Nguyễn Thế Tiến (1) Phùng Chí Sỹ (1) , Huỳnh Thị Minh Hằng (2)
(1)Viện Kỹ thuật nhiệt đới và Bảo vệ môi trường
(2) Viện Môi trường và Tài nguyên, ĐHQG-HCM
TÓM TẮT: Trên cơ sở phân tích đặc điểm điều kiện tự nhiên, đặc điểm kinh tế xã hội của
quá trình đô thị hóa và công nghiệp hóa, cùng với kết quả khảo sát diễn biến chất lượng môitrường ở thành phố Đà Nẵng, bài viết đưa ra một số các giải pháp khống chế và giảm thiểu tácđộng tiêu cực của quá trình đô thị hóa và công nghiệp hóa ở thành phố Đà Nẵng.
11 trang |
Chia sẻ: banmai | Lượt xem: 1860 | Lượt tải: 2
Bạn đang xem nội dung tài liệu Đề tài Các vấn đề môi trường trong quá trình đô thị hoá – Công nghiệp hoá ở thành phố Đà Nẵng, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
TAÏP CHÍ PHAÙT TRIEÅN KH&CN, TAÄP 9,Moâi Tröôøng &Taøi Nguyeân -2006
Trang 75
CÁC VẤN ĐỀ MÔI TRƯỜNG TRONG QUÁ TRÌNH
ĐÔ THỊ HOÁ – CÔNG NGHIỆP HOÁ Ở THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG
Nguyễn Thế Tiến (1) Phùng Chí Sỹ (1) , Huỳnh Thị Minh Hằng (2)
(1)Viện Kỹ thuật nhiệt đới và Bảo vệ môi trường
(2) Viện Môi trường và Tài nguyên, ĐHQG-HCM
TÓM TẮT: Trên cơ sở phân tích đặc điểm điều kiện tự nhiên, đặc điểm kinh tế xã hội của
quá trình đô thị hóa và công nghiệp hóa, cùng với kết quả khảo sát diễn biến chất lượng môi
trường ở thành phố Đà Nẵng, bài báo đưa ra một số các giải pháp khống chế và giảm thiểu tác
động tiêu cực của quá trình đô thị hóa và công nghiệp hóa ở thành phố Đà Nẵng.
1. MỞ ĐẦU
Đô thị hoá – công nghiệp hoá (ĐTH – CNH ) là xu hướng tất yếu của một nền kinh tế phát
triển. Tuy nhiên, quá trình ĐTH – CNH luôn đồng nghĩa với quá trình làm biến đổi môi
trường tự nhiên, ở cả hai khuynh hướng tích cực và tiêu cực; do vậy việc kiểm soát quá trình
ĐTH – CNH luôn là vấn đề thách thức của các nước phát triển nhằm đạt được mục tiêu phát
triển bền vững. Tại hội nghị “Sáu thành phố lớn trao đổi kinh nghiệm quản lý đô thị” tổ chức
tại Hà Nội, trong hai ngày 6 và 7/4/2005, các vấn đề bức xúc về môi trường đô thị và công
nghiệp ở Việt Nam đã được báo động.
Nằm trong vùng Kinh tế trọng điểm miền Trung, thành phố Đà Nẵng là một trong những
địa phương có quá trình ĐTH – CNH phát triển mạnh của Việt Nam. Bên cạnh những thành
tựu trong phát triển kinh tế – xã hội đã đạt được, trong những năm qua thành phố Đà Nẵng
đang phải đương đầu với những vấn đề bức xúc về sự suy giảm chất lượng môi trường sống,
do vậy được chọn làm vùng nghiên cứu điển hình.
Tổng diện tích đất tự nhiên của thành phố Đà Nẵng là 1.255,53 km2, trong đó: nội thành
213,00 km2, ngoại thành: 1.042,53 km2 và huyện đảo Hoàng Sa là 305 km2, được chia thành 5
quận (Hải Châu, Thanh Khê, Liên Chiểu, Sơn Trà, Ngũ Hành Sơn) và 2 huyện (Hòa Vang,
Hoàng Sa) với 47 phường/xã. Là một bộ phận của dãy Trương Sơn, Đà Nẵng có địa hình núi
cao và dốc tập trung ở phía Bắc ( đèo Hải Vân với độ cao trung bình trên 700 m) ở phía Tây và
Tây Nam ( với nhiều ngọn núi cao trên 1.000 m); vùng đồng bằng ven biển hẹp, bị chia cắt bởi
nhiều sông, suối ngắn và dốc, các con sông lớn là sông Hàn, sông Cu Đê và sông Phú Lộc.
Quy hoạch sử dụng đất của thành phố Đà Nẵng đến năm 2010 đã xác định sẽ giảm 1.648,77
ha đất sản xuất nông nghiệp để chuyển sang đất chuyên dùng ( 911,63 ha), đất ở (700,80 ha) và
đất phi nông nghiệp khác (36,34 ha). Trong nhóm đất chuyên dùng đất sản xuất kinh doanh quy
hoạch tăng từ 1.699,23 ha lên đến 5.985,82 ha; đất khu công nghiệp tăng từ 796,77 ha lên đến
2.423,50 ha.
Biến động cơ cấu sử dụng đất tại thành phố Đà Nẵng được minh họa trong Bản đồ 1 và
Bản đồ 2 phần phụ lục.
