Đề tài Chính sách xoá đói giảm nghèo đối với đồng bào các dân tộc thiểu số ở nước ta trong giai đoạn hiện nay, thực trạng và giải pháp

Mục lục Trang Lời nói đầu 5 Chương I Cở sở lý luận về chính sách kinh tế xã hội và vấn đề nghèo đói, chính sách xoá đói giảm nghèo đối với đồng bào các dân tộc thiểu số ở nước ta trong giai đoạn hiện nay 7 I Cơ sở lý luân về chính sách kinh tế xã hội 7 1 Các khái niệm ơ bản về chính sách kinh tế xã hội 7 1.1 Khái niệm về chính sách 7 1.2 Khái niệm về chính sách kinh tế xã hội 7 2 Đặc trưng cơ bản của chính sách kihn tế xã hội 7 3 Giải pháp và công cụ của của chính sách kinh tế xã hội 8 3.1 Giải pháp cảu chính sách kinh tế xã hội 8 3.2 Những nhóm công cụ của chính sách kinh tế xã hội 8 4 Vai trò của chính sách kinh tế xã hội 9 II Vấn đề nghèo đói 9 1 Các quan điểm tiếp cận vấn đề nghèo đói 9 1.1 Theo cách tiếp cận hẹp 9 1.2 Theo cách tiếp cận rộng 10 2 Các quan điểm đánh giá về mức nghèo đói hiện nay 11 2.1 Quan điểm của Ngân hàng thế giới(WB) 11 2.2 Quan điểm của tổ chức lao động quốc tế (ILO) 12 2.3 Quan điểm cảu tổng cục thống kê Việt Nam 12 2.4 Quan điểm của bộ lao động thương binh và xã hội 12 2.5 Các phương pháp đánh giá chính sách của chính phủ về giải quyết vấn đề phúc lợi xã hội 13 2.5.1 Phương pháp đường cong Lorenz 13 2.5.2 Phương pháp chỉ số nghèo khó 14 III Chính sách xoá đói giảm nghèo đối với đồng bào các dân tộc thiểu số nước ta hiện nay 14 1 Khái niệm, mục tiêu, đối tượng của chính sách xoá đói giảm nghèo 14 2 Những chủ trương, chính sách cho đồng bào các dân tộc thiểu số ở nước ta hiện nay 15 2.1 Chương trình phát triển, nông thôn, thuỷ lợi, giao thông 15 2.1.1 Chương trình về thuỷ lợi, giao thông 15 2.1.2 Chương trình định canh định cư 15 2.1.3 Chương trình tư vấn, dịch vụ, chuyển giao khoa học kỹ thuật 15 2.2 Chương trình giải quyết việc làm 15 2.3 Chương trình tín dụng 15 2.4 Chương trình giáo dục, y tế với mục tiêu xoá đói giảm nghèo 16 2.4.1 Chương trình giáo dục 16 2.4.2 Chương trình y tế 16 2.5 Chương trình quốc gia số 06/CP 17 2.6 Chương trình hỗ trợ những dân tộc đặc biệt khó khăn 17 2.7 Chương trình bảo vệ môi trường 17 Chương II Thực trạng nghèo đói ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số kết quả đạt được từ việc thực hiện xoá đói giảm nghèo ở vùng dân tộc thiểu số nước ta trong những giai đoạn gần đây. 18 I. Thực trạng và nguyên nhân về tình trạng nghèo đói ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số nước ta trong những giai đoạn trước đây 18 1 Thực trạng nghèo đói ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số 18 2 Nguyên nhân cơ bản về tình trạng nghèo đói ở vùng dân tộc thiểu số nước ta 21 2.1 Sự phân cách kéo dài 21 2.2 Những rủi ro tai hoạ đột xuất 22 2.3 Nguồn lực và năng lực 23 2.3.1 Nguồn lực 23 2.3.2 Năng lực 23 II Những kết quả đạt được trong việc thực hiện xoá đói giảm nghèo ở vùng đồng bào các dân tộc thiểu số nước ta trong những giai đoạn gần đây 23 1 Chương trình phát triển, nông thôn, thuỷ lợi, giao thông 23 1.1 Chương trình về thuỷ lợi, giao thông 23 1.2 Chương trình định canh định cư 23 1.3 Chương trình tư vấn, dịch vụ, chuyển giao khoa học kỹ thuật 24 2 Chương trình giải quyết việc làm 24 3 Chương trình tín dụng 25 4 Chương trình giáo dục, y tế với mục tiêu xoá đói giami nghèo 26 4.1 Chương trình giáo dục 26 4.2 Chương trình y tế 27 5 Chương trình quốc gia số 06/CP 27 6 Chương trình hỗ trợ những dân tộc đặc biệt khó khăn 28 7 Chương trình bảo vệ môi trường 28 Chương III Những kiến nghị và giải pháp về xoá đói, giảm nghèo đối với đồng bào các dân tộc thiểu số ở nước ta. 29 I Những vấn đề cần lưu ý và giải pháp khắc phục trong công cuộc xoá đói giảm nghèo cho đồng bào các dân tộc thiểu số ở nước ta 29 1 Vấn đề phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường 29 1.1 Khuyến nông, khuyến lâm 29 1.2 Tín dụng 30 1.3 Giao thông vận tải 30 1.4 Giao đất giao rừng 31 1.5 Chuyển giao khoa học, kỹ thuật và chuyển dịch cơ cấu sản xuất 31 2 Các vấn đề xã hội 32 2.1 Y tế 32 2.2 Giáo dục 33 2.3 Về bản sắc văn hoá dân tộc thiểu số 33 3 Trợ giúp đối tượng chính sách xã hội 34 3.1 Người có công với nước và gia đình họ 34 3.2 Người tàn tật, già yếu, trẻ mồ côi 34 4 Cứu tế viện trợ khẩn cấp 35 5 Chống tệ nạn xã hội và xây dựng nếp sống văn hoá 35 II Bài học kinh nghiệm trong công tác xoá đói giảm nghèo ở nước ta 36 Kết luận 37 Lời nói đầu Trong lịch sử của xã hội loài người, đặc biệt từ khi có giai cấp đến nay, vấn đề phân biệt giầu nghèo đã xuất hiện và đang tồn tại như một thách thức lớn đối với phát triển bền vững của từng quốc gia, từng khu vực và toàn bộ nền văn minh hiện đại. Đói nghèo và tấn công chống đói nghèo luôn luôn là mối quan tâm hàng đầu của các quốc gia trên thế giới, bởi vì giầu mạnh gắn liền với sự hưng thịnh của một quốc gia. Đói nghèo thường gây ra xung đột chính trị, xung đột giai cấp, dẫn đến bất ổn định về xã hội, bất ổn về chính trị. Mọi dân tộc tuy có thể khác nhau về khuynh hướng chính trị, nhưng đều có một mục tiêu là làm thế nào để quốc gia mình, dân tộc mình giầu có. Trong thực tế ở một số nước cho thấy khi kinh tế càng phát triển nhanh bao nhiêu, năng suất lao động càng cao bao nhiêu thì tình trạng đói nghèo của một bộ phận dân cư lại càng bức xúc và có nguy cơ dẫn đến xung đột. Trong nền kinh tế thị trường, Quy luật cạnh tranh đã thúc đẩy nhanh hơn quá trình phát triển không đồng đều, làm sâu sắc thêm sự phân hoá giữa các tầng lớp dân cư trong quốc gia. Khoảng cách về mức thu nhập của người nghèo so với người giầu càng ngày càng có xu hướng rộng ra đang là một vấn đề có tính toàn cầu, nó thể hiện qua tình trạng bất bình đẳng trong phân phối thu nhập, về nạn đói, nạn suy dinh dưỡng vẫn đang đeo đẳng gần 1/3 dân số thế giới. Nhân loại đã bước sang thế kỷ 21 và đã đạt được nhiều tiến bộ vượt bậc trên nhiều lĩnh vực như khoa học công nghệ, phát triển kinh tế, nhưng vẫn phải đối mặt với một thực trạng nhức nhối nạn đói nghèo vẫn còn chiếm một tỉ lệ đáng kể ở nhiều nước mà nổi bật là ở những quốc gia đang phát triển. ở Việt Nam từ khi có đường lối đổi mới, chuyển đổi nền kinh tế vận hành theo cơ thị trường có sự điều tiết của nhà nước, tuy nền kinh tế có phát triển mạnh, tốc độ tăng trưởng hàng năm là khá cao, nhưng đồng thời cũng phải đương đầu với vấn đề phân hoá giầu nghèo, hố ngăn cách giữa bộ phận dân cư giầu và nghèo đang có chiều hướng mở rộng nhất là giữa các vùng có điều kiện thuận lợi so với những vùng khó khăn, trình độ dân trí thấp như vùng sâu vùng xa. Chính vì vậy mà Đảng và Nhà nước ta đã có chủ trương hỗ trợ đối với những vùng gặp khó khăn, những hộ gặp rủi ro vươn lên xoá đói giảm nghèo nhất là đối với vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Trong nghị quyết của Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX của đảng đã nhấn mạnh coi vấn đề dân tộc và đoàn kết dân tộc luôn luôn có vị trí chiến lược trong sự nghiệp cách mạng. Do đó vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, vùng sâu, vùng xa là đối tượng chính của nhiệm vụ xoá đói giảm nnghèo, bởi vì họ còn ở trình độ dân tri thấp, tập quán sản xuất lạc hậu, thiếu thông tin nghiêm trọng về sản xuất hàng hoá trong nền kinh tế thị trường. Việc xóa đói giảm nghèo cho đồng bào các dân tộc thiểu số được thực hiện tốt là một trong những yếu tố cơ bản để thực hiện chính sách đại đoàn kết các dân tộc ở nước ta cùng tiến lên đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Từ các chương trình chính sách xoá đói giảm nghèo được triển khai ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số, các ngành Trung ương và địa phương cùng với sự nỗ lực vươn lên của đồng bào dân tộc thiểu số thực sự đã góp phần quan trọng, tạo được chuyển biến đáng kể về phát triển kinh tế xã hội, xây dựng cơ sở hạ tầng và giải quyết những vấn đề bức xúc ở vùng dân tộc thiểu số. Tuy nhiên những thành tựu này mới chỉ là bước đầu những tồn tại và khó khăn còn nhiều, để khắc phục nó cần có sự nỗ lực của toàn đảng toàn dân và đặc biệt là từ phía bản thân đồng bào các đân tộc thiểu số, cùng với cả nước xoá đói giảm nghèo, thực hiện công nghiệp hoá hiện đại hoá đất nước. Nghiên cứu chính sách xoá đói giảm nghèo và tác động của chính sách xoá đói giảm nghèo ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số sẽ giúp chúng ta hiểu thêm về thực trạng nghèo đói ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số, thấy được những kết quả đã đạt được và những yếu kém cần được khắc phục trong quá trình thực hiện chính sách xoá đói, giảm nghèo của Đảng và Nhà nước ta ,để từ đó có kiến nghị và đề xuất giải pháp tốt hơn, có hiệu quả hơn trong công tác xoá đói giảm nghèo cho đồng bào các dân tộc thiểu số ở nước ta. Đề án gồm ba phần chính: Chương I Cở sở lý luận về chính sách kinh tế xã hội và vấn đề nghèo đói, chính sách xoá đói giảm nghèo đối với đồng bào các dân tộc thiểu số ở nước ta trong giai đoạn hiện nay. Chương II Thực trạng nghèo đói ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số và kết quả đạt được từ việc thực hiện xoá đói giảm nghèo ở vùng dân tộc thiểu số nước ta trong những giai đoạn gần đây. Chương III Những kiến nghị và giải pháp về xoá đói, giảm nghèo đối với đồng bào các dân tộc thiểu số ở nước ta.

