Đề tài Bàn về công tác quản lý và tổ chức hạch toán kế toán thuế giá trị gia tăng trong các doanh nghiệp ở Việt Nam

µ phÇn gi¸ trÞ gia t¨ng cña hµng hãa dÞch vôchÞu thuÕ GTGT vµ ®­îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc : Gi¸ trÞ gia t¨ng cña Gi¸ thanh to¸n cña Gi¸ thanh to¸n hµng ho¸ dÞch vô = dÞch vô , hµng ho¸ - cña hµng ho¸, dÞch vô chÞu thuÕ GTGT b¸n ra mua vµo t­¬ng øng C¸c c¬ së kinh doanh thuéc ®èi t­îng tÝnh thuÕ trùc tiÕp trªn gi¸ trÞ gia t¨ngsö dông ho¸ ®¬n b¸n hµng(mÉu 02-GTTT) do Bé Tµi chÝnh ph¸t hµnh. Khi lËp ho¸ ®¬n b¸n hµng, dÞch vô c¬ së kinh doanh ph¶i ghi ®Çy ®ñ, ®óng c¸c yÕu tè; gi¸ b¸n, c¸c kho¶n phô thu, phÝ ngoµi gi¸ b¸n (nÕu cã) vµ tæng gi¸ ®· thanh to¸n(d· cã thuÕ GTGT) .Nh­ vËy gÝa b¸n hµng ho¸, dÞch vô ghi trªn ho¸ ®¬n lµ gi¸ thùc thanh to¸n ®· cã thuÕ GTGT. Gi¸ thanh to¸n cña hµng ho¸,dÞch vô mua vµo t­¬ng øng cña hµng ho¸, dÞch vô b¸n ra ®­îc x¸c ®Þnh b»ng gi¸ trÞ cña hµng ho¸, dÞch vô vô mua vµo (bao gåm c¶ thuÕ GTGT) mµ c¬ së s¶n xuÊt, kinh doanh ®· dïng vµo s¶n xuÊt kinh doanh hµng ho¸, dÞch vô chÞu thuÕ GTGT b¸n ra trong k×. NÕu c¬ së kinh doanh chØ chøng minh ®Çy ®ñ d­îc chøng tõ,ho¸ ®¬n hîp lÖ cña dÞch vô,hµng ho¸ b¸n ra vµ ®­îc x¸c ®Þnh ®óng ®­îc doanh thu trong k×,n­ng kh«ng cã ®ñ chøng tõ ho¸ ®¬n mua hµng ho¸,dÞch vô t­¬ng øng,th× gi¸ trÞ gia t¨ng ®­îc tÝnh b»ng doanh thu nh©n víi tØ lÖ (%) GTGT tÝnh trªn doanh thu. NÕu c¬ së kinh doanh lµ ®èi t­îng ¸p dông ph­¬ng ph¸p tÝnh thuÕ GTGT trùc tiÕp trªn gi¸ trÞ gia t¨ng, nh­ng kh«ng hoÆc thùc hiÖn ch­a ®Çy ®ñ ho¸ ®¬n mua b¸n hµng ho¸,dÞch vô, th× kinh doanh thu tÝnh thuÕ vµ tØ lÖ(%) gi¸ trÞ gia t¨ng tÝnh trªn doanh thu sÏ ®­îc c¬ quan thuÕ c¨n cø vµo thùc tÕ kinh doanh cña tõng hé ®Ó Ên ®Þnh. Do ®ã sè thuÕ GTGT mµ c¬ së nµy ph¶i nép ph¶i tÝnh nh­ sau: ThuÕ Doanh thu TØ lÖ % ThuÕ suÊt thuÕ GTGT = thu tÝnh thuÕ X gi¸ trÞ gia t¨ng X GTGT cña hµng ho¸ ph¶i nép (Ên dÞnh) (Ên ®Þnh) dÞch vô t­¬ng øng c, Ho¸ d¬n chøng tõ mua b¸n hµng ho¸, dÞch vô. Ho¸ ®¬n chøng tõ lµ c¨n cø quan träng ®Ó tÝnh thuÕ . Do vËy c¸c ®èi t­îng nép thuÕ ph¶i thùc hiÖn ®Çy ®ñ chÕ dé ho¸ ®¬n chøng tõ theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt . - C¸c ®èi t­îng nép thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ khi b¸n hµng ho¸ dÞch vô ph¶i sö dông ho¸ ®¬n mÉu 01- GTKT( trõ c¸c tr­êng hîp sö dông c¸c ho¸ ®¬n ®Æc thï ). - C¸c ®èi t­îng nép thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp , khi b¸n hµng ho¸ dÞch vô ph¶i sö dông ho¸ ®¬n mÉu 02-GTTT ( trõ c¸c tr­êng hîp sö dông c¸c ho¸ ®¬n ®Æc thï ). - C¸c ®èi t­îng nép thuÕ GTGT muèn sö dông ho¸ ®¬n tù in ph¶i ®­îc tæng côc thuÕ ®ång ý , ®ång thêi ph¶i göi mÉu ho¸ ®¬n tù in ®· ®¨ng ký sö dông víi côc thuÕ tØnh , thµnh phè vÒ tæng côc thuÕ .MÉu ho¸ ®¬n tù in ph¶i cã ®Çy ®ñ c¸c chØ tiªu c¬ b¶n nh­ : Ký hiÖu xÓy, sè nh¶y ho¸ ®¬n, tªn, ®Þa chØ , m· sè thuÕ cña ®¬n vÞ b¸n hµng ; tªn ®Þa chØ cña ®¬n vÞ mua hµng ... - C¸c c¬ së kinh doanh khi b¸n lÎ hµng ho¸ cã gi¸ trÞ d­íi 100.000®, nÕu ng­êi mua kh«ng yªu cÇu lÊy ho¸ ®¬n th× kh«ng ph¶i lËp ho¸ d¬n b¸n hµng, nh­ng ph¶i lËp b¶ng kª 05 - GTGT, do ng­êi b¸n lÎ trùc tiÕp lËp, mçi ngµy lËp mét b¶ng, cuèi mçi ngµy göi vÒ phßng kÕ to¸n ®Ó lµm c¨n cø tÝnh thuÕ GTGT ®Çu ra. - Tr­êng hîp c¬ së kinh doanh mua hµng cña ng­êi , tæ chøc kh«ng kinh doanh , kh«ng cã ho¸ ®¬n, chøng tõ theo chÕ ®é quy ®Þnh thÞ ph¶i lËp b¶ng kª04-GTGT, do nguêi thu mua ( hay tr¹m thu mua lËp ), göi vÒ phßng kÕ to¸n ®Ó lµm c¨n cø tÝnh thuÕ GTGT ®Çu vµo . - §èi víi hµng chuyÓn kho néi bé, xuÊt vËt t­, b¸n thµnh phÈm, ®Ó tiÕp tôc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt trong mét c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh th× kh«ng ph¶i viÕt ho¸ ®¬n GTGT ®Çu ra. - C¬ së s¶n xuÊt kinh doanh cè ®Þnh mua nguyªn liªu, hµng ho¸, vËn chuyÓn hµng ho¸ cña ®¬n vÞ b¸n, hoÆc trao ®æi... nh­ng kh«ng cã ®ñ chøng tõ theo quy ®Þnh, thÞ c¬ së ph¶i nép thuÕ GTGT tÝnh trªn gi¸ trÞ hµng hãa, hµng nhËp khÈu cßn ph¶i truy thu thuÕ nhËp khÈu vµ thuÕ GTGT kh©u nhËp khÈu. 5, Nép thuÕ vµ quyÕt to¸n thuÕ. a, Nép thuÕ GTGT. Nh÷ng ®èi t­îng ph¶i nép thuÕ GTGT khi cã th«ng b¸o nép thuÕ cña c¬ quan thuÕ th× ph¶i nép thuÕ GTGT ®Çy ®ñ ®óng h¹n vµo ng©n s¸ch nhµ n­íc. - VÒ sè thuÕ ph¶i nép: C¨n cø vµo sè thuÕ trong th«ng b¸o nép thuÕ cña c¬ quan thuÕ. Trong mét sè tr­êng hîp ®Æc biÖt, nÕu kú nµy c¬ së kinh doanh nép thõa th× sè thuÕ nép thõa ®ã ®­îc trõ vµo sè thuÕ ph¶i nép cña kú tiÕp theo, nÕu kú tr­íc nép thiÕu th× ph¶i nép ®ñ sè thuÕ cßn thiÕu vµo kú tiÕp theo. Riªng ®èi t­îng tÝnh thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ cã sè thuÕ ®Çu vµo lín h¬n sè thuÕ ®Çu ra trong th¸ng, th× sè thuÕ lín h¬n ®­îc trõ tiÕp vµo th¸ng tiÕp theo : - VÒ thêi h¹n nép thuÕ: Sè thuÕ cña th¸ng nµo th× ph¶i nép chËm nhÊt lµ kh«ng qu¸ 25 ngµy cña th¸ng tiÕt theo. §Æc biÖt ®èi víi c¬ së cã thuÕ nép hµng th¸ng lín, th× thùc hiÖn t¹m nép sè thuÕ ph¸t sinh trong th¸ng ®Þnh kú 10 ngµy hoÆc 15 ngµy mét lÇn. Khi kª khai sè thuÕ c¶ th¸ng, trõ sè thuÕ t¹m nép, c¬ së sÏ nép sè thuÕ cßn thiÕu. Riªng c¬ së kinh doanh vµ ng­êi nhËp khÈu hµng ho¸ ph¶i nép thuÕ GTGT theo tõng lÇn nhËp khÈu. - VÒ ®Þa ®iÓm nép thuÕ : C¬ së cã thÓ trùc tiÕp nép tiÒn thuÕ vµo ng©n s¸ch nhµ n­íc (t¹i kho b¹c nhµ n­íc), hoÆc trÝch tiÒn göi ng©n hµng (nÕu c¬ së ®ã cã) ®Î nép vµo ng©n s¸ch nhµ n­íc. §èi víi c¸c c¸ nh©n kinh doanh (trõ ®èi t­îng nép thuÕ theo kª khai) ë xa kho b¹c, lu«n di ®éng... th× c¬ quan thuÕ tæ trøc thu trùc tiÕp vµ nép vµo ng©n s¸ch nhµ n­íc (chËm nhÊt kh«ng qu¸ 3 ngµy kÓ tõ ngµy thu ®­îc tiÒn thiÕu, riªng ®èi víi vïng nói, h¶i ®¶o lµ 6 ngµy). Thêi ®iÓm nép thuÕ ®­îc tÝnh tõ thêi ®iÓm nép thuÕ t¹i kho b¹c, hoÆc ®­îc tÝnh tõ ngµy ng©n hµng trÝch chuyÓn tiÒn göi cña c¬ së kinh doanh vµo ng©n s¸ch nhµ n­ãc. - VÒ ®¬n vÞ tiÒn tÖ dïng ®Ó nép thuÕ: §ång ViÖt Nam lµ ®¬n vÞ tiÒn tÖ dïng ®Î nép thuÕ GTGT vµo ng©n s¸ch nhµ n­íc. NÕu ®èi t­îng nép thuÕ cã doanh thu b»ng ngo¹i tÖ th× ph¶i qui ®æi ngo¹i tÖ ra ®ång ViÖt Nam theo tØ gi¸ mua, b¸n thùc tÕ b×nh qu©n trªn thÞ tr­êng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng Nhµ n­íc ViÖt Nam c«ng bèt¹i thêi ®iÓm ph¸t sinh doanh thu b»ng ngo¹i tÖ, ®Ó x¸c ®Þnh sè thuÕ GTGT ph¶i nép. NÕu ®· tíi thêi h¹n nép thuÕ mµ c¬ së ch­a nhËn ®­îc th«ng b¸o nép thuÕ th× c¨n cø vµo sè thuÕ ph¶i nép theo kª khai, c¬ së chñ ®éng nép thuÕ vµo ng©n s¸ch nhµ n­íc . b, QuyÕt to¸n thuÕ. Sau khi kÕt thóc n¨m d­¬ng lÞch, c¸c ®èi t­îng nép thuÕ ®Òu ph¶i quyÕt to¸n thuÕ víi c¬ quan thuÕ, thêi gian chËm nhÊt lµ 60 ngµy kÓ tõ ngµy 30-12 cña n¨m quyÕt to¸n thuÕ. Néi dung quyÕt to¸n thuÕ lµ ph¶i x¸c ®Þnh sè thuÕ GTGT ph¶i nép ; sè thuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ, kh«ng ®­îc khÊu trõ , cßn ®­îc khÊu trõ; sè thuÕ GTGT ®­îc hoµn l¹i ; sè thuÕ GTGT ®­îc gi¶m sè thuÕ GTGT nép thiÕu sè thuÕ GTGT nép thõa. N¬i nép thuÕ quyÕt to¸n lµ c¬ quan thuÕ ®Þa phu¬ng n¬i c¬ së ®¨ng kÝ nép thuÕ. Dùa vµo quyÕt to¸n thuÕ, c¬ së cã tr¸ch nhiÖm nép sè thuÕ GTGT cßn thiÕu vµo ng©n s¸ch nhµ n­íc (thêi gian chËm nhÊt lµ 10 ngµy kÓ tõ ngµy nép b¸o c¸o quyÕt to¸n ). NÕu cßn thõa th× ®­îc trõ vµo kú tiÕp theo ho¨c ®­îc hoµn thuÕ nÕu c¬ së ®­îc hoµn thuÕ. NÕu c¬ së kinh doanh cã s¸t nhËp , gi¶i thÓ, chia t¸ch ,ph¸ s¶n... th× c¬ së ®ã còng ph¶i quyÕt to¸n thuÕ víi c¬ quan thuÕ chËm nhÊt kh«ng qu¸ 45 ngµy kÓ tõ ngµy cã quyÕt ®Þnh s¸t nhËp , gi¶i thÓ, chia t¸ch , ph¸ s¶n. Kª khai ®Çy ®ñ ,®óng c¸c chØ tiªu vµ sè liÖu theo mÉu quyÕt to¸n thuÕ lµ tr¸ch nhiÖm tr­íc ph¸p luËt cña c¸c ®èi t­îng nép thuÕ. 6, Hoµn thuÕ vµ miÔn gi¶m thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng. a, Hoµn thuÕ GTGT. C¸c tr­êng hîp ®­îc xÐt hoµn thuÕ GTGT : - C¬ së kinh doanh thuéc ®èi t­îng nép thuÕ theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ ®­îc xÐt hoµn thuÕ trong c¸c tr­êng hîp: + NÕu cã sè thuÕ ®©ï vµo ®­îc khÊu trõ lín h¬n sè thuÕ ®Çu ra trong thêi gian 3 th¸ng liªn tiÕp trë lªn. + C¬ së kinh doanh ®Çu t­ míi ®· ®¨ng ký nép thuÕ víi c¬ quan thuÕ nh­ng ch­a ph¸t sinh thuÕ ®Çu ra, nÕu thêi gian ®Çu t­ tõ 1 n¨m trë lªn sÏ ®­îc xÐt hoµn thuÕ ®Çu vµo theo tõng n¨m hoÆc tõng quý nÕu sè thuÕ ®Çu vµo lín. + C¬ së kinh doanh ®Çu t­ më réng, ®Çu t­ chiÒu s©u, nÕu sè thuÕ ®Çu vµo cña tµi s¶n ®Çu t­ ®· tÝnh khÊu trõ sau 3 th¸ng mµ sè thuÕ ch­a ®­îc khÊu trõ vÉn cßn lín. - Nh÷ng c¬ së kinh doanh xuÊt khÈu mÆt hµng theo thêi vô hoÆc theo tõng kú víi sè l­îng hµng lín, nÕu ph¸t sinh sè thuÕ GTGT cña hµng ho¸ xuÊt khÈu so víi thuÕ ®Çu ra th× ®­îc xÐt hoµn vèn tõng kú. C¬ së kinh doanh quyÕt to¸n thuÕ khi s¸t nhËp, hîp nhÊt, chia, t¸ch, gi¶i thÓ, ph¸ s¶n cã sè thuÕ GTGT nép thõa. C¸c dù ¸n sö dông vèn ODA. Tæ chøc ë ViÖt nam sö dông tiÒn viÖn trî nh©n ®¹o, viÖn trî kh«ng hoµn l¹i cña tæ chøc, c¸ nh©n n­íc ngoµi mua hµng ho¸ t¹i ViÖt nam ®­îc hoµn l¹i sè thuÕ GTGT ®· tr¶ ghi trªn ho¸ ®¬n GTGT khi mua hµng ho¸ ®Ó viÖn trî. C¬ së kinh doanh cã quyÕt ®Þnh xö lý hoµn thuÕ cña c¬ quan cã thÈm quyÒn theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. b, MiÔn gi¶m thuÕ GTGT. C¨n cø vµo §iÒu 28 LuËt thuÕ GTGT vµ quy ®Þnh t¹i §iÒu 20 nghÞ ®Þnh sè 79/2000/N§ - CP cña ChÝnh phñ, Bé tµi chÝnh quy ®Þnh thñ tôc vµ thÈm quyÒn xÐt miÔn, gi¶m thuÕ nh­ sau: §èi víi c¬ së s¶n xuÊt, kinh doanh thuéc ®èi t­îng nép thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ trong nh÷ng n¨m ®Çu ¸p dông thuÕ GTGT mµ bÞ lç do sè thuÕ GTGT ph¶i nép lín h¬n sè thuÕ tÝnh theo møc thuÕ doanh thu tr­íc ®©y th× ®­îc xÐt miÔn gi¶m thuÕ GTGT ph¶i nép. C¬ së ®­îc xÐt gi¶m thuÕ GTGT trong tr­êng hîp nµy lµ c¬ së kinh doanh h¹ch to¸n vµ x¸c ®Þnh ®­îc kÕt qu¶ kinh doanh lµ ®èi t­îng nép thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp. Møc thuÕ GTGT ®­îc xÐt gi¶m ®èi víi tõng c¬ së kinh doanh t­¬ng øng víi sè lì nh­ng kh«ng qu¸ sè chªnh lÖch gi÷a thuÕ GTGT ph¶i nép víi sè thuÕ tÝnh theo møc thuÕ doanh thu tr­íc ®©y cña n¨m ®­îc xÐt gi¶m thuÕ. Sè thuÕ ph¶i nép ®­îc x¸c ®Þnh theo quy ®Þnh môc B Th«ng t­ sè 122/2000/TT-BTC, kh«ng bao gåm sè thuÕ GTGT ®· nép ë kh©u nhËp khÈu. Thêi h¹n ®­îc xÐt gi¶m thuÕ GTGT theo quy ®Þnh trªn ®©y ®­îc xÐt tõng n¨m, tÝnh theo n¨m d­¬ng lÞch vµ chØ thùc hiÖn trong 3 n¨m ®Çu, kÓ tõ n¨m 1999 ®Õn hÕt n¨m 2001. Cë së thuéc ®èi t­îng ®­îc gi¶m thuÕ GTGT ph¶i lËp hå s¬ ®Ò nghÞ gi¶m thuÕ göi c¬ quan thuÕ. Ch­¬ng II: C«ng t¸c qu¶n lÝ vµ tæ chøc h¹ch to¸n kÕ to¸n thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng t¹i c¸c doanh nghiÖp ë viÖt nam hiÖn nay. I, C«ng t¸c qu¶n lý thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng trong c¸c doanh nghiÖp. 1, Ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n qu¶n lÝ thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng trong c¸c doanh nghiÖp. KÕ to¸n thùc hiÖn viÖc ghi chÐp, xö lý vµ tæng hîp cung cÊp th«ng tin vÒ thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng b»ng hÖ thèng c¸c ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n nh­: Ph­¬ng ph¸p chøng tõ, ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸, ph­¬ng ph¸p tµi kho¶n vµ ph­¬ng ph¸p c©n ®èi tæng hîp sè liÖu. a, Ph­¬ng ph¸p chøng tõ. HÖ thèng ho¸ ®¬n chøng tõ cã liªn quan ®Õn thuÕ GTGT hiÖn nay ®· ®¶m b¶o t­¬ng ®èi khoa häc, hîp lý. Song trªn thùc tÕ viÖc qu¶n lÝ chøng tõ ho¸ ®¬n vÉn cßn nhiÒu khã kh¨n, tån t¹i nhiÒu sai ph¹m, gian lËn khã ph¸t hiÖn do sù thiÕu thèng nhÊt vÒ chÝnh s¸ch chÕ ®é mµ t¹o ra kÏ hë, hoÆc sù th«ng ®ång cña c¸c tæ chøc cã liªn quan. §Ó qu¶n lý vµ kiÓm so¸t ®­îc c¸c chøng tõ, ho¸ ®¬n GTGT®ßi hái ph¶i cã sù kÕt hîp cña nhiÒu c¬ quan ®¬n vÞ, kÕ to¸n ph¶i cã c¸ch kª khai v¹ tr×nh bµy th«ng tin liªn quan ®Õn chøng tõ ho¸ ®¬n GTGT mét c¸ch minh b¹ch, ®Çy ®ñ vµ dÔ kiÓm tra, kiÓm so¸t. b, Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ . VËn dông ph­¬ng ph¸p nµy ®ßi hái kÕ to¸n ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc gi¸ tÝnh thuÕ GTGTtheo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp ,bëi theo tr­êng hîp nµy : Sè thuÕ GTGT cña hµng ThuÕ GTGT = ho¸ dÞch vô X suÊt thuÕ ph¶i nép chÞu thuÕ GTGT GTGT trong ®ã: GTGT cña Gi¸ thanh to¸n Gi¸ thanh to¸n cña hµng ho¸ = cña hµng ho¸ - hµng ho¸ dÞch vô dÞch vô dÞch vô b¸n ra mua vµo t­¬ng øng Nh­ vËy, c¬ së ®Ó tÝnh thuÕ GTGT (gi¸ tÝnh thuÕ GTGT) lµ phÇn GTGT ®­îc tÝnh trªn s¬ së gi¸ thanh to¸n vµ hµng ho¸ dÞch vô b¸n ra vµ mua vµo, lµ gi¸ bao gåm c¶ thuÕ GTGT, vµ v« h×nh trung ®· ®¸nh thuÕ chång lªn thuÕ , ®iÒu nµy tr¸i ng­îc víi ­u ®iÓm vèn cã cña thuÕ GTGT. §Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng nµy , cuèi mçi kú cÇn ph¶i tÝnh ra gÝa trÞ hµng ho¸ dÞch vô b¸n r© mua vµo dÓ tÝnh GTGT tõ gi¸ thanh tãan hµng ho¸ dÞch vô b¸n ra vµ mua vµo theo c«ng thøc: TrÞ gi¸ hµng ho¸ gi¸ thanh to¸n hµng ho¸ dÞch vô b¸n ra(mua = dÞch vô b¸n ra(mua vµo) vµo)®Ó tÝnhGTGT 1 + thuÕ suÊt thuÕ GTGT Trong ®ã : GTGT cña TrÞ gi¸ hµng ho¸ TrÞ gi¸ hµng ho¸ hµng ho¸ = dÞch vô b¸n ra - dÞch vô mua vµo dÞch vô ®Ó tÝnh GTGT ®Ó tÝnh GTGT. c, Ph­¬ng ph¸p tµi kho¶n. XÐt tõ khÝa c¹nh ®Ó qu¶n lý, kiÓm so¸t thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng cÇn ph¶i cã c¸ch kª khai phï hîp, h¬n n÷a l¹i phôc vô cho viÖc tÝnh gi¸ tµi s¶n h×nh thµnh vµ x¸c ®Þnh gi¸ tÝnh thuÕ GTGT, cÇn thiÕt cã mét tµi kho¶n ®Ó ph¶n ¶nh toµn bé gi¸ thanh to¸n cña hµng mua vµo t­¬ng tù hµng b¸n ra, nªn ch¨ng c¸c doanh nghiÖp sö dông tµi kho¶n 611”mua hµng” bÊt kÓ lµ h¹ch to¸n hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn hay kiÓm kª ®Þnh kú, hµng mua vÒ cã qua kho hay sö dông ngay. C¨n cø vµo TK611 tr­íc hÕt ®Ó tÝnh gÝa vèn cña tµi s¶n ®Ó kÕt chuyÓn vµo tµi kho¶n cã liªn quan , mÆt kh¸c kÕ to¸n theo dâi chi tÕ mua hµng cho tõng lo¹i hµng ho¸ dÞch vô cã thuÕ suÊt kh¸c nhau còng nh­ theo dâi chi tiÕt ph©n tÝch vµo gi¸ vèn hµng mua nh­ng kh«ng chÞu thuÕ GTGT . Theo c¸ch nµy , võa d¶m b¶o chuÈn bÞ sè liÖu kª khai thuÕ GTGT cña doanh nghiÖp , võa ®¶m b¶o tÝnh dÔ kiÓm tra , kiÓm so¸t trong qu¶n lý thu thuÕ GTGT. Ngoµi ra , viÖc vËn dông TK 133 cÇn cã sù nghiªn cøu xem xÐt l¹i c¸ch ghi chÐp cña tµi kho¶n. ®Ó phôc vô cung cÊp sè liÖu lËp môc 1, 2 cña phÇn 3 “thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®­îc khÊu trõ ®­îc hoµn l¹i ®­îc miÔn gi¶m” trªn b¸ o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh . §Æc biÖt lµ môc 2 “ thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng d­îc hoµn l¹i “ ®­îc lËp dùa trªn c¬ së sè liÖu cña sæ chi tiÕt “ thuÕ GTGT ®­îc hoµn l¹i “ (mÉu sè S02-doanh nghiÖp), theo nh­ c¸ch ghi chÐp hiÖn nay th× sè S02-doanh nghiÖp ch­a ®óng nghÜa sæ kÕ to¸n, cÇn tæ chøc l¹i TK1331 nh­ sau: + TK1331: ThuÕ GTGT d­îc khÊu trõ trong ®ã: TK13311: ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ cña hµng ho¸ dÞch vô. TK13312: ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ cña tµi s¶n cè ®Þnh. +TK1332: ThuÕ GTGT ®­îc hoµn l¹i. Vµ tr×nh tù ghi chÐp ®èi víi thuÕ GTGT ®­îc hoµn l¹i : -Khi nhËn ®­îc th«ng b¸o cña c¬ quan thuÕ vÒ sè thuÕ GTGT cho hoµn thuÕ ph¸t sinh trong kú, kÕ to¸n ghi chi tiÕt: Nî TK1332 Cã TK 1331 -Khi thuÕ GTGT ®Çu vµo ®· ®­îc hoµn l¹i trong kú kÕ to¸n ghi Nî TK 111, 112 Cã TK 133(2) II, C«ng t¸c tæ chøc h¹ch to¸n kÕ to¸n thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng t¹i c¸c doanh nghiÖp ë viÖt nam hiÖn nay. 1, H¹ch to¸n thuÕ GTGT. a, Tµi kho¶n sö dông. §Ó theo dâi t×nh h×nh thanh to¸n víi Ng©n s¸ch Nhµ n­íc vÒ c¸c kho¶n phÝ, thuÕ, lÖ phÝ... kÕ to¸n sö dông tµi kho¶n 333 “ThuÕ vµ c¸c kho¶n ph¶i nép Nhµ n­íc”. Tµi kho¶n nµy ®­îc më chi tiÕt theo t×nh h×nh thanh to¸n tõng kho¶n nghÜa vô (ph¶i nép, ®· nép, cßn ph¶i nép, nép thõa). Mäi kho¶n thuÕ, phÝ, lÖ phÝ theo quy ®Þnh tÝnh b»ng VND. Tr­êng hîp doanh nghiÖp nép thuÕ b»ng ngo¹i tÖ ph¶i quy ®æi ra VND theo tû gi¸ thùc tÕ ®Ó ghi sæ. Tµi kho¶n 333 cã kÕt cÊu nh­ sau: TK 333 - C¸c kho¶n ®· nép Ng©n s¸ch Nhµ n­íc. - C¸c kho¶n ph¶i nép ng©n s¸ch. - C¸c kho¶n trî cÊp, trî gi¸ ®­îc Ng©n s¸ch duyÖt. - C¸c kho¶n trî cÊp, trî gi¸ ®· nhËn. - C¸c nghiÖp vô kh¸c lµm gi¶m sè ph¶i nép Ng©n s¸ch. D­ Nî: (nÕu cã) Sè nép thõa cho Ng©n s¸ch HoÆc c¸c kho¶n trî cÊp trî gi¸ ®­îc ng©n s¸ch duyÖt nh­ng ch­a nh©n. D­ Cã: C¸c kho¶n cßn ph¶i nép Ng©n s¸ch Nhµ n­íc. Bªn c¹nh tµi kho¶n 333, kÕ to¸n cßn sö dông tµi kho¶n 133 “ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®­îc khÊu trõ”. Tµi kho¶n nµy chØ sö dông ®èi víi doanh nghiÖp thuéc ®èi t­îng nép thuÕ VAT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ. Néi dung ph¶n ¸nh cña tµi kho¶n 133. TK 133 - TËp hîp sè thuÕ VAT ®Çu vµo ®­îc khÊu trõ thùc tÕ ph¸t sinh. - Sè thuÕ VAT ®Çu vµo ®· khÊu trõ trong kú. - C¸c nghiÖp vô kh¸c lµm gi¶m thuÕ VAT ®Çu vµo. D­ Nî: ph¶n ¸nh sè VAT ®Çu vµo cßn ®­îc khÊu trõ hay hoµn l¹i nh­ng ch­a nhËn. b, Tr×nh tù h¹ch to¸n. H¹ch to¸n VAT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ: H¹ch to¸n VAT ®Çu vµo ®­îc khÊu trõ: + Mua vËt t­, hµng ho¸, dÞch vô trong n­íc: Nî TK 151,152,153,156: Gi¸ mua ch­a cã thuÕ VAT Nî TK 133(1331) ThuÕ VAT ®Çu vµo ®­îc khÊu trõ Cã TK 331, 111,112: Tæng gi¸ thanh to¸n + Mua TSC§ dïng vµo s¶n xuÊt kinh doanh: Nî TK 211,241 Gi¸ mua ch­a thuÕ Nî TK 133 (1332) ThuÕ VAT ®Çu vµo ®­îc khÊu trõ Cã TK 111,331 Tæng gi¸ trÞ thanh to¸n + Mua hµng nhËp khÈu dïng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, ph¶n ¸nh sè VAT cña hµng nhËp khÈu sÏ ®­îc khÊu trõ. Nî TK 133(1331,1332) ThuÕ VAT ®­îc khÊu trõ Cã TK 3311 (33312): thuÕ VAT ph¶i nép + Mua hµng nhËp khÈu dïng cho s¶n xuÊt kinh doanh thuéc diÖn chÞu thuÕ VAT theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp hoÆc dïng vµo ho¹t ®éng phóc lîi, dù ¸n... th× thuÕ VAT cña hµng nhËp khÈu ph¶i nép ®­îc tÝnh vµo gi¸ trÞ hµng mua: Nî TK 151,152,153 TrÞ gi¸ mua hµng NK (c¶ thuÕ NKvµ ThuÕ VAT) Cã TK 333 (333-TNK) ThuÕ nhËp khÈu Cã TK 333 (33312) ThuÕ VAT cña hµng nhËp khÈu Cã TK 111,331 Gi¸ mua hµng nhËp khÈu H¹ch to¸n thuÕ VAT ®Çu ra: + Ph¶n ¸nh thuÕ VAT ph¶i nép khi tiªu thô s¶n phÈm, hµng ho¸: Nî TK 511 Cã TK 333 (33311) ThuÕ VAT ph¶i nép + Tr­êng hîp cung cÊp dÞch vô thu tiÒn tr­íc, kÕ to¸n ghi nhËn doanh thu lµ toµn bé sè tiÒn thu ®­îc ch­a cã thuÕ VAT vµ thuÕ VAT ph¶i nép: Nî TK 111,112: Tæng sè tiÒn ®· thu Cã TK 333(33311) ThuÕ VAT ph¶i nép Cã TK 338 (3387) Doanh thu b¸n hµng ghi nhËn tr­íc + Ph¸t sinh c¸c kho¶n thu nhËp tµi chÝnh vµ ho¹t ®éng bÊt th­êng: Nî TK 111,131 Tæng gi¸ thanh to¸n Cã TK 333(33311) ThuÕ VAT ph¶i nép Cã TK 515 Doanh thu ho¹t ®éng tµi chÝnh Cã TK 711 Doanh thu kh¸c H¹ch to¸n thuÕ VAT ®­îc khÊu trõ, thuÕ VAT ph¶i nép , ®· nép vµ thuÕ VAT ®Çu vµo kh«ng ®­îc khÊu trõ: + Sè thuÕ VAT ®Çu vµo ®­îc khÊu trõ nhá h¬n sè thuÕ VAT ph¶i nép, kÕ to¸n kÕt chuyÓn toµn bé sè thuÕ VAT ®­îc khÊu trõ: Nî TK 3331 (33311) Cã TK 133 + Ph¶n ¸nh sè thuÕ VAT ®· nép trong kú: Nî TK 3331 (33311) Sè thuÕ VAT ®Çu ra ®· nép Nî TK 3331 (33312) ThuÕ VAT cña hµng nhËp khÈu ®· nép. Cã TK 111,112,311 + Tr­êng hîp sè thuÕ VAT ®Çu vµo ®­îc khÊu trõ lín h¬n sè thuÕ VAT ph¶i nép th× kÕt chuyÓn b»ng sè ph¶i nép: Nî TK 3331 (33311) Cã TK 133 + Tr­êng hîp thuÕ VAT võa ph©n bæ cho ®èi t­îng chÞu thuÕ VAT võa ph©n bæ cho ®èi t­îng kh«ng chÞu thuÕ VAT: Nî TK 3331 (33311) KÕt chuyÓn sè thuÕ VAT ®­îc khÊu trõ Nî TK 632 KÕt chuyÓn sè thuÕ VAT kh«ng ®­îc khÊu trõ cho ®èi t­îng kh«ng chÞu thuÕ VAT Nî TK 142 (1421) KÕt chuyÓn sè thuÕ VAT kh«ng ®­îc khÊu trõ cho ®èi t­îng kh«ng chÞu thuÕ VAT Cã TK 133 KÕt chuyÓn sè thuÕ VAT ®Çu vµo. + §­îc hoµn l¹i thuÕ VAT: Nî TK 111,112 Sè ®· nhËn Cã TK 133 Sè ®Çu vµo ®­îc hoµn l¹i Cã TK 333 (3331) Sè nép thõa ®­îc hoµn l¹i + §­îc gi¶m thuÕ (c¬ së lý luËn ao møc thuÕ VAT ph¶i nép lín h¬n thuÕ doanh thu tr­íc ®©y) Nî TK 3331 (33311) Trõ vµo sè ph¶i nép. Nî TK 111,112 Sè ®­îc gi¶m ®· ghi nhËn Cã TK 711 Sè thuÕ VAT ®­îc gi¶m trõ S¬ ®å h¹ch to¸n thuÕ VAT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ. TK 131,111,112 ThuÕ VAT ®­îc gi¶m nhËn b»ng tiÒn Nép thuÕ VAT cho Ng©n s¸ch ThuÕ VAT ®­îc gi¶m trõ vµo sæ ph¶i nép ThuÕ VAT cña hµng nhËp khÈu ph¶i nép TK 151,152,211 TK 511,512,515,711 Gi¸ mua vËt t­, Hµng hãa, tµi s¶n ch­a cã thuÕ VAT TK 133 ThuÕ VAT ®Çu vµo ®­îc khÊu trõ Doanh thu b¸n hµng vµ thu nhËp ho¹t ®éng kh¸c TK 3331 ThuÕ VAT ®Çu ra ph¶i nép trong kú