Đề tài Bản chất và tính hai mặt của toàn cầu hoá kinh tế

Website: Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368 B¶n chÊt vµ tÝnh hai mÆt cña toµn cÇu ho¸ kinh tÕ Lêi nãi ®Çu Toµn cÇu ho¸ lµ xu h­íng vËn ®éng cña mäi nÒn kinh tÕ trªn con ®­êng ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. Toµn ho¸ lµ nh©n tè thóc ®Èy t¨ng tr­ëng kinh tÕ, gióp c¸c n­íc dï ph¸t triÓn hay ®ang ph¸t triÓn, hoÆc ch­a ph¸t triÓn ®Òu cã mét vÞ thÕ c¹nh tranh lµnh m¹nh trªn tr­êng quèc tÕ. Ngoµi ra tham gia vµo toµn cÇu ho¸ hay héi nhËp kinh tÕ khu vùc c¸c n­íc ®Ò cã thÓ thu hót ®­îc mét l­îng vèn ®Çu t­ lín víi mét sù ­u ®·i riªng. Nh­ng c¸i lín nhÊt c¸c n­íc ®ang vµ sÏ ph¸t triÓn cã ®­îc ®ã lµ ®­îc tiÕp cËn víi nÒn tri thøc hiÖn ®¹i cña nh©n lo¹i víi kü thuËt c«ng nghÖ tiªn tiÕn nhÊt trªn thÕ giíi. Tuy nhiªn toµn cÇu ho¸ còng cã hai mÆt cña nã. TCH cã thÓ lµ c¬ së cho t¨ng tr­ëng kinh tÕ th× nã còng lµ nguy c¬ g©y mÊt æn ®Þnh vÒ mÆt kinh tÕ, chÝnh trÞ, vµ nguy hiÓn h¬n n÷a c¸c n­íc t­ b¶n ph­¬ng t©y vµ Mü dïng nã nh­ mét biÖn ph¸p tiÕp cËn ®Ó ®¸nh vµo hÖ t­ t­ëng chÝnh trÞ cña mçi ng­êi d©n. Bëi vËy nhËn thøc ®­îc b¶n chÊt thùc sù vµ tÝnh hai mÆt cña toµn cÇu ho¸ lµ cÇn thiÕt, hßng lËt tÈy ©m m­u còng nh­ thñ ®o¹n cña c¸c n­íc t­ b¶n tr¸nh sai lÇm m¾c bÉy cña chóng. Trong bµi viÕt nay em ®· ph©n tÝch mét sè ®iÓm vÒ : b¶n chÊt vµ tÝnh hai mÆt cña toµn cÇu ho¸. Do thêi gian cã h¹n nªn bµi viÕt cßn nhiÒu thiÕu sãt mong c¸c b¹n gãp ý. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n gi¶ng viªn Mai Lan H­¬ng ®· h­íng dÉn em thùc hiÖn bµi viÕt nµy. Ch­¬ng I toµn cÇu ho¸ ho¸ kinh tÕ vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ I > Toµn cÇu ho¸ kinh tÕ vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. 1>: Toµn cÇu ho¸ kinh tÕ. a, Kh¸i niÖm Toµn cÇu ho¸ kinh tÕ chÝnh lµ sù gia t¨ng nhanh trãng c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ v­ît qua mäi biªn giíi quèc gia khu vùc, t¹o ra sù phô thuéc lÉn nhau gi÷a c¸c nÒn kinh tÕ trong sù vËn ®éng ph¸t triÓn h­íng tíi mét nÒn kinh tÕ thÕ giíi thèng nhÊt. Sù gia t¨ng c¸c xu thÕ nµy ®­îc thÓ hiÖn ë sù më réng møc ®é vµ quy m« mËu dÞch thÕ giíi, sù l­u chuyÓn cña c¸c dßng vèn vµ lao ®éng trªn ph¹m vi toµn cÇu. b, Sù tÊt yÕu kh¸ch quan Trong thêi ®¹i ngµy nay TCHKT trë thµnh mét xu thÕ kh¸ch quan bao trïm ®Õn hÇu hÕt tÊt c¶ c¸c n­íc vµ khu vùc trªn thÕ giíi. Qu¸ tr×nh nµy võa thóc ®Èy sù giao l­u hîp t¸c, sù ph¸t triÓn llsx mçi n­íc, võa ®­a l¹i sù t¨ng tr­ëng cao cña mçi nÒn kinh tÕ, võa t¨ng søc c¹nh tranh vµ h¹ thÊp c¸c dµo c¶n cho chuyÓn ®éng vèn. Thùc chÊt TCHKT lµ tÊt c¶ nÒn kinh tÕ quèc gia trong qu¸ tr×nh vËn ®äng sÏ t¨ng c­êng tr¹ng th¸i phô thuéc lÉn nhau, nÒn kinh tÕ cña mçi n­íc ngµy cµng trë thµnh mét bé phËn kh¨ng khÝt cña KTTG. Kh«ng mét nÒn kinh tÕ nµo cã thÓ ®i lªn mét c¸ch biÖy lËp, hä khong thÓ nµo ph¸t triÓn mµ kh«ng chÞu nh÷ng rµng buéc cña nh÷ng ®Þnh chÕ chung co¶ thÕ giíi. Thªm vµo ®ã TCHKT kÐo theo më réng giao l­u khoa häc c«ng nghÖ giòa c¸c quèc gia, sù tham gia cña c¸c n­íc vµo viÖc gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò kinh tÕ – x· héi cã tÝnh toµn cÇu. 2, c¸c nh©n tè thóc ®Èy toµn cÇu ho¸ kinh tÕ. +Sù ph¸t triÓn cao cña llsx Trong nh÷ng n¨m tr­íc ®©y do ph­¬ng thøc s¶n xuÊt cña con ng­êi kh¸ th« s¬ lao ®éng thñ c«ng vÉn lµ chñ yÕu do ®ã l­¬ng thùc hä lµm ra chñ yÕu ®Ó nu«i sèng b¶n th©n m×nh vµ gia ®×nh, ch­a cã s¶n phÈm d­ thõa nhiÒu ®Ó ®em trao ®æi. Do vËy trong thêi ®¹i nµy ch­a cã sù ph©n c«ng trong lao ®éng. Nh­ng tõ khi chuyÓn sang thêi ®¹i kim khÝ con ng­êi kh«ng thÓ lµm hÕt mäi c«ng viÖc mµ ®¹t ®­îc n¨ng suÊt cao ®­îc bëi vËy ®· cã sù ph©n bæ lao ®éng cho tõng con ng­êi. Mçi ng­êi ®¶m nhËn mét c«ng viÖc riªng sau ®ã trao ®æi cho nhau c¸c s¶n phÈm cña m×nh cho ng­êi kh¸c tõ ®ã h×nh thµnh lªn sù ph©n c«ng lao ®éng trong x· héi. Ngµy nay víi sù ph¸t triÓn cña tr×nh ®é khoa häc – c«ng nghÖ ngµy cµng cao th× qu¸ tr×nh ph©n c«ng n»y diÔn ra s©u s¾c h¬n, ë mét tr×nh ®é cao h¬n. Tr­íc kia sù ph©n c«ng chØ ë khÝa c¹nh mçi ng­êi ®¶m nhËn s¶n xuÊt mét hoÆc hai lo¹i s¶n phÈm nhÊt ®Þnh th× nay mçi tæ chøc mçi c«ng ty chØ ®¶m nhËn s¶n xuÊt, chÕ t¹o mét bé ph©n hay mét chi tiÕt m¸y. Mçi quèc gia lai cã nh÷ng thÕ m¹nh riªng cua m×nh nh­ : nguyªn v©t liÖu, khoa häc c«ng nghÖ, nguån nh©n lùc …do ®ã øng víi mçi thÕ m¹nh ®· cã c¸c quèc gi sÏ ®¶m nhËn mét phÇn c«ng viÖc cña thÞ tr­êng thÕ giíi mµ ®¶m b¶o tèi ®a ho¸ lîi nhuËn mµ kh«ng mét n­íc nµo cã thÓ thùc hiªn ®­îc. Do ®ã llsx ph¸t triÓn ®¶m b¶o th«ng tin nhanh trãng, xo¸ bá c¸ch biÖt vÒ kh«ng gian, thêi gian thóc ®Èy giao l­u hîp t¸c kinh tÕ víi c¸c n­íc trªn thÕ giíi ®Èy m¹nh toµn cÇu ho¸. + Sù ph¸t triÓn m¹nh cua nÒn kinh tÕ thÞ th­êng : Ho¹t ®éng cña c¸c hÖ thèng thÞ tr­êng ®¶m b¶o l­u th«ng hµng ho¸ tõ khu vùc nµy cho tíi khu vùc kh¸c thËm chÝ quèc gia kh¸c ®­îc nhanh trãng, gi¶m bít c¸c thñ tôc ph¸p lý kh«ng cÇn thiÕt. T¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiªp, c«ng ty rót ng¾n thêi gian cña mét chu kú s¶n xuÊt nhanh chãng ®i vµo hay thay thÕ quy tr×nh s¶n xuÊt míi ®¶m b¶o s¶n xuÊt quay vßng liªn tôc. Ngoµi ra khi tham gia vµo sù ho¹t ®éng cña hÖ thèng thÞ tr­êng c¸c doanh nghiÖp, c¸c quèc gia cã ®iÒu kiÖn c¹nh tranh lµnh m¹nh ph¸t huy mäi tiÒm lùc ®ang cã lµm c¬ së c¹nh tranh víi c¸c n­íc c¸c quèc gia kh¸c. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­¬ng c¸c quèc gia dï l¹c hËu hay ph¸t triÓn th× ®Òu cã thÕ m¹nh riªng bëi vËy trong thÞ tr­êng c¹nh tranh tù do th× c¸c n­íc l¹c h©u tuy yÕu thÕ h¬n nh­ng vÉn cã thÓ tham gia thÞ tr­êng víi mét vÞ thÕ nh­ tÊt c¶ c¸c quèc gia kh¸c, ®Èy m¹nh qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ tõng b­íc. + Sù ho¹t ®éng cña c¸c c«ng ty ®a quèc gia Ngµy nay, víi sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ, c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt – c«ng nghÖ, sù ho¹t ®éng cña c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia ( CTXQG ) ®ang vµ sÏ lµ lùc l­îng chñ ®¹o thóc ®Èu qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸, chi phèi mäi lÜnh vùc cña ®êi sèng x· héi trªn ph¹m vi quèc tÕ. Sù ho¹t ®éng linh ho¹t, cã hiÖu qu¶ vµ tiÒm lùc khoa häc – c«ng nghÖ to lín cña CTXQG ®· lµm cho nÒn kinh tÕ kh«ng ph©n bieetj nÒn kinh tÕ chÝnh trÞ, cã mèi liªn hÖ keo kÕt l¹i víi nhau, phô thuéc vµo nhau h¬n, t¹o ra nh÷ng