2. HIỆN TRẠNG CHẤT LƯỢNG MÔI TRƯỜNG Ở TP ĐÀ NẴNG
Theo thống kê đến năm 2004, thành phố Đà Nẵng có trên 4.277 cơ sở sản xuất công nghiệp
và tiểu thủ công nghiệp, trong đó 214 cơ sở (chiếm5%) nằm trong các khu công nghiệp (KCN),
số còn lại đều nằm xen kẽ rải rác trong các khu dân cư, tạo nên các vấn đề môi trường phức tạp
trong các vùng dân cư . Chất lượng môi trường sống không chỉ bị tác động bởi các chất thải
sinh hoạt mà còn bị tác động bởi các chất thải công nghiệp, trong đó có nhiều chất thải nguy
hại, có độc tính cao, nhiều loại rất khó bị phân hủy sinh học. Đây là một vấn đề đáng quan tâm
cho công tác quản lý môi trường.
2. 1. Chất lượng môi trường tại các KCN:
Tại các KCN tập trung hầu hết các cơ sở chưa có đầu tư cho việc xử lý nước thải, khí thải
và chất thải rắn. Điển hình là KCN Hoà Khánh, nơi tập trung chủ yếu các cơ sở sản xuất giấy
Science & Technology Development, Enviroment &Resources, Vol..9 - 2006
Trang 76
và cán kéo thép. Tổng lượng nước thải sản xuất của toàn KCN khoảng 4.000 m3/ngày.đêm,
phần lớn nước thải chưa được xử lý hoặc xử lý không đạt tiêu chuẩn và được thải thẳng vào
các sông, hồ trong khu vực (sông Cổ Cò, bàu Tràm, bàu Mạc) gây ô nhiễm nghiêm trọng
nguồn nước mặt. Kết quả phân tích nước thải tại một số cơ sở gây ô nhiễm trong KCN Hoà
Khánh được tổng hợp và minh họa tại Bảng 1 và Hình 1 dưới đây.
Bảng 1. Kết quả phân tích nước thải tại một số cơ sở sản xuất giấy trong KCN Hoà Khánh
Nồng độ các chất ô nhiễm (mg/l)
TT Tên cơ sở công nghiệp
Thải
lượng
(m3/ng.đ)
BOD5 COD SS
1 Cơ sở giấy Thành Công 2 3,5 1.011 1.475 910
2 Cơ sở giấy Thanh Hùng 15,0 1.285 7.238 2.675
3 Công ty Wei Xern Sin 270 102 172 108
4 HTX giấy Đà Nẵng 5,7 215 456 87
5 HTX giấy Đồng Tâm 6,0 123 168 681
6 HTX giấy Hưng Việt 11,0 84 174 10
TCVN 5945 – 1995 (B) 50 100 100
Nguồn:Báo cáo tổng kết khoa học và kỹ thuật đề tài KC.08.03-Viện KTNĐ&BVMT 7/2004
Hình 1. So sánh với tiêu chuẩn TCVN 5945-1995 (B)
Việc xử lý khí thải tại các cơ sở sản xuất cũng chưa được quan tâm đúng mức dẫn đến tính
trạng gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng tại các KCN. Chất lượng không khí tại một số khu
vực sản xuất trong KCN được trình bày trong Bảng 2 và Hình 2 .
Bảng 2. Chất lượng không khí xung quanh tại khu vực sản xuất một số cơ sở cán kéo thép trong KCN
Hoà Khánh
Nồng độ các chất ô nhiễm (mg/m3) TT Tên cơ sở công nghiệp Bụi CO NO2 SO2
1 CS cán thép Văn Chi 12 7 0,45 0,57
2 CS cán thép Nam Dương 14 12 0,75 0,99
3 C.ty TNHH Quốc Tuấn 15 9 0,65 0,79
4 HTX cán thép Hoà Hiệp 6 4,33 0,11 0,159
5 NM thép Đà Nẵng 7,7 4,25 0,125 0,276
TCVN 5937–1995 (24h) 0,2 5 0,1 0,3
Nguồn:Báo cáo tổng kết khoa học và kỹ thuật đề tài KC.08.03-Viện KTNĐ&BVMT 7/2004
0
10
20
30
40
50
60
70
80
Cô sôû
giaáy
Thaønh
Coâng 2
Cô sôû
giaáy
Thanh
Huøng
Coâng ty
Wei Xern
Sin
HTX giaáy
Ñaø Naüng
HTX giaáy
Ñoàng
Taâm
HTX giaáy
Höng
Vieät
BOD5
COD
SS
So
á
la
àn
v
öô
ït
TC
V
N
TAÏP CHÍ PHAÙT TRIEÅN KH&CN, TAÄP 9,Moâi Tröôøng &Taøi Nguyeân -2006
Trang 77
Hình 2. So sánh với tiêu chuẩn TCVN 5937–1995
2.2. Chất lượng môi trường tại khu vực đô thị:
Chất lượng môi trường khu vực dân cư bị tác động bởi các hoạt động xây dựng chỉnh trang
đô thị, hoạt động giao thông và hoạt động của các cơ sở sản xuất xen lẫn trong các khu dân cư.
2.2.1. Chất lượng môi trường không khí
Nhóm thực hiện đề tài đã tiến hành quan trắc chất lượng môi trường không khí tại một số
khu dân cư tập trung và các điểm nút giao thông chính của thành phố Đà Nẵng. Kết quả quan
trắc được tóm tắt và được minh họa trong Bảng 3 và Hình 3 dưới đây.
