Đề tài Đánh giá chất lượng của hoạt động ngoại kiểm ở Việt Nam

toán của KTNN đã đóng góp quan trọng vào việc hoàn thiện cơ chế chính sách quản lý tài chính ngân sách. Thông qua kết quả kiểm toán, KTNN kiến nghị với các cơ quan chức năng của nhà nước sửa đổi, bổ sung những bất cập của bản thân chính sách chế độ từ đó tạo điều kiện, thúc đẩy việc chấp hành kỷ luật chi tiêu tài chính và sử dụng hiệu quả nguồn lực tài chính quốc gia, góp phần lập lại trật tự kỷ cương, nền nếp trong công tác quản lý tài chính - ngân sách và tài sản công.           KTNN đã góp phần cung cấp nguồn thông tin, t­ liệu quan trọng, đáng tin cậy cho Chính phủ, Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội, các cơ quan quản lý nhà nước phục vụ quản lý vĩ mô nền kinh tế. Thông qua hoạt động kiểm toán, KTNN xác nhận các thông tin trên báo cáo tài chính, báo cáo quyết toán cũng như đánh giá một cách độc lập, khách quan về công tác quản lý tài chính ngân sách của đơn vị được kiểm toán từ đó có thể cung cấp thông tin một cách độc lập của cơ quan kiểm tra từ bên ngoài đối với hoạt động của đơn vị, làm căn cứ để các cơ quan nhà nước đề ra biện pháp quản lý thích hợp.            Hoạt động của KTNN đã, đang và sẽ góp phần quan trọng trong việc tăng cường hội nhập kinh tế Việt Nam với nền kinh tế thế giới. Thông qua các thông tin tài chính do KTNN cung cấp, đảm bảo tính khách quan, trung thực và tính minh bạch từ đó tạo lòng tin cho các nhà đầu tư, các đối tác có quan hệ với Việt Nam.            Năm là, các mặt hoạt động khác của KTNN 10 năm qua đã có những bước tiến bộ rõ rệt. Trong mười năm qua, với sự nỗ lực trong công tác nghiên cứu khoa học, nhiều vấn đề về lý luận và thực tiễn hoạt động KTNN đã được các nhà khoa học trong và ngoài ngành tập trung nghiên cứu giải quyết. Đưa ra những luận cứ khoa học cho hoạt động và phát triển KTNN. Công tác nghiên cứu khoa học cũng góp phần quan trọng trong việc nghiên cứu những vấn đề lý luận, tổng kết thành thực tiễn, góp phần quan trọng vào việc hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước và nhân dân giao cho KTNN. Việc ứng dụng kết quả nghiên cứu của các đề tài khoa học vào hoạt động thực tiễn của KTNN đã góp phần quan trọng vào việc xây dựng và hoàn thiện cơ sở pháp lý cho hoạt động KTNN, xây dựng mô hình tổ chức và cơ chế hoạt động, hoàn thiện hệ thống các chuẩn mực và quy trình kiểm toán, nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động của ngành.           Đã từng bước ứng dụng những thành tựu của công nghệ thông tin vào quản lý và hoạt động kiểm toán. Từ đó góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động chung của toàn ngành.           Từng bước xây dựng cơ sở hạ tầng phục vụ hoạt động của ngành. Các điều kiện phục vụ công tác đã được trang bị tương đối đầy đủ đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu hoạt động và phát triển của ngành. Song song với các mặt công tác, các hoạt động thông tin, tuyên truyền hoạt động của các tổ chức Đảng, đoàn thể cũng từng bước được hoàn thiện và phát triển trong sự phát triển chung của toàn ngành. * C¸c thµnh tùu cô thÓ lµ: - Trong ho¹t ®éng kiÓm to¸n thu chi ng©n s¸ch Nhµ n­íc ë c¸c ®Þa ph­¬ng Ng©n s¸ch bao gåm ng©n s¸ch c¸c tØnh, thµnh phè trùc thuéc trung ­¬ng lµ bé phËn quan träng, chiÕm tû träng lín trong tæng thu chi ng©n s¸ch Nhµ n­íc (NSNN). N¨m 2004 dù to¸n chi c©n ®èi ng©n s¸ch ®Þa ph­¬ng 80.780 tû ®ång, chiÕm 43% tæng dù to¸n chi c©n ®èi NSNN, thu NSNN trªn ®Þa bµn c¸c tØnh, thµnh phè trùc thuéc trung ­¬ng chiÕm kho¶ng 60% tæng thu NSNN. Do vËy kÕt qu¶ kiÓm to¸n quyÕt to¸n ng©n s¸ch c¸c ®Þa ph­¬ng cã vai trß hÕt søc quan träng ®èi víi b¸o c¸o kiÓm to¸n quyÕt to¸n NSNN. Trong nh÷ng n¨m võa qua KiÓm to¸n Nhµ n­íc ®· thùc hiÖn kiÓm to¸n b¸o c¸o quyÕt to¸n ng©n s¸ch Nhµ n­íc cña 30% ®Õn 50% c¸c tØnh, thµnh phè trùc thuéc Trung ­¬ng (ng©n s¸ch tØnh). Ho¹t ®éng kiÓm to¸n ng©n s¸ch tØnh ®· tõng b­íc ®­îc hoµn thiÖn, chÊt l­îng kiÓm to¸n ngµy cµng ®­îc n©ng cao, kÕt qu¶ kiÓm to¸n quyÕt to¸n ng©n s¸ch tØnh ®· ®ãng gãp mét phÇn quan träng trong b¸o c¸o kiÓm to¸n quyÕt to¸n NSNN, kiÕn nghÞ t¨ng thu, gi¶m chi NSNN nhiÒu tû ®ång, ®ãng gãp nhiÒu ý kiÕn hoµn thiÖn, n©ng cao chÊt l­îng c«ng t¸c qu¶n lý tµi chÝnh, ng©n s¸ch cho c¸c ®Þa ph­¬ng ®­îc kiÓm to¸n, kiÕn nghÞ víi c¸c c¬ quan chøc n¨ng cña Nhµ n­íc bæ sung, hoµn thiÖn c¬ chÕ, chÝnh s¸ch, ph¸p luËt vÒ qu¶n lý tµi chÝnh, ng©n s¸ch, b­íc ®Çu kÕt qu¶ kiÓm to¸n ®· lµ c¬ së cho héi ®ång nh©n d©n c¸c cÊp phª chuÈn quyÕt to¸n ng©n s¸ch. KiÓm to¸n c¸c Doanh nghiÖp Nhµ n­íc. Th«ng qua ho¹t ®éng kiÓm tra, so¸t xÐt chÊt l­îng kiÓm to¸n, kiÓm to¸n DNNN ®·: + KÞp thêi ph¸t hiÖn nh÷ng thiÕu sãt trong c¸c kh©u lËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n, thùc hiÖn kiÓm to¸n vµ sau khi kÕt thóc kiÓm to¸n. Nh÷ng thiÕu sãt tËp trung ë c¸c néi dung: VÒ kÕt cÊu, thÓ thøc v¨n b¶n. VÒ c¨n cø, ph¹m vi, giíi h¹n kiÓm to¸n. Môc tiªu, sè l­îng ®¬n vÞ kiÓm to¸n vµ ph­¬ng ph¸p kiÓm to¸n thÝch hîp. VÒ tÝnh thèng nhÊt sè liÖu gi÷a c¸c néi dung kiÓm to¸n, gi÷a b»ng chøng kiÓm to¸n víi biªn b¶n kiÓm to¸n, b¸o c¸o kiÓm to¸n. VÒ tÝnh thèng nhÊt gi÷a sè liÖu kiÓm to¸n víi ®¸nh gi¸, nhËn xÐt vµ kiÕn nghÞ. VÒ tËp hîp, l­u tr÷ hå s¬ kiÓm to¸n. Tõ ®ã gãp phÇn cho chØ ®¹o ®iÒu hµnh vµ n©ng cao chÊt l­îng c«ng t¸c kiÓm to¸n. + Cã thÓ thu nhËn ®­îc nh÷ng th«ng tin ®a d¹ng, nhiÒu chiÒu ®Ó hç trî c¸c bé phËn chøc n¨ng tæ chøc vµ ®iÒu hµnh ho¹t ®éng kiÓm to¸n nãi chung, cô thÓ lµ trªn c¸c ph­¬ng diÖn sau ®©y: Cung cÊp c¸c th«ng tin ph¶n håi ®èi víi c¸c KTV ®Ó tõng ng­êi biÕt ®­îc kÕt qu¶ c«ng viÖc cña m×nh. Th«ng qua kiÓm tra, so¸t xÐt c«ng t¸c kiÓm to¸n ®Ó nhËn biÕt kÕt qu¶ ®óng, sai lµ mét biÖn ph¸p h÷u hiÖu ®Ó xö lý c¸c ý kiÕn bÊt ®ång tranh chÊp trong nghÒ nghiÖp. Cung cÊp c¸c chØ tiªu lµm c¬ së ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng vµ tr×nh ®é cña c¸c KTV. Lµ c¬ së cho viÖc chØ ®¹o, ®iÒu hµnh c«ng t¸c kiÓm to¸n. - KiÓm to¸n qu¸ tr×nh thùc hiÖn dù ¸n. Vßng ®êi cña mét dù ¸n ®Çu t­ vµ chÊt l­îng c¸c c«ng tr×nh x©y dùng phô thuéc rÊt nhiÒu vß kh©u qu¶n lý, gi¸m s¸t chÊt l­îng. Nh÷ng tiªu cùc trong lÜnh vùc qu¶n lý ®Çu t­ x©y dùng ë møc ®é kh¸c nhau x¶y ra ë n­íc ta trong thêi gian qua cho thÊy sù xuèng cÊp vÒ tinh thÇn tr¸ch nhiÖm vµ h¹n chÕ trong thÓ chÕ qu¶n lý. §Ó gi¶m thiÓu, ng¨n chÆn nh÷ng sai ph¹m ®ã còng nh­ hËu qu¶ cña nã ®èi víi x· héi, võa qua ChÝnh phñ ®· ban hµnh NghÞ quyÕt sè 01/2006/NQ-CP ngµy 16/01/2006 vÒ nh÷ng gi¶i ph¸p chñ yÕu chØ ®¹o ®iÒu hµnh thùc hiÖn kÕ ho¹ch kinh tÕ - x· héi vµ ng©n s¸ch Nhµ n­íc n¨m 