tôc cña chóng còng nh­ kiÓm tra ch÷ ký phª duyÖt liªn quan; kiÓm tra dÊu hiÖu cña viÖc kiÓm tra néi bé nh»m kh¼ng ®Þnh nghiÖp vô s¶n xuÊt thùc tÕ ®· x¶y ra tr­íc khi chóng ®­îc ghi sæ, xem xÐt ho¹t ®éng kiÓm so¸t nh­ viÖc ®èi chiÕu chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung víi b¶ng tÝnh l­¬ng vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung ®· x¶y ra ®Ó ph¸t hiÖn sù kh«ng khíp nhau do mét sè chi phÝ kh«ng thùc sù ph¸t sinh; pháng vÊn vÒ viÖc sö dông ®Þnh møc chi phÝ, kiÓm tra c¸c b¸o c¸o vÒ sù chªnh lÖch gi÷a sè thùc tÕ ghi sæ víi ®Þnh møc. Thø hai, c¸c thñ tôc nh»m kh¼ng ®Þnh tÝnh trän vÑn cña c¸c nghiÖp vô s¶n xuÊt th× kiÓm to¸n viªn tËp trung vµo: pháng vÊn vµ quan s¸t vÒ viÖc sö dông c¸c tµi liÖu cã ®¸nh sè tr­íc (nh­ phiÕu lÜnh vËt t­, b¶ng tËp hîp chi phÝ ...) vµ kiÓm tra tÝnh liªn tôc cña chóng; pháng vÊn vµ ®iÒu tra sù ®Ýnh kÌm c¸c chøng tõ nµy víi sæ s¸ch kÕ to¸n; pháng vÊn vÒ viÖc sö dông hÖ thèng ®Þnh møc chi phÝ, so s¸nh ®èi chiÕu s¶n phÈm dë dang, s¶n phÈm hoµn thµnh trong s¶n xuÊt víi s¶n phÈm nhËp kho. Thø ba, c¸c thñ tôc nh»m kh¼ng ®Þnh tÝnh gi¸ vµ ®o l­êng hîp lý th× kiªm toan viªn gi¸ tËp trung vµo: ®èi chiÕu, so s¸nh sè l­îng vµ gi¸ c¶ trªn phiÕu yªu cÇu, ®¬n ®Æt hµng s¶n xuÊt vµ hîp ®ång kinh tÕ víi nhau. Rµ so¸t tû lÖ ph©n bæ chi phÝ chung cho c¸c ®¬n ®Æt hµng, tÝnh to¸n l¹i chi phÝ ®· ph©n bæ, céng vµ ®èi chiÕu c¸c sæ s¸ch theo dâi s¶n xuÊt; pháng vÊn vµ ®iÒu tra vÒ viÖc cËp nhËt th«ng tin hµng tån kho ®Ó x¸c ®Þnh ®Þnh møc s¶n xuÊt hay sè l­îng s¶n xuÊt vµ kiÓm tra dÊu hiÖu cña viÖc sö dông hµng tån kho; pháng vÊn vÒ viÖc sö dông hÖ thèng chi phÝ ®Þnh møc vµ ®iÒu tra c¸c b¸o c¸o vÒ sù chªnh lÖch chi phÝ nguyªn vËt liÖu, chi phÝ s¶n xuÊt chung thùc tÕ ghi sæ so víi ®Þnh møc vµ kÕ ho¹ch. §iÒu tra viÖc sö dông hÖ thèng dù b¸o doanh thu ®Ó tr¸nh s¶n xuÊt thõa, xem xÐt viÖc thiÕt lËp c¸c chuÈn mùc kü thuËt vµ chÝnh s¸ch kiÓm tra chÊt l­îng, thñ tôc kiÓm tra vµ dÊu vÕt cña c«ng t¸c kiÓm so¸t. Thø t­, c¸c thñ tôc kh¼ng ®Þnh viÖc tr×nh bµy vµ khai b¸o hîp lý th× kiÓm to¸n viªn tËp trung vµo: quan s¸t viÖc m· ho¸ tµi kho¶n ®èi víi chi phÝ nguyªn vËt liÖu, chi phÝ nh©n c«ng, chi phÝ s¶n xuÊt chung; ®èi chiÕu chi phÝ nh©n c«ng vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung trªn b¶ng tÝnh gi¸ thµnh víi chi phÝ nh©n c«ng vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung trªn sæ theo dâi chi tiÕt, kiÓm ra c¸c danh môc vÊn ®Ò cÇn khai b¸o vµ rµ so¸t l¹i khai b¸o nh»m kh¼ng ®Þnh c¸c vÊn ®Ò ®­îc khai b¸o ®Çy ®ñ chÝnh x¸c. C¸c thñ tôc ®èi víi nghiÖp vô l­u kho. Thø nhÊt, c¸c thñ tôc nh»m kh¼ng ®Þnh tÝnh hiÖn h÷u c¸c nghiÖp vô l­u kho kiÓm to¸n viªn th­êng tËp trung vµo: thùchiÖn ®èi chiÕu l¹i gi÷a sæ c¸i vµ sæ chi tiÕt hµng tån kho, gi÷a sæ chi tiÕt vµ chøng tõ gèc cã liªn quan; kiÓm tra c¸ phiÕu nhËp kho, b¸o c¸o giao nhËn hµng ho¸ tr¸nh nghiÖp vô nhËp kho kh«ng ®­îc phª chuÈn; kiÓm tra sù ®Ýnh kÌm gi÷a phiÕu nhËp kho, phiÕu xuÊt kho víi chøng tõ liªn quan nh­: lÖnh xuÊt, phiÕu xin lÜnh vËt t­, hµng ho¸; Quan s¸t kiÓm kª hµng tån kho vµ so s¸nh kÕt qu¶ kiÓm kª víi sæ s¸ch kÕt qu¶ kiÓm kª víi sæ s¸ch kÕ to¸n hµng tån kho; Thø hai, c¸c thñ tôc nh»m kh¼ng ®Þnh tÝnh trän vùn th× kiÓm to¸n viªn th­êng tËp trung vµo: viÖc quan s¸t vµ kiÓm tra tÝnh liªn tôc cña chøng tõ; vµ chøng tõ ph¶i ®­îc ®¸nh sè tr­íc; ®èi chiÕu gi÷a sæ chi tiÕt, sæ phô víi sæ c¸i, sæ tæng hîp vµ gi÷a c¸c chøng tõ gèc víi sæ chi tiÕt, sæ phô: so s¸nh kÕt qu¶ kiÓm kª víi sæ s¸ch hµng tån kho; pháng vÊn vµ quan s¸t vÒ viÖc c¸ch ly tr¸ch nhiÖm gi÷a ng­êi ghi sæ vµ ng­êi qu¶n lý kho. Thø ba, c¸c thñ tôc nh»m kh¼ng ®Þnh quyÒn vµ nghÜa vô l­u kho th× kiÓm to¸n viªn tËp trung vµo: viÖc xem xÐt c¸c minh chøng vµ quan s¸t viÖc ®¸nh dÊu riªng hµng tån kho tr¸nh tr­êng hîp nhÇm lÉn gi÷a hµng tån kho cña doanh nghiÖp víi hµng tån kho cña c¸c ®¬n vÞ kh¸c. Thø t­, c¸c thñ tôc nh»m kh¼ng ®Þnh sù tÝnh gi¸ vµ ®o l­êng hîp lý cña hµng tån kho víi chi phÝ ®Þnh møc tr¸nh sö dông sai c¬ së tÝnh gi¸; kiÓm tra tÝnh to¸n l¹i mét sè chøng tõ gèc, pháng vÊn vµ ®iÒu tra vÒ sù cËp nhËt sæ s¸ch ®Ó ph¸t hiÖn hµng tån kho b¸n chËm, dÔ háng vµ sö dông qu¸ h¹n sö dông. Thø n¨m, c¸c thñ tôc nh»m kh¼ng ®Þnh c¬ së dÉn liÖu tr×nh bµy vµ khai b¸o hîp lý cña c¸c nghiÖp vô hµng tån kho, kiÓm to¸n viªn kiÓm tra tËp trung vµo khai b¸o cña c¸c nghiÖp vô s¸t ngµy kÕt thóc niªn ®é kÕ to¸n, kiÓm tra danh môc khai b¸o tr¸nh t×nh tr¹ng khai b¸o thiÕu, khai b¸o kh«ng ®óng kú kÕ to¸n. 1.1.2.4. Chu tr×nh tiÒn l­¬ng vµ nh©n viªn: tiÒn l­¬ng lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña hao phÝ lao ®éng sèng cÇn thiÕt mµ doanh nghiÖp tr¶ cho ng­êi lao ®éng theo thêi gian hay theo khèi l­îng c«ng viÖc, lao vô mµ ng­êi lao ®éng ®· ®ãng gãp cho doanh nghiÖp. Chøc n¨ng liªn quan tíi chu tr×nh nµy gåm cã viÖc tuyÓn dông vµ thuª m­ín nh©n viªn, phª duyÖt c¸c møc l­¬ng, bËc l­¬ng vµ sù thay ®æi trong møc l­¬ng vµ bËc l­¬ng. C¸c thñ tôc mµ kiÓm to¸n viªn th­êng dïng. Thø nhÊt, c¸c thñ tôc nh»m kh¼ng ®Þnh c¸c nh©n viªn ®­îc tuyÓn dông ®· dùa trªn c¸c tiªu chuÈn ®­îc phª duyÖt bëi ban qu¶n lý th× kiÓm to¸n viªn tËp trung vµo. Thµnh lËp chÝnh s¸ch vµ thñ tôc tuyÓn dông vµ thuª m­ín mét c¸ch râ rµng; xem xÐt sù cËp nhËt sæ nh©n sÑ vµ hå s¬ nh©n viªn liªn tôc ®èi víi mäi nh©n viªn, x¸c minh c¸c th«ngtin vÒ nh©n viªn ®­îc tuyÓn dông. Thø hai, c¸c thñ tôc nh»m kh¼ng ®Þnh c¸c kho¶n tiÒn l­¬ng, th­ëng, nh÷ng