Đề tài Đặc điểm của Công ty A&C với vấn đề bằng chứng kiểm toán và kỹ thuật thu thập bằng chứng kiểm toán

Lời Nói đầu Kể từ khi Việt Nam chuyển từ nền kinh tế kế hoạch hoá tập chung sang nền kinh tế thị trường có sự quản lý của Nhà nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa thì nhu cầu về kiểm toán đã trở nên tất yếu. Với kiểm toán độc lập, các công ty kiểm toán Việt Nam đang từng bước nâng cao chất lượng hoạt động và phấn đầu ngang tầm với kiểm toán quốc tế. Công ty kiểm toán độc lập cung cấp loại hình dịch vụ chủ yếu là kiểm toán báo cáo tài chính để đưa ra kết luận về tính trung thực của thông tin trong các bảng khai cùng tính pháp lý của biểu mẫu chứa đựng các thông tin đó. Ngoài ra, các chủ thể kiểm toán còn có thể đưa ra những phán quyết hoặc lời khuyên cho nhà quản lý bằng thư quản lý. Để làm được điều này, các kiểm toán viên phải thu thập và đánh giá các bằng chứng kiểm toán, hình thành nên kết luận kiểm toán. Mặt khác, bằng chứng kiểm toán cũng có một số hạn chế như: Khi thu thập bằng chứng kiểm toán phải tính đến chi phí kiểm toán, phải vận dụng linh hoạt các phương pháp kỹ thuật thu thập bằng chứng kiểm toán phù hợp với từng loại hình doanh nghiệp .V.v.. Xuất phát từ những lý do đó và qua tìm hiểu thực tiễn hoạt động của công ty cổ phần Kiểm toán và Tư vấn A&C, em đã quyết định lựa chọn đề tài: “ Đặc điểm của Công ty A&C với vấn đề bằng chứng kiểm toán và kỹ thuật thu thập bằng chứng kiểm toán” Đề tài bao gồm 4 phần như sau: Lịch sử hình thành và phát triển của Công ty Quy trình hoạt động của Công ty Tổ chức bộ máy quản lý Đặc điểm tổ chức hệ thống kiểm soát nội bộ Vì phạm vi thời gian chỉ giới hạn trong giai đoạn đầu của đợt thực tập, do đó mục đích nghiên cứu của đề tài nhằm có cái nhìn tổng quát về Công ty A&C và là cơ sở để nghiên cứu cho đề tài trong giai đoạn sau. 1. lịch sử hình thành và phát triển công ty 1.1. Lịch sử hình thành và phát triển Công ty - Tên công ty: công ty cổ phần kiểm toán & tư vấn. (thay cho công ty kiểm toán & tư vấn trước đây). - Tên giao dịch: Auditing and consulting joint stock company. - Tên viết tắt: A&c CO. - Trụ sở chính: 229 Đồng Khởi, Phường Bến Nghé, Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh. ĐT: (84.8)8272295 Fax: (84.8)8272300 Email: a&c@hcm.vnn.vn. Website: - Các chi nhánh: + Chi nhánh Nha Trang: 100 Quang Trung, Thành phố Nha Trang. ĐT: (84.58)811591 Fax(84.58)811593 + Chi nhánh Hà Nội: 41B Lý Thái Tổ, Quận Hoàn Kiếm, Thành phố Hà Nội. ĐT(84.4)9344489 Fax:(84.4)9344891. - Ngành nghề kinh doanh: Kiểm toán báo cáo tài chính. Kiểm toán dự toán, báo cáo quyết toán vốn đầu tư xây dựng cơ bản. Kiểm toán báo cáo quyết toán dự án. Tư vấn tài chính, thuế, đầu tư, xây dựng, xác định giá trị doanh nghiệp. Dịch vụ kế toán. Giám định tài chính, kế toán. Dịch vụ bồi dưỡng, cập nhật kiến thức tài chính, kế toán, kiểm toán. Cho thuê văn phòng làm việc và các dịch vụ khác liên quan về tài chính, kế toán, kiểm toán, thuế theo quy định của pháp luật. Ngày 13/02/1995, Công ty Kiểm toán & Tư vấn(A&C) được thành lập theo Quyết định số 107 TC/QĐ/TCCB của Bộ trưởng Bộ Tài chính. Tiền thân của Công ty A&C là Chi nhánh Công ty Kiểm toán Việt Nam(VACO) tại Thành phố Hồ Chí Minh. Ngày 13/03/1995, Công ty A&C chính thức đi vào hoạt động theo Giấy phép đăng ký kinh doanh số 102218 do Uỷ ban kế hoạch Thành phố Hồ Chí Minh cấp. Công ty A&C có trụ sở chính đặt tại 229 Đồng Khởi, Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh với số vốn kinh doanh ban đầu 1.800.000.000 đồng. Trong quá trình hoạt động, Công ty A&C luôn chứng tỏ là một trong những công ty hàng đầu tại Việt Nam trong việc cung cấp các dịch vụ Kiểm toán và Tư vấn thuộc lĩnh vực Quản trị Doanh nghiệp-Tài chính Kế toán-Thuế-Đầu tư. Trình độ và năng lực chuyên môn của nhân viên là yếu tố hàng đầu đảm bảo sự tồn tại và phát triển của Công ty A&C . Công ty đã xây dựng được đội ngũ gồm 220 kiểm toán viên và nhân