Đề tài Các biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh ở các doanh nghiệp thương mại Nhà nước và công ty kinh doanh thép vật tư Hà Nội

a, viÖc c¸c doanh nghiÖp mua chøng kho¸n ®Ó dù tr÷ thay tiÒn mÆt lµ ch­a phæ biÕn.§èi víi C«ng ty thÐp vµ vËt t­ Hµ Néi, ho¹t ®éng nµy còng ch­ phæ biÕn. Do vËy, sè vèn b»ng tiÒn cña C«ng ty chñ yÕu lµ tiÒn ®Ó l¹i C«ng ty vµ tiÒn göi ng©n hµng. B¶ng 2.8: Mét sè chØ tiªuvÒ tiÒn mÆt cña C«ng ty. §¬n vÞ: TriÖu ®ång. STT ChØ tiªu 1997 1998 1 Tæng vèn b»ng tiÒn 11.780 15.148 2 Tæng TSC§ 154.280 141.833 3 Nî ng¾n h¹n 115.859 93.587 4 TûsuÊt thanh to¸n cña VL§ (1)/(2) 0,076 0,1068 5 Tû suÊt thanh to¸n tøc thêi (1)/(3) 0,102 0,162 Tõ sè liÖu trªn ta thÊy, tû suÊt thanh to¸n cña vèn l­u ®éng cña C«ng ty lµ kh¸ lín. ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh kh¶ n¨ng chuyÓn ®æi thµnh tiÒn cña tµi s¶n l­u ®éng. Thùc tÕ cho thÊy, chØ tiªu nµy sÏ kh«ng tèt nÕu lín h¬n 0,5 hoÆc nhá h¬n 0,1v× sÏ g©y ø ®äng vèn hoÆc thiÕu tiÒn ®Ó thanh to¸n. §èi víi tû suÊt thanh to¸n tøc thêi, thùc tÕ cho thÊy nÕu tû suÊt nµy lín h¬n 0,5 th× thanh to¸n cña C«ng ty t­¬ng ®èi kh¶ quan; cßn nÕu nhá h¬n 0,5 th× C«ng ty cã thÓ gÆp khã kh¨n trong viÖc thanh to¸n c«ng nî. Tuy nhiªn nÕu tû suÊt nµy qu¸ cao sÏ ph¶n ¸nh t×nh h×nh kh«ng tèt v× vèn b»ng tiÒn qu¸ nhiÒu, vßng quay vèn b»ng tiÒn sÏ chËm, lµm gi¶m hiÖu qu¶ sö dông vèn. Theo kÕt qu¶ b¶ng trªn th× C«ng ty cã kh¶ n¨ng thanh to¸n c¸c kho¶n nî ng¾n h¹n; song C«ng ty l¹i gÆp khã kh¼n trong viÖc thanh to¸n c¸c kho¶n nî hiÖn hµnh ( nî ®Õn h¹n, nî qu¸ h¹n). V× thÕ ®¬n vÞ ph¶i cã biÖn ph¸p thu håi c¸c kho¶n nî; ph¶i thu sao cho nhanh nhÊt, hiÖu qu¶ nhÊt nh»m ®¸p øng kh¶ n¨ng thanh to¸n cña m×nh. 2.2. T×nh h×nh dù tr÷ cña C«ng ty. V× lµ doanh nghiÖp ho¹t ®éng kinh doanh th­¬ng m¹i nªn hµng tån kho cña C«ng ty cßn tuú thuéc vµo thÞ tr­êng ; h¬n n÷a s¶n phÈm cña C«ng ty cã tÝnh mïa vô. Do ®ã cã lóc hµng tån kho cña C«ng ty rÊt lín nh­ng còng cã lóc hµng t«ng kho cßn l¹i Ýt do nã v­µ ®­îc tiªu thô hoÆc vµo mïa mµ nhu cÇu vÒ hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng gi¶m. Tãm l¹i, C«ng ty nªn tu©n thñ nguyªn t¾c “mua nhanh, b¸n nhanh”, vµ kh«ng nªn ®Ó mÊt c¬ héi khi nhu cÇu trªn thÞ tr­êng t¨ng cao. B¶ng 2.9: Mét sè chØ tiªu vÒ t×nh h×nh dù tr÷ cña C«ng ty. §¬n vÞ :TriÖu ®ång STT ChØ tiªu 1997 1998 1 Tæng TSL§ 154.280 141.833 2 Nî ng¾n h¹n 115.859 93.614 3 Dù tr÷ 64.317 28.862 4 VL§ vßng(=(1)-(2)) 38.421 48.219 5 Kh¶ n¨ng thanh to¸n nhanh (1-3)/(2) 0,776 1,2068 6 Dù tr÷/VL§ vßng 1,674 0,598 7 Doanh thu thuÇn 433.759 652.701 8 Dù tr÷ b×nh qu©n 44.668 46.589 9 Vßng quay dù tr÷ 9,71 14 Ta thÊy dù tr÷ n¨m 1997 cña C«ng ty qu¸ cao ®· lµm cho kh¶ n¨ng thanh to¸n nhanh cña C«ng ty n¨m 97 thÊp h¬n n¨m 98. Sang n¨m 1998, do hµng tån kho cña C«ng ty gi¶m m¹nh nªn kh¶ n¨ng thanh to¸n nhanh cña C«ng ty ®· ®­îc c¶i thiÖn, tû lÖ nµy ®· t¨ng tõ 0,776 lªn 1,2068, chøng tá C«ng ty kh«ng chØ cã kh¶ n¨ng thanh to¸n mµ cßn cã kh¶ n¨ng thanh to¸n rÊt cao. §iÒu nµy cho thÊy, kho¶n vèn l­u ®éng cña C«ng ty d­íi d¹ng hµng ho¸ dù tr÷ n¨m 1998 qu¸ thÊp, tøc hµng ho¸ trong kho cña C«ng ty ®· ®­îc tiªu thô víi sè l­îng lín. T×nh r¹ng nµy cã thÓ dÊn ®Õn hai tr­êng hîp, hoÆc lµ C«ng ty kh«ng bÞ ø ®äng vèn khi hµng khã b¸n hoÆc khi cÇu trªn thÞ tr­êng t¨ng cao ®ét ngét th× C«ng ty sÏ kh«ng ®ñ nguån hµng ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ®ã . Do ®ã C«ng ty ®· bá lì mÊt c¬ héi kinh doanh nµy. Nh­ vËy viÖc x¸c ®Þnh møc dù tr÷ tèi ­u cã vai trß rÊt quan träng trong viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn cña c«ng ty. Trong thêi gian tíi, muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn c«ng ty cÇn x©y dùng ®­îc kÕ ho¹ch dù tr÷ mét c¸ch hîp lÝ, tr¸nh ø ®äng vèn. 2.3. TÝn dông th­¬ng m¹i Ngµy nay, c¹nh tranh gi÷a c¸c doanh nghiÖp trong cïng ngµnh còng nh­ c¸c doanh nghiÖp cïng kinh doanh nh÷ng mÆt hµng gièng nhau ®ang diÔn ra gay g¾t. Nªn viÖc më réng qui m« kinh doanh ®èi víi mçi doanh nghiÖp lµ vÊn ®Ò rÊt nan gi¶i, cÇn ph¶i ®­îc c©n nh¾c kü l­ìng vµ ®iÒu quan träng lµ doanh nghiÖp ph¶i bøt lªn trong cuéc c¹nh tranh nµy. ChÝnh s¸ch tÝn dông th­¬ng m¹i lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quan träng gióp doanh nghiÖp bøt ph¸ trong cuéc c¹nh tranh, song nã cã thÓ gióp doanh nghiÖp t¨ng doanh thu nh­ng ®ång thêi c¸c kho¶n thu khã ®ßi còng theo ®ã mµ t¨ng lªn. Do vËy, chÝnh s¸ch nµy rÊt ®­îc c¸c doanh nghiÖp c©n nh¾c kü l­ìng vµ ¸p dông nh÷ng ph­¬ng thøc ®a d¹ng tuú vµo tõng t×nh h×nh cô thÓ. §i vµo t×nh h×nh c«ng ty ta thÊy: b×nh qu©n c¸c kho¶n ph¶i thu cña c«ng ty t¨ng lªn trong ®ã chiÕm phÇn lín lµ c¸c kho¶n ph¶i thu kh¸ch hµng. §Çu n¨m 1998, c¸c kho¶n ph¶i thu cña c«ng ty t¨ng lªn h¬n 2 lÇn so víi n¨m 1997, ®ång thêi nî qu¸ h¹n cña c«ng ty còng t¨ng h¬n cuèi n¨m 1997 c¶ vÒ sè l­îng vµ tû träng trong tæng c¸c kho¶n ph¶i thu, trong ®ã tû lÖ nî qu¸ h¹n trong kho¶n tr¶ tr­íc cho kh¸ch hµng chiÕm tû lÖ kh¸ cao: 26,84% trong tæng sè tiÒn tr¶ cho kh¸ch. §iÒu nµy cho thÊy, c«ng ty nªn xem xÐt kü t×nh h×nh kinh doanh cña kh¸ch hµng vµ c¸c ®iÒu kho¶n ®­a ra trong hîp ®ång nªu râ rµng nh»m lµm gi¶m c¸c kho¶n nî qu¸ h¹n trong viÖc tr¶ tr­íc cho kh¸ch. Tuy vËy, ®Õn cuèi n¨m 1998, tæng nî qu¸ h¹n cña c«ng ty còng ®· gi¶m ®i ®¸ng kÓ, trong ®ã nî qu¸ h¹n cña c¸c kho¶n tr¶ tr­íc cho kh¸ch hµng gi¶m phÇn lín (tõ 8,5 tû ®ång xuèng cßn 49 triÖu ®ång) cßn nî qu¸ h¹n trong c¸c kho¶n ph¶i thu kh¸ch hµng t¨ng lªn. Nh­ vËy, ta thÊy trong tÝn dông th­¬ng m¹i, c¸c kho¶n nî t¨ng lªn ®ång thêi còng kÐo theo sù t¨ng lªn cña nî qu¸ h¹n. Vµ th­êng cuèi chu k× kinh doanh, nî qu¸ h¹n sÏ gi¶m xuèng v× lóc ®ã kh¸ch hµng míi tr¶ nî. Nh­ng nh×n chung, nî qu¸ h¹n cña c«ng ty vÉn cßn qu¸ cao. Thªm n÷a, trong c¸c kho¶n ph¶i thu cña c«ng ty, cßn cã nh÷ng kho¶n tiÒn tranh chÊp mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n chiÕm tû träng lín trong c¸c kho¶n ph¶i thu vÉn ch­a ®­îc gi¶i quyÕt, trong ®ã chñ yÕu lµ sù tranh chÊp trong kho¶n tr¶ tr­íc cho kh¸ch hµng (chiÕm kho¶ng 8 tû ®ång trong h¬n 10 tû ®ång tiÒn tranh chÊp). §iÒu nµy cµng chøng tá r»ng viÖc c©n nh¾c kü l­ìng tr­íc khi ®Æt tiÒn tr­íc cho ng­êi b¸n vµ c¸c ®iÒu kho¶n trong hîp ®ång râ rµng lµ c¸c yÕu tè rÊt quan träng ®Ó h¹n chÕ sè tiÒn mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n gi÷a c«ng ty vµ kh¸ch hµng. Do c¸c kho¶n ph¶i thu t¨ng, ®ång thêi nî ph¶i tr¶ cña c«ng ty còng gi¶m tõ 115 tû ®ång xuèng cßn 93 tû ®ång dÉn ®Õn tû lÖ nî ph¶i thu trªn nî ph¶i tr¶ cña c«ng ty n¨m 1998 cao h¬n n¨m 1997. N¨m 97, tû lÖ nµy lµ 63,47% ®iÒu