KÕt chuyÓn thuÕ VAT khÊu trõ trong kú Sè thuÕ VAT ®­îc hoµn l¹i b»ng tiÒn TK 111, 112 TK 711 Tæng gi¸ thanh to¸n gåm c¶ thuÕ VAT TK 331,111,112 H¹ch to¸n VAT theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp: §èi víi c¸c doanh nghiÖp tÝnh thuÕ VAT theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp, khi mua hµng hoÆc b¸n hµng (trõ nhËp khÈu hµng ho¸), kÕ to¸n kh«ng ph¶i x¸c ®Þnh thuÕ VAT ®­îc khÊu trõ hay ph¶i nép nép. Cuèi kú, c¨n cø vµo gi¸ trÞ gia t¨ng cña hµng ho¸, dÞch vô chÞu thuÕ VAT vµ thuÕ suÊt tõng lo¹i ®Ó x¸c ®Þnh sè thuÕ VAT ph¶i nép cña tõng ho¹t ®éng. Cô thÓ: + Ph¶n ¸nh thuÕ VAT cña hµng nhËp khÈu vµ gi¸ trÞ hµng nhËp khÈu: Nî TK 151,152,156,211,153 Gi¸ thùc tÕ hµng nhËp khÈu Cã Tk 333 (3333 – TNK) ThuÕ nhËp khÈu ph¶i nép Cã TK 3331 (33312) ThuÕ VAT cña hµng nhËp khÈu ph¶i nép Cã TK 331,111,112 Gi¸ mua vµ chi phÝ thu mua hµng + Ph¶n ¸nh sè thuÕ VAT ph¶i nép cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh: Nî TK 642 (6425) Cã Tk 3331 (33311) + Ph¶n ¸nh thuÕ VAT ph¶i nép cña ho¹t ®éng tµi chÝnh vµ ho¹t ®éng bÊt th­êng: Nî TK 811,635 Cã Tk 3331 (33311) + Ph¶n ¸nh thuÕ VAT ph¶i nép Nî TK 3331(33311,33312) Cã Tk 111,112,311 + Ph¶n ¸nh thuÕ VAT ®­îc gi¶m trõ Nî TK 3331: Trõ sè ph¶i nép trong kú Nî Tk 111,112 NhËn sè gi¶m trõ b»ng tiÒn Cã TK 711 Sè thuÕ VAT ®­îc gi¶m trõ TK 6425 TK 635,811 TK 331,111,121 ThuÕ VAT ph¶i nép cña hµng nhËp khÈu TK 151,152,211 TK 333 Gi¸ mua vËt t­, hµng ho¸, tµi s¶n (c¶ thuÕ VAT) TK 711 TK 111,112 ThuÕ VAT ®­îc miÔn gi¶m nhËn l¹i b»ng tiÒn Nép thuÕ VAT cho ng©n s¸ch H§SXKD H§TC&H§BT ThuÕ VAT ph¶i nép trong kú S¬ ®å h¹ch to¸n VAT theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp. ThuÕ VAT ®­îc miÔn gi¶m trõ vµo sè ph¶i nép 2, Tæ chøc kÕ to¸n thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng. a, Tæ chøc chøng tõ kÕ to¸n. KÕ to¸n víi chøc n¨ng gióp chñ doanh nghiÖp trong c«ng t¸c tæ chøc kÕ to¸n, thèng kª nh»m cung cÊp ®­îc nh÷ng th«ng tin vÒ ho¹t déng kinh tÕ – tµi chÝnh cña doanh gnhiÖp mét c¸ch ®Çy ®ñ, kÞp thêi, do ®ã cÇn ph¶i tæ chøc kÕ to¸n thuÕGTGT theo ®óng chÕ ®é cña kÕ to¸n hiªn hµnh. Tr­íc hÕt, kÕ to¸n tr­ëng cÇn h­íng dÉn nh©n viªn kÕ to¸n n¾m v÷ng c¸c kh¸i niÖm vÒ doanh thu b¸n hµng ,thu nhËp ho¹t ®éng tµi chÝnh , vµ thu nhËp bÊt th­êng còng nh­ gi¸ trÞ hµng ho¸, vËt t­ vµ tµi s¶n cè ®Þnh mua vµo. H­íng dÉn viÖc sö dông hãa ®¬n, chøng tõ, bao gåm ho¸ ®¬n gi¸ trÞ gia t¨ng, ho¸ ®¬n b¸n hµng, ho¸ ®¬n tù in, c¸c chøng tõ ®Æc thï kh¸c. Tr­êng hîp doanh nghiÖp trùc tiÕp b¸n lÎ hµng hãa, cung cÊp hµng ho¸, dÞch vô cho ng­êi tiªu dïng kh«ng thuéc diÖn ph¶i lËp ho¸ ®¬n b¸n hµng th× khi b¸n hµng ph¶i lËp ’’b¶ng kª b¸n lÎ hµng ho¸, dÞch vô’’ theo mÉu d­íi ®©y: B¶ng kª b¸n lÎ hµng ho¸, dÞch vô. Ngµy........ th¸ng....... n¨m ......... m· sè....... - Tªnc¬ së kinh doanh............................... - §Þa chØ..................................................... - Hä tªn nguêi b¸n hµng ........................... - §Þa chØ n¬i b¸n hµng................................ Sè TT Tªn hµng ho¸, dÞch vô §¬n vÞ tÝnh Sè l­îng §¬n gi¸ Thµnh tiÒn A B C 1 2 3 Tæng céng tiÒn thanh to¸n Tæng sè tiÒn b»ng ch÷.......................................................................... Ng­êi b¸n. (ký, ghi râ hä tªn) KÕ to¸n tr­ëng ph¶i h­íng dÉn nh©n viªn kÕ to¸n ph©n lo¹i doanh thu hµng ho¸, dÞch vô b¸n lÎ theo tõng nhãm hµng cã thuÕ suÊt nh­ nhau, tÝnh thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ph¶i nép cña tõng nhãm hµng thuÕ suÊt nh­ nhau, tÝnh thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ph¶i nép cña tõng nhãm hµng ho¸ dÞch vô. §èi víi c¸c c¬ së kinh doanh thuéc diÖn nép thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ khi b¸n hµng ho¸, dÞch vô ph¶i sö dông ho¸ ®¬n gi¸ trÞ t¨ng do bé tµi chÝnh ph¸t hµnh ( trõ tr­êng hîp ®­îc dïng tõ ghi gi¸ thanh to¸n lµ gi¸ cã thuÕ gÝa trÞ gia t¨ng). KÕ to¸n tr­ëng cã tr¸ch nhiÖm h­íng dÉn, kiÓm traviÖc ghi chÐp ®Çy ®ñ c¸c yÕu tè cña chøng tõ, bao gåm: Gi¸ b¸n ch­© cã thuÕ GTGT............................................... C¸c kho¶n phô thu vµ phÝ tÝnh ngoµi gi¸ b¸n (nÕu cã )...... ThuÕ suÊt thuÕ GTGT vµ sè tiÒnthuÕ GTGT....................... Tæng gi¸ thanh to¸n(®· cã thuÕ GTGT).............................. hãa ®¬n GTGT. liªn 1 (l­u) Ngµy.........th¸ng ...........n¨m................ §¬n vÞ b¸n hµng......................................................................... §Þa chØ....................................................Sè tµi kho¶n................ §iÖn tho¹i............................MS:................................................ Hä tªn ng­êi mua hµng.............................................................. §¬n vÞ:....................................................Sè tµi kho¶n................ §Þa chØ : ..................................................................................... H×nh thøc thanh to¸n ..............MS : ,.......................................... Sè TT Tªn hµng ho¸, dÞch vô §¬n vÞ tÝnh Sè l­îng §¬n gi¸ Thµnh tiÒn A B C 1 2 3=1x2 Céng tiÒn hµng ................................................. ThuÕ suÊt thuÕ GTGT.................%, TiÒn thuÕ GTGT.......................... Tæng céngtiÒn thanh to¸n:................................ Sè tiÒn viÕt b»ng ch÷:........................................................................... Ng­êi mua hµng KÕ to¸n tr­ëng Thñ tr­ëng ®¬n vÞ (Ký , ghi râ hä , tªn) (Ký , ghi râ hä , tªn) (Ký , ghi râ hä , tªn) Liªn 1: L­u. Liªn2: Giao cho kh¸ch hµng. Liªn 3: Dïng ®Ó thanh to¸n. §èi víi c¸c c¬ së kinh doanh thuéc diÖn nép thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp, khi b¸n hµng ho¸, dÞch vô ph¶i sö dông “Ho¸ ®¬n b¸n hµng “do bé Tµi chÝnh ph¸t hµnh”. KÕ to¸n tr­ëng cã tr¸ch nhiÖm h­íng dÉn, kiÓm tra viÖc ghi chÐp c¸c yÕu tè chøng tõ kÕ to¸n, bao gåm: TrÞ gÝa b¸n ..... C¸c kho¶n phô thu vµ phÝ tÝnh ngoµi gi¸ b¸n (nÕu cã )... Tæng gi¸ thanh to¸n ( §· cã thuÕ GTGT).... Tr­êng hîp c¸c c¬ së kinh doanh sö dông ho¸ ®¬n , chøng tõ kh¸c víi mÉu quy ®Þnh chung cÇn ph¶i cã sù tho¶ thuËn cña tæng côc thuÕ b»ng v¨n b¶n. §Ó t¹o thuËn lîi cho viÖc tÝnh to¸n thóe GTGT hµng th¸ng , kÕ to¸n tr­ëng h­íng dÉn nh©n viªn kÕ to¸n më “B¶ng kª ho¸ ®¬n, chøng tõ hµng hãa , dÞch vô b¸n ra“ ( MÉu sè 02-GTGT). B¶ng kª nµy ®­îc ghi theo thø tù thêi gian hoÆc kÕt hîp theo tõng nhãm hµng , lo¹i hµng ho¸ , dÞch vô vµ theo tõng møc thuÕ suÊt GTGT. MÉu b¶ng kª nh­ sau: b¶ng kª hãa ®¬n , chøng tõ hµng ho¸ , dÞch vô b¸n ra. (KÌm theo tê khai thuÕ GTGT). (Dïng cho c¬ së tÝnh thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ kª khai hµng th¸ng) Th¸ng....n¨m.... Tªn c¬ së kinh doanh ..................M· sè................................. §Þa chØ..................................................................................... Chøng tõ Tªn kh¸ch hµng Doanh sè b¸n ch­a cã thuÕ ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng Ghi chó Sè Ngµy 1 2 3 4 5 6 Céng b, Tæ chøc vËn dông tµi kho¶n kÕ to¸n . §Ó kÕ to¸n thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng , kÕ to¸n sö dông c¸c tµi kho¶n sau ®©y: - TK 133 – ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ. Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh sè thóe GTGT ®Çu vµo ®­îc khÊu trõ , ®· khÊu trõ vµ cßn ®­îc khÊu trõ (TK 133 ®­îc bæ sung theo Th«ng t­ sè 100/1998/TT – BTC ngµy 15 th¸ng 7 n¨m 1998). Tµi kho¶n 133 – ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®­îc khÊu trõ gåm hai tµi kho¶n cÊp 2 sau: + TK 1331 – ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®­îc khÊu trõ cña hµng ho¸ dÞch vô. + TK 1332 – ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®­îc khÊu trõ cña tµi s¶n cè ®Þnh. Néi dung kÕt cÊu cña TK 133 nh­ sau: Bªn nî : Ghi sè thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®­îc khÊu trõ . Bªn cã : Ghi sè thuª gi¸ trÞ gia t¨ng ®Çu vµo ®· khÊu trõ. KÕt chuyÓn sè thuÕ GTGT ®Çu vµo kh«ng ®­îc khÊu trõ. Sè thuÕ GTGT cña hµng tr¶ l¹i. Sè thuÕ GTGT ®Çu vµo ®· hoµn l¹i. D­ nî : Ph¶n ¸nh sè thuÕ GTGT ®Çu vµo cßn ®­îc khÊu trõ vµ sè thuÕ GTGT ®Çu vµo cßn hoµn l¹i nh­ng ng©n s¸ch Nhµ N­íc ch­a hoµn l¹i. TK 3331 – ThuÕ doanh thu ®­îc ®æi thµnh “ ThuÕ GTGT ph¶i nép” vµ më 2 tµi kho¶n cÊp 3 sau®©y: + TK 33311 - ThuÕ GTGT ®Çu ra , dïng ®Ó ph¶n ¸nh sè thuÕ GTGT ph¶i nép , ®· nép , vµ cßn ph¶i nép cña hµng ho¸ , s¶n phÈm , dÞch vô , dÞch vô tiªu thô. + TK 33312 – ThuÕ GTGT hµng nhËp kh¶u , dïng ®Ó ph¶n ¸nh thuÕ GTGT ph¶i nép , ®· nép , cßn ph¶i nép cña hµng ho¸ nhËp khÈu. Néi dung, kÕt cÊu cña tµi kho¶n3331 - ThuÕ GTGT ph¶i nép nh­ sau: Bªn nî: Sè thuÕ GTGT ®Çu vµo ®· khÊu trõ . Sè thuÕ GTGT ®­îc gi¶m trõ. Sè thuÕ GTGT ®· nép vµo ng©n s¸ch nhµ n­íc. Sè thuÕ GTGT cña hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i. Bªn cã: Sè GTGT ®Çu ra ph¶i nép cña hµng ho¸, dÞch vô ®· tiªu thô vµ hµng hãa dïng ®Ó trao ®æi, biÕu tÆng ... Sè thuÕ GTGT ph¶i nép cña thu nhËp ho¹t ®éng tµi chÝnh , thu nhËp bÊt th­êng . Sè thuÕ GTGT cña hµng ho¸ nhËp khÈu . Sè d­ Nî : Ph¶n ¸nh sè thuÕ GTGT cßn ph¶i nép. Sè d­ Cã : Ph¶n ¸nh sè thuÕ GTGT ®· nép thõa vµo NSNN. Khi sö dông TK 133 – ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ cÇn l­u ý . TK nµy chØ ¸p dông cho nh÷ng c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh thuéc ®èi t­îng nép thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ. KÕ to¸n tr­ëng cÇn h­íng dÉn nh©n viªn kÕ to¸n më sæ chi tiÕt ®Ó ph¶n ¸nh riªng ®èi víi c¸c lo¹i hµng ho¸, v©t t­ mua vµo ®ång thêi dïng cho s¶n xuÊt – kinh doanh thuéc diÖn chÞu thuÕ GTGT vµ kh«ng chÞu thuÕ GTGT . T­êng hîp kh«ng h¹ch to¸n ®­îc riªng biÖt th× sè thuÕ GTGT dÇu vµo ®­îc ghi ë TK 133 – ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ . Cuèi th¸ng , kÕ to¸n x¸c ®Þnh sè thuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ ®Ó lËp c¸c bót to¸n kÕt chuyÓn trõ vµo sè thuÕ GTGT ph¶i nép. Sè thuÕ GTGT kh«ng ®­îc khÊu trõ sÏ ®­îc tÝnh vµo trÞ gi¸ vèn cña hµng ho¸ b¸n ra trong kú . Tr­êng hîp sè thuÕ kh«ng ®­îc khÊu trõ qu¸ lín th× tÝnh vµo trÞ gi¸ vèn hµng b¸n trong kú t­íng uøng víi doanh thu trong kú . Sè thu cßn l¹i ®­îc tÝnh vµo trÞ gi¸ vèn hµng b¸n cña kú sau. 3, ThÓ hiÖn thuÕ GTGT trªn sæ chi tiÕt vµ b¸o c¸o tµi chÝnh. a, Tæ chøc sæ kÕ to¸n. Trong ®iÒu kiÖn thùc hiÖn LuËt thuÕ GTGT, Bé Tµi chÝnh ®· cã th«ng t­ bæ sung mét sè sæ chi tiÕt nh­: Sæ theo dâi GTGT (mÉu S01-DN). Sè chi tiÕt thuÕ GTGT ®­îc hoµn l¹i (mÉu S02-DN). Sæ chi tiÕt thuÕ GTGT ®­îc miÔn gi¶m (mÉu S03-DN). KÕ to¸n tr­ëng Doanh nghiÖp cÇn h­íng dÉn c¸c nh©n viªn kÕ to¸n thùc hiÖn viÖc më sæ, ghi sæ vµ kho¸ sæ theo ®óng quy ®Þnh nh»m cung cÊp nh÷ng th«ng tin vÒ t×nh h×nh tÝnh thuÕ vµ nép thuÕ GTGT. C¸c tµi kho¶n míi ®­îc bæ sung vµ söa ®æi nh­ TK 133 – thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®­îc khÊu trõ, TK 3331 – thuÕ GTGT ph¶i nép cÇn ®­îc theo dâi, ph¶n ¸nh trªn sæ c¸i, nhËt ký chøng tõ, nhËt ký chung...tuú theo h×nh thøc kÕ to¸n ë ®¬n vÞ. Sæ theo dâi thuÕ GTGT (mÉu S01-DN) C¬ së ®Ó ghi vµo sæ lµ c¸c chøng tõ, ho¸ ®¬n thuÕ GTGT ph¶i nép, ®· nép. Mçi ho¸ ®¬n chøng tõ ®­îc ghi trªn mét dßng, ®èi víi sè thuÕ ph¶i nép cã thÓ tæng hîp ghi mét lÇn vµo thêi ®iÓm cuèi th¸ng. Cuèi kú, kÕ to¸n ph¶i kho¸ sæ, c«ng víi ph¸t sinh vµ thuÕ GTGT ph¶i nép, ®· nép trong kú vµ tÝnh ra sè thuÕ GTGT ph¶i nép cuèi kú. Sæ theo dâi thuÕ GTGT. N¨m......... Chøng tõ DiÔn gi¶i Sè thuÕ GTGT ®· nép Sè thuÕ GTGT ph¶i nép Sè Ngµy 1 2 3 4 5 Sè d­ ®Çu t­ Sè PS trong kú.. Sè d­ cuèi kú Ng­êi ghi sæ (Ký, hä tªn) LËp sæ ngµy...th¸ng...n¨m... Chñ hé (Ký, hä tªn) Sè chi tiÕt thuÕ GTGT ®­îc hoµn l¹i (mÉu S 02-DN). Sè nµy ®­îc dïng ®Ó ghi chÐp, ph¶n ¸nh sè thuÕ GTGT ®­îc hoµn l¹i, ®· hoµn l¹i vµ cßn ®­îc hoµn l¹i kú b¸o c¸o, ¸p dông cho c¸c c¬ së s¶n xuÊt – kinh doanh thuéc ®èi t­îng nép thuÕ theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ. Sè ®­îc më hµng quý vµ ghi chÐp theo tõng chøng tõ thuÕ GTGT ®­îc hoµn l¹i, ®· hoµn l¹i trong kú b¸o c¸o. Cuèi kú, nh©n viªn kÕ to¸n tiªn hµnh kho¸ sæ, céng sæ ph¸t sinh thuÕ GTGT ®­îc hoµn l¹i vµ tÝnh ra sè thuÕ GTGT cßn ®­îc hoµn l¹i vµo cuèi kú. sæ chi tiÕt thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®­îc hoµn l¹i. N¨m ... Chøng tõ DiÔn gi¶i Sè tiÒn Sè Ngµy ThuÕ GTGT ®­îc hoµn l¹i ThuÕ GTGT ®· hoµn l¹i 1 2 3 4 5 Sè d­ ®Çu kú Sè ph¸t sinh trong kú 3. Sè d­ cuèi kú LËp sæ ngµy .... th¸ng......n¨m Ng­êi ghi sæ KÕ to¸n tr­ëng (ký, hä tªn) (ký, hä tªn) Sæ chi tiÕt thuÕ GTGT ®­îc miÔn gi¶m. Sæ nµy dïng ®Ó ghi chÐp, ph¶n ¸nh sè thuÕ GTGT ®­îc miÔn gi¶m, ®· miÔn gi¶m vµ cßn ®­îc miÔn gi¶m cuèi kú b¸o c¸o. ¸p dông cho c¸c c¬ së kinh doanh thuéc c¸c nghµnh vµ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. Sæ ®­îc më hµng quý vµ ghi chÐp theo hµng chøng tõ vÒ thuÕ GTGT ®­îc miÔn gi¶m, ®· miÔn gi¶m trong kú b¸o c¸o, cuèi th¸ng nh©n viªn kÕ to¸n tiÕn hµnh kho¸ sæ, céng sè ph¸t sinh thuÕ GTGT ®­îc miÔn gi¶m, ®· miÔn gi¶m vµ cßn ®­îc miÔn gi¶m. sæ chi tiÕt thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®­îc miÔn gi¶m. Chøng tõ DiÔn gi¶i Sè tiÒn Sè Ngµy ThuÕ GTGT ®­îc miÔn gi¶m ThuÕ GTGT ®· miÔn gi¶m 1 2 3 4 5 Sè d­ ®Çu kú Sè ph¸t sinh trong kú 3. Sè d­ cuèi kú LËp sæ ngµy .... th¸ng......n¨m Ng­êi ghi sæ KÕ to¸n tr­ëng (ký, hä tªn) (ký, hä tªn) b, Tæ chøc b¸o c¸o tµi chÝnh. Trong ®iÒu kiÖn ¸p dông thuÕ GTGT, hÖ thèng b¸o c¸o tµi chÝnh cã sù thay ®æi phï hîp. KÕ to¸n tr­ëng cã tr¸ch nhiÖm h­íng dÉn, kiÓm tra viÖc tu©n thñ chÕ ®é b¸o c¸o tµi chÝnh ®· ban hµnh vµ söa ®æi. - B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n. ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ (m· sè 133) trªn b¶ng c©n ®èi thuéc môc III - c¸c kho¶n ph¶i thu (phÇn tµi s¶n). ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh sè thuÕ GTGT cßn ®­îc khÊu trõ vµ sè thuÕ GTGT ®­îc c¬ quan cã thÈm quyÒn chÊp nhËn hoµn l¹i nh­ng ch­a hoµn l¹i. C¬ së ®Ó ghi vµo chØ tiªu nµy lµ sè d­ nî cña tµi kho¶n 133 - thuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ . B¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh : Ph¶n ¸nh sè thuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ, ®· khÊu trõ vµ cßn ®­îc khÊu trõ; sè thuÕ GTGT ®­îc hoµn l¹i, ®· hoµn l¹i vµ cßn ®­îc hoµn l¹i; sè thuÕ GTGT ®­îc miÔn gi¶m, ®· miÔn gi¶m vµ cßn ®­îc miÔn gi¶m trong phÇn III “ ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ, ®­îc hoµn l¹i, ®­îc miÔn gi¶m ”. Ph¶n ¸nh sè thuÕ GTGT ph¶i nép, thuÕ GTGT cña hµng nhËp khÈu ë phÇn II (m· sè 11, 12 ). Ch­¬ng III: Thùc tr¹ng t×nh h×nh qu¶n lý vµ tæ chøc h¹ch to¸n kÕ to¸n thuÕ gia t¨ng ë c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam hiÖn nay vµ ph­¬ng h­íng hoµn thiÖn. I, ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng, mét sù lùa chän ®óng ®¾n trong c¬ chÕ kinh tÕ cña ViÖt nam hiÖn nay. ThuÕ Gi¸ trÞ gia t¨ng (GTGT) ®­îc chÝnh thøc ¸p dông réng r·i trªn ph¹m vi toµn bé nÒn kinh tÕ ViÖt nam tõ ngµy 1/1/1999. NÕu nh­ thuÕ doanh thu tÝnh trªn toµn bé doanh thu cña s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô trong tÊt c¶ c¸c kh©u cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt x· héi, th× thuÕ GTGT chØ tÝnh trªn GTGT cña s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô ®­îc thùc hiÖn ë tõng kh©u trong l­u th«ng. ChÝnh bëi vËy, thuÕ GTGT trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn nã ®· thÓ hiÖn ®­îc mét sè vai trß næi bËt sau: Mét lµ, thuÕ GTGT gãp phÇn thóc ®Èy s¶n xuÊt x· héi ph¸t triÓn, më réng l­u th«ng hµng ho¸, dÞch vô ...v× thuÕ GTGT ®· kh¾c phôc ®­îc t×nh tr¹ng trïng lÆp cña thuÕ doanh thu. Hai lµ, b¶o ®¶m nguån thu quan träng vµ æn ®Þnh cho ng©n s¸ch nhµ n­íc, thuÕ GTGT huy ®éng vµ x¸c ®Þnh ngay tõ kh©u ®Çu vµ viÖc thu thuÕ GTGT ë kh©u sau cßn kiÓm tra viÖc tÝnh thuÕ GTGT ®· nép ë kh©u tr­íc nªn ®· h¹n chÕ viÖc thÊt thu thuÕ, kiÓm so¸t ®­îc nguån thu trªn ph¹m vi toµn bé nÒn kinh tÕ. Ba lµ, thuÕ GTGT gãp phÇn t¨ng c­êng c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n vµ thóc ®Èy viÖc mua b¸n hµng ho¸ ph¶i cã ®Çy ®ñ chøng tõ, ho¸ ®¬n hîp lÖ theo luËt ®Þnh. ViÖc ®¨ng ký m· thuÕ cïng víi ph­¬ng ph¸p khÊu trõ ®· buéc c¶ ng­êi mua, ng­êi b¸n thùc hiÖn tèt h¬n chÕ ®é ho¸ ®¬n, chøng tõ trong c¸c ho¹t ®éng thanh to¸n. II, Nh÷ng m©u thuÉn ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn qu¶n lý vµ tæ chøc h¹ch to¸n kÕ to¸n thuÕ GTGT vµ ph­¬ng h­íng hoµn thiÖn thuÕ GTGT. 1, VÒ ph­¬ng ph¸p tÝnh thuÕ GTGT. “Qua gÇn 3 n¨m thùc hiÖn thuÕ GTGT cho thÊy sö dông hai ph­¬ng ph¸p tÝnh thuÕ g©y ra nhiÒu bÊt cËp trong viÖc khÊu trõ thuÕ ®Çu vµo, doanh sè nh­ nhau nh­ng kÕt qu¶ nép kh¸c nhau. §iÒu nµy cho thÊy luËt thuÕ ch­a æn ®Þnh vÒ ph­¬ng ph¸p tÝnh thuÕ, dÉn ®Õn kh«ng c«ng b»ng trong nghÜa vô nép thuÕ, do ®ã cÇn nghiªn cøu kü ph­¬ng ph¸p tÝnh thuÕ GTGT, ®©y lµ néi dung c¬ b¶n nhÊt cña luËt thuÕ GTGT. MÆt kh¸c, ®Ó qu¶n lý c¬ së ¸p dông ph­¬ng ph¸p tÝnh trùc tiÕp ph¶i huy ®éng gÇn mét nöa C¸n bé thuÕ víi chi phÝ t­¬ng øng nh­ng thu cho ng©n s¸ch Nhµ n­íc chØ chiÕm gÇn 10% trong tæng thuÕ GTGT. XuÊt ph¸t tõ kinh nghiÖm c¸c n­íc vµ nguyªn t¾c h÷u hiÖu chÝnh s¸ch thuÕ, ®Ó thuÕ GTGT vËn hµnh mang tÝnh liªn tôc kh«ng gi¸n ®o¹n (®Çu vµo khi nµo còng ®­îc khÊu trõ), h¹n chÕ lo¹i bá viÖc khÊu trõ kh«ng ph¶i lµ gi¶i ph¸p tÝnh thuÕ, còng nh­ kh¾c phôc triÖt ®Ó thuÕ chång lªn thuÕ, trïng lÆp cña thuÕ”. V× vËy, thiÕt nghÜ vÒ c¬ b¶n l©u dµi chØ nªn ¸p dông mét ph­¬ng ph¸p duy nhÊt lµ ph­¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ. HiÖn t¹i ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp chØ ®­îc quy ®Þnh tån t¹i trong giai ®o¹n qu¸ ®é ®Ó chuÈn bÞ ®Çy ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn ¸p dông ph­¬ng ph¸p khÊu trõ . §ång thêi ®èi t­îng nép thuÕ theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp nªn thu hÑp theo h­íng chuyÓn sang ¸p dông theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ, sè cßn l¹i chØ nªn ¸p dông ®èi víi ®èi t­îng nép thuÕ cã doanh sè hµng n¨m thÊp nh­ng doanh sè trªn ng­ìng chÞu thuÕ GTGT. ViÖc x¸c ®Þnh doanh sè bao nhiªu lµ cao, bao nhiªu lµ thÊp lµ mét vÊn ®Ò hÕt søc phøc t¹p. 2, VÒ thuÕ suÊt GTGT. Tõ 11 nhãm thuÕ suÊt thuÕ doanh thu cò, nay chuyÓn sang thuÕ GTGT cßn l¹i bèn lo¹i thuÕ suÊt: 0%, 5%, 10% vµ 20%. Trong thùc tÕ, qua ®iÒu chØnh nhiÒu lÇn, t¹m gi¶m thuÕ ®Çu ra, cho khÊu trõ kh«ng thuÕ ®Çu vµo ( theo nghÞ ®Þnh 102/1998/N§ - CP vµ nghÞ ®Þnh 78/1999/N§ - CP) dÉn ®Õn kh«ng ph¶i chØ cã bèn nhãm thuÕ suÊt mµ lµ rÊt nhiÒu møc thuÕ vµ nhãm thuÕ suÊt kh¸c nhau, theo xu h­íng lµ gi¶m thuÕ th× c¸c c¬ së s¶n suÊt kinh doanh míi ho¹t ®éng ®­îc. §ång thêi qua kinh nghiÖm cña c¸c n­íc ®ang ¸p dông thuÕ GTGT víi xu h­íng gi¶m sè l­îng thuÕ suÊt, gi¶m sù phøc t¹p khi ¸p dông thuÕ suÊt, chÝnh s¸ch thuÕ ë n­íc ta chØ nªn quy ®Þnh hai lo¹i thuÕ suÊt: 0% ¸p dông cho hµng ho¸ xuÊt khÈu; 10% ¸p dông cho tÊt c¶ c¸c hµng ho¸, dÞch vô dïng cho s¶n xuÊt, kinh doanh vµ tiªu dïng trong n­íc. Tuy nhiªn ®Ó gi¶m sè l­îng thuÕ suÊt cßn 2 møc ph¶i ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu: “Mét lµ, x¸c ®Þnh møc thuÕ suÊt ph¶i ®¶m b¶o kh«ng lµm ¶nh h­ëng lín ®Õn nguån thu cña ng©n s¸ch Nhµ n­íc, ®ång thêi ph¶i nu«i d­ìng nguån thu cho ng©n s¸ch Nhµ n­íc. Hai lµ, møc thuÕ suÊt ph¶i b¶o hé ®­îc s¶n xuÊt trong n­íc do ph¶i gi¶m thuÕ nhËp khÈu vµo n¨m 2006 theo hiÖp ®Þnh AFTA. Ba lµ, møc thuÕ suÊt ph¶i ®¶m b¶o c«ng b»ng quyÒn lîi vµ nghiÖp vô gi÷a c¸c doanh nghiÖp, ®¶m b¶o æn ®Þnh thÞ tr­êng trong n­íc, kh«ng cã biÕn ®éng lín vÒ gi¸ c¶ vµ kh«ng ¶nh h­ëng ®Õn ®êi sèng nh©n d©n.” ë Ph¸p tõ n¨m 1986, thuÕ GTGT cã 4 thuÕ suÊt:5.5%,7%.18.6% vµ33.3%.§Ó ®¬n gi¶n ho¸ cí cÊu hÖ thèng thuÕ suÊt ®· gi¶m møc thuÕ chØ cßn 5.5%vµ18.6%. ë Thôy §iÓn còng ®¨ ®iÒu chØnh hµng n¨m qua nhiÒu ®ît kh¸c nhau, hiÖn nay chØ cßn hai møc thuÕ suÊt 5.5%vµ18.6%. 