Đề tài Bản quyền sản phẩm và nhãn hiệu hàng hoá - Vấn đề cần quan tâm khi xuất khẩu hàng hoá ra thị trường nước ngoài

nh÷ng yÕu tè ®Çu tiªn khi nghiªn cøu mét thÞ tr­êng nµo ®ã mµ doanh nghiÖp dù ®Þnh th©m nhËp lµ ph¶i t×m hiÓu hÖ thèng ph¸p luËt, ®Æc biÖt lµ hÖ thèng ph¸p luËt vÒ b¶o hé së h÷u trÝ tuÖ. §¶m b¶o viÖc ®¨ng ký së h÷u kÞp thêi cho s¶n phÈm lµ rÊt cÇn thiÕt v× nh­ thÕ kh«ng chØ t¹o cho doanh nghiÖp thÕ chñ ®éng khi nh©m nhËp vµ tiÕn hµnh ho¹t ®éng kinh doanh trªn thÞ tr­êng n­íc ngoµi mµ cßn t¹o uy tÝn cho doanh nghiÖp ®ã nãi riªng vµ cho hµng ho¸ ViÖt Nam nãi chung. Trong ®iÒu kiÖn héi nhËp kinh tÕ thÕ giíi dùa trªn sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ trÝ thøc nh­ hiÖn nay nh÷ng vÊn ®Ò ph¸p luËt vÒ quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp liªn quan ®Õn b¶n quyÒn s¶n phÈm nãi chung vµ nh·n hiÖu hµng hãa nãi riªng ®ang lµ vÊn ®Ò ®­îc quan t©m vµ ®­îc c¸c quèc gia, c¸c doanh nghiÖp hÕt søc coi träng. ViÖt Nam còng kh«ng thÓ n»m ngoµi quy luËt ®­îc. C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam nªn lÊy thùc tÕ tõ ho¹t ®éng kinh doanh cña mét sè doanh nghiÖp ViÖt Nam trªn trÞ tr­êng n­íc ngoµi ®Ó thÊy ®­îc tÇm quan träng cña b¶o hé b¶n quyÒn cho s¶n phÈm vµ nh·n hiÖu hµng ho¸ cña m×nh vµ tõ bµi häc cô thÓ ®ã h·y x©y dùng nh÷ng chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh doanh cña m×nh. Ch­¬ng 3 Mét sè gi¶i ph¸p cho vÊn ®Ò b¶n quyÒn s¶n phÈm vµ nh·n hiÖu hµng ho¸ ViÖt Nam ë n­íc ngoµi. Gi¶i ph¸p ë tÇm vÜ m«. 1.1. N©ng cao nhËn thøc cña c¸c doanh nghiÖp vµ cña toµn x· héi Trong thêi ®¹i nÒn kinh tÕ trÝ thøc th× quyÒn së h÷u trÝ tuÖ ngµy cµng cã gi¸ trÞ cao.Doanh nghiÖp cÇn ph¶i thùc sù quan t©m, chó ý t×m hiÓu ph¸p luËt vÒ quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp nãi chung vµ nh·n hiÖu hµng ho¸ nãi riªng ®Ó cã thÓ tù b¶o vÖ m×nh trªn c¬ së cña ph¸p luËt.V× thÕ, tr­íc hÕt nhµ n­íc cÇn ph¶i n©ng cao nhËn thøc cña c¸c doanh nghiÖp, c¸c doanh nghiÖp sÏ thÊy ®­îc tÇm quan träng cña viÖc ®¨ng ký nh·n hiÖu vµ b¶o hé nh÷ng khÝa c¹nh kh¸c liªn quan ®Õn quyÒn së h÷u trÝ tuÖ cu¶ s¶n phÈm nh­ kiÓu d¸ng c«ng nghiÖp, bÝ quyÕt s¶n xuÊt… Tõ ®ã hä sÏ lµm tr­íc hÕt v× môc ®Ých c¸ nh©n cña hä lµ lµm sao ®Ó ®¶m b¶o lîi nhuËn khi xuÊt khÈu hµng ho¸ ra n­íc ngoµi vµ khi mäi doanh nghiÖp ®Òu lµm ®­îc ®iÒu nµy tøc lµ ®· n©ng nhËn thøc cña toµn x· héi vÒ vÊn ®Ò nµy lªn mét tÇm míi. VÊn ®Ò lµ c¸c c¬ quan nhµ n­íc ph¶i lµm g× ®Ó n©ng cao nhËn thøc cña toµn x· héi vµ cña c¸c doanh nghiÖp vÒ b¶o hé së h÷u trÝ tuÖ cho s¶n phÈm cña hä. Tr­íc hÕt chÝnh c¸c c¬ quan nhµ n­íc ph¶i g­¬ng mÉu trong viÖc thùc thi c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ vÊn ®Ò nµy, ch¼ng h¹n nÕu nh­ c¸c c¬ quan nhµ n­íc kÓ c¶ nh÷ng c¬ quan ph¸p luËt hiÖn nay vÉn sö dông c¸c phÇm mÒm m¸y tÝnh kh«ng ®¨ng ký mét c¸ch b×nh th­êng nh­ hiÖn nay th× lµm sao cã thÓ nh¾c nhë hoÆc cã biÖn ph¸p xö lý víi c¸c tr­êng hîp kh¸c ®­îc. Thùc tÕ cho thÊy c¸c c¬ quan thùc thi mét mÆt ch­a ý thøc ®­îc tr¸ch nhiÖm vµ vµ tÇm quan träng cña b¶o hé së h÷u trÝ tuÖ thÓ hiÖn ë viÖc xö lý tr× trÖ, kh«ng chñ ®éng ®iÒu tra gi¸m s¸t. MÆt kh¸c c¸n bé thùc thi kh«ng ®ñ kiÕn thøc cÇn thiÕt vÒ së h÷u trÝ tuÖ ®Ó gi¶i thÝch, xö lý ®óng hµnh vi vi ph¹m. Thùc tr¹ng nµy lµ do sù gi¸o dôc vÒ ý thøc tr¸ch nhiÖm, ®µo t¹o, båi d­ìng kiÕn thøc ph¸p luËt vµ nghiÖp vô cÇn thiÕt trong lÜnh vùc nµy ch­a ®­îc tèt. V× thÕ ®µo t¹o c¸c c¸n bé, luËt s­ hiÓu biÕt vÒ së h÷u trÝ tuÖ còng nh­ trang bÞ kiÕn thøc vÒ së h÷u trÝ tuÖ cho c¸c c¬ quan nhµ n­íc lµ rÊt cÇn thiÕt, nªn lµm tr­íc tiªn ®Ó ®¶m b¶o viÖc thùc thÞ së h÷u trÝ tuÖ sÏ cã hiÖu qu¶. ChÝnh phñ cÇn ®Ò ra ch­¬ng tr×nh mang tÝnh chiÕn l­îc ®µo t¹o c¸n bé cã tr×nh ®é chuyªn m«n cao trong lÜnh vùc së h÷u c«ng nghiÖp. §Ó thùc hiÖn ®­îc c«ng t¸c nµy cÇn t¹o ®iÒu kiÖn vµ quy ®Þnh tr¸ch nhiÖm phèi hîp gi÷a c¸c c¬ quan chuyªn m«n vÒ quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp, c¸c bé ngµnh vµ c¸c tr­êng ®¹i häc cã liªn quan ®Ó x©y dùng ®Ò ¸n C¸c c¬ quan chøc n¨ng cÇn ®Èy m¹nh h¬n n÷a c«ng t¸c tuyªn truyÒn, phæ biÕn, gi¸o dôc ph¸p luËt vÒ së h÷u trÝ tuÖ. Võa qua, Thø tr­ëng Bé th­¬ng m¹i Lª Danh VÜnh võa cã v¨n b¶n göi ®Õn c¸c së th­¬ng m¹i tØnh thµnh phè, hiÖp héi ngµnh hµng l­u ý viÖc t¨ng c­êng phæ biÕn ®Õn c¸c doanh nghiÖp c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt liªn quan ®Õn b¶o hé nh·n hiÖu hµng ho¸ ViÖt Nam ë n­íc ngoµi. §Æc biÖt lµ Tho¶ ­íc Madrid, cã thÓ gióp doanh nghiÖp tiÕt kiÖm h¬n chi phÝ vµ thêi gian. Trong c«ng v¨n nµy còng l­u ý nÕu cã v­íng m¾c g× th× cã thÓ liªn hÖ víi Vô ph¸p chÕ cña Bé Th­¬ng m¹i ®Ó gi¶i quyÕt. §©y lµ mét trong nh÷ng viÖc lµm cÇn thiÕt ®Ó gióp doanh nghiÖp n©ng cao nhËn thøc ®Ó tõ ®ã doanh nghiÖp cã chÝnh s¸ch ®óng ®¾n trong viÖc ®­a hµng hãa x©m nhËp vµo thÞ tr­êng n­íc ngoµi. Tuy nhiªn qua thùc tÕ cho thÊy vÊn ®Ò mÊu chèt lµ c¸c doanh nghiÖp ch­a thÊy ®­îc sù cÇn thiÕt cña viÖc b¶o hé nh÷ng tµi s¶n v« h×nh rÊt cã gi¸ trÞ cña m×nh. V× thÕ ®Ó doanh nghiÖp n©ng cao ®­îc nhËn thøc cña m×nh nªn tæ chøc nhiÒu h¬n n÷a nh÷ng buæi héi th¶o vÒ vÊn ®Ò nµy vµ mêi c¸c doanh nghiÖp tham gia vµo diÔn ®µn nµy. Nªn ch¨ng, theo ý kiÕn cña «ng NguyÔn Kh¸nh Trung, tr­ëng ®¹i diÖn miÒn B¾c cña doanh nghiÖp cµ phª Trung Nguyªn, Bé Th­¬ng M¹i vµ c¸c c¬ quan ban ngµnh cã liªn quan nªn tæ chøc Héi chî th«ng tin, ®Ó c¸c doanh nghiÖp cã c¬ héi tiÕp cËn víi c¸c nguån th«ng tin trªn khu vùc thÞ tr­êng n­íc ngoµi mét c¸ch toµn diÖn nhÊt. Héi chî sÏ quy tô nh÷ng chuyªn gia kinh tÕ giái, cã kinh nghiÖm lµm viÖc l©u n¨m ë n­íc ngoµi tham gia, ®ãng gãp ý kiÕn vÒ t×nh tr¹ng chung cña thÞ tr­êng n­íc b¹n. Th«ng tin nhiÒu sÏ gióp Ých rÊt nhiÒu cho qu¸ tr×nh n©ng cao nhËn thøc vµ cßn t¹o m«i tr­êng thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp tiÕn hµnh kinh doanh mét c¸ch ®¶m b¶o h¬n khi xuÊt khÈu hµng ho¸ ra thÞ tr­êng n­íc ngoµi. Ngoµi ra, c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng, ®Æc biÖt lµ truyÒn h×nh nªn ®­a tin vÒ nh÷ng vô tranh chÊp vÒ quyÒn së h÷u s¶n phÈm ®Ó lµm bµi häc cho mäi ng­êi nh»m n©ng cao nhËn thøc cña toµn x· héi. Nh÷ng buæi to¹ ®µm , th¶o luËn, chuyªn ®Ò vÒ vÊn ®Ò nµy còng rÊt quan träng trong viÖc lµm cho mäi ng­êi ý thøc thùc thi nh÷ng quy ®Þnh vÒ b¶o hé së h÷u trÝ tuÖ tõ ®ã ng­êi tiªu dïng sÏ cã ý thøc lùa chän nghiªm tóc trong viÖc tiªu dïng hµng ho¸. Tr­íc n¹n lµm hµng gi¶, hµng nh¸i cã quy m« ngµy cµng lín nh­ hiÖn nay, viÖc tiªu dïng kh«ng chÝnh h·ng ®· v« t×nh tiÕp tay cho nh÷ng ho¹t ®éng tr¸i ph¸p luËt. ChÝnh v× thÕ, tuyªn truyÒn vµ gi¸o dôc qua ph­¬ng tiÖn truyÒn th«ng sÏ khuyÕn kÝch ng­êi tiªu