xu h­íng ph¸t triÓn míi trong nh÷ng n¨m ®Çu thÕ kû XXI CTXQG lµ lùc l­îng c¬ b¶n thóc ®Èy tiÕn tr×nh toµn cÇu ho¸ kinh tÕ, héi nhËp nÒn kinh tÕ quèc gia vµo khu vùc vµ thÕ giíi. HiÖn nay thÕ giíi cã kho¶ng 67.000 c«ng ty mÑ vµ trªn 700.000 c«ng ty chi nh¸nh. Nh÷ng c«ng ty nµy gi÷ vai trß quan träng trong nÒn kinh tÕ thÕ giíi, hiÖn nay ®ang kiÓm so¸t 80% ho¹t ®éng nghiªn cøu vµ triÓn khai, 60% bu«n b¸n quèc tÕ, 40 % s¶n l­îng c«ng nghiÖp, 90% ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi. §Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn, CTXQG luon thùc hiÖn ph­¬ng ch©m kinh doanh “ lÊy thÕ giíi lµm nhµ m¸y cña m×nh, lÊy c¸c n­íc lµm ph©n s­ëng cña m×nh, th«ng qua ph©n c«ng hîp t¸c quèc tÕ vµ lîi dông ­u thÕ cña c¸c n­íc vÒ vèn, kü thuËt – c«ng nghÖ, søc lao ®éng. V× thÕ v« h×nh chung c¸c c«ng ty ®a quèc gia trë thµnh cÇu nèi c¸c quèc gia l¹i víi nhau mÆc dï c¸c quèc gia ®ã cã thÓ cã cïng hoÆc kh«ng cïng chÕ ®é chÝnh trÞ, c¸c n­íc ®ã cã thÓ ph¸t triÓn hay kh«ng ph¸t triÓn. CTXQG lµ nh÷ng chñ thÓ kinh tÕ ho¹t ®éng mang tÝnh toµn cÇu. Trong c¬ cÊu kinh tÕ cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi, CTXQG chÝnh lµ nh÷ng thùc thÓ quan träng cã nhiÖm vô truyÒn t¶i vµ tiÕp nhËn c¸c nguån lùc trªn thÕ giíi. Ho¹t ®éng cña nã ®· gia t¨ng m¹nh mÏ c¸c trao ®æi khoa häc – c«ng nghÖ vµ l­u chuyÓn hµng ho¸ chñ yÕu gi÷a c¸c khu vùc trung t©m víi ngo¹i vi vµ gi÷a c¸c khèi kinh tÕ víi nhau ®Ó h×nh thµnh mét thÞ tr­êng thÕ giíi thèng nhÊt. Ho¹t c¾m nh¸nh vµ ngµy cµng më réng vµ biÕn ph©n c«ng quèc tÕ thµnh ph©n c«ng trong néi bé c«ng ty, l«i cuèn c¸c quèc gia vµo cïng mét dµn hîp x­íng cã quan hÖ kh¨ng khÝt vµ phô thuéc lÉn nhau. Ho¹t ®éng bµnh tr­íng quèc tÕ cña CTXQG ngµy cµng l«i cuèn c¸c quèc gia tham gia tÝch cùc vµo quy tr×nh s¶n xuÊt chuyªn m«n s©u vµ hîp t¸c réng. Mçi s¶n phÈn hoµn chØnh lµ kÕt qu¶ hîp t¸c cña nhiÒu n­íc. CTXQG lµ thµnh tè chÝnh cña sî d©y liªn kÕt kinh tÕ toµn cÇu. II > B¶n chÊt cña toµn cÇu ho¸ kinh tÕ M¸c vµ ¡ng-ghen chØ râ : V× lu«n bÞ thóc ®Èy vÒ nhu cÇu nh÷ng n¬i tiªu thô s¶n phÈm, giai cÊp t­ s¶n x©n lÊn kh¾p toµn cÇu. Nã ph¶i x©m nhËp vµo kh¾p n¬i vµ thiÕt lËp c¸c mèi quan hÖ ë kh¾p n¬i. Së dÜ toµn cÇu ho¸ cã søc m¹nh to lín cã kh¶ n¨ng t¹o ra mét thÞ tr­êng trªn toµn cÇu, cã sù gãp mÆt cña tÊt c¶ c¸c quèc gia trªn thÕ giíi nh­ vËy bëi v× nã mang tÝnh kh¸ch quan g¾n liÒn víi xu thÕ vËn ®éng, ph¸t triÓn cña nÒn s¶n xuÊt x· héi. Tuy nhiªn, c¸i kh¸ch quan ®ã ph¶i ®­îc thÓ hiÖn th«ng qua ho¹t ®éng chñ quan cña con ng­êi. Nãi c¸ch kh¸c, nã lµ qu¸ tr×nh thèng nhÊt cña c¸i kh¸ch quan vµ c¸i chñ quan, lµ thÓ hiÖn phÐp biÖn chøng cña kh¸ch quan vµ chñ quan. Kh«ng thÓ phñ nhËn r»ng, TCHKT nh­ nã ®ang diÔn ra hiÖn nay ®ang bÞ c¸c n­íc t­ b¶n ph¸t triÓn chi phèi, thao tóng, thóc ®Èy v× lîi Ých cña m×nh. Tuy nhiªn, còng cÇn ph¶i thÊy r»ng, TCHKT hiÖn nay vÒ b¶n chÊt còng kh«ng hoµn toµn thuéc vÒ CNTB, còng kh«ng hoµn toµn thuéc vÒ mét sè n­íc t­ b¶n ph¸t triÓn ë ph­¬ng t©y, mµ lµ yªu cÇu néi t¹i ®Ó llsx cña loµi ng­êi ph¸t triÓn. Lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn tÊt yÕu ®ßi hái mét quan hÖ s¶n xuÊt t­¬ng thÝch víi nã. Nh­ng qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸ mµ c¸c n­íc t­ b¶n khëi x­íng hiÖn nay chØ lµ m­în toµn cÇu ho¸ cña llsx ®Ó ®Èy m¹nh toµn cÇu ho¸ qhsx TBCN. §©y lµ qu¸ tr×nh ¸p®Æt lîi Ých vµ c¸c gi¸ trÞ ph­¬ng t©y trªn ph¹m vi toµn cÇu, kÐo theo viÖc phæ biÕn ho¸ nh÷ng m©u thuÉn c¨n b¶n cña CNTB. Cuéc ®Êu tranh cña nh©n d©n thÕ giíi v× mét trËt tù míi, c«ng b»ng, v× mét TCH b×nh ®¼ng, d©n chñ vµ tiÕn bé. V× thÕ sÏ cµng ngµy cµng g¨y g¾t vµ khèc liÖt h¬n. §iÒu ®Êy cho thÊy toµn cÇu ho¸ cßn lµ mét qu¸ tr×nh chÝnh trÞ – x· héi vµ v¨n ho¸ mang tÝnh giai cÊp, tÝnh lÞch sö cô thÓ. Sù ®an xen gi÷a c¸i kh¸ch quan vµ c¸i chñ quan ®· lµm cho toµn cÇu ho¸ thùc chÊt trë thµnh mét qu¸ tr×nh hÕt søc phøc t¹p, ®Çy m©u thuÉn, chøa ®ùng c¶ mÆt tÝch cùc vµ mÆt tiªu cùc ®èi víi tõng quèc gia còng nh­ ®èi víi toµn thÓ nh©n lo¹i. §¹i héi IX cña §¶ng x¸c ®Þnh :” Toµn cÇu ho¸ kinh tÕ lµ mét xu thÕ kh¸ch quan, l«i cuèn ngµy cµng nhiÒu n­íc tham gia ;… võa cã mÆt tÝch cùc võa cã mÆt tiªu cùc, võa cã hîp t¸c võa cã ®Êu tranh. Nh­ vËy cã thÓ thÊy, TCHKT tù nã ®· ham chøa nhu cÇu tù th©n cña mét sù tiÕn ho¸ lÞch sö, cña sù c«ng b»ng, d©n chñ, b×nh ®¼ng vµ v¨n minh, nh­ng nã còng lµ mét qu¸ tr×nh kinh tÕ – x· héi chøa ®ùng nh÷ng bÊt b×nh ®¼ng, bÊt c«ng vµ nghÞch lý. Ch­¬ng II Nh÷ng t¸c ®éng cña toµn cÇu ho¸. 1_ T¸c ®éng cña toµn cÇu ho¸ kinh tÕ. 1.1 + Sù ph¸t triÓn cña TCHKT ph¸ bá nh÷ng rµo c¶n ng¨n c¸ch gi÷a c¸c quèc gia, më ra nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho sù ph¸t triÓn quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ, tõ ®ã c¸c quèc gia cã thÓ tËn dông c¬ héi cho ph¸t triÓn thÞ tr­êng bªn ngoµi. Chóng ta ®· biÕt ®èi víi nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng th× viÖc t¹o lËp ®­îc mét thÞ tr­êng quy m« cho ph¸t triÓn kinh tÕ lµ ®iÒu kiÖn rÊt quan träng. Tõ viÖc khai th«ng thÞ tr­êng quèc gia víi quèc tÕ cho phÐp bæ sung nh÷ng mÆt yÕu cña nÒn kinh tÕ d©n téc. Mét thùc tÕ hiÓn nhiªn lµ kh«ng mét quèc gia nµo cã ®Çy ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn x©y dùng mét nÒn kinh tÕ néi ®Þa hiÖu qu¶ mµ kh«ng cÇn tÝnh tíi thÞ tr­êng bªn ngoµi cho dï ®ã lµ nh÷ng quèc gia khæng lå nh­ : Mü, Nga, Trung Quèc … 1.2 + toµn cÇu ho¸ kinh tÕ më ra kh¶ n¨ng cho c¸c n­íc chËm ph¸t triÓn nhanh trãnh tham gia vµo hÖ thèng ph©n c«ng lao ®éng thÕ giíi, tõ ®ã h×nh thµnh mét c¬ cÊu kinh tÕ – x· héi cã hiªu qu¶, ®Èy nhanh vµ rót ng¾n tiÕn tr×nh hiÖn ®¹i ho¸. Trong xu thÕ toµn cÇu ho¸ ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ ngµy mét s©u s¾c. Xu h­íng ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ ngµy nay ®ang chuyÓn dÞch tõ ph©n c«ng theo chiÒu däc theo ph©n c«ng sang chiÒu ngang. Cã nghÜa lµ tr­íc ®©y d­íi sù thèng trÞ cña c¸c n­íc t­ b¶n ph¸t triÓn h×nh thµnh hai nhãm n­íc râ rÖt, mét nhãm l¹c hËu chuyªn cung cÊp nhiªn vËt liÖu, cßn nhãm ph¸t triÓn chuyªn gia c«ng, chÕ t¹o s¶n phÈm råi b¸n l¹i cho c¸c quèc gia kh¸c. H×nh thøc ph©n c«ng nµy lµm cho c¸c quèc gia l¹c hËu l¹i cµng l¹c hËu h¬n. C¸c quèc gia phÊt triÓn khèng chÕ thÞ tr­êng, h¹n chÕ sù x©m nhËp bªn ngoµi dÉn tíi chia c¾t thÞ tr­êng, c¶n trë sù ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt