Đề tài Các biện pháp thúc đẩy xuất khẩu giầy dép sang thị trường EU

Da giầy Việt Nam đã đặt ra mục tiêu đến năm 2005 sản lượng về da tăng 50 % so với năm 2000, đến năm 2010 tốc độ tăng phải đạt 56% so với năm 2005. Tiếp đến các phụ liệu khác như giả da, vải các loại, đế giầy, kẹo tổng hợp, phụ liệu.. . cũng phải tăng lên để đáp ứng nhu cầu sản xuất trong nước. Ngoài ra mục tiêu phát triển của ngành từ nay đến năm 2005-2010 là tập trung chủ yếu vào các lĩnh vực, ưu tiên, khuyến khích phát triển cơ sở sản xuất nguyên phụ liệu, hoá chất, chuyển mạnh từ gia công sang sản xuất, xuất khẩu trực tiếp, đáp ứng các yêu cầu của thị trường; nâng cấp nhà xưởng, đổi mới trang thiết bị và công nghệ theo hướng đưa công nghệ tự động vào sản xuất, tích cực tìm kiếm mở rộng thị trường EU, mở rộng sang thị trường Mỹ, khôi phục các thị trường truyền thống như Đông Âu và Nga. Các biện pháp nhằm thúc đẩy xuất khẩu giầy dép sang thị trường EU Trong định hướng phát triển của mình, ngành Da giầy Việt Nam vẫn xác định thị trường EU vẫn là thị trường mục tiêu, thị trường xuất khẩu chính của ngành để tăng nhanh kim ngạch xuất khẩu trong những năm tới. Tuy nhiên, bên cạnh những triển vọng, thuận lợi mà chúng ta đã thấy trong thời gian tới, vẫn còn có những khó khăn tồn tại cần khắc phục cả về phía thị trường lẫn phía chủ quan của doanh nghiệp của ngành và của môi trường chính sách vĩ mô nhà nước. Vì vậy để tăng cường việc xuất khẩu sang thị trường này đòi hỏi phải có sự nỗ lực của các doanh nghiệp xuất khẩu giầy dép, của ngành Da giầy Việt Nam và còn phải có sự hỗ trợ giúp đỡ từ phía nhà nước. Các biện pháp thuộc thể chế, chính sách luật pháp của nhà nước. * Cải tiến hệ thống thuế và đơn giản hoá thủ tục xuất nhập khẩu. Hệ thống thuế quan và thủ tục xuất nhập khẩu là những yếu tố ảnh hưởng đến quá trình sản xuất và xuất khẩu của mặt hàng giầy dép. Hiện nay hệ thống thuế của Việt Nam còn thể hiện nhiều điều bất cập như tỷ lệ bảo hộ sản xuất trong nước còn quá cao so với các nước trong khu vực, tồn tại nhiều mức thuế suất khác nhauVì vậy nhà nước cần cải cách hệ thống thuế quan một cách hợp lý để nâng cao tính hiệu quả và giảm tỷ lệ bảo hộ thực tế của thuế phù hợp với những quy định của AFTA, APEC và WTO để chuẩn bị cho những bước hội nhập của Việt Nam trong tương lai. Các tỷ lệ bảo hộ thực tế của ngành giầy dép cho thấy hệ thống thuế quan hiện tại đang duy trì mức bảo hộ cao đối với ngành giầy dép đã gây nên sự hoạt động trì trệ, kém hiệu quả của ngành. Trong khi đó mức thuế nhập khẩu đánh vào các yếu tố sản xuất đầu vào cao đang làm tăng chi phí sản xuất làm giá thành tăng, giảm sức cạnh tranh của sản phẩm giầy dép và cũng ảnh hưởng lớn đến xuất khẩu. Mức thuế nhập khẩu 0% á 50% áp dụng cho hàng giầy dép nhập vào Việt Nam hiện nay đang là khá cao so với mức thuế 35% áp dụng cho hàng giầy dép nhập khẩu vào Mexico, 24% hàng giầy dép nhập khẩu vào Trung Quốc, 20% cho hàng giầy dép nhập khẩu vào Indonexia. ( 6, 22). Các nguyên liệu đầu vào cho ngành giầy dép chiếm trung bình 80% tổng chi phí sản xuất ( trừ yếu tố lao động ) trong đó từ 60%- 80% nguyên liệu đầu vào này là nhập khẩu với mức thuế suất từ 0%-40%. Vì vậy việc giảm thuế nhập khẩu đối với mặt hàng giầy dép sẽ buộc các doanh nghiệp sản xuất giầy dép trong nước tự nâng cao khả năng cạnh tranh của mình và trở nên hoạt động có hiệu quả hơn. Và việc giảm thuế nhập khẩu đối với nguyên liệu đầu vào sẽ nâng cao tính cạnh tranh của sản phẩm giầy dép Việt Nam so với các nước khác trong khu vực. Thực tế cho thấy các doanh nghiệp của ngành cũng đang phải đối đầu với tình trạng nhập lậu hàng hoá tràn lan trên thị trường từ các của khẩu biên giới với Trung Quốc, Lào, Campuchia với chất lượng chưa cao nhưng mẫu mã phong phú giá rẻ. Vì vậy ngoài biện pháp thuế quan yêu cầu nhà nước cũng có những biện pháp kiên quyết hơn như tăng cường kiểm tra hàng nhập ngoại, khắc phục tình trạng trốn thuế, lậu thuế đặc biệt là các hàng da các loại và giầy dép bằng da của Trung Quốc, ngăn chặn luồng hàng này để bảo hộ một cách có hiệu quả hơn nền sản xuất trong nước. Mặt khác hệ thống miễn giảm thuế quan của Việt Nam do phân biệt đối xử giữa các hạng mục hàng nhập khẩu để sản xuất hàng xuất khẩu với hạng mục hàng nhập khẩu để sản xuất hàng hoá trung gian trong nước thúc đẩy hoạt động gia công lắp ráp cho nước ngoài hơn là thúc đẩy sự liên kết giữa các ngành trong nước hỗ trợ cho nhau trong quá trình sản xuất từ đầu đến cuối. Vì vậy thực sự cần có một hệ thống thuế quan hợp lý hơn nữa để nâng cao sức cạnh tranh và sự liên kết chặt chẽ giữa các bộ phận của ngành Da giầy Việt Nam Hiện nay nhiều rào cản về hành chính đã trở thành rào cản thương mại không chỉ đối với mặt hàng giầy dép mà còn với các mặt hàng khác. Nhất là trong việc trong việc tính thuế hoàn thuế đối với nguyên vật liệu nhập khẩu để sản xuất hàng gia công xuất khẩu còn rườm rà, nhiều bất cập gây khó khăn cho các doanh nghiệp gia công trong quá trình hoạt động. Vì vậy nhà nước cần có những cải tiến và đơn giản hoá những thủ tục xuất nhập khẩu cho thông thoáng hơn nhất là thủ tục với hàng nguyên liệu từ nước ngoài vào để sản xuất hàng gia công xuất khẩu, thủ tục xuất nhập khẩu tại chỗ đối với hàng nguyên phụ liệu sản xuất trong nước phục vụ cho sản xuất gia công hàng xuất khẩu để giảm bớt phiền hà, chậm trễ tốn kém ảnh hưởng đến hiệu quả sản xuất kinh doanh. * Cải cách chế độ tài chính, tín dụng Tuy ngành công nghiệp da giầy không đòi hỏi nhiều vốn như những ngành khác song vốn đầu tư vẫn là quá lớn so với nội lực của ngành. Đa số các doanh nghiệp của ngành đều là những doanh nghiệp vừa và nhỏ, vốn đầu tư để phát triển là một vấn đề rất khó khăn nên rất cần sự hỗ trợ về vốn thông qua hệ thông ngân hàng. Nhà nước cần tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp trong vay ưu đãi đầu tư và vay vốn lưu đông để phục vụ sản xuất kinh doanh, điều chỉnh thời hạn vay vốn từ 7 á10 năm đối với các doanh nghiệp trong ngành để họ có điều kiện hoàn trả vốn vay. Tận dụng mọi nguồn vốn đầu tư nhàn rỗi trong dân, vốn của các thành phần kinh tế bằng các hình thức cổ phần hoá, thuê bán, khoán Riêng ngành thuộc da được xếp vào loại độc hại cần phải được hưởng ưu tiên hưởng tín dụng ưu đãi thời hạn dài. Ngoài ra, nhà nước cần đảm bảo sự bình đẳng trong quan hệ tín dụng trên cơ sở luật pháp giữa các thành phần kinh tế .