Bảng 3. Chất lượng môi trường không khí xung quanh tại khu vực nội thành TP.Đà Nẵng
TT Vị trí lấy mẫu và đo đạc Bụi mg/m3
NO2
mg/m3
SO2
mg/m3
CO
mg/m3
1 Khu dân cư phường Hòa Khánh 0,77 0,08 0,42 3,68
2 Khu dân cư phường Hòa Mỹ 0,81 0,09 0,41 2,17
3 Ngã 3 Huế 2,11 0,11 0,50 9,88
4 Trước công viên 29/3 0,65 0,05 0,06 1,52
5 Khu vực ga xe lửa 1,15 0,04 0,15 2,05
6 Trước nhà hát Trưng Vương 1,05 0,04 0,11 1,71
7 Bùng binh 2/9 1,21 0,08 0,21 2,02
8 Khu dân cư Phước Tường 1,18 0,10 0,42 3,21
9 Ngã 4 Hòa Cầm 1,21 0,14 0,57 9,73
10 Khu dân cư Miếu Bông 1,04 0,07 0,38 3,68
11 Ngã tư Ngô Quyền – Ng.V.Trỗi 1,27 0,05 0,10 1,28
TCVN 5937 – 1995 (TB 1 giờ) 0,3 0,4 0,5 40
Nguồn:Báo cáo tổng kết khoa học và kỹ thuật đề tài KC.08.03-Viện KTNĐ&BVMT 7/2004
Hình 3. So sánh với TCVN 5937–1995
0
10
20
30
40
50
60
70
80
CS caùn
theùp
Vaên Chi
CS caùn
theùp
Nam
Döông
C.ty
TNHH
Quoác
Tuaán
HTX
caùn theùp
Hoaø
Hieäp
NM
theùp Ñaø
Naüng
Buïi
CO
NO2
SO2
So
á
la
àn
v
öô
ït
OÂ nhieãm buïi
0,00
1,00
2,00
3,00
4,00
5,00
6,00
7,00
8,00
KD
C
H
oa
ø K
ha
ùnh
KD
C
H
oa
ø M
yõ
Ng
aõ 3
H
ue
á
Co
âng
v
ie
ân 2
9/
3
Ga
x
e l
öûa
N
ha
ø h
aùt
Tr
ön
g V
öô
ng
Bu
øng
b
in
h 2
/9
KD
C
Ph
öô
ùc T
öô
øng
Ng
aõ
4 H
oøa
C
aàm
KD
C
M
ie
áu B
oân
g
So
á
la
àn
Science & Technology Development, Enviroment &Resources, Vol..9 - 2006
Trang 78
2.2.2. Chất lượng nước mặt :
Căn cứ vào kết quả quan trắc và phân tích môi trường của sở Tài Nguyên &Môi Trường
thành phố và kết quả phân tích bổ sung của nhóm thực hiện đề tài, chất lượng nước mặt
TP.Đà Nẵng được tổng hợp trong Bảng 4 và Hình 4 dưới đây.
Bảng 4. Chất lượng nước mặt thành phố Đà Nẵng
TT Vị trí lấy mẫu BOD5
mg/l
COD
mg/l
SS
mg/l
NO-3
mg/l
Dầu
mỡ
mg/l
Tổng
Coliform
MPN/100ml
I Chất lượng nước sông
1 Sông Cu Đê 21 27 36 0,29 0,37 900
2 Sông Phú Lộc 24 35 32 0,09 0,55 11.000
3 Cửa Sông Hàn 10 15 14 0,21 0,85 500
4 Cầu Sông Hàn 18 27 36 0,13 0,61 9.300
5 Sông Túy Loan 7 12 21 0,34 0,25 2.300
6 Sông Vĩnh Điện 15 23 25 0,42 0,45 1.100
7 Sông Đò Xu 10 15 33 0,31 0,49 4.300
II Chất lượng nước hồ
1 Bàu Tràm 221 300 79 0,05 0,89 2,1 x 106
2 Bàu Mạc 57 70 156 0,37 1,05 15.000
3 Công viên 29/3 47 56 32 3,30 0,31 11.000
4 Thạc Gián-Vĩnh Trung 77 90 29 0,13 0,55 1,1 x 106
5 Đầm Rong 103 120 36 3,50 0,62 40 x 106
TCVN 5942-1995 (B) <25 <35 80 15 10.000
TCVN 5070-1995 (B) 0,3
Nguồn:Báo cáo tổng kết khoa học và kỹ thuật đề tài KC.08.03-Viện KTNĐ&BVMT 7/2004, Báo cáo
hiện trạng môi trường TP.Đà Nẵng-Sở TN&MT Đà Nẵng 2004
Hình 4. So sánh với tiêu chuẩn chất lượng nước mặt TCVN 5942-1995(B)
Nguồn gây ô nhiễm môi trường nước mặt là nước thải sinh hoạt và đặc biệt là nước thải
của các cơ sở sản xuất công nghiệp và tiểu thủ công nghiệp nằm xen kẽ trong các khu dân cư.
Phần lớn các cơ sở này có quy mô vừa và nhỏ và tập trung cao ở trung tâm thành phố. Nhiều
cơ sở không đủ diện tích cho việc thực hiện các biện pháp bảo vệ môi trường đã gây ảnh
hưởng môi trường cục bộ tại một số khu vực.
Kết quả phân tích nước thải của một số cơ sở sản xuất điển hình nằm xen kẽ trong các khu
dân cư được nêu trong Bảng 5 và Hình 5.