nµy cho thÊy n¨m 97 c«ng ty ®i chiÕm dông vèn cña c¸c ®¬n vÞ kh¸c vµ ®i vay lµ chñ yÕu. N¨m 1998, tû lÖ nµy ®· t¨ng ®ang kÓ 99,57%. Nh­ vËy, trong n¨m nµy sè tiÒn kh¸ch hµng chiÕm dông cña c«ng ty còng gÇn b»ng sè tiÒn c«ng ty chiÕm dông vµ ®i vay. Chøng tá c«ng viÖc kinh doanh cña c«ng ty ®· cã nhiÒu tiÕn bé râ rÖt, vèn dïng cho ho¹t ®éng kinh doanh cña c«ng ty ®· æn ®Þnh h¬n, gióp cho ho¹t ®éng thanh to¸n cña c«ng ty diÔn ra theo ®óng kÕ ho¹ch, tr¸nh nî qu¸ h¹n, t¹o ®­îc uy tÝn ®èi víi c¸c nhµ cung cÊp. ViÖc c«ng ty më réng tÝn dông kh¸ch hµng ®· lµm cho k× thu tiÒn cña c«ng ty tÝnh b×nh qu©n c¸c kho¶n ph¶i thu trªn doanh thu b×nh qu©n mét ngµy ®· t¨ng tõ 44 ngµy lªn 46 ngµy. Theo kÕt qu¶ tÝnh to¸n, tèc ®é t¨ng doanh thu b¸n chÞu thùc cña c«ng ty t¨ng nhanh h¬n tèc ®é t¨ng b×nh qu©n c¸c kho¶n ph¶i thu. Sè ngµy trung b×nh ®Ó thu ®­îc c¸c kho¶n ph¶i thu cña c«ng ty vÉn lµ qu¸ l©u g©y ra t×nh tr¹ng ø ®äng vèn l­u ®éng. §ã còng lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò lµm gi¶m ®i hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng cña c«ng ty trong thêi gian qua. Tãm l¹i, vÒ t×nh h×nh c¸c kho¶n ph¶i thu cña c«ng ty gÆp nhiÒu vÊn ®Ò cÇn ph¶i ®­îc gi¶i quyÕt kÞp thêi. §ã lµ sè ngµy trung b×nh ®Ó thu ®­îc c¸c kho¶n ph¶i thu vÉn cßn qu¸ cao trong ®ã mét phÇn nguyªn nh©n do c«ng ty ch­a kiªn quyÕt trong c«ng t¸c thu håi nî, mét phÇn do c¸c c¸n bé kinh doanh thiÕu tr¸ch nhiÖm trong kh©u ®¸nh gi¸ t×nh h×nh kinh doanh cña kh¸ch hµng dÉn ®Õn tr­êng hîp nî qu¸ h¹n t¨ng, tû lÖ rñi ro ®èi víi kho¶n nî nµy lµ rÊt lín. §iÒu ®ã cho thÊy c«ng ty cÇn l­u ý tíi viÖc xÐt duyÖt cho kh¸ch hµng ®­îc h­ëng chÝnh s¸ch tÝn dông th­¬ng m¹i sao cho hîp lÝ, n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh cña c«ng ty. 2.4. §¸nh gi¸ chung t×nh h×nh sö dông vèn l­u ®éng cña c«ng ty. Qua c¸c chØ tiªu trªn cho thÊy søc s¶n xuÊt cña vèn l­u ®éng n¨m 1998 t¨ng cao h¬n n¨m 1997. NÕu nh­ n¨m 1997, mét ®ång vèn l­u ®éng b×nh qu©n ®­îc bá ra chØ thu l¹i 3,757 ®ång doanh thu thuÇn nh­ng n¨m 1998, sè doanh thu thuÇn thu ®­îc ®· t¨ng lªn 4,408 ®ång, t¨ng 17,32%. Víi søc sinh lîi cña vèn l­u ®éng t¨ng lªn theo c¶ lîi nhuËn thuÇn vµ l·i gép, chøng tá r»ng ho¹t ®éng kinh doanh cña c«ng ty ®· ®i ®óng h­íng vµ ngµy cµng ph¸t triÓn. Vßng quay vèn l­u ®éng cña c«ng ty n¨m 1998 t¨ng h¬n n¨m 1997, nh­ vËy ®· lµm gi¶m thêi gian mét vßng lu©n chuyÓn vèn l­u ®éng tõ 96 ngµy xuèng cßn 82 ngµy. ViÖc t¨ng vßng quay vèn l­u ®éng ®· gióp c«ng ty tiÕt kiÖm ®­îc l­îng vèn l­u ®éng b×nh qu©n lµ: (82-96) Sè VL§ tiÕt kiÖm do thay = ----------------- * 148.056,5 = 21.591,57 ®æi tèc ®é lu©n chuyÓn 96 Nh­ vËy, thêi gian mét vßng lu©n chuyÓn gi¶m xuèng 14 ngµy gióp cho c«ng ty tiÕt kiÖm ®­îc mét kho¶n vèn l­u ®éng b×nh qu©n xÊp xØ 21.59 tØ ®ång. §©y lµ l­îng vèn ®¸ng kÓ, c«ng ty cÇn ph¸t huy ­u ®iÓm nµy. Trªn thùc tÕ, chØ tiªu hÖ sè ®¶m nhiÖm vèn l­u ®éng n¨m 1998 nhá h¬n n¨m 1997 cµng chøng tá hiÖu qu¶ sö dông vèn cña c«ng ty t¨ng lªn vµ sè vèn tiÕt kiÖm ®­îc còng t¨ng lªn. §©y lµ dÊu hiÖu ®¸ng khÝch lÖ ®èi víi s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty. Nã cho thÊy c«ng ty ®· t×m ®­îc h­íng ®i ®óng ®¾n cña m×nh trong kinh doanh. B¶ng 2.10 Mét sè chØ tiªu vÒ hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng cña C«ng ty STT ChØ tiªu 1997 1998 Chªnh lÖnh 01 Doanh thu thuÇn 433.758,8 652.700,8 +218.942 02 Vèn l­u ®éng b×nh qu©n 115.446,6 148.056,5 +32.609,9 03 Lîi nhuËn thuÇn -1.200 756 04 L·i gép 14.394,7 22.713,7 +8.319 05 Søc s¶n xuÊt VL§ (01)/(02) 3,757 4,408 +0,651 06 Søc sinh lîi cña VL§ Theo lîi nhuËn thuÇn (03)/(02) -1% +0,5% Theo l·i gép (04)/(02) 12,46% 15,34% 07 Sè vßng quay cña VL§ (01)/(02) 3,757 4,408 +0,651 08 Thêi gian mét vßng lu©n chuyÓn (ngµy) 96 82 -14 09 HÖ sè ®¶m nhiÖm VL§ (02)/(01) 0,266 0,227 Ch­¬ng 3 Mét sè biÖn ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn kinh doanh ë DNTM Sö dông vèn trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh lµ mét kh©u cã tÇm quan träng quyÕt ®Þnh ®Õn hiÖu qu¶ cña kinh doanh. Tuy nhiªn, viÖc sö dông vèn kinh doanh l¹i lµ kÕt qu¶ tæng hîp cña tÊt c¶ c¸c kh©u, c¸c bé phËn trong s¶n xuÊt kinh doanh, tõ ph­¬ng h­íng s¶n xuÊt kinh doanh ®Õn c¸c biÖn ph¸p tæ chøc thùc hiÖn còng nh­ qu¶n lý, h¹ch to¸n, theo dâi kiÓm tra nghÖ thuËt kinh doanh vµ c¬ héi kinh doanh. Môc ®Ých cña sñ dông vèn trong s¶n xuÊt kinh doanh lµ nh»m ®¶m b¶o nhu cÇu tèi ®a vÒ vèn cho viÖc ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh trªn c¬ së nguån vèn cã h¹n ®­îc sö dông mét c¸ch hîp lý tiÕt kiÖm ®em l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao nhÊt. §Ó ®¹t ®­îc môc ®Ých nµy yªu cÇu c¬ b¶n cña sö dông vèn ®ã lµ. Thø nhÊt: Ph¶i ®¶m b¶o sö dông vèn ®óng ph­¬ng h­íng, ®óng môc ®Ých vµ ®óng kÕ ho¹ch. Thø hai: ChÊp hµnh ®óng quy ®Þnh vµ chÕ ®é qu¶n lý l­u th«ng tiÒn tÖ cña Nhµ n­íc. Thø ba: H¹ch to¸n ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c kÞp thêi sè vèn hiÖn cã vÒ t×nh h×nh sö dông vèn kinh doanh cu¶ doanh nghiÖp. I - Hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ ho¹ch ho¸ vµ qu¶n lý §©y lµ biÖn ph¸p chung nhÊt ®Ó tæ chøc qu¶n lý sö dông vèn vµ lµ c«ng cô chñ yÕu nhÊt ®Ó tiÕn hµnh qu¶n lý kinh tÕ. Muèn n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn th× ph¶i qu¶n lý ®­îc viÖc sö dông vèn. V× vËy c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i cÇn: Ph©n c«ng c¸n bé chuyªn theo dâi vÒ c«ng t¸c sö dông vèn, c¸c kho¶n thu chi ph¸t sinh. C¸n bé nµy ph¶i cã n¨ng lùc thùc hiÖn c«ng viÖc. Ngoµi viÖc theo dâi trong kú ph¶i t«ng hîp ®­îc c¸c b¸o c¸o vÒ qu¸ tr×nh sö dông vèn, ph©n tÝch ®Çy ®ñ c¸c nguyªn nh©n chñ quan, kh¸ch quan ¶nh h­ëng ®Õn sö dông vèn, ph©n tÝch nh÷ng ®iÓm hîp lý vµ bÊt hîp lý ®Ó ®­a ra c¸c kiÕn nghÞ, biÖn ph¸p ®Ó kh¾c phôc tån t¹i. Ph¸t huy ®iÓm m¹nh mét c¸ch kÞp thêi nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn. B¸o c¸o vÒ kÕ ho¹ch vèn, chi tiªu thùc hiÖn lËp kÕ ho¹ch ph¶i cã c¨n cø cô thÓ râ rµng, ®­îc sù tham gia cña tÊt c¶ c¸c bé phËn cã liªn quan ®Ó ®­a ra nh÷ng th«ng sè phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ cña doanh nghiÖp. Trong tõng kú ph¶i tæ chøc häp tæng kÕt, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh sö dông vèn vµ ®Ò xuÊt biÖn ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn. II - Hoµn thiÖn c«ng t¸c tæ chøc vµ qu¶n lý lao ®éng ThËt vËy, bÊt cø mét doanh nghiÖp muèn thóc ®Èy s¶n xuÊt kinh doanh ph¸t triÓn ®Òu. Tr­íc tiªn ph¶i chó ý ®Õn ®ã lµ nguån nh©n lùc vµ sù s¾p xÕp nguån nh©n lùc ®ã vµo d©y truyÒn