dïng cã thãi quen lùa chän nguån gèc xuÊt xø tr­íc khi mua hµng. §©y chÝnh lµ tiªn ®Ò cho mét nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn. 1.2. T¨ng c­êng hîp t¸c quèc tÕ vÒ quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp nãi chung vµ b¶o hé nh·n hiÖu hµng ho¸ nãi riªng. HiÖn nay, ®Ó t¹o thuËn lîi cho thùc thi quyÒn së h÷u trÝ tuÖ trong th­¬ng m¹i quèc tÕ, c¸c hiÖp héi, tæ chøc quèc tÕ ®· ®­a ra nh÷ng c«ng ­íc chung vÒ quyÒn së h÷u trÝ tuÖ nãi chung vµ b¶o hé nh·n hiÖu hµng ho¸ nãi riªng. C¸c n­íc tham gia vµo nh÷ng c«ng ­íc nµy ®Òu ®­îc h­ëng nh÷ng thuËn lîi trong viÖc ®¨ng ký còng nh­ thùc thi b¶o hé së h÷u trÝ tuÖ ë n­íc thµnh viªn kh¸c. B»ng viÖc tham gia, ký kÕt c¸c ®iÒu ­íc quèc tÕ vÒ b¶o hé së h÷u trÝ tuÖ, hµng ho¸ cña ViÖt Nam sÏ ®­îc c¸c quèc gia tham gia ký kÕt cïng chÊp nhËn b¶o hé theo chÕ ®é tèi huÖ quèc(MFN) hoÆc chÕ ®é ®èi xö quèc gia(NT). C¸c quy chÕ NT vµ MFN ®­îc ®­a ra chñ yÕu dùa trªn nguyªn t¾c cã ®i, cã l¹i trong giao l­u d©n sù quèc tÕ. Së h÷u trÝ tuÖ cña ViÖt Nam ®­îc b¶o hé ®Çy ®ñ ë n­íc ngoµi sÏ ®¶m b¶o cho viÖc khai th¸c c¸c ®èi t­îng së h÷u nµy diÔn ra b×nh th­êng. Cô thÓ, quy chÕ NT quy ®Þnh: trong lÜnh vùc b¶o hé së h÷u c«ng nghiÖp, c«ng d©n cña bÊt kú n­íc thµnh viªn nµo còng ®Òu ®­îc h­ëng mäi quyÒn lîi t¹i tÊt c¶ c¸c n­íc thµnh viªn kh¸c mµ luËt t­¬ng øng cña c¸c n­íc ®ã quy ®Þnh hoÆc sÏ quy ®Þnh cho c«ng d©n n­íc m×nh. §Æc biÖt, kh«ng thÓ ®Æt ra cho c«ng d©n cña c¸c n­íc thµnh viªn Liªn hiÖp bÊt cø ®iÒu kiÖn nµo vÒ viÖc c­ tró hoÆc viÖc ®Æt trô së t¹i n­íc ®­îc yªu cÇu b¶o hé ®Ó ®­îc h­ëng bÊt kú quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp nµo. Nh­ vËy tham gia vµo c¸c c«ng ­íc quèc tÕ, hµng ho¸ ViÖt Nam sÏ ®­îc b¶o hé nh­ hµng ho¸ cña c¸c n­íc thµnh viªn. Ngoµi ra, chØ cÇn ®¨ng ký b¶o hé t¹i mét n­íc lµ ®­îc b¶o hé t¹i tÊt c¶ c¸c n­íc thµnh viªn. VÝ dô nh­ ViÖt Nam tham gia vµo Tho¶ ­íc Madrid th× chØ cÇn ®¨ng ký b¶o hé nh·n hiÖu hµng ho¸ t¹i ViÖt Nam th× nh·n hiÖu ®ã ®· ®­îc b¶o hé ë tÊt c¶ c¸c n­íc thµnh viªn mµ kh«ng cÇn ph¶i lµm thñ tôc ®¨ng ký ë nh÷ng n­íc ®ã n÷a. Trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam kh¶ n¨ng tµi chÝnh kh«ng cao vµ nhiÒu doanh nghiÖp cßn ngÇn ng¹i kh«ng ®¨ng ký b¶o hé v× sî tèn kÐm th× viÖc tham gia vµo c¸c C«ng ­íc quèc tÕ lµ ®· t¹o thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp trong viÖc ®¨ng ký b¶o hé t¹i thÞ tr­êng n­íc ngoµi. Theo bµ NguyÔn Minh H­¬ng, gi¸m ®«c C«ng ty Së h÷u c«ng nghiÖp Investip (thuéc Bé Khoa häc C«ng nghÖ), thñ tôc ®¨ng ký nh·n hiÖu qua hÖ thèng Madrid cña tæ chøc Së h÷u TrÝ tuÖ thÕ giíi (WIPO) ký kÕt n¨m 1891 rÊt ®¬n gi¶n vÒ mÆt hµnh chÝnh. Doanh nghiÖp chØ cÇn nép mét ®¬n duy nhÊt (b»ng tiÕng Ph¸p), trong ®¬n cã chØ ®Þnh c¸c n­íc xin b¶o hé göi ®Õn Côc Së h÷u c«ng nghiÖp ViÖt Nam. §¬n nµy sÏ ®­îc chuyÕn ®Õn v¨n phßng quèc tÕ cña WIPO (Thuþ SÜ). Doanh nghiÖp sÏ tr¶ 2 lo¹i lÖ phÝ c¬ së: 1 cho Côc së h÷u c«ng nghiÖp(150 USD). 1 cho v¨n phßng quèc tÕ (tr¶ b»ng francs Thôy SÜ). Nh·n hiÖu ®en tr¾ng lÖ phÝ lµ 653 francs Thôy SÜ (t­¬ng ®­¬ng 6,7 triÖu ®ång), nh·n hiÖu mµu lµ 905 francs Thôy SÜ (9,2 triÖu ®ång). Ngoµi ra, doanh nghiÖp sÏ nép 73 francs Thuþ SÜ (751.097 ®ång) cho mçi n­íc chØ ®Þnh xin b¶o hé, bao nhiªu n­íc th× nh©n lªn bÊy nhiªu lÇn. Th«ng th­êng, trong vßng 12 th¸ng sau khi nép ®¬n ®­îc göi ®i, nÕu kh«ng bÞ tõ chèi th× doanh nghiÖp sÏ ®­îc b¶o hé t¹i n­íc ®ã. Tr­íc khi ®¨ng ký nh·n hiÖu, doanh nghiÖp ph¶i ®¸p øng ®ñ ba ®iÒu kiÖn sau: Thø nhÊt: ng­êi ®¨ng ký nh·n hiÖu ph¶i cã cë së s¶n xuÊt kinh doanh thùc sù t¹i ViÖt Nam hay chñ nh·n hiÖu th­êng tró t¹i ViÖt Nam hoÆc cã quèc tÞch ViÖt Nam. Thø hai: c¸c n­íc chØ ®inh xin ®¨ng ký nh·n hiÖu còng ph¶i lµ n­íc thµnh viªn cña Tháa ­íc Madrid nh­ ViÖt Nam. Thø ba: nh·n hiÖu ®· ®­îc ®¨ng ký t¹i ViÖt Nam tr­íc khi xin ®¨ng ký t¹i c¸c n­íc kh¸c. Nếu doanh nghiệp có hoạt động xuất khẩu vào EU thì có thể đăng ký thương hiệu vào thị trường này qua hÖ thèng CTM. Khác với hệ thống Madrid, CTM không yêu cầu nước xuất xứ của doanh nghiệp có nhu cầu đăng ký thương hiệu phải gia nhập vào hệ thống này. Doanh nghiệp chỉ cần đăng ký một lần thương hiệu sẽ được bảo hộ tại 16 nước ở châu Âu. Chi phí cho một lần đăng ký là 4.000 USD, đơn sẽ nộp ở văn phòng OHIM (Thụy Sĩ), không cần qua Cục sở hữu công nghiệp. Như vậy, ở mỗi nước, doanh nghiệp chỉ tốn vài trăm USD. CTM không yêu cầu phải có hàng hóa ở tất cả các nước có đăng ký thương hiệu như Hệ thống Madrid, mà chỉ cần có hàng tại một nước. Và doanh nghiệp cũng không cần phải đăng ký thương hiệu tại Việt Nam trước khi đăng ký vào EU. Ở Việt Nam, đa số doanh nghiệp vừa và nhỏ, do vậy việc đăng ký thương hiệu vào từng nước chiếm một chi phí khá lớn. Hai hệ thống này có thể giúp doanh nghiệp mở rộng được thị trường, đồng thời bảo vệ được thị phần của mình ở các nước khác. Trong lÜnh vùc së h÷u c«ng nghiÖp, cÇn t¨ng c­êng h¬n n÷a mèi quan hÖ hîp t¸c gi÷a n­íc ta víi c¸c n­íc vµ c¸c tæ chøc quèc tÕ vèn ®· h×nh thµnh kh¸ sím vµ kh«ng ngõng ph¸t triÓn. Quan hÖ quèc tÕ, theo nghÜa hîp t¸c quèc tÕ, cã vai trß hÕt søc quan träng, lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quyÕt ®Þnh ®èi víi viÖc x©y dùng vµ ph¸t triÓn lÜnh vùc së h÷u c«ng nghiÖp. N¨m 1981 ViÖt Nam ®· lÇn l­ît t¸i thõa nhËn C«ng ­íc Paris vÒ b¶o hé quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp, Tho¶ ­íc Madrid vÒ ®¨ng ký quèc tÕ nh·n hiÖu hµng ho¸, gia nhËp Tæ chøc së h÷u trÝ tuÖ thÕ giíi (WIPO) vµ 10/03/1993 n­íc ta chÝnh thøc gia nhËp HiÖp ­íc hîp t¸c vÒ s¸ng chÕ (CPT). Chóng ta ®· thùc hiÖn ®Çy ®ñ nghÜa vô cña mét n­íc thµnh viªn cña c¸c Tho¶ ­íc vµ Tæ chøc nãi trªn vµ tõ ®ã ®· nhËn ®­îc phÇn quyÒn lîi xøng ®¸ng. Ngoµi ra, chóng ta cßn më réng quan hÖ hîp t¸c víi c¸c c¬ quan s¸ng chÕ Ch©u ¢u (EPO), víi Céng ®ång Ch©u ¢u (EC) vµ c¸c n­íc: Ph¸p, §øc, NhËt, Thuþ SÜ, Thuþ §iÓn, óc, Liªn X« vµ c¸c n­íc §«ng ¢u cò ... tõ th¸ng 7 n¨m 1995 ViÖt Nam trë thµnh thµnh viªn cña ASEAN, Côc Së h÷u c«ng nghiÖp ®· tham gia rÊt tÝch cùc vµo c¸c ho¹t ®éng liªn quan ®Õn së h÷u trÝ tuÖ cña tæ chøc nµy. Qua ®ã ta nhËn ®­îc sù gióp ®ì to lín, cã hiÖu qu¶ trong viÖc x©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt, cung cÊp th«ng tin t­ liÖu së h÷u c«ng nghiÖp, trao ®æi kinh nghiÖm vµ ®µo t¹o c¸n bé. Nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®­îc trong ho¹t ®éng hîp t¸c quèc tÕ vÒ lÜnh vùc së h÷u c«ng nghiÖp còng ®· t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn ban ®Çu hÕt søc cÇn thiÕt cho viÖc tiÕp tôc ph¸t triÓn vµ hoµn thiÖn ho¹t ®éng nµy trong t­¬ng lai v× thÕ cÇn t¨ng c­êng h¬n n÷a hîp t¸c quèc