Đề tài Bước đầu tính toán tải lượng khí methane thoát ra từ các bãi chôn lấp ở TP Hồ Chí minh, xác định giải pháp thu hồi
MỤC LỤC LỜI CẢM ƠN ĐẶT VẤN ĐỀ CHƯƠNG 1: MỤC TIÊU, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 1.1. MỤC TIÊU CỦA ĐẾ TÀI 1.2. GIỚI HẠN CỦA ĐỀ TÀI 1.3. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI 1.4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI 1.4.1 Phương pháp luận 1.4.2 Phương pháp nghiên cứu cụ thể CHƯƠNG 2: KHÁI QUÁT VỀ CHẤT THẢI SINH HOẠT VÀ SỰ PHÁT SINH KHÍ METHANE 2.1. CHẤT THẢI RẮN SINH HOẠT 2.1.1. Nguồn phát sinh chất thải rắn sinh hoạt 2.1.2. Thành phần và tính chất của chất thải rắn sinh hoạt 2.1.3. Tác động của chất thải rắn sinh hoạt đối với môi trường và con người 2.2. KHÍ METHANE (CH4) 2.2.1. Quá trình hình thành và phát sinh khí methane từ các bãi chôn lấp 2.2.2. Tác hại của khí methane CHƯƠNG 3: KHÁI QUÁT VỀ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH VÀ SỰ PHÁT SINH RÁC THẢI 3.1. VỊ TRÍ ĐỊA LÝ VÀ ĐỊA HÌNH CỦA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH 3.2. TÓM LƯỢC VỀ ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN, KHÍ HẬU 3.3. CÁC ĐIỀU KIỆN KINH TẾ XÃ HỘI CỦA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH TRONG MỐI QUAN HỆ VỚI SỰ SINH RÁC 3.3.1. Về giao thông vận tải và cơ sở hạ tầng 3.3.2. Kinh tế Vĩ mô 3.2.3. Vấn đề y te, giáo dục 3.2.4. Vấn đề mội trường đô thị CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ ĐIỀU TRA BAN ĐẦU VỀ RÁC THẢI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH VÀ ĐÁNH GIÁ HIỆN TRẠNG CÁC BÃI CHÔN LẤP 3.1. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU BAN ĐẦU VỀ CÁC YẾU TỐ GÂY PHÁT CHẤT THẢI RẮN Ở THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH 3.1.1. Kết quả điều tra về các yếu tố thuộc kinh tế vĩ mô 3.1.2. Sự gia tăng dân số và đô thị hóa 3.2. KẾT QUẢ ĐIỀU TRA BAN ĐẦU VỀ CHẤT THẢI RẮN Ở TP.HCM 3.2.1. Khối lượng và thành phần của chất thải rắn sinh hoạt ở TP. Hồ Chí Minh CHƯƠNG 5: TÍNH TOÁN LƯỢNG KHÍ METHANE THOÁT RA TỪ CÁC BÃI CHÔN LẤP Ở THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH 4.1. GIỚI THIỆU VỀ PHƯƠNG PHÁP TÍNH 4.1.1. Bãi đổ bỏ chất thải rắn (SWDS) 4.1.2. Khả năng phân hủy chất hữu cơ có chứa carbon (DOC) 4.1.3. Xác định thành phần vật lý của rác thải sinh hoạt ở TP. Hồ Chí Minh 4.1.4. Công thức tính toán khí methane thoát ra từ bãi chôn lấp 4.2. TÍNH TOÁN LƯỢNG KHÍ METHANE THOÁT RA TỪ CÁC BÃI CHÔN LẤP Ở THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH 4.2.1. Tính toán giá trị phần trăm DOC 4.2.2. Tính toán khí methane thoát ra từ bãi chôn lấp 4.3. DỰ BÁO VỀ TẢI LƯỢNG KHÍ METHANE TỪ CÁC BÃI CHÔN LẤP RÁC Ở THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ĐẾN NĂM 2020 4.3.1. Cơ sở để dự báo về sự phát sinh rác từ nay đến năm 2020 4.3.2. Dự báo về sự gia tăng dân số 4.3.3. Dự báo về tải lượng rác thải, một trong những yếu tố cần thiết để dự báo về tải lượng khí methane thải ra từ các bãi chôn lấp rác 4.3.4. Dự báo về tải lượng tải lượng khí methane thải ra từ các bãi chôn lấp rác CHƯƠNG 6: CÁC GIẢI PHÁP NHẰM TẬN THU LƯỢNG KHÍ METHANE VÀ GIẢM THIỂU Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG CHO CÁC BÃI CHÔN LẤP HIỆN TẠI 5.1. ĐỀ XUẤT HỆ THỐNG TẬN THU KHÍ METHANE 5.2. ĐỀ XUẤT ÁP DỤNG HỆ THỐNG THU HỒI KHÍ METHANE THỤ ĐỘNG 5.3. ĐỀ XUẤT ÁP DỤNG HỆ THỐNG THU HỒI KHÍ METHANE CHỦ ĐỘNG 5.4. ĐỀ XUẤT CÁC PHƯƠNG ÁN SỬ DỤNG DỤNG KHÍ METHANE ĐƯỢC THU HỒI KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ KẾT LUẬN ĐỀ NGHỊ TÀI LIỆU THAM KHẢO A DANH MỤC CÁC BẢNG Trang Bảng 1 Nguồn phát sinh và các dạng chất thải rắn của đô thị Bảng 2 Thành phần và tính chất thường thấy của rác thải sinh hoạt Bảng 3 Số liệu thường thấy về độ ẩm của rác thải sinh hoạt đô thị Bảng 4 Tỷ trọng thường thấy của rác sinh hoạt theo nguồn Bảng 5 Số liệu thường thấy về tỷ trọng của các thành phần rác sinh hoạt Bảng 6 Kết quả sự phát sinh khí methane của từng cùng trên thế giới Bảng 7 Kết quả điều tra về giáo dục, y tế Bảng 8 Tổng hợp một số chỉ tiêu phát triển kinh tế TP.HCM (2001-2005) Bảng 9 Phân bố dân cư của 19 quận và 5 huyện ngoại thành của thành phố Hồ Chí Minh Bảng 10 Phát sinh chất thải rắn trong một ngày tại Thành Phố Hồ Chí Minh Bảng 11 Khối lượng chất thải rắn tại thành phố Hồ Chí Minh từ năm 1985 đến năm 2005 Bảng 12 Mô tả việc xác định thành phần vật lý chất thải rắn sinh hoạt ở TP.HCM Bảng 13 Thành phần vật lý chất thải rắn đô thị TP.HCM theo vị trí nguồn thải Bảng 14 Tốc độ gia tăng dân số (2001-2005) Bảng 15 Kết quả dự báo diễn biến dân số TP.HCM theo các phương án Bảng 16 Dự báo về lượng rác thải phát sinh theo phương án 1 Bảng 17 Dự báo về lượng rác thải phát sinh theo phương án 2 Bảng 18 Dự báo về lượng rác thải phát sinh theo phương án 3 Bảng 19 Kết quả dự báo về tải lượng khí methane thoát ra từ các bãi chôn lấp ở TP. Hồ Chí Minh theo các phương án DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ Trang Sơ đồ 1 Mối liên hệ giữa sự phát sinh chất thải và môi trường xung quanh Sơ đồ 2 Các hoạt động phát sinh chất thải rắn và phân loại chất thải rắn Đồ thị 1 Phân bố phát sinh khí methane Đồ thị 2 Sự hình thành khí methane trong các giai đoạn (phase) khác nhau Đồ thị 3 Kết quả điều tra về sự phân bố dân số ở thành phố Hồ Chí Minh Đồ thị 4 Số liệu điều tra về thành phần chất thải rắn phát sinh mỗi ngày ở Hồ Chí Minh Đồ thị 5 Diễn biến về tổng lượng rác phát sinh ở TP.HCM từ năm 1995 – 2005 Đồ thị 6 Sự thay đổ về lượng rác thải ra sau mỗi năm tính từ năm 1995-2005 Đồ thị 7 Dự báo về sự phát sinh rác thải từ nay đến năm 2020 (phương án 1) Đồ thị 8 Dự báo về sự phát sinh rác thải từ nay đến năm 2020 (phương án 2) Đồ thị 9 Dự báo về sự phát sinh rác thải từ nay đến năm 2020 (phương án 3) Đồ thị 10 Kết quả dự báo về tải lượng khí methane thoát ra từ các bãi chôn lấp ở TP. Hồ Chí Minh theo 3 phương án gia tăng rác thải Hình 1 Bản đồ vị trí thành phồ Hồ Chí Minh Hình 2 Hệ thống thu hồi khí methane được đề xuất (có tham khảo công nghệ của Danmark) Hình 3 Hệ thống thu hồi khí methane thụ động được đề xuất (có tham khảo công nghệ Anh) Hình 4 Hệ thống thu hồi khí methane chủ động được đề xuất (có tham khảo công nghệ của các nước phát triển) Hình 5 Sử dụng khí methane vào các mục đích khác nhau
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề tài Bước đầu tính toán tải lượng khí methane thoát ra từ các bãi chôn lấp ở TP Hồ Chí minh, xác định giải pháp thu hồi, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
ñöôïc trieån khai, do naêng löïc coøn haïn cheá, thuû tuïc veà voán ñaàu tö vaø nguoàn voán vaãn chöa ñöôïc duyeät. Giaûi quyeát baøi toaùn khoù khaên naøy, ñöôïc söï chæ ñaïo cuûa sôû, phoøng Taøi Nguyeân vaø Moâi Tröôøng ñaõ chuû ñoäng keâu goïi caùc chuyeân gia veà lónh vöïc moâi tröôøng töø caùc sôû, ban, ngaønh, caùc tröôøng ñaïi hoïc caùc trung taâm, Vieän nghieân cöùu toaøn thaønh phoá goùp coâng, goùp söùc. Môùi ñaây hôn 20 chuyeân gia ñaõ coù maët trong cuoäc hoäi thaûo (7/10/2005) do phoøng quaûn lyù chaát thaûi raén chuû trì ñeå baøn veà vieäc xaây döïng döï aùn quy hoaïch toång theå. Muïc tieâu cuûa döï aùn laø thu gom 90% chaát thaûi coâng nghieäp vaøo naêm 2010; taêng cöông aùp duïng coâng ngheä kyõ thuaät trong saûn xuaát ñeå giaûm thieåu chaát thaûi; öu tieân cho coâng taùc taùi sinh, taùi cheá, taùi söû duïng; xöû lyù 60% chaát thaûi nguy haïi baèng coâng ngheä an toaøn veä sinh; xaây döïng vaø vaän haønh khu xöû lyù chaát thaûi coâng nghieäp – chaát thaûi nguy haïi. Ñeán naêm 2020 thu gom ñöôïc 100% chaát thaûi nguy haïi vaø hình thaønh ngaønh coâng nghieäp taùi sinh taùi cheá 30%; cô baûn xöû lyù ñöôïc 100% chaát thaûi nguy haïi vaø hình thaønh ngaønh coâng nghieäp taùi sinh, taùi cheá. Rieâng ñoái vôùi heä thoáng xöû lyù, ñöôïc thöïc hieän theo tieán trình cuï theå töø heä thoáng toàn tröõ, heä thoáng thu gom - vaän chuyeån, heä thoáng taùi sinh taùi cheá vaø tuaàn hoaøn chaát thaûi, heä thoáng choân laáp vaø heä thoáng khu lieân hieäp xöû lyù chaát thaûi.