vµ ph©n c«ng lao ®éng trªn toµn thÕ giíi. Nh­ng cuèi cïng víi sù thÊt b¹i cña chñ nghÜa thùc d©n vµ do t¸c ®éng cña xu thÕ toµn cÇu ho¸, h×nh thøc ph©n c«nh theo chiÒu ngang trë thµnh h×nh thøc ph©n c«ng chñ yÕu víi néi dung cña nã lµ ph©n c«ng theo bé phËn cÊu thµnh s¶n phÈm. C¸c c¬ së kh¾p n¬i trªn thÕ giíi tham gia vµo s¶n xuÊt c¸c bé phËn c¸c chi tiÕt, linh kiÖn theo mét tiªu chuÈn, sau ®ã ®­îc r¸p nèi víi nhau thµnh s¶n phÈm hoµn chØnh. Víi h×nh thøc ph©n c«ng míi c¸c quèc gia ®ang ph¸t triÓn cã thÓ tham gia vµo c«ng ®o¹n nµo ®ã mµ ®Èy nhanh ®­îc tiÕn tr×nh ®iÒu chØnh kÕt cÊu ngµnh cña nÒn kinh tÕ quèc d©n theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸, víi sù ph¸t triÓn cña lo¹i h×nh ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ nµy, s¶n xuÊt trªn ph¹m vi toµn cÇu t¹o thµnh mét m¹ng l­íi mµ trong ®ã mçi quèc gia tham dù lµ mét m¾t xÝch. §iÒu ®ã còng cã nghÜa lµ víi toµn cÇu ho¸ ®· t¨ng thªm sù phô thuéc vµ t¸c ®éng qua l¹i lÉn nhau gi÷a c¸c nÒn kinh tÕ, t¹o ra côc diÖn x©m nhËp, ®an xen, bæ xung, hç trî lÉn nhau. Còng chÝnh v× vËy nã cã lîi cho c¸c quèc gia, hä cã thÓ ph¸t huy lîi thÕ, tiÕt kiÖm lao ®éng x· héi, tËn dông tèt c¸c nguån lùc cho ph¸t triÓn, n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ. 1.3 + Toµn cÇu ho¸ t¹o c¬ héi cho c¸c quèc gia tiÕp cËn víi nguån vèn vµ c«ng nghÖ kü thuËt còng nh­ c«ng nghÖ qu¶n lý. Ngµy nay trong nÒn kinh tÕ toµn cÇu cïng víi viÖc më cöa thÞ tr­êng lµm cho c¸c quan hÖ trao ®æi hµng ho¸ vµ dÞch vô gia t¨ng m¹nh mÏ lµ dßng l­u chuyÓn vèn, c«ng nghÖ còng ®­îc më réng vµ ®Èy nhanh. Tham gia toµn cÇu ho¸ c¸c quèc gia kh«ng chØ tËn dông ®­îc thÞ tr­êng mµ cßn cã thÓ thu hót, sö dông c¸c dßng vèn quèc tÕ. §iÒu nµy cã ý nghÜa ®Æc biÖt quan träng ®èi víi c¸c quèc gia ®ang ph¸t triÓn, n¬i mµ ®ang rÊt cÇn vèn vµ c«ng nghÖ qu¶n lý tiªn tiÕn. N¨m1997 c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn tiÕp nhËn 1043 tû USD vèn ®Çu t­. KÐo theo dßng ch¶y vèn lµ c¸c c«ng nghÖ – kü thuËt s¶n xuÊt vµ qu¶n lý tiªn tiÕn cho phÐp c¸c quèc gia n©ng cao tr×nh ®é s¶n xuÊt, më ra ®iÒu kiÖn tiÕp tôc tham gia s©u vµo hÖ th«ng ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ. ViÖc than gia vµo hÖ thèng ph©n c«ng lao ®äng quèc tÕ míi còng ®ång thêi lµ qu¸ tr×nh c¹nh tranh g¨y g¾t. Do c¹nh tranh buéc c¸c doanh nghiÖp ph¶i nghiªn cøu phÊt triÓn c«ng nghÖ míi vµ qua toµn cÇu ho¸ c«ng nghÖ nµy l¹i ®­îc lan truyÒn réng r·i gi÷a c¸c quèc gia. V× vËy cã thÓ thÊy toµn cÇu ho¸ võa lµ ®iÒu kiÖn võa lµ nh©n tè kÝch thÝch sù ph¸t triÓn vµ lan to¶ cña khoa häc c«ng nghÖ. Mét ®iÒu cÇn chó ý tíi lµ trong qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ cña c¸c quèc gia trªn thÕ giíi th× quèc gia nµo cã tèc ®é còng nh­ ph¹m vi réng vµ cã chiªu s©u th× l­u l­îng dßng vèn vµ c«ng nghÖ ®æ vµo n­íc ®ã cao h¬n rÊt nhiÒu so víi c¸c quèc gia kh¸c. 1.4 + Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ vµ khu vùc, hay c¸c tæ chøc kinh tÕ cho phÐp c¸c quèc gia thµnh viªn ®­îc h­ëng nh÷ng ­u ®·i vÒ thÕu quan, hµng ho¸ cã thÓ nhanh trãng tiÕp cËn ®­îc víi thÞ tr­êng thÕ giíi. §èi víi c¸c quèc gia ®ang ph¸t triÓn th× héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cung chÝnh lµ tham gia diÔn ®µn cho phÐp m×nh b×nh ®¼ng b»y tá quan ®iÓn b¶o vÖ lîi Ých chÝng ®¸ng cña m×nh. C¸c tæ chøc khu vùc vµ toµn cÇu lµ n¬i tËp hîp l¹i søc m¹nh vèn rÊt dÔ bÞ ph©n t¸n ®Ó ®Êu tranh cho sù b×nh ®¼ng. ViÖc héi nhËp vµo c¸c tæ chøc kinh tÕ toµn cÇu vµ khu vùc, vÒ thùc chÊt lµ sù x©m nhËp rµng buéc phô thuéc lÉn nh©u vÒ kinh tÕ. §iÒu nµy v« h×nh chung t¹o ra c¬ chÕ b¶o ®¶m an toµn trong ho¹t ®éng kinh doanh. ChÝnh v× vËy toµn cÇu ho¸ kinh tÕ còng gãp phÇn gia t¨ng xu thÕ hoµ b×nh. 2, T¸c ®éng tíi chÝnh trÞ – v¨n ho¸ x· héi. + VÒ mÆt chÝnh trÞ : 2.1 Toµn cÇu ho¸ ®ang vµ sÏ th¸ch thøc ®äc lËp, tù chñ cña c¸c d©n téc vµ chñ quyÒn quèc gia lµ mét hiÖn thùc. Ch­a nãi tíi c¸c cuéc chiÕn tranh nãng do c¸c c­êng quèc bÊt chÊp luËt ph¸p quèc tÕ g©y ra, nÒn ®éc lËp tù chñ cña c¸c n­íc nhá, c¸c n­íc chËm phat triÓn ®ang vµ sÏ ®øng tr­íc nguy c¬ tiÒm tµng bÞ céng ®ång quèc tÕ can thiÖp mét c¸ch nhiÒu h¬n. HÖ thèng c¬ chÕ quyÒn lùc quèc tÕ g©y ra cho c¸c quèc gia nµy mèi lo ng¹i, v× nã ®­îc sö dông nh­ lµ c¬ së ®Ó céng ®ång quèc tÕ can thiÖp trùc tiÕp vµ th¸ch thøc chñ quyÒn chÝnh trÞ truyÒn thèng. Ngay c¶ nh÷ng quyÒn ®Ò ra chÝnh s¸ch môc tiªu kinh tÕ, kiÓm so¸t ®iÒu hoµ nguån tµi nguyªn nguån th«ng tin, quyÒn qu¶n lý c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ vµ kh¶ n¨ng hµnh ®éng cña mét n­íc còng sÏ bÞ t¸c ®éng vµ bÞ c¸c tæ chøc kinh tÕ quèc tÕ … rµng buéc chÆt chÏ, do ®ã khã cã thÓ ph¸t triÓn kinh tÕ d©n téc theo h­íng riªng. Nh÷ng quy t¾c thÞ tr­êng toµn cÇu, bu«n b¸n toµn cÇu, tiÒn tÖ toµn cÇu ®· trë thµnh lùc l­îng c­ìng chÕ vÒ mÆt ph¸p luËt quèc tÕ ®èi víi mét n­íc, nhÊt lµ c¸c n­íc nhá buéc hä ph¶i ®iÒu chØnh chñ quyÒn kinh tÕ cho phï hîp víi quy ®Þnh chung th­êng lµ do c¸c n­íc lín s¾p ®Æt 2.2 Ho¹t ®éng cña CTXQG ®ang ®e do¹ an ninh kinh tÕ c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn vµ thËm chÝ ph¸t triÓn. Sù më réng ho¹t ®éng cña c¸c CTXQG lµm cho c¸c xÝ nghiÖp võa vµ nhá cña c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn l©m vµo t×nh tr¹ng bÞ “ chÌn Ðp “. CTXQG ngµy cµng tham gia bu«n b¸n tiÒn tÖ quèc tÕ mang tÝnh chÊt ®Çu c¬ vµ thao tóng thÞ tr­êng ë møc ®é lín. Do vËy, khi mét n­íc hoÆc mét khu vùc nµo ®ã n¶y sinh vÊn ®Ò kinh tÕ, ng©n hµng ®a quèc gia sÏ dån dËp ®æ tiÒn vµo hoÆc rót tiÒn ra, g©y chÊn ®éng d÷ déi trªn thÞ tr­êng tiÒn tÖ. + VÒ mÆt v¨n ho¸ : 2.3 Còng lµ mét th¸ch thøc rÊt ®¸ng kÓ. BÊt chÊp viÖc cã ng­êi t¸n thµnh cã ng­êi ph¶n ®èi th× toµn cÇu ho¸ vÉn ®ang t¸c ®äng m¹nh tíi v¨n ho¸. Cã mét thêi ng­êi ta ®· dù ®o¸n r»ng, trong t­¬ng lai sÏ h×nh thµnh mét thø ng«n ng÷ chung cho tõng khu vùc vµ tõ ®ã sÏ h×nh thµnh lªn ng«n ng÷ chung cho toµn thÕ giíi. Còng cã thêi ng­êi ta ®Æt ra quèc tÕ ng÷ ®Ó lµm c«ng cô giao tiÕp cho tÊt c¶ c¸c d©n téc trªn thÕ giíi. Kh«ng thÓ kh«ng thÊy mét thùc tÕ ngµy nay, hiÖn t­îng thay dÊu, hiÖn t­îng toµn cÇu ho¸ vÒ ng«n ng÷ béc lé kh¸ râ trong tiÕng Anh ngµy cµng ®­îc sö dông réng r·i. Nh÷ng s¶n phÈm v¨n ho¸ Mü, hoÆc y phôc thêi trang, …®· trë thµnh mãn ¨n tinh thÇn vµ vËt chÊt cña nhiÒu ng­êi thuéc c¸c ch©u lôc kh¸c nha nhÊt lµ giíi trÎ. V× vËy ®· xuÊt hiÖn nh÷ng kh¸i