tÕ ®Ó nhËn ®­îc sù trî gióp cña c¸c n­íc vµ tæ chøc quèc tÕ. H¬n n÷a, ViÖt Nam lµ mét n­íc ®ang ph¸t triÓn, khi tham gia vµo c¸c §iÒu ­íc quèc tÕ vÒ së h÷u trÝ tuÖ ®Òu cã nh÷ng ­u ®·i ®Æc biÖt v× trong c¸c §iÒu ­íc quèc tÕ t­¬ng øng cã tÝnh ®Õn ®Æc thï cña c¸c n­íc thµnh viªn lµ nh÷ng n­íc ®ang ph¸t triÓn ®Ó cã nh÷ng quy ®Þnh phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn. Nh÷ng quy ®Þnh ­u ®·i dµnh cho c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn cã trong c¸c §iÒu ­íc quèc tÕ quan träng nhÊt trong lÜnh vùc së h÷u trÝ tuÖ vµ th­¬ng m¹i quèc tÕ mµ ViÖt Nam buéc ph¶i tham gia trong qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ nh­ TRIPs. §iÒu 65 cña TRIPs ®­a ra thêi h¹n ­u ®·i ®Ó c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn, c¸c n­íc trong qu¸ tr×nh chuyÓn tõ nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng vµ ®ang tiÕn hµnh c¶i tæ c¬ cÊu hÖ thèng së h÷u trÝ tuÖ vµ gÆp nh÷ng khã kh¨n ®Æc biÖt trong viÖc so¹n th¶o ®Ó ban hµnh vµ thi hµnh c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ së h÷u trÝ tuÖ, thùc hiÖn nh÷ng quy ®Þnh cña HiÖp ®Þnh. Cßn theo §iÒu 67 TRIPs, nh÷ng n­íc ph¸t triÓn ph¶i hîp t¸c vÒ kü thuËt vµ tµi chÝnh ®Ó gióp nh÷ng thµnh viªn lµ nh÷ng n­íc ®ang ph¸t triÓn vµ kÐm ph¸t triÓn. Sù hîp t¸c nµy bao gåm sù trî gióp trong viÖc: so¹n th¶o ®Ó ban hµnh luËt vµ quy ®Þnh quèc gia vÒ b¶o hé vµ thùc thi c¸c quyÒn së h÷u trÝ tuÖ; ng¨n ngõa sù l¹m dông c¸c quyÒn ®ã; hç trî viÖc thµnh lËp vµ cñng cè c¸c c¬ quan vµ tæ chøc trong n­íc liªn quan ®Õn b¶o hé së h÷u trÝ tuÖ, kÓ c¶ viÖc ®µo t¹o c¸n bé. N¨m 1995, khi ViÖt Nam nép ®¬n xin gia nhËp WTO th× mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Ó ®­îc gia nhËp tæ chøc nµy lµ ViÖt Nam ph¶i tham gia Tho¶ thuËn vÒ nh÷ng khÝa c¹nh th­¬ng m¹i liªn quan ®Õn quyÒn së h÷u trÝ tuÖ. Tuy nhiªn ®Ó thùc hiÖn ®­îc ®Çy ®ñ nh÷ng quy ®Þnh cña TRIPS khi tham gia, ViÖt Nam ph¶i ®¶m b¶o cã hÖ thèng ph¸p luËt vÒ së h÷u trÝ tuÖ cña m×nh phï hîp víi c¸c quy ®Þnh cña TRIPS. ChÝnh vÒ thÕ song song víi viÖc tÝch cùc tham gia vµo c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt vÒ quèc tÕ vÒ b¶o hé së h÷u trÝ tuÖ, viÖc x©y dùng mét hÖ thèng ph¸p luËt trong n­íc cho phï hîp lµ rÊt quan träng. CÇn ®¶m b¶o tÝnh thèng nhÊt, tÝnh ®Çy ®ñ, ®ång bé, râ rµng, cô thÓ cña ph¸p luËt nh»m t¹o mét c¬ së ph¸p lý v÷ng vµng vµ chÆt chÏ vÒ së h÷u trÝ tuÖ ®Ó thùc thi cã hiÖu qu¶, ®¶m b¶o sù c«ng b»ng cho tÊt c¶ c¸c chñ thÓ tham gia vµo quan hÖ vÒ së h÷u trÝ tuÖ ®ång thêi ph¶i phï hîp víi lîi Ých quèc gia. Trªn c¬ së kÕ thõa vµ ph¸p huy h¬n n÷a nh÷ng ­u ®iÓm cña ph¸p luËt hiÖn hµnh vÒ së h÷u trÝ tuÖ vµ nghiªn cøu c¸c ®iÒu ­íc quèc tÕ s¾p tham gia, sím bæ sung vµo hÖ thèng v¨n b¶n ph¸p luËt nh÷ng quy ®Þnh cÇn thiÕt vµ kh¾c phôc nh÷ng bÊt cËp cßn tån t¹i ®Ó phï hîp vµ ®¸p øng nh÷ng yªu cÇu thùc tiÔn vÒ b¶o hé së h÷u trÝ tuÖ trong ®iÒu kiÖn x©y dùng nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng vµ héi nhËp víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi vµ khu vùc. HiÖu qu¶ cña viÖc b¶o hé së h÷u c«ng nghiÖp kh«ng chØ phô thuéc vµo hÖ thèng c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt mµ cßn phô thuéc rÊt nhiÒu vµo ®éi ngò thùc thi ph¸p luËt. C«ng t¸c b¶o hé quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp ®ßi hái hÖ thèng c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ. n­íc tr¶i réng nhiÒu bé ngµnh tõ trung ­¬ng ®Õn ®Þa ph­¬ng. Do vËy ®Ó b¶o hé cã hiÖu qu¶ ph¶i thùc hiÖn tèt c«ng t¸c nµy ë mçi c¬ quan h÷u quan vµ ph¶i cã sù phèi hîp chÆt chÏ hiÖu qu¶ gi÷a c¸c c¬ quan ®ã. §Ó lµm ®­îc nh­ vËy th× chøc n¨ng nhiÖm vô cña c¸c c¬ quan qu¶n lý ph¶i râ rµng c¸c c¸n bé chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ qu¶n lý së h÷u c«ng nghiÖp ph¶i cã hiÓu biÕt nhÊt ®Þnh vÒ ph¸p luËt vµ nghÖp vô së h÷u trÝ tuÖ. ViÖc ViÖt Nam tiÕp cËn lÜnh vùc së h÷u trÝ tuÖ kh¸ muén so víi nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi do vËy kinh nghiÖm x©y dùng vµ tæ chøc thi hµnh ph¸p luËt cña c¸c n­íc rÊt bæ Ých ®èi víi chóng ta trong qu¸ tr×nh hoµn thiÖn ph¸p luËt vµ n©ng cao hiªô qu¶ thùc thi quyÒn së h÷u trÝ tuÖ. Häc tËp kinh ngiÖm cña c¸c n­íc gióp chóng ta tr¸nh ®­îc nh÷ng vÊp v¸p mµ c¸c n­íc ®i tr­íc ®· gÆp ph¶i, ®ßng thêi tr¸nh sù mß mÉm kh«ng cÇn thiÕt. Tuy nhiªn viÖc ¸p dông ph¶i phï hîp víi hoµn c¶nh vµ ®iÒu kiÖn cô thÓ cña n­íc ta th× míi ®¹t hiÖu qu¶. Më réng hîp t¸c quèc tÕ còng sÏ gióp chóng ta tËn dông sù hç trî vÒ c¬ së vËt chÊt, kü thuËt, c«ng nghÖ vµ gi¸o dôc ®µo t¹o ®Ó hoµn thiÖn ph¸p luËt vµ hiÖn ®¹i ho¸ hÖ thèng qu¶n lý nhµ n­íc vÒ së h÷u trÝ tuÖ. Bªn c¹nh ®ã, chóng ta còng cÇn thùc hiÖn tèt h¬n nghÜa vô quèc tÕ ®· tháa thuËn. §©y lµ vÊn ®Ò cã tÝnh nguyªn t¾c trong quan hÖ quèc tÕ. MÆt kh¸c, n©ng cao uy tÝn cña ViÖt Nam sÏ cã t¸c dông thóc ®Èy c¸c quan hÖ ®èi ngo¹i nh­ thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo trong n­íc phôc vô cho sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, ®ång thêi t¹o thuËn lîi cho tiÕn tr×nh gia nhËp c¸c ®Þnh chÕ khu vùc vµ quèc tÕ. 1.3. Hç trî doanh nghiÖp trong viÖc ®¨ng ký b¶n q­yÒn s¶n phÈm vµ nh·n hiÖu hµng ho¸ ë n­íc ngoµi. HiÖn t¹i, ®iÒu mµ c¸c doanh nghiÖp ®ang gÆp khã kh¨n chÝnh lµ viÖc t×m hiÓu ph¸p luËt vÒ b¶o hé së h÷u quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp cho s¶n phÈm cña m×nh, ®Æc biÖt trong viÖc nép hå s¬ ®¨ng ký, tu©n thñ c¸c thñ tôc tiÕn hµnh ®¨ng ký, tiÕn hµnh c¸c thñ tôc cÇn thiÕt ®Ó b¶o vÖ quyÒn lîi cña m×nh khi cã hµnh vi vi ph¹m. Ngoµi ra, chi phÝ thuª luËt s­ n­íc ngoµi lµ rÊt tèn kÐm mµ doanh nghiÖp kh«ng cã thêi gian còng nh­ kh«ng thÓ tù m×nh tiÕn hµnh nghiªn cøu ph¸p luËt n¬i ®¨ng ký b¶o hé së h÷u trÝ tuÖ cho s¶n phÈm cña m×nh, ®Æc biÖt lµ víi Mü lµ n­íc cã hÖ thèng ph¸p luËt ¸n lÖ rÊt phøc t¹p, h¬n n÷a, tõng bang cña Mü l¹i cã luËt riªng nªn hÕt søc khã kh¨n khi t×m hiÓu hÖ thèng ph¸p luËt ë Mü. Do vËy doanh nghiÖp rÊt cÇn cã sù hç trî cña nhµ n­íc trong viÖc t×m hiÓu hÖ thèng ph¸p luËt ë c¸c n­íc kh¸c. Mét trong nh÷ng lý do quan träng dÉn ®Õn t×nh tr¹ng hiÖn nay lµ c¸c doanh nghiÖp d­êng nh­ kh«ng tiÕp cËn ®­îc nh÷ng th«ng tin ph¸p lý vÒ së h÷u trÝ tuÖ, nhÊt lµ th«ng tin vÒ luËt ph¸p quèc tÕ, luËt ph¸p cña c¸c thÞ tr­êng träng ®iÓm. T¹i ®Þa ph­¬ng nªn cã nh÷ng ban th«ng tin víi môc ®Ých n©ng cao nhËn thøc cho doanh nghiÖp ®ång thêi cung cÊp cho doanh nghiÖp nh÷ng th«ng tin vÒ thÞ tr­êng. Cßn ®èi víi thÞ tr­êng n­íc ngoµi, ChÝnh phñ cÇn ph¶i cã c¸c v¨n phßng xóc tiÕn th­¬ng m¹i t¹i c¸c n­íc vµ c¸c khu vùc thÞ tr­êng xuÊt khÈu tiÒm n¨ng nhÊt cña doanh nghiÖp ViÖt Nam, cung cÊp nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt vÒ thÞ tr­êng trong ®ã cã nh÷ng quy ®Þnh ph¸p luËt cña n­íc ®ã. ThËm chÝ ë nh÷ng thµnh phè lín nh­ Hµ Néi, thµnh phè Hå ChÝ Minh cã thÓ cho phÐp ®Æt c¸c v¨n phßng xóc tiÕn th­¬ng m¹i cña c¸c n­íc, c¸c thµnh phè lín trªn thÕ giíi ®Ó võa thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi võa thu hót th«ng tin vÒ thÞ tr­êng, bao gåm c¶ nh÷ng quy ®Þnh vÒ së h÷u trÝ tuÖ. C¸c c«ng ty luËt ViÖt Nam hiÖn nay còng ®ang cã nhiÒu cè g¾ng trong viÖc thùc hiÖn chøc n¨ng hç trî ph¸p lý cho c¸c doanh nghiÖp trong viÖc thùc hiÖn b¶o hé së h÷u trÝ tuÖ cho s¶n phÈm hµng ho¸ cña ViÖt Nam nh­ c«ng ty luËt Ph¹m vµ Liªn doanh, c«ng ty Invenco, C«ng ty luËt Lª vµ Lª… Tuy nhiªn sè l­îng c¸c c«ng ty chuyªn vÒ lÜnh vùc së h÷u trÝ tuÖ ch­a nhiÒu, h¬n n÷a viÖc t×m hiÓu ph¸p luËt n­íc ngoµi lµ mét c«ng viÖc phøc t¹p, ®ßi hái cã chuyªn m«n cao, nghÜa lµ c«ng viÖc nµy ph¶i ®­îc tiÕn hµnh nghiªm tóc trªn quy m« lín. Nh­ vËy, ®Ó ®¸p øng ®­îc c¸c ®iÒu kiÖn trªn chÝnh trong viÖc hç trî doanh nghiÖp t×m hiÓu thÞ tr­êng n­íc ngoµi còng nh­ t×m hiÓu hÖ thèng ph¸p luËt vÒ quyÒn së h÷u trÝ tuÖ, chØ cã nhµ n­íc lµ cã thÓ thùc hiÖn ®­îc mét c¸ch ®Çy ®ñ nhÊt. Nhµ n­íc nªn cã mét c¬ quan chuyªn nghiªn cøu vÒ ph¸p luËt c¸c n­íc, trong ®ã cã phßng riªng nghiªn cøu vÒ së h÷u trÝ tuÖ, tËp trung c¸c luËt gia, luËt s­ ®Ó tiÕn hµnh t×m hiÓu vÒ chÝnh s¸ch ph¸p luËt, c¸c quy ®Þnh cô thÓ cña c¸c n­íc. Khi gÆp khã kh¨n, c¸c doanh nghiÖp cã thÓ ®­îc gi¶i ®¸p nh÷ng th¾c m¾c vÒ chÝnh s¸ch ph¸p luËt c¸c n­íc, c¸c quy ®Þnh míi. C¬ quan nµy cã thÓ h×nh thµnh d­íi h×nh thøc c«ng ty luËt ®Ó khi cÇn, c¸c doanh nghiÖp nµy cã thÓ uû quyÒn ®¹i diÖn tiÕn hµnh ®¨ng ký b¶o hé së h÷u trÝ tuÖ ë n­íc ngoµi hoÆc t­ vÊn vÒ biÖn ph¸p b¶o vÖ quyÒn lîi cña m×nh. NÕu cã c¬ quan nµy nªn cã chi nh¸nh ë mét sè n­íc, ®Æc biÖt lµ ë mét sè thÞ tr­êng quan träng ®Ó cã thÓ b¶o vÖ kÞp thêi, nhanh chãng quyÒn lîi cña doanh nghiÖp ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng n­íc ngoµi. Bªn c¹nh ®ã, nh»m hç trî h¬n n÷a cho c¸c doanh nghiÖp trong lÜnh vùc b¶o hé b¶n quyÒn s¶n phÈm vµ nh·n hiÖu hµng ho¸, nhµ n­íc ph¶i khuyÕn khÝch, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc thµnh lËp c¸c c«ng ty luËt së h÷u trÝ tuÖ. Nh÷ng c«ng ty luËt nµy sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp khi cÇn t­ vÊn, gi¶i quyÕt c¸c vô viÖc liªn quan ®Õn së h÷u trÝ tuÖ vµ chÝnh nh÷ng c«ng ty nµy sÏ gãp phÇn vµo ®µo t¹o, n©ng cao ý thøc ph¸p luËt vÒ së h÷u trÝ tuÖ nh­ mét sè c«ng ty luËt hiÖn nay vÉn lµm, ch¼ng h¹n nh­ c«ng ty Invenco, Ph¹m vµ Liªn doanh. 2. Gi¶i ph¸p mang tÝnh vi m«. 2.1. VÒ viÖc ®¨ng ký b¶o hé. Tõ nh÷ng nguyªn nh©n dÉn ®Õn t×nh tr¹ng hµng ho¸ ViÖt Nam bÞ vi ph¹m b¶n quyÒn vÒ s¶n phÈm, ®Æc biÖt lµ nh·n hiÖu hµng ho¸, chóng ta cÇn ®­a ra gi¶i ph¸p ®Çu tiªn, gi¶i ph¸p chung cho c¸c doanh nghiÖp lµ ph¶i tiÕn hµnh gÊp rót ®¨ng ký b¶o hé nh·n hiÖu hµng ho¸ còng nh­ kiÓu d¸ng s¶n phÈm cña m×nh t¹i n­íc ngoµi ngay tõ khi míi b¾t ®Çu kÕ ho¹ch më réng thÞ tr­êng. ViÖc ®¨ng ký tuy kh«ng mang l¹i lîi Ých cô thÓ tr­íc m¾t nh­ng nã l¹i cã ý nghÜa vÒ l©u dµi. Nã sÏ lµ c¬ së ®Ó doanh nghiÖp b¶o vÖ quyÒn lîi hîp ph¸p cña m×nh, doanh nghiÖp sÏ cã ®Çy ®ñ c¸c quyÒn cña chñ së h÷u doanh nghiÖp ®Ó chèng l¹i c¸c hµnh vi vi ph¹m quyÒn ®ã nh­ lµm hµng gi¶, ¨n c¾p kiÓu d¸ng, nh¸i nh·n m¸c hay sö dông nh·n hiÖu mét c¸ch bÊt hîp hoÆc ®¨ng ký mÊt nh·n hiÖu. Khi ®· cã giÊy chøng nhËn ®¨ng ký b¶o hé, doanh nghiÖp sÏ nhËn ®­îc sù b¶o hé cña ph¸p luËt quèc gia n¬i tiÕn hµnh ®¨ng ký, nÕu cã vi ph¹m x¶y ra, doanh nghiÖp cã quyÒn yªu cÇu c¬ quan cã thÈm quyÒn xö lý c¸c hµnh vi vi ph¹m hoÆc thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p cÇn thiÕt ®Ó b¶o vÖ quyÒn së h÷u nh·n hiÖu còng nh­ c¸c quyÒn së h­ò trÝ tuÖ kh¸c liªn quan ®Õn b¶n quyÒn s¶n phÈm. H¬n n÷a, ngµy nay ph¸p luËt vÒ b¶o hé së h÷u trÝ tuÖ trªn thÕ giíi ngµy cµng thèng nhÊt ho¸ vµ ngµy cµng trë nªn ®¬n gi¶n. Doanh nghiÖp chØ cÇn nép hå s¬ ®¨ng ký t¹i V¨n phßng quèc tÕ lµ ®· ®­îc b¶o hé ë mét lo¹t n­íc thµnh viªn, nh­ Tho¶ ­íc Madrid ch¼ng h¹n. Ngoµi ra, chi phÝ cho viÖc ®¨ng ký còng kh«ng cao ®Æc biÖt lµ so víi chi phÝ kh¾c phôc hËu qu¶ trong tr­êng hîp nh·n hiÖu bÞ vi ph¹m, th«ng th­êng mÆt b»ng chung cho chi phÝ ®¨ng ký nh·n hiÖu ë n­íc ngoµi lµ kho¶ng 200$. Doanh nghiÖp nªn ®­a kÕ ho¹ch ®¨ng ký b¶o hé cho s¶n phÈm vµo kÕ ho¨ch, chiÕn l­îc kinh doanh cña m×nh trªn thÞ tr­êng n­íc ngoµi. Doanh nghiÖp ph¶i xem vÊn ®Ò b¶o hé së h÷u trÝ tuÖ cho s¶n phÈm, ®Æc biÖt lµ nh·n hiÖu hµng ho¸ lµ mét trong c¸c yÕu tè ph¶i ®­îc xem xÐt c©n nh¾c víi hµng lo¹t c¸c yÕu tè kh¸c vµ lµ c¸i kh«ng thÓ thiÕu trong chiÕn l­îc x©m nhËp vµo mét thÞ tr­êng cô thÓ. Ph¶i tu©n thñ nguyªn t¾c chiÕnl­îc “th­¬ng hiÖu ®i tr­íc hµng ho¸”.CÇn ph¶i nhanh chãng kh¾c phôc thãi quen ®­a hµng ho¸ ra thÞ tr­êng råi míi tÝnh ®Õn th­¬ng hiÖu. C¸c doanh nghiÖp cÇn x©y dùng chiÕn l­îc së h÷u trªn c¬ së ®· nghiªn cøu kü thÞ tr­êng m×nh dù kiÕn giao th­¬ng. Nªn tr¸nh t×nh tr¹ng “mÊt bß míi lo lµm chuång nh­ hiÖn nay”. ViÖc ®¨ng ký b¶o hé b¶n quyÒn cho s¶n phÈm nãi chung vµ nh·n hiÖu hµng ho¸ nãi riªng sÏ gióp cho doanh nghiÖp gi÷ ®­îc thÕ chñ ®éng trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh, tr¸nh t×nh tr¹ng nh­ mét sè doanh nghiÖp ViÖt Nam ®· chuÈn bÞ hµng xuÊt khÈu råi th× kh«ng ®­îc haØ quan n­íc ngoµi cho phÐp nhËp khÈu v× vi ph¹m quyÒn së h÷u trÝ tuÖ do cã mét doanh nghiÖp n­íc ngoµi ®· lµm chñ nh·n hiÖu ®ã mÊt råi. NÕu muèn xuÊt khÈu ra thÞ tr­êng n­íc ngoµi th× nªn ®¨ng ký b¶o hé nh·n hiÖu hµng ho¸ nãi chung vµ ®¨ng ký b¶o hé quyÒn së h÷u kh¸c liªn quan ®Õn s¶n phÈm tr­íc hai ®Õn ba n¨m v× thñ tôc ®¨ng ký ë mét sè n­íc cã thÓ kÐo dµi ®Õn mét n¨m. Thùc tÕ kh«ng ®¨ng ký b¶o hé cho hµng ho¸ mµ ®· xuÊt khÈu lµ rÊt m¹o hiÓm. §Æc biÖt ®èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu hµng n«ng s¶n. N«ng s¶n ®ang lµ thÕ m¹nh xuÊt khÈu cña ViÖt Nam vµ ®ang lµ mÆt hµng chiÕm 1/4 gi¸ trÞ tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña n­íc ta nh­ng trªn thÞ tr­êng thÕ giíi, ng­êi tiªu dïng hÇu nh­ kh«ng biÕt ®ã lµ hµng ViÖt Nam mÆc dï nh÷ng mÆt hµng ®ã rÊt ®­îc yªu thÝch. C¸c doanh nghiÖp nªn nhanh chãng ®¨ng ký b¶o hé së h÷u trÝ tuÖ cho hµng ho¸ cña m×nh ®Ó b¶o vÖ danh tiÕng, uy tÝn cña m×nh ë n­íc ngoµi. MÆt kh¸c viÖc ®¨ng ký b¶o hé cho hµng ViÖt Nam kh«ng chØ lµ cÇn thiÕt cho doanh nghiÖp mµ cßn n©ng cao gi¸ trÞ cña hµng ViÖt Nam nãi chung, vµ tõ ®ã cã thÓ hi väng h¬n n÷a vµo nh÷ng ®èi t¸c kinh doanh míi ë n­íc ngoµi khi hä ®· biÕt gi¸ trÞ cña hµng ViÖt Nam, nhÊt lµ hµng n«ng s¶n. §Æc biÖt lµ khi kinh doanh trªn