3, VÒ qu¶n lý sö dông ho¸ ®¬n , chøng tõ . Cïng víi viÖc ®­a vµo, triÓn khai luËt thuÕ GTGT th× ho¸ ®¬n GTGT còng ®­îc ®­a vµo sö dông. Theo quy ®Þnh hiÖn hµnh th× viÖc in Ên, ph¸t hµnh, qu¶n lý qu¸ tr×nh sö dông ho¸ ®¬n GTGT. §ã lµ, ®· xuÊt hiÖn trªn thÞ tr­êng lo¹i ho¸ ®¬n gi¶, lo¹i ho¸ ®¬n thËt nh­ng néi dung gi¶, nhiÒu t×nh tr¹ng mua b¸n ho¸ ®¬n, tÈy xo¸ ho¸ ®¬n, ghi chÐp trªn ho¸ ®¬n sai thùc tÕ ... tÊt c¶ ®Òu nh»m môc ®Ých trèn thuÕ, gian lËn sè thuÕ ph¶i nép qua viÖc khÊu trõ thuÕ ®Çu vµo vµ c«ng khai lÊy khèng tiÒn Ng©n s¸ch Nhµ n­íc qua viÖc hoµn thuÕ GTGT ®Çu vµo...VÊn ®Ò ®¸ng quan t©m n÷a lµ, luËt thuÕ GTGT võa th«ng tho¸ng vµ t¹o sù chñ ®éng cho doanh nghiÖp bao nhiªu th× quy ®Þnh vÒ sö dông ho¸ ®¬n, chøng tõ cµng trãi buéc doanh nghiÖp bÊy nhiªu. Bëi c«ng t¸c qu¶n lý sö dông ho¸ ®¬n chØ míi coi träng mét vÕ - lµ c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc (trùc tiÕp lµ c¬ quan thuÕ), mµ ch­a chuyÓn kÞp theo nguyªn t¾c ®· qu¸n triÖt trong néi dung cña luËt thuÕ GTGT lµ ®Ò cao tr¸ch nhiÖm vµ quyÒn lîi cña doanh nghiÖp trong qu¶n lý, sö dông, ho¸ ®¬n, chøng tõ. Trªn thùc tÕ th× Tæng côc thuÕ ®· vËn dông nguyªn t¾c ®Ò cao tr¸ch nhiÖm vµ quyÒn chñ ®éng cña doanh nghiÖp trong qu¶n lý sö dông ho¸ ®¬n ®· cho phÐp mét sè Ýt doanh nghiÖp ®¨ng ký sö dông ho¸ ®¬n tù in, tù ph¸t hµnh, tù qu¶n lý sö dông. ViÖc qu¶n lý sö dông ho¸ ®¬n ë c¸c ®èi t­îng nµy rÊt chÆt chÏ vµ hiÕm x¶y ra sai ph¹m. “H­íng hoµn thiÖn ®èi víi vÊn ®Ò ho¸ ®¬n GTGT lµ nhanh chãng nh©n réng c¬ chÕ doanh nghiÖp sö dông ho¸ ®¬n tù in ®Ó trao l¹i tr¸ch nhiÖm vµ quyÒn qu¶n lý chñ yÕu ®èi víi ho¸ ®¬n GTGT cho doanh nghiÖp; c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc (trùc tiÕp lµ c¬ quan thuÕ) chØ nhËn tr¸ch nhiÖm cho phÐp doanh nghiÖp ph¸t hµnh ho¸ ®¬n theo mÉu ®¨ng ký vµ thùc hiÖn c«ng t¸c gi¸m s¸t, kiÓm tra qu¸ tr×nh qu¶n lý, sö dông ho¸ ®¬n cña doanh nghiÖp. §ång thêi c¬ quan thuÕ chØ ph¸t hµnh sè Ýt ho¸ ®¬n GTGT cho c¸c hé kinh doanh ch­a cã ®iÒu kiÖn tù in ho¸ ®¬n. Bªn c¹nh ®ã, Tæng côc thuÕ cÇn nhanh chãng hoµn thiÖn vµ ®­a ch­¬ng tr×nh qu¶n lý, ®èi chiÕu ho¸ ®¬n, chøng tõ qua m¹ng vi tÝnh víi yªu cÇu lµ: Mäi ph¸t sinh chi tiÕt (®Çu ra, ®Çu vµo) cña ®èi t­îng nép thuÕ ph¶i ®­îc nhËp vµo m¹ng, tõ ®ã cã c¸c c¬ quan qu¶n lý NN, nhÊt lµ c¬ quan thuÕ sö dông ®Ó ®èi chiÕu trªn m¸y, ph¸t hiÖn ngay c¸c m©u thuÉn gi÷a ®Çu vµo, ®Çu ra cña ®¬n vÞ cã liªn quan.”. 4, VÒ khÊu trõ thuÕ. “KhÊu trõ khèng - mét b­íc lïi cña chÝnh s¸ch thuÕ GTGT. LuËt thuÕ GTGT quy ®Þnh theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ ®­îc khÊu trõ khèng thuÕ ®Çu vµo theo tû lÖ 3% theo gi¸ mua trªn ho¸ ®¬n b¸n hµng, tû lÖ 0% trªn gi¸ trÞ hµng mua vµo theo b¶ng kª ®èi víi hµng ho¸ lµ n«ng, l©m, thuû s¶n ch­a qua chÕ biÕn, ®Êt, ®¸, c¸t, sái, c¸c phÕ liÖu cña nguån b¸n kh«ng cã ho¸ ®¬n. MÆt kh¸c quy ®Þnh láng lÎo trong viÖc lËp b¶ng kª t¹o s¬ hë cho c¸c ®èi t­îng nép thuÕ khai khèng gi¸ mua (kh«ng ®èi chiÕu ®­îc víi nguån b¸n) võa ®Ó ®­îc khÊu trõ (hoµn) thuÕ GTGT ®Çu vµo, võa ®­îc chÊp nhËn chi phÝ hîp lý gi¶m thu nhËp chÞu thuÕ TNDN. Nh­ vËy, quy ®Þnh khÊu trõ v« h×nh chung ®· g¸n cho doanh nghiÖp mét sè thuÕ khÊu trõ v­ît xa so víi thùc tÕ ph¸t sinh. Lµm cho thuÕ GTGT vµ thuÕ TNDN nép vµo Ng©n s¸ch Nhµ n­íc kh«ng ph¶n ¸nh ®óng thùc chÊt ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Cã thÓ nãi ®©y lµ b­íc lïi cña chÝnh s¸ch thuÕ GTGT; bëi néi dung cña luËt cµng quy ®Þnh chÆt chÏ bao nhiªu th× viÖc khÊu trõ khèng l¹i s¬ hë bÊy nhiªu”. Do ®ã h­íng hoµn thiÖn nªn bá quy ®Þnh cho phÐp khÊu trõ khèng ®èi víi tÊt c¶ c¸c h×nh thøc, c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ. §iÒu cèt yÕu lµ ®Èy nhanh tiÕn ®é triÓn khai chÕ ®é kÕ to¸n hé kinh doanh cho nh÷ng lo¹i hé lín vµ võa; cßn lo¹i hé nhá nªn quy ®Þnh mét møc æn ®Þnh cho tõng lo¹i h×nh kinh doanh. 5, ThuÕ GTGT cña hµng nhËp khÈu. §©y lµ mét h×nh thøc b¶o hé ch­a cã sù chän läc - Theo quy ®Þnh hiÖn hµnh, tÊt c¶ c¸c lo¹i hµng ho¸ nhËp khÈu ®Òu ph¶i chÞu thuÕ GTGT , trõ mét sè tr­êng hîp nhËp khÈu m¸y mãc thiÕt bÞ trong n­íc kh«ng s¶n xuÊt ®­îc... hoÆc m¸y bay, hoÆc hµng ho¸ nhËp khÈu lµ hµng viÖn trî, hµng theo tiªu chuÈn miÔn trõ ngo¹i giao... hoÆc hµng ho¸ chuyÓn khÈu, qu¸ c¶nh, muén ®­êng ... LuËt thuÕ GTGT quy ®Þnh thuÕ suÊt cña mét lo¹i hµng ho¸ qua c¸c kh©u: NhËp khÈu, s¶n xuÊt, gia c«ng, th­¬ng m¹i ®Òu nh­ nhau ; nãi c¸ch kh¸c thuÕ suÊt thuÕ GTGT hµng nhËp khÈu còng chÝnh lµ thuÕ suÊt hµng nhËp khÈu b¸n ra, nghÜa lµ sè thuÕ GTGT cña hµng ho¸ nhËp khÈu ph¶i nép sau khi tiªu thô b»ng GTGT cña hµng ho¸ nhËp khÈu nh©n víi thuÕ suÊt. Tõ ®ã cã thÓ nhËn thÊy thuÕ GTGT ®Çu vµo cña hµng ho¸ nhËp khÈu kh«ng mang ý nghÜa lµ nguån thu cho Ng©n s¸ch Nhµ n­íc - v× nã ®­îc khÊu trõ ®Çu vµo (hoÆc hoµn thuÕ ®Çu vµo) mµ chñ yÕu lµ mang ý nghÜa b¶o hé hµng s¶n xuÊt trong n­íc th«ng qua c¬ chÕ kÕt cÊu thuÕ GTGT ®Çu vµo cña hµng ho¸ vµo gi¸ c¶, lµm cho gi¸ c¶ hµng ho¸ nhËp khÈu t¨ng thªm mét l­îng b¾ng sè thuÕ GTGT ®Çu vµo khi tiªu thô néi ®Þa. §iÒu nµy phï hîp víi mét nÒn s¶n xuÊt cßn non trÎ trong tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. “Tuy nhiªn kh«ng mét quèc gia nµo thùc hiÖn viÖc b¶o hé ®¹i trµ cho phÇn lín c¸c lo¹i hµng ho¸ mµ th­êng b¶o hé cã chän läc vµ b¶o hé cã thêi h¹n. §èi víi ViÖt Nam xu thÕ héi nhËp khu vùc (AFTA) ®ang ®Õn rÊt gÇn, cÇn ph¶i n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña hµng ho¸ s¶n xuÊt trong n­íc, h¬n n÷a kh«ng thÓ b¾t buéc ng­êi tiªu dïng trong n­íc ph¶i chÞu thªm mét l­îng thuÕ GTGT ®Çu vµo cña tÊt c¶ c¸c lo¹i hµng ho¸ nhËp khÈu vµo ViÖt Nam”. Do vËy h­íng hoµn thiÖn thuÕ GTGT ®èi víi hµng nhËp khÈu nªn c©n nh¾c lùa chän danh môc mÆt hµng cÇn thiÕt ph¶i b¶o hé ®Ó võa t¹o ra søc c¹nh tranh cho hµng ho¸ s¶n xuÊt trong n­íc, võa gi¶m ¸p lùc gi¸ c¶ ®èi víi ng­êi tiªu dïng trong n­íc sö dông hµng nhËp khÈu võa gi¶m thiÓu chi phÝ, thêi gian, thñ tôc cho doanh nghiÖp nép thuÕ vµ c¬ quan thu thuÕ. 6, VÊn ®Ò hoµn thuÕ GTGT. Trong thêi gian ®Çu ¸p dông thuÕ GTGT, thñ tôc hoµn thuÕ rÊt phï hîp nªn trªn ®ã hoµn thuÕ chËm, g©y khã kh¨n cho nhiÒu doanh nghiÖp ®Æc biÖt lµ nh÷ng doanh nghiÖp ®Çu t­, mua s¾m tµi s¶n cè ®Þnh víi khèi l­îng lín. Nguyªn nh©n cña t×nh h×nh trªn mét phÇn do doanh nghiÖp ch­a lµm ®óng thñ tôc, mét phÇn do c¬ quan thuÕ ch­a quen, v¨n b¶n h­íng dÉn l¹i ch­a râ rµng. Tr­íc t×nh h×nh ®ã, Bé Tµi chÝnh ®· cã c¸c v¨n b¶n bæ sung lµ hoµn thuÕ tr­íc, kiÓm tra sau vµ ph¶i xö lý nghiªm nh÷ng tr­êng hîp vi ph¹m. C¸c v¨n b¶n nµy ®Ò cao tr¸ch nhiÖm vµ quyÒn lîi cña c¸c doanh nghiÖp , cña ng­êi nép thuÕ trong viÖc hoµn thuÕ GTGT. “Tuy nhiªn vÊn ®Ò hoµn thuÕ vÉn cßn nhiÒu bÊt cËp vÒ thñ tôc còng nh­ thêi gian hoµn thuÕ. VÊn ®Ò cao h¬n n÷a tr¸ch nhiÖm cña c¬ së tr­íc nh÷ng hå s¬ xin ®­îc hoµn thuÕ, ®ång thêi ®¬n gi¶n ho¸ c¸c thñ tôc xin ®­îc hoµn thuÕ vµ t¨ng c­êng kiÓm tra, thanh tra cña c¬ quan thuÕ.Bªn c¹nh ®ã viÖc khÊu trõ thuÕ GTGT ®Çu vµo theo tû lÖ % ®èi víi hµng ho¸ mua vµo kh«ng cã ho¸ ®¬n GTGT theo quy ®Þnh t¹i kho¶n ®.