viên. Đội ngũ kiểm toán viên và kỹ sư của Công ty đều có ít nhất một bằng Cử nhân hoặc Thạc sỹ, được đào tạo chính quy tại Việt Nam hoặc nước ngoài theo các chuyên ngành Tài chính-Kế toán-Quản trị-Ngân hàng-Xây dựng-Kiến trúc-Giao thông-Thuỷ lợi-Điện-Tin học. Khoảng 60% nhân viên kiểm toán có chứng chỉ Kiểm toán viên do Bộ Tài chính Việt Nam cấp và khoảng 15% nhân viên có bằng Thạc sỹ, bằng ACCA hoặc đang được đào tạo theo chương trình ACCA. Chính vì có một đội ngũ chuyên gia tư vấn có kinh nghiệm và năng lực chuyên môn nên lĩnh vực hoạt động của Công ty vừa mang tính chuyên sâu, vừa mang tính mở rộng, bao quát, giúp cho khách hàng hoạt động kinh doanh có hiệu quả. Để mở rộng phạm vi hoạt động, Công ty A&C đã thành lập các chi nhánh và văn phòng tại Thành phố Hồ Chí Minh, Hà Nội, Nha trang-Khánh Hoà, Thừa Thiên-Huế,.. Nhằm tạo điều kiện tiếp cận và tổ chức phục vụ khoảng 600 khách hàng thường xuyên trong và ngoài nước. Khách hàng bao gồm: - Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, Hợp đồng hợp tác kinh doanh hoạt động theo luật đầu tư nước ngoài tại Việt Nam, Văn phòng đại diện doanh nhân nước ngoài tại Việt Nam. - Doanh nghiệp Việt Nam thuộc các lĩnh vực nghành nghề và hình thức sở hữu khác nhau. - Ban quản lý dự án công trình đầu tư xây dựng cơ bản. - Các cơ quan tổ chức trong nước và quốc tế có nhu cầu cung cấp dịch vụ. Tại Hà Nội, do số lượng khách hàng ngày càng tăng, Ban Giám đốc Công ty A&C quyết định chuyển văn phòng đại diện của Công ty tại Hà Nội thành Chi nhánh. Ngày 01/03/2002, Chi nhánh tại Hà Nội được thành lập theo Quyết định số 1144/QĐ-UB của Uỷ ban nhân dân thành phố Hà Nội. Chi nhánh có trụ sở đặt tại 41B Lý Thái Tổ, Quận Hoàn Kiếm, Hà Nội, hoạt động chính thức theo Giấy phép đăng ký kinh doanh số 3212488 cấp ngày 16/03/2001, thực hiện chức năng cung cấp các dịch vụ Kiểm toán và Tư vấn. Chi nhánh là đơn vị kinh tế có tư cách pháp nhân, có tài khoản giao dịch riêng, có quyền độc lập ký kết các hợp đồng kiểm toán và phát hành báo cáo kiểm toán. Ngày 30/06/2003, theo Quyết định số 1962/QĐ-BTC, Công ty Kiểm toán và Tư vấn(A&C) chuyển hình thức sở hữu từ Doanh nghiệp nhà nước(DNNN) thành Công ty cổ phần với tên gọi: công ty cổ phần kiểm toán và tư vấn(A&C). Trong Quyết định, Bộ trưởng Bộ Tài chính phê duyệt một số nội dung chủ yếu sau: - Hình thức cổ phần hoá: Cổ phần hoá toàn bộ công ty. - Vốn điều lệ: 5.045.000.000 đồng. Trong đó, tỷ lệ Vốn cổ phần nhà nước là 51%, Tỷ lệ Vốn cổ phần bán cho CB-CNV trong Công ty là 46%. - Số cổ phần Nhà Nước nắm giữ là 25.730 cổ phần(51%), cổ phần bán ra là 24.720 cổ phần(49%). Ngày 09/12/2003, Công ty cổ phần Kiểm toán và Tư vấn(A&C) chính thức đi vào hoạt động theo Giấy phép đăng ký kinh doanh số 4103001964 do Sở Kế hoạch và Đầu tư Thành phố Hồ Chí Minh cấp. Khi toàn Công ty được cổ phần hoá, chi nhánh Công ty tại Hà Nội cũng được đổi tên thành: chi nhánh công ty cổ phần Kiểm toán và Tư vấn tại Hà Nội, hoạt động theo Giấy phép đăng ký kinh doanh số 0113003559 do Sở Kế hoạch và Đầu tư Thành phố Hà Nội cấp ngày 15/01/2004. Trong những năm qua, với nỗ lực nâng cao chất lượng kiểm toán, mở rộng thị trường, mở rộng danh mục các dịch vụ cung cấp, vì thế doanh thu tăng lên qua từng năm, nâng cao đời sống cán bộ công nhân viên(CBCNV) trong Công ty. Một số chỉ tiêu quan trọng đánh giá hiệu quả hoạt động của Công ty được thể hiện qua bảng 1 dưới đây: Chỉ tiêu 1999 2000 2001 2002 Doanh thu 18.000 20.400 21.000 23.040 Lợi nhuận 6.000 6.120 6.276 6.912 Nộp ngân sách Nhà nước 3.650,4 4.137,6 4.250,4 4.560 Thu nhập bình quân 2,0 2,1 2,3 2,4 Đơn vị: triệu đồng Bảng 1. Hiệu quả hoạt động của Công ty năm 1999-2002 Sau hơn 12 năm hoạt động dưới hình thức là DNNN trong lĩnh vực Kế toán, Kiểm toán và Tư vấn, Công ty đã không ngừng phát triển về số lượng và chất lượng dịch vụ cung cấp. Đến nay, Công ty đã hoàn tất các thủ tục pháp lý cho việc chuyển đổi sang Công ty cổ phần, nhưng mọi