niÖm nh­ chñ nghÜa ®a nguyªn v¨n ho¸, chñ nghÜa liªn v¨n ho¸. Mét hiÖn t­îng kh¸c còng hÕt søc ®¸ng chó ý lµ c¸c + TCHKT thùc chÊt lµ qu¸ tr×nh më cöa héi nhËp cña c¸c quèc gia. Trong qu¸ tr×nh héi nhËp, c¸c quèc gia ®Òu nhanh chãng ®­îc tiÕp nhËn nh÷ng th«ng tin, tri thøc míi. Qu¸ tr×nh nµy gãp phÇn n©ng cao tr×nh ®é d©n trÝ, t¹o c¬ së nÒn t¶ng cho d©n chñ ph¸t triÓn. Bëi lÏ d©n chñ chØ lµ h×nh thøc khi nã dùa trªn nÒn t¶ng d©n trÝ thÊp. Trong m«i tr­êng b¶o hé, ®Æc biÖt víi nÒn kinh tÕ khÐp kÝn khã cã thÓ ¸p dông nh÷ng th«ng tin tri thøc míi. Ngµy nay mäi ng­êi d©n ®Òu cã thÓ tiÕp cËn ®­îc víi th«ng tin toµn cÇu, sù ng¨n c¸ch kh«ng gian thêi gian hÇu nh­ kh«ng cßn ý nghÜa. Toµn cÇu ho¸ thùc sù thóc ®Èy hiÓu biÕt, xÝch l¹i gÇn nh©u gi÷a c¸c d©n téc. TCH ®­a lai ®iÒu kiÖn giao l­u hoäi nhËp cña con ng­êi gi÷a c¸c nÒn v¨n ho¸, kh«ng nh÷ng con ng­êi hiÓu nhau h¬n mµ cßn n©ng cao gi¸ trÞ v¨n ho¸ truyÒn thèng, xo¸ bá nh÷ng hñ tôc më ra ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn cho con ng­êi vµ cho sù chung sèng hoµ b×nh cña c¸c nÒn v¨n ho¸ trªn toµn cÇu. + Toµn cÇu ho¸ më ra kh¶ n¨ng phèi hîp nguån lùc cña c¸c quèc gia d©n téc ®Ó gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò cã tÝnh toµn cÇu nh­: m«i tr­êng, d©n sè, hay mét sè vÊn ®Ò chÝnh tri kh¸c …Sù ph¸t triÓn cña thÕ giíi ®Æt ra kh«ng Ýt c¸c vÊn ®Ò cã tÝnh chÊt toµn cÇu mµ b¶n th©n mçi quèc gia kh«ng ®ñ søc ®Ó gi¶i quyÕt. Héi nhËp t¹o ra khu«n khæ chung cho c¸c quèc gia thµnh viªn liªn quan trao ®æi, phèi hîp søc m¹nh ®Ó gi¶i quyÕt. B¶n th©n viÖc héi nhËp vµo c¸c ®Þnh chÕ khu vùc vµ toµn cÇu buéc c¸c quèc gia ph¶i tu©n thñ quy chÕ chung v× vËy nã gi¶m bít, ®Õn xo¸ bá nh÷ng c¬ së nÈy sinh nh÷ng vÊn ®Ò phøc t¹p liªn quan tíi c¸c quèc gia. C¸c vÊn ®Ò toµn cÇu liªn quan nhiÒu quèc gia, viÖc phèi hîp søc m¹nh ®Ó gi¶i quyÕt cã thÓ thùc hiÖn trªn nhiÒu cÊp ®é kh¸c nhau. C¸c quèc gia cã thÓ tham gia trªn c¬ së ho¹ch ®Þnh nh÷ng chÝnh s¸ch theo mét h­íng thèng nhÊt dùa trªn c¸c nguån lùc riªng. HoÆc viÖc phèi hîp thùc hiÖn theo khu«n khæ mét tr­¬ng tr×nh …Møc ®é tham gia héi nhËp cµng s©u th× kh¶ n¨ng tham gia phèi hîp ë cÊp ®é ch­¬ng tr×nh chung toµn cÇu vµ khu vùc cµng dÔ thùc hiÖn. + Toµn cÇu ho¸ t¹o ra sù ph©n cùc thµnh c¸c n­íc giÇu vµ c¸c n­íc nghÌo ngµy cµng s©u s¾c h¬n. HiÖn nay, víi sù ho¹t ®éng ngµy cµng m¹nh cña c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia vµ ®a quèc gia ( thÕ lùc chÝnh cña toµn cÇu ho¸ chñ yÕu lµ thuéc vÒ c¸c quèc gia ph¸t triÓn ) ®ang ®­a thÕ giíi vµo sù ph©n ho¸ giÇu – nghÌo s©u s¾c. Râ rµng lµ c¬ héi toµn cÇu ho¸ më ra lµ kh«ng ngang b»ng víi tÊt c¶ c¸c quèc gia. C¸c thÕ lùc cña qu¸ tr×nh toµn cÇu hãa ®· mang l¹i sù giµu cã v« ®é cho nh÷ng ng­êi biÕt tËn dông lîi thÕ cña nh÷ng luång hµng ho¸, dÞch vô ®ang trµn qua ®­êng biªn giíi quèc gia. Do ®ã, sù ph©n cùc giµu nghÌo gi÷a c¸c n­íc còng nh­ trong tõng n­íc t¨ng lªn. Chªnh lÖch gi÷a ng­êi giµu vµ ng­êi nghÌo trªn thÕ giíi ngµy cµng t¨ng. Trong khi 1,2 tû ng­êi giµu cã b»ng kho¶ng 1/5 d©n sè thÕ giíi, chiÕm 86% GDP toµn cÇu, 4/5 kim ng¹ch xuÊt khÈu, 1/3 ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi. Th× 1/5 d©n sè thÕ giíi thuéc nh÷ng ng­êi nghÌo nhÊt chØ chiÕm 1% GDP cña toµn thÕ giíi. T×nh h×nh ph©n ho¸ giµu nghÌo rÊt s©u s¾c. §i liÒn víi sù t¨ng lªn thu nhËp cña nh÷ng ng­êi vµ nhãm n­íc giÇu lµ sù gi¶m ®i thu nhËp ë nh÷ng n­íc nghÌo. Ngay ë nh÷ng n­íc ®­îc coi lµ c­êng quèc vÒ kinh tÕ nh­ Mü trong nh÷ng thËp kû qua t×nh tr¹ng bÊt b×ng ®¼ng còng gi t¨ng cïng víi sù gia t¨ng cña toµn cÇu ho¸ kinh tÕ. D­íi thêi tæng thèng Kennedy l­¬ng cña mät vÞ gi¸m ®èc chØ gÊp 44 lÇn møc l­¬ng trung b×nh cña mét c«ng nh©n, th× hiÖn nay lªn tíi 326 lÇn. Møc ®é ph©n ho¸ giµu nghÌo ë c¸c quèc gia ®ang ph¸t triÓn trong nh÷ng thËp niªn võa qua cã phÇn cßn g¨y g¾t h¬n. Theo thèng kª Trung Quèc n¨m 1994 th× 20% gia ®×nh nghÌo nhÊt chØ chiÕm 4,17% tæng thu nhËp, cßn 20% gia ®×nh giµu nhÊt l¹i chiÕm 50,2%. Sù chªnh lÖch nµy cßn cao h¬n c¶ Mü. §iÒu chóng ta cÇn thÊy lµ b¶n th©n sù ph©n ho¸ giµu nghÌo sù gia t¨ng bÊt c«ng kh«ng ph¶i chØ g¾n víi toµn cÇu ho¸, mµ nã cã nguån gèc tõ b¶n chÊt cña chÕ ®é ph©n phèi thu nhËp. Toµn cÇu ho¸ gãp phÇn lµm ph©n ho¸ s©u s¾c h¬n t×nh tr¹ng giµu nghÌo ë chç nã ®Æt c¸c c¸ nh©n, c¸c quèc gia ë nh÷ng lîi thÕ, c¬ héi kh«ng gièng nhau. Vµ d­íi sù thao tóng cña c¸c quèc gia t­ b¶n ph¸t triÓn cïng c¸c tËp ®oµn xuyªn quèc gia víi môc ®Ých tèi ®a ho¸ lîi Ých tèi thiÓu ho¸ lao ®éng ®· dÉn tíi viÖc ph©n bæ lîi Ých cña t¨ng tr­ëng theo xu h­íng “ tõ d­íi lªn trªn “ vµ kÕt qu¶ ng­êi giµu cµng ®­îc lîi, cµng giµu, ng­êi nghÌo cµng bÊt lîi, cµng nghÌo. C«ng ty xuyªn quèc gia nµo muèn ®Çu t­ s¶n xuÊt thµnh c«ng t¹i mçi n­íc th× ®ßi hái c«ng ty ®ã ph¶i n¾m b¾t râ phong tôc tËp qu¸n cach giao tiÕp öng sö cña ng­êi d©n n­íc khi cã ý ®Þnh ®Çu t­. Trong toµn cÇu ho¸, v¨n ho¸ d©n téc v¨n ho¸ truyÒn thèng cã nguy c¬ bÞ xãi mßn vÒ v¨n ho¸ chÝnh trÞ : ý thøc hÖ ph­¬ng t©y du nhËp ngµy cµng nhiÒu, th¸ch thøc an ninh chÝnh trÞ ®èi víi nhiÒu quèc gia ngµy cµng lín. Nãi tíi vÊn ®Ò nµy kh«ng thÓ kh«ng nh¾c tíi «ng trïm truyÒn th«ng thÕ giíi, ®Æc biÖt lµ Mü. ThÕ giíi ®ang chøng kiÕn sù tËp chung r¸o riÕt c¸c ph­¬ng tiÖn truyÒn th«ng, ®­a tíi t­ t­ëng ®ång ho¸ vµ Mü ho¸. Trong mét t×nh thÕ nh­ vËy sù xuÊt hiÖn cña xu h­íng trèng lai lµ tÊt yÕu. §©y tuyÖt nhiªn kh«ng ph¶i xung ®ét gi÷a c¸c nÒn v¨n ho¸. Sù xung ®ét ®ã lµ do bµn tay cña con ng­êi, do vÊn ®Ò lîi Ých vµ do m­u ®å chÝnh trÞ cña con ng­êi mµ th«i. Ch­¬ng III ViÖt Nam víi qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. ë vn thuËt ng÷ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ xuÊt hiÖn vµ ®­îc sö dông phæ biÕn trong bèi c¶nh ®¶ng vµ nhµ n­íc ®Èy m¹nh ®a d¹ng ho¸, ®a ph­¬ng ho¸ quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i, tÝch cùc ph¸t huy néi lùc ®Ó tham gia ®Þnh chÕ, tæ chøc kinh tÕ thÕ giíi vµ khu vùc. HNKTQT lµ qu¸ tr×nh chñ ®éng g¾n kÕt nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cña tõng n­íc víi kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi th«ng qua c¸c nç lùc tù do ho¸ vµ më cöa ë c¸c cÊp ®é ®¬ ph­¬ng, song ph­¬ng, ®a ph­¬ng. I > Quan ®iÓm, chñ tr­¬ng cña ®¶ng ®èi víi qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ 1 Chñ tr­¬ng cña ®¶ng vÒ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ +> Tr­íc