2006. Trong ®ã yªu cÇu c¸c Bé, ngµnh, ®Þa ph­¬ng thùc hiÖn nghiªm Quy chÕ qu¶n lý ®Çu t­ b»ng vèn Nhµ n­íc, cô thÓ lµ: Ph¶i n©ng cao tr¸ch nhiÖm cña ng­êi ra quyÕt ®Þnh vµ thÈm ®Þnh c¸c dù ¸n ®Çu t­ , n©ng cao chÊt l­îng c«ng t¸c qu¶n lý ®Çu t­ x©y dùng, c«ng t¸c gi¸m s¸t vµ ®¸nh gi¸ ®Çu t­ cña c¸c Bé chñ qu¶n vµ ®Þa ph­¬ng tõ kh©u lËp, phª duyÖt quy ho¹ch, chuÈn bÞ ®Çu t­ ®Õn quyÕt ®Þnh ®Çu t­, thùc hiÖn ®Çu t­. Tõ n¨m 2006 tÊt c¶ c¸c dù ¸n ®Çu t­ ®· hoµn thµnh ph¶i ®­îc kiÓm to¸n tr­íc khi quyÕt to¸n c«ng tr×nh. + KiÓm to¸n ®èi víi lÜnh vùc c¸c tæ chøc Tµi chÝnh Ng©n hµng (TCNH) cña KiÓm to¸n Nhµ n­íc ®· ®­îc tiÕn hµnh hµng n¨m trong nhiÒu n¨m qua. Tr­íc n¨m 2004, ho¹t ®éng kiÓm to¸n ®èi víi lÜnh vùc nµy thuéc nhiÖm vô c«ng t¸c cña KiÓm to¸n Doanh nghiÖp Nhµ n­íc. §Çu n¨m 2004, thùc hiÖn NghÞ ®Þnh sè 93/2003/N§-CP ngµy 13/8/2003 cña ChÝnh phñ quy ®Þnh chøc n¨ng, nhiÖm vô, quyÒn h¹n vµ c¬ cÊu tæ chøc cña KiÓm to¸n Nhµ n­íc, KiÓm to¸n c¸c tæ chøc Tµi chÝnh - Ng©n hµng ®­îc thµnh lËp (Th¸ng 3 n¨m 2004) t¸ch riªng thµnh mét ®¬n vÞ, chuyªn ®¶m tr¸ch nhiÖm vô kiÓm to¸n ®èi víi lo¹i h×nh ®èi t­îng KiÓm to¸n ho¹t ®éng mang tÝnh t­¬ng ®èi nh¹y c¶m, cã nhiÒu ®Æc thï riªng nµy. C¸c ®¬n vÞ thuéc ph¹m vi cña KiÓm to¸n c¸c tæ chøc TCNH ®­îc giao lµ c¸c ®¬n vÞ thuéc nhiÒu lo¹i h×nh ®a d¹ng vµ phong phó, phøc t¹p, rÊt kh¸c nhau vÒ m« h×nh tæ chøc bé m¸y, ph­¬ng thøc ho¹t ®éng, hÖ thèng tµi kho¶n kÕ to¸n vµ chÕ ®é tµi chÝnh, kh¸c nhau vÒ tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n vµ h¹ch to¸n, hÖ thèng mÉu biÓu b¸o c¸o tµi chÝnh .., sè l­îng ®¬n vÞ thµnh viªn nhiÒu vµ ®Þa bµn ho¹t ®éng tr¶i réng trªn ph¹m vi c¶ n­íc, mét sè ®èi t­îng ph¶i tiÕn hµnh kiÓm to¸n hµng n¨m (Ng©n hµng Nhµ n­íc, Ng©n hµng ChÝnh s¸ch - x· héi), sè ®èi t­îng cßn l¹i ®­îc giao nhiÖm vô theo kÕ ho¹ch hµng n¨m cña KiÓm to¸n Nhµ n­íc. MÆc dï lµ mét kiÓm to¸n chuyªn ngµnh míi ®­îc thµnh lËp , nh­ng trong 2 n¨m qua KiÓm to¸n c¸c Tæ chøc TCNH ®· cã nhiÒu cè g¾ng, tõng b­íc æn ®Þnh tæ chøc, biªn chÕ kh¾c phôc khã kh¨n, phÊn ®Êu hoµn thµnh toµn diÖn c¸c nhiÖm vô kÕ ho¹ch ®­îc giao, th­êng xuyªn nghiªn cøu, ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p cô thÓ trong tæ chøc qu¶n lý, ®iÒu hµnh c¸c cuéc kiÓm to¸n nh»m n©ng cao chÊt l­îng ho¹t ®éng kiÓm to¸n. Mét trong nh÷ng biÖn ph¸p ®ã lµ c«ng t¸c chØ ®¹o nghiÖp vô trong c¸c cuéc kiÓm to¸n. 2. KiÓm to¸n ®éc lËp: Sau 15 n¨m ho¹t ®éng, ngµnh kiÓm to¸n ®éc lËp cña ViÖt Nam ®· cã nh÷ng tiÕn bé ®¸ng kÓ, ®· ph¸t triÓn nhanh c¶ vÒ sè l­îng vµ quy m« c¸c c«ng ty còng nh­ n©ng cao n¨ng lùc chuyªn m«n vµ chÊt l­îng dÞch vô. HÇu hÕt c¸c dÞch vô do c¸c c«ng ty kiÓm to¸n cung cÊp ®· ngµy cµng ®­îc tÝn nhiÖm, ®­îc x· héi thõa nhËn. Th«ng qua c¸c ho¹t ®éng dÞch vô kiÓm to¸n vµ t­ vÊn tµi chÝnh, kÕ to¸n, c¸c c«ng ty kiÓm to¸n ®· gãp phÇn phæ cËp c¬ chÕ chÝnh s¸ch kinh tÕ tµi chÝnh, thùc hiÖn c«ng khai minh b¹ch b¸o c¸o tµi chÝnh cña c¸c doanh nghiÖp, ng¨n ngõa l·ng phÝ, tham nhòng, phôc vô ®¾c lùc cho c«ng t¸c qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh kinh tÕ - tµi chÝnh cña Nhµ n­íc vµ ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp. - KiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh. Th«ng qua dÞch vô kiÓm to¸n vµ kÕ to¸n, ®Æc biÖt lµ kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh, c¸c c«ng ty ®· gãp phÇn gióp c¸c doanh nghiÖp, c¸c dù ¸n quèc tÕ, c¸c ®¬n vÞ hµnh chÝnh sù nghiÖp n¾m b¾t ®­îc kÞp thêi, ®Çy ®ñ vµ tu©n thñ ®óng c¸c quy ®Þnh cña c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ, tµi chÝnh, lo¹i bá ®­îc chi phÝ bÊt hîp lý, t¹o lËp ®­îc nh÷ng th«ng tin tin cËy, tõng b­íc ®­a c«ng t¸c qu¶n lý tµi chÝnh, kÕ to¸n trong c¸c doanh nghiÖp vµo nÒ nÕp… Ho¹t ®éng kiÓm to¸n ®éc lËp ®· x¸c ®Þnh ®­îc vÞ trÝ trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng vµ ®· gãp phÇn quan träng trong viÖc lµm lµnh m¹nh ho¸ m«i tr­êng ®Çu t­ nÒn tµi chÝnh quèc gia. C¸c Bé, ngµnh vµ ®Þa ph­¬ng lµ c¬ quan chñ qu¶n c¸c ®¬n vÞ hµnh chÝnh sù nghiÖp ®· thÊy râ t¸c dông cña kiÓm to¸n ®éc lËp. Trªn thùc tÕ nhiÒu Bé, ngµnh vµ ®Þa ph­¬ng ®· yªu cÇu c¸c ®¬n vÞ hµnh chÝnh sù nghiÖp thuª kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh, nhiÒu ®¬n vÞ hµnh chÝnh sù nghiÖp ®· tù nguyÖn thuª kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh. C¸c thµnh tùu cña kiÓm to¸n ®éc lËp ®­îc thÓ hiÖn ë c¸c khÝa c¹nh sau: + Thø nhÊt: KiÓm to¸n ®éc lËp ®· t¹o lËp vµ n©ng cao mét nhËn thøc vÒ kiÓm to¸n nãi chung, vÒ kiÓm to¸n ®éc lËp nãi riªng trong m«i tr­êng kinh tÕ míi, m«i tr­êng kinh tÕ thÞ tr­êng, më cöa vµ héi nhËp. NhËn thøc vÒ vai trß, vÞ thÕ cña kiÓm to¸n ®éc lËp ngµy cµng ®­îc kh¼ng ®Þnh trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ViÖt Nam. Tõ lo¹i h×nh ho¹t ®éng ch­a hÒ cã ë ViÖt Nam kiÓm to¸n ®éc lËp ®· ®­îc x· héi thõa nhËn nh­ mét ho¹t ®éng dÞch vô kh«ng thÓ thiÕu, mét nhu cÇu tÊt yÕu, gãp phÇn duy tr× vµ ph¸t triÓn nghÒ nghiÖp kiÓm to¸n, kÕ to¸n ViÖt Nam. Ho¹t ®éng kiÓm to¸n ®éc lËp ®· tham gia tÝch cùc vµo thÞ tr­êng dÞch vô, vµo viÖc kiÓm tra, ®¸nh gi¸, x¸c nhËn t×nh tr¹ng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp, ®é tin cËy cña c¸c th«ng tin kinh tÕ, tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. + Thø hai: VÒ quy m« vµ chÊt l­îng, kiÓm to¸n ®éc lËp ®· ph¸t triÓn kh¸ nhanh, m¹nh. Cho ®Õn nay c¶ n­íc cã gÇn 100 c«ng ty dÞch vô kÕ to¸n vµ kiÓm to¸n ®­îc thµnh lËp vµ ho¹t ®éng. Trong ®ã : cã 3 c«ng ty Nhµ n­íc, 4 c«ng ty 100% vèn n­íc ngoµi. C¸c c«ng ty kiÓm to¸n ho¹t ®éng theo tÊt c¶ c¸c lo¹i h×nh: Hîp danh - Cæ phÇn - Tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n. Nhµ n­íc ®· c«ng nhËn 87 c«ng ty ®ñ ®iÒu kiÖn hµnh nghÒ. + Thø ba : §éi ngò kiÓm to¸n viªn hµnh nghÒ ®· ®­îc h×nh thµnh, t¨ng dÇn vÒ sè l­îng vµ cã chÊt l­îng ngµy cµng cao. H¬n 10 n¨m qua tõ n¨m 1994 ®Õn nay 11 kú thi tuyÓn kiÓm to¸n viªn cÊp quèc gia ®· ®­îc tæ chøc, Nhµ n­íc ®· c«ng nhËn vµ cÊp chøng chØ kiÓm to¸n viªn (KTV) cho 1.234 ng­êi. Trong ®ã, cã kho¶ng 120 ng­êi ®¹t tr×nh ®é quèc tÕ, cã chøng chØ kiÓm to¸n viªn quèc tÕ, chiÕm gÇn 10% kiÓm to¸n viªn c¶ n­íc. HiÖn nay cã gÇn 868 ng­êi ®ang lµm viÖc t¹i c¸c c«ng ty kiÓm to¸n n­íc ngoµi ho¹t ®éng t¹i ViÖt Nam, cung cÊp 20 lo¹i h×nh dÞch vô, nghiÖp vô. + Thø t­ : Ho¹t ®éng kiÓm to¸n ®éc lËp ®· gãp phÇn t¹o lËp vµ duy tr× m«i tr­êng ®Çu t­ thuËn lîi, minh b¹ch, tin cËy, thóc ®Èy ®Çu t­, ®Æc biÖt ®Çu t­ tõ n­íc ngoµi. Ho¹t ®éng cña kiÓm to¸n ®éc lËp ®· gióp c¸c nhµ ®Çu t­ trong n­íc vµ ngoµi n­íc cã ®iÒu kiÖn tiÕp cËn vµ t¨ng hiÓu biÕt vÇ luËt ph¸p cña ViÖt Nam nãi chung, luËt