hoạt động của Công ty cổ phần Kiểm toán và Tư vấn(A&C) vẫn tiếp tục kế thừa từ DNNN trước đây. 1.2. Lịch sử hình thành và phát triển Công ty với vấn đề bằng chứng kiểm toán. Lịch sử hình thành và phát triển của Công ty A&C gắn liền với quá trình hình thành và phát triển ngành kiểm toán Việt Nam. Trong những năm đầu mới thành lập Công ty, các lý luận về kiểm toán chưa phát triển như ngày nay vì các kiến thức về kiểm toán quốc tế chỉ mới bước đầu phổ cập vào Việt Nam, do đó trình độ và kinh nghiệm của các kiểm toán viên trong Công ty còn nhiều hạn chế. Mặt khác, việc thu thập bằng chứng kiểm toán gần như phụ thuộc hoàn toàn vào trình độ và kinh nghiệm kiểm toán viên, dẫn đến chất lượng kiểm toán bị ảnh hưởng. Hơn nữa, do thiếu nhiều kinh nghiệm nên các kiểm toán viên của Công ty chưa thuần thục trong việc sử dụng, kết hợp các phương pháp thu thập bằng chứng kiểm toán, làm gia tăng rủi ro kiểm toán. Một nguyên nhân nữa cũng góp phần làm hạn chế việc thu thập bằng chứng kiểm toán là do nguồn vốn ban đầu không nhiểu vì thế Công ty chưa có điều kiện để cung cấp đầy đủ cơ sở vật chất giúp kiểm toán viên làm nhiệm vụ như: Một số phương tiện giao thông, thiết bị làm việc,.. Công ty A&C hoạt động hiệu quả, tốc độ tăng trưởng khá khi còn là DNNN. Nhưng khi Công ty được cổ phần hoá, huy động được nhiều vốn hơn đã giúp Công ty cải thiện được công nghệ và phát triển kinh doanh, mở rộng thị trường, mở rộng danh mục dịch vụ cung cấp cho khách hàng. Đặc biệt, nhân viên kiểm toán của Công ty có cơ hội được đào tạo chuyên sâu, thành thạo về tin học và có đủ trình độ kiểm tra các đơn vị lưu trữ thông tin trong máy vi tính để thu thập được các bằng chứng cần thiết, đồng thời biết ứng dụng các phần mềm kiểm toán để thu thập các bằng chứng kiểm toán giúp kiểm toán viên giảm thiểu rủi ro và giảm thời gian thu thập bằng chứng kiểm toán. Với các bằng chứng kiểm toán đặc biệt, Công ty sử dụng chính các chuyên gia trong Công ty mà không phải thuê chuyên gia bên ngoài, điều này làm tăng độ tin cậy của bằng chứng kiểm toán. Việc thu thập bằng chứng kiểm toán đã hiệu quả hơn thời gian trước đây. Bằng chứng kiểm toán không chỉ thu thập từ nội bộ đơn vị được kiểm toán mà còn mở rộng phạm vi thu thập bằng chứng ra bên ngoài, phát huy thế mạnh của các phương pháp kỹ thuật thu thập bằng chứng kiểm toán. Công ty đã có sự phối hợp với các công ty kiểm toán khác hoặc kiểm toán nội bộ để thu thập bằng chứng kiểm toán có độ tin cậy cao. Đồng thời, xây dựng kế hoạch khảo sát, kế hoạch kiểm toán chi tiết phù hợp với mục tiêu kiểm toán, từ đó nâng cao chất lượng của việc thu thập bằng chứng kiểm toán. 2. Quy trình hoạt động của Công ty 2.1. Quy trình hoạt động của Công ty Như đã giới thiệu ở phần 1, Công ty cổ phần Kiểm toán và Tư vấn(A&C) có trụ sở chính tại Thành phố Hồ Chí Minh, có chi nhánh ở Nha trang và Hà Nội. Các chi nhánh của Công ty hoạt động chủ yếu trong lĩnh vực kiểm toán (kiểm toán Báo cáo tài chính, Báo cáo dự toán và quyết toán công trình đầu tư xây dựng cơ bản). Công ty đã và đang phục vụ cho khoảng 600 khách hàng trên khắp các miền, cũng vì vậy mà lĩnh vực hoạt động của Công ty ngày càng được mở rộng, trong đó lĩnh vực Kiểm toán và Tư vấn chiếm 68% doanh thu, Thẩm định chiếm 20% doanh thu, còn lại là các dịch vụ khác. Chi tiết các lĩnh vực hoạt động của Công ty A&C bao gồm: ã Dịch vụ kiểm toán xác định giá trị dự toán, giá trị quyết toán công trình đầu tư xây dựng cơ bản gồm: - Công trình Dân dụng( khu căn hộ, chung cư, khách sạn, văn phòng,..) - Công trình Giao thông vận tải( cầu đường, sân bay, bến cảng,..) - Công trình Điện( thuỷ điện, nhiệt điện,..) - Công trình thuộc các khu công nghiệp. Các dịch vụ này dựa trên cơ sở tuân thủ những quy định hiện hành của Nhà nước về quản lý đầu tư xây dựng cơ bản đối với các loại dự án có vốn đầu tư nước ngoài, vốn đầu tư trong nước. Đồng thời với các dịch vụ nêu trên, Công ty A&C sẽ cung cấp cho khách hàng những