Điều chỉnh các qui định về tài sản thế chấp và thủ tục phê duyệt vốn vay để đảm bảo sự bình đẳng giữa các doanh nghiệp có loại hình sở hữu khác nhau. Hiện nay các doanh nghiệp tư nhân đang phải tuân thủ những quy tắc về tài sản, thế chấp, thủ tục vốn vay khác với các doanh nghiệp nhà nước, vì vậy cần phải có sự điều chỉnh này để tạo nên sân chơi bình đẳng và minh bạch giữa các doanh nghiệp trong ngành, khắc phục tình trạng thiếu vốn dài hạn của các doanh nghiệp. Xúc tiến thành lập ngân hàng chuyên doanh của khu vực doanh nghiệp vừa và nhỏ trong ngành, quy định tỷ lệ tín dụng tối thiểu bắt buộc dành cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ, khuyến khích các ngân hàng góp vốn cùng tiến hành hợp tác kinh doanh. Thực hiện các cơ chế để giúp cho các doanh nghiệp bằng cách cung cấp các khoản tín dụng dài hạn với lãi suất thấp, hỗ trợ lãi suất vay ngân hàng, ưu đãi giá thuê đất tại các khu công nghiệp, khu chế xuất cho các doanh nghiệp sản xuất giầy dép, giảm tối đa chi phí đầu vào như điện, nước, chi phí dịch vụ viễn thông. Điều này sẽ cho phép cho doanh nghiệp tập trung hơn nữa để đầu tư theo chiều sâu vào sản xuất như nâng cấp thiết bị, ứng dụng công nghệ mới để nâng cao năng suất và tăng cường khả năng cạnh tranh. *Các biện pháp khác thuộc tầm quản lý của nhà nước Với việc cấp giấy phép đầu tư của các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, nhà nước cần có chính sách bảo vệ quyền lợi cho các doanh nghiệp trong nước bằmg cách hạn chế cấp giấy phép đôí với các dự án đầu tư nước ngoài vào ngành ở những địa bàn những lĩnh vực mà sản xuất trong nước đã phát triển và có những chính sách khuyến khích ưu tiên thoả đáng, hướng dẫn đầu tư vào những lĩnh vực mà ngành còn yếu như các dự án đầu tư sản xuất nguyên phụ liệu, sản xuất da thuộc phục vụ cho sản xuất da giầy. Về đào tạo, hỗ trợ thiết lập Trường, hoặc mở các Khoa, bộ môn chuyên ngành da giầy tại một số trường đại học, giúp đào tạo nâng cao năng lực quản lý và kỹ thuật nghiệp vụ kinh doanh xuất nhập khẩu, marketing, tiếp cận thị trường cho cán bộ xuất nhập khẩu của các doanh nghiệp. Nhà nước cần có sự quan tâm thích đáng hơn nữa cho quĩ phát triển khoa học kỹ thuật, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp tiếp thu những ứng dụng mới của khoa học kỹ thuật. Do các tính chất đặc thù của ngành như sử dụng nhiều lao động, nhà nước nên có các chính sách ưu đãi riêng cho ngành da giầy, sửa đổi bổ sung một số nội dung trong luật lao động như mức khống chế số giờ làm thêm, mức lương tối thiểu nhằm bảo vệ lợi ích cho người lao động. Nhóm biện pháp thuộc vai trò của Bộ Thương mại. Ngành công nghiệp da giầy thuộc sự quản lý của Bộ Công nghiệp nhưng Bộ Thương mại là cơ quan quản lý nhà nước về hoạt động thương mại trong đó có hoạt động xuất khẩu các mặt hàng đi các thị trường. Do đó Bộ Thương mại cần khẳng định và nâng cao vai trò của mình trong việc hỗ trợ các doanh nghiệp Việt Nam nói chung và doanh nghiệp giầy dép xuất khẩu sang thị trường EU nói riêng. * Đàm phán ký kết các văn bản pháp lý với các nước thành viên của EU cả song phương và đa phương. Tuy EU là một thị trường cấp liên minh nhưng từng quốc gia vẫn có quyền tự quyết riêng. EU thương lượng và ký kết với Việt Nam về các vấn đề thương mại như một thực thể thống nhất song Việt Nam không những phải đạt được các thoả thuận với Uỷ ban Châu Âu về những ưu đãi chung của EU dành cho Việt Nam mà còn phải tranh thủ ký kết những văn bản song phương với những nước thành viên EU để được hưởng thêm những ưu đãi mà chưa thoả thuận được ở cấp liên minh. * Tạo lập hệ thống thông tin về doanh nghiệp, thị trường EU. Bộ Thương mại cần thông qua các đại diện thương mại của Việt Nam tại các nước EU, đại diện thương mại của các nước EU tại Việt Nam để có những thông tin kịp thời về thị trường EU. Mặt khác cần khai thác hiệu quả đội ngũ cán bộ tinh thông nghiệp vụ xuất nhập khẩu, am hiểu EU để dự báo một cách kịp thời và chính xác về xu hướng và những thay đổi của thị trường EU đối với những sản phẩm nhập khẩu từ Việt Nam, trong đó có sản phẩm giầy dép. Thông qua mạng lưới này Bộ Thương mại cũng cón thể giới thiệu được cho các doanh nghiệp Việt Nam những khu vực thị trường hấp dẫn trong EU chưa được khai thác. Ví dụ như thị trường Lucxembua là một thị trường nhỏ nhưng thu nhập bình quân cao nhất thế giới, tiềm năng tiêu thụ các sản phẩm tiêu dùng rất lớn và hiện nay họ bắt đầu quan tâm đến các sản phẩm có xuất xứ từ Việt Nam đặc biệt là sản phẩm giầy dép, may mặc. Bộ Thương mại cũng cần thông qua vụ xuất nhập khẩu tích cực tạo lập nguồn thông tin hai chiều, thị trường châu Âu và sản phẩm giầy dép Việt Nam. Bộ phải giới thiệu cho doanh nghiệp Việt Nam biết rõ về thị trường châu Âu từ các hệ thống ưu đãi thuế quan, các biện pháp phi hạn ngạch, thủ tục xuất nhập khẩu, các tiêu chuẩn chất lượng, giá cả trên thị trường, và nhất là đối với việc xuất khẩu giầy dép của Việt Nam thì những thông tin về giá cả của các mặt hàng giầy dép của các đối thủ cạnh tranh khác trên thị trường EU như Trung Quốc, Indonesia, Thái Lan cũng rất quan trọng. Ngược lại Bộ cũng cần thông tin cho khách hàng EU hiểu về chủng loại mẫu mã, giá cả của mặt hàng giầy dép Việt Nam. Bộ Thương mại nên tổ chức chương trình giới thiệu các mặt hàng của Việt Nam trong đó có mặt hàng giầy dép tại thị trường EU dưới hình thức triển lãm, hội chợ. Đây sẽ là một dịp, một cơ hội thuận tiện cho các doanh nghiệp Việt Nam quảng bá được sản phẩm của mình và mở rộng thị trường, tìm kiếm được những bạn hàng, những đối tác làm ăn mới. * Tổ chức hướng dẫn doanh nghiệp tham gia hội chợ triển lãm tại các nước thành viên của EU. Bộ nên định hướng cho các doanh nghiệp da giầy Việt Nam tham gia vào những hội chợ chuyên ngành có hiệu quả và hữu ích với từng chủng loại sản phẩm và từng kênh phân phối. Các hội chợ chuyên ngành như Expo Hannover (tại thành phố Hannover, Cộng hoà liên bang Đức), hội chợ Paris, hội chợ Europortenariat, hội chợ Frankfut là những hội chợ rất lớn, thu hút nhiều nhà nhập khẩu từ các thị trường thuộc EU và cả ở những thị trường khác đến tham dự. Đáng tiếc là các doanh nghiệp giầy dép Việt Nam hầu hết là các doanh nghiệp vừa và nhỏ nên tiềm lực tài chính yếu nên rất khó khăn trong việc tham gia những hội chợ này. Vì vậy tuy Bộ Thương mại định hướng, hướng