Caùc nhaø khoa hoïc ñaõ ñöa ra nhieàu yù kieán veà nhöõng khoù khaên hieän taïi laøm haïn cheá tính khaû thi cuûa quy hoaïch toång theå; nhaán maïnh vieäc xaùc ñònh chính xaùc soá lieäu veà nguoàn thaûi, khoái löôïng chaát thaûi phaùt sinh laø ñieàu heát söùc quan troïng vaø coù yù nghóa coát loõi cuûa quy hoaïch. Neân coâng taùc ñieàu tra, khaûo saùt ñaùnh giaù laïi toaøn boä heä thoáng quaûn lyù chaát thaûi hieän nay, xaùc ñònh soá löôïng nguoàn thaûi, thaønh phaàn vaø khoái löôïng chaát thaûi caàn phaûi ñaëc bieät quan taâm. Giaùo sö –tieán só Hoaøng Anh Tuaán. Chuû tòch Hieäp Hoäi Lieân Hieäp Khoa Hoïc Kyõ Thuaät thaønh phoá Hoà Chí Minh cho raèng quy hoaïch toång theå caàn phaûi coù “taàm nhìn saâu roäng caû veà thôøi gian vaø khoâng gian” môùi coù theå ñöa ra chöông trình haønh ñoäng hieän thöïc cho töøng giai ñoaïn. Theo giaùo sö vaøo nhöng naêm 2010 chaát thaûi coâng nghieäp cuûa thaønh phoá seõ coù xu höôùng giaûm, do chieán löôïc phaùt trieån kinh teá giai ñoaïn naøy chuù troïng vaøo thöông mai, dòch vuï, du lòch; ñoàng thôøi caùc tænh laân caân cuõng coù khaû naêng töï giaûi quyeát chaát thaûi taïi choã …
Tuy “nhìn” thaáy raát nhieàu khoù khaên, nhöng caùc nhaø quaûn lyù caùc nhaø khoa hoïc ñeáu nhaát trí raèng, cuoái naêm 2005 seõ hoaøn taát baùo cao khaû thi döï aùn quy hoaïch toång theå. Bôûi neàn kinh teá taêng tröôûng cung nhö caùc coâng daân cuûa thaønh phoá khoâng theå “soáng chung” an toaøn vôùi chaát thaûi raén, ñaëc bieät vaø chaát thaûi nguy haïi maïi ñöôïc. Nhaát laø khi quy cheá quaûn lyù chaát thaûi nguy haïi cuûa chính phuû ban haønh ngaøy 16/7/2005 ñaõ coù hieäu löïc.
Beân caïnh ñoù thaønh phoá coøn phaûi ñoái maët vôùi moät löôïng lôùn raùc thaûi sinh hoaït raát lôùn. Hieän taïi, taûi löôïng thaûi cuûa raùc thaûi sinh hoaït ñoâ thò ôû TP.HCM ñaõ vöôït quaù 6000 taán/ngaøy (khoaûng 6200 taán) maø phöông phaùp duy nhaát ñeå xöû lyù chaát thaûi hieän taïi vaãn laø choân laáp. Sau gaàn 20 naêm vaän haønh caùc baõi choân laáp, nhieàu nhöôïc ñieåm ñaõ ñöôïc boäc loä; ñaëc bieät laø khi khoái löôïng chaát thaûi raén taêng leân quaù möùc chòu taûi cuûa moâi tröôøng nhö hieän nay thì nhieàu söï coá moâi tröôøng ñaõ xaûy ra nhö muøi hoâi gaây aûnh höôûng treân phaïm vi roäng lôùn töø caùc baõi choân laáp, söï coá veà nöôùc roø ræ coù ñoä oâ nhieãm raát cao, ruoài nhaëng vaø caùc loaïi coân truøng gaây beänh… Beân caïnh ñoù, khi caùc baõi choân laáp bò ñaày thì thaønh phoá laïi phaûi ñoái maët vôùi vieäc tìm kieám caùc ñòa ñieåm môùi ñeå xaây döïng caùc baõi choân laáp môùi trong ñieàu kieän ñaát ñai ngaøy caøng thieáu thoán vaø ñaét ñoû nhö hieän nay. Nhö vaäy, trong khi caùc nguoàn oâ nhieãm cuõ (töø caùc baõi choân laáp cuõ) chöa ñöôïc giaûi quyeát trieät ñeå thì caùc vaán ñeà khoù khaên môùi laïi phaùt sinh. Maët khaùc, caùc baõi choân laáp cuõ khoâng nhöõng chieám dieän tích lôùn vaø phaûi boû hoang haøng chuïc naêm (do khoâng theå söû duïng ñöôïc cho ñeán khi chaát thaûi raén phaân huûy heát) maø coøn tieáp tuïc laø caùc ñieåm gaây oâ nhieãm laâu daøi, raát toán keùm do phaûi thöôøng xuyeân quan traéc vaø duy tu.
Vôùi thöïc traïng nhö hieän nay veà phaùt trieån kinh teá vaø heä thoáng quaûn lyù raùc ñoâ thò, döï tính trong voøng 5-10 naêm tôí vieäc choân laáp veä sinh vaãn laø phöông phaùp chính yeáu ñeå giaûi quyeát vaán ñeà chaát thaûi raén cuûa thaønh phoá. Theo caùc soá lieäu hieän traïng vaø döï baùo veà raùc thaûi thì hieän nay toaøn boä chaát thaûi raén coøn laïi cuûa thaønh phoá Hoà Chí Minh ñöôïc ñöa leân hai baõi choân laáp ñoù laø Goø Caùt roäng 25ha vaø Phöôùc Hieäp roäng 43ha. Ñoù laø coâng ngheä hieän coù cuûa thaønh phoá Hoà chí Minh ñeå xöû lyù raùc, coøn saép tôùi coù haøng loaït döï aùn ñaàu tö xöû lyù raùc ñeå saûn xuaát phaân höõu cô, ngoaøi ra coøn döï aùn söû duïng raùc thöïc phaåm, chaát höõu cô deã phaân huyû ñeå thu khí phaùt ñieän. Döï kieán phaûi sang 2007 môùi coù theå thöïc hieän ñöôïc. Vì vaäy, vieäc tìm kieám caùc giaûi phaùp ñeå giaûm thieåu vaø khoáng cheá oâ nhieãm moâi tröôøng vaø taùi söû duïng caùc baõi choân laáp cuõ laø ñieàu caàn thieát cho thaønh phoá Hoà Chí Minh trong moái quan heä vôùi phaùt trieån beàn vöõng. Hieän taïi, coâng ty moâi tröôøng ñoâ thò cuûa thaønh phoá Hoà Chí Minh ñaõ ñöôïc hoã trôï moät nguoàn kinh phí leân tôùi treân 1100 tyû ñoàng cho 11 döï aùn veà thu gom, vaän chuyeån, choân laáp vaø xöû lyù chaát thaûi raén sinh hoaït .
CHÖÔNG 4: KEÁT QUAÛ ÑIEÀU TRA BAN ÑAÀU VEÀ RAÙC THAÛI THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH VAØ ÑAÙNH GIAÙ HIEÄN TRAÏNG CAÙC BAÕI CHOÂN LAÁP
4.1. KEÁT QUAÛ NGHIEÂN CÖÙU BAN ÑAÀU VEÀ CAÙC YEÁU TOÁ GAÂY PHAÙT CHAÁT THAÛI RAÉN ÔÛ THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH
Cuõng nhö caùc ñoâ thò khaùc treân theá giôùi, caùc yeáu toá gaây aûnh höôûng ñeán söï phaùt sinh chaát thaûi raén ôû TP.HCM cuõng bao goàm: yeáu toá kinh teá vó moâ, söï gia taêng daân soá vaø ñoâ thò hoùa, coâng nghieäp hoùa, trình ñoä tieâu thuï saûn phaåm cuûa xaõ hoäi vaø nhöõng yeáu toá khaùc.
4.1.1. Keát quaû ñieàu tra veà caùc yeáu toá thuoäc kinh teá vó moâ
Keát quaû ñieàu tra veà taêng tröôûng GDP trong nhöõng naêm gaàn ñaây cho thaáy TP.HCM coù toác ñoä taêng tröôûng GDP cao nhaát so vôùi caû nöôùc. Hieän nay thaønh phoá Hoà Chí Minh chieám khoaûng 20% toång saûn phaåm quoác noäi (GDP), gaàn 30% toång thu ngaân saùch nhaø nöôùc, 35% khoái löôïng tieàn teä löu thoâng toaøn quoác, 30% giaù trò saûn xuaát coâng nghieäp cuûa caû nöôùc; 40% toång kinh ngaïch xuaát khaåu cuûa caû nöôùc, treân 1/3 toång möùc haøng hoaù baùn ra vaø 35% soá döï aùn ñaàu tö tröïc tieáp cuûa nöôùc ngoaøi.
Cuõng do kinh teá phaùt trieån nhanh neân ñôøi soáng vaät chaát vaø tinh thaàn cuûa caùc taàng lôùp daân cö treân ñòa baøn thaønh phoá ñöôïc caûi thieän roõ reät. Möùc tieâu duøng haøng hoaù vaø dòch vuï cuûa daân haøng naêm taêng treân döôùi 10%. Soá hoä ngheøo khoù ngaøy moät giaûm.
Baûng 8: toång hôïp moät soá chæ tieâu phaùt trieån kinh teá Thaønh Phoá Hoà Chí Minh (naêm 2001-2005)
Naêm
2001
2002
2003
2004
2005
Toång saûn phaåm –GDB
Giaù thöïc teá (tyû ñoàng)
ˆ4.852
96.403
113.291
137.087
169.559
Giaù so saùnh naêm 1994 (tyû ñoàng)
57.787
63.670
70.914
79.237
88.872
Toác ñoä taêng tröôûng (%)
109,5
110,2
111,4
111,7
112,2
Toång thu ngaân saùch nhaø nöôùc
30.732
37.402
41.591
48.970
59.857
Nguoàn: Trang web thaønh phoá Hoà Chí Minh
Ñaùnh giaù veà toác ñoä taêng tröôûng GDP: kinh teá TP.HCM coù toác ñoä taêng tröôûng chaäm töø naêm 2001 ñeán naêm 2003, do coù nhöõng dieãn bieán baát lôïi treân thò tröôøng theá giôùi vaø moät phaàn laø do coù söï xuaát hieän vaø lan nhanh cuûa caùc beänh dòch treân toaøn caàu. Nhieàu döï aùn ôû TP.HCM trieån khai coøn chaäm trong giai ñoaïn naøy laø do coù söï vöôùng maéc trong caùc khaâu ñeàn buø vaø giaûi phoùng maët baèng vaø quaûn lyù ñoâ thò coøn nhieàu yeáu keùm nhöng ñeán naêm 2004-2005 möùc taêng tröôûng cuûa thaønh phoá ñaõ nhanh hôn do caùc vöôùng maéc treân ñaõ ñöôïc giaûi quyeát vaø do ñaàu tö töø caùc döï aùn nöôùc ngoaøi taêng khaù cao.