thông tin và số liệu tin cậy trong việc lựa chọn đối tác đầu tư, cùng các mục đích thế chấp, chuyển nhượng, cổ phần hoá, giải thể, phá sản doanh nghiệp theo luật. ã Kiểm toán báo cáo tài chính Quy trình kiểm toán được Công ty xây dựng dựa trên cơ sở tuân thủ các Chuẩn mực, Quy chế kiểm toán độc lập và chế độ kế toán hiện hành của Việt Nam; Đồng thời vận dụng chọn lọc những Chuẩn mực, Thông lệ chung của quốc tế phù hợp với thực tiễn hoạt động kinh doanh và quản lý kinh tế ở Việt Nam. Quá trình kiểm toán báo cáo tài chính cũng gắn liền với việc hỗ trợ thông tin và tư vấn góp phần hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ, công tác quản lý tài chính, kế toán của doanh nghiệp. ã Về kế toán Tư vấn tổ chức và hoàn thiện công tác kế toán, cài đặt phần mềm kế toán, tổ chức đào tạo và tuyển chọn nhân viên kế toán theo yêu cầu của khách hàng. ã Về thuế Tư vấn thuế, thực hiện dịch vụ kê khai thuế, khiếu nại thuế, hoàn thuế. ã Dịch vụ pháp lý Soạn thảo hồ sơ và thực hiện đăng ký hệ thống kế toán, thành lập doanh nghiệp, điều chỉnh Giấy phép đầu tư, kiểm toán xác định tỷ lệ nội địa hoá,.. ã Tư vấn theo yêu cầu của khách hàng Tư vấn trên các phương diện liên quan đến Pháp luật, Quản trị Doanh nghiệp, Đầu tư,.. Hoạt động tư vấn được thực hiện dưới nhiều hình thức như: Trao đổi trực tiếp với từng khách hàng, tổ chức sinh hoạt nghiệp vụ thường kỳ và tổ chức hội thảo chuyên đề hàng năm với khách hàng. Ngoài ra, Công ty A&C hợp tác với các tổ chức nghề nghiệp quốc tế hoặc các cơ quan quản lý Nhà nước nhằm đạt được yêu cầu và sự hài lòng của khách hàng đối với các dịch vụ mà Công ty cung cấp. ã Dịch vụ đào tạo Với mục tiêu không ngừng nâng cao chất lượng-hiệu quả phục vụ khách hàng và đa dạng hoá các loại hình dịch vụ cung cấp cho khách hàng, Công ty A&C luôn coi trọng việc cập nhật công nghệ thông tin, thực hiện các chương trình đào tạo, bồi dưỡng và hợp tác quốc tế, thích ứng với quá trình hội nhập kinh tế Khu vực và Thế giới. Ban Giám đốc có khả năng xây dựng các chương trình huấn luyện và tổ chức thành công các khoá học thuộc các Chuyên đề Kế toán, Kiểm toán, Phân tích, Tài chính, Thẩm định dự án đầu tư,.. Phục vụ yêu cầu của khách hàng. 2.2. Đặc điểm hoạt động kiểm toán báo cáo tài chính tại Công ty A&C với việc thu thập bằng chứng kiểm toán Việc kiểm toán được tiến hành theo hướng dẫn của Chuẩn mực kiểm toán quốc tế và Quy chế kiểm toán độc lập hiện hành tại Việt Nam. Công ty A&C thực hiện kiểm toán báo cáo tài chính theo khoản mục, các kiểm toán viên sẽ tiến hành thu thập và đánh giá bằng chứng kiểm toán cho từng khoản mục bao gồm: -Vốn bằng tiền. - Thuế. - Phải thu khách hàng. - Người mua trả trước. - Phải thu khác. - Doanh thu. - Phải trả người bán. - Lợi nhuận chưa phân phối. - Chi phí xây dựng cơ bản dở dang. - Các quỹ của doanh nghiệp. - Tài sản cố định. - Chênh lệch tỉ giá. - Hàng tồn kho. - Vốn chủ sở hữu. - Phải trả, phải nộp khác. - Chi phí bán hàng. - Chi phí phải trả. - Chi phí quản lý. - Tạm ứng. - Lợi tức tài chính. - Tiền lương, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế. Mỗi khoản mục có một chương trình kiểm toán tương ứng, đảm bảo tuân thủ đúng nội dung kiểm toán báo cáo tài chính và phù hợp với đối tượng khách hàng. Cuộc kiểm toán được thực hiện trên cơ sở chọn mẫu bao trùm lên tất cả các nghiệp vụ tài chính trong năm. Theo đó, công việc kiểm toán gồm rất nhiều khâu như: Nghiên cứu hồ sơ pháp lý của khách hàng, tìm hiểu về hệ thống kiểm soát nội bộ .V.v.. Đặc biệt là việc thu thập bằng chứng kiểm toán sẽ bao gồm: Kiểm tra số liệu kế toán tổng hợp và chi tiết của các tài khoản phản ánh tài sản, nợ, vốn thuộc Bảng cân đối kế toán và thu nhập, chi phí thuộc Báo cáo kết quả kinh doanh. Kiểm tra đối chiếu với các tài liệu, biên bản, hợp đồng có liên quan đến Báo cáo tài chính. Trao đổi và hướng dẫn nhân viên kế toán các bút toán bổ sung và điều chỉnh. Để thuận lợi hơn cho việc thu thập bằng chứng