thêi kú ®æi míi 1986, VN ®· tham gia héi nhËp kinh tÕ nh­ng tÝnh chÊt, h×nh thøc héi nhËp cã kh¸c hiÖn nay. N¨m 1978 VN ®· lµ thµnh viªn cña héi ®ång t­¬ng trî kinh tÕ c¸c n­íc XHCN ( SEV ) vµ ®· tham gia vµo hîp t¸c kinh tÕ ®a ph­¬ng trong khèi nµy. Tuy nhiªn, thêi kú nµy, ®­êng lèi ®èi ngo¹i cña ta cßn chÞ sù chi phèi bëi hÖ ý thøc chÝnh trÞ, ®Æc biÖt cã sù ®èi ®Çu gi÷a hai hÖ thèng XHCN vµ TBCN ®· ¶nh h­ëng tíi xu h­íng më réng c¸c h×nh thøc trong quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i. Do vËy c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ cña ta tõ 1975 ®Õn 1985 c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i n­íc ta vÒ c¬ b¶n vÉn ch­a ®em l¹i kÕt qu¶ nh­ mong muèn. Tõ 1986 t×nh h×nh thÕ giíi cã nh÷ng biÕn ®æi rÊt lín, ®­êng lèi quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i cña ®¶ng ta dÇn ®­îc ®æi míi vµ cô thÓ ho¸ qua c¸c kú ®¹i héi ®¶ng. §¹i héi VI (n¨m1986 ) cña ®¶ng ®· x¸c ®Þnh : “ Muèn kÕt hîp søc m¹nh cña d©n téc víi søc m¹nh cña thêi ®¹i, n­íc ta ph¶i tham gia vµo ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ, tr­íc hÕt vµ chñ yÕu lµ më réng quan hÖ ph©n c«ng, hîp t¸c toµn diÖn víi Liªn X«, Lµo, Campuchia, c¸c n­íc kh¸c trong céng ®ång XHCN, ®ång thêi tranh thñ më réng quan hÖ kinh tÕ vµ khoa häc kü thuËt víi c¸c n­íc thÕ giíi thø ba, c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn, c¸c tæ chøc quèc tÕ vµ t­ nh©n n­íc ngoµi trªn nguyªn t¾c b×nh ®¼ng cïng cã lîi. N¨m 1991 ®¹i héi VII chñ tr­¬ng më réng ®a d¹ng ho¸ ®a ph­¬ng ho¸ kinh tÕ ®èi ngo¹i dùa trªn nguyªn t¾c gi÷ v÷ng ®éc lËp chñ quyÒn, b×nh ®¼ng, cïng cã lîi. theo chñ tr­¬ng ®ã ®¶ng vµ nhµ n­íc thóc ®Èy khai th«ng c¸c quan hÖ víi c¸c tæ chøc tµi chÝnh tiÒn tÖ quèc tÕ nh­ IMF, WB, ADB vµ më réng quan hÖ hîp t¸c víi c¸c tæ chøc kinh tÕ khu vùc. ®¹i héi VIII (1996 ) chØ râ “nhiÖm vô trong thêi gian tíi lµ cñng cè m«i tr­êng hoµ b×nh vµ t¹o ®iÒu kiÖn quèc tÕ thuËn lîi h¬n n÷a ®Ó ®Èy m¹nh ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc ®¹i héi kh¼ng ®Þnh vµ cô thÓ hoa chñ tr­¬ng x©y dùng nÒn kinh tÕ më ®a d¹ng ho¸, ®a ph­¬ng ho¸ kinh tÕ ®èi ngo¹i h­íng m¹nh vÒ xuÊt khÈu. N¨m 2001, ®¹i héi IX cña ®¶ng chhur tr­¬ng “ Më réng quan hÖ ®èi ngo¹i vµ chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ vµ khu vùc theo tinh thÇn ph¸t huy tèi ®a néi lùc, n©ng cao hiÖu qu¶ hîp t¸c quèc tÕ b¶o ®¶m ®éc lËp tù chñ vµ ®Þnh h­íng XHCN b¶o vÖ lîi Ých d©n téc, an ninh quèc gia, gi÷ g×n b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n téc b¶o vÖ m«i tr­êng. 2 – Quan ®iÓm vÒ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ lµ sù nghiÖp cña toµn d©n, trong qu¸ tr×nh héi nhËp cÇn ph¸t huy mäi tiÒn n¨ng vµ nguån lùc cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, cña toµn x· héi trong ®ã kinh tÕ nhµ n­íc gi÷ vai tro chñ ®¹o. Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ lµ qu¸ tr×nh võa hîp t¸c, võa ®Êu tranh vµ c¹nh tranh, võa cã nhiÒu c¬ héi võa cã nhiÒu th¸ch thøc, do ®ã cÇn kh«n khÐo vµ linh ho¹t trong xö lý tÝnh hai mÆt cña héi nhËp tuú theo ®èi t­îng vÊn ®Ò, tr­êng hîp thêi ®iÓm cô thÓ, võa ph¶i ®Ò phßng t­ t­ëng tr× trÖ, thô ®éng, võa ph¶i trèng t­ t­ëng ®¬n gi¶n, n«n nãng. NhËn thøc ®Çy ®ñ ®Æc ®iÓm nÒn kinh tÕ n­íc ta tõ ®ã ®Ò ra kÕ ho¹ch lé tr×nh hîp lý, võa ph¶i phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc, võa ph¶i ®¸p øng c¸c quy ®Þnh cña c¸c tæ chøc kinh tÕ quèc tÕ mµ n­íc ta tham gia, tranh thñ c¸c ­u ®·i dµnh cho c¸c n­íc ®ang phat triÓn vµ c¸c n­íc cã nÒn kinh tÕ chuyÓn ®æi tõ kinh tÕ kÕ hoach ho¸ tËp chung bao cÊp sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. KÕt hîp chÆt chÏ qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ víi yªu cÇu gi÷ v÷ng an ninh quèc phßng, th«ng qua héi nhËp ®Ó t¨ng c­êng søc m¹nh tæng hîp cña quèc gia nh»m cñng cè chñ quyÒn vµ an ninh ®Êt n­íc, c¶nh gi¸c c¸c ©m m­u th«ng qua héi nhËp ®Ó thùc hiÖn ý ®å “ diÔn biÕn hoµ b×nh “ ®èi víi n­íc ta. 3 – Ph­¬ng h­íng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. Qu¸n triÖt chñ tr­¬ng ®­îc x¸c ®Þnh t¹i ®¹i héi IX cña ®¶ng lµ :” Chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ vµ khu vùc theo tinh thÇn ph¸t huy tèi ®a néi lùc, n©ng cao hiÖu qu¶ hîp t¸c quèc tÕ, b¶o ®¶m ®éc lËp tù chñ vµ ®Þnh h­íng XHCN, b¶o vÖ lîi Ých d©n téc, an ninh quèc gia, gi÷ g×n b¶n s¾c d©n téc, b¶o vÖ m«i tr­êng. Trªn tinh thÇn ®ã, NghÞ QuyÕt 07 cña bé chÝnh trÞ ®· ®e ra c¸c nguyªn t¾c chØ ®¹o héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ nh­ sau : Chñ ®éng ®i tõng b­íc v÷ng ch¾c, sö dông tèt c¸c c¬ héi vµ chuÈn bÞ s½n sµng ®èi phã víi c¸c th¸ch thøc. KÕt hîp néi lùc víi ngo¹i lùc trªn tinh thÇn ph¸t huy tèi ®a néi lùc N©ng cao hiÖu qu¶ hîp t¸c quèc tÕ. B¶o ®¶m ®éc lËp tù chñ ®Þnh h­íng XHCN vµ gi÷ g×n b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n téc trong qu¸ tr×nh héi nhËp. II Môc tiªu cña nhµ n­íc ta tõ nay tíi 2010 Gi¶m dÇn tiÕn tíi xo¸ bá hoµn toµn sù b¶o hé, ®­¬ng ®Çu víi c¹nh tranh ngµy cµng b×nh ®¼ng vµ ngµy cµng quyÕt liÖt h¬n lµ h­íng ®i b¾t buéc cña yªu cÇu héi nhËp vµ ph¸t triÓn trong xu thÕ chung cña thÕ giíi ngµy nay. MÆc dï vËy cho tíi nay nhiÒu doanh nghiÖp VN vÉn ch­a nhËn thøc ®Çy ®ñ, ch­a cã kh¶ n¨ng thÝch nghi ®­îc víi nh÷ng thay ®æi tÊt yÕu nµy. Cã nhiÒu lóc nhiÒu n¬i c¸c doanh nghiÖp vn vÉn tá ra yÕu thÕ khi tham gia vµo mét sè ho¹t ®éng kinh tÕ quèc tÕ. Trong khi nÒn kinh tÕ vn ®· vµ ®ang cè g¾ng ®Ó tham gia tÝch cùc vµo c¸c tiÕn tr×nh mowrcuar héi nhËp, th× kh«ng Ýt c¸c doanh nghiÖp vÉn tån t¹i t­ëng mong chê, û l¹i vµo sù b¶o hé cña nhµ n­íc, ch­a cã sù chuÈn bÞ c¸c ®iÒu kiÖn tèi cÇn thiÕt cho cuéc c¹nh tranh ngµy cµng g¨y g¾t h¬n kh«ng nh÷ng trªn thÞ tr­êng thÕ giíi mµ ngay c¶ víi hµng ho¸ n­íc ngoµi t¹i thÞ tr­êng trªn ®Êt n­íc m×nh. Võa qua khi gÆp ph¶i mét sè tranh chÊp trong ho¹t ®éng th­¬ng m¹i quèc tÕ th× kh«ng chØ víi c¸c doanh nghiÖp mµ ngay c¶ víi mét sè c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc chuyªn ngµnh cña ta còng tá ra lóng tóng, thiÕu chñ ®éng t×m c¸c gi¶i ph¸p øng phã. Mét ®iÒu ch¾c ch¾n trong thêi gian s¾p tíi c¸c cuéc tranh chÊp sÏ s¶y ra nhiÒu h¬n víi quy m« lín h¬n vµ tÝnh chÊt sÏ phøc t¹p h¬n. Do ®ã viÖc phæ biÕn n©ng cao nhËn thøc (®Õn tËn c¸c doanh nghiÖp ) vÒ c¸c c¬ héi còng nh­ yªu cÇu th¸ch thøc … cña tiÕn tr×nh héi nhËp KTQT, t¹o cho c¸c doanh nghiÖp