Ñaùnh giaù chung: taêng tröôûng kinh teá ôû TP.HCM trong nhöõng thaäp nieân qua ñaõ gaây aùp löïc raát lôùn cho moâi tröôøng töï nhieân. Coù theå noùi, löôïng raùc thaûi toàn taïi töø caùc hoaït ñoäng hieän höõu coù khuynh höôùng taêng cao hôn so vôùi nhöõng naêm tröôùc ñaây phaàn lôùn laø vì haàu heát caùc hoaït ñoäng hieän taïi bò phuï thuoäc raát nhieàu vaøo vaán ñeà quaûn lyù nguoàn taøi nguyeân keùm hieäu quaû, ñoâ thò hoùa, söï gia taêng daân soá, söï taêng tröôûng kinh teá vôùi toác ñoä cao… Ñaëc bieät vieäc söû duïng laõng phí caùc nguoàn taøi nguyeân ñaõ taïo ra löôïng raùc thaûi lôùn cho ñoâ thò, gaây neân nhöõng tieâu cöïc cho moâi tröôøng sinh thaùi vaø gaây aûnh höôûng xaáu ñeán söùc khoûe cuûa con ngöôøi. Theo moâ hình nghieân cöùu cuûa GS Laâm Minh Trieát vaø coäng söï tính cho vuøng kinh teá troïng ñieåm phía nam ( goàm Thaønh Phoá Hoà Chí Minh, Ñoàng Nai, Bình Döông vaø Baø Ròa Vuõng Taàu ) cho thaáy: Ñeå taïo ra ñöôïc moät tyû ñoàng, caùc hoaït ñoäng kinh teá trong vuøng ñaõ thaûi ra 3,1 taán BOD5, 5,9 taán chaát thaûi raén lô löûng, thaûi vaøo khoâng khí 2,9 taán CO2 vaø thaûi ra ñaát 44,4 taán chaát thaûi raén, coøn neáu chæ tính taïi Thaønh Phoá Hoà Chí Minh trong giai ñoaïn 1999-2002 toác ñoä taêng GDP caû kyø laø 1,35 laàn, thì toác ñoä taêng löôïng raùc sinh hoaït leân ñeán 2,7 laàn, roõ raøng ñaây laø söï töông quan maát beàn vöõng.
Nhö vaäy, coù theå noùi söï phaùt sinh raùc thaûi ôû TP. HCM ngaøy caøng nhieàu moät phaàn laø do söï taêng tröôûng kinh teá.
4.1.2. Söï gia taêng daân soá vaø ñoâ thò hoùa
Ñoâ thò hoùa taïo ra söï taäp trung caùc loaïi hình hoaït ñoäng vaøo trong moät khoaûng khoâng gian nhoû, maät ñoä daân soá gia taêng nhanh vaø moâi tröôøng bò thay ñoåi. Thöïc chaát ñoâ thò hoùa laø moät quaù trình laøm thay ñoåi dieän maïo ñoâ thò cuûa thaønh phoá, chaúng haïn nhö vieäc xaây döïng nhaø cöûa, laép ñaët caùc heä thoáng maùy moùc thieát bò vaø söï phaùt trieån cuûa cô sôû haï taàng ñoâ thò vaø caùc heä thoáng giao thoâng coâng coäng…
Nöôùc ta vaãn coøn laø moät nöôùc coù toác ñoä ñoâ thò hoùa chöa cao, vôùi khoaûng hôn 20% daân soá soáng trong caùc ñoâ thò chính. Tuy nhieân, vôùi söï phaùt trieån kinh teá, gia taêng daân soá raát cao nhö nhöõng naêm gaàn ñaây ñaõ ñaåy toác ñoä ñoâ thò hoùa leân cao hôn, gaây aùp löïc khoâng nhoû cho caùc thaønh phoá maø TP.HCM cuõng khoâng laø ngoaïi leä. Vieäc ñaùp öùng nhu caàu nhaø cöûa cho hôn 6,2 trieäu daân cuøng vôùi hôn 2 trieäu du khaùch vaø khaùch vaõng lai hieän taïi ñaõõ laøm cho TPHCM phaûi ñoái ñaàu vôùi nhöõng khoù khaên veà vaán ñeà moâi tröôøng ngaøy caøng nghieâm troïng, moät trong nhöõng vaán ñeà veà moâi tröôøng ñoâ thò ñang dieãn ra ôû TP.HCM ñoù laø vaán ñeà veà chaát thaûi raén vaø caùc phöông aùn giaûi quyeát.
Vaøo naêm 1998, daân soá ôû TP.HCM ñöôïc thoáng keâ vôùi con soá khoaûng 3,9 trieäu daân; tuy nhieân, ñeán nay con soá naøy ñaõ ñaït khoaûng 6,2 trieäu daân. Daân soá TP.HCM phaân boá khoâng ñoàng ñeàu giöõa caùc quaän huyeän; ñieàu naøy ñöôïc minh chöùng baèng soá lieäu toång hôïp ñöôïc töø nhieàu nguoàn veà daân soá ôû caùc quaän huyeän nhö ñöôïc trình baøy ôû ñoà thò 3.5 vaø baûng phaân boá daân soá sau:
Baûng 9: phaân boá daân cö cuûa 19 quaän vaø 5 huyeän ngoaïi thaønh cuûa thaønh phoá Hoà Chí Minh(01/10/1979-01/10/2004)
Naêm
01/10/1979
01/04/1989
01/04/1999
01/10/2004
Toaøn thaønh
3.419.978
3.988.124
5.037.155
6.117.251
Caùc quaän
2.842.946
3.319.942
4.124.287
5.140.412
Quaän 1
254.468
256.367
226.736
198.032
Quaän 2
57.793
71.403
102.001
125.136
Quaän 3
245.253
242.852
222.446
201.122
Quaän 4
141.748
187.867
192.007
180.548
Quaän 5
192.081
217.207
209.639
170.367
Quaän 6
175.789
216.804
253.166
241.379
Quaän 7
56.482
66.511
111.828
159.490
Quaän 8
213.470
258.839
328.686
360.722
Quaän 9
94.874
107.856
148.582
202.948
Quaän 10
233.208
233.355
239.927
235.231
Quaän 11
199.302
228.938
238.074
224.785
Quaän 12
93.108
109.784
168.379
290.129
Quaän goø vaáp
127.934
165.158
308.816
425.083
Quaän Taân Bình
264.315
339.245
578.801
397.569
Quaän Taân Phuù
-
-
-
366.399
Quaän Bình Thaïnh
249.640
326.441
402.045
423.896
Quaän Phuù Nhuaän
144.387
173.578
183.763
175.293
Quaän Thuû Ñöùc
99.094
122.737
209.391
336.571
Quaän Taân Bình
-
-
-
398.712
Caùc Huyeän
577.032
668.182
912.868
976.839
Huyeän Cuû Chi
204.298
217.732
254.803
288.279
Huyeän Hoùc Moân
127.610
138.131
204.27.
245.381
Huyeän Bình Chaùnh
164.935
204.524
332.089
3.4186
Huyeän Nhaø Beø
40.968
57.739
63.149
72.740
Huyeän Caàn Giôø
39.221
50.056
28.557
66.271
Nguoàn: Trang web thaønh phoá Hoà Chí Minh
Ñoà thò 3: Keát quaû ñieàu tra veà söï phaân boá daân soá ôû TP.HCM
Cho tôùi nay, coù khoaûng gaàn 80% daân soá soáng taäp trung ôû caùc quaän trung taâm (quaän 1, quaän 3, quaän 5, quaän 10, quaän 11, quaän Taân Bình, quaän Bình Thaïnh, quaän Phuù Nhuaän). Söï taäp trung daân soá vôùi maät ñoä cao vaøo caùc quaän trung taâm nhö vaäy ñaõ gaây aùp löïc raát lôùn cho moâi tröôøng töï nhieân, kinh teá vaø xaõ hoäi. Xu höôùng daõn daân ra phía ngoaïi thaønh ñaõ daàn daàn laøm thay ñoåi tyû leä daân soá noäi thaønh vaø ngoaïi thaønh.
Söï gia taêng daân soá cuûa TP.HCM hieän nay vaøo khoaûng laø 3,15% vaø coù theå döï baùo raèng trong töông lai daân soá cuûa TP.HCM seõ tieáp tuïc gia taêng vôùi tyû leä khaù cao. Kinh nghieäm töø caùc nöôùc ñaõ phaùt trieån cho thaáy, caùc nhaø chöùc traùch cuûa thaønh phoá caàn phaûi coù nhöõng giaûi phaùp moâi tröôøng ñuùng ñaén môùi coù theå taïo ra ñöôïc söï phaùt trieån beàn vöõng cho ñoâ thò.
Öôùc tính haøng naêm TP.HCM coù khoaûng treân 100.000 ngöôøi nhaäp cö, trong khi ñoù chính quyeàn thaønh phoá chöa kieåm soaùt toát vaø chöa coù höôùng giaûi quyeát thoûa ñaùng cho soá ngöôøi nhaäp cö naøy. Theo suy nghó cuûa rieâng baûn thaân toâi vieäc ñöa ra caùc giaûi phaùp nhö: phaân chia caùc vuøng thöông maïi, caùc vuøng coâng nghieäp, caùc khu daân cö taäp trung… ñeå daõn daân, kieåm soaùt söï di cö… laø vieäc laøm raát caàn thieát vaøo luùc naøy.