31 trang | Chia sẻ: maiphuongtl | Lượt xem: 1906 | Lượt tải: 2

Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề tài Chính sách xoá đói giảm nghèo đối với đồng bào các dân tộc thiểu số ở nước ta trong giai đoạn hiện nay, thực trạng và giải pháp, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

ng lµm n¬ng rÉy ®Ó t¨ng thªm l¬ng thùc, thËm chÝ mét sè ®ång bµo d©n téc Th¸i, Dao vµ M«ng quay sang trång c©y thuèc phiÖn ®Ó t¹o thu nhËp cho cuéc sèng. Tuy cha cã cuéc ®iÒu tra riªng rÏ chÝnh x¸c cho vïng d©n téc thiÓu sè, nhng hai cuéc ®iÒu tra chung ë n«ng th«n c¶ níc ®Òu cho thÊy kÕt qu¶ lµ møc ®é nghÌo ®ãi diÔn ra trÇm träng nhÊt lµ ë khu vùc miÒn nói phÝa B¾c, vïng duyªn h¶i Trung bé vµ T©y nguyªn. KÕt qu¶ cuéc ®iÒu tra n¨m 1992 vÒ c¸c d©n téc Th¸i, Dao, Tµy, Nïng, M«ng, ¥ §u, Kh¬mó, £ §ª, Gia Rai, Ba Na, X¬ §¨ng trªn ®Þa bµn miÒn nói T©y B¾c, ViÖt B¾c, miÒn Trung vµ T©y Nguyªn ®· cho mét kÕt luËn ®¸ng chó ý vÒ tû lÖ ph©n ho¸ giÇu nghÌo nh sau: Giµu, kh¸ : 9,3% Trung b×nh : 45% NghÌo : 45,7% Sù giÇu nghÌo gi÷a c¸c d©n téc thiÓu sè lµ mét vÊn ®Ò cÇn ®îc quan t©m ®Ó t×m ra ph¬ng s¸ch phï hîp. Cïng mét vïng, khi ngêi giÇu huÆc kh¸ ë d©n téc Nïng lµ 10% th× d©n téc Gi¸y cha cã sù h×nh thµnh tÇng líp nµy. ë d©n téc Th¸i lµ 8 - 10 % trong khi ngêi M«ng ë NghÖ An l¹i lµ 31,25% do cßn lÐn lót trong trång b¸n thuèc phiÖn. LÊy mèc cuéc ®iÒu tra n¨m 1993 møc ®é giÇu kh¸, trung b×nh tÝnh chung c¶ níc gÊp gÇn 2,5 lÇn so víi c¸c tØnh trung du vµ gÇn 4 lÇn so víi c¸c tØnh miÒn nói phÝa b¾c. Trong cuéc ®iÒu tra nµy ®· ph¸t hiÖn mét vÊn ®Ò rÊt ®¸ng quan t©m lµ chØ sè nghÌo ®ãi ë ViÖtnam ®îc xÕp ë møc ®é rÊt thÊp. Tû lÖ chi phÝ cho nhu cÇu l¬ng thùc chiÕm tíi 70% chi phÝ cho mét gia ®×nh thuéc 20% sè d©n nghÌo nhÊt vµ lµ 66% chi phÝ cho mét gia ®×nh thuéc 20% sè d©n nghÌo nãi chung. Møc chi phÝ tõ 66% - 70% lµ qua cao so víi nhu cÇu vÒ nhiÒu mÆt kh¸c cña mét gia ®×nh nh dinh dìng tõ nh÷ng thùc phÈm thÞt ®éng thùc vËt, chi phÝ häc hµnh, hëng thô v¨n ho¸- th«ng tin... Trong viÖc ph©n chia møc ®é nghÌo ®ãi, cã thÓ ph©n chia ra c¸c nhãm nh sau: Nhãm thø nhÊt : mét sè hé ®ãi nghÌo chñ ®éng t×m kiÕm c¬ héi tho¸t ra khái c¶nh nghÌo ®ãi. Hä t×m ®Õn c¸c nhãm d©n téc cã tr×nh ®é s¶n xuÊt cao h¬n, giái lµm kinh tÕ ®Ó häc tËp kinh nghiÖm, t×m tßi c¸c ®Þa ®iÓm, ®Þa ph¬ng cã ®iÒu kiÖn lµm viÖc ®Ó cã thu nhËp cao h¬n. Hä m¹nh d¹n vay vèn ph¸t triÓn s¶n xuÊt, t×m kiÕm ®Ó më réng s¶n xuÊt ngoµi n«ng nghiÖp vµ ch¨n nu«i. Nhãm thø hai : Nhãm nµy Ýt n¨ng ®éng h¬n cã thÓ kh¸ lªn tho¸t khái ®ãi nghÌo nhê vµo c¸c ch¬ng tr×nh ph¸t triÓn giao th«ng, cã ®êng s¸ tèt ®Ó giao lu bu«n b¸n trao ®æi hµng ho¸ vµ nhê vµo ®îc hëng c¸c dù ¸n kinh tÕ, v¨n ho¸, x· héi. Nhng nhãm nµy tá ra kÌm n¨ng ®éng h¬n nhãm thø nhÊt vµ còng ®Ô bÞ ®Èy xuèng diÖn ®ãi nghÌo nÕu c¸c ch¬ng tr×nh, dù ¸n trªn ®Þa bµn kÕt thóc. §ã lµ nhãm thiÕu bÒn v÷ng. Nhãm thø ba : §©y lµ nhãm chiÕm ®a sè lµ nh÷ng ngêi kh«ng huÆc rÊt Ýt kh¶ n¨ng tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®ang ngµy cµng ph¸t triÓn. Hä chØ biÕt tr«ng chê vµo ruéng n¬ng huÆc ph¸t ®åi rõng lµm n¬ng ®Ó hy väng cã l¬ng thùc kh¸ h¬n, thËm chÝ ngay c¶ trong ®iÒu kiÖn thuËn lîi vÒ giao th«ng, chî, tÝn dông u ®·i mµ hä vÉn kh«ng nghÜ ra huÆc kh«ng gi¸m m¹nh d¹n t×m c¬ héi thay ®æi cuéc sèng. T©m lý d©n téc thiÓu sè quen sèng dùa vµo tù nhiªn an phËn thñ thêng, dÔ tho¶ m·n vµo c¸c nhu cÇu còng lµ mét yÕu tè ®¸ng quan t©m mét phÇn sè hä lµ nh÷g ngêi neo ®¬n, bÖnh tËt, giµ nua, ®éc th©n, hä sÏ bÞ tôt hËu m·i vÒ phÝa sau khi nÒn kinh tÕ kh«ng ngõng t¨ng trëng. MÆc nhiªn hé lµ d©n téc thiÓu sè hay ®a sè nhng khi c tró ë c¸c khu vùc miÒn nói cã khã kh¨n th× hä ph¶i chÞu ®ùng nh÷ng thiÖt thßi chung. Dï cho sù thiÖt thßi cã kh¸c nhau tuú thuéc vµo kh¶ n¨ng t¹o thu nhËp, s¸ng kiÕn cña c¸c d©n téc. Trong cuéc ®iÒu tra n¨m 1992 ngêi Tµy ®«ng ®øng ®Çu trong c¸c d©n téc thiÓu sè sèng tËp trung ë ViÖt B¾c, cã tû lÖ ®ãi nghÌo chiÕm tíi 58,1%. Ngoµi sù kh¸c biÖt vÒ vïng cã chªnh lÖch kh¸ lín th× mét thùc tÕ cho thÊy trong 53 d©n téc thiÓu sè còng cã sù ph©n c¸ch nhÊt ®Þnh gi÷a c¸c nhãm ®Çu b¶n, gi÷a b¶ng vµ cuèi b¶ng vÒ møc ®é giÇu nghÌo. Nh÷ng d©n téc Th¸i, Mêng, Tµy thêng ®øng ë nh÷ng bËc thang cao h¬n c¶. Hä vïa cã sè d©n ®«ng, n¬i c tró kh¸ thuËn lîi, tr×nh ®é d©n trÝ cao. Mét nhãm d©n téc qu¸ Ýt ngêi thêng chÞu nh÷ng thiÖt thßi h¬n. Cã thÓ lµ do lÞch sö ®Ó l¹i nh÷ng yÕu kÐm tån t¹i. Hä kh«ng ®ñ lùc ®Ó tranh chÊp nh÷ng vïng ®Êt mÇu mì huÆc hä ®Õn sau nh÷ng n¬i t¬i tèt ®· thuéc vÒ d©n téc kh¸c ®Õn tríc. Cã thÓ hä bÞ chÌn Ðp, hä tù ý d¾t nhau ®i s©u vµo nh÷ng vïng hoang v¾ng. Nh÷ng vÊn ®Ò Êy trong lÞch sö cña bÊt kú mét quèc gia nµo còng cã thÓ diÔn ra, kh«ng ph¶i lµ hiÖn tîng c¸ biÖt. Di chøng lÞch sö ®Ó l¹i nªn hä ®µnh ph¶i chÊp nhËn mét sè phËn Ýt may m¾n h¬n c¸c d©n téc kh¸c vµ v× thÕ ®é ®ãi nghÌo còng nhiÒu h¬n. C¸c d©n té trong nhãm nµy gåm: Lµo, La Hñ, Phï L¸, Lù, Chøt, Cê Lao, La Ha, Cèng, Pu PÐo, ¥ §u, La ChÝ, Kh¸ng, Pµ ThÎn, L« L«, M¶ng, Bè Y, Ng¸i, Shi La, R¬ M¨m, BR©u. Mét nhãm d©n téc thiÓu sè kh¸c còng cÇn ®Ò cËp ®Õn lµ nh÷ng ngêi du canh du c mét c¸ch kh¸ thêng xuyªn huÆc di d©n tù do. Nhãm nµy gåm c¶ mét bé phËn d©n téc cã sè d©n ®«ng nh M«ng, Ba Na, Gia Rai vµ gÇn ®©y lµ c¶ Tµy, Nïng vµ Giao vµo c¸c vïng ®Êt cßn rõng vµ mÇu mì ë T©y Nguyªn. §©y lµ mét nhãm ngêi mµ cuéc sèng còng rÊt bÊp bªnh vµ cßn nhiÒu khã kh¨n cha æn ®Þnh cuéc sèng. Mét nhãm n÷a lµ mét vµi d©n téc cßn kh¸ l¹c hËu, tån t¹i nhiÒu phong tôc tËp qu¸n cæ hñ vµ cã nguy c¬ gi¶m d©n sè huÆc suy tho¸i nßi gièng, cßn gi÷ nh÷ng nÐt hoang d·, cha hoµ nhËp ®îc víi cuéc sèng lao ®éng s¶n xuÊt, vÉn quen h¸i lîm s¨n b¾n, dùa vµo thiªn nhiªn. Nhµ ë t¹m bî, ¨n uèng thiÕu vÖ sinh, lu«n trong t×nh tr¹ng ®ãi nghÌo ®· lµm cho nh÷ng d©n téc nµy t¨ng d©n sè rÊt chËm. N¨m 1995, d©n téc Chøt ë b¶n Rµo Tre, huyÖn H¬ng S¬n, tØnh Hµ TÜnh cã 19 hé víi 103 nh©n khÈu trëng b¶n lµ mét bµ tªn lµ §¹i, ngêi bÐ nh mét ®øa trÎ 11 - 12 tuæi, nÆng chõng 30 kg do suy tho¸i nßi gièng. Tríc ®ã 2 n¨m mét dù ¸n ®Þnh canh ®Þnh c ®· ®îc thùc hiÖn ë ®©y. B¶n cã ruéng níc, ®îc cÊp tr©u bß, x©y nhµ cho c¸c hé, ®µo giÕng níc ¨n, më líp häc... nhng ®iÓm quan träng cÇn lu ý lµ sè ruéng ®ã l¹i do ngêi kinh ph¸t canh. Mïa ®Õn, tuú theo ngêi kinh cho bao nhiªu g¹o th× cho, b¶n lóc nµo còng v¾ng tanh, chØ cã phô n÷ vµ trÎ con, ®µn «ng th× ®i rõng hÕt, hä ®i hµng th¸ng, ®ªm ngñ trong hang ®¸ huÆc leo lªn c©y... nghÜa lµ hä vÉn quen cuéc sèng dùa vµo thiªn nhiªn, kh«ng chÞu lµm ruéng mÆc dï ®· cã ruéng vµ tr©u bß. 2 Nh÷ng nngyuªn nh©n c¬ b¶n vÒ t×nh tr¹ng nghÌo ®ãi ë vïng d©n téc thiÓu sè níc ta 2.1 Sù ph©n c¸ch trÇm träng kÐo dµi §©y lµ nguyªn nh©n bao trïm dÉn dÕn t×nh tr¹ng nghÌo ®ãi ®èi víi c¸c hé d©n téc thiÓu sè. Nh÷ng d©n téc thiÓu sè chÞu sù ph©n chia vÒ ®Þa h×nh vµ sù c¸ch biÖt vÒ x· héi. ChiÕn lîc ph¸t triÓn giao th«ng vËn t¶i ®· ®a ra nh÷ng con sè gÇn ®©y cho thÊy râ nh÷ng yÕu kÐm vµ sù qu¸ t¶i cña hÖ thèng giao th«ng níc ta. HiÖn nay c¶ níc vÉn cßn kho¶ng 657 x· cha cã ®êng «t« vµo trung t©m x· íc tÝnh ®é dµi ®êng cÇn ph¶i lµm lµ 6.400 Km vµ cÇn dùng thªm 2.708 cÇu trªn c¸c tuyÕn ®êng vao trung t©m c¸c x· mµ chñ yÕu lµ cÇu nhá d©n sinh. Riªng miÒn nói phÝa b¾c cßn cã trªn 400 x· cha cã ®êng «t« ®i vµo, chiÕm trªn hai phÇn ba sè x· miÒn nói trong toµn quèc. §ã lµ cha thÓ so s¸nh con ®êng ®ã víi nh÷ng ®êng chØ cã ngùa thå vµ ngêi ®i bé tõ c¸c lµng b¶n xa vµ cao xuèng ®êng