Đề tài Đánh giá hiện trạng và đưa ra giải pháp về huy động nguồn vốn ODA của Tổng công ty Bưu chính - Viễn thông Việt Nam

m 2002 NhËt B¶n l¹i bæ sung h­íng dÉn míi vÒ m«i tr­êng. C¸c h­íng dÉn cña NhËt B¶n th­êng dµi vµ kh¸ phøc t¹p. C¸c tiªu thøc ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ vµ hiÖu qu¶ ®Çu t­ b»ng nguån vèn ODA: §èi víi doanh nghiÖp ( chñ ®Çu t­ ) th× ho¹t ®éng ®Çu t­ cã thÓ cã c¸c môc tiªu kh¸c nhau tuú theo quan ®iÓm cña chñ ®Çu t­, nh­ng nh×n chung th× cã hai môc tiªu chÝnh. Nhãm môc tiªu kinh tÕ víi lîi nhuËn lµ môc tiªu bao trïm nhÊt, tæng qu¸t nhÊt. Nhãm môc tiªu x· héi: gåm cã t¨ng thu nhËp quèc d©n, t¹o viÖc lµm, vµ c¸c lîi Ých c«ng céng kh¸c . . .Nh÷ng nhãm chØ tiªu nµy l¹i ®­îc thÓ hiÖn d­íi hai c¸ch thøc kh¸c nhau, ®ã lµ ®Þnh l­îng vµ ®Þnh tÝnh. §Ó cã thÓ lùa chän mét dù ¸n ®Çu t­ cã hiÖu qu¶ nhÊt cÇn ph¶i lùa chän gi÷a c¸c dù ¸n ®Çu t­ th«ng qua mét hÖ thèng c¸c chØ tiªu hiÖu qu¶ ph¶n ¸nh kh¶ n¨ng, møc ®é sinh lîi cña dù ¸n, møc ®é ®¸p øng nh÷ng môc tiªu kinh tÕ x· héi ®· ®­îc ®Æt ra. * Nhãm c¸c chØ tiªu ®Þnh l­îng: - Nhãm c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh doanh: . ChØ tiªu gi¸ trÞ hiÖn t¹i rßng ( NPV ): ChØ tiªu nµy cho ta biÕt quy m« sè tiÒn sinh lêi cña dù ¸n ®Çu t­ sau khi ®· hoµn tr¶ ®ñ vèn. TiÒn lêi nãi ë ®©y còng bao gåm cã khÊu hao vµ l·i rßng hµng n¨m, tøc lµ thu håi rßng hµng n¨m. n ( Bi - Ci ) NPV = å —————— i = 0 ( 1 + r )i Trong ®ã: NPV - tæng l·i cña dù ¸n quy vÒ thêi ®iÓm hiÖn t¹i. Bi - lîi Ých cña dù ¸n t¹i n¨m i. Ci - chi phÝ cña dù ¸n t¹i n¨m i. r - tû suÊt chiÕt khÊu ®­îc chän. n - sè n¨m ho¹t ®éng cña ®êi dù ¸n. NPV > 0: Dù ¸n cã l·i. NPV = 0: Dù ¸n hoµ vèn. NPV < 0: Dù ¸n thua lç. Nh­ vËy NPV cµng lín th× cµng cã lîi. ChØ tiªu NPV lµ chØ tiªu rÊt quan träng, nã ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ vÒ ph­¬ng diÖn tµi chÝnh. MÆc dï vËy, chØ tiªu NPV vÉn phô thuéc l·i suÊt, l·i suÊt cµng lín th× NPV cµng nhá vµ ng­îc l¹i. Nãi mét c¸ch kh¸c, nã kh«ng cho ta biÕt ®­îc tû lÖ sinh lêi mµ b¶n th©n dù ¸n cã thÓ t¹o ra. . ChØ tiªu hÖ sè hoµn vèn néi bé ( IRR ): HÖ sè hoµn vèn néi bé lµ tû suÊt chiÕt khÊu mµ øng víi nã tæng gi¸ trÞ thu håi rßng võa b»ng tæng hiÖu gi¸ vèn ®Çu t­. NPV1 IRR = r1 + ( r2 - r1 )* —————— NPV1 - NPV2 Trong ®ã: IRR - tû lÖ l·i do dù ¸n ®em l¹i. r1 - l·i suÊt chiÕt khÊu tù chän lÇn 1 ( th­êng lÊy b»ng l·i suÊt vay vèn ) Þ NPV1. r2 - l·i suÊt chiÕt khÊu tù chän lÇn 2 ( th­êng chän ë vïng l©n cËn ) Þ NPV2. IRR lµ mét chØ tiªu ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ ®Çu t­ rÊt quan träng. Nã cho ta biÕt ®­îc l·i suÊt mµ tù b¶n th©n dù ¸n mang l¹i cho chñ ®Çu t­. §Æc biÖt trong tr­êng hîp ®Çu t­ b»ng vèn vay th× nã gióp chñ ®Çu t­ so s¸nh IRR víi l·i suÊt tiÒn vay ( r ) ®Ó quyÕt ®Þnh ph­¬ng ¸n ®Çu t­. . ChØ tiªu tû sè lîi Ých trªn chi phÝ ( B/C ): B/C cho ta biÕt tû lÖ t­¬ng ®èi gi÷a gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña thu nhËp so víi gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña chi phÝ ( gi¸ thµnh ). n å Bi ( 1 + r )-i B/C = —i = 0—————— n å Ci (1 + r )-i i = 0 Trong ®ã: Bi - thu nhËp t¹i n¨m i. Ci - chi phÝ t¹i n¨m i. B/C ³ 1 th× dù ¸n cã thÓ chÊp nhËn ®­îc. . ChØ tiªu thêi gian thu håi vèn ®Çu t­ ( T ): ChØ tiªu nµy cho biÕt thêi gian mµ dù ¸n cÇn ho¹t ®éng ®Ó thu håi vèn ®Çu t­ ®· bá ra tõ lîi nhuËn vµ khÊu hao thu ®­îc hµng n¨m. Dù ¸n cã hiÖu qu¶ khi T £ tuæi thä cña dù ¸n hoÆc T £ T®Þnh møc. Thêi gian thu håi vèn cµng ng¾n th× hiÖu qu¶ cña dù ¸n cµng cao. . ChØ tiªu ph©n tÝch ®iÓm hoµ vèn: §iÓm hoµ vèn lµ ®iÓm mµ t¹i ®ã doanh thu võa ®ñ trang tr¶i c¸c kho¶n chi phÝ bá ra, hay ®ã chÝnh lµ giao ®iÓm cña ®­êng biÓu diÔn doanh thu vµ ®­êng biÓu diÔn chi phÝ. T¹i ®ã ch­a cã lêi vµ còng ch­a bÞ thua lç. Bëi vËy, chØ tiªu nµy cho biÕt khèi l­îng s¶n phÈm hoÆc møc doanh thu ( do b¸n s¶n phÈm ®ã ) thÊp nhÊt cÇn ph¶i ®¹t ®­îc cña dù ¸n ®Ó ®¶m b¶o bï ®¾p ®­îc chi phÝ bá ra. NÕu s¶n l­îng hoÆc doanh thu cña c¶ ®êi dù ¸n lín h¬n s¶n l­îng hoÆc doanh thu t¹i ®iÓm hoµ vèn th× dù ¸n cã l·i, ng­îc l¹i nÕu ®¹t thÊp h¬n th× dù ¸n bÞ lç. Do ®ã, chØ tiªu ®iÓm hoµ vèn cµng nhá cµng tèt, møc ®é an toµn cña dù ¸n cµng cao. - Nhãm c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi: . ChØ tiªu tû suÊt vèn ®Çu t­ ( ICOR ): ICOR lµ chØ tiªu tæng hîp cho phÐp ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ®Çu t­ cña mét nÒn kinh tÕ, ®­îc tÝnh to¸n trªn c¬ së so s¸nh ®Çu t­ víi møc t¨ng tr­ëng kinh tÕ hµng n¨m. Theo c¸ch tÝnh th«ng th­êng vµ ®¬n gi¶n nhÊt: ICOR = tæng vèn ®Çu t­/ møc t¨ng GDP hoÆc ICOR = ( tû lÖ ®Çu t­/ GDP )/ nhÞp t¨ng GDP. ë nh÷ng n­íc kinh tÕ ph¸t triÓn, ng­êi ta nhËn thÊy chØ tiªu ICOR phô thuéc rÊt lín vµo c¬ cÊu kinh tÕ vµ hiÖu qu¶ ®Çu t­ trong c¸c ngµnh, c¸c vïng l·nh thæ. ThÝ dô: ICOR trong c«ng nghiÖp th­êng lín h¬n trong n«ng nghiÖp, ICOR ë c¸c vïng ®« thÞ th­êng thÊp h¬n ë c¸c vïng s©u, vïng xa, ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ ®Çu t­ vµ møc ®Çu t­ cÇn thiÕt ®Ó t¹o ra thÕ vµ lùc cho ph¸t triÓn. . ChØ tiªu ®ãng gãp cho Ng©n s¸ch Nhµ n­íc ( NSNN ): Tû lÖ ®ãng gãp = Møc ®ãng gãp cho NSNN*100%/ tæng sè vèn ®Çu t­. . ChØ tiªu viÖc lµm vµ thu nhËp cña ng­êi lao ®éng: ChØ tiªu nµy thÓ hiÖn ë hai khÝa c¹nh: Sè chç lµm viÖc do dù ¸n t¹o ra. Thu nhËp cña ng­êi lao ®éng, võa thÓ hiÖn thu nhËp thùc tÕ, võa ph¶n ¸nh chÊt l­îng lao ®éng. * Nhãm c¸c chØ tiªu ®Þnh tÝnh: Gi¶m bít c­êng ®é lao ®éng, thay ®æi c¬ cÊu lao ®éng trong doanh nghiÖp theo h­íng t¨ng tû lÖ lao ®éng cã chuyªn m«n kü thuËt, gi¶m tû lÖ lao ®éng tay nghÒ thÊp vµ kh«ng cã chuyªn m«n nghiÖp vô. C¨n cø vµo c¸c chØ tiªu ®Þnh l­îng trªn ®Ó x¸c ®Þnh mét sè chØ tiªu ®Þnh tÝnh thÓ hiÖn hiÖu qu¶ ®Çu t­ ®æi míi c«ng nghÖ nh­ sau: T¸c ®éng ®Õn c¬ cÊu tæ chøc còng nh­ tæ chøc s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp theo tÝnh gän, n¨ng ®éng vµ hiÖu qu¶. C¶i thiÖn m«i tr­êng lao ®éng theo h­íng gi¶m dÇn c¸c yÕu tè vµ khu vùc ®éc h¹i. §¸p øng viÖc thùc hiÖn c¸c môc tiªu trong chiÕn l­îc, ch­¬ng tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Êt n­íc, còng nh­ c¸c ngµnh lÜnh vùc mµ doanh nghiÖp ®ang tham gia kinh doanh. Ch­¬ng 2: Thùc tr¹ng huy ®éng vèn oda cña tæng c«ng ty b­u chÝnh - viÔn th«ng viÖt nam Tæng quan vÒ ho¹t ®éng cña Tæng c«ng ty B­u chÝnh - ViÔn th«ng ViÖt Nam: Tõ n¨m 1990, Tæng c«ng ty ®· ®­îc ChÝnh phñ t¹o ®iÒu kiÖn sö dông nguån vèn ODA. Trong 13 n¨m sö dông nguån vèn ODA, Tæng c«ng ty ®· sö dông mét c¸ch hiÖu qu¶ vµ ®óng môc tiªu cña ChÝnh phñ còng nh­ cña Ngµnh B­u chÝnh - ViÔn th«ng ViÖt Nam. C¸c dù ¸n ODA ®· gãp phÇn ®­a thiÕt bÞ nhËp ngo¹i hÖ thèng thiÕt bÞ cña Tæng c«ng ty trong thêi kú cÊm vËn ®Çy khã kh¨n cña Mü ®èi víi ViÖt Nam, gãp phÇn kh«ng nhá vµo sù ®æi míi c«ng nghÖ cña ngµnh B­u ®iÖn. Tõ ®Çu nh÷ng n¨m 1990, phÇn lín c¸c dù ¸n ®­îc sö dông nguån vèn kh«ng hoµn l¹i cña ChÝnh phñ Céng hoµ Ph¸p vµ ®Õn n¨m 1997, Tæng c«ng ty míi cã dù ¸n ®Çu tiªn cña ChÝnh phñ NhËt B¶n lµ dù ¸n Ph¸t triÓn m¹ng viÔn th«ng n«ng th«n 10 tØnh miÒn Trung ViÖt Nam. * Ph¸p: Tõ n¨m 1990 ®Õn nay, Tæng c«ng ty B­u chÝnh - ViÔn th«ng ViÖt Nam ®· thùc hiÖn NghÞ ®Þnh th­ tµi chÝnh ViÖt - Ph¸p thuéc 8 tµi kho¸: 1990, 1991, 1992, 1993, 1994, 1996, 1997 vµ 2000. Cô thÓ nh­ sau: - NghÞ ®Þnh th­ tµi kho¸ 1990: Tæng c«ng ty ®­îc ph©n bæ cho 04 dù ¸n Tæng ®µi ®iÖn tho¹i Hµ Néi, Tæng ®µi ®iÖn tho¹i TP.Hå ChÝ Minh, Vi ba biªn giíi HN-LS-TQ-QN, Vi ba Hµ Néi - Qu¶ng Ninh tõ nguån viÖn trî kh«ng hoµn l¹i, gåm 19,1 triÖu FrF thuéc nguån viÖn trî kh«ng hoµn l¹i tµi kho¸ 1990, tµi trî cho phÇn dÞch vô cña hîp ®ång chiÕm 17% tæng gi¸ trÞ hîp ®ång nhËp khÈu. - NghÞ ®Þnh th­ tµi kho¸ 1991: Tæng c«ng ty ®­îc ph©n bæ 02 dù ¸n gåm Tæng ®µi ®iÖn tho¹i §µ N½ng-HuÕ-Vòng Tµu-Hµ Néi, Th«ng tin di ®éng Hµ Néi 23 triÖu FrF thuéc nguån viÖn trî kh«ng hoµn l¹i tµi trî chñ yÕu cho phÇn dÞch vô vµ mét phÇn thiÕt bÞ chiÕm kho¶ng 30% tæng gi¸ trÞ hîp ®ång nhËp khÈu. - NghÞ ®Þnh th­ tµi chÝnh 1992: Tæng c«ng ty ®­îc ph©n bæ 03 dù ¸n gåm Tæng ®µi ®iÖn tho¹i §ång b»ng s«ng Cöu Long, §iÖn tho¹i n«ng th«n Hµ Néi-Qu¶ng Ninh tæng vèn 45 triÖu FrF thuéc nguån viÖn trî kh«ng hoµn l¹i, tµi trî cho c¶ dÞch vô vµ thiÕt bÞ chiÕm 36% tæng gi¸ trÞ hîp ®ång nhËp khÈu. - NghÞ ®Þnh th­ tµi chÝnh 1993: Tæng c«ng ty ®­îc ph©n bæ 03 dù ¸n gåm Tæng ®µi E10 Hµ Néi 23.000 sè, th«ng tin di ®éng VMS vµ Tæng ®µi TrÇn Kh¸t Ch©n tæng gi¸ trÞ 29,5 triÖu FrF thuéc nguån vay ­u ®·i, tµi trî cho c¶ thiÕt bÞ vµ dÞch vô chiÕm 84% tæng gi¸ trÞ hîp ®ång nhËp khÈu. - NghÞ ®Þnh th­ tµi chÝnh 1994: Tæng c«ng ty ®­îc ph©n bæ 01 dù ¸n Tæng ®µi E10 HuÕ-§µ N½ng-Vòng Tµu-CÇn Th¬ cã tæng vèn ODA lµ 44 triÖu FrF thuéc nguån vay hçn hîp, tµi trî cho c¶ thiÕt bÞ vµ dÞch vô chiÕm kho¶ng 88% gi¸ trÞ hîp ®ång nhËp khÈu. - NghÞ ®Þnh th­ tµi chÝnh 1996: Tæng c«ng ty ®­îc ph©n bæ 01 dù ¸n Trung t©m chia chän B­u chÝnh Hµ Néi cã tæng vèn ODA lµ 50 triÖu FrF thuéc nguån vay hçn hîp, nh­ng chØ sö dông hÕt 38.853.341 FrF tµi trî cho toµn bé hîp ®ång nhËp khÈu. - NghÞ ®Þnh th­ tµi chÝnh 1997: Tæng c«ng ty ®­îc ph©n bæ 01 dù ¸n Tæng ®µi E10 §µ N½ng-CÇn Th¬ cã tæng vèn ODA lµ 7,5 triÖu FrF thuéc nguån vay hçn hîp, nh­ng chØ sö dông hÕt 7.496.705 FrF tµi trî cho toµn bé hîp ®ång nhËp khÈu. - NghÞ ®Þnh th­ tµi chÝnh 2000: Tæng c«ng ty ®­îc ph©n bæ 10,3 triÖu EU thuéc nguån vay nhÑ l·i cho dù ¸n Ph¸t triÓn m¹ng viÔn th«ng n«ng th«n c¸c tØnh PhÝa B¾c ViÖt Nam. * NhËt B¶n: Tõ n¨m 1990 ®Õn nay Tæng c«ng ty cã 02 dù ¸n sö dông ODA NhËt thuéc NghÞ ®Þnh th­ tµi chÝnh 1997 ( 01 dù ¸n hç trî kü thuËt, 01 dù ¸n vay nhÑ l·i ). §ã lµ dù ¸n N©ng cao n¨ng lùc ®µo t¹o Trung t©m §µo t¹o B­u chÝnh - ViÔn th«ng I cã tæng gi¸ trÞ 7 triÖu USD vµ dù ¸n vay nhÑ l·i: Ph¸t triÓn m¹ng viÔn th«ng c¸c tØnh miÒn Trung ViÖt Nam. * Thôy §iÓn: N¨m 1994 cho 02 dù ¸n: Tæng ®µi Tandem AXE Hµ Néi-TP.Hå ChÝ Minh vµ Tæng ®µi AXE 10 Gia Lai-Kon Tum tæng gi¸ trÞ 5,3 triÖu USD. * Italia: Trôc C¸p quang Hµ Néi-TP.Hå ChÝ Minh n¨m 1990: kho¶ng 40 triÖu USD. NghÞ quyÕt §¹i héi §¶ng vµ chiÕn l­îc ph¸t triÓn 10 n¨m cña ®Êt n­íc ®· kh¼ng ®Þnh râ sù cÇn thiÕt cña nguån vèn ODA víi sù ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc ta. Nguån vèn ODA ®· gãp phÇn kh«ng nhá vµo c«ng cuéc ®æi míi cña ®Êt n­íc ta trong h¬n mét thËp kû qua. §èi víi ngµnh B­u ®iÖn, viÖc sö dông nguån vèn ODA ®Æc biÖt lµ ODA Ph¸p trong nh÷ng n¨m qua ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ rÊt cao. Tõ khi ®Êt n­íc cßn bÞ cÊm vËn, viÖc ®­a c«ng nghÖ viÔn th«ng tiªn tiÕn vµo ViÖt Nam gÆp nhiÒu khã kh¨n th× qua hîp t¸c víi Ph¸p, ngµnh B­u ®iÖn ®· nhËp khÈu ®­îc tæng ®µi ®iÖn tho¹i kü thuËt sè cã c«ng nghÖ tiªn tiÕn cña thÕ giíi. ThiÕt bÞ qua thêi gian dµi sö dông cho ®Õn nay vÉn ®¶m b¶o tèt, khai th¸c cã hiÖu qu¶. HiÖu qu¶ sö dông NghÞ ®Þnh th­: viÖc tiÕp nhËn nguån vèn ODA cña Ph¸p ®· më ®Çu ®­a c«ng nghÖ tiªn tiÕn trªn thÕ giíi vµo ViÖt Nam, gãp phÇn quan träng vµo qu¸ tr×nh ph¸t triÓn, hiÖn ®¹i ho¸ m¹ng B­u chÝnh - ViÔn th«ng ViÖt Nam, n©ng cao chÊt l­îng vµ kh¶ n¨ng cung cÊp dÞch vô. VÒ nhµ cung cÊp thiÕt bÞ vµ dÞch vô: Tæng c«ng ty B­u chÝnh - ViÔn th«ng ViÖt Nam qua 10 n¨m hîp t¸c víi Ph¸p ®· lùa chän ®­îc nh÷ng ®èi t¸c Ph¸p cã tªn tuæi vµ uy tÝn nh­ h·ng Alcatel vµ La Post. VÒ gi¸ c¶: Nh÷ng n¨m ®Çu cßn cao nh­ng sau khi bá cÊm vËn, víi viÖc ¸p dông quy chÕ ®Êu thÇu, nhiÒu h·ng viÔn th«ng hµng ®Çu trªn thÕ giíi vµo kinh doanh vµ ho¹t ®éng trªn thÞ tr­êng ViÖt Nam nªn gi¸ c¶ thiÕt bÞ vµ dÞch vô cña Ph¸p ®· h¹ xuèng ngang b»ng thiÕt bÞ vµ dÞch vô cña c¸c n­íc tiªn tiÕn kh¸c. HiÖn t¹i, gi¸ thiÕt bÞ vµ dÞch vô viÔn th«ng cña Ph¸p hµng n¨m gi¶m tõ 5%-10% kh«ng phô thuéc vµo viÖc sö dông nguån vèn nµo. Tr×nh ®é chuyªn gia thùc hiÖn c¸c dù ¸n sö dông nguån ODA: Nh×n chung lµ tèt, cã ®ñ kh¶ n¨ng xö lý c«ng viÖc. C¸c chuyªn gia Ph¸p ®· chuyÓn giao cho c¸c kü s­ ViÖt Nam vÒ thiÕt kÕ vµ thùc thi l¾p ®Æt, tuy nhiªn phÇn mÒm chØ chuyÓn giao ë møc ®é rÊt h¹n chÕ. VÒ tiÕn ®é thùc hiÖn dù ¸n: Hµng ho¸ tr­íc ®©y th­êng giao nhiÒu lÇn vµ thiÕu ®ång bé g©y chËm trÔ cho l¾p ®Æt. Trong 5 n¨m trë l¹i ®©y, phÇn thiÕt bÞ viÔn th«ng giao hµng t­¬ng ®èi ®ång bé vµ ®óng tiÕn ®é. Xu h­íng ph¸t triÓn: - Ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng th«ng tin quèc gia cã c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ngang tÇm c¸c n­íc tiªn tiÕn trong khu vùc. - Cung cÊp cho x· héi, ng­êi tiªu ding c¸c dÞch vô hiÖn ®¹i, ®a d¹ng, phong phó víi gi¸ c¶ thÊp, phæ cËp c¸c dÞch vô b­u chÝnh, viÔn th«ng, tin häc tíi c¸c vïng, miÒn trong c¶ n­íc víi chÊt l­îng phôc vô ngµy cµng cao. §Õn n¨m 2010 sè m¸y ®iÖn tho¹i, sè ng­êi sö dông Internet trªn 100 d©n ®¹t møc trung b×nh trong khu vùc. - X©y dùng b­u chÝnh, viÔn th«ng, tin häc trong xu thÕ héi tô c«ng nghÖ thµnh ngµnh kinh tÕ - kü thuËt mòi nhän ho¹t ®éng hiÖu qu¶, ®ãng gãp ngµy cµng cao vµo t¨ng tr­ëng GDP cña c¶ n­íc, t¹o thªm nhiÒu viÖc lµm cho x· héi. - Giai ®o¹n tõ nay ®Õn n¨m 2010 b­u chÝnh, viÔn th«ng ph¶i cã tèc ®é ph¸t triÓn cao h¬n tõ 1,5 - 2 lÇn so víi tèc ®é ph¸t triÓn chung cña nÒn kinh tÕ víi c¸c môc tiªu cô thÓ: . Giai ®o¹n 2001 - 2005: PhÊn ®Êu t¨ng gÊp ®«i mËt ®é ®iÖn tho¹i b×nh qu©n cña c¶ n­íc, ®¹t mËt ®é 10 - 12 thuª bao ®iÖn tho¹i/100 d©n. §Õn n¨m 2005, tû lÖ ng­êi sö dông Internet ë ViÖt Nam t¨ng tõ 5 - 8 lÇn so víi n¨m 2001, ®¹t 4 - 5% víi mËt ®é tõ 1,3 - 1,5 thuª bao Internet/100 d©n. . N¨m 2010: TiÕp tôc ph¸t triÓn t¨ng gÊp ®«i sè m¸y ®iÖn tho¹i còng nh­ mËt ®é ®iÖn tho¹i b×nh qu©n so víi n¨m 2005. PhÊn ®Êu ®¹t mËt ®é ®iÖn tho¹i 22 - 25 m¸y/100 d©n, ®¹t b×nh qu©n h¬n 60% sè hé gia ®×nh cã m¸y ®iÖn tho¹i. . N¨m 2020: C¬ b¶n hoµn thµnh x©y dùng c¬ së h¹ tÇng th«ng tin quèc gia. ViÖt Nam cã mËt ®é ®iÖn tho¹i 40 - 50 m¸y/100 d©n, b×nh qu©n mçi hé gia ®×nh cã m¸y ®iÖn tho¹i. Thùc hiÖn phæ cËp dÞch vô: dÞch vô B­u chÝnh - ViÔn th«ng ®­îc cung cÊp, phôc vô cho kh¸ch hµng ë bÊt kú ®©u vµ vµo bÊt kú lóc nµo. KhuyÕn khÝch mäi thµnh phÇn kinh tÕ trong vµ ngoµi n­íc tham gia ph¸t triÓn c«ng nghiÖp b­u chÝnh, viÔn th«ng, tin häc. Tõ nh÷ng n¨m 1996 ®Õn nay, nhu cÇu vèn ®Çu t­ ph¸t triÓn cña Tæng c«ng ty trë nªn rÊt lín, b×nh qu©n 4000 tû/n¨m. Do vËy, c«ng t¸c huy ®éng vèn ®ãng vai trß rÊt quan träng trong viÖc triÓn khai thùc hiÖn kÕ ho¹ch t¨ng tèc ph¸t triÓn B­u chÝnh - ViÔn th«ng trong nh÷ng giai ®o¹n tiÕp theo. §Ó ®¸p øng nhu cÇu ®Çu t­ ph¸t triÓn cña Tæng c«ng ty vµ xu h­íng ph¸t triÓn trong nh÷ng giai ®o¹n tiÕp theo thi ®ßi hái Tæng c«ng ty ph¶i thu hót mét l­îng vèn rÊt lín ®Ó triÓn khai theo kÕ ho¹ch. Trong ®iÒu kiÖn nguån vèn Ng©n s¸ch Nhµ n­íc h¹n hÑp, ®Ó huy ®éng ®ñ vèn phôc vô ®Çu t­ ph¸t triÓn, Tæng c«ng ty ®· tËp trung vµo huy ®éng c¸c nguån vèn n­íc ngoµi nh­ vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi th«ng qua h×nh thøc hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh BBC, liªn doanh, vµ ®Æc biÖt quan träng lµ nguån vèn hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc ODA. Thùc tr¹ng huy ®éng vèn: ChiÕn l­îc ph¸t triÓn ngµnh vµ nhu cÇu vèn ODA: a) Quan ®iÓm ph¸t triÓn: * B­u chÝnh - ViÔn th«ng ViÖt Nam trong mèi liªn kÕt víi tin häc, truyÒn th«ng ph¶i lµ mét ngµnh mòi nhän, ph¸t triÓn m¹nh h¬n n÷a, cËp nhËt th­êng xuyªn c«ng nghÖ vµ kü thuËt hiÖn ®¹i. * KhuyÕn khÝch ph¸t huy mäi nguån lùc cña ®Êt n­íc vµ hîp t¸c quèc tÕ, t¹o ®iÒu kiÖn cho tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ tham gia ph¸t triÓn b­u chÝnh, viÔn th«ng, tin häc trong m«i tr­êng c«ng b»ng, minh b¹ch do Nhµ n­íc qu¶n lý víi nh÷ng c¬ chÕ thÝch hîp. * Ph¸t triÓn ph¶i ®i ®«i víi ®¶m b¶o an ninh, an toµn th«ng tin, gãp phÇn b¶o vÖ v÷ng ch¾c Tæ quèc ViÖt Nam x· héi chñ nghÜa. Môc tiªu ph¸t triÓn: * §Õn n¨m 2010, VNPT lµ mét TËp ®oµn kinh tÕ - kü thuËt; cã c¬ së h¹ tÇng th«ng tin v÷ng ch¾c; kinh doanh nhiÒu lÜnh vùc víi c¸c dÞch vô b­u chÝnh, viÔn th«ng vµ tin häc lµ nßng cèt. * TËp trung mäi nguån lùc ®Ó ®¹t tèc ®é t¨ng tr­ëng doanh thu ph¸t sinh b×nh qu©n lµ 8 - 10%/n¨m. * Nghiªn cøu x©y dùng TËp ®oµn B­u chÝnh - ViÔn th«ng ViÖt Nam, ho¹t ®éng trªn nhiÒu lÜnh vùc, kinh doanh ®a dÞch vô vµ ®a së h÷u theo h­íng: kinh doanh B­u chÝnh - ViÔn th«ng lµ nßng cèt, n©ng dÇn tû träng c¸c lo¹i h×nh kinh doanh tµi chÝnh, b¶o hiÓm, c«ng nghiÖp B­u chÝnh - ViÔn th«ng. * §a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc huy ®éng vèn. * N©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn. * Ph¸t triÓn c¸c ®Þnh chÕ tµi chÝnh trong TËp ®oµn. §Þnh h­íng ®æi míi tæ chøc qu¶n lý: TËp ®oµn B­u chÝnh - ViÔn th«ng ViÖt Nam gåm Tæng c«ng ty B­u chÝnh vµ Tæng c«ng ty ViÔn th«ng ®­îc h×nh thµnh trªn c¬ së sö dông c¶ hai nguyªn t¾c liªn kÕt kinh tÕ “ cøng ” vµ “ mÒm ”: * Liªn kÕt kinh tÕ “ mÒm ” gi÷a Tæng c«ng ty B­u chÝnh vµ Tæng c«ng ty ViÔn th«ng lµ c¸c hîp ®ång tho¶ thuËn víi nhau vÒ nh÷ng nguyªn t¾c chung trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh nh­ khai th¸c dÞch vô, quy ®Þnh gi¸ c­íc, thÞ tr­êng cung cÊp, ph©n chia doanh thu, nghiªn cøu trao ®æi . . . * Liªn kÕt kinh tÕ “ cøng ” gi÷a Tæng c«ng ty B­u chÝnh, Tæng c«ng ty ViÔn th«ng víi c¸c c«ng ty thµnh viªn th«ng qua c¬ chÕ vËn hµnh do Nhµ n­íc quy ®Þnh vµ §iÒu lÖ tæ chøc ho¹t ®éng cña c¸c Tæng c«ng ty. C¸c C«ng ty thµnh viªn cã liªn quan chÆt chÏ víi nhau vÒ chu kú c«ng nghÖ, bæ sung cho nhau trong mét d©y chuyÒn cung cÊp dÞch vô khÐp kÝn, ho¹t ®éng thèng nhÊt trong Tæng c«ng ty. Nh­ vËy, TËp ®oµn B­u chÝnh - ViÔn th«ng ViÖt Nam kh«ng cã t­ c¸ch ph¸p nh©n. TËp ®oµn cã ban l·nh ®¹o chung ®Ó ®iÒu hµnh phèi hîp c¸c ho¹t ®éng cña TËp ®oµn theo mét ®­êng lèi chung thèng nhÊt nh­ng c¸c Tæng c«ng ty B­u chÝnh, Tæng c«ng ty ViÔn th«ng vÉn gi÷ nguyªn tÝnh ®éc lËp vÒ tæ chøc s¶n xuÊt vµ th­¬ng m¹i. * C¸c Tæng c«ng ty B­u chÝnh, Tæng c«ng ty ViÔn th«ng ho¹t ®éng theo h­íng ®a ngµnh nghÒ nh­ng cã mét ngµnh chuyªn s©u lµ B­u chÝnh - Ph¸t hµnh b¸o chÝ, ViÔn th«ng - Tin häc; thùc hiÖn ®a së h÷u, trong ®ã së h÷u Nhµ n­íc gi÷ vai trß chñ ®¹o. Trong ®ã: Tæng c«ng ty ViÔn th«ng lµ doanh nghiÖp do Nhµ n­íc së h÷u 100% vèn ®iÒu lÖ, ho¹t ®éng theo m« h×nh C«ng ty mÑ - C«ng ty con, trùc tiÕp qu¶n lý vµ kinh doanh m¹ng viÔn th«ng ®­êng trôc trong n­íc vµ quèc tÕ, cung cÊp c¸c dÞch vô viÔn th«ng c«ng Ých, cung cÊp c¸c dÞch vô tµi chÝnh, c¸c ho¹t ®éng nghiªn cøu khoa häc, ®µo t¹o, ch¨m sãc søc khoÎ; Tæng c«ng ty B­u chÝnh lµ doanh nghiÖp Nhµ n­íc duy nhÊt vÒ B­u chÝnh, Nhµ n­íc së h÷u 100% vèn ®iÒu lÖ, cã t­ c¸ch ph¸p nh©n, trùc tiÕp qu¶n lý vµ kinh doanh m¹ng B­u chÝnh c«ng céng, c¸c dÞch vô B­u chÝnh c«ng Ých. * C¸c ®¬n vÞ thµnh viªn cña c¸c Tæng c«ng ty gåm c¸c thµnh viªn h¹ch to¸n phô thuéc; c¸c thµnh viªn h¹ch to¸n ®éc lËp, ®­îc Tæng c«ng ty së h÷u toµn bé hoÆc mét phÇn vèn ®iÒu lÖ d­íi c¸c h×nh thøc: - C«ng ty Tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n mét thµnh viªn do Tæng c«ng ty së h÷u 100% vèn ®iÒu lÖ. C¸c C«ng ty nµy ®­îc h×nh thµnh tõ viÖc chuyÓn ®æi c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn cña VNPT, ho¹t ®éng trong c¸c lÜnh vùc quan träng vµ cÇn duy tr× 100% vèn Nhµ n­íc ®Ó ph¸t huy vai trß nßng cèt vµ dÉn d¾t. - C«ng ty Cæ phÇn ®­îc h×nh thµnh tõ viÖc cæ phÇn ho¸ c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn cña VNPT hoÆc thµnh lËp míi c¸c C«ng ty cæ phÇn mµ Tæng c«ng ty lµ mét trong c¸c cæ ®«ng s¸ng lËp, cã vai trß chi phèi hoÆc khèng chÕ. - C¸c C«ng ty Liªn doanh cã mét phÇn vèn ®iÒu lÖ do Tæng c«ng ty gãp vèn nÕu C«ng ty tù nguyÖn tham gia TËp ®oµn. * C«ng ty Tµi chÝnh lµ mét ®¬n vÞ thµnh viªn cña Tæng c«ng ty ViÔn th«ng, cã t­ c¸ch ph¸p nh©n vµ thùc hiÖn h¹ch to¸n ®éc lËp. * Tæng c«ng ty ®Çu t­ vèn vµo c¸c c«ng ty thµnh viªn d­íi d¹ng C«ng ty Tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n 100% vèn Nhµ n­íc; C«ng ty cæ phÇn mµ Nhµ n­íc chi phèi vèn hoÆc th©m nhËp vèn vµo c¸c C«ng ty cæ phÇn cïng ngµnh nghÒ ®Ó Nhµ n­íc chi phèi nÕu cÇn thiÕt. Mèi quan hÖ gi÷a Tæng c«ng ty vµ c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn ®­îc ph©n ®Þnh mét c¸ch rµnh m¹ch, râ rµng, võa ®¶m b¶o tËp trung mäi nguån lùc, tÝnh thèng nhÊt trong viÖc thùc hiÖn môc tiªu chiÕn l­îc chung cña Tæng c«ng ty, võa ®¶m b¶o quyÒn tù chñ, tù chÞu tr¸ch nhiÖm, n¨ng ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña mäi ®¬n vÞ thµnh viªn. Tæng c«ng ty ®­îc chia l·i vµ cïng chÞu lç theo vèn gãp víi c¸c C«ng ty thµnh viªn. Tæng c«ng ty cö ®¹i diÖn tham gia Héi ®ång qu¶n trÞ cña c¸c C«ng ty thµnh viªn nÕu lµ C«ng ty cæ phÇn. Tæng c«ng ty cö Gi¸m ®èc C«ng ty thµnh viªn nÕu lµ C«ng ty 100% vèn Nhµ n­íc. Tæng c«ng ty h¹ch to¸n ®éc lËp vµ nép thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ( tÝnh trªn phÇn lîi nhuËn thu ®­îc tõ vèn ®Çu t­ ) cho Nhµ n­íc. C¸c C«ng ty thµnh viªn h¹ch to¸n ®éc lËp, trùc tiÕp nép tÊt c¶ c¸c lo¹i thuÕ theo LuËt ®Þnh cho Nhµ n­íc. Nhu cÇu vÒ vèn ®Çu t­ cho ph¸t triÓn: §Ó thùc hiÖn c¸c môc tiªu ph¸t triÓn ®· ®Ò ra, dù kiÕn sÏ ph¶i huy ®éng tõ 180 - 200 ngµn tû ®ång ( t­¬ng ®­¬ng 11,5 - 13 tû USD ) vèn ®Çu t­ cña toµn x· héi cho ph¸t triÓn b­u chÝnh, viÔn th«ng, tin häc giai ®o¹n 2001 - 2020, trong ®ã giai ®o¹n 2001 - 2010 lµ vµo kho¶ng 80 - 90 ngµn tû ®ång ( t­¬ng ®­¬ng 5 - 6 tû USD ). Dù kiÕn vèn huy ®éng trong n­íc sÏ ®¸p øng ®­îc kho¶ng 2/3 vµ vèn n­íc ngoµi kho¶ng 1/3 tæng vèn ®Çu t­. KÕ ho¹ch huy ®éng c¸c lo¹i nguån vèn phôc vô nhu c©u ®Çu t­ ph¸t triÓn: * Giai ®o¹n 2001 - 2005: Tæng vèn ®Çu t­ c¸c c«ng tr×nh dù kiÕn cho giai ®o¹n 2001 - 2005 lµ 29.359 tû, b×nh qu©n hµng n¨m lµ 5.871 tû. Vèn ®Çu t­ thùc hiÖn n¨m 2001 lµ 4.859 tû, n¨m 2002 lµ 5.500 tû. C¬ cÊu ph©n bæ vèn ®Çu t­ nh­ sau: - §Çu t­ cho ViÔn th«ng: Tæng vèn ®Çu t­ dù kiÕn 24.578 tû, chiÕm tû träng 86,06% tæng vèn ®Çu t­ c¶ giai ®o¹n. C¸c dù ¸n träng ®iÓm giai ®o¹n 2003 - 2005 gåm: ph¸t triÓn m¹ng th«ng tin di ®éng: 8.300 tû; ®Çu t­ cho m¹ng ®­êng trôc quèc gia lµ 1.100 tû; ®Çu t­ cho m¹ng viÔn th«ng quèc tÕ: 800 tû; ®Çu t­ cho m¹ng Internet lµ 700 tû; ®Çu t­ ph¸t triÓn m¹ng th«ng tin di ®éng tèc ®é chËm vµ néi vïng: 1.015 tû; n©ng cÊp thèng nhÊt m¹ng m¸y tÝnh vµ phÇn mÒm qu¶n lý ®iÒu hµnh s¶n xuÊt cho c¸c b­u ®iÖn tØnh, thµnh phè: 350 tû; hÖ thèng truy nhËp ADSL: 280 tû . . . - §Çu t­ ph¸t triÓn B­u chÝnh lµ 1.986 tû, chiÕm tû träng 6,76% tæng vèn ®Çu t­ cho c¶ giai ®o¹n. - §Çu t­ cho C«ng nghiÖp B­u chÝnh - ViÔn th«ng, ®Æc biÖt lµ ph¸t triÓn c«ng nghÖp tin häc: 800 tû, chiÕm tû träng 2,72% tæng vèn ®Çu t­ cho c¶ giai ®o¹n. - §Çu t­ cho khèi ®µo t¹o - nghiªn cøu - sù nghiÖp vµ c¸c c«ng tr×nh kiÕn tróc lµ 1.995 tû, chiÕm tû träng 6,79% tæng vèn ®Çu t­ cho c¶ giai ®o¹n. * Giai ®o¹n 2006 - 2010: Tæng vèn ®Çu t­ c¸c c«ng tr×nh dù kiÕn cho giai ®o¹n 2006 - 2010 lµ 42.500 tû, b×nh qu©n hµng n¨m lµ 8.500 tû. C¬ cÊu ph©n bæ vèn ®Çu t­ nh­ sau: - §Çu t­ cho ViÔn th«ng: Tæng vèn ®Çu t­ dù kiÕn 32.975 tû, chiÕm tû träng 77,58% tæng vèn ®Çu t­ c¶ giai ®o¹n. C¸c dù ¸n träng ®iÓm giai ®o¹n 2006 - 2010 gåm: ph¸t triÓn m¹ng th«ng tin di ®éng: 18.000 tû; ®Çu t­ cho m¹ng ®­êng trôc quèc gia lµ 3.000 tû; ®Çu t­ cho m¹ng viÔn th«ng quèc tÕ: 2.000 tû; ®Çu t­ cho m¹ng Internet lµ 3.000 tû; dù ¸n phãng vÖ tinh viÔn th«ng VINASAT lµ 3.000 tû . . . - §Çu t­ ph¸t triÓn B­u chÝnh lµ 2.370 tû, chiÕm tû träng 5,57% tæng vèn ®Çu t­ cho c¶ giai ®o¹n. - §Çu t­ cho C«ng nghiÖp B­u chÝnh - ViÔn th«ng, khèi ®µo t¹o - nghiªn cøu - sù nghiÖp lµ 3.950 tû, chiÕm tû träng 9,29% tæng vèn ®Çu t­ cho c¶ giai ®o¹n. - §Çu t­ cho c¸c B­u ®iÖn tØnh, thµnh phè lµ 5.180 tû, chiÕm 12,18%. §Çu t­ tËp trung t¹i Tæng c«ng ty lµ 7.000 tû, chiÕm 16,47% tæng vèn ®Çu t­ c¶ giai ®o¹n. * C¬ cÊu nguån vèn ®Çu t­: C¬ cÊu nguån vèn ®Çu t­ ®­îc x©y dùng trªn c¬ së ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc huy ®éng vèn, ®¶m b¶o kh¶ n¨ng vay tr¶ cã ®é an toµn cao vÒ tµi chÝnh, cô thÓ: - Giai ®o¹n 2001 - 2005: Nguån vèn Ng©n s¸ch Nhµ n­íc cÊp lµ 145 tû, chiÕm 0,5%; nguån vèn tÝn dông Nhµ n­íc lµ 177 tû, chiÕm 0,6%; nguån vèn ODA lµ 1.378 tû, chiÕm 4,69%; nguån vèn BCC lµ 3.253 tû, chiÕm 11,08%; nguån t¸i ®Çu t­ lµ 21.257 tû, chiÕm 72,4%; nguån vèn vay tÝn dông lµ 4.626 tû, chiÕm 15,75% tæng vèn ®Çu t­ c¶ giai ®o¹n. - Giai ®o¹n 2006 - 2010: Nguån vèn Ng©n s¸ch Nhµ n­íc cÊp lµ 200 tû, chiÕm 0,47%; nguån vèn tÝn dông Nhµ n­íc lµ 177 tû, chiÕm 0,52%; nguån vèn ODA lµ 3.000 tû, chiÕm 7,05%; nguån BCC lµ 200 tû, chiÕm 0,47%; nguån t¸i ®Çu t­ lµ 29.848 tû, chiÕm 70,23%; nguån vèn vay tÝn dông lµ 15.027 tû, chiÕm 35,35% tæng vèn ®Çu t­ c¶ giai ®o¹n. Huy ®éng vèn ODA: a) C¸c chÝnh s¸ch, ®Þnh h­íng huy ®éng vµ sö dông nguån vèn hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc ODA cña Tæng c«ng ty B­u chÝnh - ViÔn th«ng ViÖt Nam trong thêi gian tíi: * TiÕp tôc thùc hiÖn linh ho¹t c¸c ph­¬ng thøc huy ®éng vèn n­íc ngoµi cã hiÖu qu¶ trong thêi gian qua nh­: vay tr¶ chËm c¸c h·ng lín, vay ng©n hµng n­íc ngoµi. * ¸p dông linh ho¹t, s¸ng t¹o c¸c h×nh thøc ®Çu t­ n­íc ngoµi ®Ó huy ®éng nguån ®Çu t­ trùc tiÕp, ngoµi h×nh thøc BCC hiÖn hµnh cÇn xem xÐt ¸p dông thªm c¸c h×nh thøc kh¸c nh­ BOT, BLT, v.v. . . * Xem xÐt triÓn khai c¸c h×nh thøc huy ®éng vèn n­íc ngoµi míi nh­ ph¸t hµnh tr¸i phiÕu quèc tÕ cho c¸c doanh nghiÖp b­u chÝnh, viÔn th«ng ®Æc biÖt lµ doanh nghiÖp viÔn th«ng. * Khai th¸c cã hiÖu qu¶ nguån ODA: chuÈn bÞ x©y dùng c¸c kÕ ho¹ch dµi h¹n vËn ®éng nguån vèn ODA cho c¸c dù ¸n lín, quan träng, thu håi vèn chËm nh­ ph¸t triÓn viÔn th«ng n«ng th«n, m¹ng ®­êng trôc . . . * CÇn tiÕp tôc ®Èy m¹nh viÖc vËn ®éng, tranh thñ t×m kiÕm c¸c nguån tµi trî c¶ song ph­¬ng lÉn ®a ph­¬ng phôc vô ph¸t triÓn. * Khai th¸c tèi ®a hiÖu qu¶ sö dông nguån vèn cña c¸c dù ¸n ®ang triÓn khai, th«ng qua ®ã ®Ó tranh thñ t×m thªm sù ñng hé cña Nhµ tµi trî hiÖn hµnh ®èi víi c¸c dù ¸n míi. §ång thêi ®Èy m¹nh, më réng quan hÖ ®Ó t×m thªm nguån tµi trî tõ c¸c Nhµ tµi trî míi. * Giai ®o¹n tõ nay ®Õn n¨m 2010 phÊn ®Êu huy ®éng ®­îc nguån vèn ODA chiÕm tõ 5 - 10% tæng sè vèn ®Çu t­ cña toµn x· héi cho ph¸t triÓn B­u chÝnh - ViÔn th«ng ViÖt Nam : - §èi víi nguån ODA kh«ng hoµn l¹i: sÏ ®­îc ­u tiªn tËp trung cho c¸c dù ¸n thuéc lÜnh vùc: c¶i c¸ch hµnh chÝnh; t¨ng c­êng, ph¸t triÓn thÓ chÕ; n©ng cao n¨ng lùc nghiªn cøu, triÓn khai; ph¸t triÓn nguån nh©n lùc; nghiªn cøu c¬ b¶n ®Ó chuÈn bÞ ch­¬ng tr×nh, dù ¸n ®Çu