0
0,5
1
1,5
2
2,5
Soâng Cu
Ñeâ
Soâng
Phuù Loäc
Cöûa
Soâng
Haøn
Caàu
Soâng
Haøn
Soâng
Tuùy
Loan
Soâng
Vónh
Ñieän
Soâng
Ñoø Xu
SS
COD
BOD5
So
á
la
àn
v
öô
ït
TC
V
N
0
5
10
15
20
Baøu
Traøm
Baøu
Maïc
Coâng
vieân
29/3
Thaïc
Giaùn-
Vónh
Trung
Ñaàm
Rong
SS
COD
BOD5
So
á
la
àn
v
öô
ït
TC
V
N
TAÏP CHÍ PHAÙT TRIEÅN KH&CN, TAÄP 9,Moâi Tröôøng &Taøi Nguyeân -2006
Trang 79
Bảng 5. Kết quả phân tích nước thải của một số cơ sở sản xuất nằm xen kẽ trong các khu dân cư tại
thành phố Đà Nẵng
Nồng độ các chất ô nhiễm
(mg/l) TT Tên cơ sở công nghiệp
Thải
lượng
(m3/ng.đ) BOD5 COD SS
1 XN chế biến thuỷ sản Hoà Cường 50 237 275 72
2 Cơ sở sản xuất giấy Hoàng Long 5 630 1185 790
3 Xí nghiệp chế biến thuỷ sản F10 200 364 673 164
4 Cơ sở giấy Nguyễn Cao Thắng 5 651 740 190
5 Công ty dệt may 29/3 800 60 176 172
6 Cơ sở giấy Thành Công 1 5 1020 1790 690
TCVN 5945 – 1995 (B) 50 100 100
Nguồn:Báo cáo tổng kết khoa học và kỹ thuật đề tài KC.08.03-Viện KTNĐ&BVMT 7/2004
Hình 5. So sánh với tiêu chuẩn TCVN 5945-1995(B)
Tổng hợp hiện trạng chất lượng nước mặt thành phố Đà Nẵng được minh hoạ trong Bản đồ
3 phần phụ lục.
2.2.3. Vấn đề chất thải rắn:
Theo số liệu điều tra của Sở TN&MT Đà Nẵng, tổng lượng chất thải rắn của thành phố
năm 2004 khoảng 217.000 tấn. Tỷ lệ phát sinh rác thải vào khoảng 0,76 kg/người tương ứng
với tỷ lệ phát sinh rác ở mức trung bình của các đô thị trên thế giới. Tổng lượng rác thải được
thu gom năm 2004 là 185.000 tấn chiếm 85,25%. Trong đó, rác thải sinh hoạt chiếm 92,6%;
rác công nghiệp 6,7%; rác thải y tế 0,67%.
Việc thu gom và xử lý rác chưa đạt tiêu chuẩn qui định cụ thể như: rác sinh hoạt được thu
gom chung với rác thải công nghiệp và rác thải y tế. Tại bãi rác Khánh Sơn (bãi rác duy nhất
của thành phố hiện nay) không có lớp lót chống nước rác ngấm xuống nước ngầm, chưa có khu
vực chôn lấp chất thải độc hại và rác bệnh viện, hệ thống xử lý nước rỉ từ bãi rác chưa hoàn
chỉnh, không có hệ thống thu khí thoát từ bãi rác nên gây ra mùi hôi thối làm ô nhiễm môi
trường xung quanh.
2.3. Các vấn đề liên quan đến biến động cơ cấu sử dụng dất
Do bản chất của quá trình ĐTH-CNH là sự mở rộng các vùng đô thị và công nghiệp để đáp
ứng các nhu cầu về phát triển kinh tế – xã hội, kết quả là những diện tích đất nông nghiệp màu
mỡ và cả đất lâm nghiệp dần được biến thành những đô thị và những khu công nghiệp hoặc
chuyển sang mục đích sử dụng khác
Việc giảm diện tích đất nông, lâm nghiệp làm mất diện tích lớp phủ thực vật, kết quả làm
cho các tác động tiêu cực của các quá trình tự nhiên như mưa, gió, lũ, lụt,… phát triển. Đối với
TP.Đà Nẵng đáng chú ý nhất là sự gia tăng trong những năm gần đây các hiện tượng lũ lụt, lũ
quyét và lũ ống dẫn đến xói mòn và rửa trôi ở các vùng đồi núi phía Bắc và phía Tây – Tây
bắc.
0
5
10
15
20
25
XN cheá
bieán thuyû
saûn Hoaø
Cöôøng
Cô sôû saûn
xuaát giaáy
Hoaøng
Long
Xí nghieäp
cheá bieán
thuyû saûn
F10
Cô sôû giaáy
Nguyeãn
Cao
Thaéng
Coâng ty
deät may
29/3
Cô sôû giaáy
Thaønh
Coâng 1
BOD5
COD
SS
So
á
la
àn
v
öô
ït
TC
V
N
Science & Technology Development, Enviroment &Resources, Vol..9 - 2006
Trang 80
3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM HẠN CHẾ CÁC TÁC ĐỘNG BẤT LỢI CỦA QUÁ
TRÌNH ĐÔ THỊ HÓA – CÔNG NGHIỆP HOÁ
Để giải quyết các vấn đề môi trường phát sinh trong quá trình phát triển kinh tế – xã hội của
một đô thị nói chung và thành phố Đà Nẵng nói riêng cần triển khai những giải pháp đồng bộ
mang tính tổng hợp, đồng thời phải có sự phối hợp của nhiều ngành, nhiều lĩnh vực và có sự
thống nhất cao của các cấp chính quyền, cộng đồng và các doanh nghiệp. Đối với thành phố Đà
Nẵng những giải pháp được đề xuất như sau:
3.1. Giải pháp quy hoạch
- Quy họach di dời các cơ sở sản xuất gây ô nhiễm ra khỏi khu dân cư : Trước mắt khả thi
nhất là mở rộng diện tích KCN Liên Chiểu và KCN Hoà Khánh; tiếp đến là xây dựng bổ sung
một số KCN tập trung. Di dời các cảng xăng dầu, cảng tổng hợp ra ngoài khu vực sông Hàn.
- Quy hoạch tách riêng hệ thống thoát nước mưa khỏi nước thải công nghiệp và nước thải
sinh hoạt : Xây dựng hệ thống thoát nước mưa dọc bờ vịnh Thuận Phước đến Nam Ô, dọc bờ
biển Đông từ Sơn Trà đến Điện Ngọc và hai bờ sông Hàn. Các trục chính tiêu thoát nước mưa
là sông Hàn, sông Cu đê, kênh dẩn từ hồ Công viên 29/3, và từ hồ Thạc Gián ra vịnh Đà Nẵng
và ra sông Hàn, đầm Rong và toàn bộ mạng lưới thoát nước hiện có. Cải tạo hệ thống hồ điều
tiết nước mưa trong khu vực nội thành để tăng cường khả năng thoát nước, góp phần hạn chế
tình trạng ngập úng khi mưa lớn.