kiểm toán, Công ty A&C còn thiết kế danh mục tài liệu cần chuẩn bị cho công tác kiểm toán Báo cáo tài chính để khách hàng và những kiểm toán viên mới định hướng được các tài liệu cần thu thập. Công ty A&C cũng áp dụng tất cả các phương pháp kỹ thuật trong kiểm toán báo cáo tài chính để thu thập bằng chứng kiểm toán thích hợp và đầy đủ. Tuy nhiên, trong giai đoạn lập kế hoạch kiểm toán, phương pháp thu thập bằng chứng kiểm toán chủ yếu là: Phỏng vấn, quan sát, phân tích. Còn trong giai đoạn thực hiện kiểm toán, hầu hết các phương pháp kỹ thuật đều được sử dụng để thu thập bằng chứng kiểm toán. 3. tổ chức bộ máy quản lý 3.1. Tổ chức bộ máy quản lý của Công ty Bộ máy quản lý của Công ty gồm: Hội Đồng Quản Trị (HĐQT); Ban Giám đốc; Phòng nghiệp vụ; Phòng Hành chính Quản Trị; Các chi nhánh. Mô hình tổ chức bộ máy quản lý được thể hiện qua sơ đồ 01. HĐQT Phó Giám đốc 4 Giám đốc Phó Giám đốc 3 Phó Giám đốc 1,2 Phòng Hành chính Quản trị Phòng Kiểm Toán Chi nhánh Hà Nội Chi nhánh Khánh Hoà Sơ đồ 01: Tổ chức bộ máy quản lý của Công ty A&C Chức năng của từng bộ phận trong Công ty: HĐQT HĐQT gồm Chủ tịch HĐQT, Phó Chủ tịch HĐQT, và các Uỷ viên. HĐQT là cơ quan quản lý Công ty, có quyền quyết định chiến lược phát triển của Công ty; Bổ nhiệm, miễm nhiệm, cách chức Giám đốc và cán bộ quan trọng khác của Công ty; Quyết định phương án đầu tư; Kiến nghị loại cổ phần và tổng số cổ phần được quyền chào bán từng loại .V.v.. Chủ tịch HĐQT Chủ tịch HĐQT là người lập chương trình, kế hoạch hoạt động của HĐQT; Triệu tập và chủ toạ cuộc họp HĐQT; Theo dõi quá trình tổ chức thực hiện các quyết định của HĐQT .V.v.. Giám đốc Tại Công ty A&C, Chủ tịch HĐQT cũng đồng thời kiêm Giám đốc Công ty. Giám đốc là người đại diện theo pháp luật của Công ty, điều hành hoạt động hàng ngày của Công ty và chịu trách nhiệm trước HĐQT về việc thực hiện các quyền và nhiệm vụ được giao. Giám đốc có các quyền và nhiệm vụ như: Quyết định các vấn đề có liên quan đến hoạt động hàng ngày của Công ty; Tổ chức thực hiện các Quyết định của HĐQT; Bổ nhiệm, miễm nhiệm một số chức danh quản lý trong Công ty .V.v.. Các Phó Giám đốc Là người giúp Giám đốc điều hành các hoạt động để thực hiện các mục tiêu, chiến lược do Công ty đề ra. Phó Giám đốc chịu trách nhiệm trước giám đốc về các lĩnh vực được giao. Phòng Hành chính Quản trị Tham mưu cho Ban Giám đốc, giúp Ban Giám đốc điều hành quản lý thông qua việc tổ chức hành chính, nhân sự và công tác Quản trị Tài chính. Các Phòng kiểm toán Cung cấp các dịch vụ Kiểm toán và Tư vấn cho khách hàng. Các Phòng kiểm toán độc với nhau nhưng cùng có sự phối hợp trong quá trình hoạt động nhằm thực hiện tốt nhiệm vụ, chức năng được giao. Các chi nhánh Công ty có chi nhánh tại Hà Nội và Nha trang. Các Chi nhánh hoạt động theo Giấy phép kinh doanh của cơ quan có thẩm quyền. Các Chi nhánh chịu trách nhiệm trước Công ty và cơ quan quản lý Nhà nước về hoạt động của mình, thực hiện quy trình kiểm toán chung do Công ty xây dựng. 3.2. Tổ chức bộ máy quản lý của của chi nhánh tại Hà Nội Chi nhánh Hà Nội có quy mô nhỏ, bộ máy quản lý đơn giản bao gồm: Ban Giám đốc, Phòng Hành chính Quản trị(HCQT) và Phòng Nghiệp vụ. Mô hình tổ chức bộ máy quản lý được thể hiện qua sơ đồ 02 Giám đốc chi nhánh Phó Giám đốc chi nhánh Phó Giám đốc chi nhánh Phòng Nghiệp vụ 2 Phòng Nghiệp vụ 1 Phòng Nghiệp vụ 3 Phòng HCQT Sơ đồ 02: Tổ chức bộ máy quản lý của Chi nhánh tại Hà Nội Ban Giám đốc Gồm Giám đốc chi nhánh (kiêm Phó Giám đốc Công ty) và hai Phó Giám đốc chi nhánh. Các Phó Giám đốc điều hành hoạt động của Chi nhánh theo sự phân công của Giám đốc Công ty. Phó Giám đốc thứ nhất chịu trách nhiệm điều hành hoạt động kiểm toán báo cáo tài chính. Phó Giám đốc thứ hai chịu trách nhiệm điều hành hoạt động kiểm toán quyết toán đầu tư xây dựng cơ bản. Phòng nghiệp vụ 1 và 2 Cung cấp dịch vụ kiểm toán báo cáo tài chính. Phòng nghiệp vụ 3 Cung cấp dịch vụ kiểm toán báo cáo quyết toán công trình xây dựng cơ bản. Phòng Hành chính Quản trị Thực hiện công tác hành chính, nhân sự và công tác kế toán của Chi nhánh. 