s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp m×nh tøc lµ chó ý ®Õn ho¹t ®éng tæ chøc vµ sö dông nguån nh©n lùc ®ã nh­ thÕ nµo. Mét ®iÒu hiÓn nhiªn r»ng kh«ng doanh nghiÖp nµo cã thÓ ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh, nÕu doanh nghiÖp ®ã cã nhµ l·nh ®¹o thiÕu tr×nh ®é chuyªn m«n kh«ng quyÕt ®o¸n, kh«ng cã kh¶ n¨ng ®iÒu hµnh gi¶i quyÕt mäi viÖc. Do ®ã, chÝnh s¸ch “ h­íng vµo con ng­êi ” vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc ph¶i ®­îc ®­a lªn vÞ trÝ hµng ®Çu trong c¸c chiÕn l­îc vµ biÖn ph¸p qu¶n lý cña Nhµ n­íc vµ tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp. §Ó thùc hiÖn chÝnh s¸ch c¬ b¶n nµy c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i tu©n theo mét sè nguyªn t¾c qu¶n lý. C¬ cÊu bé m¸y qu¶n lý tinh gi¶m vµ gän nhÑ. X©y dùng triÕt lý kinh doanh h­íng vµo môc tiªu ph¸t triÓn l©u dµi. Tõng doanh nghiÖp ®Ò ra triÕt lý ho¹t ®éng cña m×nh ®Ó lµm sao cã hiÖu qu¶ cao. H­íng vµo kh¸ch hµng mµ phôc vô b»ng c¸ch kh«ng ngõng n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm vµ ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm. Ph¸t huy s¸ng kiÕn vµ ®æi míi ®éi ngò c¸n bé: Kh¶ n¨ng s¸ng t¹o chÝnh lµ nguån tµi s¶n lín nhÊt mµ c¸c c«ng ty hiÖn cã nh­ng khai th¸c nã kh«ng ®¬n gi¶n v× nã kh«ng lé ra ngoµi nh­ tiÒn mÆt hay tµi s¶n mµ n»m trong bé n·o cña c¸c nhµ qu¶n lý vµ ®éi ngò nh©n viªn cña hä. Nh­ng kh«ng mét doanh nghiÖp nµo cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn l©u bÒn nÕu kh«ng biÕn nguån tµi s¶n tiÒm n¨ng, v« h×nh nµy trë thµnh hµng ho¸ vµ dÞch vô ®¸p øng nhu cÇu thÞ tr­êng. III - C¸c biÖn ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn kinh doanh 1. §èi víi vèn cè ®Þnh 1.1. C¸c doanh nghiÖp cÇn qu¶n lý chÆt chÏ TSC§ : Tµi s¶n cè ®Þnh cña doanh nghiÖp rÊt ®a d¹ng, nhiÒu chñng lo¹i víi gi¸ trÞ t­¬ng ®èi lín, l¹i qu¶n lý kh«ng tËp trung. CÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p h÷u hiÖu nh»m lµm gi¶m mÊt m¸t hao mßn vµ t¨ng thêi gian sö dông gi¶m bít chi phÝ söa ch÷a dÇn ®Õn t¨ng gi¸ trÞ TSC§ . Nh­ vËy ®¬n vÞ cã nhu cÇu vÒ TSC§ ph¶i ®Ò nghÞ víi l·nh ®¹o, ®­îc l·nh ®¹o chÊp nhËn khi ®ã kÕ to¸n tr­ëng míi lÖnh cho thñ quÜ xuÊt tiÒn mua TSC§. ViÖc x¸c nhËn bµn giao gåm c¸c bé phËn sau: -Bé phËn nhËn. -Tªn tµi s¶n, m· sè, ký hiÖu, n¨m s¶n xuÊt, n¬i s¶n xuÊt. -Ngµy th¸ng nhËn, tªn ng­êi nhËn, tªn ng­êi qu¶n lý. -Møc th­ëng ph¹t... ¸p dông m« h×nh nµy cã mét sè ­u ®iÓm nh­: cã c¨n cø ®Ó qu¶n lý x¸c ®Þnh ®­îc ®¬n vÞ sö dông, t×nh h×nh sö dông, ®Þa ®iÓm sö dông vµ cã c¨n cø ®Ó xö lý th­ëng ph¹t. 1.2. T¨ng søc s¶n xuÊt TSC§: T¨ng søc s¶n xuÊt TSC§ mµ gãp phÇn lµm t¨ng gi¸ trÞ hao mßn v« h×nh ®ång thêi lµm gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm. 1.3. N©ng cao hiÖu suÊt sö dông TSC§: §èi víi nh÷ng doanh nghiÖp th­¬ng m¹i kinh doanh theo mïa th× sÏ kh«ng sö dông hÕt tiÒm lùc, kho b·i, nhµ x­ëng bÞ ®Ó kh«ng. Sè tµi s¶n nµy cã thÓ cho thuª nh­ng ho¹t ®éng nµy còng kh«ng diÔn ra th­êng xuyªn. V× kh«ng ph¶i lóc nµo còng t×m ®­îc ng­êi thuª ­ng ý. Tr­íc thùc tr¹ng nµy doanh nghiÖp cã thÓ ®a d¹ng ho¸ c¸c mÆt hµng kinh doanh ®ång thêi n©ng cao hiÖu qu¶ cña c¸c ho¹t ®éng kinh doanh . Ngoµi ra doanh nghiÖp cã thÓ khai th¸c tèt h¬n c¬ së kho b·i hiÖn cã th«ng qua c¸c h×nh thøc ®Çu t­ liªn doanh, më réng s¶n xuÊt kinh doanh. 1.4. Gi¶m bít hao mßn h÷u h×nh vµ v« h×nh: Tµi s¶n cè ®Þng bÞ hao mßn d­íi hai d¹ng: Hao mßn h÷u h×nh vµ hao mßn v« h×nh. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cÇn cøu nh÷ng biÖn ph¸p nh»m gi¶m bít tæn thÊt cho hao mßn v« h×nh. V× vËy trong qu¸ tr×nh sö dông cÇn nghiªn cøu nh÷ng biÖn ph¸p nh»m gi¶m bít tæn thÊt hai lo¹i hao mßn g©y ra nh­ n©ng cao tr×nh ®é sö dông TSC§ c¶ vÒ mÆt thêi gian vµ c­êng ®é, n©ng cao chÊt l­îng, h¹ gi¸ thµnh x©y l¾p TSC§, thiÕt bÞ tæ chøc tèt c«ng t¸c b¶o qu¶n vµ söa ch÷a m¸y mãc thiÕt bÞ, n©ng cao ý thøc kü thuËt lao ®éng cho c«ng nh©n nh»m thu håi nhanh vèn. §Ó thu håi nhanh vèn ®Çu t­ doanh nghiÖp cã thÓ nghiÖn cøu ¸p dông ph­¬ng ph¸p khÊu hao cè ®Þnh. Khai th¸c sö dông hÕt c«ng suÊt m¸y mãc thiÕt bÞ gi¶m chi phÝ khÊu hao trong gi¸ thµnh, g¸n tr¸ch nhiÖm vËt chÊt cao cho tõng ng­êi, tõng ph©n x­ëng, phßng ban ®Ó cã ý thøc b¶o vÖ TSC§. 1.5. Thanh lý kÞp thêi TSC§ hÕt thêi h¹n sö dông: Doanh nghiÖp ph¶i tiÕn hµnh cã ®Þnh kú viÖc kiÓm kª vµ ®¸nh gi¸ l¹i TSC§. Víi nh÷ng TSC§ cã hiÖu suÊt sö thËp nh­ kho b·i, x­ëng th­êng xuyªn ®Ó kh«ng, kh«ng cho thuª ®­îc do kh«ng cã vÞ trÝ thuËn tiÖn hoÆc nh÷ng d©y chuyÒn gia c«ng chÕ biÕn s¶n phÈm ®· qu¸ l¹c hËu, n¨ng suÊt lao ®éng thÊp th× nªn thanh lý, nh­îng b¸n ®Ó ®Çu t­ nh÷ng TSC§ kh¸c cã hiÖu suÊt sö dông cao h¬n nh÷ng TSC§ ®Õn thêi h¹n thanh lý mµ kh«ng ®­îc thanh lý kÞp thêi sÏ lµm t¨ng chi phÝ b¶o qu¶n, ø ®äng vèn... Tuy vËy, khi ®Çu t­ mua s¾m míi TSC§, doanh nghiÖp ph¶i xem xÐt møc ®é cÇn thiÕt cña tµi s¶n Êy ®èi víi ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp, tr×nh ®é c«ng nghÖ ra sao, hao mßn h÷u h×nh vµ v« h×nh nh­ thÕ nµo, lîi nhuËn do tµi s¶n míi ®em l¹i so víi chi phÝ c¬ héi cho viÖc ®Çu t­ tµi s¶n míi. 1.6. Tµi s¶n cè ®Þnh thuª tµi chÝnh: H×nh thøc nµy cho phÐp c¸c doanh nghiÖp thiÕu vèn cã thÓ sö dông m¸y mãc thiÕt bÞ nh­ng kh«ng ph¶i chñ së h÷u. Nã gióp cho doanh nghiÖp kh«ng ph¶i bá vèn ra ®Ó mua s¾m tµi s¶n, tiÒn vèn kh«ng bÞ ø ®äng trong tµi s¶n cè ®Þnh. Ph­¬ng thøc kinh doanh thuª thiÕt bÞ m¸y mãc cã ba ph­¬ng thøc c¬ b¶n: *Ph­¬ng thøc leasing: Lµ ph­¬ng thøc cho thuª dµi h¹n c¸c hîp ®ång cã thÓ tõ 15 n¨m trë lªn, ph­¬ng thøc nµy th­êng ¸p dông ®èi víi lo¹i thiÕt bÞ c«ng nghiÖp, thiÕt bÞ toµn bé. *Ph­¬ng thøc renting: Lµ ph­¬ng thøc cho thuª ng¾n h¹n, hîp ®ång cã thÓ tõ 3 ®Õn 7 n¨m. Ph­¬ng thøc nµy thÝch hîp víi c¸c thiÕt tiªu chuÈn ho¸: «t«, ph­¬ng tiÖn vËn t¶i, ph­¬ng tiÖn xÕp dì... *Ph­¬ng thøc thuª mua ( lease - purchase): Cã hai lo¹i hîp ®ång (1) Hîp ®ång tµi chÝnh: lµ h×nh thøc ng­êi cho thuª thiÕt bÞ cung cÊp tµi chÝnh cho c«ng ty thuª thiÕt bÞ, c«ng ty thuª thiÕt bÞ sÏ t×m nguån thiÕt bÞ trªn thÞ tr­êng råi th«ng b¸o cho c«ng ty cho thuª kiÓm tra ®¸nh gi¸ vµ ký hîp ®ång mua ®Ó c«ng ty thuª thiÕt bÞ thuª l¹i. C¸ch nµy ph¶i cã sù hµi hßa gi÷a ba bªn. Hîp ®ång tµi chÝnh C«ng ty leasing C«ng ty thuª H·ng s¶n xuÊt thiÕt bÞ Ký hîp ®ång ThiÕt bÞ mua thiÕt bÞ (2) Hîp ®ång thuª sö dông: ®­îc ký kÕt gi÷a ng­êi chñ së h÷u thiÕt bÞ víi ng­êi thuª thiÕt bÞ, ®¬n vÞ ®i thuª dµi h¹n vµ ®­îc bªn cho thuª trao quyÒn qu¶n lý vµ sö dông trong hÇu hÕt thêi gian tuæi thä cña tµi s¶n. Nh÷ng h×nh thøc trªn hiÖn nay rÊt ®ang phæ biÕn trªn thÕ giíi tuy nhiªn ë ViÖt Nam nã