- Quy hoạch vị trí xây dựng các trạm xử lý nước thải đô thị và xây dựng các trạm xử lý
nước thải tập trung của các khu công nghiệp .
- Đóng cửa bãi rác Khánh Sơn cũ và xử lý các tồn tại vềà môi trường. Xây dựng bãi rác
mới đảm bảo các yêu cầu kỹ thuật về xây dựng và vệ sinh môi trường theo qui định.
- Quy hoạch hệ thống cây xanh đô thị, đảm bảo tỷ lệ lớp phủ thực vật thích hợp: Mục tiêu
không chỉ để cải thiện chất lượng môi trường không khí và giảm thiểu xói mòn rửa trôi, mà
còn tạo không gian phục vụ giải trí cho dân cư và phát triển du lịch.
3.2. Giải pháp quản lý
Phát triển mạng lưới quan trắc và giám sát môi trường đất, nước và không khí.
Phát triển công tác giáo dục nâng cao nhận thức môi trường bằng những hình thức
thích hợp.Mục tiêu của giải pháp này là tuyên truyền giáo dục, xây dựng thói quen, nếp sống
thân thiện với môi trường làm cơ sở cho việc vận động sự tham gia của cộng đồng vào các hoạt
động bảo vệ môi trường. Đây là vấn đề có ý nghĩa quyết định cho việc thực hiện có hiệu qủa
công tác bảo vệ môi trường. Các nội dung cơ bản của giải pháp này là :
- Lồng ghép chương trình giáo dục về bảo vệ môi trường vào cấp mẫu giáo và tạo điều
kiện triển khai trong các bậc học khác theo chương trình của Bộ Giáo dục và Đào tạo.
- Xây dựng chương trình về bảo vệ môi trường trên các chương trình truyền thông (
phát thanh, truyền hình).
Xây dựng các chính sách quản lý khuyến khích các cơ sở công nghiệp tham gia công
tác quản lý môi trường: Bên cạnh việc thực hiệu kiên quyết việc thu phí nước thải, cần nên có
những biện pháp khuyến khích các doanh nghiệp áp dụng tiêu chuẩn ISO 14000 trong hệ
thống quản lý, cũng như chính sách thưởng đối với các cơ sở thực hiện tốt các biện pháp sản
xuất sạch hơn , hoặc có áp dụng các biện pháp tái chế tái sử dụng chất thải .
Huy động sự tham gia của cộng đồng trong công tác bảo vệ môi trường. Sự tham gia
của cộng đồng giữ vai trò quan trọng trong công tác bảo vệ môi trường đô thị và công nghiệp.
Huy động sự tham gia của cộng đồng có thể thực hiện theo các phương thức như sau :
- Gắn kết các hoạt động tuyên truyền, tập huấn, quảng bá công tác bảo vệ môi trường
với việc hoàn thiện các chính sách/quy định về sử dụng môi trường và tài nguyên liên quan
trực tiếp đến cộng đồng. Gắn lợi ích kinh tế của cộng đồng với các hoạt động bảo vệ môi
trường . Hỗ trợ cộng đồng trong việc tìm kiếm các cơ hội làm việc và kế sinh nhai, đặc biệt
TAÏP CHÍ PHAÙT TRIEÅN KH&CN, TAÄP 9,Moâi Tröôøng &Taøi Nguyeân -2006
Trang 81
khi có những yêu cầu thay đổi ngành nghề truyền thống do việc thực hiện quy hoạch/kế hoạch
phát triển mới.
- Xây dựng tổ nhân dân tự quản, gắn việc bảo vệ môi trường vào nội dung xây dựng
cuộc sống mới ở khu dân cư ; xây dựng các phong trào quần chúng về bảo vệ môi trường như
phong trào “Xanh - Sạch – Đẹp”; “Tuần lễ nước sạch và vệ sinh môi trường”; “Chiến dịch
làm sạch thế giới”, “Gia đình văn hoá mới”… Sự thành công của các chương trình này phụ
thuộc vào việc chọn lựa hình thức và phương pháp vận động phù hợp với từng nhóm đốùi
tượng cộng đồng; do vậy cần phải có các nghiên cứu điều tra đánh giá tâm lý các nhóm cộng
đồng. Các nội dung công tác tập trung vào việc phân loại rác thải tại nguồn, bảo vệ làm sạch
bờ vịnh Đà Nẵng, ngăn ngừa, giảm thiểu và xử lý hậu quả môi trường do lũ lụt, sản xuất và
sử dụng thực phẩm an toàn, …
3.3. Giải pháp công nghệ
Đẩy mạnh công tác nghiên cứu ứng dụng các thành tựu trong lĩnh vực công nghệ môi
trường, nhanh chóng làm chủ các công nghệ tiên tiến, phát huy tối đa các công nghệ truyền
thống và tiến tới sáng tạo công nghệ mới theo các định hướng như sau:
- Đa dạng hóa các loại hình công nghệ môi trường, ưu tiên nghiên cứu và ứng dụng công
nghệ sinh học trong xử lý chất thải.
- Nghiên cứu, phát triển và ứng dụng các loại vật liệu mới, ưu tiên sử dụng nguyên liệu
trong nước phục vụ chế tạo trang thiết bị xử lý chất thải.
- Nghiên cứu, phát triển công nghệ xử lý chất thải nguy hại và chất thải khó phân hủy sinh
học.
- Ưu tiên phát triển công nghệ thân thiện môi trường, SXSH và tái sử dụng, tái chế chất
thải.