3.3. Tổ chức bộ máy quản lý với vấn đề bằng chứng kiểm toán Công ty A&C thực hiện nhiều loại hình dịch vụ trên địa bàn rộng lớn cả ba miền Bắc-Trung-Nam. Do đó, bộ máy tổ chức kiểm toán theo loại hình phân tán và điều hành theo phương thức kết hợp. Các Chi nhánh là đơn vị có tư cách pháp nhân, được phép độc lập ký kết hợp đồng kiểm toán và được điều hành trực tiếp bởi các Phó Giám đốc. Tuy nhiên, các Phó Giám đốc đều là thành viên HĐQT nên đã tạo ra mối liên hệ trực tuyến với HĐQT, đảm bảo các Quyết định và các phương án do HĐQT đề ra được truyền đạt tới các kiểm toán viên, các thông tin ngược xuôi kịp thời. Chính vì vậy, HĐQT có thể đánh giá chất lượng kiểm toán thông qua mức độ hiệu quả và hữu ích của những ý kiến đề xuất từ kiểm toán viên, từ đó có biện pháp hỗ trợ kiểm toán viên trong việc thu thập bằng chứng kiểm toán như: Hỗ trợ về ôtô cho đoàn kiểm toán; Các thiết bị liên lạc viễn thông; Cung cấp các chuyên gia trong các lĩnh vực Kiến trúc-Xây dựng-Điện tử phục vụ cho việc thu thập các bằng chứng kiểm toán đặc biệt và có độ tin cậy cao; Kịp thời điều chỉnh các chính sách, kế hoạch kiểm toán chung cho phù hợp .V.v.. Mặt khác, các Chi nhánh cũng được tổ chức như một bộ phận kiểm toán độc lập, phát huy được tính năng động cao của bộ máy kiểm toán. Chi nhánh có số lượng nhân viên không nhiều nên Ban Giám đốc chi nhánh thường tổ chức bỗi dưỡng nghiệp vụ với từng nhóm kiểm toán trước khi thực hiện các cuộc kiểm toán phức tạp, trong đó lưu ý chi tiết về các bằng chứng yêu cầu khách hàng cung cấp và bằng chứng trung gian theo tiêu thức đã dự tính để có thể dễ dàng tái thẩm định đối với một số bằng chứng nếu xét thấy chưa đủ độ tin cậy. Hơn nữa, việc bồi dưỡng nghiệp vụ tạo cơ hội cho các kiểm toán viên trao đổi kinh nghiệm và nghiệp vụ để thu thập được nhiều bằng chứng có tính thuyết phục hoàn toàn. Qua đây có thể đánh giá việc tổ chức bộ máy quản lý của Công ty nói chung và Chi nhánh nói riêng ở mức tốt. Tổ chức bộ máy quản lý của Công ty thể hiện tính năng động cao, các thông tin quản lý được lưu thông dễ dàng. Tổ chức bộ máy quản lý của chi nhánh phù hợp với quy mô nhỏ, Ban Giám đốc thuận lợi trong việc giám sát nhân viên và điều hành các phòng nghiệp vụ. 4. đặc điểm tổ chức hệ thống kiểm soát nội bộ 4.1. Môi trường kiểm soát và công tác kế toán 4.1.1. Môi trường kiểm soát Công ty đã thiết lập được môi trường kiểm soát mang tính đặc thù riêng để phục vụ tốt cho hoạt động của mình. Tính đặc thù biểu hiện qua một số nhân tố thuộc môi trường kiểm soát như: - Cơ cấu tổ chức: Tất cả các thành viên trong HĐQT điều là các Giám đốc, Phó Giám đốc hoặc Phó Giám đốc kiêm Giám đốc chi nhánh, đảm bảo một hệ thống xuyên suốt từ trên xuống dưới trong việc ban hành các quyết định, triển khai và kiểm tra, giám sát việc thực hiện các quyết định trong toàn Công ty. - Chính sách nhân sự: Các nhân viên có năng lực và tin cậy, được đào tạo chuyên sâu và được sắp xếp phù hợp với năng lực chuyên môn, phẩm chất đạo đức. - Công tác kế hoạch: Việc lập và thực hiện kế hoạch được tiến hành khoa học và nghiêm túc, được giám sát trong từng giai đoạn thực hiện nhằm xử lý, điều chỉnh kế hoạch kịp thời khi phát hiện thấy các vấn đề bất thường xảy ra. - Công tác giám sát: Ban Giám đốc trực tiếp giám sát đối với từng hợp đồng kiểm toán và từng giai đoạn kiểm toán. - Các thủ tục kiểm soát: Các thủ tục kiểm soát được xây dựng rất chi tiết và khoa học, việc thực hiện các thủ tục giúp giảm thiểu những rủi ro và đạt được các mục tiêu quản lý đề ra, góp phần nâng cao chất lượng kiểm toán. - Hệ thống kế toán: Hệ thống kế toán cung cấp các thông tin quan trọng cho Ban quản lý của Công ty để từ đó đưa ra các quyết định quản lý phù hợp. 4.1.2. Công tác kế toán Công ty áp dụng hình thức kế toán tập trung, các Chi nhánh không hạch toán độc lập mà