dẫn tìm kiếm hội chợ thị trường nhưng nhà nước cần có những dự án hỗ trợ tài chính cho các họat động tìm kiếm thị trường của doanh nghiệp * Tận dụng, kêu gọi hỗ trợ tài chính từ các nước thành viên EU. Các nước EU có tiềm lực tài chính rất mạnh và các nhà nhập khẩu của EU cũng rất muốn hợp tác với Việt Nam .Theo Uỷ ban châu Âu tại Việt Nam, các doanh nghiệp châu Âu thực sự muốn làm ăn với Việt Nam nên Phòng Thương mại và Công nghiệp các nước thành viên rất muốn đàm phán để tiến hành những giúp đỡ tài chính, những giúp đỡ về mặt công nghệ, hướng dẫn thị trường cho các doanh nghiệp Việt Nam. Hiện nay các doanh nghiệp giầy dép Việt Nam nhất là các doanh nghiệp không có vốn đầu tư nước ngoài thường có quy mô vừa và nhỏ nên khả năng về vốn rất yếu, do đó về mặt vĩ mô, Bộ Thương mại cần có chương trình hợp tác với các nước EU để được những hỗ trợ tài chính cần thiết. * Hợp tác với EU về bảo vệ xuất xứ hàng giầy dép Việt Nam, chống gian lận thương mại giữ uy tín hàng Việt Nam . Như đã phân tích ở phần trên, việc EU đang áp dụng hệ thống kiểm tra kép đối với mặt hàng giầy dép nhập khẩu từ Việt Nam đã gây cho các cơ quản lý chức năng có liên quan ở Việt Nam như Bộ Thương mại và Cục hải quan, các doanh nghiệp xuất khẩu giầy dép của Việt Nam nhiều rắc rối. Các doanh nghiệp Việt Nam khi xuất khẩu giầy dép đi thị trường EU buộc phải hoàn thành thêm một thủ tục hành chính nữa mới được xuất hàng. Do vậy để đảm bảo quyền lợi cho cả hai bên, chúng ta nên hợp tác với EU hơn nữa trong việc chống gian lận thương mại từ phía Trung Quốc, cụ thể như Bộ Thương mại nên đề nghị EU gộp chứng thư xuất khẩu với C/O Form A. Ta nên cam kết sẽ cung cấp một cách thường xuyên và trực tiếp cho cơ quan có thẩm quyền của EU những thông số của giấy chứng nhận xuất xứ ( C/O) do Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam cấp để cơ quan hữu trách của EU đối chiếu với C/O do nhà nhập khẩu xuất trình. Bên cạnh đó chúng ta vẫn phải tiến hành một cách cẩn thận song nhanh chóng thuận lợi cho việc cấp giấy chứng nhận xuất khẩu (E/C) và giấy chứng nhận xuất xứ (C/O) với hàng giầy dép xuất khẩu đi EU để ngăn chặn việc giả mạo xuất xứ Việt Nam của hàng Trung Quốc. Điều này cần phải làm ngay bởi với nhiều giả mạo xuất xứ như vậy sẽ làm tăng khối lượng giầy dép có xuất xứ Việt Nam xuất khẩu vào thị trường EU và khi tăng đến một lượng nhất định thì chúng ta sẽ bị rút lại ưu đãi GSP đối với sản phẩm giầy dép Việt Nam của EU Các biện pháp thuộc vai trò quản lý của ngành, của hiệp hội * Nâng cao năng lực tổ chức và quản lý ngành Hiệp hội da giầy Việt Nam với vai trò thay mặt ngành quản lý và hỗ trợ các doanh nghiệp trong ngành da giầy phát triển. Ngành nên tiến hành các hoạt động như tổ chức phân công sản xuất trong toàn ngành theo hướng chuyên môn hoá và hợp tác hoá sản xuất. Cần phải phân công theo từng công đoạn cho phù hợp với khả năng thực tế của từng doanh nghiệp. Các doanh nghiệp quốc doanh trung ương và địa phương được trang thiết bị, công nghệ hoàn chỉnh sẽ đảm bảo được công đoạn khó hoặc các công đoạn cuối của quá trình sản xuất. Các doanh nghiệp nhỏ có thể làm vệ tinh sản xuất cho doanh nghiệp lớn, song để làm tốt việc này đòi hỏi phải có mối quan hệ mật thiết giữ các doanh nghiệp lớn và doanh nghiệp vệ tinh, thường xuyên thông báo về kế hoạch sản xuất, chất lượng sản phẩm và trao đổi công nghệ với nhau. Ngoài ra ngành cũng cần thiết lập các mối quan hệ hợp tác giữa các khu vực liên quan đến các ngành nghề, giữa các nhà thuộc da sản xuất nguyên phụ liệu với các nhà sản xuất giầy dép để có sự phối hợp chặt chẽ giữa các doanh nghiệp, giữa các ngành nghề cùng phát triển đạt được mục tiêu đề ra. * Các biện pháp hỗ trợ, trợ cấp tài chính xuất khẩu đi thị trường EU Ngành và hiệp hội phải là những tổ chức nòng cốt cho việc hỗ trợ xuất khẩu, cung cấp các dịch vụ tài chính ưu đãi cho các doanh nghiệp xuất khẩu đặc biệt là tăng cường hoạt động tài trợ xuất khẩu cho các doanh nghiệp xuất khẩu vào thị trường EU. Trong những năm tới của các doanh nghiệp giầy dép Việt Nam sẽ gặp phải khi xuất khẩu giầy dép vào thị trường EU do Trung Quốc gia nhập WTO nên có ưu thế hơn Việt Nam rất nhiều trong việc khai thác tiềm năng tiêu thụ sản phẩm giầy dép rất lớn của thị trường trường này. Nhận thức được tình hình khó khăn này, ngành nên có những giải pháp hỗ trợ về tài chính cho hoạt động xuất khẩu của doanh nghiệp như thành lập thí điểm quĩ xuất khẩu mậu dịch vào EU. Đây là loại hình đã tồn tại ở một số nước phát triển trên thế giới nhưng chưa xuất hiện tại Việt Nam. Quỹ này do các doanh nghiệp tự đóng góp và được dùng để góp phần thúc đẩy việc sản xuất tiêu thụ trong nước và xuất khẩu ra nước ngoài. Nếu Hiệp hội da giầy thành lập được “Quỹ xuất khẩu mậu dịch vào EU” các doanh nghiệp giầy dép Việt Nam sẽ có điều kiện hỗ trợ nhau cùng thúc đẩy việc xuất khẩu hàng hoá vào thị trường EU và không những hỗ trợ được về vốn mà còn hỗ trợ cả về kinh nghiệm lẫn thông tin về thị trường, đối tác. Ngoài ra Ngành và Hiệp hội nên sớm thành lập các quỹ hỗ trợ tín dụng xuất khẩu, huy động vốn từ nhiều nguồn, có thể đề nghị sự trợ giúp từ phía nhà nước, giúp đỡ các doanh nghiệp trong nước phát triển sản xuất và kinh doanh. * Hỗ trợ các hoạt động nghiên cứu, chuyển giao công nghệ và thiết kế mẫu mã sản phẩm Trong thời đại ngày nay, khoa học và công nghệ ngày càng có tác dộng quyết định đến năng suất , chất lượng và xu thế phát triển của bất kỳ ngành công nghiệp nào. Do vậy muốn đẩy nhanh sự phát triển của ngành cần quan tâm đến đổi mới công nghệ để nâng cao chất lượng, nâng cao sức cạnh tranh của sản phẩm trên thị trường trong nước, thị trường khu vực và trên thế giới. Thực hiện chuyển giao công nghệ theo từng tầng cấp ở các doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế. Định hướng cho các doanh nghiệp nhập khẩu các máy móc thiết bị , công nghệ phù hợp, cho phép khấu hao nhanh, tăng thời hạn được xét miễn giảm thuế cho các dự án đổi mới công nghệ. Hỗ trợ các doanh nghiệp trong nghiên cứu, ứng dụng khoa học kỹ thuật và công nghệ mới như kiến nghị với nhà nước miễn giảm thuế nhập khẩu thiết bị, vật tư phục vụ cho nghiên cứu, giảm thuế thu nhập cho các hoạt động nghiên cứu khoa học công nghệ. Đầu tư bổ sung trang thiết bị, nâng cao trình độ cho cán bộ của các Viện nghiên cứu để có đủ khả năng nghiên cứu những