t­ ( quy ho¹ch, ®iÒu tra c¬ b¶n, tæng quan nghiªn cøu kh¶ thi . . . ). - §èi víi nguån ODA vèn vay: sÏ ®­îc ­u tiªn sö dông cho nh÷ng ch­¬ng tr×nh, dù ¸n thuéc c¸c lÜnh vùc: ph¸t triÓn b­u chÝnh, viÔn th«ng cho c¸c vïng n«ng th«n, vïng s©u, vïng xa, vïng khã kh¨n v.v . . .; n©ng cao n¨ng lùc c¬ së h¹ tÇng th«ng tin (n©ng cao n¨ng lùc m¹ng ®­êng trôc); c¸c dù ¸n phôc vô ph¸t triÓn vµ øng dông C«ng nghÖ th«ng tin; n©ng cao n¨ng lùc qu¶n lý nguån tµi nguyªn quèc gia nh­: tÇn sè, tªn miÒn vµ ®Þa chØ Internet; n©ng cao n¨ng lùc qu¶n lý chÊt l­îng b¶o vÖ ng­êi tiªu dïng; vµ mét sè lÜnh vùc kh¸c . . . Trong kÕ ho¹ch vËn ®éng ODA n¨m n¨m 2001 - 2005, chóng ta ®· tr×nh 08 dù ¸n, cho ®Õn nay chØ cã 4 dù ¸n ®­îc ®­a vµo danh s¸ch dµi - longlist - gäi vèn ODA NhËt B¶n, 01 dù ¸n ®­îc ®­a vµo danh s¸ch ng¾n huy ®éng ODA NhËt B¶n tµi kho¸ 2002. Tuy nhiªn, trong 08 dù ¸n chØ cã 04 dù ¸n cã B¸o c¸o nghiªn cøu kh¶ thi, cßn l¹i c¸c dù ¸n ch­a ®­îc h×nh thµnh dù ¸n tiÒn kh¶ thi mµ míi chØ ë d¹ng ®Ò c­¬ng s¬ bé. Nh­ vËy, cã thÓ nãi ch­a chuÈn bÞ v¨n kiÖn dù ¸n ®Ó ®¨ng ký nguån vµ kh¶ n¨ng vËn ®éng nguån còng rÊt khã. Theo quan ®iÓm nµy, cÇn x©y dùng chiÕn l­îc huy ®éng nguån trªn c¬ së ph©n ®Þnh râ vïng miÒn. Tøc lµ vïng miÒn nµo ®èi víi Nhµ tµi trî nµo, nghiªn cøu lÜnh vùc ­u tiªn cña c¸c Nhµ tµi trî ®Ó chia dù ¸n thµnh tõng hÖ thèng dù ¸n ®¨ng ký xin vËn ®éng ®èi víi tõng Nhµ tµi trî. Cßn nÕu ®¨ng ký chung chung kh«ng x¸c ®Þnh Nhµ tµi trî th× rÊt khã. V× nh­ ®· nªu ë trªn, mçi Nhµ tµi trî ®Òu cã nh÷ng quy ®Þnh riªng vÒ ®iÒu kiÖn sö dông nguån vèn ODA. Mçi quy ®Þnh ®Òu cã nh÷ng rµng buéc cô thÓ vÒ thiÕt bÞ, xuÊt xø hµng ho¸, ®Êu thÇu, ®iÒu kiÖn vÒ tµi chÝnh ( b¶o hiÓm rñi ro . . .) vµ c¸c ®iÒu kiÖn th­¬ng m¹i kh¸c. Nh­ vËy, khi x¸c ®Þnh ®iÒu kiÖn vÒ nguån vèn chóng ta sÏ x©y dùng dù ¸n ®Ó ¸p dông vµ lµm viÖc víi c¸c c¬ quan th­¬ng vô c¸c n­íc hoÆc ®¹i diÖn cña c¸c tæ chøc tµi chÝnh ®Ó khi tr×nh ®¨ng ký xin nguån lµ ®· x¸c ®Þnh ®­îc Nhµ tµi trî. b) Quy tr×nh huy ®éng vèn ODA cña Tæng c«ng ty B­u chÝnh - ViÔn th«ng ViÖt Nam : * B­íc 1: X©y dùng danh môc c¸c ch­¬ng tr×nh, dù ¸n ­u tiªn vËn ®éng vµ sö dông ODA: Ban KÕ ho¹ch chñ tr× phèi hîp cïng víi Ban §TPT, Ban KTTK - TC, Ban KTTK - TC, Ban B­u chÝnh, vµ Ban ViÔn th«ng xem xÐt, tæng hîp danh môc ch­¬ng tr×nh, ¸n ­u tiªn cña c¸c ®¬n vÞ, lËp thµnh Danh môc ch­¬ng tr×nh, dù ¸n ­u tiªn vËn ®éng ODA trong 5 n¨m vµ hµng n¨m. * B­íc 2: Tæng c«ng ty tr×nh Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­, Bé B­u chÝnh ViÔn th«ng Danh môc dù ¸n ­u tiªn vËn ®éng ODA cho tõng giai ®o¹n. * B­íc 3: Ngay sau khi dù ¸n ®­îc ®­a vµo danh môc ­u tiªn cña ChÝnh phñ ViÖt Nam vµ ®­îc Nhµ tµi trî quan t©m, Tæng c«ng ty chuÈn bÞ B¸o c¸o nghiªn cøu kh¶ thi ®Ó lµm viÖc víi Nhµ tµi trî vÒ néi dung dù ¸n còng nh­ ®¸p øng c¸c yªu cÇu ®· ®Ò ra cña hai bªn ViÖt Nam vµ Nhµ tµi trî. Ngay sau khi cã th«ng b¸o vÒ ch­¬ng tr×nh lµm viÖc cña Nhµ tµi trî, Tæng c«ng ty thµnh lËp tæ c«ng t¸c chuÈn bÞ dù ¸n ®Ó lµm viÖc víi c¸c ®oµn c«ng t¸c cña Nhµ tµi trî. * B­íc 4: Sau khi Tæ c«ng t¸c cña Tæng c«ng ty lµm viÖc víi Nhµ tµi trî ®· ®­îc chÊp nhËn vÒ néi dung vµ môc tiªu cña dù ¸n, Tæng c«ng ty vµ Nhµ tµi trî ký Biªn b¶n ghi nhí. Trªn c¬ së kÕt qu¶n lµm viÖc cña Tæng c«ng ty víi Nhµ tµi trî, Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­ ký ®iÒu ­íc quèc tÕ khung vÒ ODA vµ Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­ th«ng b¸o b»ng v¨n b¶n cho Tæng c«ng ty vÒ ch­¬ng tr×nh dù ¸n ®­îc Nhµ tµi trî ®ång ý xem xÐt tµi trî trong tõng thêi kú ®Ó tiÕn hµnh c¸c b­íc chuÈn bÞ tiÕp theo. * B­íc 5: ChuÈn bÞ v¨n kiÖn ch­¬ng tr×nh, dù ¸n ODA: sau 15 ngµy lµm viÖc, kÓ tõ khi nhËn ®­îc th«ng b¸o chÝnh thøc tõ Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­ vÒ danh môc ch­¬ng tr×nh dù ¸n ODA ®· ®­îc Thñ t­íng ChÝnh phñ phª duyÖt vµ Nhµ tµi trî ®ång ý xem xÐt tµi trî hoÆc ®· tho¶ thuËn víi Nhµ tµi trî trong Biªn b¶n ghi nhí, Tæng c«ng ty ra quyÕt ®Þnh thµnh lËp Ban chuÈn bÞ ch­¬ng tr×nh, dù ¸n. * B­íc 6: ThÈm ®Þnh phª duyÖt néi dung ch­¬ng tr×nh dù ¸n ODA: sau khi chuÈn bÞ xong v¨n kiÖn ch­¬ng tr×nh, dù ¸n ODA, Tæng c«ng ty ph¶i tr×nh cÊp cã thÈm quyÒn phª duyÖt. * B­íc 7: §µm ph¸n, ký kÕt, phª chuÈn hoÆc phª duyÖt ®iÒu ­íc cô thÓ vÒ ODA: Bé Tµi chÝnh ®­îc uû quyÒn chñ tr×, phèi hîp víi c¸c c¬ quan liªn quan vµ Tæng c«ng ty ®µm ph¸n c¸c ®iÒu ­íc quèc tÕ cô thÓ vÒ ODA vèn vay. Sau khi kÕt thóc ®µm ph¸n, Bé Tµi chÝnh tr×nh Thñ t­íng ChÝnh phñ duyÖt kÕt qu¶ ®µm ph¸n vµ quyÕt ®Þnh ng­êi ®­îc uû quyÒn thay mÆt ChÝnh phñ ký ®iÒu ­íc quèc tÕ cô thÓ vÒ ODA víi Nhµ tµi trî. * B­íc 8: Sau khi nhËn ®­îc NghÞ ®Þnh th­ vèn vay, Tæng c«ng ty tr×nh hå s¬ vay vèn sang Bé Tµi chÝnh ®Ó Bé Tµi chÝnh cã uû quyÒn vÒ ký Hîp ®ång néi bé gi÷a Tæng c«ng ty ( Ban KTTKTC cã thÓ uû quyÒn cho ®¬n vÞ ®­îc uû quyÒn lµm chñ ®Çu t­ ký ) víi ®¬n vÞ ®­îc Bé Tµi chÝnh uû quyÒn ( Quü hç trî ph¸t triÓn ). * B­íc 9: Ban qu¶n lý dù ¸n ODA: sau 15 ngµy quyÕt ®Þnh ®Çu t­ ®­îc duyÖt, Tæng c«ng ty ( do Ban §TPT giíi thiÖu, Ban TCCB - L§ tr×nh ) ph¶i ra quyÕt ®Þnh thµnh lËp Ban qu¶n lý dù ¸n. Ban qu¶n lý cã nhiÖm vô chøc n¨ng theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vµ theo ®Æc thï cña ngµnh. §¸nh gi¸ thùc tr¹ng huy ®éng vèn: a) Thùc tr¹ng huy ®éng vèn phôc vô ®Çu t­ ph¸t triÓn: Huy ®éng vèn trong n­íc: * Nguån vèn NSNN cÊp: Trong nh÷ng n¨m ®Çu cña thËp kû 90, nguån vèn NSNN ®ãng mét vai trß quan träng trong kÕt cÊu nguån vèn huy ®éng cña Tæng c«ng ty B­u chÝnh - ViÔn th«ng ViÖt Nam. Nguån vèn NSNN cÊp cho ngµnh B­u ®iÖn ngµy cµng gi¶m, trong giai ®o¹n 1996 - 2003 lµ 1.192 tû ®ång, chiÕm 6,44% tæng vèn huy ®éng; gåm NSNN cÊp lµ 102 tû ®ång vµ lîi nhuËn ®Ó l¹i lµ 1.090 tû ®ång. * Nguån vèn tù tÝch luü cña Tæng c«ng ty: Nguån vèn tù tÝch luü cña Tæng c«ng ty lµ nguån vèn ®Çu t­ quan träng nhÊt chñ yÕu ®­îc h×nh thµnh tõ: - Nguån khÊu hao c¬ b¶n tõ tµi s¶n cè ®Þnh cña c¸c ®¬n vÞ h¹ch to¸n phô thuéc ®¬n vÞ sù nghiÖp, ®¬n vÞ h¹ch to¸n ®éc lËp. - Nguån vèn tõ quü ®Çu t­ ph¸t triÓn tËp trung cña Tæng c«ng ty, quü ®Çu t­ ph¸t triÓn cña c¸c ®¬n vÞ h¹ch to¸n phô thuéc, c¸c ®¬n vÞ h¹ch to¸n ®éc lËp. * Nguån vèn vay trong n­íc: Trong giai ®o¹n 1996 - 2003, c¬ cÊu nguån vèn huy ®éng cña Tæng c«ng ty cã sù thay ®æi kh¸ lín do chÝnh s¸ch huy ®éng vèn cña Tæng c«ng ty ®­îc chuyÓn theo h­íng chó träng t¨ng vèn tù cã, gi¶m m¹nh vay quèc tÕ vµ chuyÓn sang vay trong n­íc. Tæng nguån vèn vay trong n­íc cña Tæng c«ng ty trong giai ®o¹n 1996 - 2003 lµ 7.785 tû ®ång, chiÕm tû träng 42,06% tæng