thÞ tr­êng Mü, doanh nghiÖp cµng ph¶i chó ý ®Õn viÖc b¶o hé c«ng nghiÖp cho hµng ho¸ cña m×nh. Mét nhµ kinh doanh cã tiÕng ë Mü khuyÕn c¸o: Dï ch­a ch¾c s¶n phÈm cña m×nh cã ph¸t triÓn ®­îc ®Õn thÞ tr­êng Mü hay kh«ng, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam còng nªn tÝnh ®Õn viÖc ®¨ng ký nh·n hiÖu t¹i thÞ tr­êng nµy, tr­íc khi ®Ó n­íc ®Õn ch©n míi nh¶y. NÕu thÊy chi phÝ ®¨ng ký qu¸ cao, nh÷ng doanh nghiÖp nhá cã thÓ liªn kÕt víi nh÷ng doanh nghiÖp cïng ngµnh nghÒ, ®Ó ®¨ng ký nh·n hiÖu tËp thÓ hay nhãm, héi. Ch¼ng h¹n, HiÖp héi Cµ phª-Ca cao ViÖt Nam cã thÓ ®¨ng ký th­¬ng hiÖu cho hiÖp héi cña m×nh. Nãi tãm l¹i, doanh nghiÖp nªn nhËn thøc ®­îc tÇm quan träng cña viÖc ®¨ng ký b¶o hé nh·n hiÖu hµng ho¸ vµ ®¨ng ký b¶o hé së h÷u c«ng nghiÖp cho hµng ho¸ cña m×nh. Nªn coi kÕ ho¹ch vÒ quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp lµ kÕ ho¹ch ®­îc thùc hiÖn tr­íc trong chiÕn l­îc x©m nhËp thÞ tr­êng n­íc n­íc ngoµi. Cã nh­ thÕ míi ®¶m b¶o cho doanh nghiÖp cã thÓ chñ ®éng vµ yªn t©m khi lµm ¨n trªn thÞ tr­êng n­íc ngoµi, h¹n chÕ ®­îc kh¶ n¨ng bÞ vi ph¹m cã thÓ x¶y ra. Nªn ch¨ng c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam h·y tù b¶o vÖ chÝnh m×nh, tr­íc hÕt b»ng c¸ch biÕn viÖc ®¨ng ký b¶o hé quyÒn së h÷u trÝ tuÖ thµnh mét “thãi quen” tÊt yÕu khi b¾t ®Çu cã ý ®Þnh ®Çu t­, g©y dùng mét nh·n hiÖu, mÆt hµng nµo ®ã. 2.2.T×m hiÓu kü thÞ tr­êng n­íc ngoµi, ®Æc biÖt lµ ph¸p luËt vÒ quyÒn së h÷u trÝ tuÖ. Nghiªn cøu thÞ tr­êng lµ mét trong c¸c c«ng viÖc quan träng mµ c¸c nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp ph¶i thùc hiÖn tr­íc khi ®­a ra mét quyÕt ®Þnh nµo ®ã nh­ tung ra c¸c s¶n phÈm míi, dÞch vô míi cho kh¸ch hµng cña m×nh vµ lµ ®iÒu cÇn thiÕt ®Çu tiªn ph¶i lµm. Nghiªn cøu thÞ tr­êng lµ chøc n¨ng liªn kÕt gi÷a nhµ s¶n xuÊt víi ng­êi tiªu dïng, kh¸ch hµng vµ céng ®ång th«ng qua th«ng tin. Th«ng tin ®­îc sö dông ®Ó nhËn d¹ng x¸c ®Þnh c¸c c¬ héi vµ vÊn ®Ò tiÕp thÞ, thiÕt lËp, ®iÒu chØnh vµ ®¸nh gi¸ c¸c ho¹t ®éng tiÕp thÞ, theo dâi viÖc thùc hiÖn tiÕp thÞ. Khi xuÊt khÈu hµng ho¸ ra thÞ tr­êng n­íc ngoµi th× ®iÒu quan träng trong nghiªn cøu thÞ tr­êng cßn lµ ph¶i nghiªn cøu kü ph¸p luËt n­íc nhËp khÈu ®Ó cã chiÕn l­îc kinh doanh phï hîp mµ kh«ng gÆp khã kh¨n khi tiÕn hµnh kinh doanh ë thÞ tr­êng ®ã. NghÜa lµ tr­íc khi xuÊt khÈu hµng ho¸ ra mét thÞ tr­êng nµo ®ã, doanh nghiÖp ph¶i hiÓu t­êng tËn thÞ tr­êng m×nh ®Þnh tham gia vÒ mäi khÝa c¹nh: tiªu chuÈn chÊt l­îng, c¸c ®Þch thñ c¹nh tranh hiÖn h÷u vµ tiÒm n¨ng, thÞ hiÕu nhu cÇu cña ng­êi tiªu dïng ë thÞ tr­êng ®ã vµ c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt, trong ®ã cã c¸c quy ®Þnh vÒ quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp. Ph¶i coi nghiªn cøu ph¸p luËt vÒ së h÷u trÝ tuÖ lµ mét kh©u quan träng trong nghiªn cøu thÞ tr­êng v× cã nh­ thÕ th× doanh nghiÖp sÏ h¹n chÕ ®­îc c¸c t×nh tr¹ng ¨n c¾p b¶n quyÒn s¶n phÈm mµ do kh«ng hiÓu biÕt ph¸p luËt mµ ra. Tuy nhiªn viÖc t×m hiÓu hÖ thèng ph¸p luËt c¸c n­íc hiÖn nay kh«ng ph¶i lµ chuyÖn dÔ dµng. Doanh nghiÖp nªn liªn hÖ víi c¸c tæ chøc hç trî cña nhµ n­íc chuyªn vÒ vÊn ®Ò nµy hoÆc cã thÓ liªn hÖ víi c¸c c«ng ty luËt t­ vÊn tr­íc khi quyÕt ®Þnh tiÕn hµnh kinh doanh ë mét thÞ tr­êng nµo ®ã. Ngoµi ra ®Ó t×m hiÓu thÞ tr­êng doanh nghiÖp cã thÓ t×m kiÕm th«ng tin thÞ tr­êng nªn mét sè trang web, vÝ dô nh­ cã thÓ vµo trang web doanh nghiÖp cã thÓ t×m hiÓu th«ng tin vÒ hÇu hÕt c¸c thÞ tr­êng trong ®ã cã c¸c thÞ tr­êng quan träng nh­ Mü, NhËt, Trung Quèc, asean... 2.3. N©ng cao kü n¨ng x©y dùng nh·n hiÖu s¶n phÈm nh»m t¨ng kh¶ n¨ng x©m nhËp vµ t¹o chç ®øng cho nh·n hiÖu s¶n phÈm trªn thÞ tr­êng. ®èi víi nh·n hiÖu hµng ho¸, doanh nghiÖp nªn mêi c¸c c«ng ty chuyªn ph¸t triÓn th­¬ng hiÖu ®Õn vµ t×m hiÓu thªm vÒ c¸c ph­¬ng ¸n x©y dùng th­¬ng hiÖu tõ yªu cÇu x©y dùng chiÕn l­îc nh·n hiÖu hµng ho¸ cña m×nh. Tõ ®ã, c«ng ty chuyªn m«n cã thÓ nghiªn cøu vµ t­ vÊn x©y dùng mét ch­¬ng tr×nh ®èi tho¹i tæng lùc vµ dµi h¬i ®èi víi ng­êi tiªu dïng. CÇn tiÕn hµnh mét c¸ch khoa häc. Theo ®ã, c¸c c«ng ty qu¶ng c¸o sÏ thu nhËp th«ng tin vÒ thÞ tr­êng, ng­êi tiªu dïng, s¶n phÈm tõ c¸c nhµ s¶n xuÊt, tõ c¸c nguån th«ng tin hay c¸c cuéc th¨m dß trùc tiÕp víi ng­êi tiªu dïng. Sau ®ã ®­a ra c¸c nhËn ®Þnh c¬ b¶n vÒ nh÷ng ®iÒu cÇn lµm trong t­¬ng lai cña doanh nghiÖp. Tõ c¬ së ®ã doanh nghiÖp sÏ héi ý vµ bæ sung, ®iÒu chØnh ®Þnh h­íng. Nªn cã mét ng©n s¸ch nhÊt ®Þnh cho viÖc ®Çu t­ nµy. Th«ng th­êng ng©n s¸ch dµnh cho ph¸t triÓn nh·n hiÖu cña m×nh lµ 5-7% chi phÝ cho s¶n phÈm. §Ó x©y dùng mét nh·n hiÖu cã chç ®øng trong lßng ng­êi tiªu dïng th× nªn cã kÕ ho¹ch x©y dùng nh·n hiÖu hµng ho¸ cho s¶n phÈm tõ nh÷ng b­íc ®Çu tiªn nh­ ®· nãi ë trªn. Doanh nghiÖp cã thÓ tham kh¶o mét sè kinh nghiÖm b¶o hé vµ x©y dùng th­¬ng hiÖu nh­ sau. Tr­íc hÕt, doanh nghiÖp nªn ®¨ng ký b¶o hé c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn b¶n quyÒn s¶n phÈm nãi chung vµ ®Æc biÖt lµ nh·n hiÖu hµng ho¸. Kh«ng nªn ®Ó ®Õn lóc bÞ ng­êi kh¸c vi ph¹m, bÞ ®¨ng ký mÊt nh·n hiÖu hµng ho¸ th× sÏ mÊt nh·n hiÖu ®ã hoÆc sÏ tèn kÐm vµ mÊt thêi gian ®Ó ®ßi l¹i ®­îc quyÒn cña m×nh, dÉn ®Õn mÊt c¬ héi kinh doanh. Thø hai, doanh nghiÖp nªn l­u tr÷ ®Çy ®ñ c¸c b»ng chøng sö dông th­¬ng hiÖu trong ho¹t ®éng th­¬ng m¹i. C¸c b»ng chøng cã thÓ ®­îc Côc së h÷u c«ng nghiÖp c«ng nhËn lµ:b»ng chøng sö dông liªn tôc tõ tr­íc (nh­ mÉu m· bao b× cã ghi ngµy s¶n xuÊt tõ tr­íc, giÊy chøng nhËn/®¨ng ký chÊt l­îng/vÖ sinh an toµn thùc phÈm…), kÕt qu¶ kinh doanh, m¹ng l­íi ®¹i lý, sè lÇn/ chi phÝ vµ mÉu qu¶ng c¸o trªn tivi, b¸o chÝ, tham gia c¸c héi chî, kÕt qu¶ ®iÒu tra ng­êi tiªu dïng nh­ “danh hiÖu hµng ViÖt Nam chÊt l­îng cao”. HiÖn nay t×nh tr¹ng c¸c ®èi t¸c liªn doanh l¹m dông, t×m c¸ch ®¨ng ký mÊt nh·n hiÖu hµng ho¸ ViÖt Nam ë n­íc ngoµi diÔn ra rÊt phæ biÕn cho nªn ®Ó tr¸nh hiÖn t­îng nµy x¶y ra nªn ®­a ®iÒu kho¶n vÒ nh·n hiÖu hµng ho¸ vµo tÊt c¶ hîp ®ång ®¹i lý, liªn kÕt liªn doanh. ViÖc ®­a c¸c ®iÒu kho¶n vÒ vi ph¹m sö dông, cÊm ®¨ng ký t¹i n­íc thø ba, b¾t buéc ph¶i th«ng b¸o tr­íc vµ ®­îc chñ së h÷u hîp ph¸p chÊp nhËn tr­íc khi sö dông nh·n hiÖu trong bÊt kú tr­êng hîp nµo… lµ rÊt cÇn thiÕt ®Ó ng¨n ngõa c¸c hµnh vi l¹m dông vµ lµ chøng cø khi x¶y ra tranh chÊp . Mét ®iÒu quan träng n÷a mµ doanh nghiÖp cÇn chó ý khi x©y dùng nh·n hiÖu lµ cÇn nhÊt qu¸n vÒ vÞ trÝ sö dông vµ vÒ mµu s¾c, c¸ch viÕt, font ch÷, tû lÖ, c¸ch kÕt hîp…c¸c thµnh tè x©y dùng nªn mét nh·n hiÖu hµng ho¸ sao cho nh·n hiÖu ®ã ph¶i ®­îc ng­êi tiªu dïng nhí ®Õn, nhÊt lµ khi xuÊt khÈu hµng ho¸ ra n­íc ngoµi, ph¶i chó ý kÕt hîp c¸c yÕu tè cho lµm sao nh·n hiÖu ®ã ph¶i mang