Đề tài Đánh giá thực trạng hoạt động tín dụng của hệ thống ngân hàng thương mại hiện nay

tr×nh ®é c«ng nghÖ, tr×nh ®é qu¶n lý c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh hiÖn nay ®ang qu¸ Ýt vèn vµ thùc tÕ cho biÕt kh«ng Ýt tr­êng häp doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh hoµn toµn kh«ng cã vèn ®Ó ho¹t ®éng kinh doanh, nhiÒu doanh nghiÖp ra ®êi b»ng “vèn ¶o”, v× vËy ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña c¸c DNNQD chñ yÕu b»ng vèn vay hoÆc vèn chiÕm dông. `Thùc tr¹ng tµi chÝnh cña c¸c doanh nghiÖp nh­ trªn ®· nµy sinh t×nh tr¹ng tØ lÖ vay vèn cña c¸c doanh nghiÖp cao h¬n gÊp nhiÒu so víi vèn tù cã.Mµ ho¹t ®éng tÝn dông b¾t ®Çu tõ s¶n xuÊt kinh doanh g¾n bã víi viÖc chu chuyÓn ®ång vèn vµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, l­u th«ng hµng ho¸, phôc vô cho ®êi sèng cña nh©n d©n. Hay nãi c¸ch kh¸c, ho¹t ®éng tÝn dông b¾t ®Çu tõ néi dung ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp, ®¬n vÞ s¶n xuÊt l­u th«ng. Cã “cÇu” th× míi cã “ cung”.CÇu ®óng ®¾n, chÝnh ®¸ng th× cung míi ®¶m b¶o vµ ph¸t huy t¸c dông.C¸c doanh nghiÖp lµm ¨n thua lç ®· lµm cho rñi ro trong tÝn dông lµ ®iÒu kh«ng thÓ tr¸nh khái. §Ó n©ng cao chÊt l­îng th× viÖc chÊn chØnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp, tæ chøc kinh tÕ, hay cô thÓ lµ b¾t ®Çu tõ chÊn chØnh chÕ ®é tµi chÝnh cña c¸c doanh nghiÖp cho dï ng©n hµng cã ®Ò ra kiÓm so¸t tr­íc, trong vµ sau khi cho vay nh­ng thùc tÕ ng©n hµng lµm sao kiÓm so¸t næi? Bëi lÏ ho¹t ®éng kinh tÕ tµi chÝnh mu«n h×nh v¹n tr¹ng, h¬n n÷a doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh víi ng©n hµng l¹i lµ b×nh ®¼ng, thËm chÝ kh¸ch hµng cßn lµ th­îng ®Õ cña ng©n hµng.Khi cã sù kiÓm so¸t th× sù viÖc ®· diÔn ra råi. Trªn thùc tÕ, kho¶ng c¸ch gi­· ng­êi cho vay vµ kh¸ch hµng cßn xa, kh«ng cã nghiÖp vô tÝn dông g¾n liÒn víi mèi quan hÖ th­êng xuyªn gi÷a ng©n hµng vµ kh¸ch hµng. VÊn ®Ò th«ng tin vµ n¾m b¾t t×nh h×nh biÕn ®æi kinh tÕ x· héi t¸c ®éng ®Õn kh¸ch hµng cßn chËm, kh«ng ®Çy ®ñ vµ xö lÝ ch­a triÖt ®Ó. Doanh nghiÖp lµm ¨n thua lç, ng©n hµng cã s½n sµng tiÕp thªm vèn cho doanh nghiÖp ®Ó “v­ît c¹n” kh«ng ? .§©y lµ c©u hái mµ ng©n hµng cÇn c©n nh¾c kü l­ìng. NÕu tiÕp thªm vèn th× mÊt thªm vèn th× sao.§Êy lµ mét chi phÝ c¬ héi mµ ng©n hµng cÇn xem xÐt, ®¸nh gi¸ cÈn thËn tr­íc khi quyÕt ®Þnh cho vay tiÕp hay th«i. Sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña kh¸ch hµng quyÕt ®Þnh sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña b¶n th©n NHTM. Ng©n hµng cã thÓ t×m biÖn ph¸p nh­ th­¬ng l­îng, gia h¹n nî, gi¶m nî... ®Ó gióp doanh nghiÖp v­ît qua giai ®o¹n khã kh¨n, tr¸nh cho m×nh ®­îc rñi ro. Nh÷ng khã kh¨n m¾c ph¶i trong ho¹t ®éng tÝn dông. VÒ nguyªn t¾c cho vay, ph¶i cã tµi s¶n ®¶m b¶o cã thÓ lµ tÝn chÊp hoÆc thÕ chÊp tµi s¶n. VÒ tÝn chÊp, ng©n hµng ph¶i xÐt uy tÝn, kh¶ n¨ng chi tr¶ cña ng©n hµng, hoÆc uy tÝn b¶o l·nh cho kh¸ch hµng ®ã. NÕu nh­ xem xÐt kh¸ch hµng cã ®Çy ®ñ uy tÝn th× cã thÓ cho vay tÝn chÊp.Trong bµi viÕt cña t¸c gi¶ Mai Anh (chi nh¸nh ng©n hµng vµ ph¸t triÓn n«ng th«n Th¨ng B×nh –Qu¶ng Nam): “thu thËp th«ng tin khi thÈm ®Þnh cho vay c¸ nh©n vµ hé gia ®×nh: kh©u quan träng kh«ng thÓ bá qua” cã ®o¹n viÕt r»ng: mét khi kh«ng biÕt ch¾c ch¾n r»ng kh¸ch hµng sÏ sö dông vèn vµo môc ®Ých g× th× tuyÖt ®èi kh«ng cho vay mÆc dï kh¸ch hµng cã tµi s¶n thÕ chÊp...c¸n bé tÝn dông cÇn c¶nh gi¸c víi nhãm ®èi t­îng t×m mäi c¸ch ®Ó vay b»ng ®­îc vèn ng©n hµng, nhãm kh¸ch hµng nµy th­êng ®ang s¾p ph¸ s¶n, cÇn vèn ®Ó cøu nguy khÈn cÊp. V× v©y, hä dïng mäi thñ ®o¹n tõ viÖc n¨n nØ ®Õn quµ c¸p, biÕu xÐn, hèi lé c¸n bé tÝn dông, nh÷ng viÖc mµ kh¸ch hµng cã lßng tù träng kh«ng bao giê lµm, miÔn sao vay ®­îc nhiÒu vèn cµng tèt”. §©y lµ mét rñi ro ®¹o ®øc do kh¸ch hµng g©y nªn. Chóng ta kh«ng nªn coi träng qu¸ vÊn ®Ò tÝn chÊp hay tµi s¶n thÕ chÊp. Trong luËt cÇm cè, ng­êi ®i vay ph¶i chuyÓn tµi s¶n cho ng©n hµng, ®iÒu nµy ch­a triÖt ®Ó v× trong lÜnh vùc th­¬ng m¹i kh«ng thÝch hîp. VÝ dô: Trong thÕ chÊp kho ng©n hµng kh«ng thÓ qu¶n lÝ ®­îc. B¶n chÊt cña sù cÇm cè lµ ng­êi vay tÝn dông ph¶i ®­a tµi s¶n cña m×nh cho ng©n hµng cÇm cè trong khi vÒ mÆt ph¸p lÝ, hä vÉn lµ chñ së h÷u cña tµi s¶n ®ã ( ë ®©y cã sù kh¸c biÖt gi÷a së h÷u vÒ mÆt ph¸p lÝ vµ së h÷u thùc tÕ quyÒn sö dông). Trong tr­êng hîp thÕ chÊp kho hµng, ng©n hµng kh«ng thÓ lÊy hµng ho¸ trong kho ®­a vÒ ng©n hµng ®­îc. Tr­êng hîp nµy cÇn uû th¸c cho ng­êi thø ba tr«ng coi kho vµ qu¶n lÝ tµi s¶n ®ã. §©y lµ mét kh©u s¬ hë dÉn ®Õn rñi ro cho ng©n hµng do kh¸ch hµng vµ c¸n bé tÝn dông ng©n hµng g©y nªn. §iÓn h×nh lµ vô ¸n gÇn ®©y nhÊt:EPCO- Minh Phông. V¨n b¶n Nhµ n­íc vÒ cÊp tÝn dông ®Òu qui ®Þnh rÊt chÆt chÏ viÖc vµ kh«ng cã b¶o ®¶m trong luËt c¸c tæ chøc tÝn dông. ThËm chÝ cßn “h×nh sù ho¸” vÊn ®Ò nµy.