nguån vèn huy ®éng; trong ®ã: - Nguån vèn vay tÝn dông ng©n hµng lµ 7.054 tû ®ång, chiÕm 38,11% tæng vèn huy ®éng. Nguån vèn vay tÝn dông chñ yÕu tõ 04 Ng©n hµng Th­¬ng m¹i Nhµ n­íc d­íi c¶ hai h×nh thøc tiÒn VN§ vµ USD ®Ó phôc vô cho c¸c dù ¸n cã nhËp khÈu thiÕt bÞ. - Nguån vèn huy ®éng vèn nhµn rçi cña CBCNV trong Tæng c«ng ty lµ 494 tû ®ång, chiÕm 2,66%; th«ng qua viÖc ph¸t hµnh ký phiÕu ghi danh víi l·i suÊt quy ®Þnh ghi trªn kú phiÕu. - Nguån vèn vay tõ C«ng ty Tµi chÝnh B­u ®iÖn lµ 237 tû, chiÕm 1,28% tæng vèn huy ®éng. Huy ®éng vèn n­íc ngoµi: * H×nh thøc hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh BCC: Trong giai ®o¹n 1996 - 2003, vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi thuéc c¸c dù ¸n BCC ®· ®­îc gi¶i ng©n lµ 403,827 triÖu USD, quy ®æi ra lµ 6.341 tû ®ång, chiÕm 24,23% tæng nguån vèn huy ®éng. - Dù ¸n BCC víi Telstra ( Austraylia ). - Dù ¸n BCC víi h·ng Sapura Holding SDN - BHD ( Malaysia ). - Dù ¸n BCC víi Kinnevik ( Thôy §iÓn ). - Dù ¸n BCC víi KT ( Hµn Quèc ). - Dù ¸n BCC víi NTTV ( NhËt B¶n ). - Dù ¸n BCC víi FCR ( Ph¸p ). * H×nh thøc liªn doanh: hiÖn t¹i Tæng c«ng ty cã 08 Liªn doanh ®· ®i vµo ho¹t ®éng lµ VINADAISUNG, ANSV, VN - GSC, VKX, FOCAL, TELEQ, VFT, VINECO. * Vèn hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc ( ODA ): Nguån vèn hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc ( ODA ) lµ nguån vèn quan träng trong chiÕn l­îc huy ®éng vèn cña Tæng c«ng ty B­u chÝnh - ViÔn th«ng ViÖt Nam. Do nguån vèn ODA cã l·i suÊt vay thÊp, thêi gian hoµn vèn dµi nªn Tæng c«ng ty chñ yÕu sö dông vèn ODA ®Ó ®Çu t­ vµo c¸c dù ¸n träng ®iÓm cã sè vèn ®Çu t­ lín, kh¶ n¨ng sinh lîi thÊp ®Ó ®Çu t­ chiÒu s©u, n©ng cao n¨ng lùc m¹ng l­íi hoÆc c¸c dù ¸n mang tÝnh c«ng Ých cao. Tæng vèn ODA cña Tæng c«ng ty ®· ®­îc gi¶i ng©n trong giai ®o¹n 1996 - 2003 lµ 224 tû ®ång, chiÕm 1,21% tæng vèn huy ®éng. * Nguån vèn vay tõ c¸c tæ chøc tÝn dông n­íc ngoµi: Trong nh÷ng n¨m tíi, nguån vèn vay tõ c¸c tæ chøc tÝn dông n­íc ngoµi sÏ trë nªn quan träng ®èi víi Tæng c«ng ty; v× ®©y lµ nguån ngo¹i tÖ m¹nh ®¸p øng nhu cÇu nhËp khÈu thiÕt bÞ, c«ng nghÖ tõ n­íc ngoµi; t×m kiÕm c¸c nguån vèn cã l·i suÊt thÊp, thêi gian vay vèn dµi h¬n trong n­íc ®Ó hoµ ®ång víi c¸c nguån vèn vay trong n­íc; kh¾c phôc ®­îc h¹n chÕ vÒ giíi h¹n cho vay vµ kh¶ n¨ng cho vay cña c¸c tæ chøc tÝn dông trong n­íc. b) T×nh h×nh thùc hiÖn c¸c dù ¸n sö dông nguån vèn ODA: * ODA Ph¸p 1996: 38 triÖu FrF thuéc nguån ODA vay hçn hîp cho dù ¸n HiÖn ®¹i ho¸ trung t©m b­u chÝnh Hµ Néi. * ODA Ph¸p tµi kho¸ 2000: 10,3 triÖu Euro thuéc nguån ODA vay nhÑ l·i, cho dù ¸n Ph¸t triÓn m¹ng viÔn th«ng n«ng th«n c¸c tØnh phÝa B¾c ViÖt Nam. * ODA NhËt B¶n tµi kho¸ 1997: 11.332 triÖu JPY thuéc nguån vay nhÑ l·i cña JBIC NhËt B¶n cho dù ¸n Ph¸t triÓn m¹ng viÔn th«ng n«ng th«n c¸c tØnh miÒn Trung ViÖt Nam. * Hç trî kü thuËt 1997: 7 triÖu USD thuéc nguån hç trî kü thuËt cña JICA NhËt B¶n cho dù ¸n N©ng cao n¨ng lùc ®µo t¹o Trung t©m B­u chÝnh - ViÔn th«ng I. * Hç trî kü thuËt 40 ngh×n USD cña Ng©n hµng ThÕ giíi ( th«ng qua Ng©n hµng T¸i thiÕt vµ Ph¸t triÓn - IRDB ) tµi trî theo Ch­¬ng tr×nh ph¸t triÓn th«ng tin (infoDev) b»ng Hîp ®ång tµi trî KÕ ho¹ch cæng th«ng tin quèc gia. * Dù ¸n C¸p quang biÓn trôc B¾c - Nam xin sö dông nguån JBIC tµi kho¸ 2002 víi tæng vèn ODA 161,53 triÖu USD. * Dù ¸n m¹ng Internet phôc vô céng ®ång xin sö dông nguån JBIC tµi kho¸ 2000 víi tæng vèn ODA 104 triÖu USD. Bµi häc: Nh×n chung c¸c dù ¸n ®· thùc hiÖn ®Òu ®¹t ®­îc môc tiªu ®Ò ra, hiÖu qu¶ cao: chÊt l­îng thiÕt bÞ, ®iÒu kiÖn c«ng nghÖ vµ nhu cÇu sö dông dÞch vô. C¸c dù ¸n ®ang thùc hiÖn vÒ tiÕn ®é triÓn khai dù ¸n hai dù ¸n lín nhÊt vÒ c¶ quy m« lÉn tæng vèn ®Çu t­ l¹i kh«ng ®¹t ®­îc yªu cÇu ®Ò ra lµ dù ¸n n«ng th«n miÒn B¾c vµ n«ng th«n 10 tØnh miÒn Trung. Tæng c«ng ty B­u chÝnh - ViÔn th«ng ViÖt Nam lµ mét doanh nghiÖp Nhµ n­íc chñ ®¹o trong ngµnh B­u chÝnh - ViÔn th«ng, cã uy tÝn trong n­íc vµ quèc tÕ, ®· cã quan hÖ hîp t¸c víi c¸c tæ chøc tµi chÝnh quèc tÕ trong nhiÒu n¨m qua nªn kh¶ n¨ng tiÕp cËn, khai th¸c nguån vèn vay tõ c¸c tæ chøc tÝn dông n­íc ngoµi lµ rÊt cao, cÇn ®­îc chó träng ph¸t huy vµ sö dông cã hiÖu qu¶ víi c¸c nguån vèn trong n­íc. Nguån ODA cho ngµnh B­u chÝnh - ViÔn th«ng ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y chñ yÕu lµ nguån vay hçn hîp hoÆc nhÑ l·i vµ th­êng ®­îc ChÝnh phñ vµ c¸c c¬ quan tæng hîp Nhµ n­íc ­u tiªn cho vay l¹i víi l·i suÊt nh­ l·i suÊt NghÞ ®Þnh th­. §©y lµ mét trong nh÷ng hç trî rÊt lín ®èi víi Tæng c«ng ty. Tuy nhiªn, thñ tôc sö dông nguån ODA cña Ph¸p cßn phøc t¹p qua nhiÒu kh©u, nhiÒu b­íc g©y chËm trÔ chung cho toµn bé dù ¸n. Ch­¬ng 3: c¸c gi¶i ph¸p nh»m huy ®éng cã hiÖu qu¶ vèn oda cho ngµnh b­u chÝnh - viÔn th«ng Quan ®iÓm thu hót vèn ODA: Do tÝnh chÊt ­u ®·i, vèn ODA th­êng dµnh cho ®Çu t­ vµo c¬ së h¹ tÇng kinh tÕ x· héi nh­ ®Çu t­ vµo ®­êng x¸, cÇu c¶ng, c«ng tr×nh ®iÖn, c«ng tr×nh cÊp tho¸t n­íc, hÖ thèng th«ng tin liªn l¹c vµ c¸c lÜnh vùc gi¸o dôc, y tÕ v¨n ho¸ vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc. Vµo ®Çu nh÷ng n¨m 1970, c¬ së h¹ tÇng kinh tÕ x· héi cña c¸c n­íc §«ng Nam ¸ sau khi dµnh ®­îc ®éc lËp rÊt nghÌo nµn vµ l¹c hËu. C¸c quèc gia ®· sím nhËn thÊy vai trß quan träng cña viÖc ph¸t triÓn c¸c ho¹t ®éng giao th«ng vËn t¶i, th«ng tin liªn l¹c vµ b­u chÝnh viÔn th«ng, . . .Theo b¸o c¸o cña WB, tõ n¨m 1971 ®Õn n¨m 1974, t¹i Philippin vèn chi phÝ cho ph¸t triÓn giao th«ng vËn t¶i chiÕm tíi 50% tæng vèn dµnh cho x©y dùng c¬ b¶n vµ 60% tæng vèn vay ODA ®­îc chi cho ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng. KÕt qu¶ lµ ®Õn cuèi n¨m 1994, Philippin ®· cã 811 c¶ng lín nhá ®¹t tiªu chuÈn quèc gia, 329 c¶ng cÊp tØnh vµ vËn t¶i thñy ®· ®¶m b¶o ®­îc 85% l­îng hµng ho¸ chuyªn trë néi ®Þa . . .t¹o ®iÒu kiÖn cho giao l­u kinh tÕ quèc tÕ thùc hiÖn nhanh chãng, thuËn tiÖn. NhiÒu c«ng tr×nh h¹ tÇng kinh tÕ x· héi nh­ s©n bay, bÕn c¶ng, ®­êng cao tèc, tr­êng häc, bÖnh viÖn, trung t©m nghiªn cøu khoa häc mang tÇm cì quèc gia ë Th¸i Lan, Singapore, In®«nªxia ®· ®­îc x©y dùng b»ng nguån vèn ODA cña NhËt B¶n, Hoa Kú, WB, ADB vµ mét sè Nhµ tµi trî kh¸c. Mét sè n­íc NhËt B¶n, Hµn Quèc tr­íc ®©y còng dùa vµo nguån ODA cña Hoa Kú, WB, ADB ®Ó hiÖn ®¹i ho¸ hÖ thèng giao th«ng vËn t¶i vµ hÖ thèng th«ng tin liªn l¹c cña m×nh. Nh÷ng lîi Ých quan träng mµ ODA mang l¹i cho c¸c n­íc nhËn tµi trî lµ c«ng nghÖ, kü thuËt hiÖn ®¹i, kü x¶o chuyªn m«n vµ tr×nh ®é qu¶n lý tiªn tiÕn. C¸c Nhµ tµi trî cßn ­u tiªn ®Çu t­ cho ph¸t triÓn