tÇm quèc tÕ. §Ó cho nh·n hiÖu s¶n phÈm cã ®­îc mét uy tÝn nhÊt ®Þnh trªn thÞ tr­êng c¶ trong lÉn ngoµi n­íc, ngoµi viÖc x©y dùng mét vµ thùc hiÖn mét ch­¬ng tr×nh qu¶ng b¸ hiÖu qu¶, c¸c doanh nghiÖp doanh nghiÖp ph¶i chó ý tõ c¸ch ®Æt tªn cho s¶n phÈm cña m×nh. Tªn s¶n phÈm lµ yÕu tè ®Çu tiªn vµ quan träng ®Ó t¹o nªn kh¶ n¨ng nhËn biÕt, gîi nhí, ph©n biÖt vµ ®Þnh h­íng cho kh¸ch hµng t×m ®Õn mua vµ sö dông s¶n phÈm cña c«ng ty. Khi ®Æt tªn cÇn ph¶i ®¸p øng ®­îc nh÷ng yÕu tè nh­ ®¬n gi¶n, dÔ nhí, dÔ ®äc vµ mang tÝnh quèc tÕ v× thÕ chó ý ®Æt tªn kh«ng dÊu. VÊn ®Ò thø hai doanh nghiÖp cÇn quan t©m khi x©y dùng mét nh·n hiÖu hµng ho¸ lµ ph¶i t¹o ®­îc logo dÔ liªn t­ëng ®Õn s¶n phÈm: logo ®­îc thÓ hiÖn qua h×nh vÏ, hoa v¨n, kiÓu ch÷ hoÆc mét dÊu hiÖu ®Æc biÖt ®Ó t¹o sù dÊu hiÖu ®Æc biÖt ®Ó t¹o sù nhËn biÕt qua m¾t nh×n cña kh¸ch hµng. Logo cÇn ph¶i t¹o ®­îc sù kh¸c biÖt, dÔ nhËn biÕt vµ ph©n biÖt víi c¸c logo kh¸c, cã kh¶ n¨ng lµm cho ng­êi xem nhí ®Õn nã vµ liªn t­ëng ®Õn s¶n phÈm cña c«ng ty. Logo cÇn ®¬n gi¶n ®Ó t¸i t¹o chÝnh x¸c trªn c¸c h×nh thøc in Ên, b¶ng hiÖu,b¨ng r«n, biÓu t­îng kh¸c nhau. Kh¸c víi tªn gäi cña nh·n hiÖu, logo cã thÓ thay ®æi theo thêi gian ®Ó phï hîp víi thêi ®¹i. Thø ba, nh·n hiÖu cña h×nh t­îng ph¶i t¹o ®­îc thiÖn c¶m ®èi víi ng­êi tiªu dïng. H×nh t­îng cña nh·n hiÖu lµ c¸ch sö dông mét nh©n vËt hoÆc mét con vËt nµo ®ã ®Ó diÔn t¶ tÝnh c¸ch riªng biÖt cña nh·n hiÖu. H×nh t­îng nµy cã thÒ lµ ng­êi thËt, viÖc thËt (nh­ chó hÒ Mc Donald, «ng thî s÷a ch÷a cña m¸y giÆt Maytag, anh chµng Sony) hoÆc mét h×nh vÏ (con s­ tö cña kem Wall, chó bÐ Bino). H×nh t­îng cña nh·n hiÖu cña nh·n hiÖu th­êng ®­îc sö dông nhiÒu trong c¸c ch­¬ng tr×nh qu¶ng c¸o, khuyÕn m¹i hoÆc trong c¸c ho¹t ®éng giíi thiÖu s¶n phÈm míi ®Ó t¹o sù chó ý, sinh ®éng, gîi nhí vµ t¹o sù kh¸c biÖt. Môc tiªu sö dông h×nh t­îng nh·n hiÖu lµ ®Ó t¹o thiÖn c¶m cña kh¸ch hµng ®èi víi nh·n hiÖu qua tÝnh c¸ch gÇn gòi cña ng­êi thËt, vËt thËt hoÆc tÝnh c¸ch dÔ th­¬ng, thó vÞ cña nh©n vËt ho¹t h×nh. VÒ khÈu hiÖu cña nh·n hiÖu, ®õng chän nh÷ng khÈu hiÖu chung chung. KhÈu hiÖu ph¶i lét t¶ ®­îc c¸i tinh tuý cña nh·n hiÖu vµ s¶n phÈm vµ mang tÝnh ®Æc tr­ng cho lo¹i s¶n phÈm ®ã. Mét lçi th­êng vÊp cña c¸c c©u khÈu hiÖu lµ rÊt tæng qu¸t nh­: “chÊt l­îng cao, phôc vô tèt, gi¸ c¶ ph¶i ch¨ng, sö dông hiÖu qu¶”. Nh÷ng khÈu hiÖu lo¹i nµy kh«ng lét t¶ ®­îc ®Æc tÝnh vµ lîi Ých riªng biÖt cña s¶n phÈm, kh«ng t¹o ra ®­îc sù kh¸c biÖt vµ ®Æt vµo lo¹i s¶n phÈm nµo còng ®óng; dÉn tíi kÕt qu¶ lµ kh¸c hµng sÏ kh«ng chó ý vµ kh«ng nhí tíi nh·n hiÖu khi nghe nh÷ng c©u khÈu hiÖu lo¹i nµy. Doanh nghiÖp kh«ng nªn x©y dùng khÈu hiÖu cho s¶n phÈm cña m×nh mét c¸ch chung chung nh­ trªn mµ ph¶i t¹o ®­îc mét khÈu hiÖu riªng biÖt cã nh­ thÕ ng­êi tiªu dïng míi cã thÓ ghi nhí vÒ s¶n phÈm ®­îc. VÒ nh¹c hiÖu cho s¶n phÈm còng ph¶i chó ý mét sè vÊn ®Ò. Nh¹c hiÖu lµ mét ®o¹n nh¹c hoÆc mét bµi h¸t ng¾n dÔ nhí, dÔ lÆp l¹i, ®­îc s¸ng t¸c dùa trªn gi¸ trÞ cèt lâi cña nh·n hiÖu vµ s¶n phÈm. Nh¹c hiÖu th­êng mang giai ®iÖu nhanh hoÆc chËm, vui t­¬i hoÆc trang träng tuú thuéc vµo tÝnh c¸ch cña nh·n hiÖu vµ s¶n phÈm. Nh¹c hiÖu th­êng in s©u vµo trÝ nhí cña kh¸ch hµng rÊt l©u nÕu ®­îc nghe th­êng xuyªn trong mét giai ®o¹n. Nh¹c hiÖu th­êng khã ®æi h¬n c¸c yÕu tè kh¸c cña nh·n hiÖu nªn cÇn ®­îc ph¶i ®­îc lùa chän kü cµng. §Ó cã mét nh·n hiÖu ®­îc nhËn biÕt nhanh, réng r·i vµ trë thµnh quen thuéc ®èi víi kh¸ch hµng, nh÷ng yÕu tè trªn cÇn ph¶i ®­îc x©y dùng mét c¸ch ®ång bé dùa trªn gi¸ trÞ vµ tÝnh c¸ch cèt lâi cña nh·n hiÖu ®­îc ®Þnh h­íng qua viÖc x©y dùng mét chiÕn l­îc th­¬ng hiÖu. Doanh nghiÖp muèn t¹o chç ®øng cho s¶n phÈm trªn thÞ tr­êng th× ®iÒu quan träng nªn lµm lµ ph¶i cã ®­îc mét nh·n hiÖu ®i vµo lßng ng­êi tiªu dïng, ®­îc ng­êi tiªu dïng nhí ®Õn khi cã nhu cÇu mua s¾m. Vµ ®Ó lµm ®­îc ®iÒu nµy, doanh nghiÖp nªn tham kh¶o c¸c ý kiÕn trªn ®Ó ®Ò ra mét chÝnh s¸ch x©y dùng nh·n hiÖu hµng ho¸ cã hiÖu qu¶. Tuy nhiªn khi nh·n hiÖu ®· ®­îc ng­êi tiªu dïng tin dïng th× nh·n hiÖu ®ã rÊt dÔ bÞ lîi dông cho nªn song song víi chiÕn l­îc x©y dùng nh·n hiÖu ®Ó t¹o chç ®øng cho s¶n phÈm, doanh nghiÖp nhÊt thiÕt ph¶i ®¨ng ký b¶o hé cho nh·n hiÖu ®ã vµ coi ®ã lµ phÇn kh«ng thÓ thiÕu ®­îc trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn sÈn phÈm cña m×nh. 4. TÝch cùc gi¶i quyÕt c¸c tr­êng hîp b¶n quyÒn s¶n phÈm vµ nh·n hiÖu hµng ho¸ ®· bÞ x©m ph¹m Doanh nghiÖp ph¶i th­êng xuyªn theo dâi t×nh h×nh vÒ nh÷ng b¶n quyÒn s¶n phÈm vµ nh·n hiÖu s¶n phÈm ®Ó khi cã vi ph¹m x¶y ra th× ph¶i xö lý kÞp thêi. Ph¶i tiÕn hµnh c¸c biÖn ph¸p giµnh l¹i quyÒn së h÷u cña m×nh cµng sím cµng tèt. C¸c doanh nghiÖp cã thÓ sö dông c¸c biÖn ph¸p sau ®Ó giµnh l¹i ®­îc quyÒn së h÷u hîp ph¸p cña m×nh. BiÖn ph¸p ®Çu tiªn lµ doanh nghiÖp cã thÓ tiÕn hµnh khëi kiÖn tr­íc Toµ ¸n n­íc ngoµi hoÆc nép ®¬n cho c¬ quan cã thÈm quyÒn yªu cÇu b¶o vÖ quyÒn së h÷u cña m×nh Trong tr­êng hîp ph¸t hiÖn cã hµnh vi vi ph¹m b¶n quyÒn s¶n phÈm th× doanh nghiÖp cã thÓ khëi kiÖn t¹i toµ ¸n vÒ hµnh vi vi ph¹m, yªu cÇu c¬ quan cã thÈm quyÒn buéc ng­êi cã hµnh vi vi ph¹m chÊm døt hµnh vi ®ã hoÆc ®ßi ng­êi cã hµnh vi vi ph¹m båi th­êng thiÖt h¹i mét c¸ch tho¶ ®¸ng. Khi thùc sù cÇn thiÕt, chñ së h÷u hîp ph¸p hµng hãa ®ã cã thÓ nép ®¬n yªu cÇu c¬ quan cã thÈm quyÒn ¸p dông c¸c biÖn ph¸p t¹m thêi hoÆc c¸c biÖn ph¸p khÈn cÊp t¹i biªn giíi ®Ó ng¨n chÆn c¸c hµnh vi vi ph¹m x¶y ra. Chó ý l­u gi÷ c¸c b»ng chøng vi ph¹m, tr¸nh kh¶ n¨ng ng­êi cã hµnh vi vi ph¹m tiªu huû chøng cø vÒ viÖc vi ph¹m nµy. §èi víi nh÷ng tr­êng hîp bÞ ®¨ng ký mÊt nh·n hiÖu nh­ Vinataba, Trung Nguyªn, Petrolimex…, c¸c c«ng ty nµy cã quyÒn khiÕu n¹i ng­êi ®· ®¨ng ký nh·n hiÖu cña m×nh t¹i Toµ ¸n n­íc ngoµi n¬i ng­êi ®ã tiÕn hµnh ®¨ng ký nh·n hiÖu. Trong tr­êng hîp Vinataba, c«ng ty Vinataba kh«ng thÓ kiÖn c«ng ty Indonesia víi lý do c«ng ty nµy ®· ®¨ng ký tr­íc nh·n hiÖu Vinataba, nh­ng cã thÓ khëi kiÖn dùa trªn c¬ së hµnh vi nµy lµ hµnh vi c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh nh»m cè ý t¹o ra sù nhÇm lÉn cho c«ng chóng. Cßn c«ng ty cµ phª Trung Nguyªn cã thÓ ®­a ra b»ng chøng lµ m×nh ®· sö dông tªn Trung Nguyªn tr­íc c«ng ty Rice Field Corp, Rice Field Corp chØ lµ mét ®¹i lý cña Trung Nguyªn theo luËt Mü, ng­êi nµo sö dông tr­íc th× ®­îc chÊp nhËn ®¨ng ký nh·n hiÖu v× hiÖn nµy c¶ ®¬n ®¨ng ký cña Trung Nguyªn vµ ®¬n ®¨ng ký cña c«ng ty kia vÉn ch­a ®­îc chÊp nhËn ®¨ng ký ë Mü. ViÖc khëi kiÖn ë Toµ sÏ ®ßi hái chi phÝ lín vµ tån nhiÒu thêi gian, tuy nhiªn ph¸p luËt mét sè n­íc quy ®Þnh bªn cã hanh vi vi ph¹m sÏ ph¶i chÞu toµn bé chi phÝ cho vô kiÖn. Môc E, kho¶n 2 ®iÒu 