chỉ lập các báo cáo hoạt động gửi về Công ty để làm cơ sở tính lãi, lỗ. Do tính chất hoạt động Kiểm toán và Tư vấn nên Phòng Hành chính Quản trị kiêm luôn công tác kế toán. Chế độ kế toán áp dụng bao gồm: - Niên độ kế toán bắt đầu từ 01/01 đến ngày 31/12. - Hình thức sổ kế toán: Nhật ký chung, có sự hỗ trợ của kế toán máy. - Phương pháp khấu hao tài sản cố định: Phương pháp khấu hao tuyến tính. - Phương pháp tính thuế giá trị gia tăng: Theo phương pháp khấu trừ. - Kỳ báo cáo: Theo Tháng, Quý, Năm. Việc tổ chức công tác kế toán như vậy hoàn toàn phù hợp với loại hình doanh nghiệp, quy mô doanh nghiệp và năng lực của các nhân viên trong Công ty. 4.2. Kiểm soát chất lượng kiểm toán Nâng cao chất lượng công tác Kế toán-Kiểm toán từ lâu luôn được các nước trên thế giới coi trọng. Sau hơn 12 năm hình thành và phát triển, ngành kiểm toán Việt Nam đã có một bề dày kinh nghiệm nhất định, giúp cho các doanh nghiệp tháo gỡ những vướng mắc, khó khăn trong quá trình hoạt động kinh doanh và hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ. Để làm được điều này, các Công ty kiểm toán luôn phải phấn đấu nâng cao chất lượng dịch vụ cung cấp cho khách hàng. Tuy nhiên, việc nâng cao chất lượng dịch vụ kiểm toán bị ràng buộc bởi các chỉ tiêu liên quan như: Doanh thu, lợi nhuận, chi phí đào tạo nhân viên, chi phí giám sát chất lượng cuộc kiểm toán, phí kiểm toán .V.v.. Sự ràng buộc này là một bài toán khó đối với Công ty kiểm toán. Các công ty kiểm toán trong quá trình hoạt động đã xây dựng một quy trình nghiêm ngặt với sự tuân thủ các chuẩn mực, chuyên môn đạo đức nghề nghiệp, lấy chất lượng dịch vụ làm thước đo nền tảng cho sự tăng trưởng và phát triển của đơn vị. Nhưng cũng có công ty kiểm toán lấy chỉ tiêu doanh thu và lợi nhuận làm tiêu chí hàng đầu đánh giá sự lớn mạnh của mình, điều này đã làm giảm chất lượng dịch vụ kiểm toán. Hơn nữa, do xu hướng chi phí ngày càng cao dẫn đến các công ty kiểm toán cắt giảm chi phí đào tạo nhân viên, giảm chi phí kiểm toán, giảm chi phí giám sát chất lượng kiểm toán, thiếu quy trình soát xét các file hồ sơ ,.. Dẫn đến rủi ro kiểm toán cao, ảnh hưởng lớn đến chất lượng dịch vụ kiểm toán. Bên cạnh đó, Khách hàng thường muốn có một giá phí kiểm toán thấp bất chấp chất lượng dịch vụ được cung cấp và áp lực từ phía công chúng. Khách hàng cũng không am hiểu nhiều về Chuẩn mực kiểm toán, chưa lấy chất lượng kiểm toán làm tiêu thức lựa chọn Công ty kiềm toán. Vấn đề đặt ra nêu trên đòi hỏi các công ty kiểm toán và các cơ quan hữu quan như Bộ Tài chính cần có các biện pháp kiểm tra đánh giá chất lượng kiểm toán. Tại Công ty cổ phần Kiểm toán và Tư vấn A&C , trong hơn 12 năm hoạt động, Công ty đã tích luỹ được nhiều kinh nghiệm chuyên môn, đáp ứng được yêu cầu và mong đợi của khách hàng về chất lượng của các dịch vụ cung cấp. Quy trình hoạt động của Công ty A&C được xây dựng trên cơ sở nghiên cứu lựa chọn phương thức hoạt động phù hợp với Chuẩn mực, Thông lệ quốc tế, với thực tiễn quản lý và những quy định của pháp luật hiện hành tại Việt Nam. Chính phương thức hoạt động đó đã thiết lập được uy tín về chất lượng dịch vụ mà Công ty A&C cung cấp. Vấn đề kiểm soát chất lượng kiểm toán rất được chú trọng tại Công ty A&C. Công ty đã xây dựng một quy trình soát xét các hồ sơ và Báo cáo kiểm toán dự thảo trước khi phát hành Báo cáo kiểm toán chính thức. Giám đốc, phó giám đốc, kiểm toán viên điều hành và các trưởng nhóm kiểm toán là những người tham ra soát xét. Với từng nội dung soát xét, người soát xét phải đưa ra một trong ba loại ý kiến là: Đồng ý; Xem lại; Sửa lại. Khi soát xét, người soát xét có thể đưa ra một số vấn đề phát sinh ở khách hàng để lưu ý cùng cấp quản lý. Trong các nội dung soát xét, vấn đề bằng chứng kiểm toán được các kiểm toán viên điều hành và trưởng nhóm kiểm toán xem xét trên các khía cạnh: Tính đầy đủ của bằng chứng kiểm toán gắn với chương trình kiểm toán; Việc đối chiếu tính chính xác