ph¸p kinh tÕ, tµi chÝnh nãi riªng, nguyªn t¾c vµ c¸c quy ®Þnh vÒ kÕ to¸n, kiÓm to¸n ViÖt Nam. Cã thÓ nãi, ho¹t ®éng kiÓm to¸n ®éc lËp ®· ¶nh h­ëng kh«ng nhá ®Õn m«i tr­êng ®Çu t­ cña ViÖt Nam còng nh­ quyÕt t©m gia nhËp thÞ tr­êng ViÖt Nam cña c¸c nhµ ®Çu t­. Thùc tÕ cho thÊy, thiÕu hiÓu biÕt hoÆc víi hiÓu biÕt ch­a ®Çy ®ñ vÒ m«i tr­êng ph¸p lý vµ m«i tr­êng kinh tÕ, c¸c nhµ ®Çu t­ sÏ ngÇn ng¹i vµ nhiÒu c¬ héi ®Çu t­ cã thÓ bÞ bá qua hoÆc ho¹t ®éng ®Çu t­ sÏ diÔn ra mét c¸ch chËm ch¹p. H¬n n÷a, b»ng nghiÖp vô chuyªn m«n, b»ng c¸c ho¹t ®éng kh¸ch quan vµ ®éc lËp, kiÓm to¸n sÏ ®¸nh gi¸, x¸c nhËn mét c¸ch trung thùc, cã c¨n cø vÒ t×nh h×nh tµi chÝnh, ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp, c¸c tæ chøc kinh tÕ, n©ng cao ®é tin cËy cña th«ng tin kinh tÕ, tµi chÝnh do kÕ to¸n xö lý vµ cung cÊp, gi¶m bít ho¹t ®éng thanh tra, kiÓm tra mang nÆng tÝnh hµnh chÝnh. Ho¹t ®éng kiÓm to¸n nãi chung vµ kiÓm to¸n ®éc lËp nãi riªng sÏ ®¶m b¶o sù trung thùc, kh¸ch quan, tin cËy cña c¸c th«ng tin kinh tÕ - tµi chÝnh khi cung cÊp cho c¸c ®èi t­îng sö dông th«ng tin hoÆc c«ng khai b¸o c¸o tµi chÝnh ®Æc biÖt lµ trong s¾p xÕp, ®æi míi, cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n­íc, trong ho¹t ®éng ®Çu t­ trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n. Cã thÓ nãi, thêi gian võa qua , kiÓm to¸n ®éc lËp ViÖt Nam ®· lµm ®­îc nhiÒu viÖc kh¼ng ®Þnh vai trß, vÞ thÕ trong c¬ chÕ kinh tÕ míi. + Thø n¨m: Víi t­ c¸ch lµ ho¹t ®éng dÞch vô trong lÜnh vùc tµi chÝnh, kiÓm to¸n ®éc lËp ®· gãp phÇn tÝch cùc vµo t¨ng tr­ëng kinh tÕ vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng dÞch vô tµi chÝnh, tiÒn tÖ, më cöa héi nhËp. KÕ to¸n, kiÓm to¸n ®· vµ ®ang lµ lÜnh vùc dÞch vô quan träng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, trong tiÕn tr×nh më cöa vµ héi nhËp vµo kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi. Tæng doanh thu cña c¸c c«ng ty kiÓm to¸n ho¹t ®éng ë ViÖt Nam hµng n¨m t¨ng ®¸ng kÓ, riªng n¨, 2005 ®· xÊp xØ 550 tû ®ång, t¹o hµng ngh×n chç lµm viÖc cho sinh viªn míi tèt nghiÖp. ThÞ tr­êng dÞch vô kÕ to¸n vµ kiÓm to¸n ®· h×nh thµnh, s½n sµng gia nhËp vµo ho¹t ®éng thµnh c«ng trong thÞ tr­êng khu vùc vµ thÕ giíi. - KiÓm to¸n b¸o c¸o quyÕt to¸n vèn ®Çu t­ hoµn thµnh. Do thùc tÕ ®èi t­îng kh¸ch hµng cña c¸c c«ng ty kiÓm to¸n trong giai ®o¹n hiÖn nay chñ yÕu lµ Doµnh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi, Doanh nghiÖp Nhµ n­íc, c«ng ty niªm yÕt, ng©n hµng th­¬ng m¹i, doanh nghiÖp b¶o hiÓm, tæ chøc tµi chÝnh, c«ng tr×nh XDCB, c«ng ty TNHH, c«ng ty cæ phÇn, doanh nghiÖp t­ nh©n, dù ¸n quèc tÕ vµ ®¬n vÞ hµnh chÝnh sù nghiÖp chiÕm tû träng nhá. §Õn ngµy 31/5/2006, theo c¬ cÊu kh¸ch hµng th× c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi chiÕm 49%, Doanh nghiÖp Nhµ n­íc chiÕm 23%, c«ng ty TNHH, c«ng ty cæ phÇn, t­ nh©n chiÕm 19%, ®¬n vÞ hµnh chÝnh sù nghiÖp, tæ chøc chiÕm 6%, dù ¸n quèc tÕ chiÕm 3%. - T­ vÊn tµi chÝnh, t­ vÊn thuÕ, dÞch vô kÕ to¸n. Th«ng th­êng, c¸c tæ chøc kiÓm to¸n cßn ®ång thêi lµm dÞch vô t­ vÊn qu¶n lý, tµi chÝnh, kÕ to¸n .... Do ®ã t­ vÊn vµ kiÓm to¸n ®éc lËp lµ cÇn thiÕt ®èi víi tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp muèn tån t¹i, ph¸t triÓn trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Qua sè liÖu thèng lª th× tèc ®é gia t¨ng c¸c lo¹i h×nh dÞch vô t­ vÊn thuÕ, t­ vÊn tµi chÝnh, dÞch vô kÕ to¸n hµng n¨m ®Òu t¨ng cao (thÓ hiÖn qua tû träng) qua c¸c n¨m nh­ sau: N¨m 2000: chiÕm 19,2% tû träng ngµnh kiÓm to¸n N¨m 2004: chiÕm 22,8% tû träng ngµnh kiÓm to¸n N¨m 2005: chiÕm 23,6% tû träng ngµnh kiÓm to¸n - DÞch vô t­ vÊn nguån nh©n lùc, t­ vÊn qu¶n lý, ®Þnh gi¸ tµi s¶n. B¾t buéc tõ yªu cÇu gi¶m bít bé m¸y hµnh chÝnh Nhµ n­íc ngoµi quy ®Þnh trong luËt ph¸p nh÷ng lo¹i h×nh ph¶i kiÓm to¸n b¾t buéc (nh­ doanh nghiÖp liªn doanh, doanh nghiÖp 100% vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ... ) phÇn lín c¸c doanh nghiÖp còng tù nguyÖn thuª kiÓm to¸n ®éc lËp vµ cô thÓ lµ thuª c¸c dÞch vô t­ vÊn nguån nh©n lùc, t­ vÊn qu¶n lý vµ ®Þnh gi¸ tµi s¶n nh»m môc ®Ých riªng cña mçi doanh nghiÖp nh­: + Doanh nghiÖp muèn lµm ¨n chÝnh ®¸ng, sö dông hiÖu qu¶ c¸c nguån lùc cña m×nh mét c¸ch tiÕt kiÖm nhÊt. + Khi thay ®æi ng­êi l·nh ®¹o cao nhÊt cña doanh nghiÖp, khi thµnh lËp míi xÝ nghiÖp liªn doanh víi c¸ nh©n hoÆc tæ chøc trong, ngoµi n­íc. + Khi s¸p nhËp hoÆc chia t¸ch doanh nghiÖp, khi x¶y ra c¸c sù cè, rñi ro lín vÒ kinh tÕ, khi cã sù tranh chÊp trong néi bé doanh nghiÖp. V× nh÷ng lý do ®ã lµm cho tû träng cña lo¹i h×nh dÞch vô t­ vÊn nguån nh©n lùc, t­ vÊn qu¶n lý, ®Þnh gi¸ tµi s¶n tuy xuÊt hiÖn muén (n¨m 2000) nh­ng ®· cã sù ph¸t triÓn kh¸ nhanh trong tû träng cña ngµnh kiÓm to¸n : N¨m 2004 (chiÕm 11,4%), n¨m 2005 (chiÕm 11,5%). - DÞch vô båi d­ìng tµi chÝnh, kÕ to¸n, kiÓm to¸n. C¸c c«ng ty kiÓm to¸n ®ãng vai trß quan träng trong viÖc më réng quan hÖ ®èi ngo¹i, trî gióp, t­ vÊn cho ng­êi ng­íi n­íc ngoµi vµ tæ chøc quèc tÕ hiÓu biÕt vÒ luËt ph¸p, chÝnh s¸ch thuÕ, tµi chÝnh, kÕ to¸n cña ViÖt Nam hoÆc gióp ng­êi ViÖt Nam hiÓu biÕt th«ng lÖ, chuÈn mùc kÕ to¸n, kiÓm to¸n quèc tÕ. §ã lµ nh©n tè lµm rót ng¾n tiÕn tr×nh më cöa, héi nhËp kinh tÕ cña ViÖt Nam. Héi kiÓm to¸n viªn hµnh nghÒ ViÖt Nam (VACPA) vµ héi kÕ to¸n vµ kiÓm to¸n ViÖt Nam (VAA) ®· ®Ò ra mét trong nh÷ng môc tiªu ­u tiªn hµng ®Çu cña m×nh ®ã lµ tæ chøc båi d­ìng chuyªn m«n nghiÖp vô nghÒ nghiÖp kÕ to¸n, kiÓm to¸n cho kiÓm to¸n viªn vµ kiÓm to¸n hµnh nghÒ, thùc hiÖn cËp nhËt kiÕn thøc hµng n¨m theo quy ®Þnh cho kiÓm to¸n viªn hµnh nghÒ. - DÞch vô liªn quan kh¸c. Ngoµi nhiÖm vô kinh doanh, c¸c c«ng ty kiÓm to¸n, ®Æc biÖt lµ c«ng ty kiÓm to¸n quèc tÕ ®· rÊt tÝch cùc ®ãng gãp víi Bé tµi chÝnh trong viÖc x©y dùng c¸c chuÈn mùc kÕ to¸n ViÖt Nam, x©y dùng c¸c khu«n khæ ph¸p lý cña ho¹t ®éng kiÓm to¸n ®éc lËp ë ViÖt Nam. Trong 15 n¨m qua, c«ng ty kiÓm to¸n ®· cung cÊp nhiÒu c¸n bé cã kinh nghiÖp, cã chuyªn m«n tèt cho x· héi, nhiÒu KTV tõ c¸c c«ng ty kiÓm to¸n ®· chuyÓn sang lµm kÕ to¸n tr­ëng, c¸n bé qu¶n lý vµ l·nh ®¹o trong nhiÒu doanh nghiÖp, tæ chøc quèc tÕ, ®¬n vÞ hµnh chÝnh sù nghiÖp vµ c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc. Do c«ng ty kiÓm to¸n n­íc ngoµi ph¶i thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®µo t¹o chung cña c«ng ty mÑ nªn ®éi ngò KTV ®· ®­îc tiÕp nhËn c«ng nghÖ kiÓm to¸n, qu¶n lý quèc tÕ vµ ®­îc ®µo t¹o mét c¸ch cã hÖ thèng vÒ kÕ to¸n vµ kiÓm to¸n quèc tÕ. §èi víi c¸c c«ng ty kiÓm to¸n ViÖt Nam, lµ thµnh viªn cña h·ng kiÓm to¸n quèc tÕ vÒ chuyÓn giao c«ng nghÖ kiÓm to¸n, kü