§iÒu nµy cã lµm cho chÊt l­îng tÝn dông tèt h¬n kh«ng? Thùc tÕ vÊn ®Ò cho vay cã ®¶m b¶o ®· ¨n s©u vµo t©m trÝ mäi ng­êi ®Õn møc hÇu hÕt c¸c ®oµn thanh tra, kiÓm tra ng©n hµng Nhµ n­íc ®Òu ®ßi hái tÊt c¶ c¸c mãn vay ®Òu ph¶i cã tµi s¶n thÕ chÊp, mÆc dï nhiÒu v¨n b¶n cña ChÝnh phñ hoÆc NHNN vÉn cho phÐp vay tÝn chÊpkh«ng cã tµi s¶n thÕ chÊp nh­ ®èi víi xÝ nghiÖp quèc doanh, n«ng d©n nghÌo, sinh viªn....VÊn ®Ò lµm cho NHTM coi tµi s¶n thÕ chÊp lµ nguån thu lîi thø hai vµ lµ nguån thu lîi duy nhÊt nªn ®· kh«ng quan t©m ®Õn xem xÐt thÈm ®Þnh thu tõ doanh thu, lîi nhuËn hoÆc thu nhËp kh¸ch hµng.ThËm chÝ cã nhiÒu doanh nghiÖp nhÊt lµ doanh nghiÖp võa vµ nhá lµm ¨n cã hiÖu qu¶. Ph­¬ng ¸n vay vèn cã tÝnh kh¶ thi râ rµng còng bÞ tõ chèi cho vay th× kh«ng cã t¸i s¶n thÕ chÊp. Nh­ng vay tÝn chÊp th× sao? cã lÏ hiÖu øng “Fameco” lµm cho c¸c NHTM c¶nh gi¸c qu¸ møc cÇn thiÕt khi kh«ng cÇn. Trong kinh tÕ thÞ tr­êng v× bao nhiªu bÊt ngê rñi ro chê ®îi c¸c doanh nghiÖp , cã thÓ x¶y ra bÊt cø lóc nµo g©y rñi ro cho doanh nghiÖp vµ ng©n hµng. ThÕ nh­ng chØ dùa vµo tµi s¶n thÕ chÊp kh«ng ph¶i lµ biÖn ph¸p h÷u hiÖu. Thùc tr¹ng c¸c NHTM cã hµng tr¨m ng«i nhµ thÕ chÊp kh«ng b¸n ®­îc ®Ó thu nî, g©y tæn thÊt cho ng©n hµng. Bµi häc rót ra tõ vô ¸n EPCO- Minh Phông vÉn cßn. §­îc sù gióp ®ì, b¶o l·nh cña Huúnh V¨n Thµnh- nguyªn chñ tÞch vµ «ng Ph¹m TÊn Khoa- nguyªn phã chñ tÞch UBND quËn 3 thµnh phè Hå ChÝ Minh ®· che giÊu ho¹t ®éng kinh doanh thua lç cña c«ng ty EPCO- Minh Phông n©ng vèn vµ h¹ch to¸n l·i, t¹o ®iÒu kiÖn cho bän chóng tiÕp tôc vay vèn ng©n hµng, ho¹t ®éng vµ lÊy vèn chia l·i. Hay ®­îc sù tiÕp tay cña mét sè c¸n bé ng©n hµng ®· cè ý n©ng gi¸ tµi s¸n thÕ chÊp hoÆc ®em thÕ chÊp cho nhiÒu ng©n hµng kh¸c nhau. §©y lµ bµi häc cho c¸n bé ng©n hµng vÒ sù l¬ lµ tr¸ch nhiÖm, lµm viÖc trªn giÊy tê, v¨n b¶n ®Ò nghÞ cña kh¸ch hµng ®Ó ®Þnh mãn vay. Nguån vèn huy ®éng cña ng©n hµng lµ c¸c tµi s¶n nî, cã tÝnh thanh kho¶n cao vµ chñ yÕu ph¶i chi tr¶, ph¶i thanh to¸n, thanh to¸n ngay khi cã yªu cÇu cña chñ tµi kho¶n, trong khi ®ã ng©n hµng ®· sö dông nguån vèn ®Ó ®Çu t­ vµ cho vay, d­íi d¹ng tµi s¶n cã tÝnh thanh kho¶n thÊp, khã ®Þnh gi¸ vµ th­êng cã thêi gian trung b×nh dµi h¬n so víi thêi gan huy ®éng vèn . D­íi gãc ®é chÕ ®é kÕ to¸n nh×n tõ b¶ng c©n ®èi tµi s¶n cña mét ng©n hµng ta thÊy: bªn nguån vèn th× phÇn lín lµ huy ®éng tõ nguån ng¾n h¹n ( d­íi 1 n¨m) nh­ng vÒ tµi s¶n th× ng©n hµng l¹i cho vay ®Çu t­ vµo lÜnh vùc kinh doanh trªn mét n¨m vµ c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ kh¸c cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ , cho vay trung vµ dµi h¹n . Trong lÜnh vùc kinh doanh cña ng©n hµng th× tÝn dông hiÖn nay lµ mét vÊn ®Ò ®¸ng bµn. NÒn kinh thÞ tr­êng cña chóng ta ®· cã nh÷ng t¸c ®éng lµm n¶y sinh nh÷ng vÊn ®Ò rñi ro trong kinh doanh cña ng©n hµng, rñi ro cña ng©n hµng ®· ®­îc thùc tÕ chøng minh trong thêi gian dµi võa qua vµ ®­îc nhiÒu nhµ khoa häc bµn ®Òn : rñi ro tÝn dông ,rñi ro l·i suÊt, rñi ro tû gi¸ ,rñi ro thanh kho¶n... Nh÷ng rñi ro trªn ®èi víi ho¹t ®éng ng©n hµng còng lµ nh÷ng tæn thÊt lín , cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn ho¹t ®éng cña ng©n hµng , g©y ra nh÷ng trôc trÆc trong qu¸ tr×nh kinh doanh.Qua theo dâi t×nh h×nh téi ph¹m kinh tÕ liªn quan ®Õn ho¹t ®éng ng©n hµng trong nh÷ng n¨m qua cho th©y næi lªn tinh tr¹ng lõa ®¶o chiÕm dông vèn vay cña ng©n hµng hay th«ng qua c¸c thñ ®o¹n n©ng gi¸ trÞ tµi s¶n thÕ chÊp, hoÆc sö dông hå s¬ giÊy tê gi¶ vay nhiÒu ng©n hµng hoÆc sö dông mét hå s¬ vay nhiÒu ngan hµng kh¸c. Khi ng©n hµng bÞ lõa ®¶o dÉn ®Õn hËu qu¶ nÆng nÒ: tµi s¶n Nhµ n­íc bÞ mÊt ,ng©n hµng mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n, ng©n hµng bÞ ph¸ s¶n ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn nÒn kinh tÕ, x· héi cña mét céng ®ång. Tãm l¹i, qu¸ tr×nh tr­ëng thµnh , ph¸t triÓn cña NHTM trong c¬ chÕ thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng XHCN g¾n chÆt mét c¸ch h­u c¬ víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn tÝn dông.Mét NHTM m¹nh còng cã nghÜa lµ khèi l­îng vèn vµ tÝn dông ë ®ã ®­îc t¨ng tr­ëng mét c¸ch v÷ng ch¾c, an toµn vµ cã hiÖu qu¶ . KÕt qu¶ kinh doanh cña ng©n hµng lµ tæng hîp cña nhiÒu nh©n tè nh­ng ho¹t ®éng cña tÝn dông vÉn lµ kh©u quyÕt ®Þnh.Nh­ ®· tr×nh bµy ë trªn , chÊt l­îng tÝn dông bÊt ®Çu s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp tr­íc tiªn. Bªn c¹nh ®ã , cßn nh÷ng tån t¹i v­íng m¾c nh­ nî qu¸ h¹n, nî ®ãng b¨ng, rñi ro trong ho¹t ®éng kinh doanh cÇn ®­îc kh¾c phôc. Nh÷ng tån t¹i nµy do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau ®Ó cã thÓ kh¾c phôc ®­îc chóng ta cÇn ph¶i t×m hiÓu c¸c nguyªn nh©n ®ã . 1.Nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®­îc : Trong giai ®o¹n nµy, nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc cßn ch­a æn ®Þnh .Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, nh÷ng khã kh¨n, c¸ch thøc cña ®Êt n­íc cßn phøc t¹p vµ gay g¾t.H¬n nòa do nh÷ng t¸c ®éng bÊt lîi cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ trong khu vùc ,nh÷ng yÕu kÐm bªn trong nÒn kinh tÕ vµ nh÷ng bÊt cËp trong ho¹t ®éng ,qu¶n lý, ®iÒu hµnh ,nhÊt lµ hiÖu qu¶ kinh tÕ vµ søc m¹nh c¹nh tranh thÊp. Tuy vËy, do Nhµ n­íc ®Èy m¹nh c¸c biÖn ph¸p kÝch cÇu nªn nÒn kinh tÕ nãi chung vµ diÔn biÕn tÝn dông nãi riªng vÉn ®¹t ®­îc mét sè kÕt qu¶ kh¶ quan. Nh×n chung, tõ ngµy 31/12/1999 tÝn dông kinh tÕ t¨ng 19.2% cao h¬n møc 16.4% n¨m 1998, ®­a tØ lÖ tÝn dông so víi GDP ®¹t 22.9% cao h¬n tØ lÖ n¨m 1998 (21.6%) vµ n¨m 1997 lµ 21.1%. §Õn n¨m 2001, c¸c NHTM ngµy cµng x¸c lËp v÷ng ch¾c thÞ tr­êng ho¹t ®éng cña m×nh trong lÜnh vùc kinh doanh vµ ®Çu t­ ph¸t triÓn. Khèi l­îng tÝn dông t¨ng ®¶m b¶o cung cÊp khèi l­îng lín cho nhu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi. TØ träng cho vay trung, dµi h¹n ngµy cµng ®­îc n©ng cao. Ho¹t ®éng tÝn dông ®· cã b­íc chuyÓn m¹nh sang ph­¬ng thøc ®Çu t­ tËp trung theo dù ¸n bao gåm dô ¸n quèc gia, dù ¸n tiÓu vïng kinh tÕ, tõng ®Þa ph­¬ng nh»m khai th¸c tiÒm n¨ng ph¸t triÓn nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸. Trong qu¸ tr×nh ®Çu t­ ®· g¾n viÖc cho vay theo ch­¬ng tr×nh dù ¸n víi viÖc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò chÝnh trÞ –x· héi. Vèn cho vay ®· t¹o ®­îc sù khëi s¾c ban ®Çu, t¹o thªm nhiÒu ngµnh nghÒ míi, ®ång th­ßi ph¸t triÓn vµ kh«i phôc ngµnh nghÒ truyÒn thèng... t¹o c«ng ¨n viÖc lµm, gãp phÇn tÝch cùc trong qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu n«ng nghiÖp sang ph¸t triÓn s¶n xuÊt hµng ho¸, c«ng nghiÖp, dÞch vô. 2.Nguyªn nh©n dÉn ®Õn chÊt l­îng tÝn dông gi¶m: ViÖc ph©n tÝch ®­îc c¸c nguyªn nh©n dÉn ®Õn chÊt l­îng tÝn dông gi¶m lµ mét viÖc hÕt søc cÇn thiÕt ®Ó tõ ®ã ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ c¸c rñi ro, c¸c biÖn ph¸p ng¨n ngõa kh¾c phôc cã hiÖu qu¶. Cã nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau t¸c ®éng tæng hîp c¸c ho¹t ®éng tÝn dông, song tuú theo gãc ®é nh×n nhËn vµ nghiªn cøu, ®¸nh gi¸ kh¸c nhau mµ nguyªn nh©n ®­îc nh×n nhËn tõ gãc ®é nµy hay gãc ®é kh¸c. Tr­íc khi ®i vµo ph©n tÝch nguyªn nh©n, chóng ta kiÓm ®iÓm l¹i nh÷ng mÆt ch­a ®­îc mµ ta thÊy: Mét lµ, chÊt l­îng tÝn dông ®ang lµ kh©u ®ãng vai trß thiÕt yÕu trong tÊt c¶ hÖ thèng c¸c NHTM. MÆc dï tèc ®é t¨ng tr­ëng tÝn dông kh¸, nh­ng nî qu¸ h¹n chiÕm tØ träng cao, nî qu¸ h¹n trªn c©n ®èi cßn ch­a ph¶n ¸nh ®óng thùc tr¹ng. Hai lµ, trong thùc tÕ, qui m« vÒ khèi l­îng tÝn dông t¨ng nhanh ë c¸c NHTM, ®Æc biÖt lµ c¸c hÖ thèng ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n. Qui m« tÝn dông vµ ph¹m vi qu¶n lÝ hiÖn ®ang bÊt cËp víi n¨ng lùc cña c¸n bé. Khèi l­îng tÝn dông t¨ng ph¶i ®i ®«i víi chÊt l­îng tÝn dông, kh«ng thÓ t¨ng å ¹t ®Ó l¹i nh÷ng hËu qu¶ ®¸ng tiÕc. Ba lµ, trong c¬ chÕ nghiÖp vô tÝn dông ®· ®­îc ban hµnh cã mét sè ®iÓm kh«ng phï hîp víi thùc tiÔn; nh÷ng v­íng m¾c ®Ò xuÊt cña c¸c NHTM ch­a ®­îc tr¶ lêi kÞp thêi; tÝnh chñ ®éng vµ ph¸n quyÕt cßn h¹n chÕ, n©ng cao tÝnh chñ ®éngvÒ h¹n møc tÝn dông trong mçi ng©n hµng nh­ng kh«ng ®­îc v­ît qu¸ giíi h¹n cho phÐp.Nh÷ng vÊn ®Ò nµy nÕu kh«ng ®­îc gi¶i quyÕt sím sÏ g©y nh÷ng ¶nh h­ëng kh«ng nhá ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh tÝn dông, gi¶m tÝnh c¹nh tranh, gi¶m lßng tin vµ dÉn ®Õn mÊt kh¸ch hµng. Bèn lµ, ViÖc chØ ®¹o n¾m b¾t th«ng tin viÖc ho¹t ®éng kinh doanh cña kh¸ch hµng, th«ng tin kinh tÕ thÞ tr­êng , gi¸ c¶ ch­a ®Çy ®ñ, xö lÝ cßn chËm, thiÕu chÝnh x¸c. ChÊt l­îng tÝn dông cã ®¶m b¶o ®­îc chøc n¨ng cßn ®­îc thÓ hiÖn ë m« h×nh tæ chøc sao cho phï hîp víi kh¶ n¨ng chuyªn m«n cña mçi ng­êi. Trong c«ng t¸c chØ ®¹o cßn nhiÒu lóng tóng,v× thÕ vai trß chØ ®¹o tÝn dông cßn nhiÒu h¹n chÕ, th«ng tin bÞ ng¾t qu¶ng. n¾m b¾t t×nh h×nh kh«ng cã hÖ thèng. HiÖn nay, t¨ng tr­ëng tÝn dông cao vµ chÊt l­îng tÝn dông tèt lµ hai kh¸i niÖm kh«ng thÓ t¸ch rêi, chÊt l­îng tÝn dông ph¶i ®¶m b¶o hiÖu qu¶ kinh doanh cña ng©n hµng vÒ hai mÆt, lµ kh¶ n¨ng sinh lêi vµ gi¶m tèi thiÓu rñi ro vÒ sö dông vèn. §ång thêi, ho¹t ®éng tÝn dông tèt ph¶i dùa trªn nguyªn t¾c lµ tho¶ m·n nhu cÇu vÒ vèn cña kh¸ch hµng (ng­êi ®i vay) ®¸p øng nhu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ lµ hai chñ thÓ mµ c¸c ng©n hµng cã sø m¹ng ph¶i phôc vô, do ®ã c¸c NHTM cÇn x¸c ®Þnh ®­îc kh¸ch hµng môc tiªu, hiÓu râ h¬n nhu cÇu cña kh¸ch hµng ®Ó cã chÝnh s¸ch phôc vô tèt h¬n. ë ®©y, nguyªn nh©n kh«ng xÐt vÒ mÆt cô thÓ mµ xÐt trªn mÆt toµn diÖn nªn chia thµnh nguyªn nh©n kh¸ch quan vµ nguyªn nh©n chñ quan. Nguyªn nh©n kh¸ch quan - C¬ chÕ chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc, cña c¸c ngµnh ch­a ®Çy ®ñ, m«i tr­êng ph¸p lÝ ch­a ®ång bé, m«i tr­êng x· héi cßn nhiÒu nhøc nhèi. Sè ®«ng kh¸ch hµng, nhÊt lµ c¸c hé s¶n xuÊt cã tr×nh ®é d©n trÝ thÊp, Ýt n¾m b¾t ®­îc th«ng tin, tiÕp thu kiÕn thøc vÒ kinh tÕ thÞ tr­êng cßn rÊt h¹n chÕ. V× v©y , chän lùa ®èi t­îng kh¸ch hµng ®¶m b¶o cho viÖc ho¹t ®éng tÝn dông ®· g©y kh«ng Ýt khã kh¨n cho ho¹t ®éng cña c¸c NHTM. - Thiªn tai x¶y ra bÊt th­êng trªn diÖn réng g©y ra nh÷ng hËu qu¶ nÆng nÒ c¶ gi¸n tiÕp vµ trùc tiÕp Cã nh÷ng NHTM võa ph¶i lµm kinh doanh võa ph¶i lµm chÝnh s¸ch ®· cã nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh cho hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh vµ ®Çu t­ ph¸t triÓn Nguyªn nh©n chñ quan: - Mét bé phËn c¸n bé thiÕu tr¸ch nhiÖm víi c«ng viÖc ®­îc giao, t­ duy tÝn dông cßn h¹n hÑp. Mét sè c¸n bé sa sót vÒ phÈm chÊt, th«ng ®ång víi kh¸ch hµng, biÓu hiÖn tÝnh tuú tiÖn, kh«ng chÊp hµnh ®óng qui tr×nh nghiÖp vô. C«ng t¸c ®iÒu hµnh cña l·nh ®¹o ë mét sè NHTM cßn thiÕu sãt, chÊt l­îng thÈm ®Þnh cßn yÕu kÐm. HÇu hÕt c¸c ®¬n vÞ kh«ng tr¶ ®­îc nî, lµm thÊt tho¸t vèn ®Òu r¬i vµo c¸c tr¹ng th¸i sau ®©y: + Hå s¬ ph¸p lÝ kh«ng ®Çy ®ñ. QuyÕt ®Þnh thµnh lËp vµ giÊy phÐp kinh doanh hÕt h¹n nh­ng kh«ng ®­îc bæ sung. T×nh tr¹ng tµi chÝnh cña ®¬n vÞ tr­íc khi vay vèn kh«ng ®­îc kiÓm tra chÝnh x¸c, thiÕu tÝnh ®¶m b¶o. NhiÒu dù ¸n do thiÕu vèn x©y l¾p ph¶i kÐo dµi thêi gian x©y dùng, chËm tiÕn ®é thi c«ng, kh«ng thùc hiÖn ®­îc kinh doanh s¶n xuÊt nªn kh«ng tr¶ ®­îc nî ®óng h¹n. Tr×nh ®é thÈm ®Þnh c«ng nghÖ yÕu, nhÊt lµ c«ng nghÖ tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i, chñ yÕu dùa vµo luËn chøng ®­îc duyÖt, trong khi c¸c luËn chøng cã xu h­íng chung lµ t¹o ra sè l­îng gi¶ ®Ó t¨ng søc thuyÕt phôc, lµm mÊt ®i tÝnh thùc tÕ cÇn thiÕt cña qu¸ tr×nh thÈm ®Þnh, hÇu hÕt c¸c dù ¸n kh«ng lËp b¶ng l­u kim, nªn khi lËp kÕ ho¹ch tr¶ nî thiÕu chÝnh x¸c. +X¸c ®Þnh t­ c¸ch ph¸p nh©n thiÕu chÝnh x¸c, nhÊt lµ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh. ViÖc t×m hiÓu t­ c¸ch ph¸p nh©n cña gi¸m ®èc kh«ng ®­îc quan t©m x¸c ®¸ng nªn ®· cho vay c¶ nh÷ng vÞ gi¸m ®èc ®· lõa ®¶o ®¬n vÞ nhiÒu n¨m liÒn.Mét sè ng©n hµng thiÕu tÝnh to¸n kh«ng xem xÐt ®· cho vay c¶ nh÷ng kh¸ch hµng bÞ c¸c ng©n hµng kh¸c th¶i lo¹i.ViÖc xem xÐt ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp ph¶i ®­îc ®¸nh gi¸ b»ng thùc tiÔn ho¹t ®éng chø kh«ng chØ c¨n cø vµo giÊy tê sæ s¸ch. - Kü thuËt cÊp tÝn dông hiÖn nay cña c¸c tæ chøc tÝn dông chñ yÕu dùa trªn ®¬n xin vay cña kh¸ch hµng vµ ph­¬ng ¸n kinh doanh cho kh¸ch hµng so¹n th¶o.Kü thuËt cÊp tÝn dông võa mang tÝnh duy ý chÝ chñ quan cña bªn cÊp tÝn dông, võa thiÕu c¬ së kh¸ch quan cña nÒn kinh tÕ. Th«ng th­êng mét ®¬n xin vay ®Òu cã ghi râ môc ®Ých sö dông tiÒn vay, sè tiÒn xin vay vµ thêi h¹n tr¶ nî. Song ®iÒu ®ã hoµn toµn dùa vµo kinh nghiÖm c¸ nh©n cña ng­êi xin vay vµ khã cã thÓ biÕt ch¾c r»ng, viÖc sö dông tiÒn vay nh­ vËy cã ®¹t ®­îc môc tiªu ®Ò ra trong ph­¬ng ¸n kinh doanh hay kh«ng. V× vËy kÌm theo ®¬n xin vay th× cã ph­¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh nh­ lµ mét c¬ së ®Ó chøng minh cho ý ®å cña ng­êi ®i vay.VÊn ®Ò ®Æt ra lµ ®é tin cËy cña ph­¬ng ¸n kinh doanh ®ã ®¹t ®Õn møc ®é nµo, th× khã cã tiªu chuÈn nµo ®¸nh gi¸ vµ dù ®o¸n ®­îc. Vµ khi cã sù dù ®o¸n kh«ng chÝnh x¸c, nghiÔm nhiªn ng©n hµng ph¶i chÞu rñi ro. §Êy lµ ch­a nãi ®Õn t×nh tr¹ng lµ: VÒ nguyªn t¾c c¸c ph­¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh ph¶i do ng­êi ®i vay thµnh lËp hoÆc cã thÓ thuª ngoµi lËp nh­ng kh«ng ph¶i lµ c¸n bé tÝn dông. Tuy nhiªn hiÖn nay hÇu hÕt hä kh«ng cã kh¶ n¨ng tù lËp dù ¸n vµ còng ch­a cã chuyªn tr¸ch h­íng dÉn do c¸n bé tÝn dông ph¶i trùc tiÕp h­ãng dÉn cho ng­êi viÕt ®¬n xin vay, sau ®ã chÝnh m×nh ph¶i thËm ®Þnh dù ¸n. Do vËy viÖc thËm ®Þnh dù ¸n chØ mang tÝnh h×nh thøc, thiÕu kh¸ch quan v× c¸n bé tÝn dông “võa ®¸ bãng võa thæi cßi”. - C¸c dù ¸n vay vèn víi sè l­îng kh¸ch hµng ®a d¹ng, phong phó, th­êng theo mét mÉu chung, th­êng lµ mÉu in s½n, ng­êi vay chØ ghi thªm sè liÖu vµo b¶ng t¸i kh¼ng ®Þnh. C¸n bé tÝn dông kh«ng cã sè liÖu vÒ ®Þnh møc kinh tÕ-kÜ thuËt, th«ng tin gi¸ c¶ nªn kh«ng cã c¬ së khoa häc ®Ó kiÓm tra sè liÖu cña dù ¸n. H¬n n÷a, mét khi viÖc cÊp tÝn dông chØ ®Æt ra chñ yÕu dùa vµo ý chÝ chñ quan cña bªn cho vay quyÕt ®Þnh th× vÊn ®Ò tiªu cùc trong quan hÖ tÝn dông sÏ cã ®iÒu kiÖn n¶y në. - VÒ ®èi t­îng kh¸ch hµng: HiÖn nay c¸c NHTM ®ang chó träng b»ng c¸c chÝnh s¸ch ­u ®·i ®Ó thu hót vµ t¨ng tr­ëng ®Çu t­ cho vay ®èi víi c¸c dù ¸n lín, c¸c doanh nghiÖp lín. §iÒu ®ã lµ do yªu cÇu ®¶m b¶o an toµn ®ång vèn cho vay, trong ®iÒu kiÖn m«i tr­êng kinh tÕ, m«i tr­êng ph¸p lÝ cßn thiÕu ®ång bé, thiÕu nhÊt qu¸n, thiÕu kh¶ n¨ng kh¶ thi. Trong khi c¸c doanh nghiÖp lín cã bé m¸y qu¶n lÝ m¹nh bëi c¸c tÇng nÊc theo qui chÕ, l¹i cã sù trî gióp cña ChÝnh phñ, cã søc m¹nh vÒ tµi chÝnh th× c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá kh«ng cã ®­îc nh÷ng thÕ m¹nh ®ã, do ®ã Èn chøa nhiÒu rñi ro h¬n. - VÒ phÝa c¸n bé tÝn dông, víi t­ c¸ch lµ ng­êi thÈm ®Þnh, mét sè Ýt v× lîi Ých c¸ nh©n ®· cã nh÷ng biÓu hiÖn: bao che cho kh¸ch hµng, b¸o c¸o víi l·nh ®¹o nh÷ng th«ng tin thiÕu trung thùc, t×m c¸ch hîp lÝ ho¸ hå s¬ cho vay, gß Ðp thêi gian cho vay phï hîp víi tÝnh chÊt nguån vèn lµm cho viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch tr¶ nî kh«ng phï hîp víi thêi gian ®· cam kÕt, t×m c¸ch gi·n nî, gia h¹n nî, ®iÒu chØnh kú h¹n nî ... kh«ng ®óng nguyªn t¾c ®èi víi c¸c kho¶n nî mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n. - VÒ phÝa l·nh ®¹o ,víi t­ c¸ch lµ ng­êi ®iÒu hµnh mét sè Ýt tá ra thiÕu b¶n l·nh,thiÕu kiÓm tra gi¸m s¸t th­êng xuyªn, ch¹y theo lîi Ých côc