x¬ng c¸ g¾n víi ®êng trôc. C¸c chßm b¶n c¸c hé c¸ch xa nhau lµ ®Æc ®iÓm b¾t buéc cña nh÷ng c d©n sèng b»ng n¬ng rÉy. Do lu©n chuyÓn c¸c h¹t n¬ng vµ n¨ng suÊt ®¹t thÊp nªn gia ®×nh cÇn cã mét kho¶ng canh t¸c réng ®Ó cã ®ñ l¬ng thùc sèng. HÇu nh hä rÊt Ýt ®i chî, mçi lÇn ®i chî hä mua dù tr÷ nh÷ng mÆt hµng thiÕt yÕu dÇu th¾p, muèi ¨n, vµ mét vµi thø kh¸c. Sù ph©n c¸ch vÒ mÆt ®Þa lý ®· lµm cho viÖc ®i l¹i trë nªn khã kh¨n. ViÖc ®i l¹i c¸ch trë, xa c¸c chî, thÞ tø, thÞ trÊn ®· lµm cho hä rÊt thiÕu th«ng tin kiÕn thøc vÒ kinh tÕ thÞ trêng, tÝnh to¸n ®Çu vµo ®Çu ra ®Ó cã kÕt qu¶ tèt nhÊt. Bªn c¹nh ®ã lµ sù thiÕu thèn vÒ gi¸o dôc lµm cho tr×nh ®é d©n trÝ cña c¸c d©n téc thiÓu sè cã sù c¸ch biÖt ®¸ng kÓ. Sè ngêi ®îc häc hµnh ®Ó cã b»ng cÊp lµ rÊt Ýt do vËy nªn kh¶ n¨ng tham gia cña nhêi d©n téc vµo c¸c ho¹t ®éng cña x· héi hiÖn ®¹i lµ rÊt h¹n chÕ. Nh÷ng nç lùc nh»m tõng bíc hoµ nhËp ®êi sèng x· héi cña ®ång ®ång bµo c¸c d©n téc thiÓu sè vµo x· héi ®¬ng thêi ë níc ta chÝnh lµ c¸ch xo¸ dÇn sù chªnh lÖch c¸ch biÖt. C¸c ch¬ng tr×nh më trêng häc, xo¸ mï ch÷, dËy tiÕng ViÖt trong nhµ trêng ®· ®îc tiÕn hµnh nhng hiÖn tîng t¸i mï ch÷ vÉn xÈy ra do sau khi häc xong th× hä Ýt cã c¬ héi tiÕp xóc víi nh÷ng ph¬ng tiÖn th«ng tin ®Ó cã thÓ vËn dông nh÷ng ch÷ ®· ®îc häc trong nhµ trêng. Song cho dï ch¬ng tr×nh cã tèt ®Õn ®©u, cã hay ®Õn ®©u nÕu kh«ng cã kinh phÝ th× còng kh«ng thÓ tiÕn hµnh ®îc.§©y lµ mét thùc tr¹ng khã kh¨n cho chóng ta hiÖn nay. Nguån kinh phÝ chi cho nh÷ng c«ng t¸c nµy cßn rÊt eo hÑp, céng thªm víi ®éi ngò c¸n bé thùc hiÖn nh÷ng ch¬ng tr×nh ®ã th× cha cã ®ñ tr×nh ®é do ®ã dÉn ®Õn sù kÕm hiÖu qu¶ cña nh÷ng ch¬ng tr×nh ®· ®îc triÓn khai. 2.2 Nh÷ng rñi ro tai ho¹ ®ét xuÊt §èi víi ®ång bµo c¸c d©n téc thiÓu sè vïng nói, ®iÒu quan t©m nhÊt cña hä trong ®êi sèng lµ vÊn ®Ò c¸i ¨n. V× vËy cã ®îc sù an toµn vÒ l¬ng thùc lµ vÊn ®Ò u tiªn sè mét. Nh×n l¹i mÊy chôc n¨m qua, t×nh tr¹ng thiÕu l¬ng thùc lu«n ®Ì nÆng lªn cuéc sèng cña hä. §a phÇn hä sèng trªn nh÷ng vïng ®Êt rèc, nói ®¸, kh«ng thuËn lîi cho viÖc canh t¸c vµ n¨ng suÊt lao ®éng kÐm. C¸c vïng vµ tiÓu vïng n¬i hä sèng thêng rÊt thÊt thêng vµ kh¾c nghiÖt. §é Èm, giã Lµo, ®é ma, ®é l¹nh lu«n g©y khã kh¨n cho c©y vËt nu«i, qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, vµ kÕt qu¶ lµ mÊt mïa ®èi víi c©y trån, bÖnh dÞch ®èi víi gia sóc, c©y trång, vËt nu«i kÐm ph¸t triÓn tÊt nhiªn dÉn ®Õn n¨ng suÊt thÊp Ýt hiÖu qu¶. §iÒu quan träng lµ do c tró ë nh÷ng vïng sinh th¸i thiÕu sù ®¶m b¶o æn ®Þnh, tµi nguyªn rõng, níc ngµy cµng c¹n kiÖt. Do lèi canh t¸c ngµy cµng l¹c hËu c©y con truyÒn thèng, phô thuéc nhiÒu vµo khÝ hËu thêi tiÕt nªn dÉn ®Õn thêng xuyªn ®ãi l¬ng thùc vµ bÞ ®e do¹ ®øt b÷a vµo nh÷ng kú gi¸p h¹t. Rñi ro vµ nh÷ng ph¸t sinh bÊt thêng chÝnh lµ do sù thiÕu bÒn v÷ng, cã thÓ nãi ®ã lµ hai mÆt g¾n liÒn víi sù ®ãi nghÌo. M«i sinh máng manh, ®Êt ®ai dÔ bÞ sãi mßn, b¹c mÇu, rõng bÞ tµn ph¸ thu hÑp dÇn, nguån níc mÊt kÐo theo mÊt lu«n nguån thuû s¶n. Thªm vµo ®ã lµ thiªn tai thêng xÈy ra hµng n¨m vµ bÊt ngê ®Èy cuéc sèng cña ®ång bµo c¸c d©n téc thiÓu sè vµo hoµn c¶nh rÊt bÊp bªnh. MÆc dï cã nhiÒu ch¬ng tr×nh ®îc thùc hiÖn ®Ó cñng cè tÝnh bÒn v÷ng cña m«i trêng nh ch¬ng tr×nh ®Þnh canh ®Þnh c vµ ch¬ng tr×nh 327 nhng hiÖu qu¶ ®em l¹i cha cao. 2.3 Nguån lùc vµ n¨ng lùc 2.3.1 Nguån lùc Cã thÓ nãi mét c¸ch nh¾n gän nguån lùc bao gåm tÊt c¶ nh÷ng kh©u thuéc ®Çu vµo ®Ó t¹o ra nguåcn thu nhËp gåm tøc lµ ®Çu ra. Nguån lùc cña nh÷ng ngêi n«ng d©n bao gåm : ®Êt ®ai, lao ®éng, vèn s¶n xuÊt kü n¨ng s¶n xuÊt. Muèn thùc hiÖn xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo th× ph¶i cung cÊp cho hä nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Ó hä s¶n xuÊt.Trong c¸c nguån lùc cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp th× ®Êt ®ai lµ yÕu tè quan träng nhÊt, ë níc ta ngoµi c¸c d©n téc thiÓu sè nh Mêng, Tµy, Nïng ®· canh t¸c ruéng níc cã hÖ thèng dÉn níc ®Ó tíi tiªu häc ë ngêi kinh cßn l¹i ®a sè c¸c ®©n téc thiÓu sè quen ph¬ng thøc canh t¸c trªn ®Êt ®èc vµ kh«. §Ó ng¨n chÆn n¹n du canh du c, ph¸ rõng lµm rÉy ngµy 14-7-1993 t¹i kú häp thø ba cña Quèc Héi kho¸ IX ®· th«ng qua luËt ®Êt ®ai cho phÐp x¸c ®Þnh tÝnh ph¸p lý cña ngêi cã quyÒn sö dông ®Êt, tuy nhiªn viÖc ®Êt chia rõng cho c¸c hé gia ®×nh qu¶n lý diÔn ra chËm ch¹p. Vµ nÕu kh«ng cã giÊy tê së h÷u ®Çy ®ñ th× c¸c hé d©n téc thiÓu sè sÏ bÞ lîi dông huÆc x©m chiÕm ®Êt ®ai bëi nh÷ng c d©n tù do míi ®Õn. Cã ®îc ®Êt ®ai råi muèn tæ chøc s¶n xuÊt cÇn cã lao ®éng. Nh×n chung chÊt lîng lao ®éng ë c¸c d©n téc thiÓu sè bÞ yÕu kÐm ë hai khÝa c¹nh chÝnh lµ : ThÓ tr¹ng yÕu mÖt suy dinh dìng vµ kü n¨ng lao ®éng kÐm do ®ã lµm cho n¨ng suÊt trong lao ®éng rÊt thÊp. Bªn c¹nh ®ã nguån vèn eo hÑp. Cã nhiÒu hé chØ quen tr«ng chê vµo n«ng nghiÖp, ch¨n nu«i nªn khi cha cã ph¬ng s¸ch g× h¬n ®Ó t¹o thu nhËp vèn nhiÒu khi cha ph¶i lµ cÇn thiÕt. 2.3.2 N¨ng lùc N¨ng lùc muèn nãi ë ®©y lµ møc ®é tham gia cña c¸c d©n téc thiÓu sè vµo x· héi hiÖn thêi. Tríc hÕt quyÒn tham gia vµo c¸c lÜnh vùc chÝnh trÞ - kinh tÕ, x· héi cña c¸c c«ng d©n thiÓu sè ®· ®îc x¸c lËp cïng víi sù ra ®êi cña nhµ níc ViÖt Nam. Nhµ níc ta ®· cã nhiÒu chÝnh s¸ch u ®·i cho con em cña ®ång bµo d©n téc thiÓu sè cã ®iÒu kiÖn ®îc häc ë nh÷ng líp chuyªn ngµnh vµ ®¹i häc II Nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®îc trong viÖc thùc hiÖn ch¬ng tr×nh xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo ë vïng téc thiÓu sè níc ta trong nh÷ng giai ®o¹n gÇn ®©y 1 Ch¬ng tr×nh ph¸t triÓn n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n, thuû lîi, giao th«ng 1.1 Thuû lîi, giao th«ng ThËp kû cuèi cña thÕ kû XX, viÖc ph¸t triÓn giao th«ng n«ng th«n ®îc ph¸t triÓn trong toµn quèc, víi ph¬ng ch©m nhµ níc vµ nh©n d©n cõng lµm ®· huy ®éng ®îc nhiÒu nguån nh©n lùc, vËt lùc, tiÒn cña, ph¸t triÓn ®îc trªn 150.000 Km ®êng bé vµ 35.700 Km ®êng thuû. Nhng ë miÒn nói cßn rÊt nhiÒu khã kh¨n, lµm mét Km ®êng rÊt tèn kÐm v× nói ®¸ vµ ®Þa h×nh phøc t¹p, ®ãng gãp cña d©n vÒ tiÒn cña kh«ng nhiÒu vµ cuèi cïng lµ ng©n s¸ch cña Nhµ níc ®Çu t cho giao th«ng miÒn nói cßn xa míi ®¸p øng ®îc nhu cÇu. 1.2 Ch¬ng tr×nh ®Þnh canh ®Þnh c VÊn ®Ò ®Þnh canh ®Þnh c tõ l©u ®· ®îc §¶ng vµ Nhµ níc ta hÕt søc quan t©m. Nã ®îc thÓ hiÖn râ nÐt nhÊt qua ch¬ng tr×nh 327 ®îc héi ®ång bé trëng (nay lµ ChÝnh phñ) quyÕt ®Þnh ngµy 15/9/1992. Ch¬ng tr×nh nµy nh»m vµo môc tiªu phñ xanh ®Êt trèng ®åi nói träc, b·i båi, b·i c¸t s«ng biÓn vµ ®èi tîng cña nã më réng tãi nhiÒu hé gia ®×nh thiÓu sè d©n téc miÒn nói. Ngay trong hai n¨m ®Çu triÓn khai ch¬ng tr×nh ®· ®îc vay 67 tû 230 triÖu ®ång (1 triÖu ®ång/hé) ®Ó ph¸t triÓn 400.495 ha ®Êt thµnh kinh tÕ hé, trång ®îc 19.500 ha cao su, 11.500 ha chÌ, 7.000 ha cµ phª, 18.500 c©y ¨n qu¶; vµ gi¶i quyÕt viÖc lµm cho 68.300 hé tr¶i dµi trªn ®Þa bµn gÇn 220 huyÖn, 700 x· miÒn nói. TÝnh ®Õn 1998 c¶ níc ta cßn cã 356.000 hé víi 2,246 triÖu nh©n khÈu ë 1.939 x· cña 38 tØnh thuéc ®èi tîng ®Þnh canh ®Þnh c, trong ®ã cã 82.300 hé, 507.000 khÈu c¬ b¶n ®· hoµn thµnh ®Þnh canh ®Þnh c. §èi tîng cßn l¹i tiÕp tôc ®Þnh canh ®Þnh c cã 25.714 hé víi 157.000 nh©n khÈu ®ang cßn du canh du c. 1.3 T vÊn, dÞch vô, chuyÓn giao khoa häc kü thuËt Tõ ®Çu nh÷ng n¨m 90 cña thÕ kû XX dÞch vô nµy ®· cã sù tiÒn bé ®¸p øng t¬ng ®èi tèt nhu cÇu ®Çu vµo cho s¶n xuÊt n«ng, ng, l©m nghiÖp. NhiÒu hé nghÌo ®· ®îc hëng lîi Ých tõ ch¬ng tr×nh nµy, vµ hä ®· t×m ®îc cho m×nh cuéc sèng æn ®Þnh. Song miÒn nói, vïng d©n téc thiÓu sè, thËm trÝ cho tíi nay còng míi chØ sè Ýt ®Þa ph¬ng cã dîc nh÷ng ch¬ng tr×nh hiÖu qu¶ kiÓu nµy. Thùc chÊt nh÷ng néi dung lín cña ch¬ng tr×nh nµy cha ®îc ho¹t ®éng m¹nh mÏ, phÇn lín chØ khu«n l¹i ë khuyÕn n«ng vµ khuyÕn l©m, chØ ®¬n thuÇn lµ viÖc ®a gièng míi cho ngêi s¶n xuÊt ®Ó t¨ng thu nhËp. Sù chuyÓn giao c«ng nghÖ theo ®óng nghÜa cña nã th× cha lµm ®îc bao nhiªu, míi chØ dõng l¹i ë c©y chÌ, c©y cµ phª, c©y cao su. HiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña trªn 200 tr¹m khuyÕn n«ng cÊp huyÖn vµ 61 tr¹m cÊp tØnh cha ®¹t yªu cÇu, ®Æc biÖt ë nh÷ng huyÖn miÒn nói tr¹m cha ®ñ c¸n bé, m¹ng líi máng khã cã thÓ tiÕp cËn ®îc víi ®ång bµo c¸c d©n téc thiÓu sè. Nhng khã kh¨n cßn tån t¹i trong viÖc thùc hiÖn ch¬ng tr×nh nµy qua t×m hiÓu tõ hai phÝa nhµ ®Çu t vµ ngêi ®îc ®Çu t cho thÊy: VÒ phÝa ®Çu t do ®i l¹i khã kh¨n, thiÕu c¸n bé khoa häc t©m huyÕt lªn víi ®ång bµo miÒn nói v× chÕ ®é, chÝnh s¸ch ®·i ngé cha t¬ng xøng ®Ó khuyÕn khÝch chÊt x¸m khoa häc kü thuËt ®a vµo s¶n xuÊt ë miÒn nói; mÆt kh¸c, møc ®é thö nghiÖm gÆp rñi ro cao… VÒ phÝa ®îc ®Çu t ®åi hái ph¶i cã mét tr×nh ®é nhËn thùc nhÊt ®Þnh míi cã thÓ tiÕp thu ®îc c«ng nghÖ. Nh÷ng hé nghÌo rÊt hiÕm cã ®îc tr×nh ®é hiÓu biÕt do phÝa ®Çu t yªu cÇu. Ngêi ®îc nhËn nh÷ng ch¬ng tr×nh lo¹i nµy ®a phÇn l¹i r¬i vµo c¸c hé kh¸ vµ hé giÇu; nªn v« h×nh chung ngêi nghÌo l¹i bÞ lo¹i khái cuéc ch¬i. Mét vÊn ®Ò rÊt cÇn quan t©m ®Õn ë miÒn nói lµ c«ng nghÖ b¶o qu¶n sau thu ho¹ch vµ c«ng nghÖ chÕ biÕn n«ng phÈm. V× vËy vÊn ®Ò nan gi¶i tríc m¾t lµ lo ®Çu ra cho s¶n phÈm lµm ra cña ngêi nghÌo. Do kh«ng ph¸t huy ®îc nh÷ng viÖ kÓ trrªn nªn dÉn ®Õn viÖc tæn h¹i kh«ng nhá do b¶o qu¶n thiÕu kü thuËt, sè lîng thùc d thõa chØ biÕt chÕ biÕn thµnh rîu chø kh«ng biÕt b¸n cho ai. Nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt ra ®· cho thÊy ch¬ng tr×nh trî gióp c«ng nghÖ hiÖn nay cßn hÕt søc h¹n chÕ. Nhu cÇu dÞch vô, chuyÓn giao kü thuËt ë miÒn nói cha ®îc ®¸p øng t¬ng xøng, nªn kh«ng thÓ cã hµng ho¸ ®ñ tiªu chuÈn chÊt lîng cho thÞ trêng hiÖn nay vµ kh«ng ®ñ søc c¹nh tranh trªn thÞ trêng quèc tÕ. 2 Ch¬ng tr×nh gi¶i quyÕt viÖc lµm Víi môc tiªu lµ gi¶i quyÕt viÖc lµm cho ®ång bµo c¸c d©n téc thiÓu sè, trong qu¸ tr×nh triÓn khai thùc hiÖn c¸c ch¬ng tr×nh, chÝnh s¸ch xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo th× mét hÖ thèng trung t©m xóc tiÕn viÖc lµm ®· ®îc h×nh thµnh trªn c¶ níc, gãp phÇn tÝch cùc ®Ó cã thªm nhiÒu ngêi cã thu nhËp vµ æn ®Þnh cuéc sèng.Tõ khi thùc hiÖn ch¬ng tr×nh ®Õn nay ®· cã hµng v¹n lao ®éng ®· ®îc hëng lîi Ých tï ch¬ng tr×nh nµy. Song nh×n vµo nh÷ng kÕt qu¶ ngêi ta chØ nhËn ra lµ ch¬ng tr×nh xóc tiÕn viÖc lµm chñ yÕu tËp trung ë nh÷ng thµnh phè lín, thµnh thÞ., cßn ë n«ng th«n ®Æc biÖt lµ nh÷ng d©n téc thiÓu sè dêng nh cha cã sù u ®·i, hëng lîi tõ ch¬ng tr×nh nµy. §èi víi ®ång bµo d©n téc thiÓu sè, miÒn nói, vÊn ®Ò cÇn ph¶i c¶nh b¸o lµ: kh¶ n¨ng tham gia vµo ch¬ng tr×nh nµy lµ rÊt yÕu kÐm. §Æc thï nµy dÉn ®Õn mét yªu cÇu kh«ng thÓ thiÕu ®îc lµ cÇn chó ý huÊn luyÖn, båi dâng ®Ó n©ng cao n¨ng lùc cho ®ång bµo d©n téc ngay lóc ban ®Çu, thËm trÝ ph¶i bÇy ra c«ng viÖc ®Ó híng hä vµo lµm viÖc ®ã tøc lµ t¹o ngµnh nghÒ võa víi kh¶ n¨ng thãi quen truyÒn thèng cña hä vµ më ra c¸c c«ng viÖc míi mÎ cho líp trÎ tham gia lµm quen vµ n©ng cao tay nghÒ cña hä. V× vËy ch¬ng tr×nh xóc tiÕn viÖc lµm ë miÒn nói, vïng d©n téc thiÓu sè sÏ khã kh¨n vµ nÆnh nÒ h¬n nhiÒu lÇn so víi ë ®ång b»ng. Mét ®iÒu cÊp thiÕt n÷a lµ cÇn cã ngêi biÕt tiÕng d©n téc ®Ó truyÒn thô kiÕn thøc vµ híng dÉn c¸ch lµm. §éi ngò nµy hiÖn nay dêng nh cha ®¸ng kÓ, cha ®ñ tiªu chuÈn am hiÓu vÒ tiÕng vµ cha ®ñ vÒ lîng ®Ó ph©n phèi cho mét ®Þa bµn réng lín chiÕm 2/3 diÖn tÝch c¶ níc. 3 Ch¬ng tr×nh tÝn dông Thùc tÕ cho thÊy tõ n¨m 1991 chóng ta ®· thùc hiÖn kho¶n tÝn dông cho vay më réng ®èi tíi hé n«ng d©n, nhng chØ mét sè trong diÖn hé nghÌo míi cã c¬ héi vay vèn tõ ng©n hµng nhµ níc vµ sè vèn vay cßn rÊt h¹n chÕ. Th¸ng 3 n¨m 1995 quü cho vay u ®·i hé nghÌo ph¸t triÎn s¶n xuÊt ra ®êi, ®ã lµ tæ chøc tÝn dông tiÒn th©n cña ng©n hµng phôc vô ngêi nghÌo nay lµ ng©n hµng chÝnh s¸ch x· héi. Quü cho vay u ®·i ®èi víi hé nghÌo ®Çu tiªn ®Õn víi hé nghÌo ®¸nh dÊu sù ®i lªn víi giÊc m¬ ®Ñp víi ngêi nghÌo biÕt lµm ¨n vµ s¶n xuÊt vu¬n lªn. Cuèi n¨m 2002 tæng nguån vèn cña ng©n hµng ngêi nghÌo lµ 7.083 tû VND, trong ®ã vèn ®iÒu lÖ lµ 1.105 tû dång b»ng tiÒn vay tõ ng©n hµng nhµ níc, ngoµi ra cßn nhËn vèn uû th¸c tõ ng©n s¸ch ®Þa ph¬ng vµ huy ®éng vèn cña hé nghÌo 398 tû ®ång. Tõ nguån vèn khiªm tèn ®ã sau 7 n¨m ho¹t ®éng ®· cho vay tæng doanh sè 14.895 tû ®ång, sè lîng hé nghÌo ®îc vay trªn 7,7 triÖu hé. Sè hé cßn d nî lµ 2,8 triÖu hé. B×nh qu©n mçi hé ®îc vay 2,5 triÖu ®ång vµ ®Õn n¨m 2001 lµ 5 triÖu ®ång. §¸ng chó ý lµ cã 55 v¹n hé thuéc ®ång bµo c¸c d©n téc thiÓu sè ®îc vay víi d nî 1300 tû. TÝnh ®Õn 31-12-2002, nh©n hµng ngêi nghÌo ®· ®a 64 v¹n hé tho¸t nghÌo trong ®ã cã 7,6 v¹n hé thuéc d©n téc thiÓu sè, vµ cø 8 hé th× cã 1 hé tho¸t nghÌo. VÒ chÊt lîng tÝn dông th× chØ cã 1,71% lµ nî qu¸ h¹n. KÕt qu¶ tµi chÝnh bíc ®Çu kh¶ quan. Tæng thu nhËp 2.435 tû ®ång, sè lît hé nghÌo ®îc vay 7,7 triÖu hé. Nh÷ng thµnh tùu trªn thËt ®¸ng khÝch lÖ, thÓ hiÖn ®êng lèi ®óng ®¾n cña §¶ng vµ Nhµ níc trong sù nghiÖp xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. Mét mÆt tån t¹i trong ho¹t ®éng cña ng©n hµng phôc vô ngêi nghÌo lµ do thô ®éng tr«ng chê vµo vèn tõ Trung ¬ng rãt xuèng vµ kh«ng cã m¹ng líi, chi nh¸nh riªng nªn ng©n hµng phôc vô ngêi nghÌo cha cã mét c¬ chÕ ho¹t ®éng râ rµng. Cuèi cïng nã l¹i r¬i vµo t×nh tr¹nh cña ng©n hµng n«ng nghiÖp, tøc lµ vÉn cßn nh÷ng kho¶ng trèng r©t lín ë vïng cao, vïng d©n téc thiÓu sè. Trong sè nh÷ng ngêi nghÌo th× ngêi nghÌo thuéc d©n téc thiÓu sè bao giê còng chÞu nhiÒu bÊt lîi h¬n. §Õn nay ng©n hµng phôc vô ngêi nghÌo cha t¸c ®éng ®îc bao nhiªu ®Õn c¸c hé ®Æc biÖt khã kh¨n ë vïng cao biªn giíi, vïng s©u, vïng xa. VÊn ®Ò thiÕt thùc cÇn bµn ®Õn lµ víi møc l·i suÊt u ®·i hiÖn nay, nhiÒu hé ngêi nghÌo miÒn nói cßn e ng¹i. Th«ng qua mét sè ch¬ng tr×nh cho vay cña c¸c tæ chøc quèc tÕ nh: UNICEF, SIDA, IFAD, vµ UNDP, Hµ Lan vµ mét sè tæ chøc phi chÝnh phñ th«ng qua héi liªn hiÖp phô n÷ ViÖt Nam ®· tá ra cã hiÖu qu¶. Nh÷ng ch¬ng tr×nh nµy ®· t¹o ra mét bµi häc thùc tÕ lµ nguån tÝn dông ph¶i ®îc chÆt chÏ, g¾n liÒn víi viÖc huÊn luyÖn ph¬ng ph¸p thÝch hîp ®Ó t¨ng thu nhËp. NÕu kh«ng cã hai yÕu tè trªn th× møc ®é rñi ro sÏ cao vµ ngêi nghÌo sÏ ph¶i g¸nh chÞu hËu qu¶. Nh vËy yÕu tè tÝn dông ph¶i ®i song song víi viÖc cung cÊp dÞch vô khuyÕn n«ng, khuyÕn l©m, chuyÓn giao gièng vµ c«ng nghÖ míi. B¶n th©n ngêi nghÌo ë vïng d©n téc thiÓu sè kh«ng cã kh¶ n¨ng lËp kÕ ho¹ch s¶n xuÊt vµ tiÕn hµnh ®Çu t kh«n ngoan ®Ó cã thÓ sinh l·i. Hä cÇn cã c¶ tiÒn vèn vµ kiÕn thøc vÒ kinh tÕ, nh÷ng dÞch vô cho s¶n xuÊt, mµ tríc hÕt lµ nh÷ng vËt t cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp thiÕt yÕu nh: ph©n bãn, thuèc trõ s©u, gièng míi vµ c¸c dÞch vô thó y ®Ó h¹n chÕ thÊp nhÊt møc rñi ro. 4 Ch¬ng tr×nh gi¸o dôc, y tÕ víi môc tiªu xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo 4.1 Ch¬ng tr×nh gi¸o dôc Phæ cËp gi¸o dôc xo¸ n¹n mï ch÷ lµ mét môc tiªu mµ Nhµ níc ta rÊt u tiªn, ®Æc biÖt lµ ®èi víi ®ång bµo c¸c d©n téc thiÓu sè vµ ®©y chÝnh lµ mét c¸ch thøc hiÖu qu¶ n©ng cao tr×nh ®é d©n trÝ cho hä, gióp hé hoµ nhËp víi x· héi tiªn