thuËt vµ qu¶n lý, ®µo t¹o ®éi ngò nh©n viªn ViÖt Nam mét c¸ch cã hÖ thèng, tõng b­íc ®¹t tiªu chuÈn quèc tÕ. V. Nh÷ng tån t¹i vµ h¹n chÕ trong ho¹t ®éng kiÓm to¸n t¹i ViÖt Nam 1. KiÓm to¸n Nhµ n­íc: Bên cạnh những thành tựu đạt được, trong hoạt động kiểm toán cũng còn những hạn chế cần được chấn chỉnh, khắc phục. Cụ thể như sau:           Thứ nhất, mặc dù đã rất cố gắng song hoạt động KTNN trong những năm qua chưa thực sự đáp ứng được yêu cầu quản lý nền kinh tế cũng như yêu cầu về sự phát triển KTNN của Đảng, Nhà nước. Yêu cầu kiểm toán hàng năm cũng như thông tin của KTNN là rất lớn nhưng trong mười năm qua, KTNN chỉ thực hiện được một khối lượng công việc khiêm tốn. Nhu cầu kiểm toán đối với các cơ quan, đơn vị có quản lý, sử dụng nguồn lực công tương đối lớn nhưng phạm vi kiểm toán chưa đáp ứng được yêu cầu. Hàng năm mới kiểm toán được khối lượng hạn chế ngân sách các bộ, ngành, địa phương và các tổ chức kinh tế của nhà nước trong khi đó nhu cầu đòi hỏi phải được kiểm toán hàng năm. Đây là khó khăn không thể khắc phục một sớm một chiều mà cần có thời gian để KTNN xây dựng lực lượng cũng như cơ sở vật chất.           Thứ hai, Chất lượng kiểm toán còn hạn chế, đa số các kiểm toán viên mới chú trọng xác định độ tin cậy của số liệu. Tính phân tích tổng hợp về các mặt hoạt động của đơn vị được kiểm toán từ đó làm cơ sở hình thành ý kiến đánh giá nhận xét và kiến nghị chưa ngang tầm với hoạt động của cơ quan KTNN. Các phát hiện nhìn chung còn mang tính đơn lẻ nghiệp vụ đơn thuần, chưa đi sâu, tập trung những vấn đề lớn để làm cơ sở kiến nghị những vấn đề có tính vĩ mô giúp Quốc hội, Chính phủ và các cơ quan chức năng của nhà nước hoàn thiện cơ chế chính sách, quản lý tốt hơn nguồn lực quốc gia.           Thứ ba, tính chiến đấu của kiểm toán và hiệu lực cụ thể của hoạt động kiểm toán chưa cao, nhiều phát hiện chưa được kiến nghị xử lý kiên quyết. Trong mười năm qua chưa đưa ra được nhiều những vụ việc điển hình để xử lý nghiêm minh các sai phạm trong công tác quản lý. Các kiến nghị kiểm toán đôi lúc còn né tránh, chung chung không đưa ra các giải pháp cụ thể giúp các cơ quan chức năng xử lý sai phạm được phát hiện thông qua hoạt động kiểm toán. Vai trò của KTNN chưa được phát huy trong cuộc chiến chống tiêu cực, tham nhũng.           Thứ tư, hiệu lực pháp lý của KTNN còn thấp. Trong những năm qua, bên cạnh những đơn vị thực hiện tương đối tốt các kiến nghị kiểm toán vẫn còn nhiều trường hợp không thực hiện đầy đủ nghiêm túc các kiến nghị của KTNN. Mặc dù các biên bản, báo cáo kiểm toán đều xác định rõ thời hạn đơn vị được kiểm toán báo cáo tình hình thực hiện kiến nghị kiểm toán về KTNN, nhưng nhiều đơn vị được kiểm toán không thực hiện và cũng không có sự đôn đốc, theo dõi từ phía KTNN.  Việc kiểm tra thực hiện kiến nghị kiểm toán chưa thực hiện thường xuyên, chưa tổ chức tổng hợp, đánh giá tình hình thực hiện để rút ra những bài học kinh nghiệm trong hoạt động kiểm toán cũng như kiến nghị với các cơ quan chức năng của Nhà nước xử lý các trường hợp không thực hiện các kiến nghị kiểm toán. Một mặt do chất lượng kiểm toán chưa cao, mặt khác cho đến nay vẫn chưa có chế tài đối với các đơn vị không thực hiện.           Thứ năm, Hoạt động kiểm toán chuyên đề chưa được chú trọng đúng mức nên chưa có điều kiện đi sâu, giải đáp các vấn đề bức xúc, nhức nhối của xã hội đặt ra trong việc sử dụng công quỹ, lợi dụng các chính sách ưu tiên của Đảng, Nhà nước để vụ lợi cá nhân. Kiểm toán hiệu quả, hiệu lực sử dụng vốn và kinh phí nhà nước chưa được đẩy mạnh cả về chiều rộng và chiều sâu làm hạn chế rất nhiều hiệu quả hoạt động của KTNN. Hệ thống các phương pháp chuyên môn nghiệp vụ nhất là các phương pháp tổng hợp, phân tích, dự đoán, dự báo chưa được phổ cập và ứng dụng rộng rãi trong kiểm toán. Hệ thống giám sát hoạt động kiểm toán còn sơ sài, chưa hoàn chỉnh, các hiện tượng yêu sách, nhũng nhiễu còn xảy ra ở nơi này nơi khác chưa được khắc phục triệt để.           Nguyên nhân của những tồn tại yếu kém trªn:           - Một là, địa vị pháp lý của KTNN hiện chưa tương xứng với chức năng nhiệm vụ. KTNN thực hiện kiểm tra một cách độc lập các hoạt động tài chính nhà nước và có trách nhiệm báo cáo kết quả kiểm toán với Quốc hội, ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ và các cơ quan khác của nhà nước. Tuy nhiên các quy định pháp lý về KTNN chưa đủ tầm để KTNN có vị thế xứng đáng hoàn thành nhiệm vụ của mình là công cụ kiểm soát của các cơ quan quyền lực nhà nước.           - Hai là, môi trường pháp lý cho hoạt động KTNN chưa đầy đủ, đồng bộ. Các quy định hiện hành về KTNN mới chú trọng đến việc kiểm toán báo cáo quyết toán, báo cáo tài chính. Các quy định về kiểm toán tuân thủ, kiểm toán hoạt động chưa được quy định một cách rõ ràng. Các chế tài về việc thực hiện kiến nghị của KTNN, mối quan hệ về cung cấp số liệu, trao đổi thông tin giữa cơ quan quản lý tài chính, cơ quan chức năng với cơ quan KTNN chưa được thiết lập một cách rõ ràng. Chưa có quy định cụ thể về công bố công khai kết quả kiểm toán, từ đó làm giảm hiệu lực hoạt động của KTNN.           - Ba là, đội ngũ kiểm toán viên còn thiếu và trình độ chưa đáp ứng được yêu cầu đòi hỏi ngày càng cao về chất lượng kiểm toán. Mặc dù cho đến nay KTNN đã xây dựng được đội ngũ cán bộ, kiểm toán viên tương đối vững vàng về chuyên môn nghiệp vụ, có thể đảm nhận nhiệm vụ trước mắt. Tuy nhiên, trước yêu cầu kiểm toán hàng năm của các đối tượng kiểm toán và đòi hỏi ngày càng cao về chất lượng kiểm toán sẽ là một thách thức lớn đối với KTNN, nhất là khi thực hiện kiểm toán tính kinh tế, hiệu lực và hiệu quả. Trong khi đó kinh phí hang năm dành cho đào tạo lại cán bộ lại quá hạn hẹp không đáp ứng được đòi hỏi. Đây là một khó khăn mà KTNN khó có thể tự mình khắc phục.           - Bốn là, nền kinh tế Việt Nam đang trong quá trình chuyển đổi từ cơ chế quản lý cũ sang cơ chế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Chúng ta đang từng bước xây dựng, hoàn thiÖn cơ chế quản lý mới phù hợp với kinh tế thị trường. Trong khi đó, hoạt động kiểm toán lại luôn yêu cầu một chuẩn mực khắt khe, một sự ổn định về môi trường pháp lý. Đây là một trong những nguyên nhân của những hạn chế trong hoạt động KTNN trong những năm qua. Chính sách chế độ luôn có sự thay đổi là một trở ngại lớn cho hoạt động kiểm toán, nhất là với một số quy định không rõ ràng, là kẻ hở trong hoạt động quản lý mà KTNN rất khó phát hiện, xử lý, tiềm ẩn rủi ro cho hoạt động kiểm toán của KTNN.           - Năm là, cơ sở vật chất phục vụ hoạt động kiểm toán chưa đầy đủ, không có chế độ đãi ngộ đặc thù đối với kiểm toán viên ảnh hưởng đến chất lượng hoạt động. Một trong những yêu cầu của hoạt động kiểm toán là độc lập, trong đó độc lập về mặt tài chính là điều kiện để thực thi nhiệm vụ kiểm toán, không chịu chi phối từ phía đơn vị được kiểm toán. Mười năm qua, mặc dù các điều kiện vật chất đã từng bước được cải thiện nhưng trên thực tế vẫn không đáp ứng được nhu cầu. Khi thực hiện nhiệm vụ kiểm toán vẫn phải nhờ vả đơn vị kiểm toán về phương tiện đi lại, điều kiện ăn ở… Trong điều kiện mức lương thấp lại thường xuyên đi công tác xa nhà trong khi đó không có chế độ đãi ngộ gây những khó khăn nhất định đối với đời sống của cán bộ công chức. Những khó khăn về vật chất phần nào ảnh hưởng đến chất lượng hoạt động của KTNN. 2. KiÓm to¸n ®éc lËp: - Tån t¹i vÒ kh¸ch hµnh vµ thÞ tr­êng. Quy m« cña thÞ tr­êng kiÓm to¸n hiÖn nay cßn nhá, ch­a t­¬ng xøng víi tiÒm n¨ng vµ tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ x· héi. Cô thÓ: (1) VÒ sè l­îng kh¸ch hµng: HiÖn nay chñ yÕu lµ kiÓm to¸n theo luËt ®Þnh b¾t buéc (Bao gåm c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi, doanh nghiÖp nhµ n­íc, ng©n hµng vµ c¸c tæ chøc tÝn dông, c«ng ty b¶o hiÓm, tæ chøc quèc tÕ ....) §èi víi kh¸ch hµng lµ doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi n¨m 2005 ®· kiÓm to¸n ®­îc 95% doanh nghiÖp ®ang ho¹t ®éng t¹i ViÖt Nam §èi víi kh¸ch hµng kiÓm to¸n lµ c«ng ty cæ phÇn, TNHH vµ t­ nh©n cßn rÊt thÊp do LuËt Doanh nghiÖp ch­a quy ®Þnh b¾t buéc ph¶i kiÓm to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh, mÆt kh¸c sù hiÓu biÕt cña c¸c doanh nghiÖp nµy vÒ kiÓm to¸n ®éc lËp cßn nhiÒu h¹n chÕ, c¬ quan thuÕ còng ch­a kiÓm so¸t ®Çu ra khi nhËn b¸o c¸o tµi chÝnh. Tãm l¹i, dÞch vô kÕ to¸n, kiÓm to¸n vµ t­ vÊn tµi chÝnh, thuÕ trong mét sè khu vùc cña nÒn kinh tÕ cßn ch­a ®­îc triÓn khai, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam vÉn ch­a cã thãi quen sö dông dÞch vô t­ vÊn thay cho h­íng dÉn cña c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc. Kh¸ch hµng yªu cÇu c¸c c«ng ty kiÓm to¸n chñ yÕu lµ bÞ b¾t buéc theo yªu cÇu cña LuËt ®Þnh chø kh«ng ph¶i lµ do tù nguyÖn. - Tån t¹i vÒ lo¹i dÞch vô. Trªn thùc tÕ, trong dÞch vô kiÓm to¸n vÉn lín nhÊt (n¨m 2005, b×nh qu©n c¸c c«ng ty ®¹t 57%). DÞch vô t­ vÊn tµi chÝnh, kÕ to¸n, thuÕ chiÕm tû träng cao h¬n ë c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi vµ cßn h¹n chÕ ë c¸c c«ng ty trong n­íc. DÞch vô kÕ to¸n vµ t­ vÊn thuÕ trong mét sè khu vùc cña nÒn kinh tÕ cßn ch­a ®­îc triÓn khai, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam vÉn ch­a cã thãi quen thuª dÞch vô t­ vÊn thay cho h­íng dÉn cña c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc. - Tån t¹i vÒ chÊt l­îng dÞch vô. ChÊt l­îng nh©n viªn lµ chÊt l­îng dÞch vô gi÷a c¸c c«ng ty kiÓm to¸n cßn cã sù chªnh lÖch kh¸ lín. C¸c c«ng ty míi thµnh lËp ch­a ®¶m b¶o chÊt l­îng dÞch vô, thiÕu c¸c cÊp bËc so¸t xÐt do nhiÒu tr­êng hîp gi¸m ®èc c«ng ty kiÓm to¸n míi thµnh lËp lµ ng­êi võa thi ®ç ®­îc cÊp chøng chØ kiÓm to¸n viªn nªn ch­a cã kinh nghiÖm, sè l­îng kiÓm to¸n viªn cã chøng chØ chØ ®¹t møc yªu cÇu tèi thiÓu (3 ng­êi), trong ®ã thËm chÝ cã ng­êi cßn lµm kiªm nhiÖm. Do ®­îc hç trî cña dù ¸n EURO - TAPVIET vµ hîp t¸c kiÓm to¸n víi c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ®· gióp c¸c c«ng ty kiÓm to¸n lµ DNNN tõng b­íc n©ng cao tr×nh ®é nghiÖp vô, tiÕp cËn víi c«ng nghÖ tiªn tiÕn, tõ ®ã n©ng cao chÊt l­îng dÞch vô. C¸c c«ng ty nµy cã ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o chÊt l­îng kh¸ tèt cho n¨m thø 1, 2, 3 nh­ng gÆp khã kh¨n cho viÖc ®µo t¹o n©ng cao tõ kiÓm to¸n viªn vµ tr­ëng nhãm kiÓm to¸n trë lªn. ChÊt l­îng ®µo t¹o nãi chung ngµy cµng tèt h¬n nh­ng ®Òu ch­a ®¹t mong muèn vµ sÏ gÆp khã kh¨n khi më cöa thÞ tr­êng dÞch vô kÕ to¸n, kiÓm to¸n . C¸c c«ng ty TNHH kh¶ n¨ng c¹nh tranh thÊp, doanh thu kh«ng ®¸ng kÓ vµ chiÕm thÞ phÇn nhá bÐ, phÇn lín c¸c c«ng ty nµy ch­a cã kÕ ho¹ch, ch­¬ng tr×nh vµ néi dung ®µo t¹o c¬ b¶n mµ chñ yÕu ®µo t¹o qua thùc tÕ. Tû lÖ nh©n viªn cã chøng chØ KTV cßn qu¸ thÊp, hay x¸o trén, mét sè tr­êng hîp cã tªn trong danh s¸ch nh­ng kh«ng thùc tÕ lµm kiÓm to¸n ë c«ng ty vµ ch­a bao giê ký trªn b¸o c¸o kiÓm to¸n. nh÷ng ®iÒu ®ã ®· dÉn ®Õn chÊt l­îng nh©n viªn còng nh­ chÊt l­îng dÞch vô cña c¸c c«ng ty kiÓm to¸n nhá míi thµnh lËp lµ ch­a ®¹t yªu cÇu. Bªn c¹nh ®ã lµ nh÷ng tr¨n trë vÒ ho¹t ®éng cña kiÓm to¸n ®éc lËp. Trong ®ã næi cém nhÊt kh«ng chØ lµ chÊt l­îng nh©n viªn mµ cßn lµ t×nh tr¹ng c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh, kh«ng minh b¹ch trªn thÞ tr­êng dÞch vô tµi chÝnh, kÕ to¸n, kiÓm to¸n. Kinh nghiÖm hµnh nghÒ, n¨ng lùc qu¶n lý cña nhiÒu doanh nghiÖp kiÓm to¸n cßn h¹n chÕ. NhiÒu c«ng ty kiÓm to¸n ®· cè g¾ng t¨ng søc c¹nh tranh b»ng c¸ch h¹ gi¸ phÝ kiÓm to¸n vµ ®­¬ng nhiªn, ®iÒu nµy lµm gi¶m thêi gian, gi¶m sè l­îng c¸c thØ tôc kiÓm to¸n vµ lµm gi¶m chÊt l­îng cña b»ng chøng kiÓm to¸n thu thËp, nÕu sù c¾t gi¶m gias phÝ lµ qu¸ møc. H¬n n÷a, søc Ðp víi c¸c c«ng ty kiÓm to¸n ngµy cµng t¨ng trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, khi mµ b¶n th©n c¸c kh¸ch hµng th­êng qu¸ chó träng vµo tiªu thøc gi¸ phÝ thÊp ®Ó lùa chän c«ng ty kiÓm to¸n. Mét sè Ýt c¸c c«ng ty kiÓm to¸n ®Ó cã thÓ tiÕp tôc tån t¹i vµ ho¹t ®éng cã l·i, hä ®· cè g¾ng chiÒu theo ý kh¸ch hµng. §iÒu nµy sÏ trë nªn ®Æc biÖt nghiªm träng khi kiÓm to¸n viªn kh«ng cã b¶n lÜnh, yÕu kÐm vÒ tr×nh ®é chuyªn m«n dÉn ®Õn viÖc bá qua sai sãt cÇn ®iÒu chØnh , th©mh chÝ cã thÓ thay ®æi ý kiÕn kiÓm to¸n. Bªn c¹nh nh÷ng nh© tè chñ quan trªn, cßn kh«ng Ýt nh÷ng nh©n tè kh¸ch quan lµm ¶nh h­ëng ®Õn chÊt l­îng ho¹t ®éng kiÓm to¸n. HiÖn nay, chóng ta ch­a cã quy ®Þnh b¾t buéc mua b¶o hiÓm nghÒ nghiÖp ®èi víi ho¹t ®éng kiÓm to¸n. N¨m 2003 ®· ban hµnh ChuÈn mùc kiÓm to¸n ViÖt Nam sè 220 vÒ kiÓm so¸t chÊt l­îng ho¹t ®éng kiÓm to¸n, nh­ng hÖ thèng chÕ tµi ®¸nh gi¸ chÊt l­îng kiÓm to¸n vµ gi¶i quyÕt tranh chÊp, kiÖn tông khi x¶y ra rñi ro ch­a ®­îc hoµn thiÖn. ë ViÖt Nam vÉn ch­a cã c¬ quan chuyªn tr¸ch viÖc ®¸nh gi¸ chÊt l­îng ®èi víi ho¹t ®éng kiÓm to¸n ®éc lËp (trong Bé m¸y KiÓm to¸n Nhµ nø¬c hiÖn nay ®· cã mét bé phËn chuyªn tr¸ch thùc hiÖn kiÓm so¸t chÊt l­îng ho¹t ®éng kiÓm to¸n). C¸c tæ chøc hiÖp héi nghÒ nghiÖp ®· h×nh thµnh, nh­ng ch­a ho¹t ®éng hiÖu qu¶. Cho ®Õn nay, ViÖt Nam míi x©y dùng ®­îc HiÖp héi kÕ to¸n vµ b­íc ®Çu x©y dùng HiÖp héi KiÓm to¸n viªn. Ho¹t ®éng cña HiÖp héi kÕ to¸n míi chØ dõng l¹i ë viÖc n©ng cao n¨ng lùc chuyªn m«n, chø ch­a ®­a ra c¸c gi¶i ph¸p