12 HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt-Mü cã quy ®Þnh vÒ viÖc buéc ng­êi cã hµnh vi vi ph¹m quyÒn së h÷u trÝ tuÖ tr¶ c¸c kho¶n chi phÝ cña ng­êi cã quyÒn, trong ®ã cã thÓ bao gåm c¶ chi phÝ hîp lý thuª luËt s­.Tuy nhiªn, tr­íc khi ®ßi ®­îc ng­êi vi ph¹m tr¶ c¸c kho¶n chi phÝ cho m×nh th× doanh nghiÖp ph¶i chuÈn bÞ mét kho¶n tiÒn kh«ng nhá ®Ó tiÕn hµnh viÖc kiÖn tông nµy. C¸ch thø hai ®Ó doanh nghiÖp ®èi phã víi viÖc x©m ph¹m lµ thay ®æi nh·n hiÖu hµng ho¸, viÖc thay ®æi ë ®©y chØ ®­îc tiÕn hµnh ®èi víi mét trong c¸c yÕu tè cña nh·n hiÖu ®Ó dï cho kh«ng g©y nhÇm lÉn víi nh·n hiÖu ®· bÞ ®¨ng ký mÊt nh­ng còng kh«ng lµm thay ®æi c¬ b¶n nh·n hiÖu ®Ó ng­êi tiªu dïng vÉn cã thÓ nhËn biÕt ®­îc s¶n phÈm cña doanh nghiÖp . Ph­¬ng ph¸p nµy ®· ®­îc Vinataba vµ Trung Nguyªn ¸p dông. Tuy nhiªn nã kh«ng ph¶i lµ biÖn ph¸p thùc sù h÷u hiÖu v× ng­êi tiªu dïng vèn ®· quen v¬i nh·n hiÖu cò th× dï cã thay ®æi Ýt hä còng sÏ khã lµm quen víi nh·n hiÖu míi. ViÖc nµy còng ®ßi hái tèn kÐm chi phÝ vµ nhiÒu khi ph¶i tèn rÊt nhiÒu thêi gian ®Ó g©y dùng l¹i niÒm tin cña ng­êi tiªu dïng. C¸ch thø ba mµ doanh nghiÖp cã thÓ lµm lµ th­¬ng l­îng mua l¹i nh·n hiÖu cña m×nh ®· bÞ ng­êi kh¸c ®¨ng ký mÊt. Ph­¬ng ph¸p nµy nÕu ®­îc thùc hiÖn thµnh c«ng sÏ ®em l¹i kÕt qu¶ tèt, v× doanh nghiÖp sÏ l¹i thùc sù lµm chñ nh·n hiÖu cña m×nh, doanh nghiÖp cã thÓ tiÕn hµnh trùc tiÕp kh«ng qua c¬ quan nµo.Tuy nhiªn, trªn thùc tÕ, viÖc th­¬ng l­îng lµ rÊt khã kh¨n v× th­êng lµ ng­êi ®· ®¨ng ký tr­íc kh«ng chÊp nhËn th­¬ng l­îng hoÆc ®­a ra møc gi¸ rÊt cao ®Õn møc bÊt hîp lý. Tãm l¹i, c¸c biÖn ph¸p ®Ó giµnh l¹i quyÒn lîi hîp ph¸p ®Òu rÊt phøc t¹p vµ tèn kÐm. Tèt nhÊt lµ doanh nghiÖp nªn nghÜ ®Õn biÖn ph¸p b¶o vÖ m×nh tr­íc khi cã hµnh vi vi ph¹m x¶y ra. §ã ch×nh lµ biÖn ph¸p tèt nhÊt, doanh nghiÖp h·y tù tiÕn hµnh ®¨ng ký nh·n hiÖu ®Ó gi÷ quyÒn së h÷u nh·n hiÖu cho m×nh. KÕt luËn Trong thêi ®¹i ngµy nay, qu¸ tr×nh l­u th«ng hµng ho¸ kh«ng chØ bã hÑp trong ph¹m vi mét quèc gia mµ ®· mang tÝnh toµn c©ï. Hµng hãa cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam còng kh«ng n»m ngoµi quy luËt ®ã. §iÒu nµy ®ßi hái hµng ho¸ cña ViÖt Nam ph¶i kh«ng chØ ph¶i ®¸p øng c¸c yªu cÇu cña thÞ tr­êng quèc tÕ mµ ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ph¶i tu©n thñ c¸c quy t¾c vµ c¸ch thøc tiÕn hµnh kinh doanh theo th«nglÖ quèc tÕ. Mµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò ®ang ®­îc c¸c doanh nghiÖp hiÖn nay rÊt quan t©m lµ vÊn ®Ò b¶o hé b¶n quyÒn s¶n phÈm vµ nh·n hiÖu hµng ho¸. Nh­ chóng ta ®· biÕt b¶o hé b¶n quyÒn s¶n phÈm vµ nh·n hiÖu hµng ho¸ kh«ng chØ ®¬n thuÇn lµ viÖc b¶o hé cho mét kiÓu d¸ng, c¸i tªn cña s¶n phÈm mµ trë thµnh mét vÊn ®Ò sèng cßn cña doanh nghiÖp. C¸c doanh nghiÖp b¾t buéc ph¶i nhËn thøc ®­îc tÇm quan träng cña viÖc thùc hiÖn viÖc b¶o hé c¸c quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp cã liªn quan ®Õn s¶n phÈm cña m×nh. C¸c doanh nghiÖp ph¶i xem vÊn ®Ò nµy lµ mét trong nh÷ng viÖc ®Çu tiªn cÇn lµm trong chiÕn l­îc th©m nhËp mét thÞ tr­êng cô thÓ v× thùc sù quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp lµ mét tµi s¶n quý gi¸ cña doanh nghiÖp. Tuy nhiªn, do ¶nh h­ëng cña nhiÒu n¨m bao cÊp, c¸ch tiÕn hµnh kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cßn Ýt chó ý ph¸p luËt vÒ b¶o hé së h÷u trÝ tuÖ. NhËn thøc cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam vÒ vÊn ®Ò b¶o hé b¶n quyÒn s¶n phÈm vµ nh·n hiÖu hµng ho¸ cßn rÊt h¹n chÕ. Vµ ®ã chÝnh lµ nguyªn nh©n chÝnh dÉn ®Õn hµng lo¹t vô hµng ho¸ ViÖt Nam bÞ vi ph¹m vÒ kiÓu d¸ng c«ng nghiÖp vµ ®Æc biÖt lµ nh·n hiÖu hµng ho¸ trong thêi gian gÇn ®©y. Mét sè mÆt hµng nh­ hµng thñ c«ng mü nghÖ cña ViÖt Nam bÞ ¨n c¾p kiÓu d¸ng, lµm gi¶, trong khi ®ã mét sè nh·n hiÖu næi tiÕng cña ViÖt Nam nh­ cµ phª Trung Nguyªn, thuèc l¸ Vinataba, hay n­íc n¾m Phó Quèc, PetroViªtNam …®Òu bÞ ¨n c¾p nh·n hiÖu. Nh÷ng vô vi ph¹m ®Ó l¹i hËu qu¶ lµ chóng ta kh«ng chØ mÊt thÞ tr­êng xuÊt khÈu, viÖc tiÕn hµnh kinh doanh bÞ gi¸n ®o¹n mµ cßn lµm mÊt uy tÝn hµng ho¸ ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. §ã lµ ch­a kÓ ®Õn c¸c doanh nghiÖp ph¶i bá ra mét kho¶n chi kh«ng nhá ®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng tr­êng hîp vi ph¹m. Ngµy nay, trong bèi c¶nh héi nhËp nÒn kinh tÕ thÕ giíi, vÊn ®Ò b¶o hé nh·n hiÖu hµng ho¸ nãi chung vµ b¶o hé b¶n quyÒn s¶n phÈm nãi chung ®· lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò chñ chèt cña th­¬ng m¹i quèc tÕ. Muèn gia nhËp, muèn kh¼ng ®Þnh m×nh trªn thÞ tr­êng thÕ giíi th× c¸c doanh nghiÖp ph¶i tÝch cùc t×m hiÓu vµ thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng b¶o hé quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp liªn quan ®Õn s¶n phÈm cña m×nh, ph¶i tù b¶o vÖ uy tÝn, doanh tiÕng cña m×nh b»ng c¸ch tiÕn hµnh ®¨ng ký kÞp thêi cho s¶n phÈm cña m×nh. C¸c doanh nghiÖp ph¶i tiÕn hµnh nghiªn cøu kü thÞ tr­êng, ®Æc biÖt lµ ph¸p luËt trong ®ã cã ph¸p luËt vÒ quyÒn së h÷u trÝ tuÖ tr­íc khi quyÕt ®Þnh x©m nhËp vµo mét thÞ tr­êng cô thÓ. Ngoµi ra, ®Ó c¸c doanh nghiÖp tiÕn hµnh b¶o hé së h÷u c«ng nghiÖp ®­îc tèt ®ßi hái cã sù hç trî rÊt nhiÒu cña nhµ n­íc. ChÝnh phñ ph¶i hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt trong n­íc, thµnh lËp c¸c trung t©m t­ vÊn hç trî ph¸p lý cho doanh nghiÖp ®ång thêi t¨ng c­êng hîp t¸c quèc tÕ trong lÜnh vùc së h÷u c«ng nghiÖp. ViÖt Nam lµ mét n­íc ®ang ph¸t triÓn vµ ®i sau trong héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ th× viÖc b¶o hé b¶n quyÒn s¶n phÈm vµ nh·n hiÖu hµng ho¸ l¹i cµng quan träng, v× b¶o hé c«ng nghiÖp gãp phÇn rÊt lín cho sù ph¸t triÓn cña khoa häc c«ng nghÖ vµ thóc ®Èy nÒn s¶n xuÊt trong n­íc. V× vËy, b¶o hé b¶n quyÒn s¶n phÈm còng chÝnh lµ b¶o hé cho c¸c nhµ s¶n xuÊt trong n­íc, thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ, khoa häc kü thuËt ph¸t triÓn, gióp ViÖt Nam tiÕn nh÷ng b­íc v÷ng ch¾c trong c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. Môc lôc Lêi më ®Çu Ch­¬ng 1: Nh÷ng lý luËn chung liªn quan ®Õn b¶n quyÒn s¶n phÈm vµ nh·n hiÖu hµng ho¸ 3 1. Nh÷ng kh¸i niÖm vÒ quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp liªn quan ®Õn b¶n quyÒn s¶n phÈm vµ nh·n hiÖu hµng ho¸. 