cßn rÊt míi mÎ. C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam míi chØ quen víi h×nh thøc mua s¾m tµi s¶n thiÕt bÞ b»ng nguån vèn cña m×nh. Nh­ng ë ViÖt Nam hÇu nh­ ch­a cã tæ chøc nµo ®øng ra cho thuª tµi s¶n cè ®Þnh, Thuª tõ chÝnh trong lÜnh vùc ho¹t ®éng cña c«ng ty v× vËy viÖc ¸p dông ®­îc ph­¬ng thøc nµy cßn rÊt khã kh¨n. Tuy nhiªn theo quy luËt cung cÇu: ë ®Çu cã cÇu th× ë ®ã sÏ cã cung ®¸p øng. V× vËy, c¸c doanh nghiÖp nªn m¹nh d¹n, tù m×nh chñ ®éng t×m ®èi t¸c n­íc ngoµi hoÆc trong n­íc. Doanh nghiÖp sÏ võa tiÕt kiÖm ®­îc chi phÝ võa thùc hiÖn ®­îc c«ng viÖc cña m×nh, ®¹t ®­îc môc tiªu an toµn vÒ vèn. 1.7. Sö dông hîp lý quü khÊu hao c¬ b¶n: §©y lµ nguån tù tµi trî cã ý nghÜa rÊt quan träng ®èi víi doanh nghiÖp. Bëi quü nµy ph¶n ¸nh ®é lín c¸c kho¶n khÊu hao TSC§ vµ gi¸n tiÕp ph¶n ¸nh tèc ®é ®æi míi cña doanh nghiÖp. Khi mét doanh nghiÖp muèn n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn th­¬ng tr­êng th× mét yÕu tè cùc kú quan träng cã thÓ gióp c«ng ty th¾ng ®­îc c¸c ®èi thñ c¹nh tranh lµ yÕu tè c«ng nghÖ. Do ®ã tèc ®é khÊu hao chËm, c¸c doanh nghiÖp kh«ng thÓ b¾t kÞp tèc ®é ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ bëi tµi cò ch­a khÊu hao hÕt, nguån tÝch luü tõ khÊu hao thÊp kh«ng ®ñ ®Ó mua m¸y mãc thiÕt bÞ míi. Theo quy ®Þnh cña Bé Tµi ChÝnh tû khÊu hao c¬ b¶n ¸p dông cho c¸c lo¹i TSC§ giao ®éng tõ 5 - 18%/ n¨m ®©y lµ mét tû lÖ qu¸ thÊp, c¸c doanh nghiÖp khã cã thÓ t¸i ®Çu t­ chiÒu s©u tõ nguån khÊu hao TSC§. V× vËy, c¸c doanh nghiÖp cÇn ®Æt ra kÕ ho¹ch khÊu hao nhanh nh÷ng tµi s¶n cã gi¸ trÞ, cã c«ng nghÖ cao. Tuy ®iÒu còng cßn rÊt nan gi¶i do vÊp ph¶i vÊn ®Ò khÊu hao nhanh sÏ kÐo theo t¨ng gi¸ thµnh s¶n phÈm, dÉn ®Õn cÇu s¶n phÈm gi¶m, gi¶m doanh thu. ViÖc sö dông quü khÊu hao c¬ b¶n vµo ho¹t ®«ng s¶n xuÊt kinh doanh cÇn ®­îc xem xÐt kü l­ìng, kho¶n tiÒn nµy so víi vèn kinh doanh cña doanh nghiÖp chØ chiÕm mét tû lÖ nhá, nh­ng nã cÇn ph¶i ®­îc b¶o toµn vµ ph¸t triÓn ®Ó ®¶m b¶o doanh nghiÖp cã thÓ ®Çu t­ ®­îc m¸y mãc thiÕt bÞ míi. H¬n n÷a,vèn dïng cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp vÉn cßn ph¶i ®i vay th× viÖc ®­a kho¶n tiÒn nµy vµo kinh doanh lµ hîp lý, hiÖu qu¶ sö dông vèn sÏ ®­îc c¶i thiÖn ®¸ng kÓ. 2. §èi víi vèn l­u ®éng Môc ®Ých cña qu¶n lý vèn l­u ®éng lµ lµm thÕ nµo ®Ó ®¹t hiÖu qu¶ tèt nhÊt trong viÖc sö dông vèn l­u ®éng. §Ó ®¹t ®­îc môc tiªu nµy, c¸c nhµ qu¶n lý tµi chÝnh doanh nghiÖp cÇn tr¶ lêi nh÷ng cÇu hái sau: Doanh nghiÖp nªn sö dông mét l­îng tiÒn mÆt lµ bao nhiªu? Doanh nghiÖp cã nªn b¸n chÞu hay kh«ng? Nªn b¸n chÞu cho nh÷ng lo¹i ®èi t­îng nµo? §¬n vÞ nªn ®i vay ®Ó tr¶ tiÒn ngay hay nªn mua chÞu? NÕu ®i vay th× vay nh­ thÕ nµo vµ ë ®©u...? Nãi chung cã rÊt nhiÒu c©u hái ®Æt ra cho c«ng t¸c qu¶n lý vèn l­u ®éng. Qu¶n lý dù tr÷: Mét trong nh÷ng vÊn ®Ò quan träng ®Æt ra cho c«ng t¸c qu¶n lý vèn l­u ®éng lµ cÇn x¸c ®Þnh cho ®­îc møc dù tr÷ tiÒn mÆt mét c¸ch hîp lý vµ cã hiÖu qu¶ nhÊt. Tuy nhiªn c¸c nhµ kinh tÕ cho r»ng ®Ó t×m ®­îc møc dù tr÷ tiÒn mÆt mét c¸ch hîp lý th× tr­íc hÕt cÇn ph¶i dùa vµo møc dù tr÷ vËt t­. Møc dù tr÷ vËt t­ hîp lý sÏ quyÕt ®Þnh møc c©n ®èi tiÒn mÆt hîp lý. Gi¶ sö r»ng, mét doanh nghiÖp ®· x¸c ®Þnh nhu cÇu b¸n ra trong mét n¨m cña mét lo¹i hµng ho¸ lµ 100 ®¬n vÞ mµ nhËp lµm nhiÒu lÇn. Gi¶ ®Þnh r»ng, mçi lÇn cöa hµng nhËp sè l­îng lµ Q th× nghÜa lµ trong mét n¨m doanh nghiÖp ph¶i nhËp 100/Q lÇn. Tr­íc khi nhËp s¶n phÈm doanh nghiÖp cã dù tr÷ b»ng 0 ( bëi v× b¸n hÕt doanh nghiÖp míi nhËp tiÕp ). Sau khi nhËp, cöa hµng cã dù tr÷ b»ng Q. VËy møc dù tr÷ b×nh qu©n cña cöa hµng lµ : Q Møc dù tr÷ b×nh qu©n = -------- 2 Dù tr÷ còng sinh ra nh÷ng chi phÝ nhÊt ®Þnh. Cã thÓ chia chi phÝ dù tr÷ thµnh 2 lo¹i: -Lo¹i thø nhÊt bao gåm chi phÝ cña vèn ®Çu t­ vµo dù tr÷ vµ c¸c chi phÝ kh¸c nh­ kho tµng, chóng ta cã thÓ coi lo¹i chi phÝ nµy lµ chi phÝ c¬ héi. -Lo¹i chi phÝ thø hai lµ chi phÝ ®Æt hµng. Gi¶ sö mçi lÇn doanh nghiÖp ®Æt hµng ph¶i mÊt mét kho¶n chi phÝ cè ®Þnh ®Ó lµm thñ tôc lµ X. Ta cã thÓ thÊy r»ng quy m« cña mçi lÇn ®Æt hµng t¨ng lªn sÏ lµm tæng chi phÝ ®Æt hµng gi¶m ®i. Møc gi¶m di cña tæng chi phÝ ®Æt hµng phô thuéc vµo quy m« ®Æt hµng b×nh qu©n. Sè l­îng hµng b¸n chi phÝ cho mçi lÇn Møc gi¶m cËn biªn trong n¨m ´ ®Æt hµng cña chi phÝ ®Æt hµng = ---------------------------------------------------- Q2 Mèi quan hÖ gi÷a quy m« cña mçi lÇn ®Æt hµng vµ tæng chi phÝ ®Æt hµng cña doanh nghiÖp ®­îc thÓ hiÖn th«ng qua b¶ng sau: Quy m« cña mçi lÇn ®Æt hµng Sè lÇn ®Æt hµng trong n¨m Tæng chi phÝ ®Æt hµng 1 2 3 4 . . 10 . . 100 100 50 33.3 25 . . 10 . . 1 100X 50X 33.3X 25X . . 10X . . 1X Nh×n vµo b¶ng trªn ta thÊy khi doanh nghiÖp t¨ng qui m« cho mçi lÇn ®Æt hµng th× sè lÇn ®Æt hµng gi¶m ®i nh­ng møc dù b×nh qu©n t¨ng lªn. Nh­ vËy, cã hai t¸c ®éng x¶y ra: Chi phÝ ®Æt hµng gi¶m ®i khi sè lÇn ®Æt hµng gi¶m ®i. Chi phÝ c¬ héi t¨ng lªn khi sè lÇn ®Æt hµng gi¶m ®i ( bëi nhiÒu møc dù tr÷ t¨ng lªn ) . VËy qui m« ®Æt hµng tèi ­u sÏ lµ ®iÓm mµ t¹i ®ã hai t¸c ®éng trªn lo¹i trõ lÉn nhau mét c¸ch hoµn toµn. Khi ®ã, møc gi¶m cËn biªn cña chi phÝ ®Æt hµng sÏ b»ng chi phÝ c¬ héi cËn biªn. Tøc lµ : Møc tiªu thô ´ chi phÝ mét lÇn ®Æt hµng Chi phÝ c¬ héi ------------------------------------------------ = ---------------------- Q2 2 VËy quy m« tèi ­u cho mét lÇn ®Æt hµng lµ: 2 * møc tiªu thô * chi phÝ cho mét lÇn ®Æt hµng Q = ------------------------------------------ -------------------- chi phÝ c¬ héi cña mét ®¬n vÞ dù tr÷ Còng cã mét c¸ch tiÕp cËn kh¸c ®Ó x¸c ®Þnh møc dù tr÷ tèi ­u lµ so s¸nh gi÷a chi phÝ c¬ héi cña dù tr÷ víi chi phÝ c¬ héi do thiÕu dù tr÷. Khi doanh nghiÖp dù tr÷ cµng nhiÒu th× chi phÝ c¬ héi cµng cao ( bëi v× tiÒn dïng vµo dù tr÷ sÏ bÞ mÊt l·i suÊt nÕu nh­ nã ®­îc dïng ®Ó ®Çu t­ vµo mét lÜnh vùc nµo ®ã). Tuy nhiªn, dù tr÷ lµ cÇn thiÕt bëi v× nÕu kh«ng cã dù tr÷ hoÆc dù tr÷ kh«ng ®ñ sÏ dÉn ®Õn ngõng s¶n xuÊt kinh doanh vµ g©y ra chi phÝ rÊt lín. Nh­ v©þ chóng ta thÊy r»ng cã hai t¸c dông ng­îc chiÒu nhau ®ã lµ chi phÝ c¬ héi vµ chi phÝ do thiÕu dù tr÷. Møc dù tr÷ tèi ­u sÏ ®­îc x¸c ®Þnh khi hai t¸c dông ng­îc chiÒu nµy triÖt tiªu nhau hoµn toµn. 2.2 Qu¶n lý tiÒn mÆt: Gi¶ sö r»ng doanh nghiÖp cã mét l­îng tiÒn mÆt vµ ph¶i dïng nã ®Ó tr¶ cho c¸c ho¸ ®¬n mét c¸ch ®Òu ®Æn. Khi l­îng tiÒn mÆt ®· hÕt, doanh nghiÖp ph¶i b¸n c¸c tÝn phiÕu kho b¹c ®Ó cã mét tiÒn mÆt nh­ thêi kú ®Çu. Chi phÝ c¬ héi cña viÖc g÷i tiÒn mÆt chÝnh lµ chi phÝ ®Ó b¸n c¸c tÝn phiÕu kho b¹c. VËy lµm nh­ thÕ nµo ®Ó doanh nghiÖp cã thÓ qu¶n lý ®­îc viÖc c©n ®èi tiÒn mÆt cña nã nÕu nh­ doanh nghiÖp kh«ng thÓ dù ®o¸n ®­îc møc thu chi ng©n s¸ch hµng ngµy? Chóng ta sÏ xem xÐt m« h×nh cña Miler – Orr Møc c©n ®èi tiÒn mÆt Giíi h¹n trªn Møc tiÒn theo mÆt thiÕt kÕ Giíi h¹n d­íi > thêi gian Nh×n vµo ®å thÞ trªn ta thÊy møc c©n ®èi tiÒn mÆt dao ®éng lªn xuèng kh«ng thÓ nµo dù ®o¸n ®­îc cho ®Õn khi nã ®¹t ®­îc møc giíi h¹n trªn. T¹i giíi h¹n trªn doanh nghiÖp cã thÓ sö dông sè tiÒn v­ît qu¸ møc tiÒn theo thiÕt kÕ ®Ó mua chøng kho¸n vµ c©n ®èi tiÒn mÆt trë vÒ møc dù kiÕn. Víi qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp c©n ®èi tiÒn mÆt l¹i tiÕp tôc dao ®éng cho ®Õn khi tôt xuèng giíi h¹n d­íi lµ ®iÓm mµ doanh nghiÖp cÇn ph¶i cã sù bæ sung tiÒn mÆt ®Ó ®¸p øng chi nh÷ng ho¹t ®éng cÇn thiÕt, do vËy t¹i giíi h¹n d­íi doanh nghiÖp ph¶i b¸n chøng kho¸n ®Ó cã mét l­îng tiÒn mÆt ë møc dù kiÕn. Nh­ vËy m« h×nh nµy cho phÐp viÖc n¾m gi÷ tiÒn mÆt ë nh÷ng møc ®é hoµn toµn tù do trõ phi nã ®¹t ®Õn ®iÓm giíi h¹n trªn hoÆc d­íi. T¹i giíi h¹n trªn hoÆc d­íi doanh nghiÖp sÏ ®iÒu chØnh b»ng c¸ch mua hoÆc b¸n chøng kho¸n ®Ó cã møc tiÒn mÆt theo nh­ thiÕt kÕ ban ®Çu. Doanh nghiÖp nªn ®Ó møc c©n ®èi tiÒn mÆt dao ®éng trong kho¶ng nµo ®ã. M« h×nh nµy chØ ra r»ng kho¶ng dao ®éng cña møc c©n ®èi tiÒn mÆt phô thuéc vµo ba yÕu tè. NÕu nh­ møc dao ®éng cña thu chi ng©n quÜ hµng n¨m rÊt lín hoÆc lµ chi phÝ cè ®Þnh cña viÖc mua hoÆc b¸n chøng kho¸n cao th× doanh nghiÖp nªn quy ®Þnh kho¶ng dao ®éng tiÒn mÆt lín. Ng­îc l¹i, nÕu nh­ møc l·i suÊt cao, th× doanh nghiÖp nªn thu hÑp kho¶ng dao ®éng tiÒn mÆt. Møc tiÒn mÆt theo thiÕt kÕ ®­îc x¸c ®Þnh nh­ sau: Møc tiÒn mÆt theo thiÕt kÕ = Møc tiÒn mÆt giíi h¹n d­íi + Kho¶ng dao ®éng tiÒn mÆt 3 M« h×nh cña Miler - Orr trªn ®©y chØ ra r»ng : NÕu doanh nghiÖp lu«n lu«n duy tr× ®­îc møc c©n ®èi tiÒn mÆt theo nh­ thiÕt kÕ ban ®Çu th× doanh nghiÖp sÏ tèi thiÓu ho¸ ®­îc chi phÝ giao dÞch vµ chi phÝ do l·i suÊt g©y ra. Trªn thùc tÕ, viÖc sö dông m« h×nh Miler - Orr rÊt dÔ dµng. B­íc doanh nghiÖp cÇn x¸c ®Þnh giíi h¹n d­íi cña c©n ®èi tiÒn mÆt. Giíi h¹n d­íi cã thÓ b»ng 0 còng cã thÓ lín h¬n 0 ®Ó ®¶m møc an toµn tèi thiÓu. B­íc thø hai doanh nghiÖp cÇn ph¶i ­íc tÝnh ph­¬ng sai cña thu chi ng©n quü. B­íc thø ba lµ b­íc quan s¸t l·i suÊt vµ giao dÞch cña mçi lÇn mua vµ b¸n chøng kho¸n. B­íc cuèi cïng lµ tÝnh to¸n giíi h¹n trªn vµ møc tiÒn mÆt theo thiÕt kÕ ®ång thêi ®­a ra nh÷ng th«ng tin ®Ó c¸c nh©n viªn tµi chÝnh thùc hiÖn chiÕn l­îc kiÓm so¸t theo giíi h¹n ®­îc x¸c ®Þnh. 2.3 Qu¶n lý tÝn dông th­¬ng m¹i: Trªn thùc tÕ, doanh nghiÖp b¸n s¶n phÈm m×nh cho c¸c doanh nghiÖp kh¸c hoÆc c¸c c¬ quan Nhµ n­íc nh­ng kh«ng thu ®­îc tiÒn ngay. C¸c ho¸ ®¬n ch­a tr¶ tiÒn ®­îc gäi lµ tÝn dông th­¬ng m¹i. C¸c kho¶n tÝn dông th­¬ng m¹i nµy t¹o thµnh c¸c kho¶n ph¶i thu cña doanh nghiÖp. Do vËy, qu¶n lý tÝn dông th­¬ng m¹i lµ qu¶n lý c¸c kho¶n ph¶i thu - mét trong nhiÖm vô quan träng cña qu¶n lý vèn l­u ®éng. Nh÷ng t¸c ®éng cña chÝnh s¸ch tÝn dông th­¬ng m¹i: T¸c ®éng cña doanh thu: NÕu doanh nghiÖp b¸n chÞu( tøc lµ cÊp tÝn dông th­¬ng m¹i cho ng­êi mua) th× tÊt nhiªn doanh nghiÖp sÏ bÞ chËm trÔ trong viÖc thu tiÒn, trong khi ®ã ng­êi mua l¹i cã lîi trong viÖc tr¶ tiÒn chËm. Tuy nhiªn doanh nghiÖp cã thÓ b¸n víi gi¸ cao h¬n nÕu doanh nghiÖp cÊp tÝn dông cho ng­êi mua vµ ®iÒu nµy cã thÓ lµm t¨ng l­îng hµng b¸n ®­îc, do ®ã tæng doanh thu cã thÓ t¨ng lªn. T¸c ®éng cña chi phÝ: Khi doanh nghiÖp cÊp tÝn dông cho ng­êi mua th× kh«ng thu tiÒn ngay. Trong tr­êng hîp doanh nghiÖp b¸n vµ thu tiÒn ngay còng cã nh÷ng chi phÝ nhÊt ®Þnh ( bëi v× doanh nghiÖp ph¶i chÊp nhËn gi¸ thÊp h¬n ).ViÖc chän ph­ên thøc b¸n thu tiÒn ngay hay ph­¬ng thøc b¸n chÞu lµ viÖc doanh nghiÖp cÇn ph¶i c©n nh¾c . Dï theo ph­¬ng thøc nµo ®i ch¨ng n÷a th× doanh nghiÖp ®Òu ph¶i tèn phÝ cho nî. -Chi phÝ cña nî nÇn: Khi doanh nghiÖp cÊp tÝn dông th­¬ng m¹i cho ng­êi mua th× doanh nghiÖp cÇn ph¶i s¾p xÕp nh÷ng ho¹t ®éng tµi chÝnh cã liªn quan ®Õn c¸c kho¶n ph¶i thu. Nh­ vËy, chi phÝ vay ng¾n h¹n cña doanh nghiÖp sÏ lµ mét nh©n tè quyÕt ®Þnh xem doanh nghiÖp cã nªn cÊp tÝn dông th­¬ng m¹i cho ng­êi mua hay kh«ng?. -X¸c suÊt tr¶ tiÒn cña ng­êi mua: NÕu doanh nghiÖp cÊp tÝn dông cho ng­êi mua th× còng cã mét kh¶ n¨ng nhá lµ ng­êi mua kh«ng tr¶ tiÒn. TÊt nhiªn ®iÒu nµy sÏ kh«ng x¶y ra trong tr­êng hîp doanh nghiÖp b¸n vµ thu tiÒn ngay. -ChiÕt khÊu tiÒn mÆt: Khi doanh nghiÖp ¸p dông chiÕt khÊu tiÒn mÆt nh­ lµ mét bé phËn trong c¸c ®iÒu kho¶n tÝn dông th­¬ng m¹i cña doanh nghiÖp, th× mét sè kh¸ch hµng sÏ lùa chän viÖc tr¶ tiÒn sím ®Ó giµnh ®­îc lîi thÕ cña chiÕt khÊu. V× vËy, doanh nghiÖp cÇn ph¶i xem xÐt khi nµo th× nªn cÊp tÝn dông th­¬ng m¹i cho kh¸ch hµng. XÐt trong tr­êng hîp ®¬n gi¶n: Cã mét kh¸ch hµng míi muèn mua mét s¶n phÈm theo ph­¬ng thøc b¸n chÞu víi gi¸ P’/ s¶n ph¶m. NÕu nh­ doanh nghiÖp tõ chèi viÖc b¸n chÞu th× ng­êi kh¸ch hµng nµy sÏ kh«ng n÷a. Gi¶ ®Þnh, doanh nghiÖp b¸n chÞu cho kh¸ch hµng th× mét th¸ng sau ng­êi kh¸ch hµng nµy cã thÓ tr¶ tiÒn vµ còng cã thÓ kh«ng tr¶ tiÒn. X¸c suÊt ®Ó kh¸ch hµng nµy kh«ng tr¶ tiÒn lµ p. Trong tr­êng hîp nµy x¸c suÊt p cã thÓ ®­îc coi lµ tû lÖ phÇn tr¨m cña nh÷ng kh¸ch hµng míi sÏ kh«ng tr¶ tiÒn. Trong ho¹t ®éng kinh doanh, gi¶ ®Þnh kh¸ch hµng chØ mua hµng mét lÇn. Cuèi cïng doanh lîi ®ßi hái vÒ c¸c kho¶n ph¶i thu lµ k/th¸ng, chi phÝ cña c¸c kho¶n ph¶i thu lµ v/ s¶n phÈm. NÕu nh­ doanh nghiÖp kh«ng b¸n chÞu cho kh¸ch hµng th× thu t¨ng thªm vµo ng©n quü lµ b»ng 0. NÕu doanh nghiÖp b¸n chÞu cho kh¸ch hµng th× doanh nghiÖp ph¶i mÊt mét kho¶n chi phÝ biÕn ®æi lµ v trong th¸ng nµy vµ trê ®Ó ®­îc (1-p)* P’ trong th¸ng sau. Gi¸ trÞ hiÖn t¹i thuÇn cña cÊp tÝn dông th­¬ng m¹i nµy lµ: (1- p)* P’ NPV = -v + ------------ (1 + R) Víi V = 20 ®¬n vÞ, R = 0,02 ; P’ = 50 vµ tû lÖ kh¸ch hµng kh«ng tr¶ tiÒn lµ p = 20% , ta cã: ( 1 - 0,2 ) * 50 NPV = -20 ®¬n vÞ + ___________________ = 19,22 ( ®¬n vÞ ) ( 1 + 0,2 ) Nh­ vËy, c«ng ty nªn cÊp tÝn dông th­¬ng m¹i cho kh¸ch hµng. §èi víi kh¸ch hµng míi th× doanh nghiÖp cã thÓ cÊp tÝn dông kÓ c¶ trong tr­êng hîp x¸c suÊt ®Ó kh¸ch hµng kh«ng tr¶ tiÒn lµ cao. X¸c suÊt ®Ó doanh nghiÖp hoµ vèn trong tr­êng hîp nµy cã thÓ ®­îc x¸c ®Þnh b»ng viÖc ®Æt NPV = 0 vµ tõ ®ã t×m ®­îc gi¸ trÞ cña T: ( 1- p ) * 50 NPV = -20 ®v + __________________ = 0 ( 1 + 0,02 ) Þ p = 0,592 = 59,2% Doanh nghiÖp sÏ më réng viÖc b¸n hµng theo ph­¬ng thøc tÝn dông th­¬ng m¹i cho ®Õn khi c¬ héi thu ®­îc trªn chØ cßn: ( 1- 0,592 ) = 0,408 = 40,8% Trong ph©n tÝch tÝn dông th­¬ng m¹i, tr­íc khi ®i ®Õn quyÕt ®Þnh cã nªn cÊp tÝn dông th­¬ng m¹i cho kh¸ch hµng hay kh«ng, doanh nghiÖp cÇn ph¶i ®¸nh gi¸ tÝn