đề tài gắn với sản xuất, các đề tài nghiên cứu đón đầu, nghiên cứu liên ngành để chủ động trong phát triển khoa học và công nghệ. Đẩy mạnh hoạt động sáng kiến cải tiến kỹ thuật, các giải pháp công nghệ, bí quyết sản xuất nhằm nâng cao năng suất chất lượng và tạo ra các mặt hàng có giá trị xuất khẩu có tính cạnh tranh cao, tiến tới có thể tạo ra được công nghệ cho riêng mình thay vì phải nhập khẩu từ nước ngoài. Một điểm yếu của mặt hàng giầy dép xuất khẩu của Việt Nam là nghèo nàn trong mẫu mốt mà giầy dép là một mặt hàng có tính thời trang rất cao. Vì vậy ngành nên thiết lập và đầu tư phương tiện cho các trung tâm nghiên cứu của ngành mình để hỗ trợ các doanh nghiệp trong hoạt động nghiên cứu và phát triển sản phẩm từ khâu thiết kế mẫu mã, chuyển giao công nghệ đến khâu quản lý chất lượng. * Biện pháp phát triển nguồn nhân lực Lao động là một trong những yếu tố quan trọng đóng góp vào sự phát triển của ngành. Do vậy phát triển nguồn lực cũng là một nhiệm vụ cấp thiết cho ngành. Hàng năm ngành Da giầy Việt Nam cần bổ sung một lượng lao động khoảng 40.000 người cho nhu cầu phát triển mà ngành không có một trường đào tạo nào. Đây là một điểm yếu cần khắc phục để ngành có thể phát triển vững chắc. Vì vậy trong thời gian tới, để đáp ứng yêu cầu phát triển của ngành đề nghị Bộ công nghiệp, Bộ giáo dục và Đào tạo cùng hiệp hội Da giầy Việt Nam sớm nghiên cứu và phối hợp để thành lập khoa thiết kế tạo mẫu giầy dép tại trường Đại học Mỹ Thuật Công Nghiệp, khoa Kỹ Thuật công nghiệp da giầy tại trường Đại học Bách Khoa, hai trường đào tạo công nhân kỹ thuật da giầy, mỗi trường sẽ gồm các khoa: Khoa may, khoa gò, khoa đế và khoa cơ điện. Ngoài ra ngành Da giầy Việt Nam cần phải xây dựng hai trung tâm nghiên cứu thiết kế chế tạo mẫu được trang bị hiện đại một ở phía Bắc, một ở phía Nam, đồng thời thực hiện phương thức mua bán mẫu mốt và chuyển giao công nghệ với các doanh nghiệp. Ngoài hệ thống đào tạo chính quy, ngành cần mở các loại hình đào tạo khác như các khoá thực tập sinh, các lớp đào tạo chuyên đề nhằm thường xuyên nâng cao trình độ cán bộ, cập nhật những kiến thức và thông tin mới nhất của ngành trong và ngoài nước. Chú trọng quan tâm đào tạo đội ngũ cán bộ làm công tác marketing giỏi, tổ chức các cuộc hội thảo, các lớp đào tạo ngắn hạn, kể cả đào tạo tiếng Anh tốt để giúp doanh nghiệp trong lĩnh vực nghiên cứu thị trường và xây dựng kế hoạch tiếp thị xuất khẩu. Các trung tâm đào tạo, các trường công nhân kỹ thuật cần có chương trình giảng dạy phù hợp giàu tính thực hành, giữa trường và các doanh nghiệp nên có mối quan hệ tốt, các doanh nghiệp tạo điều kiện để học sinh, sinh viên tham quan cũng như thực tập ở các doanh nghiệp để khi ra trường có thể đi làm được ngay, không phải đào tạo lại. Bên cạnh đó cũng cần phải quan tâm đến điều kiện và môi trường làm việc của người lao động theo luật định cũng như vấn đề an toàn, lao động để đáp ứng các quy định của nước người mua hàng. Cần làm cho người lao động gắn kết, quan tâm đến hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, gắn kết lợi ích của người lao động với hiệu quả sản xuất kinh doanh như để cho người lao động sở hữu một phần tài sản của doanh nghiệp. Có chính sách đãi ngộ thoả đáng, cải cách chế độ tiền lương sao cho có thể khuyến khích công nhân tăng năng suất và chất lượng lao động. Đối với chuyên gia cán bộ kỹ thuật, phải có chế độ hợp lý để giữ họ lại với doanh nghiệp tránh tình trạng chảy máu “chất xám” từ các doanh nghiệp quốc doanh sang các công ty nước ngoài. Trong các văn bản pháp lý về lao động, cần có những quy định cụ thể về trách nhiệm và nghĩa vụ của người lao động được doanh nghiệp hỗ trợ linh phí đào tạo nhưng lại không thực hiện cam kết làm việc cho doanh nghiệp như trong thoả thuận. * Giải pháp về phát triển nguồn nguyên liệu và sản xuất nguyên phụ liệu trong nước. Như đã phân tích ở trên, đối với ngành Da giầy Việt Nam, nguồn nguyên liệu trong nước hiện đang là một trong những thách thức lớn nhất. Phải giải quyết được vấn đề này thì ngành mới có thể phát triển ổn định vững chắc. Muốn vậy ngành phải chấn chỉnh lại hoạt động của các đơn vị sản xuất nguyên phụ liệu hiện có đông thời quy hoạch xây dựng những dự án mới để kêu gọi đầu tư cho thuộc da và sản xuất nguyên phụ liệu. Khuyến khích kêu gọi các nhà đầu tư nước ngoài đầu tư vào một số lĩnh vực mà Việt Nam chưa sản xuất được như giả da, nhựa và cao su tổng hợp và các phụ kiện khác có liên quan. Đối với ngành thuộc da là ngành cần có vốn đầu tư lớn cho mua sắm thiết bị và xây dựng nhà xưởng, chu kỳ sản xuất dài đòi hỏi vốn lưu động lớn mà bản thân ngành không có khả năng tự đầu tư do đó rất cần có sự hỗ trợ của nhà nước về cơ chế chính sách và nguồn vốn. Ngành nên kiến nghị với nhà nước cần có chính sách riêng với ngành thuộc da, hỗ trợ về vốn trong thời hạn 10 năm với lãi suất ưu đãi hơn các khu vực khác. Với những đối tác đang đặt hàng gia công, các doanh nghiệp nên chủ đông kêu gọi họ cùng quan tâm sản xuất vật tư, nguyên phụ liệu trong nước để hạ giá thành sản phẩm. Ngành nên khuyến nghị với nhà nước bỏ thuế suất nhập khẩu 10% với da nguyên liệu cũng như có các biện pháp hạn chế xuất khẩu da tươi để có nguyên liệu phục vụ cho các nhà máy thuộc da trong nước. Tăng cường mối liên kết với các nông dân ở các địa phương cung cấp da và nguyên liệu cho sản xuất da giầy. Thực hiện công nghiệp hoá khâu giết mổ. Việc giết mổ được tập trung tại các lò mổ hiện đại, đủ trang thiết bị có khả năng làm tăng chất lượng da do có điều kiện lột da tốt nên da không bị rách, có thể bảo quản và đưa nhanh da sống đến các doanh nghiệp thuộc da giảm chi phí vận chuyển. Có như vậy các doanh nghiệp mới thực sự chủ động trong sản xuất tiết kiệm được nguyên phụ liệu tạo điều kiện hạ giá thành sản phẩm, tăng sức cạnh tranh của hàng giầy dép Việt Nam trên cả thị trường nội địa và thị trường thế giới và làm cho ngành không bị lệ thuộc vào nguồn nguyên liệu của các đối tác nước ngoài. * Đối với thị trường EU, đây là thị trường truyền thống, ngành vẫn xác định đây là thị trường chính, thị trường mục tiêu của ngành trong thời gian tới vì vậy cần phải duy trì và xuất khẩu các sản phẩm giầy dép sang EU theo phương thức tăng giá trị và theo hướng chuyển từ gia công xuất khẩu sang hình thức xuất khẩu trực tiếp theo giá FOB. Để kéo dài thời gian được hưởng