kho¶n trÝch theo l­¬ng, còng nh­ nh÷ng kho¶n khÊu trõ cÇn ph¶i ®­îc thùc hiÖn tu©n theo sÑ phª chuÈn cña ban qu¶n lý th× kiÓm to¸n viªn tËp trung vµo: viÖc xem xÐt sù duy tr× mét danh s¸ch ®· ®­îc cËp nhËt vµ phª duyÖt vÒ c¸c møc l­¬ng, bËc l­¬ng vµ nh÷ng kho¶n khÊu trõ, thiÕt lËp thñ tôc ®Ó rµ so¸t vµ th«ng qua møc l­¬ng, bËc l­¬ng vµ c¸c kho¶n khÊu trõ ®Ó ph¸t hiÖn c¸c kho¶n céng dån ®èi víi h­u trÝ, nghØ phÐp hay phóc lîi cã thÓ bÞ tÝnh kh«ng ®óng do sù sai th«ng tin. Thø ba, c¸c thñ tôc nh»m kh¼ng ®Þnh c¸c ®iÒu chØnh ®èi víi viÖc ghi chÐp sæ s¸ch hay b¸o c¸o vÒ tiÒn l­¬ng vµ nh©n viªn nhÊt thiÕt ph¶i ®­îc thùc hiÖn tu©n theo sù phª duyÖt cña Ban qu¶n lý th× kiÓm to¸n viªn tËp trung vµo xem xÐt sù thiÕt lËp c¸c chÝnh s¸ch vµ thñ tôc râ rµng nh»m ph¸t hiÖn nh÷ng ®iÒu chØnh ch­a ®­îc phª duyÖt vÒ t¨ng møc l­¬ng cña mét møc l­¬ng nµo ®ã ®Ó cã thÓ dÉn tíi kho¶n chi v« lý vµ táng møc chi phÝ nh©n c«ng kh«ng ®óng víi thùc tÕ. Thø t­, c¸c kho¶n chi liªn quan tíi tiÒn l­¬ng, th­ëng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng, kho¶n khÊu trõ, thuÕ, phóc lîi ph¶i ®­îc ghi chÐp chÝnh x¸c vÒ sè häc, ®óng thêi kú vµ thÝch hîp vÒ ph©n lo¹i th× kiÓm to¸n viªn sö dông c¸c thñ tôc lµ: xem xÐt viÖc thiÕt lËp, x©y dùng mét s¬ ®å tµi kho¶n h¹ch to¸n vµ c¸c thñ tôc h¹ch to¸n râ rµng; thèng nhÊt mét c¸ch hîp lý gi÷a hÖ thèng c¸c b¶ng tÝnh l­¬ng, b¶ng tæng hîp chi phÝ nh©n c«ng, nhËt ký tiÒn l­¬ng, sæ thanh to¸n tiÒn l­¬ng vµ sæ c¸i. Thø n¨m, c¸c kho¶n chi tiÒn l­¬ng ph¶i c¨n cø vµo c¸c kho¶n nî ®· ®­îc ghi nhËn vµ viÖc thiÕt lËp c¸c thñ tôc tiÒn l­¬ng vµ nh©n viªn cÇn ph¶i tu©n thñ theo sù phª chuÈn cña ban qu¶n lý (kh¼ng ®Þnh tÝnh thùc chi) th× kiÓm to¸n viªn sö dông c¸c thñ tôc lµ: xem xÐt viÖc thiÕt lËp mét hÖ thèng h­íng dÉn còng nh­ c¸c thñ tôc vÌ tiÒn l­¬ng vµ nh©n sù; xem xÐt sù ph©n c«ng l¹i vÒ nh©n sù còng nh­ c¸c b¸o c¸o ho¹t ®éng vÒ nh©n sù; xem xÐt ®¸nh sè tr­íc vµ kiÓm tra c¸c b¶ng chÊm c«ng, thÎ thêi gian, phiÕu hoµn thµnh s¶n phÈm, c¸c phiÕu chi còng nh­ c¸c b¶n b¸o c¸o vÒ ®iÒu chØnh, xem xÐt t×m hiÓu nguyªn nh©n cho c¸c kho¶n chi tiÒn l­¬ng cô thÓ nµo ®ã lín h¬n ®Þnh møc. Thø s¸u, c¸c thñ tôc ®Ó t×m ra sù bÊt th­êng cña c¸c kho¶n chi phÝ tiÒn l­¬ng, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, tiÒn hoa hång b¸n hµng, thuÕ thu nhËp vµ c¸c kho¶n trÝch trªn tiÒn l­¬ng, th× kiÓm to¸n viªn tËp trung vµo so s¸nh sè d­ cña kho¶n chi phÝ tiÒn l­¬ng víi c¸c n¨m tr­íc ®ã; so s¸nh tû lÖ cña chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp trong tæng sè chi phÝ kinh doanh víi c¸c n¨m tr­íc; so s¸nh tû lÖ thuÕ thu nhËp trong tæng sè tiÒn l­¬ng so víi n¨m tr­íc; so s¸nh c¸c tµi kho¶n chi tiÕt theo dâi vÒ b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ c«ng ®oµn ®­îc tÝnh dån cña kú nµy so víi kú tr­íc. 1.1.2.5 .Chu tr×nh tiÕp nhËn vµ hoµn tr¶ vèn. Vèn th­êng ®­îc hiÓu lµ h×nh thµnh c¸c lo¹i tµi s¶n bao gåm: nguån tù t¹o tõ néi lùc vµ nguån tiÕp thu tõ bªn ngoµi qua vay nî. Tõ ®ã, vèn bao gåm vèn chñ së h÷u vµ vèn vay nî. C¸c thñ tôc kiÓm to¸n chi tiÕt c¸c nghiÖp vô vÒ vèn mµ kiÓm to¸n viªn th­êng dïng lµ: Thø nhÊt, c¸c thñ tôc kiÓm to¸n chi tiÕt kiÓm tra sè d­ c¸c tµi kho¶n vèn th× kiÓm to¸n tËp trung vµo: viÖc thu thËp c¸c b¶ng tèng hîp cña c¸c tµi kho¶n vèn chñ së h÷u, ph¶n ¸nh sè d­ ®Çu kú, ph¸t sinh trong kú vµ d­ cuèi kú, c¸c nghiÖp vô ¶nh h­ëng ®Õn t×nh tr¹ng t¨ng gi¶m vèn trong kú nh­: l·i lç luü kÕ, gãp (cÊp) thªm vèn, trÝch lËp quü ..., KiÓm tra sè tæng céng víi sæ c¸i; ®èi chiÕu sè ph¸t sinh t¨ng (gi¶m) vèn víi c¸c chøng tõ, tµi liÖu ph¸p lý cã liªn quan nh­ lÞch tr×nh gãp vèn, biªn b¶n gãp vèn, biªn b¶n häp héi ®ång qu¶n trÞ, quyÕt ®Þnh cÊp vèn cña c¬ quan cÊp trªn .... KiÓm tra toµn bé thay ®æi liªn quan tíi vèn. KiÓm tra c¸c (thñ tôc) nghiÖp vô liªn quan tíi phÇn lîi nhuËn ®Ó l¹i nh÷ng kh«ng thuéc ph¹m vi lîi tøc rßng ho¹t ®éng, l·i ®­îc chi, ph¸t hµnh tr¸i pheieó. §¸nh gi¸ kÕt qu¶ kiÓm tra. Thø hai, c¸c thñ tôc kiÓm to¸n chi tiÕt kiÓm tra lîi nhuËn ®Ó l¹i vµ l·i ®­îc chia th× kiÓm to¸n viªn tËp trung vµo: ®èi chiÕu, kiÓm tra sù t¨ng gi¶m lîi nhuËn ®Ó l¹i trªn b¸o c¸o l·i lç, sæ c¸i, vµ c¸c tµi liÖu liªn quan l·i ch­a ®­îc chia. §¸nh gi¸ l¹i kÕt cÊu kiÓm tra. Thø ba, c¸c thñ tôc kiÓm tra chi tiÕt kiÓm tra viÖc tr×nh bµy vµ h¹ch to¸n vèn chñ së h÷u: xem xÐt c¸c kho¶n vèn gãp, c¸c nguån vèn, c¸c quü ®­îc trÝch lËp lîi nhuËn ch­a ph©n phèi, cæ phiÕu ph¸t hµnh, ... cã ®­îc ghi chÐp, ph¶n ¸nh, ph©n lo¹i hîp lý kh«ng; yªu cÇu kh¸ch hµng cung cÊp th«ng tin vÒ quy chÕ cÊp ph¸t vèn, nguyªn t¾c trÝch lËp c¸c quü, thu håi vèn (nÕu kh¸ch hµng lµ doanh nghiÖp Nhµ n­íc); xem xÐt c¸c nghiÖp vô ¶nh h­ëng tíi t×nh h×nh t¨ng gi¶m vèn cã ®­îc ghi chÐp vµ ph¶n ¸nh tu©n theo c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt hiÖn hµnh cña Nhµ n­íc kh«ng. Thùc tÕ ¸p dông c¸c ph­¬ng ph¸p kü thuËt thu thËp b»ng chøng kiÓm to¸n tµi chÝnh trong giai ®o¹n chuÈn bÞ kiÓm to¸n t¹i c«ng ty May XuÊt khÈu 3-2 Hoµ B×nh do c«ng ty TNHH kiÓm to¸n §øc Anh thùc hiÖn. 1.3. Ph­¬ng ph¸p ®iÒu tra, pháng vÊn vµ quan s¸t §Ó cuéc kiÓm to¸n cã hiÖu qu¶ th× c«ng ty kiÓm to¸n tiÕn hµnh t×m hiÓu c«ng ty May XuÊt khÈu 3-2 Hoµ B×nh qua viÖc ®iÒu tra pháng vÊn d­íi h×nh thøc lËp lªn mét hÖ thèng c¸c c©u hái vµ chuÈn bÞ kü cµng cho nh÷ng buæi gÆp mÆt ban ®Çu ®Ó tiÕp cËn vµ pháng vÊn. Hay nãi c¸ch kh¸c, kiÓm to¸n viªn t¹i c«ng ty ®· x¸c ®Þnh cho b¶n th©n m×nh trong cuéc pháng vÊn