dông vµ cho ®iÓm tÝn dông. -N¨m yÕu tè ®Ó ®¸nh gi¸ tÝn dông th­¬ng m¹i: §Æc ®iÓm: sù s½n sµng cña kh¸ch hµng trong viÖc thùc hiÖn nghÜa vô cña tÝn dông th­¬ng m¹i. N¨ng lùc: kh¶ n¨ng cña kh¸ch hµng ®Ó thùc hiÖn nghÜa vô tÝn dông th­¬ng m¹i. Vèn: dù tr÷ tµi chÝnh cña kh¸ch hµng. Tµi s¶n thÕ chÊp: tµi s¶n cam kÕt dïng ®Ó thÕ chÊp trong tr­êng hîp vì nî. C¸c ®iÒu kiÖn: c¸c ®iÒu kiÖn kinh tÕ nãi chung trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña kh¸ch hµng. -Cho ®iÓm tÝn dông: §©y lµ ho¹t ®éng ®Ó ®¸nh gi¸ kh¸ch hµng mét c¸ch cô thÓ dùa trªn nh÷ng th«ng tin thu ®­îc nh»m ®­a ra quyÕt ®Þnh lµ sÏ b¸n chÞu cho kh¸ch hµng hay tõ chèi viÖc b¸n chÞu. Ng­êi ta cã thÓ cho ®iÓm tõ 1 cho tíi 10. §iÓm 1 lµ rÊt tåi vµ ®iÓm 10 lµ rÊt tèt. ë mét sè n­íc, c¸c doanh nghiÖp cho ®iÓm theo tõng yÕu tè trong 5 yÕu tè kÓ trªn. §iÓm sè ®Ó xem cã cÊp tÝn dông th­¬ng m¹i hay kh«ng lµ tæng sè ®iÓm ®· cho ®èi víi 5 yÕu tè ®Ó xem xÐt tÝn dông th­¬ng m¹i. Theo kinh nghiÖm cña mét sè n­íc, nÕu kh¸ch hµng ®¹t tõ 30 ®iÓm trë lªn th× doanh nghiÖp nªn cÊp tÝn dông th­¬ng m¹i cho kh¸ch hµng. IV - Hoµn thiÖn ch­¬ng tr×nh Marketing Thùc hiÖn tèt ch­¬ng tr×nh Marketing ®ã lµ qui tr×nh tõ ph©n tÝch kh¶ n¨ng thÞ tr­êng, so¹n th¶o ch­¬ng tr×nh Marketing-Mix ®Õn viÖc tiÕn hµnh ho¹t ®éng Marketing cô thÓ. §©y lµ ®iÒu kiÖn ®¶m b¶o tiªu thô hµng ho¸ víi khèi l­îng lín, thêi gian nhanh, ®iÒu nµy ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn vßng quay cña vèn, tíi thêi gian chu chuyÓn. §Ó thùc hiÖn mét chu tr×nh Marketing hiÖu qu¶, ®iÒu ®Çu tiªn vµ quan träng nhÊt lµ trong mäi doanh nghiÖp ph¶i thiÕt lËp ®­îc c¬ cÊu tæ chøc trong bé phËn Marketing thÝch hîp, cã ®éi ngò lµm Marketing giái, sau ®ã x©y dùng chiÕn l­îc Marketing cô thÓ cho tõng giai ®o¹n. D­íi ¸p lùc ngµy cµng t¨ng lªn mét c¸ch m¹nh mÏ cña c¹nh tranh, trong ®iÒu kiÖn cña mét nÒn kinh tÕ d­ thõa hµng ho¸, kh¶ n¨ng tiªu thô hµng ho¸ cña doanh nghiÖp ngµy cµng khã kh¨n phøc t¹p h¬n, dù tr÷ trong s¶n xuÊt kinh doanh ngµy cµng lín h¬n. §Ó t×m kiÕm kh¶ n¨ng tèt h¬n, ch¾c ch¾n h¬n vµ h¹n chÕ rñi ro ®Õn møc cao nhÊt cã thÓ ®­îc doanh nghiÖp cÇn ph¶i cã c¸ch thøc tiÕp cËn vµ chinh phôc kh¸ch hµng theo t­ t­ëng ®Þnh h­íng Marketing. T­ t­ëng kinh doanh ®Þnh h­íng Marketing bao gåm: §Þnh h­íng môc tiªu: tho¶ m·n tèt nhÊt nhu cÇu cña kh¸ch hµng. Môc tiªu cuèi cïng cña ho¹t ®éng kinh doanh lu«n ®­îc x¸c ®Þnh lµ lîi nhuËn. §Ó ®¹t ®­îc môc tiªu nµy th× nhµ kinh doanh b¾t buéc ph¶i thùc hiÖn tèt c¸c môc tiªu trung gian: tiªu thô ®­îc s¶n phÈm, môc tiªu nµy còng nh»m ®¶m b¶o lîi Ých cña tæ chøc. Tiªu thô s¶n phÈm tèt khi doanh nghiÖp cã kh¶ n¨ng tho¶ m·n tèt nhu cÇu cña kh¸ch hµng. Khi ®· x¸c ®Þnh môc tiªu tho¶ m·n tèt nhÊt nhu cÇu cña kh¸ch hµng, c¸c môc tiªu cô thÓ: chÊt l­îng, gi¸ c¶ ... sÏ cã mét ®Þnh h­íng cô thÓ ®Ó tho¶ m·n. C¸c chÝnh s¸ch vÒ s¶n phÈm, gi¸ c¶, qu¶ng c¸o, sÏ cã ®èi t­îng cô thÓ ®Ó ph¸t triÓn, sÏ ®óng h¬n vµ cã tiÒm n¨ng hÊp dÉn h¬n. Môc tiªu tho¶ m·n tèt nhÊt nhu cÇu cña kh¸ch hµng ®Æt ra yªu cÇu cho néi dung “dù ®o¸n” trong ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. Ngoµi c¸c th«ng tin kh¸c cña thÞ tr­êng cã ¶nh h­ëng chung ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp, ®Ó hiÓu ®­îc kh¸ch hµng vµ chinh phôc hä cÇn n¾m v÷ng c¸c th«ng tin c¬ b¶n: + Nhu cÇu cña kh¸ch hµng vµ xu h­íng vËn ®éng. + C¸ch thøc øng xö vµ hµnh vi mua s¾m cña kh¸ch hµng. + C¸c t¸c nh©n kÝch thÝch vµ c¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn sù h×nh thµnh vµ xu h­íng vËn ®éng cña nhu cÇu còng nh­ qu¸ tr×nh ra quyÕt ®Þnh mua hµng cña kh¸ch hµng. §Þnh h­íng chiÕn l­îc trong ho¹t ®éng th­¬ng m¹i: C¬ héi ®Ó thµnh c«ng trong th­¬ng m¹i xuÊt ph¸t vµ n»m ë kh¸ch hµng víi nhu cÇu cña hä. Trong ®iÒu kiÖn cña kinh tÕ thÞ tr­êng, nhu cÇu cña kh¸ch hµng rÊt ®a d¹ng, liªn tôc thay ®æi vµ ph¸t triÓn. §Ó cã thÓ tháa m·n ®óng vµ tèt nhu cÇu cña kh¸ch hµng, nhµ kinh doanh kh«ng ph¶i chØ n¾m v÷ng mµ cßn ph¶i thÝch øng mét c¸ch kÞp thêi víi sù ph¸t triÓn nhu cÇu cña hä. Trong ho¹t ®éng th­¬ng m¹i, lu«n xuÊt hiÖn hai nhãm tham sè c¬ b¶n vËn ®éng theo c¸c tèc ®é kh¸c nhau nh­ng liªn hÖ chÆt chÏ víi nhau: + Nhãm 1: nhãm tham sè thuéc m«i tr­êng kinh doanh: thÞ tr­êng, kh¸ch hµng víi nhu cÇu cña hä ... + Nhãm 2: nhãm tham sè thuéc doanh nghiÖp. Trong thùc tÕ, nhãm 1 lu«n lµ c¸c tham sè ®éng, liªn tôc biÕn ®éng vµ thay ®æi ; nhãm 2 lu«n mang yÕu tè cña c¸c tham sè tÜnh, kh«ng dÔ thay ®æi, vÝ dô: môc tiªu, chiÕn l­îc vµ nhÊt lµ c¸c tham sè tæ chøc, qu¶n lý ... Sù vËn ®éng kh«ng ®ång thêi dÉn ®Õn sù kh¸c biÖt gi÷a nhãm mét vµ nhãm hai vµ ®ã lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n quan träng dÉn ®Õn sù kh«ng thµnh c«ng trong kinh doanh vµ tiªu thô s¶n phÈm. VÒ nguyªn t¾c, ®Ó giµnh vµ ®¹t ®Õn c¬ héi tiªu thô, nhµ kinh doanh ph¶i ®iÒu chØnh c¸c yÕu tè thuéc nhãm hai mét c¸ch hîp lý, kÞp thêi vµ t­¬ng thÝch víi nhãm mét. Gi¶i ph¸p ®Ó cã thÓ gi¶i quyÕt m©u thuÉn gi÷a hai nhãm cho ®Õn nay chØ cã thÓ lµ kinh doanh ®­îc thùc hiÖn theo ®Þnh h­íng mang tÝnh chiÕn l­îc. Mét chiÕn l­îc dµi h¹n ®­îc x¸c ®Þnh mét c¸ch khoa häc dùa trªn viÖc nghiªn cøu khoa häc nhu cÇu vµ dù ®o¸n chÝnh x¸c xu h­íng vËn ®éng cña nhu cÇu ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu cña kh¸ch hµng trong kinh doanh. Quan ®iÓm th­¬ng m¹i theo hÖ thèng: S¶n xuÊt kinh doanh lµ mét qu¸ tr×nh phøc t¹p bao gåm nhiÒu kh©u, nhiÒu bé phËn, nhiÒu yÕu tè cã mèi liªn hÖ biÖn chøng víi nhau vµ cã ¶nh h­ëng ®Õn nhau còng nh­ cïng cã ¶nh h­ëng chung ®Õn kÕt qu¶ cuèi cïng cña toµn bé qu¸ tr×nh lµ tiªu thô vµ lîi nhuËn. Tõng kh©u, tõng bé phËn cã vai trß kh¸c nhau vµ ®Òu cã t¸c ®éng tÝch cùc, tiªu cùc ®Õn kÕt qu¶ chung. Khi gi¶i quyÕt tèt tõng kh©u, tõng bé phËn, tõng yÕu tè kh«ng cã nghÜa lµ sÏ cã mét kÕt qu¶ chung còng tèt. §iÒu nµy còng cã thÓ x¶y ra, nh­ng nÕu kh«ng cã ®Þnh h­íng chung ®óng sÏ hoµn toµn mang tÝnh tù ph¸t, côc bé. Nh­ vËy cÇn: + S¾p xÕp, ®Æt ®óng vÞ trÝ vµ liªn kÕt toµn bé c¸c kh©u, c¸c bé phËn, c¸c yÕu tè trong mét hÖ thèng kinh doanh thèng nhÊt. + Gi¶i quyÕt c¸c môc tiªu tõng kh©u, tõng bé phËn ph¶i ®Æt trong hÖ thèng môc tiªu chung. Môc tiªu (Tho¶ m·n tèt nhÊt nhu cÇu cña kh¸ch hµng) Dù ®o¸n (Nhu cÇu vµ Xu h­íng vËn ®éng nhu cÇu cña kh¸ch hµng BiÖn ph¸p ®iÒu khiÓn (Bao v©y, l«i kÐo vµ thóc ®Èy kh¸ch hµng mua hµng b»ng Marketing hçn hîp) V - Cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp lµ mét biÖn ph¸p tÝch cùc trong viÖc huy ®éng còng nh­ sö dông vèn bëi h×nh thøc nµy gióp doanh nghiÖp tËp trung ®­îc nh©n tµi phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh. Thùc