Đề tài Bảo đảm tiền vay - Giải pháp phòng ngừa rủi ro trong hoạt động cho vay của các tổ chức tín dụng

quy chÕ cho vay cña tæ chøc tÝn dông ®èi víi kh¸ch hµng ban hµnh kÌm theo QuyÕt ®Þnh sè 284/2000/Q§-NHNN1 cña Thèng ®èc Ng©n hµng Nhµ n­íc. - C¨n cø hå s¬ vay vèn cña doanh nghiÖp vµ kÕt qu¶ thÈm ®Þnh cña NHNN vµ PTNT thµnh phè Vinh. Chóng t«i gåm: Bªn cho vay (Bªn A) Chi nh¸nh NHNN vµ PTNT thµnh phè Vinh - NghÖ An. §Þa chØ: Sè 364 - ®­êng NguyÔn V¨n Cõ - Thµnh phè Vinh - NghÖ An. Ng­êi ®¹i diÖn lµ: ¤ng §Æng Xu©n Hïng - Chøc vô: Gi¸m ®èc Bªn vay (Bªn B) Tªn kh¸ch hµng: C«ng ty Gièng c©y trång NghÖ An §Þa chØ: Sè 398 - ®­êng NguyÔn Tr·i - thµnh phè Vinh-NghÖ An. Ng­êi ®¹i diÖn lµ: ¤ng Vò Quèc Doanh - Chøc vô: Gi¸m ®èc Hai bªn thèng nhÊt viÖc bªn A cho bªn B vay tiÒn theo néi dung tho¶ thuËn d­íi ®©y: §iÒu 1: Ph­¬ng thøc cho vay, sè tiÒn cho vay, môc ®Ých sö dông tiÒn vay Ph­¬ng thøc cho vay: Gi¶i ng©n hµng chuyÓn kho¶n Nhu cÇu vay vèn ng©n hµng, sè tiÒn: 45.954.000.000® B»ng ch÷: Bèn l¨m tû, chÝn tr¨m n¨m t­ triÖu ®ång ch½n Môc ®Ých vay vèn: Mua gièng lóa lai Trung Quèc §iÒu 2: L·i suÊt cho vay - L·i suÊt tiÒn vay lµ 0,7% th¸ng - Ph­¬ng ph¸p tr¶ l·i tiÒn vay: theo ®Þnh kú 1 th¸ng/1 lÇn vµo ngµy 31 - L·i suÊt nî qu¸ h¹n: 1,05% th¸ng §iÒu 3: Thêi h¹n cho vay, ph­¬ng thøc vµ kú h¹n tr¶ nî Thêi h¹n cho vay: 6 th¸ng Ngµy nhËn tiÒn vay lÇn ®Çu lµ ngµy 31/11/2001 Ngµy tr¶ nî cuèi cïng lµ ngµy 31/4/2002. §iÒu 4: H×nh thøc b¶o ®¶m tiÒn vay Cho vay cã b¶o ®¶m b»ng tµi s¶n. VÒ h×nh thøc b¶o ®¶m tiÒn vay gi÷a hai bªn sÏ ®­îc tho¶ thuËn c­ thÓ trong hîp ®ång b¶o ®¶m tiÒn vay (®­îc lËp thµnh v¨n b¶n riªng). §iÒu 5: QuyÒn vµ nghÜa vô cña bªn A 5.1. Bªn A cã quyÒn: a. KiÓm tra, gi¸m s¸t qu¸ tr×nh vay vèn, sö dông vèn vay vµ tr¶ nî cña bªn B. b. ChÊm døt viÖc cho vay, thu håi nî tr­íc h¹n khi ph¸t hiÖn bªn B cung cÊp th«ng tin sai sù thËt, vi ph¹m hîp ®ång tÝn dông. c. Cã quyÒn ®Þnh ®o¹t tµi s¶n b¶o ®¶m tiÒn vay trong nh÷ng tr­êng hîp sau: - Bªn B kh«ng cã kh¶ n¨ng thùc hiÖn nghÜa vô tr¶ nî. - X¶y ra bÊt cø sù kiÖn ph¸p lý nµo gi¶i phãng bªn B khái nghÜa vô cam kÕt trong hîp ®ång nµy. d. MiÔn gi¶m l·i tiÒn vay, gia h¹n nî, ®iÒu chØnh k× h¹n tr¶ nî theo quy ®Þnh cña NHNN. 5.2. Bªn A cã nghÜa vô: a. Thùc hiÖn ®óng tho¶ thuËn trong hîp ®ång tÝn dông b. L­u gi÷ hå s¬ tÝn dông phï hîp víi quy ®Þnh cña ph¸p luËt. §iÒu 6: QuyÒn vµ nghÜa vô cña bªn B 6.1. Bªn B cã quyÒn: a. Tõ chèi yªu cÇu cña bªn A kh«ng ®óng víi c¸c tho¶ thuËn trong hîp ®ång nµy. b. KhiÕu n¹i, khëi kiÖn vi ph¹m hîp ®ång nµy theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. 6.2. Bªn B cã nghÜa vô: a. Cung cÊp ®Çy ®ñ, trung thùc c¸c th«ng tin, tµi liÖu liªn quan ®Õn viÖc vay vèn vµ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ tÝnh chÝnh x¸c, hîp ph¸p cña c¸c th«ng tin, tµi liÖu ®· cung cÊp. b. Sö dông tiÒn vay ®óng môc ®Ých vµ thùc hiÖn ®óng c¸c néi dung kh¸c ®· tho¶ thuËn trong hîp ®ång. c. Tr¶ nî gèc vµ l·i vay theo tho¶ thuËn trong hîp ®ång. d. ChÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc ph¸p luËt khi kh«ng thùc hiÖn ®óng nh÷ng tho¶ thuËn vÒ viÖc tr¶ nî vay. §iÒu 7: Cam kÕt chung: Hai bªn cam kÕt thùc hiÖn ®óng c¸c ®iÒu kho¶n cña hîp ®ång. NÕu cã tranh chÊp hai bªn sÏ gi¶i quyÕt b»ng th­¬ng l­îng dùa trªn nguyªn t¾c b×nh ®¼ng vµ cïng cã lîi. Tr­êng hîp kh«ng thÓ gi¶i quyÕt ®­îc b»ng th­¬ng l­îng, hai bªn sÏ ®­a ra gi¶i quyÕt t¹i toµ ¸n kinh tÕ n¬i cã trô së chÝnh cña bªn A. Sau khi hîp ®ång tÝn dông ®· ®­îc ký kÕt vµo ngµy 21/11/2001 Ng©n hµng n«ng nghiÖp vµ PTNT thµnh phè Vinh vµ C«ng ty gièng c©y trång NghÖ An ®· tiÕn hµnh lËp hîp ®ång b¶o ®¶m tiÒn vay, c­ thÓ lµ hîp ®ång thÕ chÊp quyÒn sö dông ®Êt vµ c¸c tµi s¶n g¾n liÒn víi ®Êt; hîp ®ång cÇm cè tµi s¶n. Nh­ ®· tr×nh bµy ë ch­¬ng I, th× hîp ®ång cÇm cè, thÕ chÊp gièng nhau vÒ mÆt néi dung, h×nh thøc... Tuy nhiªn nã chØ kh¸c nhau ë ®iÓm: ®èi t­îng cña quan hÖ thÕ chÊp lµ bÊt ®éng s¶n (kh«ng di dêi ®­îc) cßn ®èi t­îng cña quan hÖ cÇm cè lµ ®éng s¶n (cã tÝnh di dêi ®­îc). Do ®ã ë phÇn nµy t¸c gi¶ xin tr×nh bµy gép ®èi víi vÊn ®Ò vÒ tµi s¶n thÕ chÊp, tµi s¶n cÇm cè. §Ó tr¸nh sù nhµm ch¸n, t¸c gi¶ sÏ ph©n tÝch hîp ®ång cÇm cè, thÕ chÊp trong tr­êng hîp nµy nh­ sau: - VÒ chñ thÓ cña quan hÖ thÕ chÊp, cÇm cè: Bªn thÕ chÊp, cÇm cè: lµ C«ng ty gièng C©y trång NghÖ An Bªn nhËn thÕ chÊp, cÇm cè: NHNN vµ PTNT thµnh phè Vinh - VÒ ®èi t­îng cña quan hÖ cÇm cè, thÕ chÊp: §èi t­îng trong quan hÖ nµy bao gåm c¸c tµi s¶n lµ quyÒn sö dông ®Êt, tµi s¶n g¾n liÒn víi ®Êt vµ ®éng s¶n kh¸c. C­ thÓ lµ: + §Êt ë: diÖn tÝch lµ 16.959m2; cã gi¸ trÞ: 3.141.804.000® Trong ®ã: V¨n phßng C«ng ty cã diÖn tÝch lµ 800m2, trÞ gi¸ 1.440.000.000®. C¸c ®¬n vÞ cã diÖn tÝch 16.159m2, trÞ gi¸ 1.701.804.000® + Tµi s¶n g¾n liÒn trªn ®Êt: trÞ gi¸ 607.122.000® Trong ®ã: Kho l¹nh v¨n phßng: trÞ gi¸ 43.844.000® Nhµ lµm viÖc 2 tÇng: trÞ gi¸ 22.934.000® Nhµ 2 tÇng XN XNK: trÞ gi¸ 26.842.000® Nhµ lµm viÖc tr¹m §« L­¬ng: trÞ gi¸ 17.504.000® Nhµ x­ëng chÕ biÕn: trÞ gi¸ 12.958.000® Nhµ x­ëng Sµng SÊy: trÞ gi¸ 88.418.000® Nhµ lµm viÖc tr¹m Nghi Léc: trÞ gi¸ 173.850.000® Nhµ lµm viÖc tr¹m Nam §µn: trÞ gi¸ 67.245.000® Nhµ lµm viÖc tr¹m Thanh Ch­¬ng: trÞ gi¸ 46.571.000® Nhµ lµm viÖc tr¹m Quúnh L­u: trÞ gi¸ 58.140.000® Nhµ lµm viÖc tr¹m DiÔn Ch©u: trÞ gi¸ 38.450.000® Vïng kho Yªn Lý ngo¹i: trÞ gi¸ 10.366.000® + M¸y mãc thiÕt bÞ (®éng s¶n) ¤ t« Mitsubishi: trÞ gi¸ 560.700.000® VËy gi¸ trÞ tµi s¶n thÕ chÊp cÇm cè lµ: 4.309.626.000® - Tho¶ thuËn vÒ gi÷ tµi s¶n, giÊy tê cña tµi s¶n thÕ chÊp: Hai bªn ®· tho¶ thuËn trong hîp ®ång cÇm cè, thÕ chÊp vÒ viÖc Ng©n hµng sÏ gi÷ b¶n chÝnh giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt vµ c¸c tµi s¶n g¾n liÒn víi ®Êt; b¶n chÝnh giÊy chøng nhËn quyÒn së h÷u tµi s¶n lµ ¤ t« Mitsubishi (giÊy ®¨ng ký « t«). Cßn C«ng ty gièng c©y trång NghÖ An sÏ ®­îc tiÕp tôc khai th¸c hoa lîi, lîi tøc tõ tµi s¶n nh­ng kh«ng ®­îc lµm h­ háng hoÆc gi¶m gi¸ trÞ tµi s¶n b¶o ®¶m tiÒn vay. - QuyÒn vµ nghÜa vô cña ng©n hµng. + QuyÒn cña ng©n hµng: Gi÷ b¶n chÝnh giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt vµ c¸c tµi s¶n g¾n liÒn víi ®Êt; c¸c giÊy tê chøng minh quyÒn së h÷u ®èi víi ¤ t« Mitsubishi. Xö lý tµi s¶n cÇm cè, thÕ chÊp ®Ó thu håi nî theo quy ®Þnh. + NghÜa vô cña ng©n hµng: Båi th­êng thiÖt h¹i cho kh¸ch hµng nÕu lµm mÊt m¸t, h­ háng c¸c giÊy tê vÒ tµi s¶n. Tr¶ l¹i cho kh¸ch hµng c¸c giÊy tê vÒ tµi s¶n sau khi kh¸ch hµng ®· hoµn thµnh nghÜa vô tr¶ nî cña m×nh. - QuyÒn vµ nghÜa vô cña C«ng ty gièng c©y trång NghÖ An + QuyÒn cña c«ng ty: §­îc sö dông ®Êt ë vµ tµi s¶n g¾n liÒn víi ®Êt, tµi s¶n cÇm cè nh­ng kh«ng ®­îc lµm gi¶m gi¸ trÞ cña nã. Yªu cÇu ng©n