4.2. KEÁT QUAÛ ÑIEÀU TRA BAN ÑAÀU VEÀ CHAÁT THAÛI RAÉN ÔÛ TP.HCM
Chaát thaûi raén sinh hoaït ôû TP.HCM ñöôïc phaùt sinh töø nhieàu nguoàn: töø caùc hoä gia ñình, töø vaên phoøng, töø caùc ñöôøng phoá, töø caùc hoaït ñoäng coâng coäng…
Baûng4.3: phaùt sinh chaát thaûi raén trong ngaøy cuûa thaønh phoá Hoà Chí Minh naêm 2005
Loaïi raùc
Taân/ngaøy
CT y teá
9
CT nguy haïi
125
CT sinh hoïat
6200
CT coâng nghieäp
1100
Nguoàn :Coâng ty Moâi Tröôøng Ñoâ Thò Thaønh Phoá Hoà Chí Minh
Ñoà thò 4: Soá lieäu ñieàu tra veà thaønh phaàn chaát thaûi raén phaùt sinh moãi ngaøy ôû TP.HCM
Keát quaû xöû lyù caùc soá lieäu thu thaäp ñöôïc töø nhöõng nguoàn saün coù thì TP.HCM saûn sinh ra moät löôïng raùc sinh hoaït khoaûng 0,9935 kg/ngöôøi/ngaøy, töùc laø khoaûng baèng 1/2 so vôùi möùc thaûi cuûa Hoa Kyø. Nhö vaäy, löôïng raùc sinh hoaït ñöôïc thaûi ra treân ñòa baøn TP.HCM vaøo khoaûng 6200 taán/ngaøy. Nhö vaäy, thaønh phoá phaûi gaùnh chòu moät löôïng raùc thaûi sinh hoaït sinh ra khaù lôùn.
Ñoà thò 3 treân cho thaáy raùc thaûi sinh hoïat ôû thaønh phoá Hoà Chí Minh chieám khoaûng 83,4% trong toång soá chaát thaûi raén ñöôïc sinh ra vaø ñoùng vai troø raát quan troïng ñoái vôùi moâi tröôøng ôû thaønh phoá Hoà Chí Minh.
Theo moät ñieàu tra ñöôïc thöïc hieän bôûi Campbell et al.,1999, khoaûng 82% löôïng chaát thaûi raén töø caùc hoä daân ñöôïc thu gom laïi vaø ñöôïc chôû ñeán caùc baõi choân laáp. Vieäc ñoå raùc böøa baõi ñeán caùc baõi choân laáp moät maët laøm maát veû myõ quan cuûa khu vöïc, maët khaùc ñaõ taïo ra söï oâ nhieãm moâi tröôøng ñaát, nöôùc ngaàm, khoâng khí… Vaøo muøa möa thöôøng coù hieän töôïng boác muøi, caùc baõi choân laáp khoâng coù heä thoáng ñeäm neàn hoaëc neáu coù thì vieäc thu gom nöôùc roø ræ laø khoâng trieät ñeå ñaõ gaây oâ nhieãm nghieâm troïng ñeán maïch nöôùc ngaàm vaø caùc gieáng caáp nöôùc sinh hoaït ôû khu vöïc laân caän.
Keát quaû ñieàu tra töø nhieàu nguoàn khaùc nhau cuõng cho thaáy, coù hôn 50 beänh vieän cuûa thaønh phoá thaûi ra löôïng raùc thaûi y teá trung bình khoaûng 7-9 taán moãi ngaøy. Ngoaøi ra, caùc traïm xaù, caùc trung taâm y teá… coøn thaûi ra löôïng raùc thaûi y teá raát ñaùng keå, ñieàu naøy ñaõ goùp phaàn laøm taêng theâm löôïng raùc thaûi ra cho thaønh phoá. Chaát thaûi y teá raát nguy hieåm vì noù deã daøng laây truyeàn beänh taät; vì vaäy, chuùng ta phaûi caån thaän vôùi chuùng. Hieän taïi, ñang coù döï aùn veà caûi thieän moâi tröôøng ôû TP.HCM (EIP) töø nguoàn ñaàu tö cuûa ngaân haøng phaùt trieån Chaâu AÙ (ADB) laø moät trong nhöõng giaûi phaùp cho raùc thaûi thaønh phoá, trong ñoù bao goàm caû raùc thaûi y teá.
4.2.1. Khoái löôïng vaø thaønh phaàn cuûa chaát thaûi raén sinh hoaït ôû TP. Hoà Chí Minh
4.2.1.1. Khoái löôïng chaát thaûi raén sinh hoaït ôû TP. Hoà Chí Minh
Khoái löôïng vaø chaát löôïng raùc thaûi sinh hoaït tính theo ñaàu ngöôøi trong naêm raát khaùc bieät tuyø theo quoác gia, khu vöïc ñòa lyù, khí haäu, muøa trong naêm, trình ñoä phaùt trieån kinh teá kyõ thuaät vaø phong tuïc taäp quaùn, toân giaùo…
ÔÛ thaønh phoá Hoà Chí Minh khoái löôïng raùc thaûi ra töø naêm 1990 ñeán naêm 2005 taêng töø 850 taán/ngaøy ñeán 6200 taán/ngaøy
Baûng 11: Khoái löôïng chaát thaûi raén taïi thaønh phoá Hoà Chí Minh töø naêm 1985 ñeán naêm 2005
Naêm
Chaát thaûi sinh hoaït
Xaø baàn
Toång löôïng chaát thaûi
Taán/naêm
Taán/ngaøy
Taán/naêm
Taán/ngaøy
Taán/naêm
Taán/ngaøy
1985
-
-
-
-
202.925
556
1986
-
-
-
-
202.483
555
1987
-
-
-
-
198.012
542
1988
-
-
-
-
236.982
694
1989
-
-
-
-
310.214
850
1990
-
-
-
-
390.610
107
1991
-
-
-
-
491.182
1.346
1992
424.807
1.164
191.600
525
616.407
1.689
1993
562.227
1.540
276.608
758
838.835
2.298
1994
719.889
1.972
285.529
782
1.005.418
2.755
1995
978.084
2.680
329.543
903
1.307.618
3.583
1996
1.058.448
2.900
346.857
950
1.405.345
3.850
1997
983.811
2.695
190.121
521
1.173.972
3.216
1998
939.943
2.575
246.685
676
1.186.628
3.251
1999
1.06.272
2.921
312.659
857
1.378.931
3.778
2000
1.172.958
3.214
311.005
852
1.483.963
4.066
2001
1.369.358
3.752
344.451
944
1.713.809
4.695
2002
1.568.477
4.297
385.763
1.058
1.959.595
5.443
2003
1.622.849
4.619
394.732
1.096
2.063.296
5.731
2004
1.764.016
4.832
403.701
1.106
2.167.717
5.938
2005
2.263.000
6.200
495.305
1.357
2.758.305
7.557
Nguoàn: Toång hôïp soá lieäu töø Coâng ty Moâi Tröôøng Ñoâ thò Thaønh Phoá Hoà Chí Minh , 31/9/2005
Ghi chuù: (-): Khoâng coù soá lieäu
Ñoà thò 5: Dieãn bieán veà toång löôïng raùc phaùt sinh ôû TP.HCM töø naêm 1995 – 2005
Ñoà thò 6: Söï thay ñoåi veà löôïng raùc thaûi ra sau moãi naêm tính töø naêm 1995-2005
Caùc soá lieäu treân cho thaáy, trong thôøi gian 10 naêm töø 1995 – 2005, löôïng raùc thaûi phaùt sinh qua caùc naêm coù chieàu höôùng taêng leân caû ba chæ tieâu (taán/naêm, taán/ngaøy vaø kg/ngöôøi/ngaøy).
Löôïng raùc phaùt sinh cuõng phuï thuoäc vaøo söï phaùt trieån kinh teá vaø ñieàu kieän soáng. Trong giai ñoaïn 1997, Vieät Nam noùi chung vaø TP.HCM noùi rieâng bò aûnh höôûng bôûi söï khuûng hoaûng kinh teá chaâu AÙ, laøm giaûm ñi löôïng raùc thaûi trong naêm 1996 laø 1.405.331 taán xuoáng coøn 1.173.933 taán vaøo naêm 1997 vaø 1.186.628 taán vaøo naêm 1998. Töø naêm 1998 ñeán nay, toác ñoä thaûi raùc ôû TP.HCM cuõng coù gia taêng nhöng ôû möùc ñoä chaäm, ñieàu naøy ñöôïc giaûi thích laø do coù söï caûi thieän veà ñieàu kieän veä sinh moâi tröôøng, tình hình chính saùch vaø caùc yeáu toá kinh teá. Nhöng löôïng raùc thaûi ñeán naêm 2005 taêng vöôït baäc do toác ñoä taêng tröôûng veà daân soá, taêng tröôûng veà kinh teá veà thay ñoåi cô caáu trong tieâu duøng cuûa thaønh phoá naêm 2005.
Nhìn chung, khoái löôïng raùc thaûi cuûa TP.HCM lieân tuïc gia taêng trong nhöõng naêm qua (xeùt treân bình dieän vó moâ thì söï gia taêng naøy thuaän chieàu vôùi söï gia taêng daân soá, ñoâ thò hoùa vaø taêng tröôûng kinh teá).
CHÖÔNG 5: TÍNH TOAÙN LÖÔÏNG KHÍ METHANE THOAÙT RA TÖØ CAÙC BAÕI CHOÂN LAÁP ÔÛ THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH
5.1. GIÔÙI THIEÄU VEÀ PHÖÔNG PHAÙP TÍNH
Vieäc tính toaùn taûi löôïng khí methane thoaùt ra töø baõi choân laáp döïa treân cô sôû tieàm naêng saûn sinh khí methane töø löôïng raùc thaûi ñem choân laáp. Döïa vaøo caùc soá lieäu ñieàu tra ñöôïc veà raùc thaûi, vieäc tính toaùn löôïng khí methane thoaùt ra phuï thuoäc vaøo nhieàu tham soá.
Ñeå aùp duïng phöông phaùp tính cuûa IPCC(1995) vaøo tính toaùn löôïng khí methane phaùt sinh töø raùc thaûi ôû TP.HCM, moät soá khaùi nieäm vaø vaán ñeà sau caàn phaûi ñöôïc thoáng nhaát tröôùc khi tính toaùn.
5.1.1. Baõi ñoå boû chaát thaûi raén (SWDS)
Khaùi nieäm SWDS (Solid Waste Dispoal Sites) ñöôïc duøng chung cho taát caû caùc nôi thaûi boû raùc thaûi coù tieàm naêng saûn sinh ra khí methane, bao goàm caû nôi thaûi boû vaø baõi choân laáp chaát thaûi raén.
Vieäc phaân loaïi veà SWDS trong moái quan heä vôùi giaù trò maëc ñònh cuûa tham soá methane töông quan (MCF) trong phöông phaùp IPCC ñöôïc moâ taû nhö sau:
Loaïi baõi choân laáp
Giaù trò maëc ñònh cuûa tham soá methane töông quan (MCF)
Quaûn lyù
1
Khoâng quaûn lyù – saâu (>= 5 m raùc)
0,8
Khoâng quaûn lyù – noâng (< 5 m raùc)
0,4
Giaù trò maëc ñònh ñoái vôùi SWDS khoâng phaân loaïi
0,6
Ñoái vôùi tröôøng hôïp TP.Hoà Chí Minh, vieäc aùp duïng giaù trò maëc ñònh cuûa tham soá methane töông quan laø 0,6 (giaù trò maëc ñònh ñoái vôùi SWDS khoâng phaân loaïi).