tiÕn lµ con ®êng ®Ó hä cã thÓ tù nhËn thøc vµ v¬n lªn xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. §¶ng vµ Nhµ níc ®· cã nhiÒu chÝnh s¸ch u ®·i khuyÕn khÝch cho nh÷ng gi¸o viªn vÒ c«ng t¸c t¹i b¶n lµng, ®ång thêi më nhiÒu trêng dËy häc ë vïng cao x©y dùng c¬ së h¹ tÇng cho ngµnh gi¸o dôc n¬i ®©y. Tuy nhiªn do sù c¸ch biÖt vÒ mÆt ®Þa lý nªn c«ng t¸c gi¸o dôc n¬i ®©y cha lµm ®îc nhiÒu, con em cña ®ång bµo d©n téc ®îc häc hµnh ®Çy ®ñ cßn Ýt nhng ®ã còng lµ tÝn hiÖu ®¸ng mõng cho viÖc thay ®æi bé mÆt n¬i ®©y. §· cã nhiÒu sinh viªn lµ con em c¸c d©n téc sau khi häc xong trë l¹i x©y dùng quª nhµ, thªm vµo ®ã lµ nh÷ng ch¬ng tr×nh dËy nghÒ ®· gióp cho hä cã ®îc nhiÒu viÖc lµm t¨ng thu nhËp, n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng. Trong nh÷ng nhãm ch¬ng tr×nh ®îc tiÕn hµnh th× ch¬ng tr×nh n©ng cao chÊt lîng phæ th«ng c¸c cÊp hÇu nh cha cã t¸c ®éng trùc tiÕp tíi häc sinh nghÌo v× hÖ thèng chñ yÕu tËp trung phôc vô cho ch¬ng tr×nh nµy lµ c¸c thiÕt bÞ cao cÊp, kÓ c¶ m¸y vi tÝnh. §iÒu ®ã lµ qu¸ xa vêi ®èi víi häc sinh lµ con em nhµ nghÌo. Víi d©n téc thiÓu sè th× ®ã qu¶ lµ mét giÊc m¬. Ch¬ng tr×nh dËy nghÒ ®èi víi häc sinh d©n téc miÒn nói, v× nã kh«ng thuéc khu vùc u tiªn nªn nã cha cã mét hÖ thèng trung t©m dËy nghÒ vµ Ýt cã kh¶ n¨ng víi tíi nguån kinh phÝ Ýt ái cña nhµ níc dµnh cho lÜnh vùc nµy vµ nguån viÖn trî tõ níc ngoµi. §iÒu ®¸ng lu ý nhÊt lµ trÎ em nghÌo kh«ng cã kh¶ n¨ng kinh tÕ ®Ó häc lªn c¸c líp trªn nªn kh«ng ®ñ tiªu chuÈn v¨n ho¸ ®Ó vµo häc c¸c líp dËy nghÒ; chÝnh v× vËy cã thÓ nãi con nhµ nghÌo cha ®îc hëng lîi tõ ch¬ng tr×nh nµy. 4.2 Ch¬ng tr×nh y tÕ Bªn c¹nh ch¬ng tr×nh gi¸o dôc, ch¬ng tr×nh y tÕ còng ®· cã nhiÒu ®ãng gãp to lín trong c«ng cuéc xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. Nh÷ng ch¬ng tr×nh y tÕ nh×n chung ®· ph¸t huy t¸c dông c¶i thiÖn vµ n©ng cao kh¶ n¨ng ®Ò kh¸ng ®èi víi bÖnh tËt, ch÷a trÞ vµ phßng ngõa bÖnh dÞch hay xÈy ra xa vµ nay ë miÒn nói, vïng ®ång bµo c¸c d©n téc thiÓu sè. ViÖc u tiªn dµnh hµng chôc tû ®ång cÊp ph¸t muèi ièt cho vïng d©n téc thiÓu sè vµ hµng chôc tû ®ång trî cíc vËn chuyÓn tíi vïng cao, nhê ®ã tû lÖ bíu cæ ®· tõ 54% n¨m 1991 xuèng díi 40% n¨m 1996. §Õn nay ngêi d©n miÒn nói vµ c¶ nhiÒu vïng miÒn xu«i ®· quen dïng muèi ièt vµ kh«ng cÇn ph¶i tuyªn truyÒn vËn ®éng nh nh÷ng n¨m tríc ®©y. Ch¬ng tr×nh níc s¹ch cho sinh ho¹t còng lµ mét ch¬ng tr×nh cã ý nghÜa kh«ng nhá ®Ó c¶i thiÖn søc khoÎ sinh ho¹t vµ ®êi sèng x· héi ®èi víi ngêi nghÌo. Ch¬ng tr×nh nµy ®· cã 20 n¨m thùc hiÖn (1982-2002) díi sù trî gióp cña UNICEF. KÕt qu¶ cña sù ®Çu t gÇn 20 triÖu USD vµ cña UNICEF vµ trªn 40 tû ®ång cña chÝnh phñ ViÖt Nam lµ h¬n 1/3 d©n sè n«ng th«n ®îc dïng níc s¹ch, tuy nhiªn sè d©n miÒn nói vµ d©n téc thiÓu sè ®îc hëng tõ ch¬ng tr×nh nµy lµ qu¸ nhá bÐ, cÇn cã sù ®iÒu chØnh hîp lý h¬n vÒ vèn ®Çu t dµnh cho nh÷ng vïng ®Æc biÖt khã kh¨n ë miÒn nói. Theo nh÷ng sè liÖu cña bé y tÕ th× ch¬ng tr×nh tiªm chñng më réng vµ b¶o vÖ søc khoÎ bµ mÑ trÎ em ®· thu ®îc kÕt qu¶ rÊt kh¶ quan, Tû lÖ trÎ em suy dinh dìng, thiÕu träng lîng tiªu chuÈn khi míi sinh, trÎ em chÕt díi mét tuæi gi¶m. Tuy vËy tû lÖ trÎ em trªn díi 40% ë løa tuæi díi mét tuæi vµ suy dinh dìng díi n¨m tuæi vÉn lµ con sè kh¸ cao ®ßi hái cÇn cã sù ®Çu t h¬n n÷a trong c«ng t¸c y tÕ ëvïng cao. 5 Ch¬ng tr×nh quèc gia sè 06/CP N¨m n¨m thùc hiÖn ch¬ng tr×nh quèc gia sè 06/CP diÖn tÝch trång c©y thuèc phiÖn tõ 15.495 ha ë 11 tØnh miÒn nói phÝa b¾c ®· gi¶m nhanh chãng xuèng cßn 12.787 ha vô 1993; 3.296 ha vô 1994; 2.363 ha vô 1995. Cho ®Õn nay c¬ b¶n c©y thuèc phiÖn ®· ®îc huû bá trªn ®Þa bµn miÒn nói níc ta. Trong sè c¸c ®Þa bµn xo¸ bá c©y thuèc phiÖn th× cã 30% trong sè c¸c ®Þa bµn ®ã ®· æn ®Þnh cuéc sèng nhê vµo c¸c dù ¸n xo¸ bá c©y thuèc phiÖn vµ c¸c ch¬ng tr×nh xo¸ ®èi gi¶m nghÌo. Cßn 30% sè vïng xo¸ bæ c©y thuèc phiÖn ®an cßn gÆp khã kh¨n, cha æn ®Þnh, cßn du canh , cha t¹o ra ®îc nguån thu nhËp ®Ó thay thÕ c©y thuèc phiÖn, lóng tóng trong chuyÓn dÞch c¬ cÊu s¶n xuÊt, tøc cuéc sèng cßn bÊp bªnh. Cã 20% sè vïng ®· xo¸ bá c©y thuèc phiÖn nhng ®ang cã hiÖn tîng t¸i trång l¹i . 20% cßn l¹i lµ nh÷ng vïng qu¸ xa x«i hÎo l¸nh vÉn cßn sèng du canh du c mµ ch¬ng tr×nh cha v¬n tíi huÆc cha cã t¸c dông. 6 Ch¬ng tr×nh hç trî d©n téc dÆc biÖt khã kh¨n Theo cuéc ®iÒu tra ®· thèng kª ra 41 d©n téc trong ®ã cã 27 d©n téc ®ãi nghÌo díi møc quy chuÈn cña Bé lao ®éng th¬ng binh vµ x· héi tøc lµ cã thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ngêi díi 60.000®/th¸ng. Theo sè liÖu ®iÒu tra cã tíi 65,85% sè hé n¬i nµy d¬i vµo t×nh tr¹ng ®ãi nghÌo, 990,7% lµ nhµ t¹m tranh tre nøa l¸, 82,96% lµ kh«ng cã níc s¹ch dïng trong sinh ho¹t. Tõ thùc tr¹ng nh÷ng khã kh¨n trªn ch¬ng tr×nh ®· ®îc triÓn khai víi c¬ cÊu nguån vèn nh sau: 30% hµng ho¸ç trî ®êi sèng: l¬ng thùc, ch¨n mµn, quÇn ¸o söa ch÷a nhµ cöa. 57% mua tr©u bß, lËp vên hé, ch¨n nu«i ®Ó t¹o thu nhËp hç trî s¶n xuÊt. 10% cñng cè thuû lîi nhá, tr¹m x¸, líp häc … 3% dïng trong híng dÉn kü thuËt vµ qu¶n lý chØ ®¹o ch¬ng tr×nh. Qua mét thêi gian thùc hiÖn, t×nh h×nh thu nhËp cña c¸c hé thuéc c¸c diÖn ®îc hç trî trong ch¬ng tr×nh nµy ®· nhÝch lªn trªn møc ®èi nghÌo. Thu nhËp thÊp nhÊt lµ d©n téc Chøt vµ La ChÝ tõ 65.000® ®Õn 65.790®/ngêi/th¸ng, víi c¸c d©n téc kh¸ h¬n nh ¥ §u vµ M N«ng lµ 82.300® ®Õn 87.300®/ngêi/th¸ng. 7 Ch¬ng tr×nh b¶o vÖ m«i trêng Trong sè nh÷ng ch¬ng tr×nh vÒ b¶o vÖ m«i trêng ®îc triªn khai th× ch¬ng tr×nh 327 lµ ch¬ng tr×nh cã ý nghÜa nhÊt ®èi víi ®ång bµo d©n téc. C¸c ch¬ng tr×nh vÒ m«i trêng ®· gãp phÇn lµm t¨ng ®é tre phñ cña rõng tõ 25% n¨m 1992 lªn 30% n¨m 1996, b×nh qu©n riªng ch¬ng tr×nh 327 ®· lµm t¨ng thªm tõ 110.000 ha lªn 130.000 ha rõng trång. Cã rõng tøc lµ cã nguån níc, chèng ®îc xãi mßn, t¹o cho ®Êt ®ai thªm m©u mì, bÒn v÷ng lµ c¬ së t¨ng n¨ng suÊt trong n«ng nghiÖp ë vïng nói. ChÝnh ®iÒu nµy l¹i t¸c ®éng trë l¹i vµo viÖc xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. ch¬ng III Nh÷ng kiÕn nghÞ vµ gi¶i ph¸p vÒ xo¸ ®ãi, gi¶m nghÌo ®èi víi ®ång bµo c¸c d©n téc thiÓu sè cña níc ta I Nh÷ng vÊn ®Ò cÇn lu ý vµ gi¶i ph¸p kh¾c phôc trong c«ng cuéc xo¸ ®ãi, gi¶m nghÌo cho ®ång bµo c¸c d©n téc thiÓu sè ë níc ta trong giai ®o¹n hiÖn nay 1 VÊn ®Ò ph¸t triÓn kinh tÕ vµ b¶o vÖ m«i trêng 1.1 KhuyÕn n«ng, khuyÕn l©m §Ó gi¶i quyªt vÊn ®Ò nghÌo ®ãi hiÖn nay ë miÒn nói, mét ®iÒu dÔ nh×n thÊy lµ ph¶i khai th¸c triÖt ®Ó nh÷ng ruéng n¬ng, ao hå, s«ng, suèi, b·i båi ®Ó trång trät vµ ch¨n nu«i… Víi viÖc bïng næ d©n sè th× viÖc ph¸ rõng lµ mét biÖn ph¸p hiÖu qu¶ nhÊt cho c¸c d©n téc thiÓu sè ®Ó cã diÖn tÝch ®Êt canh t¸c, bªn c¹nh ®ã cã thÓ t¨ng thu nhËp b»ng c¸ch s¨n b¾n thó quý tr¸i phÐp vµ dïng thuèc næ hay ®iÖn ®Ó b¾t c¸. Nh÷ng biÖn ph¸p trªn lµ kÓ thï cña m«i trêng vµ kh«ng thÓ chÊp nhËn ®îc trong yªu cÇu ph¸t triÓn bÒn v÷ng hiÖn nay. §Æt vÊn ®Ò trªn còng coi nh lµ kh¼ng ®Þnh gi¶i ph¸p kü thuËt , chuyÓn dÞch c¬ cÊu s¶n xuÊt víi c¸c lo¹i gièng míi víi n¨ng suÊt cao vµ x©y dùng lo¹i m« h×nh VACR ( vên, ao, chuång, rõng ) lµ träng t©m cña c«ng t¸c khuyÕn l©m miÒn nói. Tuy nhiªn ®Ó ®¶m tr¸ch ®îc c«ng viÖc nµy cÇn cã mét hÖ thèng khuyÕn n«ng tõ Tung ¬ng ®Õn c¸c ®Þa ph¬ng, c¸c trung t©m nghiªn cøu c¸c dù ¸n ch¬ng tr×nh, kÕ ho¹ch trong khu«n khæ quü xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. Quy tr×nh khuyÕn n«ng, l©m, ng nh sau: C¸c trung t©m nghiªn cøu ®µo t¹o c¸n bé khuyÕn n«ng, trang bÞ kiÕn thøc cho hä b»ng nh÷ng th«ng tin míi nhÊt vµ kü nghÖ tiªn tiÕn s¸t víi yªu cÇu thùc tÕ cña n«ng d©n miÒn nói vµ cña thÞ trêng. HÖ thèng khuyÕn n«ng chÝnh quy bao gåm côc khuyÕn n«ng cña bé n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n vµ c¸c trung t©m cña tØnh, huyÖn. HÖ thèng khuyÕn n«ng tù nguyÖn bao gåm c¸c viÖn, trêng cao ®¼ng, ®¹i häc, c¸c héi, c¸c tæ chøc ®oµn thÓ, c¸c t×nh nguyÖn viªn, c¸c hé n«ng dan s¶n xuÊt giái. §èi víi nh÷ng ngêi, nh÷ng ®¬n vÞ tham gia khuyÕn n«ng tù nguyÖn tuy hä lµm nh vËy mµ kh«ng ®ßi hái g× nhng còng cÇn cã h×n thøc khuyÕn khÝch ®éng viªn huÆc t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho hä trong c«ng viÖc. Trong t×nh h×nh miÒn nói níc ta hiÖn nay gi¶i ph¸p khuyÕn n«ng Nhµ níc vÉn cÇn ®îc duy tr× vµ më réng, vµ vÉn ph¶i trî cíc, trî gi¸ ®Ó ®ì bít g¸nh nÆng ®Çu vµo trong quy tr×nh s¶n xuÊt cho ngêi nghÌo. 