hµng båi th­êng thiÖt h¹i nÕu c¸c giÊy tê vÒ tµi s¶n bÞ mÊt m¸t, h­ háng. NhËn l¹i giÊy tê sau khi ®· hoµn thµnh nghÜa vô tr¶ nî. + NghÜa vô: Cung cÊp c¸c th«ng tin vÒ tµi s¶n cho ng©n hµng nÕu ng©n hµng cã yªu cÇu. Kh«ng ®­îc chuyÓn nh­îng, tÆng cho... tµi s¶n ®· thÕ chÊp, cÇm cè. Sau khi xö lý tµi s¶n cÇm cè, thÕ chÊp mµ bªn cÇm cè, thÕ chÊp vÉn ch­a tr¶ hÕt nî th× cã tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn ®óng nghÜa vô ®· cam kÕt. - C¸c tr­êng hîp xö lý tµi s¶n cÇm cè, thÕ chÊp: ®­îc quy ®Þnh t¹i ®iÒu 32 NghÞ ®Þnh 178/1999/N§-CP. - Hai bªn tho¶ thuËn c¸c ph­¬ng thøc xö lý tµi s¶n cÇm cè, thÕ chÊp theo quy ®Þnh t¹i ®iÒu 33, 34 NghÞ ®Þnh 178/1999/N§-CP. Quy vÝ dô c­ thÓ vÒ mét hîp ®ång tÝn dông cã sö dông biÖn ph¸p b¶o ®¶m tiÒn vay b»ng tµi s¶n thÕ chÊp, cÇm cè trªn. T¸c gi¶ cã mét sè nhËn xÐt sau: Trong v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt quy ®Þnh th× gi¸ trÞ tµi s¶n b¶o ®¶m tiÒn vay ph¶i kh«ng ®­îc thÊp h¬n sè tiÒn vay. Trong khi ®ã, thùc tÕ cho vay t¹i Ng©n hµng NN vµ PTNT thµnh phè Vinh. Nãi c¸ch kh¸c, qua vÝ dô trªn ta thÊy C«ng ty Gièng c©y trång NghÖ An vay vèn t¹i ng©n hµng víi mét gi¸ trÞ rÊt lín, mµ tæng gi¸ trÞ tµi s¶n b¶o ®¶m l¹i rÊt bÐ so víi sè tiÒn vay. Nh­ vËy nÕu C«ng ty Gièng c©y trång NghÖ An kh«ng ph¶i lµ kh¸ch hµng th©n tÝn, l©u n¨m cña ng©n hµng, th× viÖc cho vay víi sè l­îng tiÒn nh­ trªn cña ng©n hµng lµ rÊt m¹o hiÓm, kh¶ n¨ng x¶y ra rñi ro lín. Khi ho¹t ®éng kinh doanh cña c«ng ty bÞ thÊt bÞ th× kh¶ n¨ng thùc hiÖn nghÜa vô tr¶ nî rÊt khã, ng©n hµng dÔ bÞ thÊt tho¸t mét nguån vèn lín. Nh­ng v× muèn gi÷ uy tÝn víi kh¸ch hµng, n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña m×nh nªn ng©n hµng chÊp nhËn m¹o hiÓm. Qua ®ã ta thÊy ®Ó c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt ®­îc ¸p dông vµo thùc tiÔn mét c¸ch chÝnh x¸c lµ rÊt khã. Qua nghiªn cøu thùc tÕ t¹i NHNN vµ PTNT thµnh phè Vinh, t¸c gi¶ thÊy, ngoµi nh÷ng thµnh tùu ®· ®¹t ®­îc vµ mét sè bÊt cËp ®· nªu ë trªn, ho¹t ®éng tÝn dông t¹i ng©n hµng cßn tån t¹i mét sè vÊn ®Ò sau: - Mét lµ, vÒ vÊn ®Ò tµi s¶n thÕ chÊp, cÇm cè, b¶o l·nh... vÊn ®Ò thÕ chÊp b»ng quyÒn sö dông ®Êt vµ tµi s¶n g¾n liÒn víi ®Êt (nh­ nhµ ë, v¨n phßng...) ®èi víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh mÆc dÇu chiÕm tØ lÖ lín nh­ng trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn cßn gÆp nhiÒu vÊn ®Ò ph¸t sinh, ch¼ng h¹n nh­ nhiÒu kh¸ch hµng ®· gi¶ m¹o giÊy tê së h÷u gèc tµi s¶n thÕ chÊp, cÇm cè ®Ó lµm hå s¬ vay vèn Ng©n hµng, hßng chiÕm ®o¹t vèn vay. Hay viÖc thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p b¶o ®¶m tiÒn vay cßn ®em l¹i nhiÒu ®iÒu bÊt lîi trong thùc tÕ (viÖc ng©n hµng gi÷ c¸c giÊy tê së h÷u gèc cña c¸c ph­¬ng tiÖn giao th«ng vËn t¶i ®em l¹i bÊt lîi cho ng­êi sö dông khi gÆp c¶nh s¸t giao th«ng...) - Hai lµ, trong ho¹t ®éng tÝn dông, mét sè c¸n bé vÉn ng¹i khã kh¨n, tinh thÇn vµ ý chÝ phÊn ®Êu thÊp, ch­a tuyªn truyÒn s©u réng vµ ®Òu kh¾p chñ tr­¬ng chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ cña ngµnh ®Õn nh©n d©n cã nhu cÇu vay vèn ph¸t triÓn s¶n xuÊt nh­ng ch­a ®­îc vay. Kh¶ n¨ng tiÕp thÞ h¹n chÕ; T¸c phong, th¸i ®é gq c¸c c«ng viÖc ®èi víi kh¸ch hµng ch­a tèt, lµm ¶nh h­ëng ®Õn uy tÝn còng nh­ kh¶ n¨ng më réng quy m« tÝn dông cña c¬ quan ®Ò ra. - Ba lµ, tr×nh ®é chuyªn m«n cña hÇu hÕt c¸n bé lµm c«ng t¸c tÝn dông ®· qua ®¹i häc, nh­ng mét sè ®ång chÝ vÉn kh«ng chÞu khã häc tËp rÌn luyÖn, nh­ng mét sè ®ång chÝ vÉn kh«ng chÞu khã häc tËp rÌn luyÖn, dÉn ®Õn thiÕu kiÕn thøc thùc tiÔn, kiÕn thøc nghiÖp vô. §Æc biÖt lµ thiÕu kiÕn thøc trong viÖc thÈm ®Þnh c¸c dù ¸n ®Çu t­, tr×nh ®é kiÕn thøc trong giao tiÕp víi kh¸ch hµng... Nh­ vËy, ®ã lµ mét sè khã kh¨n tån t¹i t¹i NHNo & PTNT thµnh phè Vinh trong ho¹t ®éng tÝn dông ng©n hµng, ®Æc biÖt lµ c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn hiÖu qu¶ cña viÖc thu håi vèn vµ l·i vay cña ng©n hµng. Do ®ã, vÊn ®Ò ®Æt ra lµ Ng©n hµng cÇn cã nh÷ng gi¶i ph¸p th¸o gì nh÷ng khã kh¨n, v­íng m¾c ®ã ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ cña c¸c ho¹t ®éng tÝn dông trong ®ã cã vÊn ®Ò b¶o ®¶m tiÒn vay. Ch­¬ng III : Nh÷ng kiÕn nghÞ vÒ c¸c biÖn ph¸p b¶o ®¶m tiÒn vay Qua nghiªn cøu vµ xem xÐt viÖc ¸p dông c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ b¶o ®¶m tiÒn vay t¹i c¸c tæ chøc tÝn dông nãi chung vµ t¹i Ng©n hµng n«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n thµnh phè Vinh nãi riªng, t¸c gi¶ thÊy c¬ chÕ b¶o ®¶m tiÒn vay cßn cã mét sè vÊn ®Ò trao ®æi, qua ®ã nh»m hoµn thiÖn h¬n n÷a hµnh lang ph¸p lý vÒ b¶o ®¶m tiÒn vay t¹i c¸c tæ chøc tÝn dông. I. NhËn xÐt, ®¸nh gi¸ vµ kiÕn nghÞ ®èi víi ChÝnh phñ vµ Ng©n hµng Nhµ n­íc, Ng©n hµng NN vµ PTNT ViÖt Nam. 1. VÒ NghÞ ®Þnh 178/1999/N§-Cp ngµy 29/12/1999 So víi quy ®Þnh vÒ thÕ chÊp, cÇm cè, b¶o l·nh b»ng tµi s¶n ®Ó vay vèn ng©n hµng tr­íc ®©y, th× NghÞ ®Þnh 178/1999/N§-CP ngµy 29/12/1999 cña ChÝnh phñ ®· cëi më, th«ng tho¸ng h¬n vµ ®· t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi h¬n cho c¸c ng©n hµng nhËn tµi s¶n b¶o ®¶m ®Ó cho kh¸ch hµng vay vèn. Nh­ng sau mÊy n¨m thùc hiÖn, mét sè ®iÒu cña NghÞ ®Þnh 178 nãi trªn ®· tá ra bÊt cËp so víi thùc tiÔn vµ c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt liªn quan míi ®­îc ban hµnh nh­: LuËt söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu cña LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam; LuËt söa ®æi bæ sung mét sè ®iÒu cña LuËt ®Êt ®ai... Do vËy, nhiÒu quy ®Þnh cña NghÞ ®Þnh 178 nãi trªn kh«ng nh÷ng ch­a ®i vµo ®­îc cuéc sèng, g©y khã kh¨n c¶n trë cho c¸c ng©n hµng nhËn tµi s¶n thÕ chÊp, cÇm cè, b¶o l·nh ®Ó cho vay vèn mµ cßn kh«ng phï hîp víi mét sè v¨n b¶n ph¸p luËt liªn quan míi ®­îc ban hµnh. V× vËy chóng t«i xin nªu lªn mét sè vÊn ®Ò sau ®©y: 1.1. Quy ®Þnh vÒ ®iÒu kiÖn cña tµi s¶n b¶o ®¶m tiÒn vay ch­a râ rµng: Theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt hiÖn hµnh, khi thÕ chÊp, cÇm cè tµi s¶n, ngoµi ®iÒu kiÖn kh¸ch hµng vay ph¶i cã giÊy tê chøng minh quyÒn së h÷u, quyÒn sö dông tµi s¶n thÕ chÊp, cÇm cè vµ ®­îc phÐp thÕ chÊp, cÇm cè vay vèn ng©n hµng, th× tµi s¶n thÕ chÊp cÇm cè cÇn ph¶i ®¸p øng ®­îc hai ®iÒu kiÖn: §­îc phÐp giao dÞch vµ kh«ng cã tranh chÊp. §èi víi ®iÒu kiÖn "tµi s¶n ®­îc phÐp giao dÞch", th× ng©n hµng cã thÓ c¨n cø vµo v¨n b¶n ph¸p luËt ®Ó x¸c ®Þnh lo¹i tµi s¶n nµo ®­îc phÐp giao dÞch vµ ®­îc thÕ chÊp, cÇm cè. Cßn ®èi víi ®iÒu kiÖn "tµi s¶n kh«ng cã tranh chÊp" th× viÖc x¸c minh rÊt khã kh¨n. Bëi v×, nÕu chØ c¨n cø vµo v¨n b¶n cam kÕt cña kh¸ch hµng vay vÒ tµi s¶n kh«ng cã tranh chÊp t¹i thêi ®iÓm kÝ hîp ®ång b¶o ®¶m vµ chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc ph¸p luËt vÒ cam kÕt cña m×nh ®Ó cho kh¸ch hµng vay vèn, th× ng©n hµng cã thÓ trë thµnh bªn cã liªn quan ®Õn tµi s¶n thÕ chÊp, cÇm cè trong tr­êng hîp kh¸ch hµng vay kh«ng tr¶ ®­îc nî vµ bÞ truy cøu tr¸ch nhiÖm h×nh sù trong mét vô ¸n nµo ®ã. Cã nh÷ng tr­êng hîp do ®ang thiÕu vèn ®Ó s¶n xuÊt kinh doanh, nªn mét sè c¸ nh©n, hé gia ®×nh hoÆc tæ chøc kinh tÕ ®· bÊt chÊp mäi rñi ro vµ thñ ®o¹n ®Ó vay ®­îc vèn ng©n hµng. Khi ®ã, néi dung cam kÕt vÒ tµi s¶n kh«ng cã tranh chÊp kh«ng cßn khã kh¨n ®èi víi hä. ThËm chÝ tµi s¶n ®ang cã tranh chÊp nh­ng hä vÉn cam kÕt lµ kh«ng cã tranh chÊp. Thùc tÕ, khi thÈm tra, x¸c minh néi dung cam kÕt cña kh¸ch hµng vay, ng©n hµng ®· ®Ò nghÞ chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng (UBND x·, ph­êng) n¬i qu¶n lý con ng­êi vµ tµi s¶n cña ng­êi ®i vay x¸c nhËn vÒ tµi s¶n kh«ng cã tranh chÊp, nh­ng kh«ng mét chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng nµo x¸c nhËn vÊn ®Ò nµy v× hä cho r»ng c¬ quan cÊp trªn ch­a cã v¨n b¶n h­íng dÉn. ChÝnh v× vËy mµ khi ng©n hµng ®· cÊp vèn vay cho ng©n hµng vay trªn c¬ së cã b¶o ®¶m b»ng tµi s¶n cÇm cè, thÕ chÊp ®ang cã tranh chÊp, th× ng©n hµng kh«ng nh÷ng khã x¸c minh néi dung cam kÕt cña kh¸ch hµng mµ nhiÒu khi cßn ph¶i tham gia tè tông vµo nh÷ng vô ¸n kh«ng ®¸ng cã. Tõ thùc tiÔn nãi trªn, theo chóng t«i c¸c c¬ quan Nhµ n­íc cã thÈm quyÒn cÇn xem xÐt, cã biÖn ph¸p thÝch hîp hç trî ng©n hµng th¸o gì nh÷ng khã kh¨n, v­íng m¾c hiÖn t¹i trong qu¸ tr×nh thÈm ®Þnh, ®Þnh gi¸ tµi s¶n b¶o ®¶m tiÒn vay. 1.2. Ch­a quy ®Þnh c­ thÓ vÒ tr¸ch nhiÖm cña c¸n bé tÝn dông trong viÖc kiÓm tra thùc tr¹ng tµi s¶n b¶o ®¶m: Cho ®Õn nay, ch­a cã mét v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt quy ®Þnh râ c¸n bé tÝn dông cña ng©n hµng cã tr¸ch nhiÖm ®i kiÓm tra thùc tÕ tµi s¶n b¶o ®¶m tr­íc khi lËp tê tr×nh lªn cÊp cã thÈm quyÒn ®Ò nghÞ cho vay vèn. Nh­ng theo quy ®Þnh cña hÇu hÕt c¸c Ng©n hµng Th­¬ng m¹i, th× tr­íc khi lËp tê tr×nh, c¸n bé tÝn dông ph¶i ®i kiÓm tra thùc tÕ tµi s¶n thÕ chÊp, cÇm cè, b¶o l·nh ®Ó ®¸nh gi¸ tµi s¶n vµ x¸c minh nh÷ng cam kÕt cña kh¸ch hµng vay, bªn b¶o l·nh. Trong ph¹m vi kh¶ n¨ng cho phÐp, c¸n bé tÝn dông nªu lªn nh÷ng ý kiÕn cña m×nh vÒ nh÷ng ­u ®iÓm, nh­îc ®iÓm cña tµi s¶n vµ kÕt luËn vÒ nh÷ng cam kÕt cña kh¸ch hµng vay, ng­êi b¶o l·nh ®Ó ®Ò xuÊt víi ng­êi cã thÈm quyÒn xÐt duyÖt cho vay hay kh«ng cho vay. Tuú tõng lo¹i tµi s¶n mµ c¸n bé tÝn dông cã thÓ ®Ò xuÊt cÊp trªn vÒ viÖc ng©n hµng tù ®Þnh gi¸ hay thuª c¬ quan chuyªn m«n ®Þnh gi¸. Tr­êng hîp cÇn thiÕt, ng©n hµng cã thÓ thuª c¸c chuyªn gia thuéc c¸c lÜnh vùc liªn quan ®Þnh gi¸ tµi s¶n b¶o ®¶m ®Ó lµm c¬ së x¸c ®Þnh sè tiÒn vay cho phï hîp víi quy ®Þnh cña ph¸p luËt (hiÖn nay ng©n hµng kh«ng ®­îc cho kh¸ch hµng vay v­ît qu¸ gi¸ trÞ tµi s¶n b¶o ®¶m). Trong thêi gian qua, khi cã tranh chÊp ph¸t sinh liªn quan ®Õn quan hÖ tÝn dông vµ c¸c bªn ph¶i ®­a vô viÖc ra toµ ®Ó gi¶i quyÕt, th× c¸c thÈm ph¸n th­êng quan niÖm r»ng c¸n bé tÝn dông ph¶i cã tr¸ch nhiÖm ®i kiÓm tra thùc tr¹ng tµi s¶n cÇm cè, thÕ chÊp, b¶o l·nh, cho dï tr­íc ®ã ®· thuª c¬ quan chuyªn m«n ®Þnh gi¸ tµi s¶n ®ã. Thªm vµo ®ã nh÷ng ng­êi b¶o l·nh còng cho r»ng viÖc ng©n hµng nhËn tµi s¶n cÇm cè, thÕ chÊp, b¶o l·nh ®Ó b¶o ®¶m thùc hiÖn nghÜa vô tr¶ nî mµ kh«ng ®i kiÓm tra thùc tÕ tµi s¶n b¶o ®¶m lµ kh«ng phï hîp. V× vËy, trong mét sè tr­êng hîp, ng­êi b¶o l·nh ®· dùa vµo lý do ®ã ®Ó kh«ng. Thùc hiÖn nghÜa vô tr¶ nî thay thÕ khi kh¸ch hµng vay mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n nî ®Õn h¹n cho Ng©n hµng. Theo ý kiÕn cña c¸c chuyªn gia Ng©n hµng, th× viÖc c¸n bé tÝn dông ®i kiÓm tra thùc tr¹ng tµi s¶n b¶o ®¶m th× chØ ®­îc thùc hiÖn theo v¨n b¶n h­íng dÉn trong néi bé Ng©n hµng chø kh«ng theo quy ®Þnh cña c¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt. Do ®ã, thñ tôc kiÓm tra tµi s¶n kh«ng b¾t buéc ®èi víi c¸n bé tÝn dông theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. H¬n n÷a, v¨n b¶n h­íng dÉn néi bé cña Ng©n hµng ch­a quy ®Þnh râ tr×nh tù kiÓm tra thùc tr¹ng tµi s¶n b¶o ®¶m. Cho nªn, c¸n bé tÝn dông thiÕu c¬ së râ rµng ®Ó kiÓm tra thùc tr¹ng tµi s¶n b¶o ®¶m. Gi¶ sö c¸n bé kh«ng ®i kiÓm thùc tr¹ng tµi s¶n b¶o ®¶m vµ b¸o c¸o thiÕu trung thùc víi cÊp trªn, th× c¸n bé tÝn dông kh«ng thÓ chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc ph¸p luËt mµ chØu chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc Ng©n hµng vÒ hµnh vi cña m×nh. V× hä chØ vi ph¹m quy ®Þnh néi bé cña Ng©n hµng chø kh«ng vi ph¹m ph¸p luËt cña Nhµ n­íc. Do vËy, chóng t«i cho r»ng trong v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ b¶o ®¶m tiÒn vay cÇn bæ sung thªm quy ®Þnh "Ng©n hµng cã quyÒn cö c¸n bé tÝn dông ®i kiÓm tra thùc tÕ tµi s¶n nÕu xÐt thÊy cÇn thiÕt". 2. VÒ néi dung chñ yÕu cña hîp ®ång thÕ chÊp, cÊm cè. §iÒu 11, NghÞ ®Þnh 165/1999/N§ - CP ngµy 19/11/1999 " vÒ giao dÞch b¶o ®¶m" quy ®Þnh: Hîp ®ång thÕ chÊp, cÇm cè tµi s¶n ph¶i cã c¸c néi dung chñ yÕu, bao gåm 7 lo¹i néi dung sau: a. NghÜa vô ®­îc b¶o ®¶m; b. M« t¶ tµi s¶n b¶o ®¶m; c. Gi¸ trÞ cña tµi s¶n thÕ chÊp, cÇm cè nÕu c¸c bªn cã kh¶ thuËn hoÆc ph¸p luËt cã quy ®Þnh. d. Bªn gi÷ tµi s¶n thÕ chÊp, cÇm cè. e. QuyÒn vµ nghÜa vô cña c¸c bªn. f. C¸c tr­êng hîp xö lý vµ ph­¬ng thøc xö lý tµi s¶n cÇm cè, thÕ chÊp. g. C¸c tho¶ thuËn kh¸c. VÊn ®Ò v­íng m¾c ë ®©y lµ t¹i ®iÒu kho¶n "C¸c tho¶ thuËn kh¸c". §iÒu 401, Bé luËt d©n sù quy ®Þnh "néi dung chñ yÕu cña hîp ®ång th× hîp ®ång kh«ng thÓ giao kÕt ®­îc". Nh­ vËy nÕu mét giao dÞch ®¶m b¶o mµ thiÕu 1 trong 7 ®iÒu kho¶n chñ yÕu nãi trªn, th× coi nh­ ch­a cã hîp ®ång, hay nãi c¸ch kh¸c giao dÞch ®ã vÞ coi lµ v« hiÖu. VÊn ®Ò ®¸ng nãi lµ ë chç, c¸c "tho¶ thuËn kh¸c" còng lµ ®iÒu kho¶n c¬ b¶n, chñ yÕu cña hîp ®ång b¶o ®¶m. Ch¼ng lÏ, nÕu c¸c bªn kh«ng ®­a "tho¶ thuËn kh¸c" vµo hîp ®ång b¶o ®¶m th× hîp ®ång b¶o ®¶m bÞ v« hiÖu hay sao? Quy ®Þnh nµy thuËt v« lý vµ nguy hiÓm ®èi víi bªn nhËn b¶o ®¶m. Bëi v×, trong tr­êng hîp kh¸ch hµng vay cè ý lõa ®¶o hoÆc bÞ vì nî kh«ng thÓ hoµn tr¶ nî, hä sÏ kh«ng cho tæ chøc tÝn dông cho vay tiÕn hµnh xö lý tµi s¶n b¶o ®¶m víi lý do hoÆc bÞ vì nî kh«ng thÓ hoµn tr¶ nî, hä sÏ kh«ng cho tæ chøc tÝn dông cho vay tiÕn hµnh xö lý tµi s¶n b¶o ®¶m víi lý do hîp ®ång b¶o ®¶m bÞ v« hiÖu v× kh«ng cã ®Çy ®ñ c¸c ®iÒu kho¶n chñ yÕu. NÕu nh­ thÕ, cã thÓ dÉn tíi viÖc c¶ hîp ®ång tÝn dông còng bÞ v« hiÖu. Ng­êi bÞ thiÖt h¹i nhiÒu nhÊt trong mèi quan hÖ nµy ch¾c ch¾n sÏ lµ tæ chøc tÝn dông cho vay. §Ó b¶o ®¶m quyÒn vµ lîi Ých cña c¸c bªn trong quan hÖ tÝn dông, ®ång thêi nh»m ng¨n ngõa vµ phßng tr¸nh nh÷ng rñi ro cã thÓ x¶y ra xuÊt ph¸t tõ nh÷ng tranh chÊp võa nªu, t¸c gi¶ ®Ò nghÞ nªn quy ®Þnh l¹i kho¶n 1, ®iÒu 11 NgÞ ®Þnh 165/1999/N§ - CP theo h­íng sau: "1. Hîp ®ång cÇm cè, thÕ chÊp tµi s¶n cã c¸c néi dung chñ yÕu sau ®©y: a. NghÜa vô ®­îc b¶o ®¶m b. M« t¶ tµi s¶n thÕ chÊp, cÇm cè. c. Gi¸ trÞ tµi s¶n thÕ chÊp cÇm cè nÕu c¸c bªn cã tho¶ thuËn hoÆc ph¸p luËt cã quy ®Þnh. d. Bªn gi÷ tµi s¶n thÕ chÊp, cÇm cè. e. QuyÒn vµ nghÜa vô cña c¸c bªn. g. C¸c tr­êng hîp xö lý vµ ph­¬ng thøc xö lý tµi s¶n thÕ chÊp, cÇm cè. Ngoµi nh÷ng néi dung chñ yÕu nªu t¹i kho¶n nµy, nÕu thÊy cÇn thiÕt c¸c bªn cã thÓ tho¶ thuËn nh÷ng néi dung kh¸c trong hîp ®ång b¶o ®¶m". 