5.1.2. Khaû naêng phaân huûy chaát höõu cô coù chöùa carbon (DOC)
DOC (Decomposition of Organic Compounds) ñöôïc xaùc ñònh laø löôïng carbon chöùa trong caùc loaïi raùc thaûi coù theå phaân huûy sinh hoïc (giaáy, vaûi, raùc vöôøn, raùc thöïc phaåm…).
Theo IPCC(1995) vieäc tính toaùn DOC theo coâng thöùc sau:
Phaàn traêm DOC (troïng löôïng) = 0,4A + 0,17B + 0,15C + 0,01D
Vôùi:
A
=
Phaàn traêm raùc ñoâ thò daïng giaáy, carton vaø vaûi
B
=
Phaàn traêm raùc ñoâ thò daïng raùc vöôøn/raùc coâng vieân vaø caùc daïng raùc deã phaân huûy (khoâng laø raùc thöïc phaåm)
C
=
Phaàn traêm raùc ñoâ thò daïng thöïc phaåm
D
=
Phaàn traêm raùc ñoâ thò ôû caùc daïng höõu cô khaùc
5.1.3. Xaùc ñònh thaønh phaàn vaät lyù cuûa raùc thaûi sinh hoaït ôû TP. Hoà Chí Minh
5.1.3.1. Phöông phaùp xaùc ñònh thaønh phaàn vaät lyù
a. Phöông phaùp thu maãu
Thieát bò duøng ñeå thu maãu phuïc vuï cho phaân tích goàm tuùi nylon, keïp saét vaø caùc thieát bò khaùc.
Khoái löôïng moãi maãu thu ñöôïc: 25 kg/maãu.
b. Phaân tích thaønh phaàn vaät lyù cuûa raùc thaûi
Baûng 12: Moâ taû vieäc xaùc ñònh thaønh phaàn vaät lyù chaát thaûi raén sinh hoaït ôû TP.HCM
Phaân loaïi
Noäi dung
Raùc sinh hoaït
Maãu cuûa loaïi raùc naøy ñaõ ñöôïc thu ñeå xaùc ñònh thaønh phaàn vaät lyù. Maãu raùc ñöôïc laáy ngaãu nhieân nhöng phaûi qua quan saùt veà caùc cuïm daân cö coù möùc soáng khaùc nhau (thu nhaäp cao, thu nhaäp trung bình vaø thu nhaäp thaáp) vaø laáy 6 maãu ôû 4 quaän khaùc nhau.
Raùc thöông maïi vaø raùc chôï
Phuï thuoäc vaøo tính chaát khaùc nhau veà khoái löôïng vaø vò trí thaûi raùc. 6 maãu raùc ñöôïc laáy töø caùc cöûa haøng thöïc phaåm vaø caùc chôï khaùc nhau cuõng taïi 4 quaän nhö ñaõ ñeà caäp.
Raùc thaûi taïi caùc boâ raùc (bao goàm caû raùc coâng vieân vaø raùc ñöôøng phoá)
6 maãu raùc ñöôïc thu thaäp taïi vò trí cuûa caùc boâ raùc ñeå phaân tích thaønh phaàn vaät lyù.
Taïi caùc traïm trung chuyeån vaø baõi choân laáp
5 maãu raùc ñaõ ñöôïc thu thaäp phaân tích thaønh phaàn vaät lyù (3 maãu ñöôïc thu thaäp taïi traïm trung chuyeån vaø 2 maãu ñöôïc thu thaäp taïi baõi raùc Goø Caùt vaø Phöôùc Hieäp.
Vieäc phaân loaïi raùc thaûi ñöôïc tieán haønh baèng tay, döïa vaøo tieâu chuaån cuûa WHO vaø khôûi ñaàu vôùi khoái löôïng 400 kg raùc ñeå thu 1 maãu. Laáy 400 kg raùc troän ñeàu vaø chia laøm 4 phaàn baèng nhau. Sau ñoù, laáy hai phaàn ñoái dieän (toång coäng laø 200 kg) troän laïi roài tieáp tuïc laáy 1 phaàn trong ñoù chia thaønh 4 phaàn baèng nhau (luùc naøy moãi phaàn coøn laïi laø 50 kg) vaø tieáp tuïc laøm theo caùch naøy vôùi 100 kg raùc (laáy töø 2 phaàn ñoái dieän baát kyø) seõ thu ñöôïc 25 kg raùc (1 maãu).
Töông töï nhö vaäy ta tieáp tuïc tieán haønh cho ñeán maãu thöù 23.
Caùc chæ tieâu phaân loaïi bao goàm:(1) thöïc phaåm, (2) giaáy, (3) carton, (4) vaûi, (5) nylon, (6) plastic, (7) raùc laøm vöôøn, (8) goã, (9) cao su meàm, (10) cao su cöùng, (11) ñoà hoäp, (12) kim loaïi maøu, (13) saét, (14) thuûy tinh, (15) saønh söù, (16) buïi, tro…
5.1.3.2. Thaønh phaàn vaät lyù cuûa raùc thaûi sinh hoaït ôû TP. Hoà Chí Minh
Toaøn boä 23 maãu raùc thaûi ñöôïc phaân tích vaø xöû lyù theo coâng thöùc sau:
% cuûa töøng thaønh phaàn raùc = {RSH*6 + RTM*6 + RBR*6 + RTB*5}/23
Trong ñoù:
RSH: Thaønh phaàn chaát chöùa trong raùc sinh hoaït;
RTM: Thaønh phaàn chaát chöùa trong raùc thöông maïi vaø raùc chôï;
RBR: Thaønh phaàn chaát chöùa trong raùc taïi caùc boâ raùc;
RTB: Thaønh phaàn chaát chöùa trong raùc taïi traïm trung chuyeån vaø baõi choân laáp.
Baûng 13: Thaønh phaàn vaät lyù chaát thaûi raén ñoâ thò TP.HCM theo vò trí nguoàn thaûi
TT
Thaønh phaàn
RSH
RTM
RBR
RTB
Phaàn traêm
(%)
1
Thöïc phaåm
38,90
52,92
42,79
39,90
43,79
2
Giaáy
8,95
7,50
6,60
3,70
6,82
3
Carton
5,01
3,10
3,02
1,90
3,32
4
Vaûi
2,90
0,25
1,45
0,80
1,37
5
Nylon
28,30
13,45
17,35
13,50
18,35
6
Plastic
1,70
1,30
6,00
5,10
3,46
7
Raùc vöôøn
0,56
0,20
0,10
0,10
0,25
8
Goã
1,22
1,50
2,40
8,10
3,10
9
Cao su meàm
0,51
0,10
0,10
0,60
0,32
10
Cao su cöùng
0,10
0,20
0,10
0,60
0,23
Toång chaát höõu cô
1,25
3,50
1,80
4,50
2,69
Toång chaát höõu cô
78,80
83,69
11
Ñoà hoäp
1,60
2,20
1,30
0,40
1,42
12
Kim loaïi maøu
1,04
2,01
1,06
0,10
1,09
13
Saét
1,04
1,44
1,01
0,60
1,04
14
Thuûy tinh
1,85
1,46
1,38
0,93
1,43
15
Söù
0,42
1,33
0,90
1,36
0,99
16
Buïi, tro, gaïch
2,96
4,11
6,19
7,94
1,42
Caùchaát khaùc
1,69
3,43
6,45
9,87
1,09
Toång chaát voâ cô
21,20
16,31
Toång coäng
100
100
100
100
100
Keát quaû phaân tích ôû baûng 4.2 cho thaáy thaønh phaàn höõu cô chöùa trong raùc thaûi sinh hoaït ôû TP.HCM chieám töø 78% - 94%, giaù trò trung bình laø 83,69%; trong khi ñoù, thaønh phaàn voâ cô chieám chæ töø 6% - 22%, giaù trò trung bình laø 16,31%.
Vôùi keát quaû phaân tích veà thaønh phaàn raùc nhö vaäy, cuøng vôùi caùc ñieàu kieän khí haäu noùng aåm vaø möa nhieàu nhö ôû TP.HCM laø ñieàu kieän thích hôïp ñeå raùc thaûi coù theå phaân huûy trong thôøi gian raát ngaén. Ñaây cuõng laø ñieàu kieän caàn thieát ñeå xuùc taùc vieäc trieån khai caùc döï aùn saûn xuaát phaân töø raùc.
Theo keát quaû xöû lyù trong baûng 4.3 döôùi ñaây thì raùc thaûi ôû TP.HCM chieám tyû leä cao veà thöïc phaåm, giaáy vaø nylon. Kim loaïi, cao su, raùc vöôøn vaø thuûy tinh ñöôïc taïo thaønh trong raùc thaûi ôû TP.HCM, nhöng vôùi tyû leä raát nhoû (<1%).
Thaønh phaàn cuûa raùc thaûi thay ñoåi töø caùc nguoàn phaùt sinh ñeán vò trí nguoàn thaûi, do trong quaù trình luaân chuyeån cuûa raùc thaûi, löïc löôïng nhöõng ngöôøi taùi cheá (nhöõng ngöôøi nhaët raùc coù theå taùi cheá taïi caùc nguoàn phaùt sinh, taïi caùc nôi döï tröõ, caùc traïm trung chuyeån vaø caùc baõi choân laáp ñeå baùn cho caùc heä thoáng taùi cheá) taùc ñoäng vaøo raát maïnh.
Moät vaøi phaân tích khaùc veà raùc thaûi ôû TP.HCM cuõng chöùng toû raèng löôïng chaát höõu cô chöùa trong raùc thaûi sinh hoaït ôû TP.HCM laø raát cao. Maëc duø, caùc keát quaû phaân tích coù khaùc nhau ñoâi chuùt nhöng coù nhöõng ñieåm chung:
Raùc thaûi ôû TP.HCM chöùa thaønh phaàn höõu cô cao vaø ñaây laø ñieàu thuaän lôïi cho caùc coâng ngheä xöû lyù chaát höõu cô;
Thaønh phaàn raùc thaûi töø caùc nguoàn phaùt sinh ñeán caùc baõi choân laáp ñaõ thay ñoåi.
Söï keát hôïp giöõa khí haäu vaø thaønh phaàn raùc thaûi laø raát thích hôïp cho vieäc saûn xuaát phaân raùc.
5.1.4. Coâng thöùc tính toaùn khí methane thoaùt ra töø baõi choân laáp
Phöông phaùp tính toaùn löôïng khí methane thoaùt ra töø caùc baõi choân laáp döïa treân
Toång khoái löôïng raùc thaûi ñöa ñeán caùc baõi choân laáp;
Phaàn traêm cuûa DOC vaø khoái löôïng raùc coù theå phaân huûy thöïc teá;
Phaàn traêm cuûa khí methane trong khí cuûa baõi choân laáp;
Aùp duïng phöông phaùp tính cuûa IPCC ñeå tính toaùn.