GSP chúng ta cần nâng cao giá trị xuất khẩu trên một đơn vị hàng xuất khẩu. Muốn vậy chúng ta cần nâng cấp công nghệ đáp ứng được yêu cầu chất lượng của sản phẩm. Hiện nay đang có xu hướng dịch chuyển việc sản xuất giầy bảo hộ lao động từ các nước Tây Âu sang các nước phát triển. Ngành phải chú ý đón đầu và phát triển việc sản xuất và xuất khẩu giầy bảo hộ cho phù hợp với xu hướng đó. Tăng cường sự hiểu biết về luật pháp và tập quán thương mại của cả khối EU và của từng thị trường riêng biệt, xây dựng một kế hoạch tiếp thị xuất khẩu trong một vài năm tới vào thị trường này. Ngành cần hình thành một Trung tâm thương mại chuyên nghiên cứu tư vấn dự báo về cung cầu, giá cả, mẫu mốt và xu hướng thời trang về đồ da giầy dép trên thị trường EU để cung cấp thông tin giúp các doanh nghiệp muốn xuất khẩu vào EU định hướng điều chỉnh sản xuất và kế hoạch kinh doanh cho phù hợp. Cố gắng tìm hiểu kênh nhập khẩu tiêu thụ sản phẩm giầy dép của EU, tăng cường phương thức xuất khẩu trực tiếp thông qua việc thiết lập mối quan hệ với các kênh phân phối là các nhà bán buôn và nhập khẩu EU. 3.4 Các biện pháp từ phía các doanh nghiệp xuất khẩu giầy dép sang thị trường EU. 3.4.1 Đầu tư cho công nghệ, nâng cao chất lượng sản phẩm . Một trong nhưng yếu tố làm nên thành công của các doanh nghiệp giầy dép Việt Nam khi xuất khẩu vào thị trường EU là sản phẩm phải đạt chất lượng tiêu chuẩn châu Âu, giá cả có khả năng cạnh tranh và phương thức kinh doanh phải linh hoạt. Để nâng cao chất lượng và hạ giá thành sản phẩm, các doanh nghiệp phải nhanh chóng đầu tư theo chiều sâu, nâng cấp máy móc thiết bị, nhập khẩu công nghệ mới tiên tiến từ nước ngoài. Công nghệ là một trong những khâu quyết định đến việc nâng cao chất lượng của sản phẩm. Đổi mới công nghệ, máy móc thiết bị để nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm, thích ứng nhanh với sự thay đổi thị hiếu và mẫu mốt của thị trường EU. Tuy nhiên để phù hợp với sự thay đổi liên tục thường xuyên trong thị hiếu người tiêu dùng của thị trường EU các doanh nghiệp cần chú ý nhập khẩu thiết bị công nghệ đời thứ 1, thứ 2 trực tiếp từ các nước sản xuất giầy nổi tiếng ở EU như Italia, Tây Ban Nha giảm dần tỷ trọng nhập khẩu thiết bị, công nghệ đời thứ 3 trở đi từ các nước châu á như Đài Loan, Hàn Quốc. Bên cạnh đó, trong việc tiếp nhận công nghệ nên tiếp nhận công nghệ ít phức tạp sẽ làm cho chi phí nhập khẩu rẻ hơn, chi phí duy tu bảo dưỡng cũng ít hơn, và có thể sử dụng được nguồn nhân lực phổ cập hơn song cũng phải chú ý đến khâu “đi tắt đón đầu” đầu tư trong điểm theo từng bộ phận và mục đích sản xuất. Trong việc chế tác giầy cần tiết kiệm chi phí, vật tư để tạo thêm khả năng cạnh tranh cho sản phẩm nhưng đối với việc sản xuất giầy xuất khẩu với chất lượng cao cần sử dụng công nghệ tiên tiến cơ giới hoá, tự động hoá ở một số công đoạn để nâng cao năng suất, chất lượng. Trong việc đầu tư công nghệ sản xuất đế giầy trên thế giới hiện đang có xu hướng chuyển từ vật liệu là cao su EVA cán ép sang vật liệu cao su PUR, sắp tới giai đoạn 2003-2005 sẽ là cao su EVA ép phun. Nhận thức được xu hướng này, các doanh nghiệp giầy Việt Nam phải mở rộng thu hút đầu tư công nghệ tiên tiến để có thể phù hợp với việc sản xuất loại đế bằng vật liệu này. Đối với việc sản xuất giầy da xuất khẩu, công nghệ chiếm một vai trò quan trọng. Mặt hàng này chủ yếu phục vụ cho đối tượng tiêu dùng có thu nhập cao nên ít bị chi phối bởi các lợi thế về giá nhân công rẻ, trái lại các yếu tố chất lượng, năng suất, kiểu mốt lại chiếm ưu thế. Với mặt hàng này, Việt Nam đang rất yếu nên phải đẩy mạnh thu hút đầu tư công nghệ vào lĩnh vực sản xuất giầy da để chuẩn bị cho bước phát triển sau 2005. Nhưng việc đầu tư công nghệ vào lĩnh vực này cũng rất tốn nhiều công sức, tiền của. Do tính chất đặc thù của ngành hàng đòi hỏi công nghệ thích nghi phải ở mức cơ giới hoá, tự động hoá và ứng dụng công nghệ điện tử, tin học, tổ chức quá trình sản xuất ở mức cao hơn để có thể hài hoà giữa chất lượng, số lượng, giá thành với lợi thế giá nhân công, tiết kiệm vật liệu da đắt tiền. Đối với công tác tạo mẫu sản phẩm phải ứng dụng công nghệ CAD. Công tác tạo mẫu trong công nghiệp giầy dép là cả một hệ thống công việc từ ý tưởng sáng tạo mẫu cho đến việc triển khai mẫu vào sản xuất. Nếu công tác tạo mẫu hoàn toàn thủ công thì ở giai đoạn nào cũng sẽ bị tăng chi phí về công sức lẫn vật tư, không chuẩn xác trong sản xuất nên phải sửa chữa nhiều lần, ảnh hưởng rất lớn đến thời gian, chất lượng và giá thành sản phẩm. Tuy nhiên hiện nay trong lĩnh vực tạo mẫu, ngành còn quá nghèo nàn lạc hậu vì thế trong các doanh nghiệp lớn và các doanh nghiệp ở khu công nghệ cao sẽ có thể tiếp nhận, nắm bắt và tạo điều kiện để đầu tư trang bị công nghệ CAD 2D,3D theo lộ trình từ dễ đến khó, tư đơn giản đến phức tạp. Nếu được thực hiện như vậy chắc chắn giá thành mỗĩ đôi giầy xuất xưởng sẽ có khả năng cạnh tranh cao. Về công tác nghiên cứu và phát triển (R&D), đã đến lúc các doanh nghiệp lớn sản xuất giầy phải ưu tiên đầu tư thích đáng R&D vào lĩnh vực công nghệ, quản lý chất lượng sản phẩm, quản lý kỹ thuật, thiết kế mẫu mốt, đào tạo tay nghề, và quản lý ngành nghề. Trang bị các phương tiện nghiên cứu hiện đại để đủ sức tiếp cận với thị trường trong nước và nước ngoài trước sự bùng nổ thông tin như hiện nay. Tạo lập các viện nghiên cứu là tạo lập các trung tâm trí tuệ mạnh của ngành thuộc da, làm giầy dép và sản xuất vật liệu giầy. Mỗi doanh nghiệp lớn phải có một cơ sở R&D đủ mạnh trong hệ thống R&D của toàn ngành. Tóm lại, việc tiếp nhận đầu tư cho công nghệ mới, tiên tiến nâng cao chất lượng hàng hoá là giải pháp nền đúng đắn để giầy dép Việt Nam phát triển nhanh về số lượng và chất lượng từ đó thúc đẩy hoạt động xuất khẩu của mình trong đó có thị trường EU. 3.4.2 Nâng cao chất lượng hàng hoá đạt tiêu chuẩn EU Ngoài ra, các doanh nghiệp cũng cần phải nhận thức rằng EU là một thành viên của tổ chức WTO - Tổ chức thương mại thế giới, có chế độ quản lý nhập khẩu chủ yếu dựa trên nguyên tắc của tổ chức này. Các mặt hàng quản lý bằng hạn ngạch không nhiều nhưng lại sử dụng khá nhiều biện pháp phi thuế quan. Mặc dù thuế của EU thấp hơn so với các cường quốc kinh tế lớn và xu hướng giảm, nhưng EU vẫn là một thị trường bảo hộ rất chặt chẽ vì hàng rào phi thuế (rào cản kỹ thuật) rất nghiêm ngặt. Rào