3. VÒ c«ng chøng, chøng thùc hîp ®ång b¶o ®¶m. Trong nh÷ng n¨m qua, hÇu hÕt nh÷ng hîp ®ång thÕ chÊp, cÇm cè, b¶o l·nh b»ng tµi s¶n ®Ó b¶o ®¶m thùc hiÖn nghÜa vô tr¶ nî cho Ng©n hµng ®Òu ph¶i ®­îc c«ng chøng, chøng thùc theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. Tuy nhiªn, khi c¸c bªn ®Ò nghÞ phßng c«ng chøng xem xÐt, chøng nhËn c¸c hîp ®ång thÕ chÊp, cÇm cè tµi s¶n ®­îc so¹n th¶o s½n, th× c¸c c«ng chøng viªn th­êng kh«ng chÊp nhËn hîp ®ång so¹n tho¶ ®ã mµ yªu cÇu c¸c bªn sö dông hîp ®ång mÉu cña Phßng C«ng chøng. Tuy nhiªn, kÓ tõ ngµy 1/4/2001, NghÞ ®Þnh sè 75/2001/N§ - CP vÒ c«ng chøng, chøng thùc x¸c ®Þnh n¨ng lùc hµnh vi d©n sù cña ng­êi yªu cÇu c«ng chøng, chøng thùc vµ nÕu xÐt thÊy néi dung hîp ®ång ®· so¹n th¶o s½n kh«ng tr¸i ph¸p luËt, ®¹o ®øc x· héi, th× thùc hiÖn c«ng chøng, chøng thùc, ngo¹i trõ c¸c hîp ®ång d©n sù th«ng dông vµ c¸c hîp ®ång phæ biÕn trong lÜnh vùc kinh tÕ, th­¬ng m¹i ph¶i lËp theo mÉu do Bé T­ ph¸p quy ®Þnh vµ h­íng dÉn. Lêi chøng cña c«ng chøng viªn ph¶i ghi râ: thêi ®iÓm giao kÕt hîp ®ång, ®Þa ®iÓm c«ng chøng, n¨ng lùc hµnh vi d©n sù, ch÷ ký vµ néi dung tho¶ thuËn cña c¸c bªn. Theo NghÞ ®Þnh sè 31/CP ngµy 18/5/1996 cña ChÝnh phñ th× ®èi víi tµi s¶n cã ®¨ng ký quyÒn së h÷u, viÖc chøng nhËn hîp ®ång thÕ chÊp, cÇm cè, b¶o l·nh ®­îc t¹i phßng c«ng chøng Nhµ n­íc, n¬i ®¨ng ký tµi s¶n ®ã. Tuy nhiªn, trªn thùc tÕ th× cã mét sè tØnh cã nhiÒu phßng c«ng chøng. Do ®ã, trong nhiÒu tr­êng hîp c¸c bªn kh«ng biÕt ®Õn phßng c«ng chøng nµo trong sè c¸c phßng C«ng chøng nµo trªn cïng mét ®Þa bµn ®Ó ®Ò nghÞ xem xÐt vµ chøng nhËn hîp ®ång thÕ chÊp, cÇm cè tµi s¶n. MÆt kh¸c, ngay c¶ khi hîp ®ång thÕ chÊp, cÇm cè tµi s¶n ®· ®­îc c¬ quan Nhµ n­íc cã thÈm quyÒn thô lý, nh­ng c¸c bªn ph¶i chê ®îi qu¸ l©u. Nªn khi hîp ®ång ®­îc c«ng chøng, chøng thùc, c¬ héi kinh doanh cho c¸c bªn kh«ng cßn n÷a. NghÞ ®Þnh sè 75 ra ®êi ®· ph©n ®Þnh kh¸ râ rµng thÈm quyÒn c«ng chøng, chøng thùc gi÷a Phßng c«ng chøng vµ UBND cÊp huyÖn, cÊp x·. §èi víi c¸c hîp ®ång, giao dÞch liªn quan ®Õn bÊt ®éng s¶n thuéc thÈm quyÒn ®Þa h¹t cña phßng c«ng chøng nµo, th× phßng ®ã ®­îc quyÒn c«ng chøng. §èi víi c¸c hîp ®ång liªn uan ®Õn ®éng s¶n cã gi¸ trÞ trªn 50 triÖu ®ång sÏ do c¸c phßng c«ng chøng chøng nhËn mµ kh«ng phô thuéc vµo n¬i cã tµi s¶n hoÆc ®¨ng ký tµi s¶n. UBND cÊp huyÖn ®­îc quyÒn c«ng chøng c¸c hîp ®ång liªn quan ®Õ ®éng s¶n cã gi¸ trÞ d­íi 50 triÖu ®ång. Trong tr­êng hîp mét viÖc c«ng chøng, chøng thùc cïng thuéc thÈm quyÒn cña c¸c c¬ quan kh¸c nhau, th× tuú theo sù lùa cña c¸c bªn. Hîp ®ång c«ng chøng hoÆc chøng thùc bëi mét trong c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn nãi trªn ®Òu cã gi¸ trÞ nh­ nhau. Nh»m gãp phÇn thùc hiÖn c«ng cuéc c¶i c¸ch hµnh chÝnh ë n­íc ta hiÖn nay, NghÞ ®Þnh sè 75 nãi trªn ®· quy ®Þnh râ: Thêi h¹n ®Ó c¬ quan Nhµ n­íc cã thÈm quyÒn xem xÐt, c«ng chøng, chøng nhËn kh«ng qu¸ ba ngµy ®èi víi hîp ®ång ®¬n gi¶n, kh«ng qu¸ 10 ngµy lµm viÖc ®èi víi hîp ®ång phøc t¹p vµ kh«ng qu¸ 30 ngµy lµm viÖc ®èi víi hîp ®ång ®Æc biÖt phøc t¹p vµ kh«ng qu¸ 30 ngµy kÓ tõ khi thô lý. Song c¸c chuyªn gia ph¸p luËt cho r»ng chuÈn mùc vÒ hîp ®ång ®¬n gi¶n, hîp ®ång phøc t¹p vµ ®Æc biÖt phøc t¹p theo quy ®Þnh cña NghÞ ®Þnh sè 75 nãi trªn lµ ch­a cô thÓ vµ râ rµng. Cã liªn quan ®Ó ban hµnh th«ng t­ h­íng dÉn thi hµnh NghÞ ®Þnh sè 75 nãi trªn. 4. VÒ xö lý tµi s¶n b¶o ®¶m tiÒn vay. HiÖn nay, sè tµi s¶n thÕ chÊp, cÇm cè ch­a ®­îc xö lý vµ ®ang tån ®äng t¹i c¸c tæ chøc tÝn dông cã gi¸ trÞ lªn tíi hµng ngµn tû ®ång. Lµm cho nguån vèn cña c¸c tæ chøc tÝn dông, g©y khã kh¨n, c¶n trë trong ho¹t ®éng kinh doanh cña tæ chøc tÝn dông. Nguyªn nh©n chñ yÕu lµ do c¸c c¬ chÕ vµ quy ®Þnh cña ph¸p luËt cßn nhiÒu bÊt cËp, kh«ng phï hîp víi thùc tiÔn. ChÝnh v× vËy, sau mét thêi gian dµi lÊy ý kiÕn ®ãng gãp cña c¸c c¬ quan, tæ chøc cã liªn quan vµ trªn c¬ së NghÞ ®Þnh sè 178/1999/N§ - CP ngµy 29/12/1999 cña ChÝnh phñ. NHNN, Bé T­ ph¸p, Bé C«ng an, Bé Tµi chÝnh vµ tæng côc §Þa chÝnh ®· ban hµnh Th«ng t­ liªn tÞch sè 03/2001/TTLT - NHNN - BTP _ BCA - BTC - TC§C (sau ®©y gäi lµ th«ng t­ liªn tÞch sè 03/ ngµy 23/4/2001 h­íng dÉn viÖc xö lý tµi s¶n b¶o ®¶m ®Ó thu håi nî cho c¸c tæ chøc tÝn dông. So víi c¸c quy ®Þnh tr­íc ®©y vÒ xö lý tµi s¶n cÇm cè, thÕ chÊp, th× th«ng t­ liªn tÞch sè 03 cã nhiÒu ®iÓm míi tiÕn bé h¬n, cëi më vµ th«ng tho¸ng h¬n vµ th¸o gì ®­îc phÇn lín nh÷ng v­íng mÆc tr­íc ®©y cho c¸c tæ chøc tÝn dông trong qu¸ tr×nh xö lý tµi s¶n b¶o ®¶m thu håi nî. Sù tiÕn bé vµ th«ng tho¸ng cña Th«ng t­ liªn tÞch sè 03 ®­îc thÓ hiÖn ë 1 sè ®iÓm sau: Mét lµ, tæ chøc tÝn dông ®­îc quyÒn chñ ®éng ph¸t m¹i tµi s¶n thÕ chÊp, cÇm cè ®Ó thu håi nî: Th«ng t­ liªn tÞch sè 03 ®· quy ®Þnh tr­íc khi xö lý tµi s¶n b¶o ®¶m, tæ chøc tÝn dông th«ng b¸o b»ng v¨n b¶n cho bªn b¶o ®¶m vÒ viÖc xö lý tµi s¶n b¶o ®¶m vµ ®¨ng ký th«ng b¸o yªu cÇu xö lý tµi s¶n b¶o ®¶m theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ ®¨ng ký giao dÞch b¶o ®¶m (nÕu giao dÞch b¶o ®¶m ®ã ®· ®­îc ®¨ng ký). Tæ chøc tæ chøc tÝn dông kh«ng cÇn tho¶ thuËn tr­íc víi bªn b¶o ®¶m mµ cã quyÒn Ên ®Þnh thêi ®iªmr xö lý tµi s¶n b¶o ®¶m trong th«ng b¸o. Hai lµ, tµi s¶n b¶o ®¶m ®­îc xö lý ®éc lËp khi bªn b¶o ®¶m chÕt, mÊt tÝch hoÆc bÞ khëi tè: Theo th«ng t­ liªn tÞch sè 03, trong tr­êng hîp ®Õn h¹n tr¶ nî hoÆc ph¶i tr¶ nî tr­íc h¹n mµ bªn b¶o ®¶m chÕt hoÆc cè ý v¾ng m¹t t¹i n¬i c­ tró vµo thêi ®iÓm xö lý tµi s¶n b¶o ®¶m ®· ®­îc tæ chøc tÝn dông th«ng b¸o tr­íc, th× tæ chøc tÝn dông ®­îc tiÕn hµnh xö lý tµi s¶n b¶o ®¶m. Ng­êi gi÷ tµi s¶n b¶o ®¶m (nÕu cã) hoÆc ng­êi thõa kÕ tµi s¶n cña bªn b¶o ®¶m cã nghÜa vô giao tµi s¶n b¶o ®¶m cho tæ chøc tÝn dông ®Ó xö lý theo th«ng b¸o cña tæ chøc tÝn dông. NÕu ng­êi gi÷ tµi s¶n b¶o ®¶m, ng­êi thõa kÕ tµi s¶n b¶o ®¶m kh«ng chÞu giao tµi s¶n cho tæ chøc tÝn dông ®Ó xö lý, th× tr­íc khi khëi kiÖn, tæ chøc tÝn dông cã quyÒn lùa chän ¸p dông biÖn ph¸p yªu cÇu UBND vµ c¬ quan c«ng an n¬i cã tµi s¶n b¶o ®¶m hoÆc n¬i c­ tró cña bªn b¶o ®¶m, ¸p dông biÖn ph¸p buéc bªn gi÷ tµi s¶n b¶o ®¶m ph¶i giao tµi s¶n b¶o ®¶m cho tæ chøc tÝn dông xö