về số liệu giữa bằng chứng, giấy tờ làm việc và báo cáo; Việc kiểm tra chọn mẫu các bằng chứng kiểm toán. Nội dung soát xét được chi tiết như sau: ã Giám đốc hoặc Phó Giám đốc soát xét các nội dung: Tính tuân thủ về trình tự và nội dung trình bày của hệ thống Báo cáo. Tính chính xác của số liệu trình bày trên Báo cáo. Tính logic về nội dung Báo cáo. Diễn đạt và lỗi kỹ thuật. Trình bày Báo cáo kiểm toán. Thư quản lý. ã Kiểm toán viên điều hành sẽ soát xét các nội dung: Tính tuân thủ trong cách trình bày hồ sơ, giấy tờ làm việc. Chương trình kiểm toán các tài khoản. Kiểm tra chọn mẫu các bằng chứng kiểm toán. Cơ sở và tính chính xác của các số liệu trình bày trong Báo cáo. Tính tuân thủ về trình tự và nội dung trình bày Báo cáo. Diễn đạt và lỗi kỹ thuật. Tính hợp lý và đầy đủ của những vấn đề ghi nhận trong Báo cáo kiểm toán và thư quản lý. ã Trưởng nhóm kiểm toán sẽ soát xét các nội dung: Tính tuân thủ trong cách trình bày toàn bộ hồ sơ, giấy tờ làm việc. Tính đầy đủ của bằng chứng kiểm toán và chương trình kiểm toán. Đối chiếu tính chính xác về số liệu giữa bằng chứng, giấy tờ làm việc và Báo cáo. Tính chính xác của các số liệu trình bày trong Báo cáo. Đã đảm bảo trình tự và nội dung Báo cáo được trình bày theo quy định. Thư quản lý. Đã sửa và ngày giao hồ sơ soát xét. Trên đây là một số vấn đề về kiểm soát chất lượng kiểm toán nói chung và tại Công ty A&C nói riêng, trong khuôn khổ Báo cáo thực tập tổng hợp chỉ đề cập một cách khái quát mà không đi sâu vào kiểm soát chất lượng chi tiết cho từng giai đoạn kiểm toán. Kết luận Với xu hướng phát triển kinh tế như hiện nay, việc công khai hoá tài chính là một yêu cầu cần thiết. Bởi vì doanh nghiệp phải nộp báo cáo tài chính và chịu sự kiểm tra kiểm soát của cơ quan Nhà nước có liên quan. Mặt khác, báo cáo tài chính phải được công khai cho bên thứ ba (nhà đầu tư, ngân hàng, chủ nợ .V.v.. ), có như vậy doanh nghiệp mới đảm bảo vay được vốn, thu hút được nhà đầu tư và đảm bảo hoạt động đúng pháp luật, do đó báo cáo tài chính phải được kiểm toán. Hơn thế nữa, trong sự phát triển gắn với xu thế hội nhập quốc tế, nhu cầu về thông tin ngày càng tăng và không có giới hạn. Sự chính xác của thông tin, độ tin cậy của thông tin đòi hỏi cao hơn bao giờ hết và trở thành sức mạnh trong cạnh tranh kinh tế. Tất cả những lý do trên khẳng định một nhu cầu cao về kiểm toán. Kiểm toán vừa là công cụ để Nhà nước quản lý kinh tế, vừa hỗ trợ giúp các doanh nghiệp hoạt động có hiệu quả, đúng pháp luật. Ngành kiểm toán Việt Nam còn non trẻ nhưng đang phát triển và hoàn thiện cả về lý luận và thực tiễn, phấn đấu ngang tầm quốc tế. Được sự hỗ trợ của Nhà nước và quốc tế, với hơn 12 năm hình thành và phát triển, số lượng các công ty kiểm toán Việt Nam đã tăng lên đáng kể, đa dạng về loại hình công ty. Điều này chứng tỏ kiểm toán ngày càng trở nên có vai trò quan trọng và đã trở thành một môn khoa học, một lĩnh vực nghiên cứu riêng. Sau khi tìm hiểu về Công ty A&C qua các giai đoạn hình thành và phát triển, đồng thời bước đầu được tiếp cận với một số hoạt động trong lĩnh vực chuyên môn, em thấy rằng Công ty A&C đã nỗ lực trong việc phát triển Công ty cả chiều rộng và chiều sâu, mở rộng hợp tác quốc tế, mở rộng địa bàn hoạt động cả ba miền đất nước, đóng góp nhiều công sức cho sự nghiệp kiểm toán Việt Nam. Tuy nhiên, còn rất nhiều vấn đề phải bàn luận, nghiên cứu trong suốt quá trình hoạt động của Công ty như: Những cơ sở để xây dựng quy trình kiểm toán có chất lượng, khoa học và hiệu quả; Việc áp dụng và tuân thủ những quy trình đó trong thực tiễn hoạt động; Sự vận dụng các phương pháp kỹ thuật kiểm toán để thu thập được các bằng chứng kiểm toán thích hợp, đầy đủ với mức phí và thời gian hợp lý nhất; Vấn đề về kiểm soát chất lượng kiểm toán .V.v.. Trong phạm vi Báo cáo thực tập tổng hợp chỉ nêu khái quát những vấn đề nêu trên, làm cơ sở để nghiên cứu chi tiết và kỹ lưỡng trong giai đoạn sau của đợt thực tập.