kiÓm so¸t vÒ ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp ®èi víi nh÷ng ng­êi hµnh nghÒ kÕ to¸n, kiÓm to¸n. Nguyªn nh©n tån t¹i : - HÖ thèng luËt ph¸p liªn quan tíi ho¹t ®éng kinh doanh dÞch vô kiÓm to¸n vµ kÕ to¸n cña ViÖt Nam míi gÇn hoµn chØnh vµ ®ång bé. C¸c v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ kÕ to¸n, kiÓm to¸n míi gÇn ®©y ®­îc hoµn thiÖn tõ n¨m 2000 ®Õn nay, ®Æc biÖt lµ míi cã ®ñ tõ n¨m 2003 (LuËt kÕ to¸n, c¸c nghÞ ®Þnh h­íng dÉn LuËt kÕ to¸n, nghÞ ®Þnh vµ th«ng t­ vÒ kiÓm to¸n ®éc lËp, c¸c chuÈn mùc kiÓm to¸n ®éc lËp ....). Tuy nhiªn, bªn c¹nh ®ã, viÖc thay ®æi vÒ h×nh thøc tæ chøc doanh nghiÖp kiÓm to¸n, viÖc chuyÓn ®æi h×nh thøc së h÷u doanh nghiÖp kiÓm to¸n g©y nhiÒu khã kh¨n cho viÖc æn ®Þnh tæ chøc, duy tr× th­¬ng hiÖu vµ s¾p xÕp ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp. Nay theo nghÞ ®Þnh sè 105/2004/N§-CP vµ nghÞ ®Þnh sè 133/2005/N§-CP th× c¸c c«ng ty nµy l¹i ph¶i chuyÓn ®æi sang h×nh thøc c«ng ty TNHH, c«ng ty hîp danh hoÆc doanh nghiÖp t­ nh©n . - Tr×nh ®é tæ chøc kinh doanh dÞch vô kiÓm to¸n vµ kÕ to¸n cña c¸c c«ng ty kiÓm to¸n cßn h¹n chÕ. Uy tÝn cña c¸c c«ng ty kiÓm to¸n nhá vµ trung b×nh lµ ch­a vao, ®Æc biÖt lµ c«ng ty cæ phÇn, c«ng ty TNHH, c«ng ty hîp danh míi thµnh lËp do tr×nh ®é cña kiÓm to¸n viªn cßn h¹n chÕ, thËm chÝ cßn ch­a ®¹t yªu cÇu. Ho¹t ®éng cña c¸c c«ng ty kiÓm to¸n ViÖt Nam nãi chung cßn mang tÝnh chÊt kinh nghiÖm nhiÒu h¬n, ch­a cã ®­îc nh÷ng quy chÕ chung, quy chÕ riªng cho tõng lÜnh vùc ho¹t ®éng. Trong nh÷ng n¨m qua, c¸c c«ng ty kiÓm to¸n chñ yÕu míi ph¸t triÓn vÒ sè l­îng vµ quy m« cßn chÊt l­îng dÞch vô cung cÊp, ®Æc biÖt lµ chÊt l­îng kiÓm to¸n ch­a ®¹t ®­îc ®Õn tr×nh ®é tho¶ m·n c¸c ®èi t­îng sö dông th«ng tin kinh tÕ, tµi chÝnh cña c¸c doanh nghiÖp. - Sù c¹nh tranh trong kinh doanh gi÷a c¸c c«ng ty kiÓm to¸n cßn mang nÆng lîi Ých côc bé. C¸c c«ng ty ch­a th«ng qua c¹nh tranh ®Ó n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n, kinh nghiÖm nghÒ nghiÖp, còng nh­ ph¸t triÓn nghÒ nghiÖp kiÓm to¸n. V× vËy møc ®é nµo ®ã, h¹n chÕ ®Õn viÖc båi d­ìng, ®µo t¹o ®éi ngò KTV. Trong thêi gian gÇn ®©y ph¸t sinh t×nh tr¹ng c¹nh trang kh«ng lµnh m¹nh gi÷a c¸c c«ng ty kiÓm to¸n ViÖt Nam : Gi¶m gi¸ phÝ kiÓm to¸n, chÊt l­îng kiÓm to¸n kh«ng ®¶m b¶o, ®­a tin thiÕu trung thùc vÒ t×nh h×nh cña chÝnh c«ng ty vµ c«ng ty c¹nh tranh ... Thùc tÕ cã hiÖn t­îng ng­êi kh«ng lµm viÖc ë c«ng ty nh­ng cho thuª, cho m­în chøng chØ, ng­êi kh«ng cã tªn trong danh s¸ch kiÓm to¸n viªn ®¨ng ký víi Bé tµi chÝnh nh­ng vÉn ký tªn trªn b¸o c¸o kiÓm to¸n .... §· xuÊt hiÖn vi ph¹m vÒ th­¬ng hiÖu, tranh chÊp vÒ tµi chÝnh khi chia t¸ch, s¸p nhËp c«ng ty kiÓm to¸n. C¸c DNNN gÆp khã kh¨n vÒ chi phÝ tiÒn l­¬ng do bÞ khèng chÕ trªn doanh thu sÏ kh«ng ®¶m b¶o sù c¹nh tranh b×nh ®¼ng v× c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi tr¶ l­¬ng cao. T×nh tr¹ng di chuyÓn nh©n viªn gi÷a c¸c c«ng ty kiÓm to¸n hoÆc t¸ch ra thµnh lËp c«ng ty míi cã xu h­íng t¨ng lªn. - Nhµ n­íc ch­a cã h­íng dÉn thèng nhÊt quy tr×nh nghiÖp vô kü thuËt, ch­a thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý vµ ch­a cã quy chÕ kiÓm so¸t chÊt l­îng ho¹t ®éng kiÓm to¸n. - Quy m« thÞ tr­êng kiÓm to¸n cßn nhá bÐ so víi tiÒm n¨ng vµ yªu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ, ch­a ®¸p øng ®­îc viÖc h¹n chÕ rñi ro cho nh÷ng ng­êi cã nhu cÇu sö dông th«ng tin trªn b¸o c¸o tµi chÝnh doanh nghiÖp. Sè l­îng c«ng ty kiÓm to¸n ®· t¨ng lªn ®¸ng kÓ nh­ng ®a phÇn cã quy m« qu¸ nhá, doanh thu qu¸ thÊp nªn kh¶ n¨ng c¹nh tranh kh«ng cao. Trªn thùc tÕ, ch­a cã sù phèi hîp ®ång bé gi÷a c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc, v·n cã hiÖn t­îng mét sè c«ng ty cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ch­a thùc hiÖn kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh theo luËt ®Þnh nh­ng vÉn ®­îc c¬ quan thuÕ chÊp nhËn. VÒ kiÓm to¸n quyÕt to¸n vèn ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n, do ®iÒu lÖ qu¶n lý vèn ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n míi ban hµnh kh«ng quy ®Þnh ph¶i kiÓm to¸n b¾t buéc quyÕt to¸n vèn ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n vµ phÝ kiÓm to¸n nÕu chñ ®Çu t­ cã nhu cÇu thuª sÏ lÊy tõ kinh phÝ thÈm tra phª duyÖt quyÕt to¸n quy ®Þnh qu¸ thÊp, dÉn ®Õn dÞch vô nµy gÆp nhiÒu khã kh¨n vµ kh«ng cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn mÆc dï hiÖu qu¶ dÞch vô lµ rÊt lín. C¸c doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ nãi chung ch­a cã nhu cÇu vµ ch­a thùc sù tin t­ëng vµo c¸c dÞch vô t­ vÊn tµi chÝnh, thuÕ, kÕ to¸n, qu¶n lý do c¸c c«ng ty kiÓm to¸n cung cÊp mµ th­êng t×m ®Õn c¸c c¬ quan Nhµ n­íc ban hµnh chÕ ®é ®Ó t­ vÊn, gióp ®ì. NhiÒu c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc cßn can thiÖp s©u vµo doanh nghiÖp, cßn tham gia kiÓm tra, kiÓm so¸t, xö lý, ®iÒu hµnh t¸c nghiÖp hµng ngµy. C¬ quan ph¸p luËt cßn Ýt sö dông kÕt qu¶ kiÓm to¸n, cã lóc cßn coi nh­ kh«ng cÇn thiÕt. Do ®ã, c¸c dÞch vô t­ vÊn tµi chÝnh, thuÕ, kÕ to¸n, kiÓm to¸n nãi chung ch­a ph¸t triÓn, thÞ tr­êng cßn h¹n hÑp hoÆc cã ho¹t ®éng nh­ng quy m« kh«ng ®¸ng kÓ. - ThiÕu nguån nh©n lùc trÇm träng cho c¸c c«ng ty kiÓm to¸n ®éc lËp. VI. Môc tiªu cña ho¹t ®éng kiÓm to¸n : KiÓm to¸n Nhµ n­íc: Mục tiêu phát triển Kiểm toán Nhà nước đến năm 2010 được xác định là: Nâng cao năng lực hoạt động, hiệu lực pháp lý, chất lượng và hiệu quả Kiểm toán Nhà nước như một công cụ mạnh của Nhà nước trong kiểm tra tài chính Nhà nước và tài sản công; phấn đấu đến năm 2010 đưa Kiểm toán Nhà nước Việt Nam đạt quy mô trung bình và đạt trình độ kiểm toán loại khá so với các nước tiên tiến trong khu vực và phù hợp với thông lệ quốc tế. §Ó thùc hiÖn môc tiªu trªn, chóng ta cÇn x©y dùng c¸c kÕ ho¹ch g¾n víi nhiÖm vô, môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ, x· héi vµ yªu cÇu c«ng t¸c qu¶n lý vÜ m« nÒn kinh tÕ, chèng tham nhòng, thÊt tho¸t l·ng phÝ, gãp phÇn lµm lµnh m¹nh ho¸ nÒn tµi chÝnh quèc gia. KTNN kiÓm tra gi¸m s¸t ho¹t ®éng trªn lÜnh vùc tµi chÝnh c«ng vµ tæ chøc kiÓm to¸n ®éc lËp, cung cÊp dÞch vô kiÓm to¸n theo nhu cÇu thÞ tr­êng, t¹o nªn mét sù ®an xen ®Ó gi¸m s¸t, kiÓm tra mét c¸ch toµn diÖn mäi ho¹t ®éng kinh tÕ, tµi chÝnh cña nÒn kinh tÕ, nhê ®ã mµ mäi nguån lùc vÒ tµi chÝnh cña quèc gia ®­îc sö dông tiÕt kiÖm vµ cã hiÖu qu¶. Ho¹t ®éng cña KTNN gãp phÇn ng¨n chÆn c¸c sai ph¹m vÒ kinh tÕ, tµi chÝnh trong mäi lÜnh vùc kinh tÕ, tµi chÝnh trong mäi lÜnh vùc kinh tÕ, lµ nh©n tè quan träng gãp phÇn lµm lµnh m¹nh ho¸ c¸c quan hÖ kinh tÕ, tµi chÝnh quèc