1.2 TÝn dông PhÇn lín c¸c hé d©n téc thiÓu sè nghÌo ®Òu ng¹i vay tiÒn trong hÖ thèng dÞch vô tµi chÝnh mµ Nhµ níc cung cÊp phôc vô cho mäi ®èi tîng d©n c. §èi víi hä th× h×nh thøc hÊp dÉn ph¶i víi ®iÒu kiÖn lµ thêi gian ®Çu cho vay kh«ng l·i, sau ®ã l·i suÊt thÊp. Tøc lµ m« h×nh u ®·i kiÓu m« h×nh ngêi nghÌo ®· ¸p dông. Tuy nhiªn lo¹i tÝn dông u ®·i nµy chØ ®Õn ®îc víi rÊt Ýt ngêi nghÌo trong hµng chôc v¹n hé nghÌo ë vïng cao miÒn nói. Lý do mµ nh÷ng ngêi d©n téc thiÓu sè ng¹i vay tÝn dông v× nh÷ng lý do chÝnh sau: Kh«ng biÕt c¸ch sö dông vèn ®Ó sinh l·i. Sî rñi ro trong s¶n xuÊt, ch¨n nu«i (b·o, lò, lôt, dÞch bÖnh trong ch¨n nu«i). Muèn thu hót ®îc ngêi d©n téc thiÓu sè tiÕp cËn ngµy cµng ®«ng víi tÝn dông th× th× ph¶i gi¶i quyÕt ®îc nh÷ng khóc m¾c ngÇn ng¹i nµy. Cã mét thùc tÕ hiÖn nay lµ víi nguån lùc hiÖn nay th× viÖc huy ®éng mét nguån tµi chÝnh khæng lå nh vËy lµ rÊt khã kh¨n. Ng©n s¸ch dµnh cho ng©n hµng ngêi nghÌo lµ cã h¹n v× vËy cµn ph¶i huy ®éng tõ nguån lùc kh¸c nhau tõ nh÷ng quü tÝn dông hîp t¸c x·, ng©n hµng cæ phÇn, quü tÝn dông n«ng th«n… ë nh÷ng n¬i mµ ng©n hµng ngêi nghÌo cha v¬n tíi ®îc huÆc kh«ng cã kh¶ n¨ng cung cÊp tÝn dông do nhu cÇu qu¸ cao. §èi víi d©n téc thiÓu sè th× nh÷ng uü tÝn dông nh vËy cã lÏ phï hîp víi ®iÒu kiÖn d©n c ph©n t¸n, ®êng s¸ khã ®i, chi phÝ vËn chuyÓn cao, khã tiÕp cËn víi ng©n hµng nhµ níc. Nh÷ng quü tÝn dông th«n, x·, nhãm hé dÔ tiÕp cËn h¬n, dÔ kiÓm so¸t ®ång vèn vay, biÕt ®îc c¸c hé ®Çu t vµo c«ng viÖc g×. Nã cßn phï hîp ë chç ®¸p øng ®îc vèn vay nhá c¶i thiÖn ®êi sèng. §«ng thêi còng cÇn c¶i c¸ch dÇn dÇn chÝnh s¸ch l·i suÊt hîp lý ®Ó thu hót ®îc vèn ®Çu vay cho hé nghÌo, khuyÕn khÝch c¸c tæ chøc tµi chÝnh huy ®éng c¸c nguån vèn tõ céng ®ång, c¸ nh©n vµ coi träng quyÒn tù chñ cña hä. Bªn c¹nh ®ã cÇn xem xÐt xen kÏ vèn ng¾n h¹n vµ dµi h¹n nÕu cïng mét lóc hé nghÌo cã kÕ ho¹ch ®Çu t vµo s¶n xuÊt ng¾n h¹n vµ dµi h¹n. Song, dï díi h×nh høc nµo, kiÓu nµo còng ph¶i t¨ng h¹n møc vay vµ kÐo dµi thêi gian vay ®Ó ngêi nghÌo cã ®ñ thêi gian cho c©y, con lín trëng thµnh ®Õn khi thu ho¹ch. 1.3 Giao th«ng vËn t¶i VÊn ®Ò sè mét hiÖn nay lµ giao th«ng ®îc nh¾c ®i nh¾c l¹i nhiÒu lÇn v× ®©y chÝnh lµ nguyªn nh©n quan träng nhÊt g©y nªn sù c¸ch biÖt, nhng nÕu gi¶i quyÕt tèt sÏ t¹o lµ c¬ héi cho ngßi nghÌo ë vïng d©n téc thiÓu sè v¬n lªn. Víi ph¬ng ch©n Nhµ níc vµ nh©n d©n cïng lµm ®· mang l¹i nhiÒu hiÖu qu¶ thiÕt thùc. Tuy nhiªn sè dù ¸n x©y dùng ®êng giao th«ng ë miÒn nói vÉn cßn Ýt, trong khi ®ã nhu cÇu th× rÊt nhiÒu. Mét khã kh¨n ®ã lµ vÊn ®Ò vèn ®Çu t cho nh÷ng dù ¸n nµy ®ßi hái chóng ta cÇn ph¶i cã mét c¬ chÕ, chÝnh s¸h u ®·i vÒ vèn vay, thu phÝ giao th«ng… ®Ó c¸c doanh nghiÖp, c¸c tæ chøc, c¸ nh©n tham gia x©y dùng giao th«ng miÒn nói. Mét vÊn ®Ò hÕt søc quan träng lµ viÖc duy tr×, b¶o dìng ®êng miÒn nói. Do ®Þa h×nh dèc, phøc t¹p, ®é xãi mßn lín, ma giã bÊt thêng nªn ®êng thêng xuyªn háng. BiÖn ph¸p tèt nhÊt ®Ó gi¶i quyÕt lµ nªn giao c«ng viÖc nµy cho c¬ quan ®Þa ph¬ng phèi hîp cïng víi c¸c c¬ quan ngµnh giao th«ng vµ ®îc sù gióp ®ì cña c¬ quan nhµ níc. VÊn ®Ò l©u dµi cÇn cã kÕ ho¸ch tõng bíc n©ng cÊp ®êng giao th«ng theo híng nhùa ho¸ tØnh lé, ®¸ ho¸ huyÖn lé, c¬ giíi ho¸ xa lé vµ më réng ®êng liªn th«n, liªn b¶n ®Ó xe ngùa vµ xe m¸y cã thÓ ®i l¹i dÔ dµng. 1.4 Giao ®Êt giao rõng T×nh tr¹ng mÊt ®Êt do mua b¸n, sang nhîng huÆc thiÕu ®Êt canh t¸c ®ang diÔn ra rÊt trÇm träng ë kh¾p c¸c ®Þa ph¬ng kÓ c¶ ®ång b»ng vµ miÒn nói. §èi víi ®a phÇn c¸c d©n téc thiÓu sè th× ®Êt ®ai lµ nguån lùc quan träng nhÊt ®Ó duy tr× cuéc sèng. Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, ®èi víi miÒn nói, vïng d©n téc thiÓu sè n¬i phøc t¹p bëi c¸c phong tôc tËp qu¸n truyÒn thèng viÖc chia ®Êt kho¸n rõng nªn thùc hiÖn theo nh÷ng bíc sau: LËp mét b¶n ®å tæng thÓ ë c¸c x·, b¶n cã c¸n bé ®Þa chÝnh vµ chÝnh quyÒn x·, giµ lµng, truëng b¶ntham gia. Tæ chóc c¸c cuéc häp lÊy ý kiÕn d©n chñ trong nh©n d©n. X¸c ®Þnh mèc giíi trªn thùc ®Þa cã mÆt c¸c hé vµ cÊp sæ ®á sö dông ®Êt. Nghiªn cøu cÊp sá ®á vµ chia ®Êt kho¸n rõng theo nguyªn t¾c g¸n víi n¬i c tró cña c¸c hé vµ tuú vµo kh¶ n¨ng canh t¸c vµ sè nh©n khÈu. Mét sè ®Êt ®ai dù tr÷ dµnh cho sù ph¸t triÓn d©n sè giao cho tËp thÓ céng ®ång qu¶n lý vµ sö dông. CÇn cã sù híng dÉn viÑc sö dông dÊt ®ai khai th¸c rõng, gi÷ g×n vµ b¶o vÖ rõng ®Çu nguån, dõng ®Æc vô… ®Ó ®¶m b¶o tÝnh bÒn v÷ng l©u dµi cho m«i trêng sinh th¸i. Nh÷ng n¬i kh«ng cã kh¶ n¨ng s¶n xuÊt th× gi·n ®i n¬i kh¸c. Híng gi¶i quyÕt ®Êt ®ai u tiªn tríc hÕt lµ gi·n trong néi huyÖn, néi tØnh, tr¸nh tèi ®a sù x¸o trén qu¸ nhiÒu ¶nh hëng tíi ®êi sèng kinh tÕ vµ x· héi trong vïng. 1.5 ChuyÓn giao khoa häc kü thuËt vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu s¶n xuÊt Thùc tÕ cho thÊy nÕu biÕt øng dông khoa häc tiªn tiÕn, t×m kiÕm gièng míi, th©m canh th× kh«ng cÇn t¨ng diÖn tÝch vÉn cã thÓ lµm giÇu ®îc. Tuy ®Êt ®ai rÊt quan träng nhng nã kh«ng ph¶i lµ tÊt c¶. Cho nªn víi mét møc ®é nµo ®ã, ngêi nghÌo ë miÒn nói ph¶i ®îc tËp huÊn vµ t¹o nªn mét c¸ch lµm ¨n míi. Bá dÇn c©y, con vµ c¸ch canh t¸c truyÒn thèng, thay vµo ®ã lµ nh÷ng c©y, con míi hoµn toµn huÆc lai t¹o víi gièng ®Þa ph¬ng cã kh¶ n¨ng phï hîp víi ®iÒu kiÖn thæ nhìng vµ sinh th¸i ë ®Þa ph¬ng. §Ó gióp ®ì bµ con c¸c d©n téc dÇn dÇn xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo nªn ch¨ng ë mçi huyÖn cÇn cã mét trung t©m chuyÓn giao híng dÉn khoa häc kü thuËt, mµ tríc hÕt lµ nh÷ng kü thuËt ®¬n gi¶n cho nh©n d©n miÒn nói, vïng ®ång bµo d©n téc thiÓu sè. Trung t©m nµy më c¸c líp huÊn luyÖn ng¾n h¹n cho mét sè ngêi cã häc vÊn tèi thiÓu ë c¸c x·, c¸c b¶n theo móa vô cña c©y con, råi tõ ®ã hä sÏ to¶ xuèng c¸c b¶n xãm chØ dÉn kü thuËt cho ®ång bµo ngay trªn thùc ®Þa. C¸ch lµm nµy hiÖu qu¶ mµ chi phÝ l¹i Ýt vµ phï hîp víi ®iÒu kiÖn d©n c ph©n t¸n ë miÒn nói. 2 C¸c vÊn ®Ò x· héi 2.1 Y tÕ VÒ t×nh h×nh y tÕ miÒn nói , vïng d©n téc hiÖn nay, cÇn lu ý mÊy vÊn ®Ò sau: Sù kÐm hiÓu biÕt cña nguêi miÒn nói vÒ b¶o vÖ søc khoÎ vµ phßng chèng bÖnh dÞch thêng dÉn ®Õn t×nh tr¹ng ph¸t bÖnh ®Õn giai ®o¹n trÇm träng, m·n tÝnh nªn rÊt khã ch÷a trÞ. C¸c bÖnh nguy hiÓm l¹i thêng b¾t nguån tõ nh÷ng bÖnh rÊt th«ng thêng. Do mét lý do nµo ®ã, ngêi d©n ¬i ®©y ®· coi thêng huÆc ng¹i ®i ®Õn c¸c c¬ së kh¸m ch÷a bÖnh, kh«ng cã thuèc men… nªn tõ bÖnh nµy lan sang bÖnh kh¸c cµng khã ch÷a trÞ. C¸c ph¬ng ph¸p ch÷a trÞ d©n gian tá ra cã hiÖu qu¶ vµ rÎ tiÒn dÔ kiÕm ë ®Þa ph¬ng, nhng mét t×nh tr¹ng vÉn ®ang xÈy ra lµ mét sè bµ con ë vïng s©u vïng xa l¹c hËu hoÆc bÞ lõa bÞp víi c¸ch ch÷a trÞ thiÕu khoa häc cña thÇy mo, thÇy