3 1.1. Kh¸i niÖm quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp liªn quan ®Õn b¶n quyÒn s¶n phÈm 3 1.2. Nh÷ng kh¸i niÖm vÒ nh·n hiÖu hµng ho¸ 6 1.3. B¶o hé quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp 8 1.4. B¶o hé nh·n hiÖu hµng ho¸ 9 2. TÇm quan träng cña viÖc b¶o hé b¶n quyÒn s¶n phÈm vµ nh·n hiÖu hµng ho¸ khi xuÊt khÈu ra thÞ tr­êng n­íc ngoµi 10 2.1. Trong giai ®o¹n x©m nhËp thÞ tr­êng 11 2.2. Nh·n hiÖu t¹o chç ®øng cho s¶n phÈm trªn thÞ tr­êng 13 2.3. Nh·n hiÖu-tµi s¶n quý cña doanh nghiÖp trong viÖc t¹o uy tÝn cho s¶n phÈm trªn thÞ tr­êng. 15 3. C¸c vÊn ®Ò ph¸p lý liªn quan ®Õn b¶n quyÒn s¶n phÈm vµ nh·n hiÖu hµng ho¸ ViÖt Nam khi xuÊt khÈu ra thÞ tr­êng n­íc ngoµi 18 3.1. LuËt ViÖt Nam 18 3.2 C¸c quy ®Þnh trong c¸c ®iÒu ­íc quèc tÕ liªn quan 21 3.3. C¸c quy ®Þnh liªn quan ®Õn b¶n quyÒn s¶n phÈm vµ nh·n hiÖu hµng ho¸ theo luËt mét sè n­íc 25 3.4. C¸c quy ®Þnh ph¸p lý vÒ b¶n quyÒn s¶n phÈm vµ nh·n hiÖu hµng ho¸ trong c¸c hiÖp ®Þnh song ph­¬ng gi÷a chÝnh phñ ViÖt Nam vµ n­íc ngoµi 28 ch­¬ng 2: VÊn ®Ò vÒ b¶n quyÒn s¶n phÈm vµ nh·n hiÖu hµng ho¸ trong thùc tiÔn ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam 32 1. NhËn thøc cña doanh nghiÖp ViÖt Nam vÒ vÊn ®Ò b¶o hé b¶n quyÒn s¶n phÈm vµ nh·n hiÖu hµng ho¸. 32 1.1. NhËn thøc cña toµn x· héi nãi chung 32 1.2. NhËn thøc cña c¸c doanh nghiÖp 33 2. Thùc tr¹ng cña ho¹t ®éng së h÷u c«ng nghiÖp liªn quan ®Õn b¶n quyÒn s¶n phÈm vµ nh·n hiÖu hµng ho¸ 37 2.1. Thùc tr¹ng vi ph¹m b¶n quyÒn s¶n phÈm vµ … ë mét sè thÞ tr­êng 37 2.2. Thùc tr¹ng thùc thi hé së h÷u c«ng nghiÖp liªn quan ®Õn b¶n quyÒn s¶n phÈm vµ nh·n hiÖu hµng ho¸ ë ViÖt Nam 40 2.3. Thùc tr¹ng b¶o hé cho hµng ho¸ ViÖt Nam ë thÞ tr­êng n­íc ngoµi 46 3. HËu qu¶ cña viÖc vi ph¹m b¶n quyÒn s¶n phÈm vµ nh·n hiÖu hµng ho¸, nguyªn nh©n vµ bµi häc 63 3.1. HËu qu¶ 63 3.2. Nguyªn nh©n 66 3.3. Bµi häc 69 ch­¬ng 3: Mét sè gi¶i ph¸p cho vÊn ®Ò b¶n quyÒn s¶n phÈm vµ nh·n hiÖu hµng ho¸ ViÖt Nam ë thÞ tr­êng n­íc ngoµi 70 1. Gi¶i ph¸p ë tÇm vÜ m« 70 1.1. N©ng cao nhËn thøc cña doanh nghiÖp vµ cña toµn x· héi 70 1.2 T¨ng c­êng hîp t¸c quèc tÕ vÒ b¶o hé quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp nãi chung vµ nh·n hiÖu hµng ho¸ nãi riªng 72 1.3. Hç trî doanh nghiÖp trong viÖc ®¨ng ký b¶n quyÒn s¶n phÈm vµ nh·n hiÖu hµng ho¸ 77 2. Gi¶i ph¸p mang tÝnh vi m« 79 2.1. VÒ viÖc ®¨ng ký b¶o hé 79 2.2. T×m hiÓu kü thÞ tr­êng n­íc ngoµi, ®Æc biÖt lµ vÒ quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp 82 2.3. N©ng cao kü n¨ng x©y dùng nh·n hiÖu hµng ho¸ ®Ó t¨ng kh¶ n¨ng x©m nhËp vµ t¹o chç ®øng cho s¶n phÈm trªn thÞ tr­êng 83 2.4. TÝch cùc gi¶i quyÕt c¸c tr­êng hîp vi ph¹m 86 kÕt luËn tµi liÖu tham kh¶o tµi liÖu tham kh¶o. C«ng ­íc Paris vÒ b¶o hé quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp; Tho¶ ­íc Madrid vÒ ®¨ng ký quèc tÕ vÒ nh·n hiÖu hµng ho¸; HiÖp ®Þnh vÒ khÝa c¹nh liªn quan ®Õn th­¬ng m¹i cña quyÒn së h÷u trÝ tuÖ TRIPS; HiÖp ®Þnh khung cña c¸c n­íc ASEAN vÒ b¶o hé së h÷u trÝ tuÖ; HiÖp ®Þnh gi÷a chÝnh phñ n­íc CHXHCN ViÖt Nam vµ Hîp chñng quèc Hoa Kú vÒ quan hÖ th­¬ng m¹i; HiÖp ®Þnh gi÷a chÝnh phñ n­íc CHXHCN ViÖt Nam vµ ChÝnh phñ Liªn bang Thuþ SÜ vÒ hîp t¸c trong lÜnh vùc së h÷u trÝ tuÖ 1999; V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø IX, nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ néi, 2001; Bé luËt d©n sù ViÖt Nam, nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi 1996; NghÞ ®Þnh 63/1996/ND-CP cña chÝnh phñ quy ®Þnh chi tiÕt vÒ së h÷u c«ng nghiÖp, ngµy 24/10/1996; NghÞ ®Þnh 06/2001/ND-CP, ngµy 01/02/2001 bæ sung, söa ®æi NghÞ ®Þnh63/CP; LuËt nh·n hiÖu hµng ho¸ cña n­íc Céng hoµ nh©n d©n Trung Hoa1993; ChØ thÞ 89/104/EEC; Gi¸o tr×nh t­ ph¸p quèc tÕ, tr­êng ®¹i häc LuËt Hµ Néi, nhµ xuÊt b¶n c«ng an nh©n d©n,1998; Th«ng t­ cña bé th­¬ng m¹i sè 04/2001/TT-BTM, ngµy 22/2/2001Hướng dẫn thực hiện Chỉ thị số 28/2000/CT - TTg ngày 27/12/2000 của Thủ tướng Chính phủ về việc thực hiện Quy chế ghi nhãn hàng hoá ban hành kèm theo Quyết định số 178/1999/QÐ - TTg ngày 30/8/1999 Héi th¶o vÒ b¶o ®¶m thùc thi quyÒn së h÷u trÝ tuÖ, Hµ Néi, 20-21/8/1998; Héi th¶o vÒ së h÷u c«ng nghiÖp vµ sù héi nhËp cña ViÖt Nam vµo hÖ thèng th­¬ng m¹i ®a ph­¬ng- Thùc thi, Ch­¬ng tr×nh hîp t¸c ®Æc biÖt gi÷a ViÖt Nam vµ Thuþ SÜ trong lÜnh vùc së h÷u trÝ tuÖ, Hµ Néi, 27-29/5/2002; Chuyªn ®Ò 2: “Ph¸p luËt vÒ së h÷u trÝ tuÖ vµ hÖ thèng viÔn th«ng”, Héi th¶o m¹ng kh«ng gian toµn cÇu, Hµ Néi, 1998; Héi th¶o “Ng­êi ®¹i ®iÖn së h÷u c«ng nghiÖp trong thùc thi ph¸p luËt së h÷u c«ng nghiÖp”, Côc së h÷u c«ng nghiÖp, ngµy 27-28/8/1998; Héi th¶o khu vùc ASEAN cña WIPO vÒ b¶o hé quèc tÕ nh·n hiÖu hµng ho¸, Côc së h÷u c«ng nghiÖp, ngµy23/10/2001; Tæng quan vÒ ph¸p luËt së h÷u trÝ tuÖ Hoa Kú trong t­¬ng quan so víi ph¸p luËt ViÖt Nam, t¹p chÝ Nhµ n­íc vµ ph¸p luËt, sè 6/2001; Ph¹m Duy NghÜa; tr 34-42; Qu¸ Ýt doanh nghiÖp ViÖt Nam quan t©m ®Õn së h÷u trÝ tuÖ, §¨ng ký b¶n quyÒn vµo thÞ tr­êng Mü, Anh Thi, Thêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam, sè 30, 11/3/2002. Doanh nghiÖp å ¹t nép ®¬n b¶o hé nh·n hiÖu ë n­íc ngoµi, Hµng gi¶, hµng nh¸i nèi ®au ®Çu cña c¸c tËp ®oµn doanh nghiÖp næi tiÕng, Doanh nghiÖp tù cøu, Ch¸nh Kh¶i ghi, Thêi b¸o kinh tÕ Sµi Gßn, sè ngµy 6/9/2001, tr15 C¸c doanh nghiÖp nªn sím nghÜ ®Õn th­¬ng hiÖu toµn cÇu, http:/www.vnn.vn/pls/news/Cate$.htnoidung(7,50042,1) Cµ phª Trung Nguyªn ®Êu tranh ®Ó b¶o vÖ nh·n hiÖu hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng Mü, http:/vnn.vn/pls/news/ext_utls.htpreview(7,57341,1) KiÖn c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam lµ thùc sù sai lÇm, TrÇn Kiªn, Cuéc chiÕn catfish: Th¸ch thøc ®Çu tiªn trong triÓn khai HIÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt Mü, TrÇn Mai Chi, t¹p chÝ nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ thÕ giíi, sè 1(75) n¨m 2002, trang 63. Qu¶ng b¸ th­¬ng hiÖu cña ViÖt Nam t¹i C¨mphuchia, thêi b¸o kinh tÕ Sµi Gßn, 17/42002, httt://www.vnn.vn/pls/news/Cate$.htnoidung (7,69543,1) Thùc thi quyÒn së h÷u trÝ tuÖ, nót Start ®· nhÊn, Cần sớm đăng ký bảo hộ nhãn hiệu hàng hóa, Còn quá ít thương hiệu VN đăng ký tại nước ngoài, 7 kinh nghiệm bảo hộ và xây dựng thương hiệu, 5 công cụ để xây dựng thương hiệu, Ch­a ®¨ng ký mµ nh·n hiÖu mµ ®· xuÊt khÈu lµ m¹o hiÓm, Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, nh·n hiÖu ph¶i ®i tr­íc hµng hãa, http:/www/vnn.vn/pls/news/ext_utls.htnoidung(7,59437.1) Bảo hộ sở hữu công nghiệp: vô cùng quan trọng khi ra nước ngoài, Bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ gắn liền với sự phát triển kinh tế của mỗi quốcgia, B¶o hé së h÷u trÝ tuÖ trong qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña ViÖt Nam, T¹p chÝ Nhµ n­íc vµ ph¸p luËt, sè 2/2002, TS. TrÇn Lª Hång QuyÒn së h÷u trÝ tuÖ - mét ®iÒu kiÖn cho ph¸t triÓn kinh tÕ tri thøc ë ViÖt Nam, Thực thi quyền sở hữu trí tuệ: ''Chưa hệ thống và thiếu hiệu quả'', Hµng gi¶ cßn léng hµnh ®Õn bao giê, Ch¸nh Kh¶i, thêi b¸o Kinh tÕ Sµi Gßn, sè ngµy 21/6/2001;