4. KẾT LUẬN
Chính sách mở cửa thu hút đầu tư đã giúp cho kinh tế Việt Nam phát triển. Là hệ quả của
quá trình phát triển kinh tế, quá trình đô thị hoá – công nghiệp hoá đã và đang diễn ra mạnh
mẽ nhanh hơn năng lực của hệ thốùng quản lý. Đây là nguyên nhân gây nên những bất cập về
môi trường ở các khu vực đô thị và khu vực công nghiệp Việt Nam, trong đó có thành phố Đà
Nẵng, tạo nên những đe dọa tiềm ẩn cho sự phát triển bền vững
Để đảm bảo cho sự phát triển bền vững của Việt Nam, việc nâng cao năng lực quản lý Nhà
Nước trong quản lý môi trường đô thị và khu công nghiệp là một nhu cầu cấp bách. Công cụ
phục vụ cho công tác quản lý phát triển đô thị và khu công nghiệp chính là bản đồ quy hoạch
môi trường đô thị và khu công nghiệp. Trong các giải pháp quản lý, bên cạnh những biện pháp
hành chính, việc động viên sự tham gia của cộng đồng trong các hoạt động bảo vệ môi trường
sống đang giữ vai trò ngày càng quan trọng. Xác định các nhóm cộng đồng cùng với các đặc
điểm tâm lý và tập quán là cơ sở để xây dựng các chương trình vận động sự tham gia của cộng
đồng. Sự phát triển của các phương tiện truyền thông là sự hỗ trợ quan trọng trong các chương
trình vận động cộng đồng.
ENVIRONMENTAL CONCERNS IN URBANIZATION AND
INDUSTRIALIZATION, CASE STUDY OF DA NANG CITY
Nguyen The Tien(1), Phung Chi Sy(1), Huynh Thi Minh Hang(2)
(1) Vietnam Institute for Tropical Technology & Environmental Protection
(2) Institute for Enviroment and Resources, VNU-HCM
ABSTRACT: As a case study, the natural features of Danang City, and the changes of its
socio-economical and environment quality during the urbanization – industrialization are
Science & Technology Development, Enviroment &Resources, Vol..9 - 2006
Trang 82
analysed . From the initial result of research, the paper introduces some resolutions to control
and minimise the negative impacts of the urbanization – industrialization in DaNang city.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1]. Bộ Tài nguyên và Môi trường (2003), Hiện trạng môi trường năm 2003, Báo cáo trình
Quốc hội khoá XI – kỳ họp thứ 4, Hà Nội.
[2]. Bộ Xây dựng (1999), Chương trình khung tổ chức thực hiện định hướng quy hoạch
tổng thể phát triển đô thị Việt Nam đến năm 2020, NXB XD, Hà Nội.
[3]. FAO (1990), Land Evaluation for Development, Soil Bulletin 64. Rome.
[4]. Hội Bảo vệ thiên nhiên và Môi trường Việt Nam (2004), Việt Nam Môi trường và cuộc
sống, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
[5]. Huỳnh Thị Minh Hằng (2001), Địa chất môi trường, NXB ĐHQG TP.HCM.
[6]. Phùng Chí Sỹ, Nguyễn Thế Tiến và nnk (2001), Nghiên cứu các biện pháp tổng hợp cải
thiện điều kiện vệ sinh môi trường ngoại thành TP.HCM trong quá trình đô thị hoá – công
nghiệp hoá, Báo cáo tổng hợp kết quả đề tài, Viện KTNĐ&BVMT, tháng 12/2001.
[7]. Phùng Chí Sỹ, Nguyễn Thế Tiến và nnk (2004), Nghiên cứu xây dựng quy hoạch môi
trường vùng Kinh tế trọng điểm miền Trung (thành phố Đà Nẵng, các tỉnh Thừa Thiên –
Huế, Quảng Nam, Quảng Ngãi). Mã số KC.08.03, Báo cáo tổng kết khoa học và kỹ thuật
đề tài. Viện KTNĐ&BVMT, tháng 7/2004.
[8]. Phùng Chí Sỹ và nnk (2004), Phát triển công nghệ môi trường, Báo cáo tổng kết khoa học
và kỹ thuật đề tài, Viện KTNĐ&BVMT, tháng 9/2004.
[9]. Sở Tài nguyên và Môi trường Đà Nẵng (2004), Báo cáo hiện trạng môi trường thành phố
Đà Nẵng năm 2004, TP.Đà Nẵng.
[10]. UBND thành phố Đà Nẵng (2004), Báo cáo tóm tắt điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất
thành phố Đà Nẵng thời kỳ 2004 – 2010, TP.Đà Nẵng.
TAÏP CHÍ PHAÙT TRIEÅN KH&CN, TAÄP 9,Moâi Tröôøng &Taøi Nguyeân -2006
Trang 83
PHỤ LỤC CÁC BẢN ĐỒ
Bản đồ 1. Bản đồ sử dụng đất đô thị và công nghiệp TP.Đà Nẵng năm 2000
Nguồn: Báo cáo tổng kết khoa học và kỹ thuật đề tài KC.08.03 – Viện KTNĐ&BVMT 7/2004)