gia, gióp cho ChÝnh phñ, c¸c cÊp qu¶n lý Nhµ n­íc vµ c¸c nhµ qu¶n lý doanh nghiÖp, c¸c nhµ qu¶n lý t­ nh©n nãi chung, qu¶n lý vµ kiÓm so¸t ®­îc mäi ho¹t ®éng kinh tÕ - tµi chÝnh cña m×nh. Sù minh b¹ch ho¸ vµ ®é tin cËy cña c¸c th«ng tin tµi chÝnh kÕ to¸n c«ng khai trong nÒn kinh tÕ quèc d©n lµ c¬ së t¹o niÒm tin cho c¸c nhµ ®Çu t­ trong vµ ngoµi n­íc, ®Ó thóc ®Èy dßng tiÒn vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ®æ vµo ViÖt Nam ngµy cµng nhiÒu h¬n 2. KiÓm to¸n ®éc lËp + T¨ng sè l­îng c«ng ty kiÓm to¸n. Trong 5 n¨m tíi, t¨ng sè l­îng c«ng ty kiÓm to¸n dù kiÕn lµ 150 c«ng ty, víi 8.000 ng­êi lµm viÖc, doanh thu t¨ng tõ 622 tû ®ång (n¨m 2005 ) lªn 1.000 ®ång vµ n©ng gi¸ trÞ t¨ng thªm cña ngµnh kiÓm to¸n ®ãng gãp cho tæng s¶n phÈm quèc néi. Tèc ®é t¨ng tr­ëng ®¹t b×nh qu©n tõ 10 - 15%/ n¨m vÒ doanh thu. ThuÕ vµ c¸c kho¶n nép Ng©n s¸ch Nhµ n­íc dù kiÕn ®¹t 70 tû ®ång (n¨m 2010) + Më réng thÞ tr­êng kiÓm to¸n vµ kÕ to¸n ®Õn tÊt c¶ c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp thuéc mäi lÜnh vùc vµ mäi thµnh phÇn kinh tÕ, ®Æc biÖt lµ doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngo¹i, DNNN, c«ng ty niªm yÕt vµ c«ng ty cæ phÇn. MÆt kh¸c ph¶i t¨ng c­êng sù hiÓu biÕt cña kh¸ch hµng vÒ kiÓm to¸n ®éc lËp theo h­íng tù nguyÖn thuª kiÓm to¸n ®Ó ®¸p øng nhu cÇu cña ng­êi sö dông th«ng tin trªn b¸o c¸o tµi chÝnh. + T¨ng c­êng, më réng sè l­îng vµ chÊt l­îng c¸c dÞch vô kiÓm to¸n. Huy ®éng tiÒm lùc cña mäi thµnh phÇn kinh tÕ tham gia ho¹t ®éng kinh doanh dÞch vô kiÓm to¸n nh»m khai th¸c tèi ®a tiÒm n¨ng vµ nhu cÇu kiÓm to¸n vµ kÕ to¸n, t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña thÞ tr­êng kÕ to¸n vµ kiÓm to¸n cña c¸c n­íc vµ khu vùc vµ trªn thÕ giíi, t¨ng thu cho ng©n s¸ch nhµ n­íc, ®¸p øng mäi yªu cÇu cña doanh nghiÖp, tæ chøc. MÆt kh¸c sù cã mÆt cña c¸c c«ng ty kiÓm to¸n n­íc ngoµi sÏ gióp t¹o thªm c«ng ¨n viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng, t¨ng c­êng chÊt l­îng dÞch vô, ®Èy m¹nh chuyÓn giao c«ng nghÖ. + ChuyÓn ®æi h×nh thøc së h÷u c¸c c«ng ty kiÓm to¸n lµ DNNN, CTCP thµnh CTTNHH hoÆc c«ng ty hîp danh. ViÖc chuyÓn ®æi sÏ gióp c¸c doanh nghiÖp huy ®éng vèn ®Ó c¶i tiÕn c«ng nghÖ vµ ph¸t triÓn kinh doanh, gãp phÇn b¶o ®¶m c¹nh tranh b×nh ®¼ng, ®Æc biÖt lµ chÝnh s¸ch lao ®éng tiÒn l­¬ng sÏ kh«ng bÞ khèng chÕ nh­ doanh nghiÖp nhµ n­íc. Ngoµi ra viÖc chuyÓn ®æi sÏ gióp c¸c doanh nghiÖp t¨ng c­êng ®éc lËp, tù chñ, më réng thÞ tr­êng kiÓm to¸n, ph¸t triÓn kh¸ch hµng v× theo th«ng lÖ chung ë c¸c n­íc trªn thÕ giíi kh«ng cã m« h×nh kiÓm to¸n lµ DNNN, c«ng ty cæ phÇn. ChØ cã nh­ vËy kh¸ch hµng n­íc ngoµi, dù ¸n quèc tÕ míi an t©m thuª kiÓm to¸n . + N©ng cao n¨ng lùc vµ ph¸t huy thÕ m¹nh cña c¸c c«ng ty kiÓm to¸n trong n­íc còng nh­ c«ng ty 100% vèn n­íc ngoµi b»ng c¸ch t¨ng c­êng, më réng ho¹t ®éng liªn doanh, liªn kÕt gi÷a c¸c c«ng ty kiÓm to¸n trong vµ ngoµi n­íc trong viÖc ®Êu thÇu cung cÊp dÞch vô kiÓm to¸n, kÕ to¸n cho c¸c dù ¸n quèc tÕ lín. Th«ng qua ®ã c¸c c«ng ty kiÓm to¸n trong n­íc n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n, nghiÖp vô, tiÕp cËn víi c«ng nghÖ tiªn tiÕn, tranh thñ tiÕn bé khoa häc kü thuËt, ®ång thêi c¸c c«ng ty kiÓm to¸n ngoµi n­íc sÏ tiÕp cËn n¾m b¾t ®­îc luËt ph¸p, th«ng lÖ cña ViÖt Nam, c¸c c«ng ty trong n­íc am hiÓu tèt c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn luËt ph¸p, th«ng lÖ ViÖt Nam trî gióp. + §a d¹ng ho¸ lo¹i h×nh dÞch vô cung cÊp theo h­íng gi¶m dÇn tû träng doanh thu tõ dÞch vô kiÓm to¸n vµ t¨ng dÇn doanh thu tõ c¸c dÞch vô t­ vÊn thuÕ, t­ vÊn qu¶n lý, tµi chÝnh, kÕ to¸n .... Muèn vËy cÇn ph¶i n©ng cao tr×nh ®é cña nh©n viªn chuyªn nghiÖp v× dÞch vô kiÓm to¸n nh­ng ®ßi hái tr×nh ®é nh©n viªn ph¶i rÊt cao. + TiÕp tôc hoµn thiÖn khu«n khæ ph¸p lý: Hoµn thiÖn c¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng kiÓm to¸n nh­ quy ®Þnh vÒ ®iÒu kiÖn thµnh lËp vµ ho¹t ®éng cña c«ng ty TNHH kiÓm to¸n, c«ng ty hîp danh kiÓm to¸n , quy chÕ kiÓm so¸t chÊt l­îng dÞch vô kiÓm to¸n, söa ®æi bæ sung ®Ó hoµn thiÖn c¸c chuÈn mùc kiÓm to¸n, kÕ to¸n cho phï hîp víi c¸c thay ®æi cña chuÈn mùc quèc tÕ .... + T¨ng c­êng vai trß cña tæ chøc nghÒ nghiÖp kÕ to¸n, kiÓm to¸n : Tõ ngµy 01/01/2007 Bé tµi chÝnh sÏ chÝnh thøc chuyÓn giao méi sè c«ng viÖc qu¶n lý nghÒ nghiÖp kÕ to¸n vµ kiÓm to¸n sang cho Héi nghÒ nghiÖp. VII. C¸c biÖn ph¸p cÇn thùc hiÖn ®Ó ®¹t ®­îc môc tiªu: KiÓm to¸n Nhµ n­íc : Để nâng cao hiệu quả, hiệu lực hoạt động của KTNN, thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ IX, là: "Nâng cao hiệu lực pháp lý và chất lượng kiểm toán nhà nước như một công cụ mạnh của Nhà nước" Kiểm toán nhà nước đề nghị Đảng và Nhà nước một số vấn đề cơ bản sau đây:           - Đề nghị Chính phủ, Quốc hội quan tâm sớm phê duyệt Chiến lược phát triển Kiểm toán Nhà nước đến năm 2010 và hoµn thiÖn Luật kiểm toán nhà nước để xác định rõ địa vị pháp lý của Kiểm toán Nhà nước và điều chỉnh toán diện về tổ chức và hoạt động của Kiểm toán Nhà nước. - Để nâng cao hiệu quả trong công cuộc đấu tranh phòng chống tệ nạn tham nhũng, lãng phí công quỹ, đề nghị sớm thực hiện kiểm toán trách nhiệm kinh tế đối với cán bộ lãnh đạo trong nhiệm kỳ. Đây là một trong những giải pháp hữu hiệu trong việc đấu tranh chống tham  nhũng, tham ô, lãng phí.           - Để nâng cao chất lượng dự toán ngân sách nhà nước và cung cấp thông tin phục vụ Quốc hội, các cơ quan trong việc phân bổ dự toán ngân sách Nhà nước hàng năm, Kiểm toán Nhà nước có trách nhiệm tham gia vào quá trình xây dựng và phân bổ dự toán ngân sách nhà nước hàng năm. - Đề nghị Đảng, Nhà nước quan tâm đến phát triển nguồn nhân lực của Kiểm toán Nhà nước, bảo đảm đủ về số lượng, hợp lý về cơ cấu; có kiến thức, kỹ năng và đạo đức nghề nghiệp. Đồng thời Nhà nước cần có chế độ đãi ngộ đặc biệt đối với kiểm toán viên nhà nước. - Nhà nước ưu tiên chiến lược phát triển công nghệ thông tin cho Kiểm toán Nhà nước, tạo điều kiện cho Kiểm toán Nhà nước đến năm 2005 về cơ bản xây dựng xong hạ tầng công nghệ thông tin và triển khai tin học hoá các hoạt động quản lý và từng bước ứng dụng tin học vào hoạt động kiểm toán. - Sím ban hµnh quy chÕ qu¶n lý chÊt l­îng ho¹t ®éng kiÓm to¸n, t¨ng c­êng kiÓm tra kiÓm so¸t theo h­íng cïng mét néi dung, mét vÊn ®Ò cã thÓ cã nhiÒu tæ chøc, c¸ nh©n thuéc nhiÒu cÊp kh¸c nhau cïng thùc hiÖn kiÓm tra, kiÓm so¸t nh­ng ph¶i x¸c ®Þnh râ tr¸ch nhiÖm, ph¹m vi, cÊp ®é ®Ó tr¸nh trïng chÐo. - T¨ng c­êng vai trß qu¶n lý cña KiÓm to¸n tr­ëng ®èi víi ho¹t ®éng cña §oµn kiÓm to¸n. KiÓm to¸n tr­ëng cÇn cã bé m¸y gióp viÖc ®Ó thùc