nguån nh©n lùc v× hä tin t­ëng r»ng viÖc ph¸t triÓn cña mét quèc gia quan hÖ mËt thiÕt víi viÖc ph¸t triÓn nguån nh©n lùc. §©y míi chÝnh lµ nh÷ng lîi Ých c¨n b¶n, l©u dµi ®èi víi n­íc nhËn tµi trî. Cã ®iÒu lµ nh÷ng lîi Ých nµy thËt khã cã thÓ l­îng ho¸ ®­îc. §Çu t­ cña ChÝnh phñ vµo viÖc n©ng cÊp, c¶i thiÖn vµ x©y dùng míi c¸c c¬ së h¹ tÇng, hÖ thèng tµi chÝnh, ng©n hµng ®Òu hÕt søc cÇn thiÕt, nh»m lµm cho m«i tr­êng ®Çu t­ trë nªn hÊp ®Én h¬n. Nh­ng vèn ®Çu t­ cho viÖc x©y dùng c¬ së h¹ tÇng rÊt lín, trong nhiÒu tr­êng hîp, c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn cÇn ph¶i dùa vµo nguån vèn ODA ®Ó bæ sung cho vèn ®Çu t­ h¹n hÑp tõ Ng©n s¸ch Nhµ n­íc. Mét khi m«i tr­êng ®Çu t­ ®­îc c¶i thiÖn sÏ lµm t¨ng søc hót dßng vèn FDI. Nguån vèn ODA cña Mü, NhËt vµ mét sè n­íc kh¸c chñ yÕu ®­îc ®Çu t­ ®Ó ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng cña c¸c n­íc §«ng ¸. Nhê c¬ së h¹ tÇng ph¸t triÓn mµ c¸c n­íc nµy cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi trong viÖc thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp cña n­íc ngoµi. MÆt kh¸c, viÖc sö dông vèn ODA ®Ó ®Çu t­ c¶i thiÖn c¬ së h¹ tÇng sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c nhµ ®Çu t­ trong n­íc tËp trung ®Çu t­ vµo c¸c c«ng tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cã kh¶ n¨ng mang l¹i lîi nhuËn. ODA ngoµi viÖc b¶n th©n nã lµ mét nguån vèn bæ sung quan träng cho c¸c n­íc ®ang vµ chËm ph¸t triÓn, nã cßn cã t¸c dông lµm t¨ng kh¶ n¨ng thu hót vèn tõ nguån FDI vµ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó më réng ®Çu t­ ph¸t triÓn trong n­íc, gãp phÇn thùc hiÖn thµnh c«ng chiÕn l­îc h­íng ngo¹i. TÊt c¶ c¸c n­íc theo ®uæi chiÕn l­îc h­íng ngo¹i ®Òu cã nhÞp ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ rÊt nhanh vµ biÕn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ trong n­íc m¹nh mÏ trong mét thêi gian ng¾n ®Ó chuyÓn tõ n­íc N«ng - C«ng nghiÖp thµnh nh÷ng n­íc C«ng - N«ng nghiÖp hiÖn ®¹i, cã møc thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng­êi cao. C¸c gi¶i ph¸p nh»m huy ®éng cã hiÖu qu¶ vèn ODA cho ngµnh B­u chÝnh - ViÔn th«ng : a) Khã kh¨n: VÒ phÝa Nhµ n­íc: * Thñ tôc phÝa ViÖt Nam vµ Nhµ tµi trî ch­a hµi hoµ, g©y v­íng m¾c khi thùc hiÖn. * H­íng dÉn cña c¬ quan Nhµ n­íc ch­a cô thÓ vµ chång chÐo lµm cho chñ ®Çu t­ ph¶i chØnh söa tr×nh ®i tr×nh l¹i nhiÒu lÇn g©y chËm trÔ cho dù ¸n. Cho ®Õn nay, khi NghÞ ®Þnh 17/2001 - CP ®· ban hµnh h¬n hai n¨m nh­ng ®Õn nay c¬ chÕ tµi chÝnh vÉn tu©n theo NghÞ ®Þnh sè 90/1998/N§ - CP ngµy 7/11/1998 cña ChÝnh phñ ban hµnh Quy chÕ qu¶n lý vay vµ tr¶ nî n­íc ngoµi. VÒ phÝa Tæng c«ng ty: * HiÖu qu¶ sö dông nguån vèn ch­a cao: hÇu hÕt c¸c Nhµ tµi trî song ph­¬ng khi xem xÐt cung cÊp ODA ®Òu ®­a ra ®iÒu kiÖn ph¶i sö dông t­ vÊn, ®Êu thÇu vµ thiÕt bÞ cung cÊp cho c¸c ch­¬ng tr×nh, dù ¸n cña hä lµm cho kh¶ n¨ng kiÓm so¸t cña chñ dù ¸n rÊt khã kh¨n, chi phÝ cho c¸c ho¹t ®éng t­ vÊn rÊt lín, sù tham gia cña t­ vÊn trong n­íc chØ víi t­ c¸ch lµ thÇu phô n­íc ngoµi, gi¸ c¶ thiÕt bÞ mua s¾m cao ¶nh h­ëng tíi hiÖu qu¶ ®Çu t­. * Tæ chøc qu¶n lý, ®iÒu hµnh, huy ®éng vèn vµ sö dông vèn ch­a hîp lý, mét sè kh©u cña chu kú dù ¸n ®Çu t­ cßn nhiÒu bÊt cËp g©y nªn t×nh tr¹ng kÐo dµi thêi gian thùc hiÖn c¸c ch­¬ng tr×nh dù ¸n dÉn ®Õn tèc ®é gi¶i ng©n chËm, gi¶m thêi gian ©n h¹n vµ hiÖu qu¶ ®Çu t­. * ChuÈn bÞ dù ¸n: ViÖc chuÈn bÞ dù ¸n cßn chËm, ch­a ®¹t môc tiªu ®Ò ra: B¸o c¸o nghiªn cøu kh¶ thi ch­a ®¸p øng yªu cÇu cña Nhµ tµi trî, thµnh lËp Ban qu¶n lý dù ¸n chËm, Ban qu¶n lý vËn hµnh chËm, . . . * Huy ®éng ODA cña Tæng c«ng ty th­êng khi cã th«ng b¸o vÒ ®Þnh h­íng nguån, Tæng c«ng ty míi x©y dùng ®Ò c­¬ng ®Ó ¸p nguån vµo. ViÖc kh«ng chñ ®éng vÒ nguån cho dù ¸n lµm cho vïng miÒn dù ¸n vµ c«ng nghÖ kh«ng phï hîp g©y chËm trÔ trong viÖc thùc hiÖn sau nµy do cã nguån nh­ng ph¶i ®iÒu chØnh c«ng nghÖ vµ h¹ng môc thiÕt bÞ. * Ban qu¶n lý dù ¸n thÈm quyÒn Ýt ( qua Ýt nhÊt 4 cÊp ): Ban qu¶n lý dù ¸n ®­îc quy ®Þnh chi tiÕt chøc n¨ng vµ nhiÖm vô. Tuy nhiªn, viÖc quy ®Þnh ®ã ch­a thùc sù ®­îc thùc hiÖn ®óng. Trong NghÞ ®Þnh 17/CP cã nªu chuÈn bÞ dù ¸n thµnh lËp Ban chuÈn bÞ dù ¸n, Ban nµy sau ®ã sÏ lµ Ban qu¶n lý dù ¸n. Nh­ng trªn thùc tÕ, viÖc chuÈn bÞ dù ¸n th­êng do Chñ ®Çu t­ thùc hiÖn sau ®ã khi §iÒu ­íc quèc tÕ ODA ký kÕt, Ban qu¶n lý dù ¸n míi thµnh lËp, hoµn toµn míi víi dù ¸n vµ sau ®ã Ban nµy ph¶i chuÈn bÞ tõ ®Çu, “ häc ” l¹i dù ¸n. * Cho ®Õn nay chóng ta vÉn ch­a cã b¶ng tæng kÕt vÒ dßng tiÒn - cash flow cña Tæng c«ng ty vµ còng ch­a cã mét b¸o c¸o hµng n¨m ( annual report ) vµ b¸o c¸o tµi chÝnh tæng hîp ( financial statement ) cña toµn Tæng c«ng ty mµ míi chØ cã b¸o c¸o ghÐp cña c¸c ®¬n vÞ tËp hîp göi lªn. Nh­ vËy, viÖc tÝnh to¸n kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña Tæng c«ng ty vµ tÝnh to¸n vèn ®èi øng cho dù ¸n ®èi víi Nhµ tµi trî gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n. * VÒ ®¸nh gi¸ dù ¸n: Trong h¬n 10 n¨m sö dông nguån ODA, chØ duy nhÊt cã mét lÇn ®¸nh gi¸ hËu dù ¸n, n¨m 1997 do phÝa Ph¸p cö chuyªn gia vµo ®¸nh gi¸ c¸c dù ¸n ODA Ph¸p thùc hiÖn tõ n¨m 1990. Tõ ®ã ®Õn nay, hÇu hÕt c¸c dù ¸n ODA còng nh­ c¸c dù ¸n ®Çu t­ kh¸c ®Òu kh«ng ®¸nh gi¸ hËu dù ¸n. Nh­ vËy, kh«ng thÓ x¸c ®Þnh ®­îc hiÖu qu¶ kinh tÕ, x· héi mµ dù ¸n mang l¹i còng nh­ kh«ng rót ®­îc kinh nghiÖm tõ nh÷ng dù ¸n kÐm hiÖu qu¶ ®Ó kh¾c phôc nh÷ng khã kh¨n thùc tÕ khi x©y dùng B¸o c¸o nghiªn cøu kh¶ thi ë nh÷ng dù ¸n t­¬ng tù sau nµy. b) C¸c gi¶i ph¸p nh»m huy ®éng cã hiÖu qu¶ vèn ODA cho ngµnh B­u chÝnh - ViÔn th«ng : VÒ phÝa Nhµ n­íc: * Hµi hoµ thñ tôc: §©y kh«ng ph¶i lµ vÊn ®Ò cña Tæng c«ng ty mµ lµ vÊn ®Ò mang tÝnh quèc gia. §iÒu nµy ®ßi hái Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­ vµ c¸c c¬ quan chøc n¨ng Nhµ n­íc ViÖt Nam trong c¸c cuéc häp víi Nhµ tµi trî cÇn ph¶i nªu ra nh÷ng v­íng m¾c trong viÖc chuÈn bÞ vµ thùc hiÖn dù ¸n do thñ tôc hai bªn kh«ng phï hîp ®Ó phÝa ViÖt Nam vµ phÝa B¹n cïng xem xÐt hµi hoµ thñ tôc. * H­íng dÉn cô thÓ cña c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc: C¬ quan Nhµ n­íc cã thÈm quyÒn qu¶n lý nguån vèn ODA cÇn cã h­íng dÉn cô thÓ vµ tu©n theo ®óng quy ®Þnh trong NghÞ ®Þnh cña ChÝnh phñ vÒ ODA. Vµ tõ nh÷ng h­íng dÉn cô thÓ ®ã Tæng c«ng ty sÏ cã c¸c biÖn ph¸p cô thÓ ®Ó huy ®éng vµ sö dông cã hiÖu qu¶ nguån vèn ODA trong c«ng cuéc ®Çu t­ cña m×nh. VÒ phÝa Tæng c«ng ty: * N©ng cao nhËn thøc vÒ nguån ODA, kh«ng nªn coi ®ã lµ nguån viÖn trî kh«ng hoµn tr¶ nî, mµ ph¶i xuÊt ph¸t tõ lîi Ých quèc gia, hiÖu qu¶ kinh tÕ - x· héi cña dù ¸n mang l¹i ®Ó trªn c¬ së ®ã chñ ®éng lùa chän c¸c dù ¸n tèt ®­a vµo quy ho¹ch ®¨ng ký tµi trî hµng n¨m, tõ ®ã sÏ ®­a ra ®­îc c¸c gi¶i ph¸p cã tÝnh thiÕt thùc nh»m thùc hiÖn môc tiªu ®· ®Æt ra. * ChuÈn bÞ dù ¸n: Mét dù ¸n khi chuÈn bÞ cÇn cã c¸c néi dung chi tiÕt, cô thÓ c¸c néi dung ®ã ph¶i ®­îc x©y dùng hîp lý, ®Çy ®ñ c¬ së, ®¶m b¶o ®­îc tÝnh kh¶ thi cao cña dù ¸n, nh»m ®¶m b¶o cho viÖc thùc hiÖn c¸c giai ®o¹n sau mét c¸ch cã hiÖu qu¶ h¬n trªn c¬ së thùc hiÖn tèt c«ng t¸c ë giai ®o¹n nµy. * Thùc hiÖn dù ¸n: ViÖc thùc hiÖn dù ¸n cña c¸c dù ¸n ®· ®¨ng ký nguån cã ý nghÜa rÊt quan träng ®èi víi vËn ®éng xin nguån cña nh÷ng dù ¸n ®ang xin nguån ph¶i tu©n thñ nghiªm tóc kÕ ho¹ch ®· ®­îc duyÖt, kÕ ho¹ch ph¶i x©y dùng s¸t víi nhu cÇu, tr¸nh söa ®æi nhiÒu g©y chËm trÔ trong c¸c kh©u tr×nh duyÖt ¶nh h­ëng ®Õn tiÕn ®é dù ¸n. * Ph©n cÊp m¹nh h¬n cho c¬ quan thùc hiÖn dù ¸n, gi¶m bít c¸c c¬ quan tham gia quyÕt ®Þnh, ®iÒu nµy ®ßi hái Ban qu¶n lý dù ¸n ph¶i ®­îc n©ng cao n¨ng lùc vµ tr¸ch nhiÖm ®Ó c¬ quan chñ qu¶n vµ chñ ®Çu t­ cã thÓ yªn t©m ph©n cÊp m¹nh h¬n chøc n¨ng vµ quyÒn h¹n cho Ban qu¶n lý dù ¸n. Qu¶n lý dù ¸n lµ mét nghÒ cã tÝnh chuyªn nghiÖp cao, ®ßi hái c¸n bé ph¶i cã phÈm chÊt vµ chuyªn m«n nhÊt ®Þnh. * Huy ®éng vèn ODA lµ mét quy tr×nh phøc t¹p, ph¶i x©y dùng mét ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o cô thÓ ®Ó ®éi ngò c¸n bé chuyªn s©u vÒ c¸c kü n¨ng nh­ trªn ®Ó ®¶m b¶o c¸c c«ng ®o¹n trong quy tr×nh huy ®éng vèn ODA nh­ chuÈn bÞ dù ¸n, thñ tôc ®¨ng ký nguån ®Òu ®­îc thùc hiÖn thuËn lîi ®óng víi tiÕn ®é dù kiÕn, tr¸nh viÖc ®¨ng ký nguån n¨m nµy nh­ng do dù ¸n kh«ng ®¹t yªu cÇu ph¶i ®¨ng ký l¹i trong nhiÒu n¨m tµi chÝnh tiÕp theo. * X©y dùng kÕ ho¹ch huy ®éng ODA theo tõng vïng dù ¸n tõ ®ã x¸c ®Þnh ®­îc c¸c yÕu tè kü thuËt vµ c«ng nghÖ ®Æc thï cña tõng vïng dù ¸n ®Ó x¸c ®Þnh ®­îc hÖ thèng thiÕt bÞ tõ ®ã ®Þnh h­íng chän Nhµ tµi trî phï hîp víi c«ng nghÖ thiÕt bÞ cña vïng dù ¸n ®ã. KÕt luËn Huy ®éng mäi nguån vèn, trong ®ã vèn n­íc ngoµi ®­îc coi lµ quan träng ®Ó x©y dùng vµ ph¸t triÓn ®Êt n­íc ta ®Õn n¨m 2020 trë thµnh n­íc c«ng nghiÖp lµ mét trong nh÷ng gi¶i ph¸p quan träng cña Nhµ n­íc ta ®­îc c¸c ngµnh c¸c cÊp quan t©m qu¸n triÖt. Trong chiÕn l­îc cña m×nh, Tæng c«ng ty B­u chÝnh - ViÔn th«ng ViÖt Nam coi nguån vèn ODA lµ nguån quan träng cÇn tranh thñ ®Ó ®Õn n¨m 2020 cã ®­îc c¬ së h¹ tÇng B­u chÝnh - ViÔn th«ng ®¹t tr×nh ®é c«ng nghÖ vµ chÊt l­îng dÞch vô cña c¸c n­íc ph¸t triÓn cã vÞ trÝ tiÒn tiÕn trong khu vùc. §Ó ®¹t ®­îc môc tiªu cña chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi 10 n¨m 2001 - 2010 lµ: “ §­a n­íc ta ra khái t×nh tr¹ng kÐm ph¸t triÓn, n©ng cao râ rÖt ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cña nh©n d©n, t¹o nÒn t¶ng ®Ó ®Õn n¨m 2020 n­íc ta c¬ b¶n trë thµnh mét n­íc c«ng nghiÖp theo h­íng hiÖn ®¹i. ”, chóng ta cÇn ph¶i cã nh÷ng b­íc ®i phï hîp h¬n n÷a trong lÜnh vùc ®Çu t­. Trong tÇm quan träng ®ã, ®Ò tµi: “ §¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng vµ ®­a ra gi¶i ph¸p vÒ huy ®éng nguån vèn ODA cña Tæng c«ng ty B­u chÝnh - ViÔn th«ng ViÖt Nam ” cã ý nghÜa thiÕt thùc nh»m gãp phÇn thùc hiÖn tèt c«ng t¸c huy ®éng vèn ®Ó ®Èy m¹nh sù nghiÖp x©y dùng vµ ph¸t triÓn m¹ng l­íi B­u chÝnh - ViÔn th«ng theo môc tiªu ®· ®Ò ra. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Ò tµi víi sù nghiªn cøu nhiÒu tµi liÖu vµ thùc tiÔn, vµ ®· nhËn ®­îc nhiÒu sù gióp ®ì nhiÖt t×nh vµ thiÕt thùc cña gi¸o viªn h­íng dÉn NguyÔn Hång Minh. Tuy nhiªn, do h¹n chÕ vÒ thêi gian vµ kinh nghiÖm ch¾c ch¾n c¸c néi dung trong ®Ò tµi kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt, rÊt mong ®­îc sù gãp ý ®Ó ®Ò tµi ®¸p øng ®­îc yªu cÇu thùc tiÔn. Môc lôc Lêi më ®Çu 1 Ch­¬ng 1: nh÷ng vÊn ®Ò lý LUËN vÒ nguån vèn oda 2 1.1. C¸c kh¸i niÖm vÒ ODA 2 1.1.1. Kh¸i niÖm 2 TÝnh chÊt vµ ®Æc ®iÓm 3 1.1.3. Ph©n lo¹i ODA 4 1.2. Qu¶n lý vèn ODA 6 Quy chÕ qu¶n lý nguån vèn cña Nhµ n­íc 6 C¬ chÕ tµi chÝnh ®èi víi nguån vèn ODA 7 1.2.3. Quy tr×nh, thñ tôc rót vèn ODA 11 1.3. C¸c tiªu thøc ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ vµ hiÖu qu¶ ®Çu t­ b»ng nguån vèn ODA 12 Ch­¬ng 2: Thùc tr¹ng huy ®éng vèn oda cña tæng c«ng ty b­u chÝnh - viÔn th«ng viÖt nam 17 2.1. Tæng quan vÒ ho¹t ®éng cña Tæng c«ng ty B­u chÝnh - ViÔn th«ng ViÖt Nam 17 Thùc tr¹ng huy ®éng vèn 21 ChiÕn l­îc ph¸t triÓn ngµnh vµ nhu cÇu vèn ODA 21 Huy ®éng vèn ODA 26 §¸nh gi¸ thùc tr¹ng huy ®éng vèn 30 2.2.4. Bµi häc 33 Ch­¬ng 3: c¸c gi¶i ph¸p nh»m huy ®éng cã hiÖu qu¶ vèn oda cho ngµnh b­u chÝnh - viÔn th«ng 34 Quan ®iÓm thu hót vèn ODA 34 3.2. C¸c gi¶i ph¸p nh»m huy ®éng cã hiÖu qu¶ vèn oda cho ngµnh B­u chÝnh - ViÔn th«ng 35 KÕt luËn 40 Tµi liÖu tham kh¶o QuyÕt ®Þnh sè 158/2001/Q§-TTg ngµy 18/10/2001 cña Thñ t­íng ChÝnh phñ phª duyÖt ChiÕn l­îc ph¸t triÓn ngµnh B­u ®iÖn. NghÞ ®Þnh 17/2001/N§-CP ngµy 4/5/2001 cña ChÝnh phñ vµ Th«ng t­ 06/2001/TT-BKH ngµy 20/9/2001 cña Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­ ban hµnh kÌm theo NghÞ ®Þnh 17/2001/N§-CP h­íng dÉn Quy chÕ qu¶n lý vµ sö dông nguån hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc. NghÞ ®Þnh sè 90/1998/N§-CP ngµy 7/11/1998 cña ChÝnh phñ ban hµnh Quy chÕ qu¶n lý vay vµ tr¶ nî n­íc ngoµi. NguyÔn Hång Minh. §Çu t­ n­íc ngoµi vµ chuyÓn giao c«ng nghÖ, 2002. NguyÔn B¹ch NguyÖt - Tõ Quang Ph­¬ng. Kinh tÕ §Çu t­. NXB Thèng kª, 2003. NguyÔn B¹ch NguyÖt. LËp vµ qu¶n lý dù ¸n ®Çu t­. NXB Thèng kª, 2000. Ban KÕ ho¹ch vµ c¸c Ban liªn quan cña Tæng c«ng ty B­u chÝnh - ViÔn th«ng ViÖt Nam. Tµi liÖu vÒ t×nh h×nh huy ®éng vµ sö dông vèn ODA cña Tæng c«ng ty. Môc lôc Lêi më ®Çu Ch­¬ng 1: nh÷ng vÊn ®Ò lý LUËN vÒ nguån vèn oda 1.1. C¸c kh¸i niÖm vÒ ODA 1.1.1. Kh¸i niÖm TÝnh chÊt vµ ®Æc ®iÓm 1.1.3. Ph©n lo¹i ODA 1.2. Qu¶n lý vèn ODA Quy chÕ qu¶n lý nguån vèn cña Nhµ n­íc C¬ chÕ tµi chÝnh ®èi víi nguån vèn ODA 1.2.3. Quy tr×nh, thñ tôc rót vèn ODA 1.3. C¸c tiªu thøc ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ vµ hiÖu qu¶ ®Çu t­ b»ng nguån vèn ODA Ch­¬ng 2: Thùc tr¹ng huy ®éng vèn oda cña tæng c«ng ty b­u chÝnh - viÔn th«ng viÖt nam 2.1. Tæng quan vÒ ho¹t ®éng cña Tæng c«ng ty B­u chÝnh - ViÔn th«ng ViÖt Nam Thùc tr¹ng huy ®éng vèn ChiÕn l­îc ph¸t triÓn ngµnh vµ nhu cÇu vèn ODA Huy ®éng vèn ODA §¸nh gi¸ thùc tr¹ng huy ®éng vèn 2.2.4. Bµi häc Ch­¬ng 3: c¸c gi¶i ph¸p nh»m huy ®éng cã hiÖu qu¶ vèn oda cho ngµnh b­u chÝnh - viÔn th«ng Quan ®iÓm thu hót vèn ODA 3.2. C¸c gi¶i ph¸p nh»m huy ®éng cã hiÖu qu¶ vèn oda cho ngµnh B­u chÝnh - ViÔn th«ng KÕt luËn