B.§. S¬n Trμ. . B.§. S¬n Trμ. . S r. . . . S r
Mòi i Mòi òi i òi
§μ N½n §μ N½n μ ½ μ ½ VÞnh §μ N½ngÞ Þ Þ
B i Ó n § « n g i
S¬n Trμ ¬ rμ
VÞnhÞVÞnhÞÞÞ
B·i Nam i B·i Nam ·i a i ·i a
P. Khuª. P. Khuª. . .
TrungrTrungrrr
X. Hoμ. X. Hoμ .. .
Xu©nXu©n
P. Hoμ. P. Hoμ. . .
H¶iiH¶iiiiiii
P. B¾c Mü An. P. B¾c Mü An. c ü . . c ü
H¶i Ch©u ¶i ©i i
Ngò Hμnh g μ
s¬ns¬
X· Hoμ Kh−¬ng X· Hoμ Kh−¬ng
X· Hoμ Phong X· Hoμ Phong
X. Hoμ TiÕn. iX. Hoμ TiÕnii. μ i. i. μ ii
X. Hoμ. X. Hoμ .. .
Ch©uCh©u
X. Hoμ. X. Hoμ. . .
B¾cB¾c¾c¾c
P. Hoμ. P. Hoμ. . .
QuýQuýýý
X. Hoμ. X. Hoμ. . .
Ph¸ ttPh¸ tttt
P. Hoμ. P. Hoμ. . .
Kh¸ nhKh¸ nh
X· Hoμ S¬n X· Hoμ S¬n
X. Hoμ Thä. X. Hoμ Thä.. .
P. Hoμ. P. Hoμ .. .
MinhiMinhiiiiii
Thanh khª Thanh khª ª ª
X· Hoμ Nh¬n
Liªn ChiÓu iª iÓ i i i i
Xu©n D−¬ng Xu©n D−¬ng
P. Hoμ HiÖp. iP. Hoμ HiÖpii. i. i. ii
ªnªnLiLiiiii
C h u ù d a ãn
B · i r ¸ c
§ Ê t c © y x a n h
§ Ê t c « n g c é n g
§ Ê t c « n g n g h i Ö p
§ Ê t d u l Þ c h
§ Ê t ë
§ Ê t q u © n s ù
§ Ê t s © n b a y
§ − ê n g s ¾ t
§ − ê n g g ia o t h « n g
10805’E 20’
10
’
10’
5’
16
0 N
15
0 5
5’
N
15’
∗
0 2.5 5
Kilometers
Science & Technology Development, Enviroment &Resources, Vol..9 - 2006
Trang 84
Bản đồ 2. Bản đồ quy hoạch sử dụng đất đô thị và công nghiệp TP.Đà Nẵng đến năm 2010
B.§. S¬n Trμ. . B.§. S¬n Trμ. . . . . .
MM
§§
Hßn S¬n Trμ Hßn S¬n Trμ
VÞnh §μ N½ngÞ
B i Ó n § « n g i
S¬n Trμ ¬ rμ
VÞnhÞVÞnhÞÞÞ
B·i Nam i B·i Nam i i i
P. Khuª. P. Khuª. . .
TrungrTrungrrr
X. Hoμ. X. Hoμ. . .
Xu©nXu©n
P. Hoμ. P. Hoμ. . .
H¶iiH¶iiiiiii
P. B¾c Mü An. P. B¾c Mü An. . .
H¶i Ch©u ¶i ©i i
Ngò Hμnh g μ
s¬ns¬
X· Hoμ Kh−¬ng X· Hoμ Kh−¬ng
X· Hoμ Phong X· Hoμ Phong
X. Hoμ TiÕn. iX. Hoμ TiÕnii. i. i. ii
X. Hoμ. X. Hoμ. . .
Ch©uCh©u
X. Hoμ. X. Hoμ. . .
B¾cB¾c
P. Hoμ. P. Hoμ. . .
QuýQuý
X. Hoμ. X. Hoμ. . .
Ph¸ttPh¸tttt
P. Hoμ. P. Hoμ. . .
Kh¸nhKh¸nh
X· Hoμ S¬n X· Hoμ S¬n
X. Hoμ Thä. X. Hoμ Thä. . .
P. Hoμ. P. Hoμ. . .
MinhiMinhiii
Thanh khª Thanh khª
X· Hoμ Nh¬n
Liªn ChiÓu iª iÓ i i i i
Xu©n D−¬ng Xu©n D−¬ng
P. Hoμ HiÖp. iP. Hoμ HiÖpii. i. i. ii
X· Hoμ Liªn iX· Hoμ Liªnii i i ii
X· Hoμ Ninh iX· Hoμ Ninhii i i ii
X· Hoμ Phó X· Hoμ Phó
hoμ vang oμ vag
cÇu thuË
n ph−íc
c t
Çu thuËn
ph−ícc t
c
c t
t
c
c¶ng tiªn sa ti sc¶ng tiªn sac tiª s ti sc tiª s
lμng ®hl lμng ®hl l l
khu TP Míi ikhu TP Míik i ik i
c¶ng liªn chiÓu li ic¶ng liªn chiÓuc li ciÓ li ic li ciÓ
®−êng hÇm
h¶i v©n
®−êng hÇm
h¶i v©n
®−êng hÇm
h¶i v©n
®−êng hÇ
h¶i v©n
®−êng hÇ
h¶i v©n
®−êng hÇm
h¶i v©n
®−êng hÇm
h¶i v©n
®−êng hÇm
h¶i v©n
®−êng hÇ
h¶i v©n
kdl ®ång nghÖl kdl ®ång nghÖkl Öl kl Ö
kcn hoμ kh−¬ng kcn hoμ kh−¬ngk k k k
KDL suèi m¬ s i KDL suèi m¬ s i s i s i
TT thÓ dôc thÓ thao t t tTT thÓ dôc thÓ thao t Ó c t Ó t t t t t Ó c t Ó t
lμng v¨n ho¸ k¬tul tlμng v¨n ho¸ k¬tul v ktl tl v kt
nμnμ
lμng v¨n ho¸ k¬tul tlμng v¨n ho¸ k¬tul v ktl tl v kt
1080E 5’ 20
10
’
10
5’
16
0 N
15
0 5
5’
N
N
N
15
Chuû giaûi
B·i r¸ c cò
B·i r¸ c míi
§Êt c©y xanh
§Êt c«ng céng
§Êt c«ng nghiÖp
§Êt du lÞch
§Êt ë
§Êt lμng xãm
§Êt lμng xãm quy hoach ®« thÞ
§Êt nghÜa ®Þa
§Êt qu©n sù
§Êt s©n bay
§−êng s¾t
§−êng giao th«ng
∗
0 2.5 5
Kilometers
TAÏP CHÍ PHAÙT TRIEÅN KH&CN, TAÄP 9,Moâi Tröôøng &Taøi Nguyeân -2006
Trang 85
Bản đồ 3. Bản đồ tổng hợp hiện chất lượng nước mặt TP.Đà Nẵng năm 2004
Nguồn: Báo cáo tổng kết khoa học và kỹ thuật đề tài KC.08.03 – Viện KTNĐ&BVMT 7/2004
B
iªn
B
iªn
B
iªn
i
i B
iªn
B
iªn
B
iªn
i
S
g
.