chÊt cña cæ phÇn ho¸ lµ nh»m chuyÓn h×nh thøc kinh doanh mét chñ víi sù së h÷u Nhµ n­íc toµn phÇn trong doanh nghiÖp thµnh C«ng ty cæ phÇn hay hçn hîp Nhµ n­íc-t­ nh©n hoÆc C«ng ty cæ phÇn t­ nh©n vµ t¹o ®iÒu kiÖn x¸c lËp tµi chÝnh mµ cèt lâi lµ thÞ tr­êng chøng kho¸n ®Ó chuyÓn ph­¬ng thøc vay m­în tõ ng©n hµng sang huy ®éng vèn tõ thÞ tr­êng tµi chÝnh. Theo nghÞ ®Þnh sè 44/1998/N§-CP th× môc tiªu viÖc chuyÓn doanh nghiÖp Nhµ n­íc thµnh c«ng ty cæ phÇn nh»m c¸c môc tiªu sau: 1.Huy ®éng vèn cña toµn x· héi bao gåm c¸ nh©n, c¸c tæ chøc kinh tÕ, tæ chøc x· héi trong n­íc vµ ngoµi n­íc ®Ó ®Çu t­ ®æi míi c«ng nghÖ, t¹o thªm viÖc lµm, ph¸t triÓn doanh nghiÖp, n©ng cao søc c¹nh tranh, thay ®æi c¬ cÊu doanh nghiÖp Nhµ n­íc. 2.T¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ng­êi lao ®éng trong doanh nghiÖp cã cæ phÇn vµ nh÷ng ng­êi ®· gãp vèn ®­îc lµm chñ thùc sù, thay ®æi ph­¬ng thøc qu¶n lý, t¹o ®éng lùc thóc ®Èy doanh nghiÖp kinh doanh cã hiÖu qu¶, t¨ng tµi s¶n cña Nhµ n­íc, n©ng cao thu nhËp cho ng­êi lao ®éng, gãp phÇn t¨ng tr­ëng kinh tÕ ®Êt n­íc. Víi hai môc tiªu ®­îc nªu ra trong ch­¬ng tr×nh cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp ®· t¹o ra mét m« h×nh doanh nghiÖp h÷u hiÖu trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng vµ ®¸p øng ®­îc c¸c yªu cÇu trong kinh doanh hiÖn ®¹i. M« h×nh c«ng ty cæ phÇn ®· ®em l¹i nh÷ng ®Æc ®iÓm míi, cho phÐp thÝch øng víi nh÷ng ®ßi hái cña sù ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng mµ nh÷ng h×nh thøc kh¸c kh«ng thÓ ®¸p øng ®­îc. XÐt vÒ mÆt ph¸p lý, c«ng ty cæ phÇn lµ mét tæ chøc kinh doanh cã t­ c¸ch ph¸p nh©n mµ vèn kinh doanh do nhiÒu ng­êi ®ãng gãp d­íi h×nh thøc cæ phÇn. Kh¸c víi doanh nghiÖp chung vèn, c¸c cæ ®«ng-ng­êi cÊp vèn cho c«ng ty chØ chÞu tr¸ch nhiÖm víi c¸c cam kÕt tõ tµi chÝnh cña c«ng ty trong giíi h¹n sè tiÒn mµ hä ®ãng gãp d­íi h×nh thøc mua cæ phiÕu, nghÜa lµ c¸c cæ ®«ng chØ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c¸c kho¶n nî cña c«ng ty trong ph¹m vi sè tiÒn mµ hä bá ra. Nh­ vËy, nhê ®Æc ®iÓm h×nh thøc c«ng ty cæ phÇn mµ mäi cæ ®«ng b©y giê chØ chÞu tr¸ch nhiÖm ph¸p lý h÷u h¹n vµ c«ng ty lµ h×nh thøc ph¸p lý ®Çy ®ñ thuËn lîi ®Ó kinh doanh t×m kiÕm lîi nhuËn, ®· gãp phÇn kh¾c phôc ®­îc phÇn lín c¸c lo ng¹i ®Æt ra cho h×nh thøc kinh doanh chung vèn. Nã bæ sung cho doanh nghiÖp mét h×nh thøc ph¸p lý gÇn nh­ hoµn h¶o ®Ó huy ®éng nh÷ng sè l­îng vèn lín trong x· héi. XÐt vÒ mÆt huy ®éng vèn, c«ng ty cæ phÇn ®· gi¶i quyÕt hÕt søc thµnh c«ng. Bëi v× víi sè tiÒn nhê dµnh dôm ®­îc cña nhiÒu gia ®×nh nÕu ®Ó riªng kh«ng ®ñ lËp mét doanh nghiÖp nhá th× râ rµng sù cã mÆt cña c«ng ty cæ phÇn ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho hä cã c¬ héi ®Çu t­ mét c¸ch cã hiÖu qu¶ XÐt vÒ mÆt hiÖu qu¶, C«ng ty cæ phÇn còng cã nh÷ng thÕ m¹nh h¬n h¼n, bëi bé m¸y doanh nghiÖp gän nhÑ, gåm nh÷ng thµnh viªn n¨ng ®éng s¸ng t¹o, dÔ thÝch nghi víi c¬ chÕ thÞ tr­êng hiÖn nay. Theo b¸o c¸o cña Ban ®æi míi qu¶n lý doanh nghiÖp Trung ¦¬ng ®Õn ngµy 19/3/1999, trong c¶ n­íc cã 150 doanh nghiÖp Nhµ n­íc ®· cæ phÇn hãa xong, vµ chuyÓn sang c«ng ty cæ phÇn. Tõ ngµy 19/3/1999, Thñ t­íng ChÝnh phñ ®· ban hµnh hµng lo¹t quyÕt ®Þnh phª duyÖt danh s¸ch doanh nghiÖp Nhµ n­íc tiÕn hµnh cæ phÇn hãa trong n¨m 1999. C¸c doanh nghiÖp thuéc Bé Th­¬ng m¹i (®ît 1) cã 19 doanh nghiÖp trong ®ã 4 doanh nghiÖp chuyÓn tõ 1998 sang. §Ó khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc chuyÓn sang h×nh thøc c«ng ty cæ phÇn, theo ®iÒu 13 cña NghÞ ®Þnh 44 CP qui ®Þnh c¸c doanh nghiÖp cæ phÇn ®­îc h­ëng nh÷ng ­u ®·i sau: Doanh nghiÖp Nhµ n­íc chuyÓn thµnh c«ng ty cæ phÇn lµ h×nh thøc ®Çu t­ míi, ®­îc h­ëng nh÷ng ­u ®·i theo qui ®Þnh cña luËt khuyÕn khÝch ®Çu t­ trong n­íc. Tr­êng hîp nh÷ng doanh nghiÖp kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn h­ëng ­u ®·i theo qui ®Þnh cña luËt khuyÕn khÝch ®Çu t­ trong n­íc th× ®­îc gi¶m 50% thuÕ lîi tøc (ThuÕ thu nhËp doanh nghiÖp) trong 2 n¨m liªn tiÕp kÓ tõ sau khi chuyÓn sang ho¹t ®éng theo luËt c«ng ty. §­îc miÔn lÖ phÝ tr­íc b¹ ®èi víi viÖc chuyÓn nh÷ng tµi s¶n thuéc quyÒn qu¶n lý vµ sö dông cña doanh nghiÖp Nhµ n­íc thµnh së h÷u cña c«ng ty cæ phÇn. §­îc tiÕp tôc vay vèn t¹i Ng©n hµng th­¬ng m¹i, c«ng ty tµi chÝnh, c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c cña Nhµ n­íc theo c¬ chÕ vµ l·i suÊt nh­ ®· ¸p dông ®èi víi doanh nghiÖp Nhµ n­íc. §­îc tiÕp tôc xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ theo c¸c chÕ ®é qui ®Þnh hiÖn hµnh nh­ ®èi víi doanh nghiÖp Nhµ n­íc tr­íc khi cæ phÇn ho¸. Tr­íc khi cæ phÇn hãa ®­îc chñ ®éng sö dông sè d­ quü khen th­ëng vµ quü phóc lîi (b»ng tiÒn) chia cho ng­êi lao ®éng ®ang lµm viÖc (kh«ng ph¶i nép thuÕ thu nhËp) ®Ó mua cæ phÇn. C¸c kho¶n chi phÝ thùc tÕ, hîp lý vµ cÇn thiÕt cho qu¸ tr×nh chuyÓn doanh nghiÖp Nhµ n­íc thµnh c«ng ty cæ phÇn ®­îc trõ vµo tiÒn b¸n cæ phÇn thuéc vèn Nhµ n­íc theo møc qui ®Þnh cña Bé Tµi chÝnh. Trong thêi gian qua, c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc cßn triÓn khai chËm c«ng t¸c cæ phÇn ho¸ do mét sè nguyªn nh©n. V× vËy, ChÝnh phñ cÇn xem xÐt vµ tiÕp tôc ®æi míi chÕ ®é vµ chÝnh s¸ch cæ phÇn ho¸. VI - Gi¶i ph¸p vÒ phÝa Nhµ n­íc Mçi doanh nghiÖp lµ mét h¹t nh©n cña nÒn kinh tÕ, chÞu sù ®iÒu khiÓn chung cña c¸c c¬ quan Nhµ n­íc. §Ó doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh cã hiÖu qu¶ th× sù ®iÒu chØnh nµy ph¶i cã môc ®Ých ®óng ®¾n, ®¶m b¶o sù c«ng b»ng, t¹o ta m«i tr­êng thuËn lîi ... Trong giai ®o¹n ®Çu cña qu¸ tr×nh C«ng nghiÖp ho¸, HiÖn ®¹i ho¸, nhu cÇu vÒ vèn ®Ó ®æi míi c«ng nghÖ vµ ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp lµ rÊt lín. V× vËy Nhµ n­íc cÇn ph¶i cã gi¶i ph¸p cho vÊn ®Ò vèn ë c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc nãi chung vµ doanh nghiÖp th­¬ng m¹i nãi riªng. Kh¬i nguån t¹o dßng vèn ®Çu t­: §Ó h×nh thµnh vµ thóc ®Èy c¸c nguån vèn ®Çu t­ cho doanh nghiÖp Nhµ n­íc, ChÝnh phñ cÇn ban hµnh ®ång bé, ®Çy ®ñ c¬ chÕ chÝnh s¸ch vÒ huy ®éng vèn ®Ó t¹o ra hµnh lang ph¸p lý cho doanh nghiÖp Nhµ n­íc thùc hiÖn viÖc huy ®éng vèn. §èi víi ng©n hµng vµ c¸c tæ chøc tÝn dông: Nhµ n­íc cÇn cã chÝnh s¸ch l·i suÊt tiÒn vay hîp lý, phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ hiÖn t¹i cña c¸c doanh nghiÖp ; cã chÝnh s¸ch chó träng viÖc më réng vay dµi h¹n ®Ó doanh nghiÖp võa cã kh¶ n¨ng ®æi míi c«ng nghÖ thiÕt bÞ, võa c©n ®èi kh¶ n¨ng tr¶ nî ... Muèn vËy, Nhµ n­íc cÇn tiÕp tôc c¶i c¸ch chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, t¹o ra ®iÓm gÆp