chñ ®éng h¬n tr­íc nh÷ng cam kÕt héi nhËp cña chÝnh phñ ®Ó x¸c ®Þnh chiÕm l­îc ®Çu t­, ®æi míi kü thuËt c«ng nghÖ thÝch øng víi t×nh h×nh lµ yªu cÇu bøc xóc cña chóng ta hiÖn nay. III -Thùc tr¹ng héi nhËp kinh tÕ cña VN. 1- Thµnh tùu c¬ b¶n ®· ®¹t ®­îc. VÒ thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi Tõ 1988 ®Õn n¨m 2000 c¸c dù ¸n víi h¬n 700 doanh nghiÖp cña 62 vïng l·nh thæ víi tæng vèn ®¨ng ký 39.4tû USD vèn thùc hiªn kho¶ng 18,9 tû USD tinh tíi 12/2002 ®· cã 4582 dù ¸n ®­îc ®¨ng ký vµ cÊp phÐp víi sè vèn ®¨ng ký kho¶ng 50,3 tû USD vèn thùc hiÖn ®¹y kho¶ng 24 tû. Nguån vèn FDI chiÕm kho¶ng 30% tæng sè vèn ®Çu t­ ph¸t triÓn toµn x· héi. Nguån vèn nµy ®· ®­îc thùc hiÖn vµ ®i vµo ho¹t ®éng ë kh¾p 50 tØnh thµnh phè ë n­íc ta. Khu vùc nµy d· nép vµo ng©n s¸ch 1,52 tû USD t¹o ra h¬n 21,6 tû USD hµng ho¸ xuÊt nh¹p khÈu vµ gi¶i quyÕt viÖc lµm cho 32 van lao ®éng trùc tiÕp vµ h¬n 1 triÖu lao ®éng gi¸n tiÕp. NÕu tÝnh c¶ vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµ vèn hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc th× vèn cã nguån gèc n­íc ngoµi chiÕm tíi 47% tæng nguån vèn. KÓ tõ khi khai th«ng l¹i quan hÖ víi IBM, WB vµ ADB tíi nay VN ®· nhËn ®­îc cam kÕt viÖn trî tõ c¸c n­íc c¸c tæ chøc tµi chÝnh quèc tÕ víi tæng møc vèn trªn 17 tû USD vµ ®ang gi¶i quyÕt thµnh c«ng c¸c kho¶n nî cò do lich sö ®Ó l¹i trong khu«n khæ c¸c c©u l¹c bé PARIS, LODON vµ c¸c tho¶ thuËn song ph­¬ng më ®­êng cho sù hç trî tµi chÝnh vµ kü thuËt to lín mµ c¸c nhµ ®Çu t­ ®ang dµnh cho vn. VÒ ngo¹i th­¬ng Ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu cã sù tiÕn bé v­ît bËc. N¨m 2001 kim ng¹ch xuÊt khÈu b×nh qu©n ®Çu ng­êi ®¹t 180 USD v­ît qu¸ 170 USD/ ng­êi – tiªu chÝ ®Ó ®­îc gäi lµ mét n­íc cã ngo¹i th­¬ng b×nh th­êng. N¨m 2001 VN ®¹t kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu 15.027 tû USD nhËp khÈu lµ 16,162 tû USD so víi 882,9 triÖu USD vµ gÇn 2.16 tû USD cña n¨m 1986 kim ng¹ch xuÊt khÈu t¨ng b×nh qu©n hµng n¨m trªn 20%. NhËp siªu ®· gi¶m tõ 3,8 tû USD n¨m 1996 xuèng cßn 900 triÖu USD n¨m 2000 vµ 1,135 tû USD n¨m 2001. Ta ®· cã mét mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc nh­ dÇu th«,than ®¸ dÖt may …Víi sè l­îng lín vµ chÊt l­îng ngµy cµng t¨ng. S¶n xuÊt hµng ho¸ g¾n víi xuÊt khÈu lµ mét nÕt míi g¾n víi ®­êng lèi ®æi míi vµ më cöa nÒn kinh tÕ viÖt nam. Nh­ vËy, ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i trong xu thÕ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®· thu ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ quan träng : NÕu trong thêi kú 1986 – 1990 GDP chØ t¨ng 3,9% /n¨m trong khi d©n sè t¨ng 2,3% th× trong nh÷ng n¨m 1991 – 1995 møc t¨ng GDP ®¹t b×nh qu©n 8,2%/n¨m tõ 1996 – 2000 tuy mét sè chØ tiªu kÕ ho¹ch kh«ng ®¹t ®­îc do khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ trong khu vùc ®«ng nam ¸ , nh­ng GDP t¨ng b×nh qu©n 7%/n¨m ( cao h¬n mét sè n­íc trong khu vùc ) do ®ã sau mét thËp kû (1991 – 2000 ) GDP cña vn ®· t¨ng gÊp h¬n hai lÇn. NÒn kinh tÕ VN ®· cã sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu quan träng : NhiÒu khu c«ng nghiÖp míi, nhiÒu ngµnh c«ng nghiÖp míi víi thiÕt bÞ c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i ®· xuÊt hiÖn ( nh­ khai th¸c dÇu khÝ, tin häc, viÔn th«ng, chÕ biÕn thuû s¶n, s¶n xuÊt hµng tiªu dïng …) H×nh thµnh diÖn m¹o míi cho nÒn kinh tÕ VN. ®Çu nh÷ng n¨m 1990 VN cã GDP b×nh qu©n ®Çu ng­êi rÊt thÊp vµ n»m trong 20 n­íc nghÌo nhÊt thÕ giíi. Tõ n¨m 1993 ®Õn n¨m 2000 GDP tÝnh theo ®Çu ng­êi ®· t¨ng tõ 180 USD lªn kho¶ng 400 USD tÝnh theo gÝa trÞ thÞ tr­êng vµ t¨ng tõ 1,170 USD lªn 1,850 USD nÕu tÝnh theo tû gi¸ t­¬ng ®­¬ng søc mua. Bé mÆt ®Êt n­íc thay ®æi theo h­íng v¨n minh, hiÖn ®¹i ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cña c¸c tÇng líp nh©n d©n ngµy cµng ®­îc c¶i thiÖn, c«ng b»ng x· héi tõng b­íc ®­îc b¶o ®¶m. IV- Nh÷ng th¸ch thøc ®Æt ra ®èi víi qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ 1 _ VÊn ®Ò gi÷ g×n b¶n s¾c v¨n ho¸ VN TCH më cöa cho cuéc sèng v¨n ho¸ cña con ng­êi, víi tÊt c¶ tÝnh s¸ng t¹o cña nã vµ cho c¸c dßng t­ t­ëng vµ tri thøc. Song nÒn v¨n ho¸ míi mµ c¸c thÞ tr­êng toµn cÇu ®ang më réng mang theo kh«ng lµm cho c¸c quèc gia an lßng. §¶ng ta ®· tõng c¶nh gi¸c më cöa “lµ ®Ó ®ãn nh÷ng luång giã trong lµnh, nh­ng ®«i khi còng cã nh÷ng luång giã ®éc “. Nh÷ng luång v¨n ho¸ ngµy nay bÞ mÊt c©n b»ng thiªn m¹nh theo mét h­íng tõ nh÷ng n­íc giµu ®Õn nh÷ng n­íc nghÌo. Hµng ho¸, víi hµm l­îng tri thøc cao chø kh«ng ph¶i hµm l­îng vËt chÊt ®· t¹o ra mét sè khu vùc n¨ng ®éng nhÊt trong nÒn kinh tÕ tiªn tiÕn nhÊt hiÖn nay. Ngµnh c«ng nghiÖp xuÊt khÈu lín nhÊt cña mü kh«ng ph¶i lµ m¸y bay hay « t« mµ lµ ngµnh vui ch¬i gi¶i trÝ phim cña Hollywood cã tæng thu nhËp lªn ®Õn 30 tû USD trªn toµn thÕ giíi n¨m 1997. Sù bµnh tr­íng cña c¸c m¹ng l­íi th«ng tin ®ai chóng toµn cÇu vµ c«ng nghÖ truyÒn th«ng qua vÖ tinh ®· ®em l¹i nh÷ng th«ng tin ®¹i chóng víi søc m¹nh v­¬n kh¾p toµn cÇu. Nh÷ng tÊn c«ng d÷ déi cña v¨n ho¸ n­íc ngoµi cã thÓ ®e do¹ tÝnh ®a d¹ng v¨n ho¸, khiÕn cho hÇu hÕt c¸c quèc gia lo sî bÞ ®¸nh mÊt b¶n s¾c VH cña m×nh. Nh­ vËy ®iÒu cÇn thiÕt ph¶i gi÷ g×n vµ kÕt hîp b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n téc víi sù chon läc nh÷ng v¨n ho¸ lµnh m¹nh, hiÖn ®¹i cña n­íc ngoµi ®Ó cho phÐp chóng cïng në ré trong mét nÒn v¨n ho¸ giµu b¶n s¾c nh­ng hiÖn ®¹i. Trong qu¸ tr×nh héi nhËp, vn ph¶i gi¶i quyÕt mèi quan hÖ ®an xen gi÷a v¨n ho¸ d©n téc truyÒn thèng víi v¨n ho¸ thÕ giíi ®ang ngµy cµng më réng, gi÷a v¨n ho¸ ph­¬ng ®«ng cæ truyÒn víi v¨n ho¸ ph­¬ng t©y hiÖn ®¹i ®Ó chän cho ®­îc mét h­íng ®i lµ v« cïng quan träng. VÊn ®Ò cÇn quan t©m lµ “ X©y dùng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ ph¶i nh»m môc tiªu v¨n ho¸ v× x· héi c«ng b»ng v¨n minh, con ng­êi ph¸t triÓn toµn diÖn. Nh­ng v¨n ho¸ kh«ng thÓ chØ lµ kÕt qu¶ kinh tÕ mµ cßn ph¶i lµ ®éng lùc cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ “. 