h­íng tíi t×m hiÓu s¬ bé vÒ c«ng ty lµ: c¬ cÊu tæ chøc cña doanh nghiÖp, ph­¬ng thøc h¹ch to¸n sæ s¸ch hay h×nh thøc sæ s¸ch c«ng ty ¸p dông vµ c«ng ty lËp b¸o c¸o theo mÉu nµo, ph­¬ng thøc tÝnh gi¸ thµnh, tËp hîp chi phÝ lªn tõng tµi kho¶n, tõng bé phËn ra sao vµ cã hîp lý kh«ng còng nh­ viÖc t×m hiÓu ngµnh c«ng ty ®ang ho¹t ®éng vµ nã chÞu sù qu¶n lý cña ai, tõ ®ã dÉn ®Õn ph­¬ng thøc ho¹t ®éng vµ môc tiªu h­íng tíi c«ng ty trong t­¬ng lai lµ nh­ thÕ nµo ? ... S¸t t×nh h×nh ho¹t ®éng cña c«ng ty. Trong ®ã, tËp trung vµo c¸c vÊn ®Ò nh­: theo dâi chu tr×nh thùc hiÖn mét nghiÖp vô, mét thñ tôc kiÓm so¸t néi bé cña ®¬n vÞ t¹i mét thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh nh­ viÖc theo dâi "kiÓm tra, ®¸nh gi¸ chÊt l­îng s¶n phÈm cña bé phËn s¶n xuÊt" hay viÖc "h¹ch to¸n nghiÖp vô b¸n hµng t¹i c«ng ty". 1.3.1. §Æc ®iÓm c«ng ty. C«ng ty May XuÊt khÈu 3-2 Hoµ B×nh ®­îc thµnh lËp theo QuyÕt ®Þnh sè 472Q§/UB ngµy 30/10/1992 cña UBND tØnh Hoµ B×nh vµ GiÊy phÐp ®Çu t­ sè 104306 ngµy 10 th¸ng 04 n¨m 1998 cña Së KÕ ho¹ch vµ §Çu t­ tØnh Hoµ B×nh. Trô së chÝnh cña C«ng ty: Ph­êng Ch¨m M¸t, thÞ x· Hoµ B×nh, tØnh Hoµ B×nh. H×nh thøc së h÷u vèn: Doanh nghiÖp Nhµ n­íc. Nghµnh nghÒ kinh doanh: S¶n xuÊt, mua b¸n, xuÊt nhËp khÈu c¸c lo¹i m¸y mãc thiÕt bÞ X©y dùng., thiÕt bÞ phô tïng phôc vô c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp, l©m nghiÖp, thuû lîi. X©y dùng c¸c c«ng tr×nh d©n dông. X©y dùng c¸c c«ng tr×nh kü thuËt (C«ng nghiÖp, giao th«ng, thuû lîi,cÊp tho¸t n­íc sinh ho¹t, §iÖn - §­êng d©y dÉn ®iÖn cÊp ®iÖn ¸p tõ 35 KV trë xuèng, tr¹m biÕn ¸p cã dung l­îng tõ 560 KVA trë xuèng. S¶n xuÊt, gia c«ng, mua b¸n, xuÊt nhËp khÈu hµng may mÆc; NhËp khÈu nguyªn liÖu phôc vô ngµnh may. Giíi thiÖu viÖc lµm trong vµ ngoµi n­íc. §µo t¹o, gi¸o dôc ®Þnh h­íng cho lao ®éng vµ chuyªn gia ViÖt Nam ®i lµm viÖc cã thêi h¹n ë n­íc ngoµi. Gia c«ng, chÕ t¹o, söa ch÷a, m¸y mãc thiÕt bÞ phô tïng phôc vô c«ng nghiÖp, giao th«ng vËn t¶i x©y dùng. Söa ch÷a, trïng tu «t«, l¾p r¸p «t« ChÕ ®é kÕ to¸n ¸p dông: C«ng ty May XuÊt khÈu 3-2 Hoµ B×nh ¸p dông ChÕ ®é kÕ to¸n theo QuyÕt ®Þnh sè 1141/TC/Q§/C§KT ngµy 1/11/1995 cña Bé tµi chÝnh vµ lËp B¸o c¸o tµi chÝnh theo QuyÕt ®Þnh sè 167/2000/Q§-BTC Bæ sung th«ng t­ 89/2002/TT-BTC ngµy 09/10/2002, Th«ng t­ 105/2003/TT-BTC ngµy 04/11/2003 vµ th«ng t­ 23/2005/TT-BTC ngµy 30/03/2005 cña Bé tr­ëng Bé Tµi ChÝnh. §¬n vÞ tiÒn tÖ h¹ch to¸n: §ång ViÖt Nam (sau ®©y ®­îc viÕt t¾t lµ “VND”) ®­îc sö dông lµm ®¬n vÞ tiÒn tÖ ®Ó ghi sæ kÕ to¸n vµ lËp B¸o c¸o tµi chÝnh. H×nh thøc sæ kÕ to¸n ¸p dông: Chøng tõ ghi sæ 1.3.2 KÕ ho¹ch thùc hiÖn kiÓm to¸n 1.3.2.1. KÕ ho¹ch kiÓm to¸n tæng thÓ Th«ng tin vÒ ho¹t ®éng cña kh¸ch hµng: - Kh¸ch hµng : N¨m ®Çu: Th­êng xuyªn N¨m thø: ...... - Tªn kh¸ch hµng:...................................................................................... - Trô së chÝnh: ................................Chi nh¸nh: (sè l­îng, ®Þa ®iÓm) ...... - §iÖn tho¹i: ........................ Fax:............................Email:................. - M· sè thuÕ: ...................................................................................... - GiÊy phÐp ho¹t ®éng (giÊy phÐp ®Çu t­, chøng nhËn ®¨ng ký kinh doanh)...... LÜnh vùc ho¹t ®éng: (s¶n xuÊt thÐp, du lÞch kh¸ch s¹n, s©n g«n,...)....... §Þa bµn ho¹t ®éng: (c¶ n­íc, cã chi nh¸nh ë n­íc ngoµi,...).................. - Tæng sè Vèn ph¸p ®Þnh: ..................................... Vèn ®Çu t­: .............. - Tæng sè Vèn vay: ............................... Tµi s¶n thuª tµi chÝnh:…… - Thêi gian ho¹t ®éng: (tõ ....... ®Õn ....., hoÆc kh«ng cã thêi h¹n) ........... - Héi ®ång qu¶n trÞ: (sè l­îng thµnh viªn, danh s¸ch ng­êi chñ chèt)………Ban Gi¸m ®èc: (sè l­îng thµnh viªn, danh s¸ch) ........................ - KÕ to¸n tr­ëng: (hä tªn, sè n¨m ®· lµm viÖc ë C«ng ty )...............C«ng ty mÑ, ®èi t¸c (liªn doanh):............................................................ - Tãm t¾t c¸c quy chÕ kiÓm so¸t néi bé cña kh¸ch hµng:......................... N¨ng lùc qu¶n lý cña Ban Gi¸m ®èc:.................................................. - HiÓu biÕt chung vÒ nÒn kinh tÕ cã ¶nh h­ëng ®Õn ho¹t ®éng cña kh¸ch hµng:............ - M«i tr­êng vµ lÜnh vùc ho¹t ®éng cña kh¸ch hµng: + yªu cÇu m«i tr­êng:.............................................................................. + ThÞ tr­êng vµ c¹nh tranh:....................................................................... - §Æc ®iÓm ho¹t ®éng kinh doanh vµ c¸c biÕn ®æi trong c«ng nghÖ SXKD: + Rñi ro kinh doanh:................................................................................ + Thay ®æi qui m« kinh doanh vµ c¸c ®iÒu kiÖn bÊt lîi:.......................... - T×nh h×nh kinh doanh cña kh¸ch hµng (s¶n phÈm, thÞ tr­êng, nhµ cung cÊp, chi phÝ, c¸c ho¹t ®éng nghiÖp vô): + Nh÷ng thay ®æi vÒ viÖc ¸p dông tiÕn bé khoa häc kü thuËt hay kü thuËt míi ®Ó s¶n xuÊt ra s¶n phÈm:. ...........................................................………. + Thay ®æi nhµ cung cÊp: ............................................................. + Më réng h×nh thøc b¸n hµng (chi nh¸nh b¸n hµng)... ........................... HiÓu biÕt vÒ hÖ thèng kÕ to¸n vµ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé: C¨n cø vµo kÕt qu¶ ph©n tÝch, so¸t xÐt s¬ bé B¸o c¸o tµi chÝnh vµ t×m hiÓu ho¹t ®éng kinh doanh cña kh¸ch hµng ®Ó xem xÐt møc ®é ¶nh h­ëng tíi viÖc lËp B¸o c¸o tµi chÝnh trªn c¸c gãc ®é: + C¸c chÝnh s¸ch kÕ to¸n kh¸ch hµng ®ang ¸p dông vµ nh÷ng thay ®æi trong c¸c chÝnh s¸ch ®ã:...................................................................... + ¶nh h­ëng cña c«ng nghÖ th«ng tin vµ hÖ thèng m¸y vi tÝnh:. ........ ¶nh h­ëng cña c¸c chÝnh s¸ch míi vÒ kÕ to¸n vµ kiÓm to¸n. ................ + §éi ngò nh©n viªn kÕ to¸n. .................................................. + Yªu cÇu vÒ b¸o c¸o. ............................................................... KÕt luËn vµ ®¸nh gi¸ vÒ m«i tr­êng kiÓm so¸t, hÖ thèng kÕ to¸n, hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé lµ ®¸ng tin cËy vµ cã hiÖu qu¶: Cao Trung b×nh ThÊp §¸nh gi¸ rñi ro vµ x¸c ®Þnh møc ®é träng yÕu: - §¸nh gi¸ rñi ro: + §¸nh gi¸ rñi ro tiÒm tµng: Cao Trung b×nh ThÊp + §¸nh gi¸ rñi ro kiÓm so¸t: Cao Trung b×nh ThÊp + Tãm t¾t, ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ cña hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé: - X¸c ®Þnh møc ®é träng yÕu: ChØ tiªu chñ yÕu ®Ó x¸c ®Þnh møc ®é träng yÕu lµ: N¨m nay N¨m tr­íc Doanh thu Chi phÝ Lîi nhuËn sau thuÕ Tµi s¶n l­u ®éng vµ ®Çu t­ ng¾n h¹n Tµi s¶n cè ®Þnh vµ ®Çu t­ dµi h¹n Nguån vèn ChØ tiªu kh¸c Lý do lùa chän møc ®é träng yÕu: ................................................ X¸c ®Þnh møc träng yÕu cho tõng môc tiªu kiÓm to¸n:....................... Kh¶ n¨ng cã nh÷ng sai sãt träng yÕu theo kinh nghiÖm cña nh÷ng n¨m tr­íc vµ rót ra tõ nh÷ng gian lËn vµ sai sãt phæ biÕn. X¸c ®Þnh c¸c nghiÖp vô vµ sù kiÖn kiÓm to¸n phøc t¹p bao gåm c¶ kiÓm to¸n nh÷ng ­íc tÝnh kÕ to¸n. - Ph­¬ng ph¸p kiÓm to¸n ®èi víi c¸c kho¶n môc: + KiÓm tra chän mÉu:............................................................................. + KiÓm tra c¸c kho¶n môc chñ yÕu :...................................................... + KiÓm tra toµn bé 100%:......................................................... Néi dung, lÞch tr×nh vµ ph¹m vi cña c¸c thñ tôc kiÓm to¸n: §¸nh gi¸ nh÷ng thay ®æi quan träng cña c¸c vïng kiÓm to¸n: ............. ¶nh h­ëng cña c«ng nghÖ th«ng tin:..................................................... C«ng viÖc kiÓm to¸n néi bé:................................................................. Phèi hîp chØ ®¹o, gi¸m s¸t, kiÓm tra: Sù tham gia cña c¸c kiÓm to¸n viªn kh¸c: ......................................... Sù tham gia cña Chuyªn gia t­ vÊn ph¸p luËt vµ c¸c Chuyªn gia thuéc lÜnh vùc kh¸c:……………………………………………………….. Sè l­îng ®¬n vÞ trùc thuéc ph¶i kiÓm to¸n:......................................... KÕ ho¹ch thêi gian: ................................................................................. Yªu cÇu nh©n sù: ..................................................................................... + Gi¸m ®èc (Phã Gi¸m ®èc) phô tr¸ch:........................................... Tr­ëng phßng phô tr¸ch:.............................................................. + Tr­ëng nhãm kiÓm to¸n:........................................................ + Trî lý kiÓm to¸n 1:..................................................................... + Trî lý kiÓm to¸n 2:............................................................................ C¸c vÊn ®Ò kh¸c: - KiÓm to¸n s¬ bé. - KiÓm kª hµng tån kho. - Kh¶ n¨ng liªn tôc ho¹t ®éng kinh doanh cña ®¬n vÞ. - Nh÷ng vÊn ®Ò ®Æc biÖt ph¶i quan t©m. - §iÒu kho¶n cña hîp ®ång kiÓm to¸n vµ nh÷ng tr¸ch nhiÖm ph¸p lý kh¸c. - Néi dung vµ thêi h¹n lËp B¸o c¸o kiÓm to¸n hoÆc nh÷ng th«ng b¸o kh¸c dù ®Þnh göi cho kh¸ch hµng. Tæng hîp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n tæng thÓ: Thø tù YÕu tè hoÆc kho¶n môc quan träng Rñi ro tiÒm tµng Rñi ro kiÓm so¸t Møc träng yÕu Ph­¬ng ph¸p kiÓm to¸n Thñ tôc kiÓm to¸n Tham chiÕu 1 2 3 4 ....... .Ph©n lo¹i chung vÒ kh¸ch hµng: RÊt quan träng Quan träng B×nh th­êng . Kh¸c: ......... 1.3.2.2. KÕ ho¹ch chiÕn l­îc Néi dung vµ c¸c b­íc c«ng viÖc cña kÕ ho¹ch chiÕn l­îc: T×nh h×nh kinh doanh cña kh¸ch hµng (tæng hîp th«ng tin vÒ lÜnh vùc ho¹t ®éng, lo¹i h×nh doanh nghiÖp, h×nh thøc së h÷u, c«ng nghÖ s¶n xuÊt, tæ chøc bé m¸y qu¶n lý vµ thùc tiÔn ho¹t ®éng cña ®¬n vÞ) ®Æc biÖt l­u ý ®Õn nh÷ng néi dung chñ yÕu nh­: §éng lùc c¹nh tranh, ph©n tÝch th¸i cùc kinh doanh cña doanh nghiÖp còng nh­ c¸c yÕu tè vÒ s¶n phÈm, thÞ tr­êng tiªu thô, gi¸ c¶ vµ c¸c ho¹t ®éng hç trî sau b¸n hµng... X¸c ®Þnh nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan ®Õn B¸o c¸o tµi chÝnh nh­ chÕ ®é kÕ to¸n, chuÈn mùc kÕ to¸n ¸p dông, yªu cÇu vÒ lËp B¸o c¸o tµi chÝnh vµ quyÒn h¹n cña C«ng ty. X¸c ®Þnh vïng rñi ro chñ yÕu cña doanh nghiÖp vµ ¶nh h­ëng cña nã tíi B¸o c¸o tµi chÝnh (®¸nh gi¸ ban ®Çu vÒ rñi ro tiÒm tµng vµ rñi ro kiÓm so¸t). §¸nh gi¸ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé. X¸c ®Þnh c¸c môc tiªu kiÓm to¸n träng t©m vµ ph­¬ng ph¸p tiÕp cËn kiÓm to¸n. X¸c ®Þnh nhu cÇu vÒ sù hîp t¸c cña c¸c chuyªn gia: Chuyªn gia t­ vÊn ph¸p luËt, KiÓm to¸n viªn néi bé, KiÓm to¸n viªn kh¸c vµ c¸c chuyªn gia kh¸c nh­ Kü s­ x©y dùng, Kü s­ n«ng nghiÖp... Dù kiÕn nhãm tr­ëng vµ thêi gian thùc hiÖn. Gi¸m ®èc duyÖt vµ th«ng b¸o kÕ ho¹ch chiÕn l­îc cho Nhãm kiÓm to¸n. C¨n cø kÕ ho¹ch chiÕn l­îc ®· ®­îc phª duyÖt, Tr­ëng nhãm kiÓm to¸n lËp KÕ ho¹ch kiÓm to¸n tæng thÓ vµ Ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n. B»ng ph­¬ng ph¸p ®iÒu tra,pháng vÊn vµ quan s¸t th«ng qua ®Æc diÓm cña c«ng ty May XuÊt khÈu 3-2 Hoµ B×nh vµ th«ng qua kÕ ho¹ch kiÓm to¸n do c«ng ty TNHH kiÓm to¸n §øc Anh thùc hiÖn ®· nhËn xÐt kh¸i qu¸t mäi mÆt t×nh h×nh hoat ®éng cña c«ng ty May XuÊt khÈu 3-2 Hoµ B×nh.Qua ®ã ta còng thu thËp mét sè b»ng chøng kiÓm to¸n quan träng cho cuéc kiÓm to¸n. 2. ¸p dông ph­¬ng ph¸p kü thuËt thu thËp b»ng chøng kiÓm to¸n tµi chÝnh trong giai ®o¹n thùc hiÖn kiÓm to¸n t¹i c«ng ty May XuÊt khÈu 3-2 Hoµ B×nh do c«ng ty TNHH kiÓm to¸n §øc Anh thùc hiÖn. 2.1. Ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch Trong cuéc kiÓm to¸n, ®Ó x¸c minh tÝnh trung thùc, hîp lý cña b¸o c¸o tµi chÝnh vµ viÖc ph¶n ¶nh lªn sæ s¸ch tu©n thñ theo chÕ ®é hiÖn hµnh t¹i c«ng ty th× c«ng ty TNHH kiÓm to¸n §øc Anh ®· ¸p dông ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch cã kÕt hîp víi c¸c ph­¬ng ph¸p kh¸c. C«ng ty kiÓm to¸n ®· tiÕn hµnh so s¸nh, dù ®o¸n, ®¸nh gi¸ c¸c sè liÖu cña thùc tÕ víi kÕ ho¹ch, thùc tÕ t¹i ®¬n vÞ víi b×nh qu©n cña ngµnh hay ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh cña c«ng ty. Mét trong c¸c c«ng viÖc mµ c«ng ty kiÓm to¸n ®· ¸p dông thñ tôc ph©n tÝch biÓu hiÖn nh­ sau: Theo t×nh h×nh tµi chÝnh n¨m 2005 t¹i c«ng ty ®­îc biÓu hiÖn trong b¶ng biÕn ®éng nguån vèn kinh doanh. §¬n vÞ tÝnh: TriÖu ®ång ChØ tiªu §Çu n¨m Cuèi n¨m Sè tiÒn Tû träng Sè tiÒn Tû träng A. Nî ph¶i tr¶ 1168 27,76 1086 25.22 I. Nî ng¾n h¹n 625 14,86 576 13.38 1. Vay ng¾n h¹n 290 6,89 257 5.97 3. Ph¶i tr¶ cho ng­êi b¸n 275 6,53 270 6.27 4. Ng­êi mua tr¶ tiÒn tr­íc 20 0,59 15 0.35 5. ThuÕ vµ c¸c kho¶n nép NN 25 0,60 20 0.47 6. Ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn 15 0,36 14 0.33 ................... .... ...... ..... ..... II. Vay, nî dµi h¹n 483 11,48 460 10.68 III. Nî kh¸c 60 1,43 50 1.16 B. Vèn chñ së h÷u 3039 72,24 3220 74.78 I. Vèn chñ së h÷u 2999 71,29 3160 73.39 1. Vèn ®Çu t­ cña chñ së h÷u 2519 59,88 2660 61.77 2. Nguån vèn ®Çu t­ XDCB 480 11.41 500 11.61 II.Nguån kinh phÝ vµ quü kh¸c 40 0.95 60 1.39 ……………………. … … … … Tæng nguån vèn 4207 100 4306 100 Qua sè liÖu ë b¶ng cho thÊy, vèn chñ së h÷u lµ nguån vèn c¬ b¶n nhÊt vµ th­êng chiÕm tû träng lín trong tæng sè nguån vèn kinh doanh cña doanh nghiÖp, cuèi n¨m so s¸nh víi ®Çu n¨m t¨ng lªn lµ: 161 triÖu ®ång (3160 - 2999) víi sè t­¬ng ®èi t¨ng lªn 2.1% (73.39- 71,29). Trong ®ã, vèn ®Çu t­ cña chñ së h÷u cuèi n¨m so víi ®Çu n¨m t¨ng lªn 141 triÖu ®ång (2660- 2519) víi sè t­¬ng ®èi t¨ng lªn lµ 1.89 % (61.77- 59,88). Nh»m ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng tù tµi trî vÒ mÆt tµi chÝnh cña doanh nghiÖp, còng nh­ møc ®é tù chñ, chñ ®éng trong kinh doanh hay nh÷ng khã kh¨n mµ doanh nghiÖp ph¶i ®­¬ng ®Çu cÇn x¸c ®Þnh vµ ph©n tÝch hªh sè tµi trî. HÖ sè tµi trî ®­îc x¸c ®Þnh b»ng c«ng thøc sau ®©y: HÖ sè tµi trî = Vèn chñ së h÷u * 100 Tæng sè nguån vèn HÖ sè tµi trî cµng cao chøng tá kh¶ n¨ng tù ®¶m b¶o vÒ mÆt tµi chÝnh vµ møc ®é ®éc lËp vÒ mÆt tµi chÝnh cña doanh nghiÖp cµng cao vµ ng­îc l¹. T¹i thêi ®iÓm ®Çu n¨m, doanh nghiÖp chØ cã thÓ ®¶m b¶o vÒ mÆt tµi chÝnh cña m×nh lµ 72,24% nh­ng ®Õn thêi ®iÓm cuèi n¨m, hÖ sè tµi trî ®· t¨ng lªn lµ 74.78%. Nh­ vËy cuèi n¨m so víi ®Çu n¨m, hÖ sè tµi trî t¨ng 2.54%. §iÒu nµy thÓ hiÖn kh¶ n¨ng kh¶ n¨ng tù ®¶m b¶o vÒ mÆt tµi chÝnh vµ møc ®é ®éc lËp vÒ mÆt tµi chÝnh cña doanh nghiÖp t¨ng lªn vµ ngµy cang kh¶ quan h¬n, doanh nghiÖp cã ®ñ vèn, ®ñ søc ®Ó chñ ®éng trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Trong khi vèn chñ së h÷u t¨ng, doanh nghiÖp vÉn gi¶m ®­îc c¸c kho¶n nî, nhÊt lµ kho¶n vay ng¾n h¹n, kho¶n ph¶i tr¶ cho nhµ cung cÊp, kho¶n ph¶i nép ng©n s¸ch, kho¶n ph¶i thanh to¸n cho c«ng nh©n viªn . §iÒu ®ã chøng tá doanh nghiÖp ®· chÊp hµnh tèt vµ nghiªm chØnh kû luËt tÝn dông, kû luËt thanh to¸n vµ lµm nghÜa vô cña m×nh ®èi víi ng©n s¸ch Nhµ n­íc, gi÷ ®­îc uy tÝn trªn th­¬ng tr­êng. Trªn c¬ së ph©n tÝch trªn ta cã thÓ rót ra c¸c kÕt luËn s¬ bé sau: Quy m« tµi s¶n cña doanh nghiÖp t¨ng, c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña doanh nghiÖp t¨ng. ViÖc ph©n bæ vèn t­¬ng ®èi hîp lý, c¸c kho¶n nî ph¶i thu gi¶m, t×nh h×nh ®Çu t­ theo chiÒu s©u cña doanh nghiÖp cã nhiÒu kh¶ quan.Vèn chñ së h÷u cña doanh nghiÖp t¨ng lªn mét c¸ch ®¸ng kÓ, c¸c kho¶n nî gi¶m râ rÖt, tû suÊt tù tµi trî t¨ng lªn. §©y lµ mét ®iÒu ®¸ng phÊn khëi cho doanh nghiÖp. Tuy nhiªn viÖc ph©n tÝch trªn chØ dõng l¹i ë møc ®é ®¸nh gi¸ kh¸i qu¸t. §Ó cã nh÷ng kÕt luËn chÝnh x¸c cÇn ph¶i ®i s©u vµo ph©n tÝch mét sè chØ tiªu kh¸c cã liªn quan ®Õn t×nh h×nh tµi chÝnh doanh nghiÖp. VÝ dô nh­ viÖc ph©n tÝch c¸c chØ tiªu trªn BCKQKD hay chØ tiªu dù tr÷ tµi s¶n l­u ®éng doanh nghiÖp. BÁO CÁO KẾT QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH Năm 2005 Đơn vị tính: VND CHỈ Tiªu MS TM Năm trước Năm nay 1 2 3 4 5 1. Doanh thu b¸n hàng và cung cấp dịch vụ 1 15 9,560,000,000 12,322,819,372 2. C¸c khoản giảm trừ 3 15 212,000,000 242,460,000 3. Doanh thu thuÇn về b¸n hàng và cung cấp dịch vụ (10 = 01 - 03) 10 15 9,348,000,000 12,080,359,372 4. Gi¸ vốn hàng b¸n 11 16 6,491,200,000 8,031,050,000 5. Lợi nhuận gộp về b¸n hàng và cung cấp dịch vụ (20 = 10 - 11) 20 2,856,800,000 4,049,309,372 6. Doanh thu hoạt động tài chÝnh 21 15 57,000,000 66,000,000 7. Chi phÝ tài chÝnh 22 17 36,000,000 47,500,000 - Trong đó: Chi phÝ l·i vay 23 36,000,000 47,500,000 8. Chi phÝ b¸n hàng 24 2,241,800,000 2,714,380,000 9. Chi phÝ quản lý doanh nghiệp 25 512,200,000 987,620,000 10 Lợi nhuận thuần từ hoạt động kinh doanh {30 = 20 + (21 - 22) - (24 + 25)} 30 