lý. Ba lµ, nép thuÕ vµ ®Þnh gi¸ trong tr­êng hîp tæ chøc tÝn dông nhËn chÝnh tµi s¶n b¶o ®¶m: Tr­íc ®©y, viÖc Ng©n hµng nhËn chÝnh tµi s¶n b¶o ®¶m ®Ó thay thÕ cho nghÜa vô tr¶ nî cña kh¸ch hµng, th× tæ chøc tÝn dông hoÆc bªn b¶o ®¶m cÇn thùc hiÖn nghÜa vô nép thuÕ chuyÓn quyÒn së h÷u, quyÒn sö dông ®èi víi Nhµ n­íc. Nh­ng tõ khi th«ng t­ liªn tÞch sè 03 ra ®êi vµ cã hiÖu lùc, th× trong tr­êng hîp tæ chøc tÝn dông nhËn chÝnh tµi s¶n b¶o ®¶m ®Ó thay thÕ cho viÖc thùc hiÖn nghÜa vô, nÕu tµi s¶n ®ã ch­a ®­îc lµm c¸c thñ tôc chuyÓn quyÒn së h÷u, quyÒn sö dông th× ch­a ph¶i nép thÕ chuyÓn quyÒn sö h÷u, quyÒn sö dông vµ lÊy gi¸ tµi s¶n b¶o ®¶m ®­îc ®¸nh gi¸ khi xö lý lµm c¬ së ®Ó thanh to¸n nî gèc, l·i vay, l·i qu¸ h¹n cña bªn b¶o ®¶m sau khi trõ ®i c¸c chi phÝ kh¸c (nÕu cã) vµ ®­îc tiÕp nhËn tµi s¶n. Tuy nhiªn, ngoµi c¸c ­u ®iÓm trªn, viÖc ¸p dông th«ng t­ liªn tÞch 03 vµo thùc tÕ kh«ng tr¸nh khái nh÷ng khã kh¨n, v­íng m¾c. C­ thÓ lµ viÖc xö lý tµi s¶n b¶o ®¶m tiÒn vay lµ quyÒn sö dông ®Êt, tµi s¶n g¾n liÒn víi ®Êt ®­a ra b¸n ®Êu gi¸ t¹i Trung t©m b¸n ®Êu gi¸ sÏ gÆp ph¶i nh÷ng trë ng¹i: - VÒ thñ tôc: Theo quy ®Þnh cña Th«ng t­, tæ chøc tÝn dông ph¶i göi hå s¬ ®Ò nghÞ UBND cÊp cã thÈm quyÒn cho phÐp b¸n ®Êu gi¸ quyÒn sö dông ®Êt (UBND cÊp huyÖn cho phÐp b¸n ®Êu gi¸ quyÒn sö dông ®Êt ®· thÕ chÊp cña hé gia ®×nh, c¸ nh©n, UBND cÊp tØnh cho phÐp b¸n ®Êu gi¸ quyÒn sö dông ®Êt ®· thÕ cÊp cña c¸c tæ chøc kinh tÕ, x· héi). Quy ®Þnh chØ ®¹t ®­îc vÒ mÆt thñ tôc hµnh chÝnh (lµ xin phÐp ®Ó ®­îc b¸n ®Êu gi¸) mµ kh«ng c¨n cø tÝnh ph¸p lý ®Ó b¶o vÖ quyÒn hîp ph¸p cña tæ chøc tÝn dông tr­íc c¬ quan Nhµ n­íc. Tr­êng hîp UBND cÊp cã thÈm quyÒn kh«ng cho phÐp b¸n ®Êu gi¸ quyÒn sö dông ®Êt, Th«ng t­ kh«ng ®Ò cËp th× c¸c tæ chøc tÝn dông kh«ng xö lý tµi s¶n b¶o ®¶m tiÒn vay ®­îc, nh­ vËy vÉn bÕ t¾c ch­a cã h­íng cho vÊn ®Ò nµy. Cßn vÒ thêi h¹n nghiªn cøu gi¶i quyÕt cña UBND cÊp cã thÈm quyÒn liÖu cã ®¶m b¶o, bëi khèi l­îng c«ng viÖc cÇn gi¶i quyÕt, ph¹m vi ®èi t­îng nghiªn cøu cÇn gi¶i quyÕt ë xa hay gÇn do vËy cã thÓ nhanh hay chËm, cho nªn cã thÓ sÏ gÆp khã kh¨n khi thùc hiÖn lµm c¸c thñ tôc kh¸c ®Ó xö lý tµi s¶n b¶o ®¶m tiÒn vay cña tæ chøc tÝn dông. - VÒ tæ chøc trung t©m b¸n ®Êu gi¸: Mét thùc tÕ hiÖn nay lµ c¸c Trung t©m b¸n ®Êu gi¸ ë mét vµi tØnh ch­a ®­îc thµnh lËp, ch­a cã t­ c¸ch ph¸p nh©n ho¹t ®éng mang tÝnh chuyªn nghiÖp trong b¸n ®Êu gi¸ tµi s¶n, nÕu cã th× còng míi ë cÊp tØnh, biªn chÕ ch­a ®ñ ®Ó gi¶i quyÕt tíi cÊp huyÖn, thùc tÕ cÊp huyÖn còng ch­a ®­îc phÐp thµnh lËp trung t©m b¸n ®Êu gi¸. Do vËy khi liªn hÖ víi tæ chøc nµo ®Ó thùc hiÖn cho ®óng ph¸p luËt vµ ®¶m b¶o ®­îc thêi h¹n xö lý tµi s¶n b¶o ®¶m tiÒn vay nh»m thu håi ®­îc nî ®· cho vay. - VÒ thêi gian: Th«ng t­ ®· quy ®Þnh lµ 112 ngµy bao gåm thêi h¹n th«ng b¸o b¸n ®Êu gi¸, thêi h¹n ®¨ng ký mua tµi s¶n, thêi h¹n chuyÓn quyÒn së h÷u, quyÒn sö dông tµi s¶n... Song còng cã thÓ kÐo dµi so víi quy ®Þnh: lµ do kh«ng cã ng­êi ®¨ng ký mua tµi s¶n, ng­êi mua tµi s¶n ng¹i qua Trung t©m b¸n ®Êu gi¸ ng­êi mua qua trung t©m b¸n ®Êu gi¸ sî ph¶i chÞu thªm phÝ, sî gi¸ c¶ sÏ cao h¬n so víi kh«ng qua trung t©m b¸n ®Êu gi¸ hoÆc ng­êi b¸n kh«ng cã ý ®Þnh b¸n vµ g©y khã kh¨n cho ng­êi mua... lµm cho cuéc b¸n ®Êu gi¸ kh«ng thµnh. §ã lµ trî ng¹i mµ Th«ng t­ ®· quy ®Þnh còng ch­a l­êng hÕt ®­îc khi thùc tÕ nã sÏ x¶y ra. §Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c tæ chøc tÝn dông xö lý tµi s¶n b¶o ®¶m tiÒn vay ®­îc thuËn lîi. Chóng t«i xin ®Ò nghÞ víi c¸c Bé, ngµnh liªn quan ®Õn nghiªn cøu, söa ®æi, bæ sung Th«ng t­ 03, phÇn xö lý tµi s¶n b¶o ®¶m tiÒn vay vµ quyÒn sö dông ®Êt vµ tµi s¶n g¾n liÒn víi ®Êt. 4.1. Kho¶n 1, ®iÒu 39, NghÞ ®Þnh 178/N§ - CP, nãi vÒ tr¸ch nhiÖm cña c¸c bé, ngµnh ph¶i cã h­íng dÉn vµ thi hµnh song tíi nay vÉn kh«ng cã h­íng dÉn hoÆc h­íng dÉn ®· kh«ng cßn phï hîp víi thùc tÕ kh¸ch quan. RÊt mong c¸c Bé, ngµnh xóc tiÕn, rµ so¸t vµ cã h­íng dÉn ai thÓ, kh¸ch quan, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c tæ chøc tÝn dông vµ c¸c ngµnh ë ®Þa ph­¬ng thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ vµ nhanh chãng viÖc xö lý tµi s¶n b¶o ®¶m tiÒn vay. 4.2. Nh­ ®· tr×nh bµy ë phÇn trªn vÒ thñ tôc xin phÐp b¸n ®Êu gi¸ tµi s¶n víi c¬ quan cÊp cã thÈm quyÒn vµ tµi s¶n kh«ng xö lý ®­îc theo tho¶ thuËn ph¶i ra Trung t©m b¸n ®Êu gi¸ tµi s¶n. §Ò nghÞ c¸c Bé, ngµnh nghiªn cøu nªn bá phÇn thñ tôc xin phÐp b¸n ®Êu gi¸ trÞ c¬ quan cã thÈm quyÒn vµ tµi s¶n kh«ng tr¶ nî ®óng h¹n, th× tµi s¶n thÕ chÊp ®ã c¸c tæ chøc tÝn dông cã quyÒn xö lý ®Ó thu håi vèn nh»m ®¶m b¶o tÝnh c«ng b»ng cña c¶ hai bªn tr­íc ph¸p luËt khi ®Æt bót ký vµo hîp ®ång vay vèn (hîp ®ång ®ã ®· bao trïm ®Çy ®ñ tÝnh ph¸p lý). 4.3. Sím xóc tiÕn thµnh lËp c¸c trung t©m b¸n ®Êu gi¸ tõ TØnh tíi huyÖn, thÞ x·; cã t­ c¸ch ph¸p nh©n, víi ®Çy ®ñ chøc n¨ng quyÒn h¹n, víi ®ñ biªn chÕ ®Ó gi¶i quyÕt c«ng viÖc nh»m thùc hiÖn nhan chãng, thuËn tiÖn cho c¸c bªn khi cã tµi s¶n ph¶i xö lý mµ cÇn cã mÆt cñ trung t©m b¸n ®Çu gi¸ tµi s¶n. II. KiÕn nghÞ víi Ng©n hang N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n Thµnh Phè Vinh. 1. VÒ chiÕn l­îc kh¸ch hµng: Chóng ta biÕt r»ng: Ph¹m vi quy m« cóng nh­ chÊt l­îng ho¹t ®éng cña ng©n hµng phÇn lín phô thuéc vµo sè l­îng, chÊt l­îng cña kh¸ch hµng giao dÞch. V× vËy, thùc hiÖn chiÕn l­îc kh¸ch hµng lµ ®Ó chuyÓn Ngµng hµng n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn N«ng th«n Thµnh Phè Vinh thµnh mét ng©n hµng cña tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, c¸c tæ chøc d©n c­ trªn ®Þa bµn thµnh phè. ChiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh doanh ph¶i lu«n g¨n liÒn víi chiÕn l­îc kh¸ch hµng ®Ó ®¹t ®­îc môc tiªu ®· l­a chän. Do ®ã trong hiÖn t¹i vµ t­¬ng lai Ng©n hµng cÇn ph¶i cã chÝnh s¸ch, biÖn ph¸p phï hîp trong chiÕn l­îc vÒ kh¸ch hµng nh­: 1.1. Thùc hiÖn chinh s¸ch lùa chän kh¸ch hµng cho vay theo tr×nh ®é tËp trung vµ tÝch tô c¶u nÒn s¶n xuÊt x· héi. Lùa chän kh¸ch hµng lµ b¹n hµng l©u ®êi (kh¸ch hµng truyÒn thèng) gåm nh÷ng doanh nghiÖp nhá, võa, lín., c¸c hé s¶n xuÊt – kinh doanh – dÞch vô, c¸c tËp ®oµn kinh tÕ tµi chÝnh quan trong trong lÒn kinh tÕ. NHNo & PTNT Thµnh Phè nªn cã chÝnh s¸ch chÕ ®é ­u ®·i víi nh÷ng kh¸ch hµng cã quan hÖ n©u n¨m, thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c quy ®Þnh vay vèn tr¶ nî sßng ph¼ng, kh«ng cã nî qu¸ h¹n. §íi víi nh÷ng doanh nghiÖp vµ c¸ nh©n nµy nªn ¸p dông c¸c biÖn ph¸p: - Xem xÐt gi¶i quyÕt ngay khi cã yªu cÇu vay vèn lÇn sau, khi ®¬n vÞ vµ c¸ nh©n ®· tr¶ xong nî vay lÇn tr­íc, mµ kh«ng cÇn ®Õn c¸c yÕu tè kh¸c – nÕu ®èi t­îng vay vèn lÇn sau trïng víi ®èi t­îng vay vèn lÇn tr­íc. NÕu cã chÝnh s¸ch ­u ®·i vÒ l·i