nhau gi÷a cung vµ cÇu vÒ vèn, môc tiªu chÝnh lµ gi¶i quyÕt 3 vÊn ®Ò: chÝnh s¸ch l·i suÊt, tû gi¸ vµ qu¶n lý ngo¹i hèi. §èi víi c¸c tæ chøc x· héi vµ ®oµn thÓ: khuyÕn khÝch c¸c tæ chøc x· héi (B¶o hiÓm x· héi vµ c¸c c«ng ty b¶o hiÓm th­¬ng m¹i ...) tham gia cho c¸c doanh nghiÖp vay vèn ®Ó tËn dông nguån vèn nhµn rçi cña c¸c c¬ quan nµy, ®ång thêi më réng thÞ tr­êng vèn trong n­íc, ®¸p øng nhu cÇu vèn ®Çu t­ cña doanh nghiÖp Nhµ n­íc. §èi víi quÇn chóng nh©n d©n, ng­êi lao ®éng: x©y dùng mét chÝnh s¸ch huy ®éng vèn cô thÓ, trong ®ã, qui ®Þnh l·i suÊt trÇn, h×nh thøc vay, tr¶ ... NÕu g¾n lîi Ých cña ng­êi lao ®éng víi h×nh thøc huy ®éng vèn nh­ viÖc lµm, thu nhËp ... §èi víi khu vùc doanh nghiÖp: KhuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp ¸p dông h×nh thøc thuª, mua vËn hµnh. §©y lµ nh÷ng gi¶i ph¸p thÝch hîp cho doanh nghiÖp thiÕu vèn muèn ®Çu t­ ®æi míi c«ng nghÖ, thiÕt bÞ. Song, ®Ó ¸p dông h×nh thøc nµy, chóng ta cÊn h×nh thµnh nh÷ng c«ng ty cho thuª mua cã chøc n¨ng hç trî doanh nghiÖp trong viÖc lùa chän b¹n hµng, ®¸nh gi¸ tèt chÊt l­îng m¸y mãc thiÕt bÞ ... (hiÖn t¹i, h×nh thøc nµy ®· xuÊt hiÖn ë ViÖt Nam nh­ng ch­a thùc sù phæ biÕn). Thùc hiÖn viÖc liªn doanh, liªn kÕt gi÷a doanh nghiÖp Nhµ n­íc víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c ®Ó thu hót nguån tµi chÝnh, tr×nh ®é qu¶n lý, c«ng nghÖ cña nh÷ng ®èi t¸c nµy. Song cã mét vÊn ®Ò mµ Nhµ n­íc cÇn quan t©m lµ quyÒn lîi cña c¸c doanh nghiÖp trong liªn doanh. HiÖn t¹i, h×nh thøc liªn doanh míi ®­îc triÓn khai ®èi víi ®èi t¸c n­íc ngoµi nh­ng quyÒn lîi cña phÝa ViÖt Nam vÉn cßn nhá, lu«n bÞ c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi chÌn Ðp. H×nh thøc liªn doanh, liªn kÕt gi÷a doanh nghiÖp Nhµ n­íc víi doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong n­íc ch­a ®­îc ph¸t triÓn. §©y còng lµ mét vÊn ®Ò cÇn ph¶i ®­îc chó träng trong thêi gian tíi. Cho phÐp nh÷ng doanh nghiÖp Nhµ n­íc lµm ¨n cã hiÖu qu¶ vay l¹i nh÷ng nguån vèn viÖn trî cña n­íc ngoµi.ChÝnh phñ cÇn ph¶i xóc tiÕn, ®Èy m¹nh viÖc thÞ tr­êng chøng kho¸n ®Ó t¹o m«i tr­êng cho viÖc ph¸t hµnh tr¸i phiÕu, cæ phiÕu ®Ó huy ®éng vèn cho doanh nghiÖp. TiÕp tôc s¾p xÕp, cñng cè khu vùc doanh nghiÖp Nhµ n­íc, ®Èy m¹nh c«ng t¸c cæ phÇn ho¸. ViÖc s¾p xÕp l¹i khu vùc doanh nghiÖp Nhµ n­íc thêi gian qua ®· cã nh÷ng b­íc tiÕn ®¸ng mõng: thu hÑp l¹i khu vùc doanh nghiÖp Nhµ n­íc, n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña khu vùc kinh tÕ nµy. Trong thêi gian tíi, Nhµ n­íc ph¶i tiÕp tôc rµ so¸t, chÊn chØnh c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc, m¹nh d¹n cho gi¶i thÓ, ph¸ s¶n nh÷ng doanh nghiÖp lµm ¨n thua lç kÐo dµi, nh÷ng doanh nghiÖp cã møc vèn thÊp h¬n qui ®Þnh. TiÕp tôc ®Èy m¹nh c«ng t¸c cæ phÇn ho¸ trong thêi gian tíi cÇn ph¶i xem lµ nhiÖm vô b¾t buéc ®èi víi c¸c c¸n bé, ngµnh, ®Þa ph­¬ng vµ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp thuéc diÖn cæ phÇn ho¸. Bªn c¹nh viÖc tæ chøc tuyªn truyÒn ®Ó quÇn chóng hiÓu râ h¬n vÒ cæ phÇn ho¸, cÇn lÊy ý kiÕn tõ c¸c c«ng ty cæ phÇn, tõ c¸c ®Þa ph­¬ng ®Ó hoµn thiÖn c¬ chÕ, chÝnh s¸ch vÒ cæ phÇn ho¸, ®ång thêi ®æi míi thñ tôc xÐt duyÖt ®Ò ¸n cæ phÇn hãa ®Ó rót ng¾n thêi gian thùc hiÖn, tr¸nh sù hoµi nghi, ch¸n n¶n cña ng­êi lao ®éng vµ cña c¸c nhµ ®Çu t­. Sö dông vµ qu¶n lý tèt nguån vèn trong doanh nghiÖp: §Ó thùc hiÖn tèt c«ng t¸c nµy ph¶i cã sù kÕt hîp tõ hai phÝa: Nhµ n­íc vµ doanh nghiÖp, trong ®ã khuyÕn khÝch n©ng cao tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cña doanh nghiÖp (c¸ nh©n vµ tËp thÓ c¸n bé, c«ng nh©n viªn), Nhµ n­íc chØ ®ãng vai trß gi¸m s¸t: Nhµ n­íc cÇn sím triÓn khai viÖc ®¸nh gi¸ hÖ sè tÝn nhiÖm ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ®Ó tõ ®ã ¸p dông nh÷ng ­u ®·i víi møc ®é kh¸c nhau ®èi víi tõng doanh nghiÖp, nh÷ng doanh nghiÖp cã hÖ sè tÝn nhiÖm cao sÏ ®­îc ­u tiªn vay vèn tr­íc, vay víi sè l­îng lín, trong tr­êng hîp cÇn thiÕt cã thÓ lÊy uy tÝn lµm yÕu tè ®¶m b¶o vay. BÊt kú mét dù ¸n vay vèn nµo cña doanh nghiÖp ®Òu ph¶i ®­îc xem xÐt tÝnh hiÖu qu¶ vµ kh¶ n¨ng tr¶ nî míi ®­îc phÐp triÓn khai. T¨ng c­êng c«ng t¸c ho¹t ®éng kiÓm tra, gi¸m s¸t ®Ó kÞp thêi ph¸t hiÖn nh÷ng sai ph¹m trong viÖc huy ®éng vèn doanh nghiÖp, viÖc lËp ®Ò ¸n, viÖc sö dông vèn, viÖc tÝch luü vèn tr¶ nî. C¬ quan qu¶n lý doanh nghiÖp cÇn x©y dùng nh÷ng nguyªn t¾c kiÓm tra, kiÓm so¸t, th­êng niªn c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh cña doanh nghiÖp, chÕ ®é gi¸m s¸t t×nh h×nh sö dông vµ huy ®éng vèn t¹i doanh nghiÖp, cã ý kiÕn kÞp thêi tr­íc sù thay ®æi nguån vèn t¹i doanh nghiÖp, ph¶i g¾n quyÒn lîi vµ tr¸ch nhiÖm cña c¸n bé qu¶n lý doanh nghiÖp tr­íc sù thiÕu hôt, mÊt m¸t tµi s¶n, tiÒn vèn. KÕt luËn Ho¹t ®éng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, ®èi víi bÊt cø mäi lo¹i h×nh doanh nghiÖp nµo, thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ, ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt ®Ó cho doanh nghiÖp cã thÓ ho¹t ®éng ®­îc lµ ph¶i cã vèn s¶n xuÊt kinh doanh. Víi sù c¹nh tranh gay g¾t nh­ hiÖn nay, c¸c doanh nghiÖp muèn ®øng v÷ng th× b»ng mäi c¸ch ph¶i sö dông cã hiÖu qu¶ ®ång vèn cña m×nh, ®ã lµ hiÖu qu¶ kinh tÕ hay hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi. Do vËy, ®ßi hái c¸c nhµ qu¶n trÞ tµi chÝnh ph¶i cã nh÷ng ph­¬ng h­íng vµ biÖn ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn nãi riªng vµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh nãi chung. §èi víi mçi doanh nghiÖp cô thÓ th× cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn theo t×nh h×nh cô thÓ cña doanh nghiÖp ®ã. Bµi viÕt trªn chØ nªu lªn mét sè biÖn ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn kinh doanh ®èi víi doanh nghiÖp th­¬ng m¹i nãi riªng vµ c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc nãi chung. Muèn cho doanh nghiÖp Nhµ n­íc trë thµnh ®Çu tµu-cã vai trß chñ ®¹o ®èi víi nÒn kinh tÕ th× cÇn ph¶i cã sù cè g¾ng nç lùc cña mçi doanh nghiÖp vµ sù h­íng dÉn chñ ®¹o cña Nhµ n­íc. Do tr×nh ®é cßn h¹n chÕ nªn bµi viÕt nµy kh«ng tr¸nh khái nh÷ng sai sãt. Mong thÇy c« vµ c¸c b¹n sinh viªn tËn t×nh gãp ý. Mét lÇn n÷a em xin ch©n thµnh c¶m ¬n.  tµi liÖu tham kh¶o I. S¸ch Gi¸o tr×nh qu¶n trÞ tµi chÝnh doanh nghiÖp Chñ biªn: TS - Vò Duy Hµo 2. Gi¸o tr×nh: Ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh doanh Chñ biªn: PGS-TS Ph¹m ThÞ G¸i 3. Gi¸o tr×nh: Kinh tÕ vµ tæ chøc s¶n xuÊt doanh nghiÖp Chñ biªn: PGS- TS Ph¹m H÷u Huy II. T¹p chÝ 1. T¹p chÝ tµi chÝnh 2. Con sè vµ sù kiÖn 3. Kinh tÕ dù b¸o 4. Kinh tÕ vµ ph¸t triÓn 5. T¹p chÝ c«ng nghiÖp Môc lôc