123,800,000 365,809,372 11. Thu nhập kh¸c 31 22,200,000 25,550,000 12. Chi phÝ kh¸c 32 21,000,000 22,540,000 13. Lợi nhuận kh¸c (40 = 31 - 32) 40 1,200,000 3,010,000 14. Tổng lợi nhuận kế to¸n trước thuế (50 = 30 + 40) 50 19 125,000,000 368,819,372 15. Thuế thu nhập doanh nghiệp 51 19 35,000,000 103.269.424 16. Lợi nhuận sau thuế thu nhập doanh nghiệp (60 = 50 - 51) 60 19 90,000,000 265.549.648 Tõ kÕt qu¶ trªn cho thÊy: tæng møc lîi nhuËn cña doanh nghiÖp nµy t¨ng h¬n so víi N¨m tr­íc lµ: 265.549.648 - 90,000,000 = 175.549.948(triÖu ®ång). Sù t¨ng lªn nµy, do ¶nh h­ëng bëi doanh thu b¸n hµng c¸c kho¶n gi¶m trõ, gi¸ vèn hµng b¸n, doanh thu ho¹t ®éng tµi chÝnh, thu nhËp kh¸c, chi phÝ ho¹t ®éng tµi chÝnh, chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp thay ®æi lµm lîi nhuËn tr­íc thuÕ thay ®æi vµ ¶nh h­ëng ®Õn lîi nhuËn sau thuÕ t¨ng 463.549.948(triÖu ®ång). Qua ®ã cã thÓ thÊy møc ®é kh¶ quan cña ho¹t ®éng tµi chÝnh trong n¨m ®ang ngµy cµng ®i lªn, .... Tõ ®ã ta cã thÓ ®¸nh gi¸ ®­îc c¬ b¶n t×nh h×nh tµi chÝnh còng nh­ ho¹t ®éng tµi chÝnh trong n¨m. Vµ theo ®ã cã thÓ h×nh thµnh ®­îc kh¸i qu¸t møc ®é rñi ro kiÓm to¸n còng nh­ ®¸nh gi¸ ®­îc tr×nh ®é qu¶n lý cña c«ng ty. Ngoµi ra, kiÓm to¸n viªn cßn tËp trung ph©n tÝch mét sè kho¶n môc, tµi kho¶n trªn b¸o c¸o tµi chÝnh xem xã kh¶ n¨ng x¶y ra gian l©n vµ sai sãt kh«ng. VÝ dô nh­ kho¶n môc hµng tån kho trong b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n, kho¶n môc tiÒn ®Ó tõ ®ã cã ®¸nh gi¸ vÒ t×nh h×nh thanh to¸n còng nh­ t×nh h×nh tµi chÝnh cña c«ng ty. Hay ®ång thêi qua ®ã ®Ó t×m ra c¸c b»ng chøng kiÓm to¸n v× ®©y lµ c¸c kho¶n môc ®Ó x¶y ra gian lËn, vµ sai sãt. Hay c«ng ty TNHH kiÓm to¸n §øc Anh ®· sö dông ph­¬ng ph¸p nµy biÓu hiÖn qua viÖc so s¸nh chØ tiªu cña ®¬n vÞ b×nh qu©n trong ngµnh vÒ thu nhËp c¸ nh©n, lîi nhuËn tr­íc thuÕ, hay so s¸nh doanh thu b¸n hµng, thùc tÕ víi kÕ ho¹ch møc hoµn thµnh kÕ ho¹ch s¶n xuÊt, .... 2.2. Ph­¬ng ph¸p x¸c minh tµi liÖu Ph­¬ng ph¸p nµy c«ng ty TNHH kiÓm to¸n §øc Anh ¸p dông ®Ó xem xÐt kiÓm tra, ®èi chiÕu c¸c chøng tõ, sæ s¸ch cã liªn quan s½n cã trong ®¬n vÞ. §Ó nh»m gi¶i quyÕt c¸c nghi vÊn cña kiÓm to¸n viªn trong qu¸ tr×nh kiÓm to¸n. VÝ dô trong cuéc kiÓm to¸n t¹i ®¬n vÞ, c«ng ty TNHH kiÓm to¸n §øc Anh ®· nghi vÊn mét sè nghiÖp vô b¸n hµng s¸t ngµy kÕt thóc niªn ®é kh«ng ®­îc ghi vµo sæ ®Çy ®ñ. Trong n¨m 2005, ho¸ ®¬n b¸n hµng cuèi cïng mµ c«ng ty ph¶n ¸nh vµo sæ s¸ch cã sè liÖu lµ 4950 thuéc quyÓn sè 50 ph¸t sinh vµo ngµy 3/12/2005. Do ®ã kiÓm to¸n viªn nghi ngê vÉn cßn mét sè nghiÖp vô ch­a ®­îc ph¶n ¸nh lªn sæ s¸ch cÇn tËp trung kiÓm to¸n. Do ®ã, víi vÊn ®Ò nµy kiÓm to¸n viªn ®· tËp trung xem xÐt vµo: - Xem xÐt c¸c chøng tõ s¸t ngµy kÕt thóc niªn ®é. - Xem xÐt c¸c phiÕu thu tiÒn b¸n hµng, ho¸ ®¬n b¸n hµng cã ®­îc ®¸nh sè liªn tôc kh«ng. - KiÓm tra sè liÖu phiÕu thu, hãa ®¬n b¸n hµng ®­îc lËp vµ sù lu©n chuyÓn c¸c liªn ®ã. - Xem xÐt chøng tõ thu tiÒn, hãa ®¬n b¸n hµng cã ®­îc ph©n lo¹i theo c¸c kho¶n tiÒn thu vµ cã ®­îc tiÕn hµnh theo ®óng tr×nh tù chuÈn. - Xem xÐt kÕ to¸n tr­ëng cã thùc sù ký duyÖt phiÕu thu tr­íc khi nhËp quü hay kh«ng. - KiÓm tra viÖc ghi sè tiÒn vµ ch÷ ký cña thñ quü khi nhËn tiÒn ®èi chiÕu sè tiÒn ghi trªn phiÕu thu vµ giÊy ®Ò nghÞ nép tiÒn cã trïng khíp kh«ng? - KiÓm tra viÖc ®Þnh kho¶n vµ ghi sæ c¸c nghiÖp vô. - KiÓm tra kÕ to¸n tiÕn mÆt - thñ quü cã ghi sè liÖu vµo nhËt ký tiÒn mÆt vµ sæ quü hµng ngµy kh«ng vµ kiÓm tra tÝnh chÝnh x¸c vÒ sè liÖu tiÒn mÆt ®­îc ®Þnh kú ghi vµo sæ c¸i ? .... Chó ý: ë nghiÖp vô b¸n cÇn chó ý chu tr×nh lu©n chuyÓn sau: S¬ ®å lu©n chuyÓn nghiÖp vô thu tiÒn th­êng xuyªn (nghiÖp vô kh«ng mang tÝnh träng yÕu hay sè tiÒn thu kh«ng ®¸ng kÓ) NhiÖm vô Ng­êi thùc hiÖn §Ò nghÞ nép LËp phiÕu thu Thñ quü Ghi sæ Ký duyÖt L­u tr÷ 1. Ng­êi nép a 2. KÕ to¸n viªn b d f 3. Thñ quü c 4. KÕ to¸n tr­ëng e S¬ ®å: Chu tr×nh lu©n chuyÓn nghiÖp vô hµng ho¸ xuÊt kho NhiÖm vô Ng­êi thùc hiÖn LËp chøng tõ xuÊt hµng, H§BH Ký duyÖt LËp phiÕu xuÊt kho XuÊt kho Ghi sæ, lËp phiÕu thu tiÒn B¶o qu¶n, l­u tr÷ 1. Ng­êi mua hµng (1) 2. Thñ tr­ëng (2) 3. Bé phËn cung øng (3) 4. Thñ kho ((4) 5. KÕ to¸n hµng tån kho (5) (6) 2.3. KiÓm kª vËt chÊt Song song víi viÖc sö dông c¸c ph­¬ng ph¸p trªn, c«ng ty TNHH kiÓm to¸n §øc Anh cßn sö dông ph­¬ng ph¸p kiÓm kª vËt chÊt ®Ó kiÓm kª c¸c lo¹i tµi s¶n nh­ hµng tån kho, tiÒn mÆt, ... ®Ó t×m ra c¸c b»ng chøng ph¶n ¸nh t×nh h×nh trung thùc còng nh­ viÖc h¹ch to¸n ®óng chÕ ®é cña t×nh h×nh tµi chÝnh t¹i ®¬n vÞ. Trong viÖc kiÓm kª, c«ng ty kiÓm to¸n §øc Anh kh«ng ph©n c«ng kiÓm to¸n viªn thùc hiÖn trùc tiÕp mµ chØ tham gia gi¸n tiÕp gi¸m s¸t kh¸ch hµng khi tiÕn hµnh kiÓm kª, nh­ viÖc kiÓm kª tiÒn tån quü t¹i ®¬n vÞ. Trong cuéc kiÓm kª nµy c«ng ty kiÓm to¸n ®· chuÈn bÞ kü cµng vÒ ph­¬ng tiÖn vËt chÊt vµ ng­êi còng nh­ thêi gian ®ét xuÊt khi tiÕn hµnh kiÓm kª võa mang tÝnh kh¸ch quan nh­ng kh«ng ¶nh h­ëng ®Õn sù ho¹t ®éng cña c«ng ty. V× thÕ c«ng ty kiÓm to¸n ®· thùc hiÖn viÖc tham gia kiÓm kª ®­îc tiÕn hµnh vµo ngµy 25/12/2005. Vµ c«ng ty kiÓm to¸n ®· cã kÕt qu¶ nh­ sau: Lo¹i tiÒn KÕt qu¶ kiÓm kª Sè tê Tæng tiÒn (®) 500.000 100.000 50.000 20.000 10.000 100 605 15 205 12 50.000.000 60.500.000 750.000 4.100.000 120.000 Céng 937 115.470.000 Qua kÕt qu¶ kiÓm kª kiÓm to¸n viªn ®· thu ®­îc c¸c b»ng chøng vÒ tÝnh chÝnh x¸c còng nh­ sù hîp lý vÒ sè l­îng tiÒn ®­îc ph¶n ¶nh trªn sæ s¸ch kÕ to¸n cña ®¬n vÞ, nh­: sæ quü, sæ c¸i, sæ nhËt ký thu tiÒn, ..., B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n ®· ®­îc ph¶n ¸nh trung thùc vµ hîp lý. Song ngoµi viÖc sö dông ph­¬ng ph¸p nµy kiÓm to¸n viªn cßn sö dông c¸c ph­¬ng ph¸p kh¸c nh­ x¸c ®Þnh quyÒn, nghÜa vô vÒ c¸c tµi s¶n ®­îc kiÓm kª. 2.4. Kü thuËt tÝnh to¸n l¹i : Lµ qu¸ tr×nh kiÓm to¸n viªn c«ng ty TNHH kiÓm to¸n §øc Anh tÝnh to¸n l¹i, kiÓm tra tÝnh chÝnh x¸c sè häc cña c¸c tµi liÖu chøng tõ vµ c¸c tµi liÖu kÕ to¸n hay kiÓm tra tÝnh chÝnh x¸c viÖc ghi sæ. VÝ dô, c«ng ty ®· kiÓm tra viÖc tÝnh chÝnh x¸c trªn c¸c ho¸ ®¬n, phiÕu nhËp, chi phÝ khÊu hao, sè tæng céng trªn sæ chi tiÕt vµ sæ c¸i ...  