xuÊt nh­: ¸p dông l·i su©t cho vay thÊp h¬n l·i xuÊt cho vay cïng lo¹i tÞa thêi ®iÓm. HoÆc Ng©n hµng nh©n lµm c¸c dÞch vô nh­: Thanh to¸n, thu chi hé miÔn phÝ . Ngoµi ra Ng©n hµng nªn më réng tiªu chÝ ph©n lo¹i kh¸ch hµng theo tõng biÖn ph¸p bo¶ ®¶m tiÒn vay. Nh÷ng doanh nghiÖp, c¸ nh©n cã ®ñ ®iÒu kiÖn vay vèn theo biÖn ph¸p b¶o ®¶m tiÒn vay nµo th× Ng©n hµng xem xÐt vµ cho vay theo biÖn ph¸p b¶o ®¶m ®ã. Muèn ®­îc nh­ vËy th× Ng©n hµng ph¶i cã mét ®éi ngò c¸n bé c«ng nh©n viªn ®Çy ®ñ tr×nh ®é, ®iÒu kiÖn ®Ó ph©n lo¹i kh¸ch hµng mét c¸ch chÝnh x¸c. 1.2. X©y dùng phong c¸ch, ®¹o ®øc, th¸i ®é phôc vô cña c¸n bé nh©n viªn: Gi¶m bít c¸c thñ tôc phiÒm hµ, c¸c kh©u trung gian kh«ng cÇn thiÕt ®èi víi kh¸ch hµng trong viÖc ngöi tiÒn c÷ng nh­ vay vèn ... Thùc tÕ cho thÊy r¨ng c¬ chÕ thÞ tr­îng lu«n m¸ch b¶o kh¸ch hµng trong mçi ho¹t ®éng, quan hÖ giao dÞch ph¶i lu«n ®¶m b¶o nhanh chãng, kÞp thêi vµ cã hiÖu qu¶. Do vËy ho¹t ®éng cña NHNo & PTNT Thµnh Phè cóng ph¶i lu«n ®¶m b¶o kÞp thêi, nhanh trãng thuËn tiÖn cho kh¸ch hµng trong viÖc vay vèn. NÕu nh­ th¹c hiÖn tèt c¸c yªu cÇu nµy th× ngµy cµng thu hót ®­îc khèi l­îng kh¸ch hµng lín h¬n. 2. VÒ trang thiÕt bÞ c¸c kü thuËt tin häc, hÖ thèng thu thËp c¸c d÷ liÖu th«ng tin vµ xö lý th«ng tin: Cã thÓ níi r»ng trong c¬ chÕ thÞ tr­êng thi c¹nh tranh lu«n diÔn ra hµngd ngµy, hµng giê. Th«ng th­êng ng­êi chiÕn th¾ng trong c¹nh tranh lµ nh÷ng ng­êi l¾m ®­îc quyÒn vÒ th«ng tin. NÕu c¸c ®iÒu kiÖn kh¸c lµ nh­ nhau th× ph©n th¾ng trong kinh doanh thuéc vÒ c¸c chñ Ng©n hµng cã ®ñ vµ kÞp thêi c¸c th«ng tin cÇn thiÕt. Ho¹t ®éng cña Ng©n hµng hÕt søc ®a d¹ng, tÝnh ®a d¹ng ®ã ®­îc thÓ hiÖn qua c«ng nghÖ th«ng tin hiÖn ®¹i. NhÊt lµ trong ®iÒu kiÖn kü thuËt ph¸t triÓn, nã ®· trë thµnh nh©n tè kh«ng thÓ thiÕu ®èi víi ho¹t ®éng Ng©n hµng. Do vËy, nh»m hiÖn ®¹i ho¸ hÑ thèng th«ng tin, ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thu nhËp vµ sö lý cËp nhËt c¸c th«ng tin hµng ngµy – Ng©n hµng ph¶i hiÖn ®¹i ho¸ hÖ thèng thanh to¸n, th«ng tin. Muèn vËy ph¶i chó träng ®Çu t­ tr¹ng bÞ hÖ thèng m¸y tÝnh kü thuËt diÖn to¸n cho Ng©n hµng thµnh phè. Thùc hiÖn nèi m¹ng vi tÝnh víi kh¸ch hµng vµ n¾m b¾t nhanh nh¹y c¸c th«ng tin cÇn thiÕt. MÆt kh¸c më réng c¸c dÞch vô Ng©n hµng .v.v... §ång thêi t¹o chÝnh quy dµi h¹n, tuyÓn chän nh©n viªn giái ®Ó vËn hµnh cã hiÖu qu¶ hÖ thèng kü thuËt nµy. 3. VÒ n©ng cao n¨ng lùc thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t­ cña Ng©n hµng: HiÖn nay, t¹i NHNo & PTNT thµnh Phè Vinh, mét sè ng­êi lµm c«ng t¸c thÈm ®Þnh cßn ch­a ®­îc trang bÞ nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ dù ¸n kü n¨ng thÈm ®Þnh dù ¸n. §èi víi viÖc cho vay b¶o ®¶m b»ng tµi s¶n, do kh©u thÈm ®Þnh c¸c ®iÒu kiÖn vay vèn ch­a chÝnh x¸c dÉn ®Õn t×nh tr¹ng nî khã ®ßi, ph¶i xö lý c¸c tµi s¶n ®¶m b¶o tiÒn vay, g©y ø ®äng vèn cña Ng©n hµng. Ngoµi ra, viÖc thiÕt h¼n c¸c th«ng tin cÇn thiÕt vÒ thÞ tr­êng nh÷ng dù b¸o vÒ møc cÇu, ®Þnh h­íng ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh nghÒ trong t­¬ng lai, nªn sÈy ra t×nh tr¹ng ®Çu t­ lµ mét yªu cÇu lu«n ®­îc ®Æt ra trong c«ng t¸c thÈm ®Þnh dù ¸n cña Ng©n hµng ®Ó c¸c Ng©n hµng cã thÓ chñ ®éng trong viÖc ng¨n chÆn nh÷ng dù ¸n tåi vµ tµi trî cho dù ¸n mét c¸ch cã hiÖu qu¶. Trong ®ã, thÈm ®Þnh c¸c ®iÒu kiÖn vay vèn vµ thÈm ®Þnh c¸c tµi s¶n ®¶m b¶o tiÒn vay lµ mét phÇn cña c«ng t¸c thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t­ tåi th× sÏ ®em l¹i kÕt qu¶ tèt cho Ng©n hµng trong ho¹t ®éng ®Çu t­. §Ó n©ng cao n¨ng lùc thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t­, ngoµi viÖc mçi c¸n bé thÈm ®Þnh ph¶i th­êng xuyªn tù båi d­ìng nghiÖp vô chuyªn m«n, rÊt cÇn sù quan t©m cña mçi Ng©n hµng trong viÖc ®µo t¹o, båi d­ìng nghiÖp vô cho c¸n bé cña m×nh. MÆt kh¸c, cóng rÊt cÇn sù quan t©m tõ phÝa NHNN b»ng c¸c ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o, hç trî th«ng tin cÇn thiÕt cho c«ng t¸c thÈm ®Þnh dù ¸n cña c¸c ng©n hµng. Víi mong muèn gãp phÇn n©ng cao n¨ng lùc thÈm ®Þn dù ¸n, t¸c gi¶ xin tr×nh bµy víi ng©n hµng 1 sè biÖn ph¸p nh­ sau: Mét lµ, c¸n bé thÈm ®Þnh ph¶i th­êng xuyªn c¹p nhËt nh÷ng quy ®Þnh cña Nhµ n­íc cã liªn quan ®Õn lÜnh vùc ®Çu t­ ch¼ng h¹n nh­: quy ®Þnh vÒ dù to¸n vèn ®Çu t­ x©y dùng: quy ®Þnh vÒ ®Êu thÇu; quy ®inh vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng ... §©y lµ nh÷ng quy ®inh cã tÝnh nghiªm ngÆt vµ chÆt chÏ ®Ó ®¶m b¶o tÝnh lîi Ých cña nhµ n­íc, cña chu ®Çu t­ vµ cña céng ®ång. tu©n thñ c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ ®Çu t­ cßn gióp cho c¸c ng©n hµng trong mét sè lÜnh vùc mµ Ng©n hµng kh«ng ®ñ chuyªn m«n ®Ó thÈm ®Þnh (ch¼ng h¹n nh­ c¸c lÜnh vùc kü thuËt, x©y dùng, m«i tr­êng) Hai lµ, thu thËp nh÷ng th«ng tin c©n thiÕt ®Ó phôc vô cho c«ng t¸c thÈm ®Þnh . VÝ dô: Th«ng tin vÒ sè l­îng doanh nghiÖp s¶n xuÊt cïng c¸c lo¹i s¶n phÈm trong cïng mét khu vùc thÞ tr­êng, møc cÇu vµ cung thùc tÕ cña s¶n phÈm trong cïng mét khu vùc thÞ tr­¬ng; Møc cÇu vµ cung thùc tÕ cña s¶n phÈm cïng lo¹i trong nh÷ng n¨m qua ®Ó thÊy ®­îc tèc ®é t¨ng tr­ëng vµ dù b¸o tèc ®é t¨ng tr­ëng trong nh÷ng n¨m tíi; Quy ho¹ch kÕ ho¹ch ®Çu t­, ®Þnh h­íng ph¸t triÓn do Bé, ngµnh c«ng bè... C¸c th«ng tin nµy cã thÓ thu thËp ®­îc nhiÒu nguån kh¸ch nhau phô thuéc vµo nh÷ng ngµnh nghÒ do mçi c¸n bé thÈm ®Þnh phô tr¸ch . CÇn thiªt c¸c Ng©n hµng nªn thµnh lËp tæ, bé phËn chuyªn tr¸ch c«ng t¸c thu thËp th«ng tin ®Ó phôc vô cho c«ng t¸c thÈm ®Þnh c¸c dù ¸n cña Ng©n hµng. Nªn kiÕn ghÞ Ng©n hµng nhµ n­íc më réng ph¹m vi cung cÊp th«ng tin cña chung t©m th«ng tin tÝn dông (CIC), kh«ng nh÷ng cung cÊp th«ng tin tÝn dông mµ cßn cã thÓ cung cÊp th«ng tin kinh tÕ phôc vô cho c«ng t¸c thÈm ®Þnh dù ¸n cña ngµnh, c÷ng nh­ c¸c tæ chøc, c¸ nh©n cã nhu cÇu vÒ dÞch vô th«ng tin. Trong tr­êng hîp ®ã, CIC sÏ cã thuËn lîi h¬n Ng©n hµng trong viÖc hîp ®ång vµ hîp t¸c víi c¸c c¬ quan chuyªn cung cÊp th«ng tin. Cßn nÕu mçi ng©n hµng, mçi c¸n bé thÈm ®Þnh tù thu nhËp th«ng tin sÏ rÊt khã tiÕp cËn ®­îc víi c¸c th«ng tin nµy. 4. VÒ n©ng cao søc c¹nh tranh trong ho¹t ®éng ng©n hµng. C¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i ®Òu hiÓu r»ng kinh doanh trong c¬ chÕ thÞ tr­êng th× søc m¹nh c¹nh tranh mang ý nghÜa sèng cßn. V× vËy c¸c Ng©n hµng lu«n t×m mäi c¸ch ®Ó n¨ng cao kh¨ n¨ng nµy, tuy nhiªn trong ph¹m vi bµi viÕt nµy, t¸c gi¶ chØ xin ®Ò c¹p ®Õn maketing – mét c«ng cô h÷u hiÖu n©ng cao søc c¹nh tranh cña ng©n hµng th­¬ng m¹i trong cã chÕ thÞ tr­êng. Mét trong nh÷ng tøc dông cña maketing lµ kÕt nèi ho¹t ®éng cña c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i víi thÞ tr­êng: §Þnh h­íng thÞ tr­êng ®· trë thµnh ®iÒu kiÖn kiªn quyÕt trong ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng th­¬ng m¹i hiÖn nµy. ChÝnh v× vËy c¸c ho¹t ®éng g¾n kÕt gi÷a ng©n hµng víi thÞ tr­êng nh­ ho¹t ®éng nghiªn cøu thÞ tr­êng ®Ó ph¸t hiÖn c¸c c¬ héi kinh doanh míi còng nh­ ®Ó biÕt tr­íc c¸c hiÓm ho¹ ®èi víi ho¹t ®éng Ng©n hµng ; ho¹t ®éng nghªn cøu néi lùc ®Ó t×m ra c¸c ®iÓm m¹nh yÕu cña Ng©n hµng ... ®· trë thµnh nh÷ng ho¹t déng cèt lâi quyÕt ®Þnh sù thµnh b¹i cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i trªn thÞ tr­êng. C¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i cã møc ®é ng¾n kÕt víi thÞ tr­êng. C¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i cã møc ®é ng¾n kÕt víi thÞ tr­êng cµng cao, kh¶ n¨ng thanh c«ng cñ Ng©n hµng ®ã cµng lín vµ ng­îc l¹i. ViÖc Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n ®· ®­a ra c¸c th«ng tin cÇn thiÕt vµ hÊp dÉn vÒ m×nh nh­: M¹ng l­íi ho¹t ®éng, tr×nh ®é cong nghÖ, th¸i ®é phôc vô, h×nh thøc vµ thêi h¹n còng nh­ l·i xuÊt cña tõng lo¹i tiÕt kiÖm, cho vay, kh¶ n¨ng thanh to¸n ngay, cung c¸p ngay... còng lµm mét ho¹t ®éng cña Marketing. Qua ®ã ta thÊy, môc tiÒu g¾n kÕt hµi hoµ ho¹t ®éng gi÷a ng©n hµng th­¬ng m¹i vµ thÞ tr­êng ®· trë thµnh môc tiªu c¹nh tranh c¶u c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i hiÖn nay. Nh­ ta ®· biÕt, b¶n ch©t ho¹t ®éng Marketing cña c¸c ng©n hµng trªn c¬ së xem xem xÐt mèi t­¬ng quan gi÷a môc ®Ých, nhiÖm cô cña ng©n hµng víi kÕt qu¶ ph©n tÝch cña m«i tr­êng vµ nguån lùc hiÖn cã, tõ ®ã lùa chon c¸c chiÕn l­îc Marketing phï hîp ®ång thêi s©y dùng vµ triÓn khai c¸c gi¶i ph¸p marketing cô thÓ nh»m n©ng cao søc m¹nh c¹nh tranh trong ho¹t ®éng ng©n hµng víi c¸c ng©n hµng kh¸c. Ho¹t ®éng Marketing t¹i ng©n hµng No & PTNT hiÖn ®­îc ®¸nh gi¸ lµ ch­a chó tronng ph¸t triÓn, v× vËy, søc m¹nh c¹nh tranh cña ng©n hµng phÇn nµo bÞ ¶nh h­ëng. S¾p tíi ®©y tr­íc xu thÕ toµn cÇu ho¸, tù do ho¸ vµ tin häc ho¸m, Ng©n hµng th­¬ng m¹i ViÖt Nam nãi chung vµ ng©n hµng No & PTNT thµnh Phè V×nh nãi riªng ch¾c ch¾n sÏ ph¶i ®èi mÆt víi c¸c lùc l­îng c¹nh tranh ®«ng ®¶o h¬n, m¹nh h¬n vµ dÇy dÆn kinh nghiÖm. VÞ vËy, ®Ó cã thÓ ®øng v÷ng vµ ®i lªn, Ng©n hµng No & PTNT thµnh phè Vinh ph¶i ph¸t triÓn ho¹t ®éng Marketing vãi d­ng tÇm vµ vÞ trÝ quan träng cña nã. 5. VÒ kiÓm tra vµ kiÓm to¸n néi bé tæ ch­c tÝn dông ViÖc s¸c lËp vµ duy tr× mét hÖ thèng kÕ to¸n, kÕt hîp víi nhiÒu quy chÕ gi¸m s¸t ®Ó më réng quy m« kinh doanh vµ lo¹i h×nh kinh doanh lµ bæn phËn qu¶n lý cña c¸c nhµ l·nh ®¹o doanh nghiÖp. Mét ph­¬ng diÖn quan träng thuéc tr¸ch nhiÖm cña bé phËn qu¶n lý lµ cung cÊp cho c¸c cæ ®«ng (hoÆc chÝnh phñ) mét sù ®¶m b¶o thÝch hîp r»ng, c«ng viÖc kinh doanh ®­îc kiÓm so¸t thÝch ®¸ng HÖ thèng kiÓm so¸t néi bé cña ng©n hµng cã thÓ hiÓu lµ toµn bé c¸c chÝnh s¸ch, c¸c b­íc kiÓm so¸t vµ thñ tùc kiÓm so¸t ®­îc thiÕt lËp nh»m ®iÒu hµnh c¸c ho¹t ®éng cña ng©n hµng. C¸c b­íc kiÓm so¸t lµ c¸c biÖn ph¸p ®­îc tiÕn hµnh ®Ó xem xÐt vµ kh¼ng ®Þnh c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý kh¸c cã ®­îc tiÕn hµnh hiÖu qu¶ vµ thÝch hîp hay kh«ng. Môc ®Ých cña hÖ thèng kiÓm so¸t trong viÖc qu¶n lý lµ: §iÒu khiÓn vµ qu¶n lý kinh doanh mét c¸ch cã hiÖu qua, mang l¹i sù ®¶m b¶o ch¾c ch¾n lµ c¸c quyÕt ®Þnh vµ chÕ ®é qu¶n lý ®­îc thùc hiÖn ®óng thÓ thøc vµ gi¸m s¸t m­c shieuÑ qu¶ cña c¸c chÕ ®é vµ quyÕt ®Þnh ®ã, ph¸t hiÖn kÞp thêi nh÷ng r¾c rèi trong kinh doanh ®Ó ho¹ch ®Þnh vµ thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p ®èi phã, ng¨n chÆn, ph¸t hiÖn c¸c sai ph¹m vµ gian lËn trong kinh doanh, ghi chÐp kÕ to¸n ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c vµ ®óng thÓ thøc vÒ c¸c nghiÖp vô vµ c¸c ho¹t ®éng kinh doanh, lËp c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh kÞp thêi, hîp lÖ vµ tu©n theo c¸c yªu cÇu ph¸p ®Þnh cã liªn quan b¶o vÖ tµi s¶n vµ th«ng tin kh«ng bÞ l¹m dông vµ sö dông sai môc ®Ých. Ho¹t ®éng kiÓm to¸n néi bé chØ lµ mét bé phËn trong cÊu thµnh trong hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé cña tæ chøc tÝn dông. Song, xÐt vÒ vÞ trÝ th× kiÓm to¸n néi bé cã vai trß v« cïng quan träng v× nã cã nhiÖm vô gi¸m s¸t toµn bé hÖ thèng kiÓm to¸n néi bé. V× vËy, ®Ó gãp phÇn h¹n chÕ c¸c hiÖn t­îng tiªu cùc trong tõng b­íc cho vay, n©ng cao tÝnh chÝnh x¸c vµ hiÖu qu¶ trong qu¸ tr×nh thÈm ®Þnh c¸c ®iÒu kiÖn vay vèn vµ viÖc thÈm ®Þnh tµi s¶n b¶o ®¶m tiÒn vay, ®­a hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng kinh doanh cña Ng©n hµng ®i lªn vµ cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh víi c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i kh¸c, th× Ng©n hµng cÇn chó träng viÖc n©ng cao chÊt l­îng vÒ kiÓm tra vµ kiÓm to¸n néi bé Ng©n hµng. KÕt luËn §i s©u vµo nghiªn cøu ®Ò tµi, ta thÊy vÊn ®Ò næi cém lµ hÖ thèng ph¸p luËt vÒ Ng©n hµng n­íc ta hiÖn nay vÉn cßn ch­a ®ång bé, tÝnh æn ®Þnh ch­a cao. §Æc biÖt lµ ®èi víi c¸c quy ®Þnh vÒ biÖn ph¸p b¶o ®¶m tiÒn vay vµ mét sè vÊn ®Ò liªn quan ®Õn nã, ch¼ng h¹n nh­: quy ®Þnh vÒ ®iÒu kiÖn cña tµi s¶n b¶o ®¶m tiÒn vay ch­a râ rµng, g©y khã kh¨n, c¶n trë cho Ng©n hµng trong viÖc xÐt duyÖt cho vay, ch­a cã v¨n b¶n ph¸p luËt quy ®Þnh cñ thÓ vÒ tr¸ch nhiÖm cña c¸n bé tÝn dông trong viÖc kiÓm tra thùc tr¹ng tµi s¶n b¶o ®¶m, quy ®Þnh vÒ viÖc xö lý tµi s¶n g¾n liÒn víi ®Êt ch­a cã sù nhÊt qu¸n gi÷a c¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt. V× vËy vÊn ®Ò ®Æt ra lµ Nhµ n­íc cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó hoµn thiÖn m«i tr­êng ph¸p lý nãi chung, ®Æc biÖt lµ m«i tr­êng ph¸p lý vÒ ho¹t ®éng tÝn dông Ng©n hµng, trong ®ã chó ý c¸c quy ®Þnh vÒ biÖn ph¸p b¶o ®¶m tiÒn vay. Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, khi mµ nÒn kinh tÕ n­íc ta ®· chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, th× tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng kinh doanh thuéc c¸c lÜnh vùc kh¸c nhau ®Òu ph¶i c¹nh tranh khèc liÖt ®Ó tån t¹i, sù cn¹h tranh ®ã kh«ng chØ ë ph¹m vÞ trong n­íc mµ nã lan réng ra khu vùc vµ thÕ giíi, c¸c doanh nghiÖ kh«ng chØ c¹nh tranh nhau vÒ chÊt l­îng s¶n phÈm vµ c¹nh tranh nhau vÒ c¶ nh·n hiÖu, mÉu m·, bao b×... v× vËy, vÒ mÆt ph¸p lý, ®Ó hÖ thèng ph¸p luËt n­íc ta thùc sù lµ chç dùa v÷ng ch¾c cho c¸c doanh nghiÖp, trong ®ã cã c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i, thiÕt nghÜ ph­¬ng ph¸p tèt nhÊt ®Ó hoµn thiÖn hiÖn thèng ph¸p luËt kinh tÕ n­íc ta lµ ph¶i tiÕn hµnh hai c«ng viÖc: Võa tiÕn hµnh x©y dùng c¸c v¨n b¶n vÒ kinh tÕ, võa nghiªn cøu ban hµnh c¸c bé luËt míi vÒ ®Ó tiÕn tíi thèng nhÊt c¸c quy ®Þnh trong v¨n b¶n ph¸p luËt kinh tÕ. Riªng ®èi víi ho¹t ®éng tÝn dông Ng©n hµng, Nhµ n­íc cÇn cã c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt Ng©n