Phöông trình tính cuûa (IPCC, 1995)
CH4 thoaùt ra (taán/naêm)
= (MSWT*MSWF*MCF*DOC*DOCF*F*16/12-R)*(1-OX)
Vôùi:
MSWT
=
Toång löôïng raùc phaùt sinh (taán/naêm)
MSWF
=
Phaàn traêm löôïng raùc ñöa ñeán baõi choân laáp (82%)
MCF
=
Giaù trò maëc ñònh cuûa tham soá methane (0,6)
DOC
=
Phaàn traêm DOC trong raùc thaûi
DOCF
=
Giaù trò sai soá cuûa DOC (giaù trò maëc ñònh laø 0,77)
F
=
Phaàn traêm cuûa khí CH4 trong baõi choân laáp (giaù trò maëc ñònh laø 0,5)
R
=
Khí methane thu hoài ñöôïc (taán/naêm)
OX
=
Tyû leä oxy hoùa (giaù trò maëc ñònh laø 0)
5.2. TÍNH TOAÙN LÖÔÏNG KHÍ METHANE THOAÙT RA TÖØ CAÙC BAÕI CHOÂN LAÁP ÔÛ THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH
5.2.1. Tính toaùn giaù trò phaàn traêm DOC
Vôùi keát quaû phaân tích veá thaønh phaàn raùc thaûi trong baûng 4.2 nhö treân, vieäc tính toaùn caùc tham soá A, B, C, D seõ thöïc hieän nhö sau:
A
= (2)+(3)+(4)
11,51
B
= (5)+(6)+(7)+(8)+(9)+(10)
25,71
C
= (1)
43,79
D
= Chaát höõu cô khaùc
2,69
Phaàn traêm DOC (troïng löôïng)
= 0,4A + 0,17B + 0,15C + 0,01D
= 4,604 + 4,3707+ 6,5685 + 0,0269
= 15.5701
5.2.2. Tính toaùn khí methane thoaùt ra töø baõi choân laáp
CH4 thoaùt ra (taán/naêm)
= (MSWT*MSWF*MCF*DOC*DOCF*F*16/12-R)*(1-OX)
Vôùi:
MSWT
=
2.263.000
MSWF
=
82% (1855660 taán/naêm)
MCF
=
0,6 (giaù trò maëc ñònh)
DOC
=
15,5701%
DOCF
=
0,77 (giaù trò maëc ñònh)
F
=
0,5 (giaù trò maëc ñònh)
R
=
0 (do hieän chöa thu hoài khí methane töø caùc baõi choân laáp)
OX
=
0 (giaù trò maëc ñònh)
Nhö vaäy,
CH4 thoaùt ra
=( 1.855.660*0,6*15,5701/100*0,77*0,5*16/12) *(1-0)
= 88.989,9 (taán/naêm)
Nhö vaäy, aùp duïng phöông phaùp tính cuûa IPCC (1995) thì taûi löôïng khí methane thoaùt ra töø caùc baõi choân laáp ôû TP.HCM ñöôïc tính laø 88.989,9 taán/naêm. Ñaây laø con soá ñöôïc tính toaùn trong ñieàu kieän caùc soá lieäu naêm 2005
5.3. DÖÏ BAÙO VEÀ TAÛI LÖÔÏNG KHÍ METHANE TÖØ CAÙC BAÕI CHOÂN LAÁP RAÙC ÔÛ THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH ÑEÁN NAÊM 2020
5.3.1. Cô sôû ñeå döï baùo veà söï phaùt sinh raùc töø nay ñeán naêm 2020
Döï baùo veà taûi löôïng khí methane laø vieäc laøm caàn thieát ñeå phuïc vuï cho vieäc xaây döïng phöông aùn thu gom löôïng khí methane trong töông lai. Vôùi giaû ñònh, caùc yeáu toá khaùc thay ñoåi khoâng ñaùng keå hoaëc khoâng thay ñoåi vieäc döï baùo veà taûi löôïng khí methane töø nay ñeán naêm 2020 ñöôïc thöïc hieän qua caùc böôùc:
Duøng haøm Euler vôùi tham soá laø tyû leä gia taêng daân soá (r) cho vieäc döï baùo veà gia taêng daân soá.
N*i+1 = Ni + r.Ni.Dt
Ni+1/2 =
N*i+1 + Ni
2
Ni+1 = Ni + r. Ni+1/2. Dt
Trong ñoù Ni: Daân soá trong naêm thöù i (ngöôøi)
r: Söï gia taêng daân soá (%)
Phöông trình döôùi ñaây duøng ñeå döï baùo veà taûi löôïng khí methane thoaùt ra töø caùc baõi choân laáp töø nay cho ñeán naêm thöù i (vôùi giaû ñònh MSWF vaø DOC khoâng thay ñoåi). Thöïc teá caùc tham soá naøy thöôøng thay ñoåi raát ít. Caùc tham soá coøn laïi laø nhöõng giaù trò maëc ñònh, vì vaäy coù theå gaùn caùc tham soá: MCF, DOCF, F, R, OX khoâng bieán ñoåi theo naêm.
CH4(i+1)= CH4(i) +
r. CH4(i)
100
Trong ñoù: CH4(i): Taûi löôïng khí methane thoaùt ra vaøo naêm thöù i
r: Tyû leä gia taêng löôïng khí methane ñöôïc phaûn aûnh qua tyû leä gia taêng löôïng raùc phaùt sinh.
5.3.2. Döï baùo veà söï gia taêng daân soá
Veà cô baûn, daân soá TP.HCM tieáp tuïc gia taêng bôûi vì:
Theo soá lieäu thoáng keâ TP.HCM giai ñoaïn 1996-2001 cho thaáy daân soá TP.HCM gia taêng vôùi toác ñoä cao. Trong voøng 20 naêm qua, daân soá TP.HCM taêng 45% vaø töø naêm 1991-1995 daân soá taêng ôû möùc 3,18%/naêm (bao goàm taêng töï nhieân vaø taêng cô hoïc), töø naêm 1997-2001 daân soá tieáp tuïc taêng vôùi tyû leä 3,25%/naêm, töø naêm 2001-2005 daân soá TP. Hoà Chí Minh laïi taêng vôùi toác ñoä sau.
Baûng 14. Toác ñoä gia taêng daân soá 2001-2005
Naêm
2001
2002
2003
2004
2005
Daân soá
528.500
544.900
563.000
611.700
624.000
Tyû leä taêng daân soá töï nhieân.
1,30
1,27
1,15
1,20
1,15
Tyû leä taêng daân soá cô hoïc.
0,77
0,90
1,20
2,10
2,00
Nguoàn: Trang web thaønh phoá Hoà Chí Minh
Ñieàu naøy coù nghóa laø daân soá ôû TP.HCM tieáp tuïc taêng bôûi vì noù chöa tieán tôùi moät giôùi haïn nhaát ñònh.
Moät lyù do khaùc nöõa laø möùc ñoä ñoâ thò hoùa ôû TP.HCM raát cao laøm cho daân soá coù xu höôùng taäp trung vaøo moät khoâng gian nhoû ñeå kieám keá sinh nhai.
TP.HCM laø trung taâm vaên hoùa vaø thöông maïi cuûa Vieät Nam, do ñoù soá löôïng ngöôøi di cö ñeán TP.HCM ñeå kieám soáng vaø tìm vieäc laø ngaøy caøng ñoâng.
Ñoù laø nhöõng ñieàu kieän ñeå thu huùt söï gia taêng daân soá caû veà töï nhieân laãn cô hoïc.
Vieäc döï baùo veà gia taêng daân soá chæ mang tính töông ñoái do bò aûnh höôûng bôûi nhieàu yeáu toá, trong ñoù coù caû yeáu toá gia taêng theo chu kyø. Do vaäy, vieäc söû duïng caùc phöông aùn khaùc nhau ñeå döï baùo veà dieãn bieán daân soá ôû TP.HCM laø caàn thieát.
Phöông aùn 1: Döï baùo tyû leä gia taêng daân soá giaûm ñeàu laø 0,13%/naêm. Nhö vaäy, khôûi ñaàu daân soá vaãn taêng ôû möùc 3,15% (baèng vôùi toác ñoä gia taêng hieän taïi); ñeán naêm 2020 tyû leä gia taêng daân soá seõ chæ coøn 1,2%/naêm.
Phöông aùn 2: Daân soá vaãn tieáp tuïc gia taêng ôû möùc trung bình 3,15% tôùi naêm 2007, sau naêm 2007 do coù söï thay ñoåi veà tình hình kinh teá chính trò vaø xaõ hoäi, tyû leä naøy giaûm xuoáng möùc trung bình 2,7%/naêm vaø giöõ ôû möùc ñoä oån ñònh naøy cho ñeán naêm 2012. Töø naêm 2013 ñeán naêm 2017 möùc ñoä gia taêng daân soá thaáp hôn nhöõng giai ñoaïn tröôùc bôûi vì söï thay ñoåi veà tình hình kinh teá xaõ hoäi, tyû leä daân soá bình quaân 2,0%/naêm vaø töø naêm 2017 ñeán naêm 2020 coù theå giaûm xuoáng coøn 1,2%/naêm.
Phöông aùn 3: Daân soá seõ taêng ôû möùc 3,2% töø nay ñeán naêm 2007, sau ñoù giaù trò naøy seõ taêng 2,4% ñeán naêm 2012. Daân soá tieáp tuïc taêng ôû möùc 1,6% töø naêm 2013 ñeán naêm 2017 vaø töø naêm 2018 ñeán 2019 daân soá seõ taêng ôû möùc 1,4% vaø ñeán naêm 2020 daân soá taêng ôû möùc 1,3%.
Duøng soá lieäu veà daân soá naêm 2005 vaøo caùc tính toaùn cuûa döï baùo. 3 phöông aùn döï baùo veà daân soá trong töông lai cuûa TP.HCM ñöôïc ñöa ra nhö sau:
Baûng 15: Keát quaû döï baùo dieãn bieán daân soá TP.HCM theo caùc phöông aùn
Phöông aùn 1
Phöông aùn 2
Phöông aùn 3
Naêm
Daân soá
tyû leä taêng daân soá
tyû leä taêng daân soá
Daân soá
tyû leä taêng daân soá
Daân soá
2005
3,15
6.240.000
3,15
6.240000
3,2
6.240.000
2006
3,02
6.436.560
3,15
6.436560
3,2
6.439.680
2007
2,89
6.630.944
3,15
6.639312
2,4
6.645.750
2008
2,76
6.822.578
2,7
6.848450
2,4
6.805.248
2009
2,63
7.010.882
2,7
7.033358
2,4
6.968.574
2010
2,5
7.195.268
2,7
7.223259
2,4
7.135.819
2011
2,37
7.375.149
2,7
7.418287
2,4
7.307.079
2012
2,24
7.549.940
2,7
7.618581
1,6
7.482.449
2013
2,11
7.719.059
2.7
7.824282
1,6
7.602.168
2014
1,98
7.881.931
2,0
8.035538
1,6
7.723.803
2015
1,85
8.037.994
2,0
8.196249
1,6
7.847.384
2016
1,72
8.186.696
2,0
8.360174
1,6
7.972.942
2017
1,59
8.327.508
2,0
8.527377
1,6
8.100.509
2018
1,46
8.459.915
1,2
8.697925
1,4
8.230.117
2019
1,33
8.583.430
1,2
8.802300
1,4
8.345.339
2020
1,2
8.697.589
1,2
8.907927
1,3
8.462.173
5.3.3. Döï baùo veà taûi löôïng raùc thaûi, moät trong nhöõng yeáu toá caàn thieát ñeå döï baùo veà taûi löôïng khí methane thaûi ra töø caùc baõi choân laáp raùc
Nhìn laïi söï phaùt trieån kinh teá cuûa TP.HCM trong nhöõng naêm qua chuùng ta thaáy raèng maëc duø bò aûnh höôûng bôûi söï khuûng hoaûng kinh teá cuûa Chaâu AÙ vaøo naêm 1997 nhöng TP.HCM vaãn tieáp tuïc phaùt trieån maïnh veà kinh teá vaø ñaït ñöôïc nhöõng thaønh töïu ôû möùc cao nhaát cuûa Vieät Nam. Kinh teá phaùt trieån vaø söï ñoâ thò hoùa laøm cho löôïng raùc thaûi thay ñoåi theo. Kinh teá phaùt trieån nhanh laøm cho nguoàn thu nhaäp cuûa ngöôøi daân cuõng taêng leân, vieäc thay ñoåi veà loái soáng, haønh vi tieâu thuï saûn phaåm vaø nhieàu vaán ñeà khaùc ñaõ daãn ñeán löôïng raùc phaùt sinh theo ñaàu ngöôøi cuõng thay ñoåi theo.