3. ¸p dông ph­¬ng ph¸p kü thuËt thu thËp b»ng chøng kiÓm to¸n tµi chÝnh trong giai ®o¹n kÕt thóc kiÓm to¸n t¹i c«ng ty May XuÊt khÈu 3-2 Hoµ B×nh do c«ng ty TNHH kiÓm to¸n §øc Anh thùc hiÖn. 3.1. Th­ x¸c nhËn : Sau ®©y lµ mÉu th­ x¸c nhËn c«ng ty §øc Anh ¸p dông trong cuéc kiÓm to¸n ®Ó t×m kiÕm b»ng chøng kiÓm to¸n t¹i c«ng ty May XuÊt khÈu 3-2 Hoµ B×nh Th­ x¸c nhËn KÝnh göi: Ng©n hµng C«ng th­¬ng ViÖt Nam - Chi nh¸nh t¹i Hoµ B×nh §Ó phôc vô nhu cÇu kiÓm to¸n n¨m 2005 xin quý c«ng ty vui lßng ®iÒn vµo mÉu d­íi ®©y t¹i thêi ®iÓm 31/12/2005. Sau ®ã ®Ò nghÞ quý c«ng ty ký vµ göi trùc tiÕp cho KTV cña chóng t«i b»ng ®­êng Fax. Còng xin l­u ý giao dÞch ph¸t sinh sau ngµy 31/12/2005 kh«ng bao gåm trong sè liÖu nµy, Xin tr©n träng c¶m ¬n ! C«ng ty May XuÊt khÈu 3-2 Hoµ B×nh Gi¸m ®èc KÝnh göi: C«ng ty TNHH kiÓm to¸n §øc Anh §Þa chØ: Chóng t«i xin x¸c nhËn r»ng, tµi kho¶n tiÒn göi Ng©n hµng cña c«ng ty May XuÊt khÈu 3-2 Hoµ B×nh t¹i ng©n hµng chóng t«i t¹i thêi ®iÓm 31/12/2005 nh­ sau: Sè d­ Cã Sè d­ Nî VND VND Ng©n hµng c«ng th­¬ng ViÖt Nam Gi¸m ®èc 3.2. Ph­¬ng ph¸p pháng vÊn Pháng vÊn kÕ to¸n tr­ëng ,nh©n viªn kÕ to¸n vµ c¸c thµnh viªn trong ban gi¸m ®èc cña c«ng ty May xuÊt khÈu 3-2 Hoµ B×nh thèng nhÊt c¸c ®iÒu chØnh mµ ®oµn kiÓm to¸n ®­a ra ®Ó ra biªn b¶n kiÓm to¸n cuèi cïng cña cuéc kiÓm to¸n. PhÇn III Mét sè gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn viÖc ¸p dông c¸c h­¬ng ph¸p kü thuËt thu thËp b»ng chøng kiÓm to¸n do c«ng ty TNHH kiÓm to¸n §øc Anh thùc hiÖn. 1. NhËn xÐt t×nh h×nh ¸p dông c¸c h­¬ng ph¸p kü thuËt thu thËp b»ng chøng kiÓm to¸n do c«ng ty TNHH kiÓm to¸n §øc Anh thùc hiÖn. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ thÞ tr­êng quy m« kinh doanh cña c¸c c«ng ty vµ sù toµn cÇu ho¸ ho¹t ®éng th­¬ng m¹i ph¸t triÓn, sù phøc t¹p cña c«ng t¸c kÕ to¸n, kiÓm to¸n do ®ã còng ngµy cµng mét t¨ng lªn ®· lµm cho quy m«, sè lÇn c¸c vô kiÖn vµ hËu qu¶ cña c¸c vô kiÖn cã liªn quan ®Õn c¸c kiÓm to¸n viªn vµ c¸c c«ng ty kiÓm to¸n ngµy cµng bÞ gia t¨ng. Ch¼ng h¹n kh¸ch hµng kiÖn kiÓm to¸n viªn vÒ viÖc kh«ng ph¸t hiÖn ra c¸c vô tham « tiÒn b¹c trong qu¸ tr×nh kiÓm to¸n. Ng©n hµng kiÖn kiÓm to¸n viªn do kh«ng ph¸t hiÖn ra trªn b¸o c¸o tµi chÝnh cña kh¸ch nî cña ng©n hµng cã sai lµm bé phËn. Nhãm liªn kÕt cæ ®«ng kiÖn kiÓm to¸n viªn do kh«ng t×m ra sai lÇm träng yÕu trªn c¸c b¸o co¸ tµi chÝnh cña c«ng ty cæ phÇn. C¬ quan ph¸p luËt Nhµ n­íc truy tè kiÓm to¸n viªn vÒ téi cè ý ph¸t hµnh b¸o c¸o tµi chÝnh sai. Cã nh÷ng vô kiÖn mµ chi phÝ trùc tiÕp cho viÖc bµo ch÷a vµ gi¶i quyÕt hËu qu¶ lªn ®Õn hµng tr¨m triÖu USD. NhÊt lµ ®èi víi c¸c vô kiÖn ®iÓn h×nh trong nh÷ng n¨m thËp kû 90 ë c¸c quèc gia cã nÒn c«ng nghiÖp ph¸t triÓn cao. §iÒu nµy ®· trë thµnh vÊn ®Ò quan t©m hµng ®Çu kh«ng chØ ®èi víi c«ng ty kiÓm to¸n, c¸c kiÓm to¸n viªn mµ cßn cña c¶ x· héi vµ ChÝnh phñ nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi. ë n­íc ta trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ thÞ tr­êng míi ph¸t triÓn, trong ®iÒu kiÖn mµ chuÈn mùc kiÓm to¸n ch­a cã ®Çy ®ñ, ch­a ®­îc hoµn thiÖn, luËt kÕ to¸n ®ang trong qu¸ tr×nh x©y dùng, ®· dÉn ®Õn sai lÇm trong qu¸ tr×nh kiÓm to¸n. Khi kiÓm to¸n ®­a ra ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n kh«ng thÝch hîp hay cã nh÷ng sai lÇm c¬ b¶n ®èi víi viÖc tu©n thñ c¸c yªu cÇu cña nh÷ng chuÈn mùc kiÓm to¸n. VÝ dô, kiÓm to¸n viªn cã thÓ ph©n c«ng cho nh÷ng ng­êi trî lý kh«ng cã ®ñ tr×nh ®é tiÕn hµnh nh÷ng nhiÖm vô kiÓm to¸n. Do sù thiÕu tr×nh ®é nµy, nh÷ng trî lý cña kiÓm to¸n viªn ®· kh«ng ph¸t hiÖn ®­îc nh÷ng sai sãt träng yÕu mµ kiÓm to¸n viªn cã ®ñ tr×nh ®é ph¸t hiÖn ®­îc. Nh­ chóng ta biÕt, kh«ng ai cho r»ng kiÓm to¸n cã thÓ ph¸t hiÖn ra tÊt c¶ nh÷ng sai sãt träng yÕu trªn b¸o c¸o tµi chÝnh. KiÓm to¸n bÞ giíi h¹n bëi viÖc chän mÉu kiÓm to¸n vµ viÖc ph¸t hiÖn ra mét sè sai ph¹m nµo ®ã céng víi nh÷ng gian lËn ®· ®­îc giÊu kü lµ v« cïng khã kh¨n. V× vËy, cã rñi ro, kiÓm to¸n kh«ng t×m ra mét sai ph¹m nghiªm träng ngay c¶ khi kiÓm to¸n viªn ®· tu©n thñ mét c¸ch nghiªm tóc c¸c chuÈn mùc kiÓm to¸n ®­îc chÊp nhËn chung. Trong giai ®o¹n hiÖn nay, lÜnhvùc kiÓm to¸n ®èi víi n­íc ta cßn coi lµ rÊt míi mÎ, kiÓm to¸n viªn ch­a cã nhiÒu kinh nghiÖm trong c«ng t¸c céng víi viÖc ®µo t¹o kiÓm to¸n ë trong n­íc cßn gÆp nhiÒu h¹n chÕ nªn víi mét khèi l­îng c«ng viÖc cña mét c«ng ty lín ®· rÊt nhiÒu kiÓm to¸n viªn r¬i vµo t×nh tr¹ng lóng tóng. DÉn ®Õn trong qu¸ tr×nh kiÓm to¸n vµ ch¹y theo thêi gian th× kiÓm to¸n viªn ®· bá sãt nhiÒu sai ph¹m ¶nh h­ëng träng yÕu ®Õn b¸o c¸o tµi chÝnh. §ã lµ vÊn ®Ò gi¸ phÝ kiÓm to¸n trong qu¸ tr×nh thu thËp b»ng chøng kiÓm to¸n. §· cã nhiÒu c«ng ty cã trô së ë nhiÒu n¬i dÉn ®Õn gi¸ phÝ ®i l¹i thu nhËp b»ng chøng kiÓm to¸n cña kiÓm to¸n viªn gÆp khã kh¨n. Vµ nã ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn viÖc ®¶m b¶o lîi nhuËn kinh doanh cña c«ng ty kiÓm to¸n. Nªn c«ng ty kiÓm to¸n ®· ph¶i gi¶m thñ thñ tôc kiÓm to¸n vµ sè l­îng b»ng chøng kiÓm to¸n. 2. KiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn viÖc ¸p dông c¸cph­¬ng ph¸p kü thuËt thu thËp b»ng chøng kiÓm to¸n do c«ng ty TNHH kiÓm to¸n §øc Anh thùc hiÖn. Tãm l¹i, trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ thÞ tr­êng hiÖn nay, vÊn ®Ò thu thËp b»ng chøng kiÓm to¸n t¹i c¸c doanh nghiÖp lµ mét vÊn ®Ò rÊt bøc xóc ®èi víi kiÓm to¸n vµ ®Ó ®¶m b¶o chÊt l­îng dÞch vô kiÓm to¸n ®­îc tèt h¬n chóng ta ph¶i: 2.1 H×nh thµnh nªn c¸c ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o nh©n viªn kiÓm to¸n th«ng qua viÖc ®­a nh©n viªn kiÓm to¸n tiÕp cËn víi n­íc ngoµi ®Ó n©ng cao tr×nh ®é, kinh nghiÖm trong thùc tÕ. 2.2. MÆt kh¸c, ®Ó n©ng cao chÊt l­îng kiÓm to¸n th× cÇn ph¶i x©y dùng nªn ®éi ngò kiÓm to¸n viªn cã tr×nh ®é chuyªn m«n ho¸ theo tõng lÜnh vùc, cã sù am hiÓu chuyªn s©u vÒ lÜnh vùc cña m×nh. §Ó khi tiÕp cËn tíi c«ng ty thuéc lÜnh vùc nµo th× giao cho nhãm kiÓm to¸n viªn cña lÜnh vùc ®ã thùc hiÖn. V× thÕ, viÖc x©y dùng nªn kÕ ho¹ch kiÓm to¸n, ph­¬ng ph¸p kiÓm to¸n, ph­¬ng ph¸p kiÓm to¸n, tæ chøc kiÓm to¸n còng nh­ viÖc ®iÒu hµnh nh©n sù trong qu¸ tr×nh kiÓm to¸n sÏ lµ hiÖu qu¶ nhÊt, hî lý nhÊt. KiÓm to¸n viªn sÏ kh«ng gÆp khã kh¨n hay Ýt khã kh¨n trong viÖc ®Þnh h×nh kiÓm to¸n, bè trÝ ®­îc thêi vµ l­u l­îng b»ng chøng kiÓm to¸n thÝch hîp hay còng nh­ viÖc ®¸nh gi¸ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé ®Ó rót ng¾n thêi gian trong qu¸ tr×nh kiÓm to¸n vµ cã c¬ së h¬n khi dùa vµo c¸c b»ng chøng kiÓm to¸n thu thËp t¹i doanh nghiÖp. 2.3. Ngoµi ra, ®Ó gãp phÇn vµo viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ thu thËp b»ng chøng kiÓm to¸n cña kiÓm to¸n viªn, xÐt trªn gãc ®é vÜ m« th× Nhµ n­íc ta còng cÇn ph¶i x©y dùng vµ hoµn thiÖn hÖ thèng chuÈn mùc kiÓm to¸n, kÕ to¸n, söa ®æi vµ bæ sung luËt kinh tÕ ®Ó hîp lý víi nÒn kinh tÕ n­íc ta hiÖn nay. Tr¸nh ®Ó tån t¹i nh÷ng kÏ hë ph¸p luËt qu¸ lín ®Ó c¸c doanh nghiÖp cã thÓ lîi dông ®­îc nh­: c¸c chøng tõ gi¶, ho¸ ®¬n gi¶, song l¹i cã sù phª duyÖt cña Nhµ n­íc nªn ®· ¶nh h­ëng kh«ng nhá ®Õn viÖc thu th¹p b»ng chøng kiÓm to¸n ... KÕt luËn Qua nghiªn cøu c¸c ph­¬ng ph¸p kü thuËt thu thËp b»ng chøng, chóng ta cã thÓ nhËn thÊy b»ng chøng kiÓm to¸n cã vai trß rÊt to lín, v« cïng quan träng trong viÖc ®­a ra ý kiÕn, nhËn xÐt hay kiÕt luËn cña kiÓm to¸n viªn vÒ ho¹t ®éng ®­îc kiÓm to¸n. Nã lµ c¬ së, nÒn t¶ng ®Ó kiÓm to¸n viªn ®­a ra ý kiÕn, nhËn xÐt vÒ b¸o c¸o tµi chÝnh cña ®¬n vÞ ®­îc kiÓm to¸n mét c¸ch cã gi¸ trÞ ph¸p lý vµ cã tÝnh thuyÕt phôc cao. Ngoµi ra, ®èi víi c¬ quan ph¸p lý, tæ chøc kiÓm to¸n ®éc lËp hay c¬ quan kiÓm to¸n nhµ n­íc th× b»ng chøng kiÓm to¸n cßn lµ c¬ së ®Ó cÊp qu¶n lý gi¸m s¸t vµ ®¸nh gi¸ chÊt l­îng ho¹t ®éng cña kiÓm to¸n viªn trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn kiÓm to¸n. H¬n n÷a, trong tr­êng hîp x¶y ra tranh chÊp, kiÖn tông gi÷a ®¬n vÞ kiÓm to¸n víi nh÷ng ng­êi sö dông th«ng tin trªn b¸o c¸o tµi chÝnh. Trong luËt tè tông h×nh sù ®· quy ®Þnh: "B»ng chøng ®­îc ®Þnh nghÜa lµ nh÷ng g× cã thËt, liªn quan ®Õn vô ¸n ®­îc c¬ quan ®iÒu tra, ViÖn kiÓm s¸t vµ Toµ ¸n dïng lµm c¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh cã hay kh«ng cã hµnh vi ph¹m téi, ng­êi thùc hiÖn hµnh vi ph¹m téi còng nh­ c¸c t×nh tiÕt kh¸c cÇn thiÕt cho viÖc gi¶i quyÕt ®óng ®¾n vô ¸n". Hay nãi c¸ch kh¸c th× b»ng chøng kiÓm to¸n cßn lµ c¨n cø gióp c¸c c¬ quan chøc n¨ng cña nhµ n­íc së t¹i kiÓm tra l¹i c«ng viÖc cña kiÓm to¸n viªn vµ c«ng ty kiÓm to¸n. Tõ ®ã cã ®­îc h­íng gi¶i quyÕt cô thÓ víi tranh chÊp ®· x¶y ra. V× vËy viÖc nghiªn cøu c¸c ph­¬ng ph¸p kü thuËt thu thËp b»ng chøng kiÓm to¸n trong b¸o c¸o tµi chÝnh tr­íc hÕt ®Ó n©ng cao tr×nh ®é hiÓu biÕt vµ g¾n lý luËn víi thùc tiÔn, ®Æc biÖt ë ViÖt Nam hiÖn nay khi lÜnh vùc kiÓm to¸n víi c¶ chñ thÓ vµ kh¸ch thÓ kiÓm to¸n. ViÖc ¸p dông c¸c ph­¬ng ph¸p kü thuËt thu thËp b»ng chøng kiÓm to¸n lµ mét c«ng viÖc v« cïng quan träng cña kiÓm to¸n. §©y lµ c«ng viÖc ®ßi hái mÊt kh¸ nhiÒu thêi gian vµ chi phÝ nh­ng nÕu thùc hiÖn tèt c«ng viÖc nµy lµ hoµn tÊt ®­îc mét khèi l­îng lín c«ng t¸c kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh. Cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng viÖc ¸p dông c¸c ph­¬ng ph¸p kü thuËt thu thËp "®Çy ®ñ" sÏ thu ®­îc c¸c b»ng chøng kiÓm to¸n "cã chÊt l­îng" sÏ ®¶m b¶o cho mét cuéc kiÓm to¸n thµnh c«ng, tÊt nhiªn lµ cßn ph¶i phô thuéc vµo nhiÒu yÕu tè kh¸c n÷a. Ngµnh kiÓm to¸n ë ViÖt Nam ®ang trong giai ®o¹n võa häc tËp võa thùc hiÖn vµ vÉn cßn khã kh¨n c¶ vÒ chuyªn m«n nghiÖp vô lÉn c¸c chuÈn mùc, luËt ®Þnh lµm c¬ së tiÕn hµnh kiÓm to¸n. §ång thêi do kh¶ n¨ng nhËn thøc cßn h¹n chÕ vµ giíi h¹n vÒ tµi liÖu nghiªn cøu nªn c¸c ph­¬ng ph¸p ®­a ra ch­a cã chiÒu s©u vµ cã thÓ ch­a hç trî ®­îc nhiÒu cho viÖc tiÕp thu, nghiªn cøu. V× vËy, rÊt mong sù ®ãng gãp ý kiÕn, kinh nghiÖm cña c¸c thÇy, c« gi¸o vµ c¸c b¹n ®äc. Danh môc tµi liÖu tham kh¶o GS.TS NguyÔn quang quynh – Lý ThuyÕt KiÓm To¸n nxb 2005 bé TµI CHÝNH - HÖ Thèng ChuÈn Mùc KiÓm To¸n ViÖt Nam QuyÓn 1,QuyÓn 3,QuyÓn 4,QuyÓn 5,QuyÓn 6,QuyÓn 7 T¹p ChÝ KiÓm To¸n th¸ng 04 n¨m 2005,th¸ng 10 n¨m 2005,th¸ng 12 n¨m 2005 Hå s¬ kiÓm to¸n cña c«ng ty TNHH kiÓm to¸n §øc Anh ChuÈn mùc kiÓm to¸n ViÖt Nam Môc lôc NhËn xÐt cña c¸n bé t¹i c¬ së thùc tËp