hiÖn c«ng t¸c qu¶n lý theo chøc n¨ng vµ träng t©m lµ qu¶n lý theo chøc n¨ng vµ träng t©m lµ qu¶n lý ho¹t ®éng cña ®oµn kiÓm to¸n. + KiÓm tra xem xÐt viÖc x©y dùng kÕ ho¹ch kiÓm to¸n chi tiÕt cña §oµn kiÓm to¸n ®Ó tr×nh tæng KTNN phª duyÖt. + KiÓm tra tr­ëng ®oµn kiÓm to¸n trong viÖc chØ ®¹o x©y dùng vµ xÐt duyÖt kÕ ho¹ch kiÓm to¸n chi tiÕt cña c¸c tæ kiÓm to¸n, viÖc ph©n c«ng, bè trÝ kiÓm to¸n viªn trong tõng tæ kiÓm to¸n. + KiÓm tra viÖc xÐt duyÖt biªn b¶n kiÓm to¸n cña c¸c tæ kiÓm to¸n. §©y lµ c«ng viÖc thuéc tr¸ch nhiÖm chÝnh cña tr­ëng ®oµn kiÓm to¸n. KiÓm to¸n tr­ëng cÇn chó träng kiÓm tra, xem xÐt ®Ó c¸c biªn b¶n kiÓm to¸n ®¶m b¶o chÊt l­îng. - Cã sù ph©n c«ng vµ phèi hîp chÆt chÏ gi÷a c¸c cÊp trong qu¸ tr×nh lËp, xÐt duyÖt, ph¸t hµnh b¸o c¸o kiÓm to¸n.CÇn cã quy tr×nh lËp, thÈm ®Þnh, xÐt duyÖt vµ ph¸t hµnh b¸o c¸o kiÓm to¸n theo quy ®Þnh cña LuËt KTNN: B¸o c¸o kiÓm to¸n cña cuéc kiÓm to¸n; b¸o c¸o kiÓm to¸n quyÕt to¸n ng©n s¸ch nhµ n­íc; b¸o c¸o kiÓm to¸n n¨m; b¸o c¸o kiÓm to¸n ®ét xuÊt. §èi víi b¸o c¸o kiÓm to¸n cña cuéc kiÓm to¸n, c¸c Vô chøc n¨ng tham gia xÐt duyÖt cÇn chó träng kiÓm tra tr×nh tù, thñ tôc lËp b¸o c¸o kiÓm to¸n, ®èi chiÕu néi dung cña b¸o c¸o kiÓm to¸n víi c¸c néi dung vµ môc tiªu quy ®Þnh t¹i quyÕt ®Þnh kiÓm to¸n vµ kÕ ho¹ch kiÓm to¸n ®· ®­îc phª duyÖt, kiÓm tra nh÷ng kÕt luËn vµ kiÕn nghÞ cña b¸o c¸o cã phï hîp víi c¸c biªn b¶n kiÓm to¸n, cã ®Çy ®ñ b»ng chøng vµ ®¶m b¶o tÝnh ph¸p lý vµ tÝnh kh¶ thi kh«ng. - T¨ng c­êng kiÓm tra, kiÓm so¸t c«ng t¸c kiÓm tra viÖc thùc hiÖn kÕt luËn vµ kiÕn nghÞ cña KTNN. N¨m 2005, thùc hiÖn Quy tr×nh tù theo dâi, kiÓm tra vµ b¸o c¸o kÕt qu¶ thùc hiÖn kiÕn nghÞ kiÓm to¸n, ban hµnh kÌm theo QuyÕt ®Þnh sè 852/Q§-KTNN ngµy 17/12/2004 cña Tæng KTNN, c«ng t¸c kiÓm tra thùc hiÖn kiÕn nghÞ cña KTNN ®· ®­îc coi träng h¬n vµ kÕt qu¶ ®¹t ®­îc cã sù tiÕn bé râ rÖt. Tuy nhiªn so víi gi¸ trÞ cña b¸o c¸o kiÓm to¸n theo quy ®Þnh cña LuËt KTNN th× c«ng viÖc nµy cÇn ®­îc thùc hiÖn víi hiÖu qu¶ cao h¬n: “B¸o c¸o kiÓm to¸n cña KTNN x¸c nhËn vÒ tÝnh ®óng ®¾n, trung thùc cña b¸o c¸o tµi chÝnh, b¸o c¸o quyÕt to¸n ng©n s¸ch, ®¸nh gi¸ tÝnh tu©n thñ ph¸p luËt, tÝnh kinh tÕ, tÝnh hiÖu lùc vµ hiÖu qu¶ trong qu¶n lý, sö dông ng©n s¸ch, tiÒn vµ tµi s¶n cña Nhµ n­íc ” (Kho¶n 1, §iÒu 9). B¸o c¸o cña KTNN lµ mét trong nh÷ng c¨n cø quan träng ®Ó Quèc héi, ChÝnh phñ, c¸c c¬ quan b¶o vÖ ph¸p luËt vµ c¸c c¬ quan kh¸c cña Nhµ n­íc sö dông trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn chøc n¨ng, nhiÖm vô cña m×nh (Néi dung nµy ®­îc quy ®Þnh cô thÓ t¹i Kho¶n 2, §iÒu 9). “KÕt luËn kiÓm to¸n ®· ®­îc c¬ quan, ng­êi cã thÈm quyÒn chÊp nhËn cã gi¸ trÞ b¾t buéc thùc hiÖn” (Kho¶n 3, §iÒu 9). “§¬n vÞ ®­îc kiÓm to¸n cã nghÜa vô : Thùc hiÖn ®Çy ®ñ kÞp thêi kÕt luËn, kiÕn nghÞ cña KTNN ” ( Kho¶n 6, §iÒu 65). Víi nh÷ng quy ®Þnh nh­ vËy cña LuËt KTNN, c«ng t¸c kiÓm tra thùc hiÖn kÕt luËn vµ kiÕn nghÞ cña KTNN cÇn cã quy tr×nh trong ®ã quy ®Þnh râ tr×nh tù, thñ tôc, c¸c b­íc tiÕn hµnh, nhiÖm vô, tr¸ch nhiÖm cña tõng cÊp tham gia. CÇn x©y dùng ban hµnh Quy tr×nh míi thay thÕ quy tr×nh theo dâi, kiÓm tra vµ b¸o c¸o kÕt qu¶ thùc hiÖn kiÕn nghÞ kiÓm to¸n ban hµnh kÌm theo QuyÕt ®Þnh sè 852/Q§-KTNN ngµy 17/12/2004 cña Tæng KTNN. ViÖc kiÓm tra thùc hiÖn kÕt luËn vµ kiÕn nghÞ KTNN kh«ng nªn chØ lµ c«ng viÖc cña c¸c KTNN chuyªn ngµnh vµ KTNN khu vùc, mµ cÇn cã sù tham gia cña c¸c Vô chøc n¨ng (Vô chÕ ®é vµ kiÓm so¸t chÊt l­îng kiÓm to¸n, Vô tæng hîp, Vô ph¸p chÕ) víi vai trß lµ c¬ quan tham m­u cña Tæng KTNN. Trong ®ã cÇn giao cho Vô chÕ ®é vµ kiÓm so¸t chÊt l­îng kiÓm to¸n chñ tr× trùc tiÕp viÖc thùc hiÖn kÕt luËn vµ kiÕn nghÞ cña KTNN t¹i mét sè ®¬n vÞ lín, cã nhiÒu vÊn ®Ò næi cém do Tæng KTNN quyÕt ®Þnh theo kÕ ho¹ch kiÓm tra hµng n¨m. V× qua c«ng t¸c kiÓm tra nµy sÏ cã thªm c¨n cø gãp phÇn ®¸nh gi¸ chÊt l­îng kiÓm to¸n, rót kinh nghiÖm cho c«ng t¸c qu¶n lý chÊt l­îng kiÓm to¸n. Qua kiÓm tra viÖc thùc hiÖn kÕt luËn vµ kiÕn nghÞ cña KTNN sÏ ph¸t hiÖn ®­îc nh÷ng sai sãt cña ho¹t ®éng kiÓm to¸n hoÆc nh÷ng kÕt luËn, kiÕn nghÞ kh«ng x¸c ®¸ng, kh«ng cã tÝnh kh¶ thi. Thi hµnh NghÞ quyÕt sè 01/NQ-BCS ngµy 28/01/2005 cña Ban c¸n sù §¶ng, KTNN ®· t¹o ra nhËn thøc míi vÒ c«ng t¸c qu¶n lý trong ho¹t ®éng kiÓm to¸n, lµ b­íc tiÕn quan träng ®Ó b­íc vµo thùc hiÖn LuËt KTNN. KTNN víi ®Þa vÞ ph¸p lý ®· ®­îc LuËt KTNN quy ®Þnh, cïng víi viÖc hoµn thiÖn bé m¸y tæ chøc Nhµ n­íc, c«ng t¸c qu¶n lý ho¹t ®éng kiÓm to¸n sÏ ngµy cµng hoµn thiÖn, ®ãng gãp tÝch cùc vµo viÖc b¶o ®¶m vµ n©ng cao chÊt l­îng kiÓm to¸n. §ã còng lµ néi dung quan träng nh»m ®­a LuËt KTNN vµo cuéc sèng. - §æi míi ph­¬ng thøc kiÓm to¸n : + VÒ kÕ ho¹ch kiÓm to¸n tæng qu¸t. 2. KiÓm to¸n ®éc lËp: - VÒ phÝa c¸c c«ng ty kiÓm to¸n cÇn cã c¸c biÖn ph¸p thËt h÷u hiÖu: + Kh«ng ngõng n©ng cao chÊt l­îng kiÓm to¸n viªn, th«ng qua c¸c chÝnh s¸ch vÒ tuyÓn dông, huÊn luyÖn, ®µo t¹o, khen th­ëng, xö ph¹t. + ThiÕt kÕ c¸c quy tr×nh kiÓm so¸t chÊt l­îng ho¹t ®éng kiÓm to¸n vµ thiÕt kÕ bé m¸y tæ chøc thùc hiÖn chuyªn tr¸ch nhiÖm vô nµy. + CÇn t¨ng c­êng trao ®æi, chia sÏ gi÷a c¸c c«ng ty kiÓm to¸n vÒ chuyªn m«n, vµ c¸c vÊn ®Ò ®µo t¹o, hîp t¸c kiÓm to¸n. - VÒ phÝa c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc: + Hoµn thiÖn khu«n khæ ph¸p lý vÒ tr¸ch nhiÖm cña c¸c c«ng ty KiÓm to¸n ®èi víi chÊt l­îng ho¹t ®éng kiÓm to¸n, c¸c quy ®Þnh râ h¬n vÒ b¶o hiÓm nghÒ nghiÖp b¾t buéc, t¨ng c­êng c¸c chÕ tµi xö ph¹t hµnh vi vi ph¹m ®¹o ®øc hµnh nghÒ cña kiÓm to¸n viªn. + ChuÈn bÞ tèt lùc l­îng, c¬ chÕ, ®iÒu kiÖn vËt chÊt ®Ó tiÕp nhËn sù chuyÓn giao cho Héi nghÒ nghiÖp nhiÖm vô ®µo t¹o, huÊn luyÖn, ®¸nh gi¸ vµ kiÓm so¸t chÊt l­îng hµnh nghÒ cña c¸c c«ng ty, cña c¸c kiÓm to¸n viªn. Cã th¸i ®é xö lý nh÷ng c«ng ty, nh÷ng KTV vi ph¹m ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp. + KhÈn tr­¬ng chuÈn bÞ c¸c ®iÒu kiÖn ®Ó Quèc tÕ ho¸ tr×nh ®é, n¨ng lùc, chøng chØ hµnh nghÒ cña kiÓm to¸n viªn ViÖt Nam, ®¹t tíi sù c«ng nhËn gi÷a c¸c quèc gia trong khu vùc §«ng Nam ¸. - VÒ phÝa c¸c c¬ së ®µo t¹o båi d­ìng kÕ to¸n, kiÓm to¸n: + CÇn n©ng cao chÊt l­îng ®µo t¹o, t¨ng c¬ héi cho häc viªn tiÕp cËn thùc tÕ. Trong qu¸ tr×nh ®µo t¹o, nªn chó träng ®Õn chuyªn ®Ò vÒ ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp cho c¸c häc viªn. NÒn kinh tÕ cµng ph¸t triÓn th× ®ßi hái cña ng­êi sö dông th«ng tin tõ kÕt qu¶ kiÓm to¸n ngµy cµng cao. T¨ng c­êng vµ ®æi míi c¸ch thøc kiÓm so¸t chÊt l­îng ho¹t ®éng kiÓm to¸n cña kiÓm to¸n ®éc lËp lµ mét yªu cÇu kh«ng thÓ thiÕu ®èi víi nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng më cöa vµ héi nhËp.