Duøng phöông trình sau ñeå döï baùo taûi löôïng raùc thaûi ra tính theo ñaàu ngöôøi töø nay ñeán naêm 2020.
Gi+1 = + Gi
r.Gi
100
Trong ñoù:
Gi: Söï gia taêng daân soá tính theo ñaàu ngöôøi trong naêm thöù I;
r: Tyû leä gia taêng trong söï phaùt sinh raùc thaûi.
Töø phöông trình naøy, keát hôïp vôùi soá lieäu veà raùc thaûi vaø daân soá cuûa naêm 2005 vaø soá lieäu veà dieãn bieán daân soá ñöôïc döï baùo cuøng vôùi caùc yeáu toá khaùc nhö ñaõ ñeà caäp… coù theå döï baùo ñöôïc löôïng raùc thaûi ra trong ngaøy ôû TP.HCM ñeán naêm 2020 baèng 3 phöông aùn vôùi keát quaû ñöôïc trình baøy ôû caùc ñoà thò sau:
Baûng16: Döï baùo löôïng raùc phaùt sinh theo phöông phaùp 1
Naêm
Daân soá
Tieâu chuaån duøng raùc (kg/ngaøy)
Taûi löôïng raùc thaûi phaùt sinh trong ngaøy(taán/ngaøy)
Tieâu chuaån duøng raùc (kg/ngaøy)
Taûi löôïng raùc thaûi phaùt sinh trong ngaøy(taán/ngaøy)
Tieâu chuaån duøng raùc (kg/ngaøy)
Taûi löôïng raùc thaûi phaùt sinh trong ngaøy(taán/ngaøy)
02005
6240000
0.994
6200
0.994
6203
0.994
6203
2006
6436560
1.001
6440
1.004
6462
1.006
6475
2007
6630944
1.008
6681
1.014
6724
1.018
6750
2008
6822578
1.015
6922
1.024
6987
1.030
7029
2009
7010882
1.022
7163
1.034
7252
1.043
7309
2010
7195268
1.029
7403
1.045
7517
1.055
7592
2011
7375149
1.036
7641
1.055
7782
1.068
7875
2012
7549940
1.043
7877
1.066
8046
1.081
8158
2013
7719059
1.051
8110
1.076
8308
1.094
8441
2014
7881931
1.058
8339
1.087
8569
1.107
8723
2015
8037994
1.065
8564
1.098
8826
1.120
9002
2016
8186696
1.073
8783
1.109
9079
1.133
9279
2017
8327508
1.080
8997
1.120
9327
1.147
9551
2018
8459915
1.088
9204
1.131
9570
1.161
9820
2019
8583430
1.096
9403
1.143
9807
1.175
10083
2020
8697589
1.103
9595
1.154
10037
1.189
10339
Ñoà thò 7: Döï baùo veà söï phaùt sinh raùc thaûi töø nay ñeán naêm 2020 (phöông aùn 1)
Baûng17: Döï baùo veà löôïng raùc phaùt sinh theophöông aùn 2
Naêm
Daân soá
Tieâu chuaån duøng raùc (kg/ngaøy-0,7%)
Taûi löôïng raùc thaûi phaùt sinh trong ngaøy(taán/ngaøy)
Tieâu chuaån duøng raùc (kg/ngaøy-1%)
Taûi löôïng raùc thaûi phaùt sinh trong ngaøy(taán/ngaøy)
Tieâu chuaån duøng raùc (kg/ngaøy-1,2%)
Taûi löôïng raùc thaûi phaùt sinh trong ngaøy(taán/ngaøy)
2005
6240000
0.994
6200
0.994
6203
0.994
6203
2006
6436560
1.001
6440
1.004
6462
1.006
6475
2007
6639312
1.008
6689
1.014
6732
1.018
6759
2008
6848450
1.015
6949
1.024
7014
1.030
7055
2009
7033358
1.022
7186
1.034
7275
1.043
7333
2010
7223259
1.029
7432
1.045
7546
1.055
7621
2011
7418287
1.036
7686
1.055
7827
1.068
7921
2012
7618581
1.043
7949
1.066
8119
1.081
8232
2013
7824282
1.051
8220
1.076
8422
1.094
8556
2014
8035538
1.058
8501
1.087
8736
1.107
8893
2015
8196249
1.065
8732
1.098
8999
1.120
9179
2016
8360174
1.073
8969
1.109
9271
1.133
9475
2017
8527377
1.080
9213
1.120
9551
1.147
9781
2018
8697925
1.088
9463
1.131
9840
1.161
10096
2019
8802300
1.096
9643
1.143
10057
1.175
10340
2020
8907927
1.103
9827
1.154
10280
1.189
10589
Ñoà thò 8: Döï baùo veà söï phaùt sinh raùc thaûi töø nay ñeán naêm 2020 (phöông aùn 2)
Baûng18: Döï baùo veà löôïng raùc thaûi phaùt sinh theo phöông aùn 3
Naêm
Daân soá
Tieâu chuaån duøng raùc (kg/ngaøy-0,7%)
Taûi löôïng raùc thaûi phaùt sinh trong ngaøy(taán/ngaøy)
Tieâu chuaån duøng raùc (kg/ngaøy-1%)
Taûi löôïng raùc thaûi phaùt sinh trong ngaøy(taán/ngaøy)
Tieâu chuaån duøng raùc (kg/ngaøy-1,2%)
Taûi löôïng raùc thaûi phaùt sinh trong ngaøy(taán/ngaøy)
2005
6240000
0.994
6200
0.994
6203
0.994
6203
2006
6439680
1.001
6443
1.004
6465
1.006
6478
2007
6645750
1.008
6696
1.014
6739
1.018
6765
2008
6805248
1.015
6905
1.024
6969
1.030
7011
2009
6968574
1.022
7120
1.034
7208
1.043
7265
2010
7135819
1.029
7342
1.045
7455
1.055
7529
2011
7307079
1.036
7571
1.055
7710
1.068
7802
2012
7482449
1.043
7807
1.066
7974
1.081
8085
2013
7602168
1.051
7987
1.076
8183
1.094
8313
2014
7723803
1.058
8172
1.087
8397
1.107
8548
2015
7847384
1.065
8360
1.098
8616
1.120
8789
2016
7972942
1.073
8554
1.109
8842
1.133
9036
2017
8100509
1.080
8751
1.120
9073
1.147
9291
2018
8230117
1.088
8954
1.131
9310
1.161
9553
2019
8345339
1.096
9143
1.143
9535
1.175
9803
2020
8462173
1.103
9335
1.154
9765
1.189
10059
Ñoà thò 9: Döï baùo veà söï phaùt sinh raùc thaûi töø nay ñeán naêm 2020 (phöông aùn 3)
Trong naêm 2005, löôïng raùc thaûi ra laø 6.200 taán/ngaøy vaø trung bình laø 0,994kg/ngöôøi/ngaøy. Theo soá lieäu döï baùo ñeán naêm 2020 toång löôïng raùc thaûi ra ôû TP.HCM coù theå leân ñeán 10.339 taán/ngaøy vaø löôïng raùc thaûi ra trong ngaøy theo ñaàu ngöôøi coù theå cao hôn laø 1kg/ngöôøi/ngaøy. Vôùi khoái löôïng raùc khoång loà nhö treân, thì taûi löôïng khí methane thoaùt chaéc chaén seõ taêng leân raát nhieàu so vôùi hieän taïi.
5.3.4. Döï baùo veà taûi löôïng taûi löôïng khí methane thaûi ra töø caùc baõi choân laáp raùc
Töø caùc soá lieäu tính toaùn ñöôïc nhö treân, vôùi giaû ñònh laø MSWF vaø DOC khoâng thay ñoåi (thöïc teá caùc tham soá naøy thöôøng thay ñoåi raát ít) ta döï baùo ñöôïc taûi löôïng khí methane thoaùt ra töø caùc baõi choân laáp töø nay cho ñeán naêm thöù i. Caùc tham soá coøn laïi laø nhöõng giaù trò maëc ñònh, vì vaäy coù theå gaùn caùc tham soá: MCF, DOCF, F, R, OX khoâng bieán ñoåi theo naêm.
Phöông phaùp tính caûi tieán töø haøm EULER advanced ñeå tính toaùn
CH4(i+1)= CH4(i) +
r. CH4 (i)
100
Trong ñoù: CH4(i): taûi löôïng khí methane thoaùt ra vaøo naêm thöù i
r: Tyû leä gia taêng löôïng khí methane ñöôïc phaûn aûnh qua tyû leä gia taêng löôïng raùc phaùt sinh.