®iÓm1, §iÒu 10. C¬ chÕ “hoµn tr­íc, kiÓm sau” ®· bÞ mét sè doanh nghiÖp lîi dông th«ng qua c¸c thñ ®o¹n nh­: gian lËn trong kª khai thuÕ GTGT ®Çu vµo (khai khèng mét phÇn hoÆc toµn bé) ®Ó ®­îc khÊu trõ vµ hoµn thuÕ; gian lËn trong kª khai khèng mét phÇn hoÆc toµn bé hµng xuÊt khÈu ®Ó ®­îc ¸p dông thuÕ GTGT ®Çu vµo 0% vv… Nh÷ng vi ph¹m ®ã ®· g©y tén thÊt kh«ng nhá cho ng©n s¸ch, bãp mÐo mét chÝnh s¸ch thuÕ cã nhiÒu tiÕn bé. C¸c bé, ngµnh ®· vµ ®ang phèi hîp kÞp thêi cã c¸c biÖn ph¸p ®iÒu chØnh. ë ®©y rÊt cÇn ®­îc sù chØnh söa, bÞt ngay c¸c kÎ hë dÔ bÞ lîi dông; ®Çy m¹nh tuyªn truyÒn s©u réng ®Ó mäi ®èi t­îng nép thuÕ hiÓu, thùc hiÖn nghiªm vµ t¨ng c­êng qu¶n lý ®éi ngò c¸n bé thuÕ, h¶i quan vv, ®i ®«i víi xö lý thÊt nghiªm nh÷ng ng­êi vi ph¹m luËt thuÕ vµ chÝnh s¸ch thuÕ. §ã lµ yªu cÇu cña sù ph¸t triÓn, lµ ®ßi hái cña cuéc sèng”. 7, VÊn ®Ò miÔn gi¶m thuÕ GTGT. Th«ng t­ 175 ngµy 24/12/1998 cña Bé Tµi chÝnh cã quy ®Þnh nh÷ng c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh mét sè lo¹i hµng hãa, dÞch vô khi tÝnh thuÕ ®Çu ra ®­îc gi¶m 50% thuÕ GTGT ghi trªn gi¸ b¸n hµng lµ gi¶m cho ng­êi tiªu dïng song trªn thùc tÕ ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh kh«ng gi¶m trªn gi¸ thanh to¸n khi gi¶m 50% thuÕ GTGT mµ cßn ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh c¸c mÆt hµng ®­îc gi¶m 50% thuÕ GTGT ph¶i nép ®Òu lÊy gi¸ b¸n ch­a cho 1+% thuÕ suÊt sau khi ®· gi¶m 50%. Nh­ vËy khi gi¶m 50% thuÕ GTGT cho ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh c¸c mÆt hµng ®­îc miÔn gi¶m th× ng©n s¸ch nhµ n­íc ®· “cho doanh nghiÖp” mét kho¶n thu nhËp lµm t¨ng doanh thu thuÇn t­¬ng øng víi 50% thuÕ GTGT ®­îc gi¶m. Ng­îc l¹i, ®iÒu nµy l¹i kh«ng khuyÕn khÝch ®­îc c¸c c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh cã mÆt hµng ®­îc miÔn gi¶m 50% thuÕ GTGT sö dông nguyªn liÖu ®Çu vµo vµ t¨ng thªm khã kh¨n cho nh÷ng c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh sö dông s¶n phÈm hµng ho¸ dÞch vô ®­îc miÔn gi¶m 50% thuÕ GTGT ®Çu ra v× nh­ vËy gi¸ thµnh s¶n phÈm, hµnh ho¸ l¹i t¨ng thªm mét kho¶n t­¬ng øng víi sè thuÕ GTGT cña ng­êi cung cÊp ®­îc miÔn gi¶m. §Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng nµy, chÝnh phñ nªn xem xÐt söa ®æi phÇn miÔn gi¶m thuÕ cho c¸c c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh hµng ho¸ dÞch vô quy ®Þnh t¹i ®iÓm 2 môc VI khi tÝnh thuÕ GTGT ®Õn kú tÝnh thuÕ ®­îc gi¶m 50% trªn tæng sè thuÕ GTGT cña hµng ho¸, dÞch vô thuéc diÖn ®­îc miÔn gi¶m. Nh­ thÕ sÏ phï hîp víi c¬ chÕ vËn hµnh thuÕ GTGT lµ khi nhµ cung cÊp ®­îc gi¶m th× nhµ s¶n xuÊt sö dông ph¶i chÞu cßn tæng thu ng©n s¸ch Nhµ n­íc kh«ng chÞu ¶nh h­ëng. PHÇn III: kÕt luËn. ThuÕ lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt vÜ m« nÒn kinh tÕ; lµ nguån chñ yÕu cña ng©n s¸ch nhµ n­íc (NSNN). ChÝnh s¸ch thuÕ g¾n liÒn víi chÝnh s¸ch ph¸t triÓn cña mäi quèc gia ®ang thùc hiÖn nÒn kinh tÕ chuyÓn ®æi, tiÕn s©u vµo héi nhËp quèc tÕ th× chÝnh thuÕ n¨ng ®éng, phï hîp cµng trë nªn cùc k× quan träng. §iÒu ®ã cho thÊy c«ng t¸c qu¶n lý vµ tæ chøc h¹ch to¸n kÕ to¸n thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ë c¸c doanh nghiÖp trong n­íc ta trong nh÷ng n¨m võa qua lµ v« cïng quan träng. Nh×n chung, c«ng t¸c qu¶n lý vµ tæ chøc h¹ch to¸n kÕ to¸n thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ë n­íc ta trong nh÷ng n¨m võa qua ®· cã nhiÒu chuyÓn biÕn theo chiÒu h­íng tÝch cùc râ rÖt th«ng qua sù l·nh ®¹o cña §¶ng vµ nhµ n­íc, song bªn c¹nh ®ã vÉn ph¸t sinh nhiÒu m©u thuÉn vµ thiÕu sãt trong qu¸ tr×nh qu¶n lý vµ tæ chøc h¹ch to¸n kÕ to¸n thuÕ GTGT. Do ®ã ®Ó x©y dùng mét luËt thuÕ cã hiÖu qu¶, n¨ng ®éng phï hîp víi nh÷ng biÕn ®éng nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng lµ mét ®ßi hái rÊt cÊp b¸ch, chÝnh phñ nªn cã nh÷ng biÖn ph¸p kÞp thêi nh»m hoµn thiÖn thuÕ GTGT vµ sö dông nã nh­ mét c«ng cô ®¾c lùc ®Ó ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ, ®Æc biÖt lµ trong qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ ngµy nay. §Ó x©y dùng mét chÝnh s¸ch thuÕ mang tinh l©u dµi mµ vÉn ph¶i phï hîp víi nÒn kinh tÕ x· héi nhiÒu biÕn ®éng nh­ hiÖn nay lµ mét vÊn ®Ò v« cïng phøc t¹p. Trong khu«n khæ bµi viÕt nµy em xin m¹nh d¹n tr×nh bµy mét sè vÊn ®Ò vÒ c«ng t¸c qu¶n lý vµ tæ chøc h¹ch to¸n kÕ to¸n thuÕ GTGT trong c¸c doanh nghiÖp ë ViÖt Nam vµ hy väng r»ng trong nh÷ng n¨m tíi ®©y ViÖt Nam sÏ cã nhiÒu b­íc tiÕn trong c«ng t¸c qu¶n lý vµ h¹ch to¸n thuÕ GTGT nh»m duy tr× nh÷ng mÆt tÝch cùc vµ h¹n chÕ nh÷ng sai sãt. Trong bµi viÕt trªn ch¾c ch¾n kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt do tr×nh ®é lý luËn cßn cã nhiÒu h¹n chÕ mong thÇy c« chØ dÉn vµ gãp ý. Cuèi cïng em xin c¶m ¬n c¸c thÇy c« gi¸o ®· gióp ®ì em trong qóa tr×nh häc tËp vµ ®Æc biÖt lµ thÇy gi¸o : NguyÔn Ngäc Quang - gi¶ng viªn trùc tiÕp h­íng dÉn gióp ®ì em hoµn thµnh chuyªn ®Ò nµy. môc lôc PhÇn I: Lêi më ®Çu 2 PhÇn II: Néi dung 3 Ch­¬ng I: Lý luËn chung vÒ thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng 3 I. Kh¸i qu¸t sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña thuÕ GTGT 3 II. ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng 4 1. Kh¸i niÖm gi¸ trÞ gia t¨ng vµ thuÕ GTGT 4 2. §èi t­îng nép thuÕ vµ ®èi t­îng chÞu thuÕ 4 3. Gi¸ tÝnh thuÕ vµ thuÕ suÊt 6 4. Ph­¬ng ph¸p tÝnh thuÕ GTGT 8 5. Nép thuÕ vµ quyÕt to¸n thuÕ 11 6. Hoµn thuÕ vµ miÔn gi¶m thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng 12 Ch­¬ng II: C«ng t¸c qu¶n lý vµ tæ chøc h¹ch to¸n kÕ to¸n thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng t¹i c¸c doanh nghiÖp ë ViÖt Nam hiÖn nay 13 I. C«ng t¸c qu¶n lý thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng trong c¸c doanh nghiÖp 13 1. Ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n qu¶n lý thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng trong c¸c doanh nghiÖp 13 II. C«ng t¸c tæ chøc h¹ch to¸n kÕ to¸n thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng t¹i doanh nghiÖp ë ViÖt Nam hiÖn nay 15 1. H¹ch to¸n thuÕ GTGT 15 2. Tæ chøc kÕ to¸n thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng 19 3. ThÓ hiÖn thuÕ GTGT trªn sæ chi tiÕt vµ b¸o c¸o tµi chÝnh 23 Ch­¬ng III: Thùc tr¹ng t×nh h×nh qu¶n lý vµ tæ chøc h¹ch to¸n kÕ to¸n thuÕ GTGT ë c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam hiÖn nay vµ ph­¬ng h­íng hoµn thiÖn 26 I.ThuÕ GTGT, mét sù lùa chän ®óng ®¾n trong c¬ chÕ kinh tÕ cña ViÖt Nam hiÖn nay 26 II. Nh÷ng m©u thuÉn ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn qu¶n lý vµ tæ chøc h¹ch to¸n kÕ to¸n thuÕ GTGT vµ ph­¬ng h­íng hoµn thiÖn thuÕ GTGT 26 1. VÒ ph­¬ng ph¸p tÝnh thuÕ GTGT 26 2. VÒ thuÕ suÊt GTGT 27 3. VÒ qu¶n lý sö dông ho¸ ®¬n, chøng tõ 28 4. VÒ khÊu trõ thuÕ 28 5. ThuÕ GTGT cña hµng nhËp khÈu 29 6. VÊn ®Ò hoµn thuÕ GTGT 30 7. VÊn ®Ò miÔn gi¶m thuÕ GTGT 30 PhÇn III: KÕt luËn 32