cản kỹ thuật chính là qui chế nhập khẩu chung và các biện pháp bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng của EU được cụ thể hoá ở 5 tiêu chuẩn của sản phẩm khi xuất khẩu vào EU: tiêu chuẩn chất lượng, tiêu chuẩn vệ sinh thực phẩm, tiêu chuẩn an toàn cho người sử dụng, tiêu chuẩn bảo vệ môi trường và tiêu chuẩn về lao động. Do vậy, hàng xuất khẩu của ta muốn vào được thị trường này thì phải vượt qua các rào cản kỹ thuật đó của EU. Đặc biệt đối với mặt hàng giầy dép của Việt Nam phải chú ý đến tiêu chuẩn chất lượng, tiêu chuẩn môi trường và tiêu chuẩn về lao động. Liên quan đến tiêu chuẩn chất lượng, hệ thống quản lý chất lượng ISO9000 gần như là tiêu chuẩn bắt buộc để các doanh nghiệp của các nước đang phát triển sản xuất hàng xuất khẩu vào thị trường EU. Thực tế cho thấy ở các nước đang phát triển ở châu á và Việt Nam, hàng của những doanh nghiệp có giấy chứng nhận ISO 9000 thâm nhập vào thị trường EU dễ dàng hơn nhiều so với hàng hoá của các doanh nghiệp không có giấy chứng nhận này. Trong thời gian qua các doanh nghiệp sản xuất của ngành da giầy còn coi nhẹ công tác nghiệp thu kiểm tra chất lượng sản phẩm, chỉ thực hiện nghiệm thu kiểm tra theo cảm tính và kinh nghiệm nên đã gây mất uy tín cho sản phẩm giầy dép của ngành trên thị trường quốc tế. Để khắc phục tình trạng trên và để cho sản phẩm giầy dép của mình đạt được chất lượng Châu Âu các doanh nghiệp cần phải xây dựng hệ thống quản lý chất lượng sản phẩm theo tiêu chuẩn quốc tế và để có thể tham gia vào hệ thống tiêu chuẩn quốc tế ISO 9000, từng doanh nghiệp phải chú trọng đầu tư cho công tác quản lý chất lượng trên tất cả các công đoạn của sản xuất từ khâu nhập nguyên liệu, quy trình sản xuất và khâu nghiệm thu sản phẩm. Ngoài hệ thống tiêu chuẩn chất lượng ISO 9000 đã được phân tích ở trên, các doanh nghiệp xuất khẩu giầy dép vào thị trường EU cũng phải chú ý tuân thủ hệ thống quản lý môi trường (các tiêu chuẩn ISO 14000) các bộ luật mang tính xã hội về đạo đức. Tiêu chuẩn SA-8000 (The Social Accountability - 8000) sẽ ngày trở nên quan trọng trong thời gian tới. Đối với tiêu chuẩn về lao động, Uỷ ban châu Âu (EC) đình chỉ hoạt động của các xí nghiệp sản xuất nội địa ngay khi phát hiện ra những xí nghiệp này sử dụng bất kỳ hình thức lao động cưỡng bức nào như đước xác định trong các Hiệp ước Giơnevơ ngày 25/9/1926 và 7/9/1956 và các Hiệp ước lao động quốc tế số 29 và 105. EU sử dụng rào cản kỹ thuật là biện pháp chủ yếu để bảo hộ sản xuất và tiêu dùng nội địa vì thuế nhập khẩu vào thị trường EU đang giảm dần. Bởi vậy hàng hoá của Việt Nam nói chung và mặt hàng giầy dép của Việt Nam nói riêng nếu muốn thâm nhập, xuất khẩu được vào thị trường EU thì các doanh nghiệp phải chú ý đáp ứng đủ các yêu cầu của "rào cản kỹ thuật" này. 3.4.3 Biện pháp liên doanh liên kết, tăng cường hợp tác quốc tế Trong giai đoạn hiện nay xu hướng quốc tế hoá, toàn cầu hoá đang diễn ra mạnh mẽ và tác động đến mọi ngành nghề, mọi lĩnh vực của nền kinh tế. Trong thời kỳ này ngành còn thiếu vốn, thiếu máy móc thiết bị, công nghệ nên cần chú ý các giải pháp về liên doanh liên kết, tăng cường hợp tác quốc tế để tận dung các nguồn vốn của các đối tác nước ngoài, tiếp thu nhanh công nghệ mới, hiện đại hoá trang thiết bị, nâng cao tay nghề của công nhân, trình độ chuyên môn của cán bộ quản lý. Tiếp tục liên doanh liên kết ở một số lĩnh vực bộ phận mà chúng ta còn chưa tự làm được hoặc còn yếu. Đối với thị trường EU hiện nay phương thức gia công xuất khẩu còn chiếm tỷ trọng lớn. Trong thời gian tới cần tăng tỷ trọng xuất khẩu theo phương thức “mua đứt bán đoạn” song bên cạnh những nhược điểm của phương thức gia công xuất khẩu cũng cần phát huy những ưu điểm của nó như tạo công ăn việc làm cho hàng trăm nghìn người lao động, tận dụng tiếp thu được những kỹ năng kiến thức về quản lý sản xuất và giải quyết được vấn đề về vốn cho các doanh nghiệp hiện nay đang thiếu vốn đầu tư phát triển sản xuất và tránh được những rủi ro về mặt thị trường, góp phần đáng kể vào kim ngạnh xuất khẩu của cả nước. Các doanh nghiệp cũng tăng cường quan hệ với Hiệp hội Da giầy Việt Nam và các Hiệp hội Da giầy của các nước trong khu vực EU, thông qua đó tìm hiểu mối quan hệ bạn hàng, trao đổi thông tin để từ đó có chiến lược tiếp cận vào thị trường này một cách tốt hơn. Bằng việc tăng cường liên doanh liên kết đẩy mạnh hợp tác quốc tế, chúng ta sẽ tham gia sâu hơn vào quá trình phân công lao động quốc tế. Thông qua đó các doanh nghiệp Việt Nam có điều kiện tiếp cận những kênh phân phối uy tín hơn, khai thác triệt để hơn tiềm năng và tăng khả năng xuất khẩu sản phẩm giầy dép Việt Nam vào thị trường EU rộng lớn này. 3.4.3 Đẩy mạnh công tác tiếp thị và xúc tiến xuất khẩu vào thị trường EU Để tìm kiếm bạn hàng trên thị trường EU, các doanh nghiệp Việt Nam cần tích cực tăng cường công tác tiếp thị sản phẩm để tạo điều kiện để tiếp xúc với các nhà nhập khẩu và phân phối tại thị trường EU qua đó thiết lập được các mối quan hệ với các kênh phân phối chủ đạo của EU. Từ trước đến nay, hàng hoá Việt Nam nói chung và sản phẩm giầy dép Việt Nam nói riêng thường phải qua trung gian là nước thứ ba trước khi vào được thị trường EU cho nên các doanh nghiệp Việt Nam bị giảm sút doanh số và không có mỗi quan hệ trực tiếp với bạn hàng. Kênh phân phối của EU rất phức tạp nên muốn tiếp cận được với kênh phân phối này các doanh nghiệp phải nắm được đặc điểm của kênh phân phối để từ đó có những biện pháp cụ thể xâm nhập vào. Hiện nay hàng xuất khẩu giầy dép của Việt Nam thâm nhập thị trường EU chỉ theo một kênh phân phối. Điều này đã hạn chế khả năng xuất khẩu, cơ hội mở rộng thị trường, nâng cao giá trị xuất khẩu của doanh nghiệp. Trong thời gian tới doanh nghiệp Việt Nam cần tìm hiểu kỹ kênh phân phối của EU về mặt hàng giầy dép để có thể xuất khẩu hàng hoá vào thị trường này. Các mặt hàng giầy dép thường được chi phối bởi các nhà nhập khẩu và phân phối lớn như ICA chuyên bán lẻ, KF chuyên cung cấp cho các hệ thống các cửa hàng và D&D chuyên phân phối cho các hộ tư nhân và gia đình. Còn lại cũng có các nhà nhập khẩu khác nhưng họ nắm giữ lượng thị phần nhỏ hơn nên muốn vào được thị trường EU thì các doanh nghiệp xuất khẩu giầy dép Việt Nam phải tiếp cận được ba công ty nói trên. Một trong những phương pháp tìm bạn hàng mới hữu hiệu nhất trên thị trường EU là doanh nghiệp cần tích cực tổ chức và tham gia vào những kỳ triển lãm tổ chức tại các nước thành viên EU để giới thiệu sản phẩm và thiết lập mối quan hệ với bạn hàng. Tuy nhiên các doanh nghiệp Việt Nam hiện nay vẫn chưa nhận thức được chức năng vai trò hội chợ triển lãm. Nhiều doanh nghiệp còn coi hội chợ là nơi chủ yếu để bán hàng. Thậm chí còn có những doanh nghiệp sợ tốn nhiều chi phí còn từ chối tham gia hội chợ ở nước ngoài, là nơi họ có thể tìm kiếm được các hợp đồng và khuyếch trương sản phẩm. Hội chợ triển lãm là một phần quan trọng của xúc tiến thương mại, giúp các doanh nghiệp có thể tìm kiếm được bạn hàng một cách trực tiếp và có hiệu quả nhất. Hội chợ là nơi mà xuất khẩu và nhà nhập khẩu trực tiếp gặp nhau thông qua những mẫu hàng trưng bày, những tờ rơi giới thiệu để cùng đàm phán dẫn tới các đơn hàng. Điều này thực sự có ý nghĩa với các doanh nghiệp giầy dép Việt Nam khi mà thông tin thị trường và khả năng tìm kiếm bạn hàng yếu. Riêng với thị trường EU, các doanh nghiệp nên tích cực tham gia vào những kỳ hội chợ chuyên ngành với mọi quy mô từ quy mô toàn khôí đến quy mô các nước thành viên để giới thiệu sản phẩm và thiết lập mối quan hệ trực tiếp với bạn hàng, từ đó tránh thất thiệt khi xuất khẩu qua trung gian. Tuy nhiên mỗi năm EU có hàng ngàn hội chợ triển lãm lớn nhỏ khác nhau ở 15 quốc gia thành viên. Do khả năng tài chính có hạn các doanh nghiệp giầy dép Việt Nam chỉ nên tham gia vào những hội chợ triển lãm chuyên ngành da giầy hoặc triểm lãm hàng công nghiệp nhẹ, hàng tiêu dùng, có quy mô lớn và có chọn lọc khách mời. Từ đó các doanh nghiệp mới có giảm thiểu được chi phí mà vẫn đạt được uy tín cao. Một trong những hội chợ mà các doanh nghiệp giầy dép Việt Nam có thể thích hợp nhất cả về tính chất lẫn quy mô Frankfut được tổ chức thành phố Frankfut của Đức. Hội chợ này chỉ triểm lãm, giới thiệu những mặt hàng gia dụng, tiêu dùng, lưu niệm nên rất phù hợp với cơ cấu với các mặt hàng xuất khẩu chính của Việt Nam sang EU như dệt may, giầy dép, thủ công mỹ nghệ. Thêm nữa khách mời tham gia hội chợ này cũng rất hạn chế, chủ yếu là những doanh nghiệp có tiềm lực và uy tín tuỳ theo ngành hàng sản xuất kinh doanh. Tuy vậy đây là hội chợ có quy mô rất lớn, diện tích hội chợ là 180 nghìn m2 và hàng năm có khoảng 5000 nhà kinh doanh và 200000 khách mời đến hội chợ này. Ngoài Frankfut, các doanh nghiệp giầy dép Việt Nam cũng có thể tham ra hội chợ Paris hay triển lãm Hannover. Triển lãm EXPO Hannover 2000 được coi là triển lãm lớn nhất thế giới trong năm cuối của thế kỷ 20. Triển lãm quy tụ gần 200 quốc ra trên khắp thế giới và rộng hơn 100 nghìn m2, gian hàng của Việt Nam rộng 80 m2 và được trang trí bởi hội Việt kiều ở Đức nhưng đáng tiếc là không có một doanh nghiệp nào của Việt Nam sang dự hội chợ triển lãm này. Hội chợ Paris là hội chợ quốc tế lớn nhất trong tổng số 16 hội chợ quốc tế được tổ chức hàng năm tại Pháp. Hội chợ gồm 8 khu rộng 226 nghìn m2 và có 33 gian hàng Việt Nam tham gia nhưng chủ yếu chỉ trưng bày là sản phẩm giầy dép may mặc và thủ công mỹ nghệ. Ngoài việc tích cực tham gia hội chợ triển lãm quốc tế, hiệp hội và các doanh nghiệp cũng nên tích cực xúc tiến các hội chợ triển lãm quốc tế chuyên ngành ngay tại Việt Nam để các doanh nghiệp có điều kiện tiép xúc với thị trường thế giới, quan hệ trực tiếp với bạn hàng quốc tế, đồng thời tăng cường thâm nhập và mở rộng thị trường trong nước. Qua các cuộc triển lãm này các doanh nghiệp cũng có thể tiết kiệm được chi phí mà vẫn có cơ hội trưng bày sản phẩm, tiếp xúc trao đổi đàm phán và ký kết hợp đồng với khách hàng. Ngành da giầy là ngành hướng ra xuất khẩu cho nên công tác nắm bắt thông tin, nghiên cứu và phân tích thị trường là rất quan trọng. Thông tin là một hàng hoá rất có giá trị đối với hoạt động nghiên cứu thị trường và tìm kiếm đối tác. Để tiếp cận với các kênh phân phối của EU, ngoài việc tham gia hội chợ, các doanh nghiệp cần phải biết tận dụng thông tin thị trường từ nhiều nguồn, nhiều cách khác nhau. Các doanh nghiệp Việt Nam có thể xin thông tin về mặt hàng cung cầu giầy dép, năng lực cung cấp của mỗi thị trường qua nguồn Strata, hoặc thông tin về giá cả trên thị trường EU, triển vọng hợp tác của Việt Nam với EU tại Cục xúc tiến Thương mại (Bộ Thương mại), Trung tâm nghiên cứu châu Âu, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam. Về phía EU, các doanh nghiệp xuất khẩu có thể yêu cầu tra cứu tiềm lực tài chính, khả năng kinh doanh và độ tin cậy của những đối tác làm ăn, những nhà nhập khẩu giầy dép của mình, về nhu cầu thị hiếu của EU, về những tiêu chuẩn thuộc "rào cản kỹ thuật" của thị trường, những thay đổi về chính sách, luật lệ trên thị trường EU tại Phòng Thương mại và Công nghiệp các nước thành viên EU tại Việt Nam. Hoặc cũng có thể thông qua hệ thống tham tán, đại diện thương mại Việt Nam tại các nước EU để điều tra về tình hình thị trường, tìm kiếm chiến lược và thông tin về giá cả, chất lượng hàng hoá của những nhà xuất khẩu vào thị trường này, những đối thủ cạnh tranh chính như Trung Quốc, Indonesia. Ngoài ra, các doanh nghiệp cũng có thể tìm hiểu thông tin qua những Web-site trên mạng Internet, những catalogue và những bài bình luận trên các tạp chí kinh tế của EU. Trên cơ sở thông tin có được các doanh nghiệp cần nghiên cứu kỹ thị trường EU. Thị trường EU rất rộng lớn, đa dạng và phức tạp, do đó các doanh nghiệp giầy dép Việt Nam xuất khẩu trực tiếp sang thị trường này cần nghiên cứu kỹ thị trường trước khi xuất hàng để trành những rủi ro dẫn đến giảm doanh lợi và mất uy tín. EU thương lượng với các nước khác như một thực thể đồng nhất trong các vấn đề thương mại toàn cầu và là tiếng nói chung của châu Âu trên trường quốc tế. Các doanh nghiệp Việt Nam làm ăn ở châu ÂU phải tuân theo quy tắc, hướng dẫn và chịu sự giám sát của Uỷ ban Châu Âu (EC). Trong thực tế, Liên minh châu Âu không phải là một thực thể văn hoá có những mẫu hình đồng nhất về suy nghĩ, thái độ và cách ứng xử. Các doanh nghiệp khi làm công tác xuất khẩu sang thị trường EU cần phải chú ý đến những quyết định mua hàng nhiều khi chịu ảnh hưởng bởi các mô hình văn hoá, thái độ ứng xử. Qua đó ta có thể nhận thấy rằng thị trường EU chỉ thống nhất với nhau về mặt kỹ thuật còn trên thực tế là một nhóm thị trường quốc gia và khu vực, mỗi nước có một bản sắc và một đặc trưng