bé, c¸ biÖt l¹m dông m­u lîi riªng cè t×nh lµm sai nguyªn t¾c chÕ ®é cho vay nh÷ng doanh nghiÖp cã nî nhiÒu ng©n hµng nh÷ng doanh nghiÖp më tµi kho¶n tiÒn göi chÝnh t¹i ng©n hµng nªn kh«ng qu¶n lý ®­îc nguån thu. ViÖc sö dông vµ bè trÝ c¸n bé thiÕu chän läc, mét sè n¬i lÊy lý do thiÕu ng­êi, rÊt nguy hiÓm cho c«ng t¸c qu¶n lý chÊt l­îng tÝn dông. - Tr×nh ®é thÈm ®Þnh cña c¸n bé tÝn dông nh×n chung cßn béc lé nhiÒu yÕu kÐm, ®éi ngò chuyªn gia t­ vÊn phÇn lín cßn thiÕu kinh nghiÖm, ch­a dµy d¹n trong c¬ chÕ thÞ tr­êng ®Ó xö lý kÞp thêi nh÷ng rñi ro bÊt th­êng. - B¶n th©n ng©n hµng còng cã nhiÒu chËm trÔ trong viÖc tham m­u,®Ò xuÊt ban hµnh söa ®æi, bæ sung c¸c chÝnh s¸ch cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng ng©n hµng nh­: b¶o l·nh, thÕ chÊp, cÇm cè , ph¸t m¹i tµi s¶n thÕ chÊp...ho¹t ®éng cña c¸c ng©n hµng trong ®iÒu kiÖn hµnh lang ph¸p lý võa thiÕu võa thõa, kh«ng æn ®Þnh, bªn c¹nh ®ã mét sè chñ tr­¬ng,chÝnh s¸ch ngµnh ng©n hµngl¹i lu«n ®­îc thay ®æi, thËm chÝ trong thêi gian ng¾n. NhiÒu ng©n hµng th­¬ng m¹i cho r»ng thêi gian qua ng©n hµng th­¬ng m¹i ViÖt Nam ban hµnh nhiÒu qui ®Þnh tù trãi buéc c¸c ng©n hµng trong ho¹t ®éng kinh doanh tiÒn tÖ.NhiÒu vÊn ®Ò thùc tÕ x¶y ra nh­ng l¹i ch­a ®­îc quy ®Þnh, bæ sung kÞp thêi nh÷ng quy ®Þnh cña nhµ n­íc, chÝnh phñ th× Ng©n hµng Nhµ n­íc ViÖt Nam chËm h­íng dÉn ng©n hµng th­¬ng m¹i thùc hiÖn. - §èi víi hÖ thèng quü tÝn dông nh©n d©n, mét h×nh thøc tÝn dông phæ biÕn víi ®Þa bµn réng lín, c¸c quy ®Þnh vÒ trÝch lËp vµ sö dông dù phßng rñi ro cßn nhiÒu ®iÓm ch­a phï hîp.Kinh tÕ n­íc ta chñ yÕu lµ n«ng nghiÖp, s¶n xuÊt phô thuéc vµo thiªn nhiªn, mÆt kh¸c ë n­íc ta ch­a cã chÝnh s¸ch b¶o hiÓm mïa mµng, gi¸ c¶ cho n«ng nghiÖp nªn ho¹t ®éng tÝn dông ë ®©y lu«n tiÒm Èn nguy c¬ rñi ro cao. ChÝnh v× vËy, viÖc quy ®Þnh c¨n cø sè d­ qu¸ h¹n (ph©n theo nhãm) ®Çu n¨m ®Ó trÝch lËp dù phßng ®Ó xö lý rñi ro trong n¨m tµi chÝnh e r»ng ch­a thËt hîp lý bëi ®©y kh«ng ph¶i lµ sè d­ nî qu¸ h¹n b×nh qu©n c¶ n¨m.H¬n n÷a hÖ thèng quü tÝn dông nh©n d©n ®­îc thiÕt lËp theo nguyªn t¾c vÒ tæ chøc vµ tµi chÝnh nh¨m ®¶m b¶o an toµn cho c¶ hÖ thèng, nh­ng ch­a cã quy ®Þnh nµo h×nh thµnh mét nguån dù tr÷ bï ®¾p rñi ro chung cho hÖ thèng , nh»m hç trî gi¶i quyÕt rñi ro bÊt kh¶ kh¸ng v­ît qu¸ n¨ng lùc tµi chÝnh cña tæ chøc . Tãm l¹i, do nhiÒu nguyªn nh©n , chñ quan còng nh­ kh¸ch quan mµ chÊt l­îng tÝn dông ch­a cao.VÒ phÝa ng©n hµng, do thËn träng trong b¶o toµn vèn ,tr×nh ®é c¸n bé ch­a cao nªn cßn khã kh¨n trong qu¶n lý tÝn dông.VÒ phÝa kh¸ch hµng, n¨ng lùc tæ chøc cßn kÐm, thiÕu tµi s¶n thÕ chÊp ,hÖ thèng h¹ch to¸n kÕ to¸n kh«ng râ rµng ®ång bé theo qui ®Þnh , bªn c¹nh ®ã lµ thùc tr¹ng lµm ¨n yÕu kÐm,thiÕu nghiªm tóc , lõa ®¶o khiÕn rñi ro tÝn dông t¨ng cao,gi¶m hiÖu qu¶ .Ngoµi ra vÒ nguyªn nh©n kh¸ch quan, m«i tr­êng ph¸p lý ch­a hoµn thiÖn, cßn nhiÒu kÏ hë , c¬ chÕ chÝnh s¸ch ch­a æn ®Þnh , qu¶n lý cßn ch­a thèng nhÊt vµ nhiÒu tÖ n¹n ...,tÊt c¶ nguyªn nh©n Êy ®· khiÕn cho c¸c kho¶n tÝn dông kh«ng ph¸t huy ®­îc kÕt qu¶ nh­ mong ®îi . 3. Nh÷ng chØ tiªu ®¸nh gi¸ rñi ro. Ph©n tÝch ®­îc nguyªn nh©n, thÊy ®­îc rñi ro tÝn dông lµ do ®©u ®Ó tõ ®ã cã ®¸nh gi¸ møc ®é vµ kh¾c phôc.Ph©n tÝch rñi ro tÝn dông lµ ho¹t ®éng b¾t buéc trong ho¹t ®éng kinh doanh tÝn dông ng©n hµng.ChÊt l­îng cña c«ng t¸c ph©n tÝch rñi ro tÝn dông phô thuéc nhiÒu vµo tr×nh ®é cña c¸n bé tÝn dông , kh«ng cã mét chuÈn mùc chi tiÕt mang tÝnh cè ®Þnh cho ho¹t ®éng nµy.Ph©n tÝch rñi ro tÝn dông lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh sù thµnh b¹i cña mçi kho¶n cho vay tÝn dông. Tr­íc khi ng©n hµng cã mét quyÕt ®Þnh ®Çu t­ vµo mét dù ¸n hay mét tµi s¶n thÕ chÊp nµo ®ã,b¶n th©n mçi ng©n hµng th­¬ng m¹i víi c«ng viÖc ®Çu tiªn ®Òu ph¶i ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ vµ rñi ro cña viÖc ®Çu t­ ®ã, ph¶i x¸c minh c©n ®èi gi÷a kh¶ n¨ng, gi÷a lîi nhuËn thu ®­îc vµ møc ®é rñi ro liªn quan cã thÓ chÊp nhËn ®­îc hay kh«ng(mèi quan hÖ gi÷a rñi ro vµ lîi nhuËn).Khi cho vay ®Çu t­ ®èi víi c¸ nh©n vµ tæ chøc, vÒ nguyªn t¾c ®¸nh gi¸ kh«ng cã g× kh¸c nhau, mµ chØ kh¸c Ýt nhiÒu vÒ néi dung ®¸nh gi¸ . Cã nhiÒu ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ rñi ro tÝn dông kh¸c nhau, tuy nhiªn hiÖn nay ph­¬ng ph¸p th«ng th­êng ®ang ®­îc nhiÒu ®Þnh chÕ tµi chÝnh ¸p dông trªn thÕ giíi lµ ph­¬ng ph¸p “5c” ®Ó ph©n tÝch tÝn dông.Ph­¬ng ph¸p nµy, khi ph©n tÝch tÝn dông th«ng qua 5 chØ tiªu kh¸c nhau. 3.1 Vèn : Th«ng qua møc vèn ®Ó ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng vµ t×nh h×nh ho¹t ®éng cña ®èi t¸c vay vèn. Vèn lµ yÕu tè quan träng thÓ hiÖn tiÒm lùc tµi chÝnh cña kh¸ch hµng.MÆc dï søc m¹nh tµi chÝnh chØ lµ mét tû sè c¸c yÕu tè liªn quan ®Õn viÖc ®¸nh gi¸ rñi ro, nh÷ng th«ng tin cã ®­îc ®Ó ®¸nh gi¸ vèn nãi chung sÏ h×nh thµnh c¬ së ®Ó ®¸nh gi¸ c¸c yÕu tè kh¸c nh­ kh¶ n¨ng n¨ng lùc tµi chÝnh. Do vËy , ®Ó ®¸nh gi¸ rñi ro tÝn dông lu«n lu«n b¾t ®Çu tõ viÖc ®¸nh gi¸ søc m¹nh tµi chÝnh cña ng­êi vay, cÇn ®¸nh gi¸ vÒ thùc tr¹ng tµi chÝnh cña ng­êi vay vµ thu nhËp dù kiÕn trong t­¬ng lai cña ng­êi vay. 3.2 Kh¶ n¨ng tr¶ nî: Ph©n tÝch kh¶ n¨ng hoµn nî cña ®¸nh gi¸ vay vèn. ViÖc ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng hoµn nî cña kh¸ch hµng lµ cùc kú quan träng, nã quyÕt ®Þnh chÊt l­îng tÝn dông. Khi ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng hoµn tr¶ , ®iÒu quan träng ph¶i ph©n tÝch ®ã lµ yÕu tè ®ång tiÒn, bao gåm ®ång tiÒn vµo vµ ®ång tiÒn ra vµ ®¸nh gi¸ viÖc thu nhËp vµ lîi nhuËn trong t­¬ng lai cña hä ®Ó tõ ®ã ch¾c ch¾n nguån tr¶ nî cña kh¸ch hµng. Khi ph©n tÝch yÕu tè nµy chñ yÕu c¨n cø vµo viÖc ph©n tÝch b¶ng tæng kÕt tµi s¶n cña doanh nghiÖp . 