S
g
.
S
g
.
S
g
.
S
g
.
S
g
.
S
g
.
S
g
.
S
g
.
C
Çn
C
Çn
C
Çn
C
Çn
C
Çn
C
Çn
C
Çn
C
Çn
C
Çn
S
«n
g
H
μn
S
«n
g
H
μn
S
«n
g
H
μn
S
«n
g
H
μn
S
«n
g
H
μn
S
«n
g
H
μn
S
«n
g
H
μn
S
«n
g
H
μn
S
«n
g
H
μn
S
g
.
S
g
.
S
g
.
S
g
.
S
g
.
S
g
.
S
g
.
S
g
.
S
g
.
§i
Ön
§i
Ön
§i
Önii§i
Ön
§i
Ön
§i
Öni
VÜ
nh
VÜ
nh
VÜ
nh ÜÜ VÜ
nh
VÜ
nh
VÜ
nh Ü
Gi¸ ng i Gi¸ ng i i i
Qu¸
¸
Qu¸
u¸
¸
u¸
CÇu
CÇu
Ç Ç
Sg. . Sg.
. . .
§á§á
S
g
.
S
g
.
S
g
.
S
g
.
S
g
.
S
g
.
S
g
.
S
g
.
S
g
.
Bμu Trμm rBμu Trμ r r r
LécLéc
S«
ng
S«
ng
S«
ngS«
ng
S«
ng
S«
ng
P
h
ó
P
h
ó
P
h
ó
P
h
ó
P
h
ó
P
h
ó
P
h
ó
P
h
ó
P
h
ó
LoanLoan
S«
ng
S«
ng
S«
ng
S«
ng
S«
ng
S«
ng
S«
ng
S«
ng
S«
ng
Yª
n
Yª
n
Yª
n Yª
n
Yª
n
Yª
n
TuýTuý
Sg..Sg....S
g.
S
g.
S
g.S
g.
S
g.S
g.
S
g.
S
g.S
g.
H
éi
H
éi
H
éi
H
éi
H
éi
H
éi
H
éi
H
éi
H
éi
P
h
−í
c
P
h
−í
c
P
h
−í
c
P
h
−í
c
P
h
−í
c
P
h
−í
c
P
h
−í
c
P
h
−í
c
P
h
−í
c
Hå §ång NghÖ
CuCu §ª§ª
Lu«n
g
Lu«n
g
Sg..Sg....
§«ng§«ng
Sg..Sg....
Mòi i Mòi i i i
§μ N½ng §μ N½ng VÞnhÞVÞnhÞÞÞ
B·i Nam i B·i Nam i i i
P. B¾c Mü An. P. B¾c Mü An. . .
S¬n Trμ ¬ rμ
B.§. S¬n Trμ. . B. . S¬n Trμ. . r. . . . r
Hßn S¬n Trμ ßn S¬n Trμ r r
B i Ó n § « n g i
P. Hoμ. P. Hoμ. . .
QuýQuý
P. Hoμ. P. Hoμ. . .
H¶iiH¶iiiiiii
Ngò Hμnh g μ
s¬ns¬
H¶i Ch©u ¶i ©i i
P. Khuª. P. Khuª. . .
TrungrTrungrrr
X. Hoμ. X. Hoμ. . .
Ch©uCh©u
X. Hoμ. X. Hoμ. . .
B¾cB¾c
X. Hoμ. X. Hoμ. . .
Xu©nXu©n
VÞnh §μ N½ng Þ μ ½gÞ Þ
Thanh khª Thanh khª P. Hoμ. P. Hoμ. . .
MinhiMinhiiiiii
X· Hoμ S¬n X· Hoμ S¬n
P. Hoμ. P. Hoμ. . .
Kh¸nhKh¸nh
X. Hoμ Thä. X. Hoμ Thä. . .
X. Hoμ. X. Hoμ. . .
Ph¸ttPh¸tttt
X· Hoμ Nh¬n
P. Hoμ HiÖp. iP. Hoμ HiÖpii. i. i. ii
Xu©n D−¬ng Xu©n D−¬ng
Liªn ChiÓu iª iÓ i i i i
X· Hoμ Liªn iX· Hoμ Liªnii i i ii
X· Hoμ Ninh iX· Hoμ Ninhii i i ii
X· Hoμ Phó X· Hoμ Phó
hoμ vang
X· Hoμ Phong X· Hoμ Phong
X. Hoμ TiÕn. iX. Hoμ TiÕnii. i. i. ii
X· Hoμ Kh−¬ng X· Hoμ Kh−¬ng
ChØ sè I dex n−íc
XÊu
Trung b×nh
Tèt
1080E 5’ 20
10
’
10
5’
16
0 N
15
0 5
5’
N15
∗
0 2.5 5
Kilometers
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- cac_van_de_moi_truong_trong_qua_trinh_do_thi_hoa_o_da_nang_9524.pdf