riêng. Ngoài ra các doanh nghiệp Việt Nam cũng phải quan tâm đến những khác nhau về văn hoá ngôn ngữ cũng như hệ thống pháp luật của 15 nước thành viên. Xuất phát từ nhu cầu thị trường các doanh nghiệp phải xây dựng cho mình một chiến lược kinh doanh trên cơ sở tạo lập một kế hoạch sản xuất trong từng thời kỳ, từng giai đoạn một. Việc xây dựng kế hoạch này phải dựa trên cơ sở tinh toán kỹ lưỡng và nắm vững khả năng tiêu thụ tại các thị trường nước ngoài. Khi xâm nhập, tiếp cận và tìm hiểu thị trường EU cần xây dựng một chiến lược tổng thể trong đó xác định rõ quy mô mục tiêu thị trường cần chiếm lĩnh, các mặt hàng chủ lực trong từng giai đoạn để điều chỉnh cơ cấu đầu tư, nhịp độ phát triển các mặt hàng cho phù hợp. Dự đoán các bước tiếp cận xâm nhập và chiếm lĩnh với từng thị trường. Thông qua việc thành lập một bộ phận chuyên nghiên cứu dự báo về khối lượng cung cầu giá cả mẫu mốt và xu hướng thời trang về giầy dép trên thị trường đặc biệt thị trường EU là thị trường truyền thống, thị trường chính của mặt hàng giầy dép Việt Nam. Đối với từng sản phẩm cụ thể, các doanh nghiệp cũng nên thành lập các nhóm dự án. Mỗi nhóm phụ trách một hoặc một nhóm sản phẩm mới vào một thị trường từ khi sản phẩm mới được thai nghén trong ý tưởng, đến khâu thiết kế cho đến khi sản phẩm được tung ra thị trường. Có như vậy trách nhiệm mới được phân bổ rõ ràng và có thể đảm bảo cho doanh nghiệp luôn có sản phẩm mới để ổn định sản xuất kinh doanh. 3.4.4 Đảm bảo thực hiện các điều khoản của hợp đồng Khi đã ký kết được các hợp đồng với bạn hàng EU, doanh nghiệp phải cố gắng thực hiện đúng các điều khoản của hợp đồng. Để tạo nên uy tín cho một doanh nghiệp và một sản phẩm trên thị trường, ngoài chất lượng mặt hàng còn cần nhiều nỗ lực khác. Muốn vậy doanh nghiệp phải tuân thủ mọi điều khoản của hợp đồng từ chất lượng sản phẩm đến thời hạn giao hàng, quy cách đóng gói và phương thức vận tải bảo hiểm Thị trường EU kiểm tra chất lượng sản phẩm rất nghiêm ngặt nên tốt nhất các doanh nghiệp Việt Nam nên thông qua một công ty kiểm định chất lượng có uy tín tại châu Âu. Ngoài ra các doanh nghiệp xuất khẩu giầy dép Việt Nam cũng cần làm tốt các công tác khác như ký kết hợp đồng vận chuyển với các đơn vị vận tải có uy tín bởi nếu không thực hiện đúng các điều khoản của hợp đồng như không giao sản phẩm đúng chất lượng theo mẫu, không đảm bảo thời hạn giao hàng sẽ bị các đối tác phạt không nhân nhượng và đãn tới mất khách hàng vì hiện nay không chỉ có các doanh nghiệp Việt Nam kinh doanh trên thị trường này mà còn rất nhiều đối thủ cạnh tranh khác như các doanh nghiệp xuất khẩu giầy dép của Trung Quốc, Inđonesia, Thái Lan cũng đang tấn công mạnh vào thị trường này. Thị trường EU là một thị trường rộng lớn với bình quân thu nhập đầu người cao. Mặt hàng giầy dép cũng là một mặt hàng thiết yếu và lại có tình thời trang cao cho nên ngoài các biện pháp nêu trên các doanh nghiệp còn phải làm tốt các khâu như triển khai mẫu mốt của khách hàng, nghiên cứu sản xuất các mẫu chào hàng, tự chủ về sản xuất và xác lập thương hiệu riêng cho sản phẩm của mình, nâng cao hình ảnh doanh nghiệp qua thương hiệu hàng hoá Xuất phát từ dự báo về tình hình cung cầu ở thị trường EU, nhận định thị trường EU trong thời gian tới vẫn là thị trường chính, thị trường tiềm năng cho xuất khẩu giầy dép của Việt Nam, song cũng trên xu hướng tình hình cạnh tranh của thị trường giầy dép thế giới là luôn đổi mới về công nghệ, thiết bị, tổ chức sản xuất, chất lượng, sáng tạo mẫu mốt giá cảđể tạo ra những sản phẩm thích ứng phù hợp đưa ra thật nhanh ra thị trường. Căn cứ vào vai trò, vị trí và đặc điểm của ngành da giầy trong nền kinh tế quốc dân, để đạt được mục tiêu tăng trưởng của ngành nói chung và đạt được mục tiêu tăng trưởng trong xuất khẩu mặt hàng giầy dép sang thị trường EU nói riêng, ngoài những nỗ lực cố gắng của các doanh nghiệp xuất khẩu giầy dép, của bản thân ngành Da giầy, rất cần có sự quan tâm, giúp đỡ hỗ trợ từ phía Nhà nước và các Bộ, Ban, Ngành liên quan tạo nên một hành lang pháp lý thuận lợi, hữu hiệu hỗ trợ thúc đẩy ngành và các doanh nghiệp của ngành phát triển . Kết luận Khoá luận tốt nghiệp “ Các biện pháp thúc đẩy xuất khẩu giầy dép sang thị trường EU ” nhằm phân tích thực trạng sản xuất, xuất khẩu, và tình hình thị trường , nêu ra các biện pháp tháo gỡ khó khăn nội tại của ngành, của doanh nghiệp và cách tiếp cận xúc tiíen xuất khẩu giầy dép vào thị trường EU, thị trường xuất khẩu chính của ngành. Trước hết ngành sẽ tăng cường khả năng cạnh tranh cho hàng hoá của mình bằng cách đầu tư theo chiều sâu vào sản xuất, nhập khẩu trang thiết bị hiện đại, tiếp nhận chuyển giao công nghệ, nâng cao chất lượng sản phẩm đạt tiêu chuẩn quốc tế, hạ giá thành sản phẩm. Ưu tiên đầu tư vào phát triển nguồn nguyên liệu sản xuất trong nước, tăng cường khả năng sáng tạo mẫu mốt. Có chính sách đào tạo và đãi ngộ thoả đáng với nguồn lao động đang phục vụ cho ngành, nâng cao chất lượng đào tạo công nhân có tay nghề, củng cố năng lực chuyên môn cho cán bộ quản lý. Giảm tỷ lệ xuất khẩu dưới hình thức gia công và qua trung gian, tăng lượng xuất khẩu trực tiếp bằng cách tích cực tiếp cận hệ thông phân phối, hệ thống nhập khẩu của thị trường EU, tăng cường tham gia hội chợ triển lãm thương mại ở các nước thành viên Bên cạnh những nỗ lực của các doanh nghiệp, của ngành rất cần sự hỗ trợ từ phía nhà nước như tạo dựng một hành lang pháp lý, một môi trường kinh doanh thuận lợi cho các doanh nghiệp phát triển. Với các doanh nghiệp xuất khẩu giầy dép, những thay đổi cải cách của nhà nước về hệ thống thuế, các thủ tục xuất nhập khẩu theo hướng đơn giản hoá sẽ là một thuận lợi lớn hơn cho việc nâng cao kim ngạch xuất khẩu của ngành. Ngoài ra trên tầm vĩ mô, việc tăng cường hợp tác quốc tế, ký kết các văn bản khung với EU trên quy mô liên minh và với từng nước thành viên, với những hiệp hội theo ngành dọc cũng tạo điều kiện cho sản phẩm giầy dép của Việt Nam thâm nhập dễ dàng hơn vào thị trường đày tiềm năng này. Trong phạm vi một bài khoá luận tốt nghiệp, xin được nêu ra các biện pháp nói trên. Vì thời gian nghiên cứu có hạn nên chắc chắn không tránh khỏi những thiếu sót nhất định. Do đó rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến quý báu của các thầy cô và các bạn để hoàn thiện hơn khoá luận tốt nghiệp này. Contents