2- VÊn ®Ò gi÷ v÷ng ®Þnh h­íng XHCN trong tiÕn tr×nh héi nhËp Sau chiÕn tranh thÕ giíi lÇn thø hai kÕt thóc, hµng lo¹t n­íc ®· giµnh ®­îc ®éc lËp vµ ®i theo con ®­¬ng XHCN vµ tõ nh÷ng n¨m 50 ®Õn 90 cña thÕ kû XX ®· xuÊt hiÖn hÖ thèng c¸c quèc gia XHCN. HÖ thèng nµy ®· cæ v· vµ ñng hé phong trµo gi¶i phãng d©n téc vµ c¸ch m¹ng d©n chñ næ ra liªn tiÕp, ®«ng ®¶o c¸c n­íc thÕ giíi thø 3 trçi dËy, hÖ thèng thùc d©n cò tan r·. TiÕn tr×nh toµn cÇu ho¸ ph­¬ng t©y buéc ph¶i ®iÒu chØnh. Cuèi thËp kû 80 ®Çu thËp kû 90, ChÝnh quyÒn Liªn X« vµ c¸c n­íc ®«ng ©u nèi tiÕp nhau sôp ®æ, c¸c c­êng quèc ph¸t triÓn ë t©y ph­¬ng cho r»ng chñ nghÜa céng s¶n thÊt b¹i trªn toµn cÇu, CNTB th¾ng lîi trªn toµn cÇu, toµn cÇu ho¸TBCN mµ hä mong ­íc l©u nay ®· ®Õn gÇn. Toµn cÇu ho¸ mµ c¸c quèc gia ph­¬ng t©y muèn ®¹t ®­îc kh«ng ph¶i muèn duy tr× trËt tù kinh tÕ quèc tÕ cò, kh«ng c«ng b»ng kh«ng hîp lý mµ cßn m­u ®å x©y dùng c¸i lµ trËt tù kinh tÕ míi cµng kh«ng c«ng b»ng cµng kh«ng hîp lý h¬n. ChÝnh v× vËy mµ c¸c c­êng quèc ph­¬ng t©y ®øng ®Çu lµ mü, ®· sö dông thñ ®o¹n “ diÔn biÕn hoµ b×nh “ nh»m lËt ®æ c¸c n­íc XHCN cßn l¹i vµ ph¸ tan vÒ kinh tÕ, chÝnh trÞ, qu©n sù c¸c n­íc ®èi lËp víi mü vµ ph­¬ng t©y mµ ®iÓn h×nh ®· x¶y ra ë Nam t­ vµ Irac. VN ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn theo c¬ chÕ thÞ tr­êng, cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc theo ®Þnh h­íng XHCN víi môc tiªu d©n giµu n­íc m¹nh x· héi c«ng b»ng d©n chñ v¨n minh, con ®­êng ®i lªn XHCN cña n­íc ta ¸t sÏ gÆp nhiÒu th¸ch thøc ®èi víi “ diÔn biÕn hoµ b×nh “ cña Mü vµ Ph­¬ng T©y. ChÝnh v× vËy mµ qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ chóng ta cÇn ra søc x©y dùng ®¶ng ngang tÇm víi thêi ®¹i, nhµ n­íc trong s¹ch v÷ng m¹nh mét nhµ n­íc cña d©n, do d©n, v× d©n vµ kh«ng ¶o t­ëng trong quan hÖ quèc tÕ mµ ph¶i kiªn ®Þnh lËp tr­êng, gi÷ v÷ng ®Þnh h­íng XHCN, con ®­êng ®¶ng, b¸c hå vµ nh©n d©n ta ®· chän. Tãm l¹i : NÕu kh«ng më réng giao l­u quèc tÕ,t¨ng c­êng héi nhËp,kh«ng thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi kh«ng giao l­u v¨n ho¸,trÝ tuÖ,kh«ng chuyÓn giao ®­îc c«ng nghÖ tiªn tiÕn nghÜa lµ kh«ng sö dông ®­îc søc m¹nh cña thêi ®¹i th× kh«ng thÓ n©ng cao vµ ph¸t huy néi lùc cña ®Êt n­íc,kh«ng thÓ ®i t¾t, ®ãn ®Çu,®i nhanh vµ ®i xa ®­îc.ChÝnh v× vËy,héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan,nh­ng qu¸ tr×nh héi nhËp chóng ta ph¶i ®¶m b¶o ®éc lËp chñ quyÒn, gi÷ g×n b¶n s¾c d©n téc theo ®Þnh h­íng XHCN,chèng û l¹i, lÖ thuéc vµo n­íc ngoµi. 3, C¬ héi cña viÖt nam trong tiÕn tr×nh héi nhËp + Thø nhÊt víi quan ®iÓm vµ nguyªn t¾c râ rµng, VN chñ ®éng ®Èy nhanh qu¸ tr×nh héi nhËp. ®­êng nèi ë tÇm vÜ m« vÒ xu thÕ kh«ng thÓ tr¸nh khái ®èi víi sù ph¸t triÓn cña qu¸ tr×nh tham gia toµn cÇu ho¸ thùc tÕ cã ý nghÜa rÊt lín ®èi víi sù nghiÖp ®æi míi, héi nhËp cña viÖt nam. tõ nhËn thøc nµy trong nh÷ng n¨m qua vn ®· cã b­íc chuyÓn ®æi lín trong chÝnh sachs ph¸t triÓn kinh tÕ ®èi ngo¹i. c¸c chÝnh s¸ch nµy ®Òu theo h­íng tù do ho¸, tÊt nhiªn ë c¸c tÇng líp kh¸c nhau phô thuéc vµo thùc lùc cô thÓ cña mçi lÜnh vùc. + Thø hai : tham gia toµn cÇu ho¸ chÝnh lµ nh»m tranh thñ c¸c ®iÒu kiÖn quèc tÕ ®Ó khai th¸c c¸c tiÒm n¨ng n­íc nhµ, phôc vô cho viÖc n©ng cao ®êi sèng nh©n d©n. VN lµ quèc gia cã nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn phong phó nh­ng ch­a ®­îc khai th¸c hiÖu qu¶. Víi nguån tµi nguyªn phong phó kh«ng chØ t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc ph¸t triÓn c¸c nghµnh c«ng nghiÖp khai th¸c chÕ biÕn mµ cßn lµ søc thu hót ®èi víi c¸c c«ng ty n­íc ngoµi. Trªn c¬ së c¸c nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn s½n cã, VN cã thÓ s¸c lËp c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ víi nh÷ng s¶n phÈm cã tÝnh c¹nh tranh ®¸p øng ®­îc nhu cÇu thÞ tr­êng thÕ giíi + Thø ba : trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ thÕ giíi ®ang qu¸ ®é sang nÒn kinh tÕ trÝ tuÖ, khoa häc c«ng nghÖ ph¸t triÓn m¹nh trë thµnh LLSX trùc tiÕp tri phèi mäi lÜnh vùc KT-XH nh­ng còng kh«ng thÓ thay thÕ vai trß cña nguån lùc lao ®éng. H¬n n÷a b¶n th©n nguån lùc lao ®éng cßn lµ nh©n tè s¸ng t¹o ra nh÷ng c«ng nghÖ thiÕt bÞ vµ sö dông chóng trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ. Trªn thùc tÕ nhiÒu c«ng ty n­íc ngoµi vµo VN, mét trong nh÷ng lý do quan träng lµ tËn dông nguån lao ®éng dåi dµo, rÎ vµ cã kh¶ n¨ng tiÕp thu c«ng nghÖ míi ë VN. Theo ®¸nh gi¸ cña c¸c c«ng ty nhËt khi ph©n tÝch lîi thÕ m«i tr­êng kinh doanh cña c¸c quèc gia asean vn ®øng thø 7 trong sè m­êi quèc gia lín h¬n lµo, Campuchia vµ Myanma. Tuy vËy nÕu xÐt riªng vÒ yÕu tè nguån lùc , lîi thÕ cña VN kh«ng thua kÐm Th¸i lan, thËm chÝ cßn v­ît c¶ In®« vµ Singapore. ChØ sè HDI cña VN tuy ch­a cao so víi thÕ giíi, míi chØ ®¹t 0,56 song nÕu so víi c¸c quèc gia cã thu nhËp t­¬ng øng th× VN l¹i thuéc nhãm cao h¬n. HNKTQT ®· t¹o c¬ héi ®Ó nguån lùc n­íc ta khai th«ng, giao l­u víi thÕ giíi bªn ngoµi VN ®· XK vµ nhËp khÈu lao ®éng kü thuËt cao c«ng nghÖ míi rÊt cÇn thiÕt. Nh­ vËy víi lîi thÕ nhÊt ®Þnh vÒ nguån lao ®éng cho phÐp lùa chän d¹ng h×nh phï hîp tham gia vµo héi nhËp vµ qu¸ tr×nh héi nhËp ®· t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó n©ng cao chÊt l­îng nguån lao ®éng cña vn. + Thø 4 : VN ®Èy nhanh tiÕn tr×nh HNKTQT trong ®iÒu kiÖn ®Êt n­íc hoµ b×nh chÝnh trÞ XH æn ®Þnh. D©y lµ c¬ héi rÊt quan träng ®Ó tËp trung ph¸t triÓn kinh tÕ, më réng quan hÖ ®èi ngo¹i. ChÝnh trÞ-XH æn ®Þnh lµ bé läc quan träng trong qu¸ tr×nh giao l­u héi nhËp h¬n n÷a nã b¶o ®¶m vai trß ®Þnh h­íng trong héi nhËp quèc tÕ. Víi sù ®æi míi ph¸t triÓn h¬n 17 n¨m qua VN ®· thu ®­îc kÕt qu¶ rÊt ®¸ng tù hµo. Sau gÇn hai thËp kû t¨ng tr­ëng GDP ®· t¨ng lªn gÊp hai lÇn Tõ n­íc nhËp l­¬ng thùc trë thµnh n­íc cã møc xuÊt khÈu g¹o lín. N¨m 2000 xuÊt khÈu g¹o cña viÑt nam ®¹t 3,5 triªu tÊn, n¨m 2001 – 3,55 triÖu tÊn, n¨m 2002 - 3,25 triÖu tÊn, vn trë thµnh n­íc xuÊt khÈu g¹o ®øng thø hai trªn thÕ giíi. Cïng víi møc ®ã, ®êi sèng vËt chÊt vµ v¨n ho¸ tinh thÇn cña nh©n d©n ®­îc c¶i thiÖn. Thµnh qu¶ nµy tao ra niÒm tin v÷ng ch¾c cña toµn d©n vµo sù nghiÖp ®æi míi. + Thø 5: MÆc dï kinh tÕ cña VN ch­a ph¸t triÓn nh­ng n­íc ta héi nhËp kh«ng ph¶i víi hai bµn tay tr¾ng, ngoµi nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn, nguån nh©n lùc cïng víi sù æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ-xh VN còng ®· cã kinh nghiÖm nhÊt ®Þnh sau h¬n 17 n¨m ®æi míi héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi. Do n¾m b¾t ®­îc nh÷ng c¬ héi ®ã, VN ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu ®¸ng khÝch lÖ trong tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ. Thùc vËy nh×n l¹i gÇn hai thËp kû tõng b­íc héi nhËp vn ®· cã nh÷ng kÕt qu¶ b­íc ®Çu