cóng nªn thêng ®·n ®Õn nguy hiÓm cho tÝnh m¹ng. HÖ thèng y tÕ dêng nh nÆng vÒ h×nh thøc, thiÕu kh¶ n¨ng chuyªn m«n, thuèc thang vµ c¸n bé ®Ó phôc vô trªn ®Þa bµn réng th× ph©n t¸n. Tõ nh÷ng vÊn ®Ò trªn mét sè gi¶i ph¸p ®Ó kh¾c phôc nh÷ng vÊn ®Ò nµy lµ: Phæ biÕn réng kh¾p m¹ng líi y tÕ viªn céng ®ång gåm c¸c gi¸o viªn phæ th«ng, ngêi cã tr×nh ®é häc vÊn, c¸n bé c¸c ®oµn thÓ…kÕt hîp c«ng t¸c chuyªn tr¸ch víi c«ng t¸c y tÕ céng ®ång. Cung cÊp ®ñ sè thuèc th«ng thêng cho c¸c tói thuèc th«n b¶n. KÕt hîp víi sù gióp ®ì vÒ y tÕ cña lùc lîng y tÕ bé ®éi biªn phßng ë c¸c ®ån vïng s©u vïng xa. TËp hîp c¸c bµ lang, «ng lang cã uy tÝn ë ®Þa ph¬ng ®Ó cïng hîp t¸c ch÷a bÖnh. KhuyÕn khÝch ch÷a bÖnh b»ng thuèc nam, thuèc l¸ vµ x©y dùng vên thuèc th«n b¶n. Tæ chøc nh÷ng ®ît kh¸m ch÷a bÖnh lu ®éng vµ miÔn phÝ ®Þnh kú xuèng th«n b¶n. Ph¸t hiÖn kÞp thêi ®Ó ®a c¸c bÖnh nh©n nÆng vÒ tuyÕn y tÕ huyÖn, tØnh ch÷a trÞ. CÊp thuèc nh©n ®¹o cho c¸c trång hîp qu¸ khã kh¨n vµ ®èi tîng thuéc chÝnh s¸ch x· héi. 2.2 Gi¸o dôc Nh÷ng vÊn ®Ò næi cém hiÖn nay: Mï ch÷ vµ t¸i mï ch÷ cßn nhiÒu. ViÖc phæ cËp gi¸o dôc tiÓu häc ®èi víi trÎ em nhµ nghÌo cßn cha ®¹t yªu cÇu. Sù bÊt b×nh ®¼ng gi÷a trÎ em trai vµ trÎ em g¸i cßn phæ biÕn. C¸c trÎ em g¸i cã tû lÖ bá häc lín h¬n so víi em trai, vµ cµng häc lªn cao th× t×nh tr¹ng r¬i rông cµng nhiÒu. §éi ngò dËy häc vµ s¸ch gi¸o khoa cßn thiÕu nghiªm träng. §éi ngò thÇy c« gi¸o máng, cßn thiÕu vÒ sè lîng, yÕu kÐm vÒ tr×nh ®é chuyªn m«n, ®Æc biÖt lµ t×nh tr¹ng thiÕu gi¸o viªn lµ ngêi d©n téc thiÓu sè. C¬ së h¹ tÇng trêng líp xuèng cÊp, chÊt lîng häc sinh yÕu so víi mÆt b»ng gi¸o dôc phæ th«ng chung. Tõ thùc tr¹ng trªn cho thÊy muèn gióp ngêi nghÌo ®îc hëng thô ch¬ng tr×nh gi¸o dôc n©ng cao ®©n trÝ ®Ó tiÕp bíc xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, cÇn ph¶i gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n sau: CÇn cã c¬ chÕ chÝnh s¸ch u tiªn víi ®èi tîng nghÌo vµ con con em cña hä ®¶m b¶o xo¸ ®îc n¹n mï ch÷ vµ phæ cËp tiÓu häc, ®îc miÔn hoµn toµn vÒ häc phÝ vµ c¸c kho¶n ®ãng gãp kh¸c. Më c¸c nhãm xo¸ mï ch÷ t¹i c¸c chßm xãm, b¶n; ngêi biÕt kh¸ dËy ngêi biÕt kÐm, ngêi biÕt kÐm dËy ngêi cha biÕt chót nµo… Ngêi t×nh nguyÖn dËy cã kÕt qu¶ tèt sÏ ®îc hç trî mét kho¶n tiÒn hay vËt chÊt ®Ó khuyÕn khÝch. Më réng lo¹i h×nh líp häc b¸n tró d©n nu«i thµnh mét quy ®Þnh ®ãng gãp cña toµn d©n(b»ng ng«, lóa, l¬ng thùc tù cã). DÇn dÇn ®µo t¹o thay thÕ hÖ thèng gi¸o viªn th«n b¶n b»ng gi¸o viªn d©n téc vµ cã chÕ ®é ®·i ngé ®Ó hä ®ñ sèng, yªn t©m b¸m trêng líp gi¶ng dËy. C¶i thiÖn ®êi sèng v¨n ho¸ tinh thÇn cho thÇy trß nhµ trêng ë miÒn nói( trang bÞ mét sè thiÕt bÞ nh b¸o, tranh ¶nh, vi deo, ®µi…). Më réng viÖc kÕt nghÜa gi÷a c¸c ®¬n vÞ qu©n ®éi, ®oµn thÓ nh©n d©n víi nhµ trêng nh»m gióp ®ì, ñng hé vÒ vËt chÊt, ngµy c«ng söa trêng líp vµ ®å dïng s¸ch vë häc tËp. CÇn trÝch hîp lý mét phÇn nhá kinh phÝ tõ c¸c ch¬ng tr×nh dù ¸n trªn ®Þa bµn ®Ó hç trî cho gi¸o dôc vµ con em nhµ nghÌo. 2.3 VÒ b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n téc thiÓu sè Vïng ®ång bµo d©n téc thiÓu sè vµ miÒn nói muèn gi÷ ®îc b¶n s¾c v¨n ho¸ tríc hÕt ph¶i cã th«ng tin ®óng vµ thêng xuyªn vÒ chÝnh s¸ch v¨n hãa ®èi víi tõng d©n téc, phï hîp víi xu híng ph¸t triÓn cña ®Êt níc. VÊn ®Ò quyÕt ®Þnh lµ ph¶i cã chÕ ®é, chÝnh s¸ch tho¶ ®¸ng trong viÖc ®Çu t cho phong trµo v¨n ho¸ quÇn chóng ë c¬ së, ®Èy m¹nh h¬n n÷a c«ng t¸c v¨n ho¸ , th«ng tin lu ®éng, cæ ®éng trùc quan phôc vô ®ång bµo d©n téc vµ miÒn nói. T¨ng cêng h¬n n÷a c«ng t¸c th«ng tin phôc vô ®ång bµo d©n téc thiÓu sè qua c¸c ho¹t ®éng xuÊt b¶n, ph¸t hµnh, th viÖn. §Èy m¹nh h¬n n÷a phong trµo ®äc s¸ch b¸o qua c¸c th viÖn, tñ s¸ch c¬ së, c¸c trêng häc. Bªn c¹nh ®ã cÇn cã nhiÒu ®Ò tµi, dù ¸n nghiªn cøu vÒ v¨n ho¸ cña c¸c d©n téc thiÓu sè, tæ chøc c¸c buæi héi th¶o, to¹ ®µm, tËp huÊn vÒ c¸c chñ ®Ò truyÒn thèng c¸c d©n téc, chñ ®éng giao lu v¨n ho¸ gi÷a ¸c d©n téc, tiÕp thu nÒn v¨n ho¸, v¨n minh cña c¸c d©n téc trªn thÕ giíi lµm phong phó thªm ban s¾c v¨n ho¸ c¸c d©n téc thiÓu sè níc ta. 3 Trî gióp ®èi tîng chÝnh s¸ch x· héi 3.1 Ngêi cã c«ng víi níc vµ gia ®×nh hä Nhµ níc ta ®· cã nhiÒu chÝnh s¸ch u ®·i víi nh÷ng ®èi tîng thuéc diÖn nµy, hµng n¨m chóng ta ®· dµnh ra hµng ngµn tû ®ång gióp ®ì ®èi tîng nµy. Tuy vËy ®èi tîng nµy vÉn gÆp kh«ng Ýt khã kh¨n vµ chØ tr«ng chê vµo sè tiÒn trî gióp cña Nhµ níc huÆc mét sè rÊt nhá cã sæ tiÒn tiÕt kiÖm th× cha thÓ gi¶i quyÕt ®îc ®êi sèng æn ®Þnh. V× vËy cÇn cã mét chÝnh s¸ch u tiªn réng lín vµ phong phó h¬n, ®a d¹ng vÒ h×nh thøc s¶n xuÊt hµng ho¸ ®Ó gióp cho nh÷ng ®èi tîng nµy cã ®îc møc sèng b»ng vµ dÇn dÇn cao hpn mÆt b»ng ®êi sèng ë ®Þa ph¬ng. Cã thÓ ¸p dông nh÷ng h×nh thøc u tiªn, gióp ®ì sau d©y: ¦u tiªn ®Êt canh t¸c tèt h¬n khi chia ®Êt kho¸n rõng vµ cã cù ly gÇn nhµ ®Ó tiÖn ch¨m sãc. ¦u tiªn viÖc ®Çu t gièng míi, cÊp cho kh«ng(h¹t, gièng) huÆc miÔn mét phÇn chi phÝ dÞch vô hay vËt t n«ng nghiÖp… ¦u tiªn cho con em hä khi s¾p xÕp viÖc lµm, ngµnh nghÒ. CÊp sæ kh¸m bÖnh vµ miÔn phÝ trong trêng hîp bÖnh nÆng cÇn sè tiÒn lín ®Ó ®iÒu trÞ… C¸c tæ chøc ®oµn thÓ nh©n d©n thêng xuyªn quan t©m ch¨m sãc, ®éng viªn c¸c hé nghÌo theo híng s¶n xuÊt tiªn tiÕn b»ng c¶ vËt chÊt vµ tinh thÇn trong ®iÒu kiÖn cho phÐp. 3.2 Ngêi tµn tËt, giµ yÕu, trÎ må c«i §©y lµ ®èi tîng rÊt ®«ng ®¶o do nguyªn nh©n chiÕn tranh, do ®iÒu kiÖn sèng qu¸ thiÕu thèn nghÌo ®ãi g©y ra. Nhµ níc ®· cã nhiÒu quyÕt ®Þnh vµ ®îc thÓ chÕ hãa vµ híng dÉn tiªu chuÈn, chÕ ®é cho tõng lo¹i ®èi tîng. Tuy cã nhiÒu cè g¾ng nhng vÉn cha gi¶i quyÕt ®îc so víi yªu cÇu vµ sù b×nh ®¼ng gi÷a c¸c ®Þa ph¬ng cã ngêi tµn tËt, c« ®¬n cha c«ng b»ng vµ cha ®îc chuÈn hãa. Tríc khã kh¨n ®Ó hç trî cho hä, nh÷ng ®èi tîng lo¹i nµy còng cÇn ®îc nghiªn cøu t×m nh÷nh kh¶ n¨ng phï hîp ®Ó më réng c¸c h×nh thøc vµ biÖn ph¸p gióp ®ì hä theo híng s¶n xuÊt vµ ngµnh nghÒ phï hîp. C¸c ®Þa ph¬ng cÇn cã nh÷ng líp dËy nghÒ phï hîp cho tõng lo¹i ®èi tîng, nªn khuyÕn khÝch vµ cã chÕ ®é gi¶m thuÕ ®èi víi nh÷ng c¬ sæ s¶n xuÊt nhËn ngêi tµn tËt, trÎ må c«i… 4 Cøu tÕ, viÖn trî khÈn cÊp Hµng n¨m, nhµ níc dïng kho¶n chi phÝ trªn díi 40-60 tû ®ång cho c¸c ®èi tîng thuéc diÖn cÇn cøu trî khÈn cÊp. Nguån viÖn trî nµy chñ yÕu ®îc sö dông trong nh÷ng trêng hîp: cøu tÕ khi bÞ thiªn tai, cøu tÕ khi gi¸p h¹t, trong ®ã chñ yÕu lµ thuèc men, l¬ng thùc vµ ®å dïng sinh ho¹t thiÕt yÕu. HiÖn nay Nhµ níc ®· cho phÐp c¸c ®Þa ph¬ng thµnh lËp c¸c quü dù tr÷ ®Ó kh¾c phôc c¸c hËu qu¶ do thiªn tai. Tuy nhiªn khi cã thiªn tai xÈy ra thêng bÞ ®éng vµ cung cÊp chËm nh÷ng nhu cÇu khÈn cÊp. §Ó chñ ®éng h¬n n÷a viÖc phßng chèng thiªn tai chóng ta cÇn chñ ®éng dù b¸o tríc c¸c hiÖn tîng thiªn tai trªn mäi ph¬ng tiÖn th«ng tin vµ c¸ch phßng chèng cho mäi nguêi. Bªn c¹nh ®ã tríc mïa ma lò, nªn tËp kÕt c¸c lo¹i vËt chÊt thiÕt yÕu ®Ó viÖn trî kÞp thêi khi cã thiªn tai xÈy ra. 5 ChèngtÖ n¹n x· héi vµ x©y dùng nÕp sèng v¨n ho¸ TÖ n¹n chñ yÕu ë miÒn nói hiÖn nay lµ tÖ nghiÖn hót thuèc phiÖn, ma chay cíi xin l¹c hËu, tèn kÐm ®· ¶nh hëng lín tíi kinh tÕ gia ®×nh vµ lµm cho hé nghÌo cµng nghÌo h¬n. Tõ khi cã tr¬ng tr×nh quèc gia sè 06/CP mçi n¨m nguån kinh phÝ cho ch¬ng tr×nh nay lµ vµi ba chôc tû ®ång, tuy ®· ®em l¹i nhiÒu kÕt qu¶ kh¶ quan nhng ch¬g tr×nh nµy lµ cha ®ñ ®Ó cã thÓ xo¸ hÕt nh÷ng tÖ n¹n, phong tôc tËp qu¸n l¹c hËu ®ang tån t¹i lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n quan träng dÉn ®Õn nghÌo ®ãi. §Ó gióp ngêi nghÌo tho¸t