Baûng 16: Keát quaû döï baùo veà taûi löôïng khí methane thoaùt ra töø caùc baõi choân laáp ôû TP. Hoà Chí Minh theo caùc phöông aùn
Naêm
MSWT (0,7%)
MSWT(1,0%)
MSWT (1,2%)
2005
6.200
6.200
6.200
2010
7.403
7.517
7.592
2015
8.564
8.826
9.002
2020
9.595
10.037
10.339
Naêm
MSWF (0,7%)
MSWF(1,0%)
MSWF (1,2%)
2005
5.084
5.084
5.084
2010
6.071
6.164
6.225
2015
7.023
7.237
7.382
2020
7.868
8.230
8.478
Naêm
CH4(0,7%)
CH4(1,0%)
CH4(1,2%)
2005
88.990
88.990
88.990
2010
106.266
107.894
108.962
2015
122.930
126.676
129.214
2020
137.721
144.057
148.398
Ñ oà thò 10: Keát quaû döï baùo veà taûi löôïng khí methane thoaùt ra töø caùc baõi choân laáp ôû TP. Hoà Chí Minh theo 3 phöông aùn gia taêng raùc thaûi
Vôùi keát quaû döï baùo treân, ñeán naêm 2010 taûi löôïng khí methane phaùt sinh khoaûng ñeán 106266 taán/naêm vaø ñeán naêm 2020, taûi löôïng khí methane phaùt sinh khoaûng 137721 ñeán 148398 taán/naêm. Löôïng khí methane nhö treân tham gia vaøo vaán ñeà hieäu öùng nhaø kính khaù lôùn (töông ñöông vôùi söï ñoùng goùp veà hieäu öùng nhaø kính cuûa 24,5 laàn cuûa CO2). Vì vaäy neáu khoâng coù caùc bieän phaùp can thieäp kòp thôøi vôùi löôïng khí methane treân thì chaéc chaén moâi tröôøng seõ ngaøy caøng bò ñe doïa nghieâm troïng hôn.
CHÖÔNG 6:CAÙC GIAÛI PHAÙP NHAÈM TAÄN THU LÖÔÏNG KHÍ METHANE VAØ GIAÛM THIEÅU OÂ NHIEÃM MOÂI TRÖÔØNG CHO CAÙC BAÕI CHOÂN LAÁP HIEÄN TAÏI
Thoâng qua vieäc tính toaùn vaø döï baùo ôû chöông 6, vieäc ñöa ra phöông aùn ñeå giaûi quyeát löôïng khi methane khoâng ngöøng gia taêng theo caùc naêm laø raát caàn thieát. Tuy nhieân, do bò giôùi haïn veà maët thôøi gian neân toâi chöa cuï theå hoùa ñöôïc caùc giaûi phaùp. Caùc giaûi phaùp ñöôïc neâu döôùi ñaây chæ mang yù nghóa tham khaûo ñeå nghieân cöùu saâu hôn maø thoâi. Muoán ñi saâu vaøo chi tieát cuûa töøng giaûi phaùp caàn ñoøi hoûi raát nhieàu thôøi gian nhieàu coâng söùc cuõng nhö raát nhieàu chuyeân gia trong caùc lónh vöïc khaùc nhau môùi coù theå ñeà xuaát ñöôïc.
6.1. ÑEÀ XUAÁT HEÄ THOÁNG TAÄN THU KHÍ METHANE
Coù raát nhieàu giaûi phaùp coù theå aùp duïng ñeå taän thu khí methane. Moät trong nhöõng giaûi phaùp ñoù laø heä thoáng thu hoài khí methane (hình 2).
Vôùi heä thoáng naøy, oáng thu khí phaûi ñaët ôû ñoä saâu toái thieåu laø 80% ñoä saâu choân laáp raùc. Khí ñöôïc thu töø caùc gieáng ñöùng vaø gieáng ngang. Theo kinh nghieäm cuûa caùc nöôùc phaùt trieån, khi söû duïng heä thoáng naøy hieäu quaû thu hoài löôïng khí methane ñaït ñeán 70% löôïng khí methane ñöôïc saûn sinh.
Khí cuûa baõi choân laáp coù theå ñöôïc söû duïng vaøo nhieàu muïc ñích. Phoå bieán nhaát laø söû duïng vaøo muïc ñích ñun noùng vaø taïo naêng löôïng; noù cuõng coù theå duøng ñeå caûi thieän chaát löôïng khí thieân nhieân, ñem baùn, söû duïng laøm nhieân lieäu chaïy ñoäng cô…
Sô ñoà toång quaùt cuûa heã thoáng taän thu khí methane ñöôïc ñeà xuaát nhö sau:
Hình 2: Heä thoáng thu hoài khí methane ñöôïc ñeà xuaát (coù tham khaûo coâng ngheä cuûa DanMark)
Ñeå ñun noùng hoaëc öùng duïng vaøo vieäc taïo naêng löôïng, khí baõi choân laáp phaûi ñöôïc laøm saïch ñeå loïai boû caùc yeáu toá khoâng caàn thieát sau ñoù môùi ñöôïc söû duïng nhö laø moät loaïi khí coù giaù trò nhieät löôïng trung bình.
Vieäc ñoát tröïc tieáp khí methane ñeå chaïy caùc loø hôi trong coâng nghieäp laø phöông aùn deã aùp duïng nhaát.
6.2. ÑEÀ XUAÁT AÙP DUÏNG HEÄ THOÁNG THU HOÀI KHÍ METHANE THUÏ ÑOÄNG
Hình 3: Heä thoáng thu hoài khí methane thuï ñoäng ñöôïc ñeà xuaát (coù tham khaûo coâng ngheä cuûa Anh)
Heä thoáng thu hoài khí methane thuï ñoäng naøy ñöôïc söû duïng phoå bieán ôû Anh, söû duïng ñeå phaùt taùn khí baõi choân laáp vaøo khí quyeån hoaëc vaøo moät heä thoáng coù kieåm soaùt. Heä thoáng naøy coù öu ñieåm laø coù theå laép ñaët ngay trong quaù trình vaän haønh baõi choân laáp hoaëc sau khi baõi choân laáp ñöôïc ñoùng cöûa. Hieäu quaû cuûa heä thoáng phuï thuoäc moät phaàn vaøo ñoä saâu cuûa taàng khí baõi choân laáp, vaøo ñieàu kieän moâi tröôøng…
6.3. ÑEÀ XUAÁT AÙP DUÏNG HEÄ THOÁNG THU HOÀI KHÍ METHANE CHUÛ ÑOÄNG
Ñaây laø heä thoáng thu hoài khí ñöôïc EPA (1991) cho raèng ñaït hieäu quaû cao nhaát, bao goàm caùc gieáng thu ngang vaø thu ñöùng cuõng nhö heä thoáng thu hoài khí thuï ñoäng. Khoâng nhö heä thoáng thu hoài khí thuï ñoäng, heä thoáng thu hoài khí chuû ñoäng coù van ñeå kieåm soaùt doøng khí vaø noù cuõng hoaït ñoäng nhö moät coång thu maãu ñeå tính toaùn löôïng khí phaùt sinh, thaønh phaàn vaø aùp suaát.
Hình 4: Heä thoáng thu hoài khí methane chuû ñoäng ñöôïc ñeà xuaát (coù tham khaûo coâng ngheä cuûa caùc nöôùc phaùt trieån)
Heä thoáng thu hoài khí chuû ñoäng coù bôm ñeå vaän chuyeån khí ra khoûi baõi choân laáp vaø daãn ñeán gieáng thu khí,sau ñoù caùc coâng vieäc xöû lyù khí vaø söû duïng khí methane seõ töông töï nhö heä thoáng taän thu khí methane ôû hình 4
6.4. ÑEÀ XUAÁT CAÙC PHÖÔNG AÙN SÖÛ DUÏNG DUÏNG KHÍ METHANE ÑÖÔÏC THU HOÀI
Hình 5 sau laø moät moâ taû toaøn dieän veà vieäc söû duïng khí methane vaøo caùc muïc ñích khaùc nhau
Hình 5: Söû duïng khí methane vaøo caùc muïc ñích khaùc nhau
Ngoaøi nhöõng giaûi phaùp kyõ thuaät neâu treân, ñeà xuaát caàn ñaàu tö nhieàu hôn nöõa khi ñöa ra caùc döï aùn veà quaûn lyù moâi tröôøng, ñaëc bieät laø caùc döï aùn veà quaûn lyù chaát thaûi raén.
KEÁT LUAÄN VAØ ÑEÀ NGHÒ
KEÁT LUAÄN
Ñoâ thò hoùa, phaùt trieån kinh teá vaø gia taêng daân soá dieãn ra maïnh treân ñòa baøn TP.HCM laø tieàn ñeà cho caùc vaán ñeà moâi tröôøng; trong ñoù, raùc thaûi sinh hoaït laø moät trong nhöõng nguyeân nhaân chính cuûa söï phaùt sinh khí methane. Vôùi taûi löôïng khí methane hieän taïi ñöôïc tính toaùn laø 88.989,9 taán/naêm, ñaây laø moät con soá ñaùng ñeå baùo ñoäng caùc nhaø chöùc traùch caàn phaûi tìm giaûi phaùp ñeå quaûn lyù vaø xöû lyù, caùc nhaø khoa hoïc caàn tìm giaûi phaùp ñeå giaûm thieåu heä quaû cuûa noù
Theo döï baùo, taûi löôïng khí methane vaãn tieáp tuïc taêng vaø cho ñeán naêm 2020, coù theå ñaït hôn 140.000 taán/naêm.
Caùc giaûi phaùp cho vaán ñeà khí methane töø caùc baõi choân laáp raùc ñöôïc trình baøy ôû chöông 5 laø nhöõng tham khaûo toát ñeå trieån khai öùng duïng vaøo ñieàu kieän thaønh phoá Hoà chí Minh.
Vieäc xuùc tieán thieát laäp moät quy hoaïch toång theå veà chaát thaûi raén cho TP.HCM, phuø hôïp vôùi caùc döï baùo laø heát söùc caàn thieát, trong ñoù phaûi ñaëc bieät quan taâm ñeán vieäc quaûn lyù khí thaûi trong caùc baõi choân laáp.
ÑEÀ NGHÒ
Caùc cô quan nghieân cöùu vaø cô quan quaûn lyù moâi tröôøng caàn xem xeùt laïi caùc soá lieäu thöïc traïng veà raùc ôû TP.HCM vaø nghieân cöùu caùc giaûi phaùp toång hôïp ñeå quaûn lyù chaát thaûi raén theo töøng phöông aùn veà thôøi gian.
Ñeà nghò Sôû Khoa hoïc vaø Coâng ngheä vaø Sôû Taøi nguyeân vaø Moâi tröôøng cho phoái hôïp vôùi Coâng ty dòch vuï coâng ích TP.HCM cho trieån khai nghieân cöùu veà taûi löôïng cuûa khí methane thoaùt ra töø caùc baõi choân laáp ôû Tp. Hoà chí Minh.
Ñeà nghò Sôû Khoa hoïc vaø Coâng ngheä vaø Sôû Taøi nguyeân vaø Moâi tröôøng cho trieån khai nghieân cöùu veà quy hoaïch caùc baõi raùc môùi coù chöùc naêng thu gom vaø xöû lyù khí, phuïc vuï cho nhu caàu xöû lyù löôïng khí raát lôùn nhö ñöôïc tính toaùn taïi chöông 4.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
luan van.doc
bang du bao dan so.xls- bang so sanh luong rac.xls
- du bao tai luong khi ch4.xls
- du doan 1.xls
- du doan 2.xls
- du doan 3.xls
- loi cam on.doc
- muc luc chuong.doc
- NHANXET.doc
- phu luc hang.doc
- tai lieu tham khao hang.doc