quan träng trªn c¸c mÆt th­¬ng m¹i, ®Çu t­, ngo¹i giao …Ph¸ bá chÕ ®é c« lËp, t¹o m«i tr­êng cïng hîp t¸c ph¸t triÓn víi c¸c ®èi t¸c trªn thÕ giíi. Cô thÓ vÒ ngo¹i th­¬ng, chóng ta ®· thiÕt lËp mèi quan hÖ kinh tÕ víi trªn 160 quèc gia vµ l·nh thæ trªn thÕ giíi. tõ n¨m 1991 ®Õn n¨m 2001 tæng gi¸ trÞ xuÊt khÈu cña vn t¨ng h¬n 7 lÇn, trong khi ®ã tæng gi¸ trÞ nhËp khÈu t¨ng xÊp xØ 7 lÇn. Trªn thùc tÕ kÕt thóc n¨m 2001 kim ngh¹nh xuÊt khÈu vµ nhËp khÈu gÇn nh­ c©n b»ng. Trong c¬ cÊu hµng ho¸ còng cã chuyÓn biÕn tÝch cùc theo h­íng ®a d¹ng ho¸ mÆt hµng, t¨ng dÇn nh÷ng hµng ho¸ qua chÕ biÕn. Trong lÜnh vùc thu hut vèn n­íc ngoµi, VN còng ®¹t ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ ®¸ng khÝch lÖ. TÝnh ®Õn th¸ng 8/2002 tæng gi¸ trÞ FDI thu hót tõ h¬n 70 quèc gia vµ l·nh thæ trªn thÕ giíi ®¹t 38,9 tû USD, trong ®ã ®Çu t­ vµo c«ng nghiÖp vµ x©y dùng chiÕm gÇn 51%. Cïng víi vèn FDI, viÖc tiÕp nhËn ODA thùc sù cã ý nghÜa quan träng trong ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng, c¶ phÇn cøng lÉn phÇn mÒm ®èi víi VN. TÝnh ra møc vèn n­íc ngoµi chiÕm kho¶ng 30% tæng vèn ®Çu t­ XH. Tû lÖ ®ãng gãp cña khu vùc cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi trong GDP ®Òu t¨ng lªn qua c¸c n¨m. N¨m 1993 ®¹t 3.6%, ®Õn n¨m 1998 ®¹t 9%, n¨m 1999 ®¹t kho¶ng 10,5% vµ ®Õn n¨m 2001 ®¹t 13,1%. Nguån thu ng©n s¸ch tõ khu vùc cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ®¹t 370 triÖu USD vµo n¨m 1998 vµ ®Õn n¨m 2001 ®¹t 420 triÖu USD. Cïng víi më cöa thu hót vèn n­íc ngoµi, gia t¨ng xuÊt khÈu c¸c doanh nghiÖp viÖt nam còng ®· m¹nh d¹n tham gia ®Çu t­ ra n­íc ngoµi, kÓ c¶ c¸c n­íc ph¸t triÓn nh­ nhËt. TÝnh ®Õn n¨m 2001, c¸c doanh nghiÖp VN ®· cã 64 dù ¸n ®Çu t­ ra n­íc ngoµi, tËp chung ch­ yÕu trong lÜnh vùc chÕ biÕn thùc phÈm, t­¬ng m¹i dÞch vô vµ x©y dùng …§ång thêi trong nh÷ng n¨m 90 vn ®· ký c¸c hîp ®ång ®­a 7 v¹n lao ®éng ra n­íc ngoµi lµm viÖc. Thùc ra ®Ó ®¹t ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ nh­ trªn trong nh÷ng n¨m qua VN ®· cã nhiÒu ®æi míi c¶i thiÖn m«i tr­êng ®Çu t­, ®Æc biÖt lµ luËt ®Çu t­. MÆc dï cßn cã ®iÒu cÇn ®iÒu chØnh, song c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi ®Òu thõa nhËn lµ luËt cëi më, cã søc thu hót ®èi víi FDI. VN còng cã nhiÒu ®æi míi trong lÜnh vùc tµi chÝnh tiÒn tÖ, ®iÒu chØnh c¸c møc thuÕ theo h­íng ngµy mét tù do h¬n. §èi víi WB, hiÖn t¹i VN lµ thµnh viªn chÝnh thøc cña mét sè tæ chøc thuéc WB, ®ã lµ ng©n hµng t¸i thiÕt vµ ph¸t triÓn quèc tÕ, hiÖp héi ph¸t triÓn quèc tÕ, tËp ®oµn tµi chÝnh quèc tÕ …Tuy vËy quan hÖ cña VN víi WB chØ lµ quan hÖ tÝn dông. N¨m 1976 VN cã quan hÖ hîp t¸c víi IMF vµ ®­îc h­ëng quy chÕ thµnh viªn víi cæ phÇn lóc ®ã lµ 0,12% tæng sè vèn cña IMF víi 314 triÖu USD. Tuy nhiªn do nh÷ng khã kh¨n trong ph¸t triÓn kinh tÕ cïng t¸c ®éng vÒ mÆt chÝnh trÞ, quan hÖ víi IMF thêi gian ®Çu còng ch­a ®­îc ph¸t triÓn tèt. Vµo n¨m 1984 IMF quyÕt ®Þnh ®×nh chØ quyÒn ®­îc vay vèn ë VN do kh«ng cã kh¶ n¨ng tr¶ nî. Th¸ng 3 n¨m 1989 vn vµ IMF ®· tho¶ thuËn tr­¬ng tr×nh ®iÒu chØnh kinh tÕ vµ c¸c biÖn ph¸p hîp t¸c kinh doanh vµ vn ph¶i tr¶ sè nî qu¸ h¹n 140 triÖu USD vµ c¸c kho¶n ph¸t sinh. Vµo ®Çu th¸ng 10 n¨m 1993 VN ®· thanh to¸n song sè nî trªn do ®ã ngµy 10 th¸ng 11 n¨m 1993 IMF tiÕp tôc cho vn vay theo thÓ thøc dù phßng mét kho¶n trÞ gi¸ 223 triÖu USD thêi h¹n 5 n¨m, ©m h¹n 3 n¨m, cã nghÜa VN ®· tr¶ hÕt nî vµo 2001. Trong quan hÖ IMF còng nh­ víi WB, VN lu«n gi÷ quan hÖ hîp t¸c vµ ®Êu tranh. Bëi lÏ trªn thùc tÕ WB vµIMF chÞu sù chi phèi cña mü v× vËy trong nh÷ng tho¶ thuËn lu«n chøa ý ®å cña n­íc ngoµi. §©y lµ lÜnh vùc hîp t¸c ®ßi hái sù nh¹y bÐn vµ linh ho¹t cña VN ®Ó võa ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ kinh tÕ mµ l¹i ®¶m b¶o ®­îc chñ quyÒn an ninh quèc gia. Tãm l¹i, viÖc héi nhËp tÝch cùc, chñ ®éng cña VN ®· t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho VN ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu Kinh tÕ- XH to lín trong h¬n 17 n¨m ®æi míi võa qua. Qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ kh«ng nh÷ng gióp VN ph¸ bá ®­îc thÕ bao v©y vµ c« lËp mµ cßn gãp phÇn n©ng cao vÞ thÕ cña VN trong khu vùc còng nh­ trªn tr­êng quèc tÕ 4-ChÝnh s¸ch gi¶i ph¸p thóc ®Èy héi nhËp Chñ ®éng khai th«ng më réng hîp t¸c kinh tÕ quèc tÕ Vµo th¸ng 10/1993 sau 15 gi¸m ®o¹n VN ®· ®µm ph¸n vµ tr¶ nî qu¸ h¹n cho IMF vµ nèi l¹i quan hÖ víi c¸c tæ chøc tµi chÝnh kh¸c nh­ WB, ADB víi sù hç trî cña c¸c tæ chøc nµy, héi nghÞ tµi trî cho VN ®· ®­îc tæ chøc t¹i PARIS Th¸ng 12/1994 VN nép ®¬n gia nhËp tæ chøc th­¬ng m¹i quèc tÕ ( WTO ) th¸ng 7/1995 VN lµ thµnh viªn chÝnh thøc cña hiÖp héi c¸c quèc gia §«ng Nam ¸ vµ cam kÕt thi hµnh nghÜa vô cña thµnh viªn, tÝch cùc tham gia khu vùc mËu dÞch tù do ASEAN ( AFTA ). N¨m 1998 n­íc ta tham gia diÔn ®µn hîp t¸c kinh tÕ ch©u ¸ - th¸i B×nh D­¬ng ( APEC ) vµ cam kÕt c¸c môc tiªu chung cña APEC. TiÕp theo VN ®· ký hiÖp ®Þnh khung víi liªn minh ch©u ©u ( EU ), HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i VN – Hoa Kú ( b¾t ®Çu cã hiÖu lùc tõ 11/2001 ) ChÝnh s¸ch thu hut vèn ®Çu t­ cña n­íc ngoµi. Hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc ( ODA ) : Chñ yÕu lµ vay ­u ®·i chÝnh thøc mét phÇn lµ viÖn trî kh«ng hoµn l¹i. ViÖn trî kh«ng hoµn l¹i tõ n­íc ngoµi cho vn kh¸ phong phó vµ ®a d¹ng. Nguån vèn nµy ®· t¨ng lªn ®¸ng kÓ nhÊt lµ tõ n¨m 1993, Khi n­íc ta tæ chøc liªn tôc hµng n¨m c¸c héi nghÞ c¸c nhµ tµi trî dµnh cho VN. Tõ 10/1993 ®· cã 7 héi nghÞ quèc tÕ vÒ ODA dµnh cho VN ®­îc tæ chøc t¹i Ph¸p, NhËt, ViÖt Nam. §Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi FDI ë VN :N¨m 1987 LuËt ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®­îc ban hµnh. N¨m 1990, 1992, 1996, 2000 ®· ®­îc ®iÒu chØnh vµ bæ sung cho phï hîp víi t×nh h×nh vµ th«ng lÖ quèc tÕ, c¶i thiÖn m«i tr­êng ®Çu t­ cho c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. C¬ chÕ chÝnh s¸ch thóc ®Èy th­¬ng m¹i theo h­íng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ NghÞ ®Þnh 144/H§BT (4/1992) ®¸nh dÊu b­íc chuyÓn biÕn tõ m« h×nh nhµ n­íc ®éc quyÒn ngo¹i th­¬ng sang tù do ho¸ ngo¹i th­¬ng. Th¸ng 5/1997 luËt th­¬ng m¹i ®· ®­îc quèc héi th«ng qua, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp thùc sù cã mét m«i tr­êng c¹nh tranh lµnh m¹nh h¬n ®ång thêi thóc ®Èy nhanh chãng héi nhËp kinh tÕ khu vùc vµ quèc tÕ.