hµng nãi chung vµ c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ c¸c biÖn ph¸p b¶o ®¶m tiÒn vay nãi riªng vµ c¸c v¨n b¶n cã liªn quan mét c¸ch, c­ thÓ h¬n. §Æc biÖt Nhµ n­íc cÇn cã quy ®Þnh vª ®iÒu kiÖn c¸c tµi s¶n cã thÓ ®­îc cÇm cè, thÕ chÊp, b¶o l·nh râ rµng h¬n. Ngoµi ra Nhµ n­íc cÇn ph¶i cã sù thèng nhÊt gi÷a c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ viÖc xö lý tµi s¶n g¾n liÒn víi ®Êt.... Cã nh­ vËy th× Ng©n hµng Nhµ n­íc còng nh­ hÖ thèng Ng©n hµng th­¬ng m¹i míi cã hµnh lang ph¸p lý v÷ng ch¾c ®Ó tiÕn hµnh qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh mét c¸ch thuËn lîi, ®¹t hiÖu qu¶ cao vµ ®em l¹i sù ph¸t triÓn cho nÒn kinh tÕ. Trong thùc tÕ, viÖc tu©n thñ c¸c quy ®Þnh vÒ qu¸ tr×nh thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t­, c¸c biÖn ph¸p b¶o ®¶m tiÒn vay, viÖc xö lý tµi s¶n b¶o ®¶m tiÒn vay cßn nhiÒu v­íng m¾c cÇn ®­îc kh¾c phôc. Song, xem xÐt mét c¸ch tæng qu¸t, ta kh«ng thÓ phñ nhËn nh÷ng thµnh tù mµ Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n thµnh phè Vinh ®· ®¹t ®­îc trong nh÷ng n¨m võa qua: §ã lµ Ng©n hµng ngµy cµng ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ h¬n, sè l­îng kh¸ch hµng ®Õn giao dÞch ngµy cµng nhiÒu... §Æc biÖt lµ møc sèng cña c¸n bé c«ng nh©n viªn t¨ng lªn ®¸ng kÓ vµ cã sù æn ®Þnh, ®ãng gãp tÝch cùc cho sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ, ®ãng gãp vµo sù thµnh ®¹t cña c¸c doanh nghiÖp, c¸c tæ chøc kinh tÕ. §Ó ngµy cµng ph¸t triÓn v÷ng m¹nh vµ cã hiÖu qu¶, Ng©n hµng cÇn cã c¸c biÖn ph¸p gióp cho nh©n viªn cña m×nh hiÓu râ ®­îc c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt vµ n¾m b¾t th«ng tin mét c¸ch cËp nhËt. §Æc biÖt Ng©n hµng ph¶i sím kh¾c phôc c¸c tån t¹i ®· nªu ë trªn. Lµm ®­îc ®iÒu ®ã vÞ trÝ cña Ng©n hµng sÏ ®­îc n©ng cao vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña Ng©n hµng sÏ ngµy cµng lín. Tµi liÖu tham kh¶o A. C¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt 1. LuËt Ng©n hµng Nhµ n­íc (12/12/1997) - C«ng b¸o sè /1997 2. LuËt c¸c tæ chøc tÝn dông (12/12/1997) - C«ng b¸o sè / 1999 3. Bé luËt d©n sù (28/05/1995) 4. NghÞ ®Þnh 178/1999/N§-CP ngµy 29/12/1999 vÒ b¶o ®¶m tiÒn vay cña c¸c tæ chøc tÝn dông - C«ng b¸o sè 4/2000 5. NghÞ ®Þnh 17/1999/N§-CP ngµy 29/3/1999 cña chÝnh phñ vÒ thñ tôc chuyÓn ®æi, chuyÓn nh­îng, cho thuª, cho thuª l¹i, thõa kÕ quyÒn sö dông ®Êt vµ thÕ chÊp, gãp vèn b»ng gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt. 6. NghÞ ®Þnh 165/1999/N§-CP vÒ giao dÞch b¶o ®¶m - C«ng b¸o sè 48/2000. 7. Th«ng t­ 06/2000/TT-NHNN1 ngµy 31/12/1999 cña Thèng ®èc Ng©n hµng Nhµ n­íc ViÖt Nam h­íng dÉn thùc hiÖn nghÞ ®Þnh 178/1999/N§-CP ngµy 29/12/1999 cña ChÝnh phñ vÒ b¶o ®¶m tiÒn vay. 8. Th«ng t­ sè 10/2000/TT-NHNN1 ngµy 31/8/2000 cña Thèng ®èc Ng©n hµng Nhµ n­íc ViÖt Nam vÒ h­íng dÉn thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p vÒ b¶o ®¶m tiÒn vay cña c¸c tæ chøc tÝn dông theo NghÞ quyÕt sè 11/2000/NQ-CP cña chÝnh phñ ngµy 31/7/2000. 9. Th«ng t­ liªn tÞch sè 12/2000/TTLT-NHNN - BTP - TC§C ngµy 22/11/2000 h­íng dÉn thùc hiÖn mét sè gi¶i ph¸p vÒ b¶o ®¶m tiÒn vay cña c¸c tæ chøc tÝn dông theo NghÞ quyÕt sè 11/2000/NQ-CP ngµy 31/7/2000. C«ng b¸o sè 48/2000. 10. Th«ng t­ liªn tÞch sè 03/2000/TTLT- NHNN - BTP - BCA - BTC - TC§C ngµy 23/4/2001 vÒ h­íng dÉn viÖc xö lý tµi s¶n b¶o ®¶m ®Ó thu håi nî cho c¸c tæ chøc tÝn dông. 11. QuyÕt ®Þnh 167/2001/Q§-H§QT ngµy 18/1/2001 cña chñ tÞch Héi ®ång qu¶n trÞ NHNo ViÖt Nam vÒ viÖc ban hµnh quy ®Þnh viÖc thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p b¶o ®¶m tiÒn vay trong hÖ thèng NHNo ViÖt Nam. 12. QuyÕt ®Þnh 1627/2001/Q§-NHNN ngµy 31/12/2001 cña Thèng ®èc NHNN ViÖt Nam vÒ viÖc ban hµnh quy chÕ cho vay cña c¸c tæ chøc tÝn dông ®èi víi kh¸ch hµng. 13. QuyÕt ®Þnh sè 06/Q§-H§QT ngµy 18/1/2001 cña Chñ tÞch H§QT vÒ ban hµnh quy chÕ cho vay ®èi víi kh¸ch hµng. 14. V¨n b¶n sè 37/NHNo - 05 ngµy 10/1/2000 vÒ cho vay kh«ng cã b¶o ®¶m b»ng tµi s¶n ®èi víi CBCNV vµ thu nî tõ tiÒn l­¬ng, trî cÊp vµ c¸c kho¶n thu nhËp kh¸c. 15. V¨n b¶n sè 2605/NHNo - 03 ngµy 20/10/2000 vÒ thùc hiÖn møc cho vay kh«ng cã b¶o ®¶m b»ng tµi s¶n. 16. QuyÕt ®Þnh sè 107/2000/Q§-NHNN1 ngµy 4/4/2000 vÒ quy ®Þnh møc cho vay kh«ng cã b¶o ®¶m b»ng tµi s¶n ®èi víi Ng©n hµng quèc doanh, chi nh¸nh, Ng©n hµng n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam, c«ng ty tµi chÝnh trong tæng c«ng ty nhµ n­íc vµ Ng©n hµng phôc vô ng­êi nghÌo. 17. QuyÕt ®Þnh 217/Q§-NH1 ngµy 17/8/1996 cña Thèng ®èc Ng©n hµng Nhµ n­íc ViÖt Nam vÒ viÖc ban hµnh quy chÕ thÕ chÊp, cÇm cè tµi s¶n vµ b¶o l·nh vay vèn ng©n hµng. B. Tµi liÖu tham kh¶o kh¸c 1. NguyÔn Duy Gia. ThÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam - Thùc tiÔn kiÓm nghiÖm - T¹p chÝ Ng©n hµng sè 7/2001. 2. TrÇn §×nh §Þnh. VÒ biÖn ph¸p b¶o ®¶m tiÒn vay cña tæ chøc tÝn dông - T¹p chÝ ng©n hµng sè 7/2001. 3. Th¸o gì v­íng m¾c cho Ng©n hµng xö lý tµi s¶n b¶o ®¶m - t¹p chÝ Ng©n hµng sè 7/2001. 4. Hoµng §×nh Th¾ng. Bµn vÒ kiÓm tra vµ kiÓm to¸n néi bé tæ chøc tÝn dông - T¹p chÝ Ng©n hµng sè 7/2001. 5. Lª ThÞ Kim Nga. Sö dông c«ng cô Marketing n©ng cao søc c¹nh tranh trong ho¹t ®éng Ng©n hµng - T¹p chÝ Ng©n hµng sè 7/2001. 6. NguyÔn V¨n Ph­¬ng. Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ c«ng chøng, chøng thùc hîp ®ång thÕ chÊp, cÇm cè tµi s¶n - T¹p chÝ Ng©n hµng sè 3/2001. 7. VÜnh Léc. Mét sè biÖn ph¸p n©ng cao n¨ng lùc thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t­ cña c¸c Ng©n hµng - T¹p chÝ Ng©n hµng sè 6/2001. 8. TrÇn Luyªn. Bµn thªm vÒ viÖc thùc hiÖn th«ng t­ liªn tÞch sè 03 - T¹p chÝ Ng©n hµng sè 12/2001. TrÇn Quang Minh. Xö lý tµi s¶n b¶o ®¶m tiÒn vay- T¹p chÝ Ng©n hµng sè 12/2001 C¸c b¸o c¸o tæng kÕt cña NHNo&PTNT thµnh phè Vinh tõ n¨m 1999 ®Õn 2001. Môc lôc Lêi c¶m ¬n §Ó cã ®­îc kÕt qu¶ nh­ ngµy h«m nay tr­íc hÕt t«i xin göi lêi c¶m ¬n tíi quý thÇy, quý c« tr­êng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n vµ c¸c thÇy c¸c c« trong Khoa LuËt ®· truyÒn ®¹t cho t«i nh÷ngkiÕn thøc quan träng trong qu¸ tr×nh häc tËp t¹i tr­êng. §Æc biÖt lµ thÇy gi¸o NguyÔn Hîp Toµn, thÇy gi¸o NguyÔn H÷u M¹nh lµ ng­êi ®· h­íng dÉn vµ gióp ®ì t«i trong qu¸ tr×nh hoµn thµnh luËn v¨n. T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c b¸c, c¸c chó, c¸c c« lµm viÖc t¹i NHNo &PTNT Thµnh phè Vinh, ®Æc biÖt lµ chó §Æng Xu©n Hïng ®· t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho t«i trong qu¸ tr×nh thùc tËp. Cuèi cïng t«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n tÊt c¶ nh÷ng ng­êi th©n, b¹n bÌ ®· ®éng viªn vµ gióp ®ì t«i hoµn thµnh tèt luËn v¨n nµy. Hµ Néi, ngµy 10 th¸ng 05 n¨m 2002 Sinh viªn Hoµng ThÞ Th­