khái nh÷ng tÖ n¹n nµy, biÖn ph¸p tËp trung cai nghiÖn hoÆc c¶i t¹o g¸i m¹i d©m ë miÒn nói lµ khã cã thÓ triÓn khai trªn diÖn réng, do khã kh¨n vÒ kinh phÝ vµ c¸c kho¶n khã kh¨n vÒ chi phÝ cho x©y dùng c¬ së h¹ tÇng vµ bé m¸y qu¶n lý. BiÖn ph¸p tèt nhÊt lµ tuyªn truyÒn ph¸t ®éng phong trµo bá hót thuèc phiÖn, t¸c ®éng tõ phÝa nh÷ng ngêi th©n ruét thÞt trong gia ®×nh. Trî gióp thuèc cai nghiÖn t¹i nhµ phï hîp víi ®ång bµo c¸c d©n téc thiÓu sè sèng ph©n t¸n vµ kh«ng muèn xa nhµ. Nªn cã nguån kinh phÝ sñ dông ®Ó vËn ®éng trî gióp, tËp huÊn, tuyªn truuyÒn ®ång bµo bá c¸c tÖ n¹n x· héi. §ång thêi x©y dùng c¸c quy íc v¨n ho¸ céng ®ång, x©y dùng c¸c chuÈn mùc v¨n ho¸ phï hîp víi vïng d©n téc vµ cho tõng d©n téc. ViÖc chèng tÖ n¹n x· héi cÇn ph¶i cã sù tham gia cña ®«ng ®¶o mäi ngêi, bªn c¹nh h×nh thøc tuyªn truyÒn th× Nhµ níc cÇn tõng bíc thÓ chÕ ho¸ thµnh c¸c quy ph¹m ph¸p luËt ®Ó ®a nh÷ng ®èi tîng nµy vµo kû c¬ng phÐp níc. II Bµi häc kinh nghiÖm trong c«ng t¸c xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo ë níc ta 1. Sù nghiÖp xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo lµ sù nghiÖp cña toµn §¶ng toµn d©n, ®ßi hái sù nç lùc cña tÊt c¶ mäi ngêi cïng tham gia mµ tríc hÕt lµ nh÷ng c¬ quan tæ chøc chÞu tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn c¸c chñ tr¬ng chÝnh s¸ch cña nhµ níc vÒ c«ng t¸c xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. §Ó cã thÓ thµnh c«ng b¶n th©n c¸c c¬ quan tæ chøc nµy cÇn x©y dùng cho m×nh mét bé m¸y v÷ng m¹nh cã ®ñ n¨ng lùc vµ tr×nh ®é, nhiÖt t×nh trong c«ng viÖc. Bªn c¹nh ®ã cÇn cã mét c¸i nh×n kh¸ch quan vµ toµn diÖn vÒ hiÖn tîng nghÌo ®ãi ®Ó cã ®îc ph¬ng ph¸p tiÕp cËn, c«ng cô thùc hiÖn mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nhÊt. 2. Muèn xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo thµnh c«ng, mét vÊn ®Ò quan träng lµ cÇn ph¶i cã sù thèng nhÊt cao trong nhËn thøc vÒ tr¸ch nhiÖm cña cÊp uû ®¶ng, chÝnh quyÒn tõ Trung ¬ng ®Õn c¬ së, cña c¸c tæ chøc ®oµn thÓ nh©n d©n; cã hÖ thèng chÝnh s¸ch, c¬ chÕ phï hîp, cã kÕ ho¹ch vµ chØ ®¹o thùc hiÖn cô thÓ ë tõng x·, th«n, b¶n vµ ®Õn tõng hé. 3. Cã sù ph©n c«ng tr¸ch nhiÖm râ rµng, cô thÓ gi÷a c¸c cÊp, c¸c ngµnh, ph¸t huy vai trß cña tæ chøc ®ßan thÓ: héi phô n÷, héi n«ng d©n, héi cùu chiÕn binh… 4. C¸c gi¶i ph¸p ®a ra ®Ó thùc hiÖn môc tiªu, nhiÖm vô chiÕn lîc thêng cã liªn quan tíi nhiÒu cÊp nhiÒu ngµnh, do ®ã cÇn cã c¬ chÕ vËn hµnh ch¬ng tr×nh hiÖu qu¶ ®Ó cã thÓ phèi hîp c¸c c¬ quan liªn quan nh»m thùc hiÖn môc tiªu nhiÖm vô chiÕn lîc ®· ®Ò ra. C¬ chees vËn hµnh vµ sù phèi kÕt hîp ph¶i t¹o ra ®îc sù phï hîp vÒ tr¸ch nhiÖm vµ quyÒn h¹n cña tõng c¬ quan. 5. Ph¶i cã quy ho¹ch s¾p xÕp l¹i d©n c, bè trÝ xen kÏ vµ hîp lý c¸c hé thuéc d©n téc Kinh cã kinh nghiÖm s¶n xuÊt giái víi c¸c hé cha biÕt c¸ch lµm ¨n, gióp nhau ph¸t triÓn s¶n xuÊt, thùc hiÖn xo¸ ®ãi, gi¶m nghÌo. 6. Ph¶i cã tæ chøc ®iÒu tra, x¸c ®Þnh râ nguyªn nh©n, qu¶n lý ch¾c c¸c hé nghÌo ë tõng x· vµ cã biÖn ph¸p hç trî phï hîp, ph¸t huy d©n chñ c¬ së t¹o c¬ héi cho ngêi nghÌo trùc tiÕp tham gia vµo qu¸ tr×nh x©y dùng vµ thùc hiÖn kÕ ho¹ch xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. 7. §a d¹ng ho¸ nguån lùc, tríc hÕt lµ ph¸t huy nguån lùc t¹i chç, huy ®éng nguån lùc céng ®ång, më réng hîp t¸c quèc tÕ vÒ kinh nghiÖm vµ kü thuËt, tµi chÝnh cho xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. 8. Cã sù lång ghÐp vµ cã kÕ ho¹ch tæ chøc c¸c ho¹t ®éng xo¸ ®ãi, gi¶m nghÌo c¸c ch¬ng tr×nh dù ¸n trªn ®Þa bµn miÒn nói, tr¸nh trïng lÆp ®Ó cã ®îc hiÖu qu¶ cao. KÕt luËn Xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo tõ l©u lµ vÊn ®Ò mµ §¶ng vµ Nhµ Níc ta rÊt quan t©m vµ coi ®ã lµ mét trong nh÷ng nhiÖm vô hµng ®Çu u tiªn thùc hiÖn, ®Æc biÖt lµ xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo cho ®ång bµo c¸c d©n téc thiÓu sè. Th«ng qua chÝnh s¸ch xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo cho ®ång bµo c¸c d©n téc thiÓu sè, chóng ta ®· ®¹t ®îc nhiÒu thµnh c«ng trong c«ng t¸c xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo , tuy nhiªn bªn c¹nh nh÷ng thµnh qu¶ ®¹t ®îc vÉn cßn nhiÒu khã kh¨n vµ th¸ch thøc ®ßi hái chóng ta cÇn nç lùc h¬n n÷a. Qua qu¸ tr×nh nghiªn cøu ®Ò tµi “ ChÝnh s¸ch xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo cho ®ång bµo c¸c d©n téc thiÓu sè, thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p “ phÇn nµo ®· cho chóng ta thÊy ®îc vai trß quan träng cña nhiÖm vô xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo vµ cã mét c¸i nh×n toµn diÖn h¬n vÒ vÊn ®Ò nghÌo ®ãi, thÊy ®îc nh÷ng thµnh c«ng ®¹t ®îc còng nh nh÷ng vÊn ®Ò cßn tån t¹i trong viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. Xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo lµ mét vÊn ®Ò lín vµ phøc t¹p, nã lµ vÊn ®Ò th¸ch thøc kh«ng chØ ®èi víi ViÖt Nam mµ cßn víi nhiÒu níc trªn thÕ giíi. Bëi vai trß vµ tÝnh chÊt phøc t¹p cña c«ng t¸c xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, vÊn ®Ò xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo kh«ng thÓ gi¶i quyÕt ngay mµ nã cÇn ph¶i gi¶i uyÕt tõng bíc vµ cÇn cã sù ®ãng gãp nç lùc cña tÊt c¶ mäi ngêi. Víi kh¶ n¨ng cã h¹n cña m×nh, em xin ®ãng gãp mét sè ý kiÕn ®Ó hoµn thiÖn h¬n c«ng t¸c xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo cho ®ång bµo c¸c d©n téc thiÓu sè ë níc ta. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n c« NguyÔn ThÞ Hång Thuû ®· tËn t×nh gióp ®ì em hoµn thµnh tèt ®Ò ¸n nµy. Tuy b¶n th©n ®· cã nhiÒu cè g¾ng, nhng do cßn h¹n chÕ vÒ kiÕn thøc nªn ®Ò ¸n kh«ng tr¸nh khái cã nhiÒu thiÕu xãt, em rÊt mong nhËn ®îc sù gãp ý cña c« ®Ó ®Ò ¸n ®îc hoµn thiÖn h¬n. Tµi liÖu tham kh¶o S¸ch : Gi¸o tr×nh kinh tÕ c«ng céng khoa KTPT trêng §H KTQD. Gi¸o tr×nh chÝnh s¸ch kinh tÕ x· héi khoa KHQL trêng §H KTQD. NghÌo ®ãi vµ xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo ë ViÖt Nam. NXB N«ng nghiÖp, 2001. Xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo ë vïng d©n téc thiÓu sè níc ta hiÖn nay thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p. Hµ QuÕ L©m, NXB ChÝnh trÞ quèc gia, 2002. T¹p chÝ : C¸c v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ chÝnh s¸ch hç trî ®èi víi ngêi nghÌo vµ b¶o trî cøu trî x· héi. NXB ChÝnh trÞ quèc gia. C«ng cuéc xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo ë ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m ®Çu thÕ kû XX, triÓn väng vµ th¸ch thøc. NguyÔn ViÖt Nga, T¹p chÝ khoa häc vµ x· héi, sè 2(48) – 2001. Cuéc chiÕn chèng ®ãi nghÌo vÉn lµ mèi quan t©m hµng ®Çu cña c¸c níc ®ang ph¸t triÓn. NguyÔn Kh¾c §øc, Lao ®éng x· héi sè 21, 2003. Ng©n hµng chÝnh s¸ch tØnh Hµ Giang nh©n tè míi gãp phÇn xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. Mnh Quang, Lao ®éng x· héi sè 5 ngµy 18/9/2003. Tõ quü cho vay u ®·i hé nghÌo ®Õn ng©n hµng chÝnh s¸ch x· héi.§oµn Hµ, Thêi b¸o ng©n hµng, sè 21, 12/3/2003. VÒ c¸c gi¶i ph¸p kh¶ thi ®Ó thùc hiÖn nhiÖm vô chiÕn lîc xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo 2001-2003. NguyÔn H¶i H÷u, T¹p chÝ khoa hhäc x· héi sè 4, 2001. ViÖt Nam ®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu ®¸ng tù hµo trong nhiÖm vô chèng ®ãi nghÌo, ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. Lª H÷u QuÕ, N«ng th«n míi sè 98 , 2003. Xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo ë ViÖt Nam. Th«ng tin kinh tÕ x· héi sè 11, 2003.

Các file đính kèm theo tài liệu này:

DA125.doc