3.3.§Æc tÝnh: §¸nh gi¸ ®Æc tÝnhvµ kh¶ n¨ng ®éc lËp trong kinh tÕ cña ®èi t¸c vay vèn. Kh¶ n¨ng ®éc lËp trong kinh tÕ c¶ kh¸ch hµng lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh s­ thµnh b¹i trong kinh doanh cña kh¸ch hµng ®ã. Kh¸ch hµng ph¶i cã kh¶ n¨ng ®éc lËp cao trong kinh doanh, lµ ng­êi gi¸m quyÕt, gi¸m lµm vµ chÞu tr¸ch nhiÖm trong kinh doanh kh«ng mang tÝnh m¹o hiÓm nhiÒu. 3.4. §iÒu kiÖn: Ph©n tÝch c¸c yÕu tè bªn trong vµ bªn ngoµi cã thÓ ¶nh h­ëng ®Õn t×nh h×nh ho¹t ®éng trong t­¬ng lai cña ®èi t¸c vay vèn.C¸c yÕu tè bªn trong vµ bªn ngoµi còng lµ yÕu tè quan träng liªn quan trùc tiÕp ®Õn rñi ro cña kho¶n vay. C¸c yÕu tè nµy th­êng t¹o ra nh÷ng rñi ro th­êng kh«ng ®­îc b¸o tr­íc, ®«i khi c¶ nh÷ng rñi ro bÊt kh¶ kh¸ng.Ng­êi ph©n tÝch tÝn dông hay c¸n bé tÝn dông khi ph©n tÝch ®ßi hái ph¶i ®­a ra nh÷ng tr­êng hîp xÊu nhÊt ®Ó l­êng tr­íc nh÷ng rñi ro cã thÓ ph¸t sinh trong thêi gian kh¸ch hµng vay vèn, ®Æc biÖt ®èi víi c¸c kho¶n vay cã thêi h¹n dµi. 3.5. ThÕ chÊp: §¸nh gi¸ nh÷ng b¶o ®¶m ®Ô hç trî vµ b¶o ®¶m cho c¸c kho¶n vay vèn. MÆc dï khi vay vèn, môc tiªu cña ng©n hµng kh«ng ph¶i thu håi tµi s¶n thÕ chÊp mµ thu håi tiÒn vèn, tiÒn vèn vµ l·i. Song tµi s¶n thÕ chÊp dïng lµm ®¶m b¶o cho kho¶n vay tr­íc hÕt t¨ng c­êng tr¸ch nhiÖm cña ng­êi vµ ®èi víi tiÒn m×nh vay vµ sau ®ã b¶o ®¶m cho sè tiÒn vèn ng©n hµng cho vay. Khi ph©n tÝch rñi ro tÝn dông, c¶ 5 chØ tiªu nµy cÇn ®­îc ®¸nh gi¸ rÊt kü l­ìng. Víi mçi chØ tiªu c¸c ng©n hµng l­îng ho¸ theo h×nh thøc chÊm ®iÓm. Ph­¬ng ph¸p tÝnh ®iÓm hiÖn nay víii nhiÒu ng©n hµng tiÕn hµnh chÊm ®iÓm theo hÖ thèng kÝ hiÖu ABC vµ ®­îc s¾p xÕp lÇn l­ît tõ A-C Ngoµi nh÷ng kÝ hiÖu trªn ®Ó ®Þnh l­îng chÝnh x¸c, nhiÒu ng©n hµng cßn x©y dùng tÝnh ®iÓm cô thÓ cho mçi chØ tiªu vµ c¨n cø vµo nh÷ng ®iÓn sè nµy, ng©n hµng ®­a ra quyÕt ®Þnh cho vay hoÆc ®Çu t­ hay kh«ng. §iÓm trong ph©n tÝch ®­îc hiÓu nh­ mét h×nh thøc ®o l­êng ®­îc tÝnh theo ph­¬ng ph¸p x¸c suÊt thèng kª.Dùa vµo kh¶ n¨ng hoµn tr¶ cña kh¸ch hµng. §iÓm nµy sÏ ®­îc chÊm víi tõng chØ tiªu, tuy nhiªn ®èi víi tõng kh¸ch hµng lµ c¸ nh©n vµ doanh nghiÖp ®Òu cã nh÷ng tiªu thøc kh¸c nhau ®Ó x¸c ®Þnh. Víi tõng vÊn ®Ò sè ®iÓm tèi ®a, tèi thiÓu kh¸c nhau dùa vµo tõng c¸ch sö dông cña ng­êi ®¸nh gi¸ . 4. Nh÷ng chØ tiªu ®¸nh gi¸ chÊt l­îng tÝn dông Ng©n hµng th­¬ng m¹i . Ho¹t ®éng tÝn dông ng©n hµng lµ ho¹t ®éng “ ®i vay ®Ó cho vay”, do ®ã chÊt l­îng tÝn dông phô thuéc rÊt lín vµo c«ng t¸c huy ®éng vµ cho vay vèn . TÝn dông lµ cÇu nèi gi÷a ho¹t ®éng cña ng©n hµng vµ c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, tiªu dïng cña x· héi vµ ®ång thêi tÝn dông tõ l©u ®· ®­îc sö dông nh­ mét c«ng cô cung cÊp nguån vèn víi l·i suÊt ­u ®·i cho nhòng ng­êi thiÕu vèn, khã kh¨n ®Ó hä cã ®iÒu kiÖn më réng qui m« s¶n xuÊt kinh doanh, ¸p dông kü thuËt míi, më réng thÞ tr­êng... tõ ®ã mµ t¨ng thu nhËp...C¸c kho¶n tÝn dông do ®ã cã vai trß lín trong viÖc gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò kinh tÕ còng nh­ x· héi . §èi víi c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i ( lµ c¸c tæ chøc kinh doanh tiÒn tÖ) ®Ó ®¸nh gi¸ chÊt l­îng cña tÝn dông, ngoµi c¸c chØ tiªu ®Þnh tÝnh, ph¶i dùa vµo c¸c chØ tiªu ®Þnh l­îng cô thÓ sau: 4.1. ChØ tiªu huy ®éng vèn Mét ng©n hµng lu«n ®¸p øng ®­îc nhu cÇu vay cña kh¸ch hµng vµ cã ®ñ khèi l­îng tiÒn kh¸ch hµng cÇn rót sÏ t¹o niÒm tin cho kh¸ch hµng vµ chøng tá ®­îc tiÒm lùc tµi chÝnh m¹nh cña m×nh. §ång thêi míi ®¸p øng ®­îc nhu cÇu kh¸ch hµng , ng©n hµng ph¶i tÝnh to¸n ®Ó cã lîi nhuËn cña m×nh ®­îc ®¶m b¶o mét tØ lÖ nhÊt ®Þnh ®èi víi mçi kho¶n vay. Muèn ®¹t ®­îc nh÷ng tiªu chuÈn ®ã, ng©n hµng ph¶i cã kh¶ n¨ng huy ®éng ®­îc nh÷ng nguån vèn cã thêi h¹n dµi víi chi phÝ thÊp nhÊt cã thÓ ®­îc. Kh¶ n¨ng huy ®éng vèn ®­îc thÓ hiÖn hai chØ tiªu : - Tæng sè vèn huy ®éng ®­îc vµ tèc ®é t¨ng cña nguån vèn nµy qua mçi n¨m thÓ hiÖn tèc ®é t¨ng tr­ëng vµ kh¶ n¨ng huy ®éng vèn cña ng©n hµng. HiÖn nay Ng©n hµng Nhµ n­íc kh«ng quy ®Þnh tØ lÖ l·i suÊt b¾t buéc mµ thay b»ng l·i su©t c¬ b¶n vµ tØ lÖ dao ®éng. ChÝnh v× vËy, c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i cã thÓ ®iÒu chØnh dÔ dµng ®Çu vµo vµ ®Çu ra cña tÝn dông b»ng c¸ch chÝnh s¸ch l·i suÊt nh»m lµm c©n ®èi tµi s¶n cña m×nh. NÕu xÐt thÊy sè l­îng kh¸ch hµng rót tiÒn ra t¨ng hay nhu cÇu vay vèn t¨ng trong hiÖn t¹i hay dù ®o¸n trong t­¬ng lai, c¸c ng©n hµng sÏ thùc hiÖn huy ®éng vèn vµ ®ã lµ biÓu hiÖn cô thÓ cña më réng tÝn dông vµ ng­îc l¹i . - C¬ cÊu cña nguån vèn huy ®éng ®­îc. ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh kh¶ n¨ng vay cña ng©n hµng víi nh÷ng ®èi t­îng kh¸c nhau vµ ®ång thêi còng thÓ hiÖn kh¶ n¨ng æn ®Þnh vµ cho vay cña ng©n hµng. NÕu trong c¬ cÊu nguån vèn huy ®éng ®­îc,vèn trung vµ dµi h¹n chiÕm mét tØ träng ®¸ng kÓ th× ng©n hµng cã kh¶ n¨ng æn ®Þnh cao vµ cã thÓ më réng ®èi t­îng cho vay ra trung vµ dµi h¹n. Nh­ng hiÖn nay phÇn lín tØ lÖ vèn huy ®éng ®­îc chñ yÕu lµ vèn ng¾n h¹n tõ 6-12 th¸ng. Trong sè nµy, c¸c ng©n hµng chØ ®­îc trÝch mét tØ lÖ nhá cho vay trung vµ dµi h¹n cßn chñ yÕu lµ c¸c kho¶n tÝn dông ng¾n h¹n. Ng©n hµng kh«ng d¸m më réng ®èi t­îng cho vay trung vµ dµi h¹n víi l·i suÊt cao h¬n bëi nÕu kh«ng huy ®éng kÞp thêi vèn cho nh÷ng kho¶n tr¶ nî ng¾n h¹n khi ®Õn k× ®¸o h¹n th× uy tÝn cña ng©n hµng sÏ bÞ ¶nh h­ëng nghiªm träng. §ã lµ mét vÝ dô c¬ b¶n vÒ ¶nh h­ëng cña c¬ cÊu nguån vèn ®èi víi chÊt l­îng tÝn dông. 4.2.ChØ tiªu vÒ sö dông vèn x 100% ChØ tiªu nµy cµng lín th× chøng tá cµng sö dông cã hiÖu qu¶ nguån vèn huy ®éng ®­îc.§èi víi c¸c nguån vèn huy ®éng, ng©n hµng ph¶i tr¶ l·i suÊt dï sau ®ã cã cho vay l¹i hay sö dông vµo c¸c môc ®Ých kh¸c hay kh«ng. Do ®ã nÕu nguån vèn ®· huy ®éng ®­îc mµ kh«ng sö dông chiÕm tØ lÖ lín, ng©n hµng sÏ bÞ thua lç. 4.3. ChØ tiªu d­ nî §©y lµ chØ tiªu ®¸ng ®­îc quan t©m nhÊt khi xem xÐt chÊt l­îng tÝn dông mét NHTM. Qua ®ã cã thÓ nghiªn cøu ®­îc biÕn ®éng quy m«, khèi l­îng tÝn dông, møc ®é ph¸t triÓn cña nghiÖp vô, chøng tá mèi quan hÖ gi÷a ng©n hµng vµ kh¸ch hµng lµ ®¸ng tin cËy vµ cã hiÖu qña, nãi chung lµ kho¶n tÝn dông cã chÊt l­îng cao. 4.4. ChØ tiªu lîi nhuËn Ng©n hµng lµ mét tæ chøc kinh doanh tiÒn tÖ nªn môc tiªu lîi nhuËn lu«n ph¶i ®Æt lªn hµng ®Çu, ng©n hµng thu ®­îc lîi nhuËn tÝn dông tõ kho¶n chªnh lÖch l·i suÊt ®i vay vµ l·i suÊt cho vay. ChØ tiªu nay ®Æc biÖt quan träng ®èi víi nh÷ng ng©n hµng ch­a ph¸t triÓn dÞch vô ng©n hµng, nguån thu tõ ho¹t ®éng tÝn dông lµ chñ yÕu. NÕu tÝn dông kh«ng ®¹t chÊt l­îng tèt th× kh«ng nh÷ng kh«ng thu ®­îc lîi ®­îc nî gèc vµ l·i mµ cßn t¨ng vÒ chi phÝ cña ng©n hµng, lµm gi¶m lîi nhuËn . Tuy nhiªn, ®èi víi mét sè dù ¸n theo kÕ ho¹ch cña Nhµ n­íc th× chØ tiªu nµy ®«i khi kh«ng ®Çy ®ñ ®Ó ph¶n ¸nh chÊt l­¬ng tÝn dông. V× môc tiªu kinh tÕ x· héi hay chiÕn l­îc ph¸t triÓn c¸c ngµnh khoa häc kü thuËt cßn non trÎ, ph¸t triÓn c¸c ngµnh mòi nhän, xuÊt khÈu hay v× c¸c môc tiªu x· héi kh¸c th× ®«i khi lîi nhuËn kh«ng ®­îc ®Æt ra vµ nã kh«ng ph¶n ¸nh thùc chÊt chÊt l­îng kho¶n tÝn dông. 4.5.ChØ tiªu vßng quay vèn §­îc tÝnh b»ng tØ sè giòa sè thu nî vµ tæng d­ nî. ChØ tiªu nµy cho biÕt sè tÝn dông ®· hoµn thµnh vµ ®­îc thu l¹i ®Ó tiÕp tôc cho vay. Qua ®ã cã thÓ thÊy ®uîc ng©n hµng ®· cho vay ®óng ®èi t­îng nªn ®· thu ®­îc c¶ vèn lÉn l·i, kh«ng cã rñi ro vµ quan hÖ gi÷a kh¸ch hµng vµ ng©n hµng lµ tèt ®Ñp. Sè lîi nhuËn thu ®­îc trªn mçi ®ång vèn vay t¨ng tØ lÖ víi sè vßng quay cña vèn. Trªn ®©y lµ mét sè chØ tiªu dïng ®Ó ®¸nh gi¸ chÊt l­îng tÝn dông ng©n hµng th­¬ng m¹i. Tuy nhiªn, chÊt l­îng tÝn dông lu«n ph¶i xem xÐt, ®¸nh gi¸, ph©n tÝch c¶ vÒ mÆt ®Þnh tÝnh còng nh­ vÒ mÆt ®Þnh l­îng. TÝn dông nh»m môc tiªu lîi nhuËn c¶ vÒ phÝa ng©n hµng vµ kh¸ch hµng nh­ng ta kh«ng thÓ bá qua nh÷ng môc tiªu, lîi Ých x· héi cña nã. Trong nh÷ng n¨m qua, tÝn dông ®· gãp phÇn tÝch cùc vµo æn ®Þnh x· héi, th«ng qua c¸c ho¹t ®éng tÝn dông ®· th¸o gì khã kh¨n cho c¸c doanh nghiÖp, hé n«ng d©n, duy tr× vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh. Trong thùc tÕ c¸c vÊn ®Ò x· héi næi cém ®Òu do sù bÊt c«ng trong kh¶ n¨ng tiÕp cËn, sö dông c¸c nguån lùc nh»m ®em l¹i lîi nhuËn vµ do c¬ chÕ ph©n phèi thu nhËp cã nhiÒu bÊt c«ng. TÝn dông ®­îc sö dông nh­ mét biÖn ph¸p kh¾c phôc nguyªn nh©n thø nhÊt.ChÝnh v× vËy, ®Ó ®¸nh gi¸ chÊt l­îng tÝn dông, còng cÇn ph¶i quan t©m ®Õn c¸c kÕt qu¶ mang tÝnh x· héi cña tÝn dông. §ã lµ vÒ mÆt gi¶i quyÕt viÖc lµm, ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh, n©ng cao thu nhËp, ph¸t triÓn c¸c vïng xa x«i hÎo l¸nh...Tãm l¹i, ®Ó ®¸nh gi¸ chÊt l­îng tÝn dông cÇn ph¶i cã mét c¸i nh×n toµn diÖn trªn mäi gãc ®é c¶ vÒ mÆt ®Þnh tÝnh vµ ®Þnh l­îng, c¶ vÒ mÆt kinh tÕ vµ mÆt x· héi . PHÇN III : MéT Sè GI¶I PH¸P N¢NG CAO CHÊT L¦îNG TÝN DôNG ë C¸C NG¢N HµNG TH¦¥NG M¹I . Tõ thùc tÕ ®· ®­a ra, cã thÓ nãi r»ng thùc tr¹ng tÝn dông NHTM hiÖn nay tuy ®· cã nh÷ng b­íc ®æi míi ®¸ng kÓ nh­ng vÉn cßn tån t¹i nhiÒu yÕu kÐm. HÖ thèng ng©n hµng nãi chung, tÝn dông nãi riªng ®ang b­íc ®Çu ®i vµo ho¹t ®éng víi ®óng nghÜa “ng©n hµng hiÖn ®¹i” nh»m lµm t¨ng c­êng tèc ®é giao dÞch vµ l­u th«ng trong nÒn kinh tÕ, thóc ®Èy ph¸t triÓn s¶n xuÊt tiªu dïng. §Ó hÖ thèng ng©n hµng cµng hoµn thiÖn h¬n vµ thùc sù trë thµnh mét trong nh÷ng c«ng cô kinh tÕ vÜ m« h÷u hiÖu th× c¸c biÖn ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ chÊt l­îng tÝn dông ng©n hµng th­¬ng m¹i ph¶i ®­îc ¸p dông nhanh chãng vµ tÝch cùc. Sau ®©y em xin m¹o muéi ®­a ra mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao chÊt l­îng tÝn dông ng©n hµng th­¬ng m¹i. 1.T¨ng c­êng chÊt l­îng c«ng t¸c tÝn dông Theo quy chÕ tÝn dông hiÖn nay, qui ®Þnh xÐt duyÖt thÈm ®Þnh dù ¸n cho vay qu¶ lµ khã kh¨n, h¬n n÷a trong qu¸ tr×nh lµm viÖc víi kh¸ch hµng, cã nhiÒu t×nh huèng mµ c¸n bé tÝn dông kh«ng thÓ l­êng tr­íc ®­îc. ChÝnh v× vËy ®Ó n©ng cao chÊt l­îng c«ng t¸c tÝn dông th× ®ßi hái ng­êi c¸n bé tÝn dông ph¶i hÕt søc n¨ng ®éng, gi¶i quyÕt v­íng m¾c mét c¸ch khoa häc, logic. Mäi kho¶n cho vay míi ph¶i thùc hiÖn theo ®óng chÕ ®é vµ ®óng c¸c ®iÒu kiÖn luËt ph¸p quy ®Þnh.Riªng c¸c ®èi t­îng vèn chØ ®Þnh cña ChÝnh phñ, võa ph¶i thùc hiÖn chÝnh s¸ch ­u ®·i, võa ph¶i b¶o ®¶m ®iÒu kiÖn cho vay, ®Æc biÖt hiÖu qu¶ sö dông vèn ®Ó ®¶m b¶o thu håi vèn, l·i ®óng h¹n . Thùc hiÖn ph©n lo¹i nî theo v¨n b¶n hiÖn hµnh cña NHNN trong ®ã ®Æc biÖt chó ý ph©n tÝch nî qu¸ h¹n ®Ó cã biÖn ph¸p xö lý thÝch hîp. Thùc hiÖn nghiªm tóc viÖc chÊn chØnh chÊt l­îng tÝn dông sau kiÓm tra. Rµ so¸t l¹i hå s¬, ph©n lo¹i d­ nî theo c¸c nguyªn nh©n ®Ó cã biÖn ph¸p xö lý. TÝnh to¸n ®­îc ®Æc ®iÓm chu chuyÓn vèn vµ nhu cÇu cña bªn vay vµ cïng nhau ®Þnh k× h¹n nî cho phï hîp víi kÕt qu¶ nguån thu. BÊt cø mãn vay nµo còng ph¶i dùa trªn c¬ së c¸c nguån thu ®Ó ph©n kú h¹n nî vµo nh÷ng thêi gian thu håi vèn thÝch hîp, tÝnh to¸n chÝnh x¸c thêi gian thu ho¹ch s¶n phÈm.V× vËy, x¸c ®Þnh kú h¹n nî lµ sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a kh¸ch hµng vµ ng©n hµng. 2. TiÕn hµnh ph©n lo¹i ®éi ngò c¸n bé TiÕn hµnh ph©n lo¹i ®éi ngò c¸n bé tÝn dông cã kÕ ho¹ch cô thÓ ®Ó ®µo t¹o l¹i, trang bÞ thªm kiÕn thøc ph¸p lý vÒ nghiÖp vô tÝn dông; nªn ­u tiªn bè trÝ nh÷ng c¸n bé cã n¨ng lùc, tr×nh ®é, cã t©m huyÕt sang lµm c«ng t¸c tÝn dông, ®iÒu chØnh thªm c¸n bé ë c¸c bé phËn kh¸cbæ sung cho c«ng t¸c tÝn dông. Nh÷ng c¸n bé sa sót vÒ phÈm chÊt, cè ý lµm tr¸i, tham « lîi dông døt kho¸t kh«ng bè trÝ lµm nghiÖp vô tÝn dông. B»ng nhiÒu h×nh thøc c¸c NHTM tiÕn hµnh ®µo t¹o l¹i ®éi ngò c¸n bé lµm c«ng t¸c tÝn dông ®Ó cËp nhËt nh÷ng v¨n b¶n th«ng tin míi nhÊt, tr­íc hÕt lµ c¸n bé tÝn dông trùc tiÕp cho vay víi c¸c yªu cÇu ®Æt ra lµ: + N¾m ch¾c c¸c quy ®Þnh nghiÖp vô + N¨ng ®éng linh ho¹t cã t­ c¸ch ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp + BiÕt x¸c lËp, ®Ò xuÊt, thÈm ®Þnh dù ¸n vay vèn + Cã kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ kinh tÕ thÞ tr­êng , ph¸p luËt. 3. N©ng cao chÊt l­îng c«ng t¸c tÝn dông N©ng cao chÊt l­îng tÝn dông c«ng t¸c tÝn dông, gi¶m thÊp nî qu¸ h¹n v¸ nî cã vÊn ®Ò víi ph­¬ng ch©m an toµn ®Ó ph¸t triÓn. Thùc hiÖn nghiªm ngÆt c«ng t¸c kiÓm tra c¸c dù ¸n ng©n hµng ®øng ra b¶o l·nh cho c¸c doanh nghiÖp vay vèn n­íc ngoµi, trªn c¬ së ®ã cã biÖn ph¸p xö lÝ thÝch hîp. TiÕn hµnh ph©n lo¹i c¸c kho¶n vay cã vÊn ®Ò, cã biÖn ph¸p xö lý thu håi . §èi víi kho¶n cho vay míi, nhÊt thiÕt ph¶i ®¶m b¶o hiÖu qu¶, cho vay ph¶i tu©n thñ ®Çy ®ñ quy®Þnh cña ngµnh, cña ph¸p luËt. 4. T¨ng c­êng h¬n n÷a c«ng t¸c gi¸m s¸t tiÒn vay §©y lµ mét biÖn ph¸p quan träng ®Ó phßng ngõa rñi ro ®¹o ®øc. ViÖc gi¸m s¸t sÏ gióp ng©n hµng kiÓm so¸t ®­îc hµnh vi cña ng­êi vay vèn, ®¶m b¶o ®ång vèn ®­îc sö dông ®óng môc ®Ých. NÕu gi¸m s¸t kh«ng chÆt chÏ t¹o ra nh÷ng lç hæng cho kh¸ch hµng sö dông vèn sai víi dù ¸n, lµm ph¸t sinh nh÷ng rñi ro tÝn dông míi mµ ng©n hµng kh«ng biÕt vµ kh«ng l­êng tr­íc ®­îc. ViÖc kiÓm tra gi¸m s¸t ph¶i ®­îc thùc hiÖn th«ng qua viÖc xem xÐt c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh ®Þnh k× cña kh¸ch hµng vµ c¸c giÊy tê cã liªn quan, ngoµi ra cßn cã sù kiÓm tra thùc tÕ c¬ së ®Ó kiÓm trathùc tÕ c¬ së cña c¸n bé tÝn dông ®Ó kh¼ng ®Þnh kÕt qu¶ c¸c b¸o c¸o tr­íc ®ã. Bªn c¹nh viÖc kiÓm tra qu¸ tr×nh sö dông tiÒn vay, c¸n bé còng ®Æc biÖt ph¶i l­u ý tíi tµi s¶n thÕ chÊp cña kh¸ch hµng, ®¸nh gi¸ l¹i tµi s¶n thÕ chÊp theo gi¸ hiÖn hµnh, nÕu gi¶m so víi gi¸ ban ®Çu thÕ chÊp th× ph¶i yªu cÇu kh¸ch hµng bæ sung tµi s¶n thÕ chÊp kh¸c hoÆc gi¶m d­ nî t­¬ng øng. C¸n bé ph¶i n¾m râ c¸c nguån thu cña kh¸ch hµng vµ yªu cÇu kh¸ch hµng ph¶i thùc hiÖn viÖc thanh to¸n cho ®¬n vÞ qua ng©n hµng. ViÖc th­êng xuyªn kiÓm tra tµi kho¶n cña kh¸ch hµng lµ mét ph­¬ng thøc ®Ó ®¸nh gi¸ t×nh tr¹ngtµi chÝnh cña hä. NÕu ph¸t hiÖn t×nh tr¹ng cã thÓ xÊu ®i, ph¶i yªu cÇu kh¸ch hµng ®iÒu chØnh l¹i kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh hoÆc t×m biÖn ph¸p ®Ó thu nî. C¸n bé tÝn dông kh«ng ®­îc ®Ó “t×nh c¶m” chi phèi trong c«ng viÖc, kiªn quyÕt xö lý mét c¸ch ®óng ®¾n, ®¶m b¶o thu håi nî vay. 5.TrÝch lËp quü bï ®¾p rñi ro ChÊt l­îng tÝn dông h×nh thµnh do sù hîp t¸c cña c¶ hai phÝa ng­êi ®i vay vµ ng­êi cho vay. Ng©n hµng lùa chän vµ quyÕt ®Þnh cho vay tõ viÖc xÐt duyÖt c¸c dù ¸n víi kú väng cã ®­îc kho¶n cho vay cã lîi nhuËn cao vµ an toµn. Tuy nhiªn qua mét thêi gian víi sù t¸c ®éng cña nhiÒu yÕu tè, dù ¸n trë nªn kÐm hiÖu qu¶, møc ®é rñi ro t¨ng lªn ®e do¹ kh¶ n¨ng lîi nhuËn vµ thu håi vèn cña ng©n hµng. ChÝnh lóc nµy, quü bï ®¾p rñi ro h×nh thµnh trªn c¬ së kh¶ n¨ng mÊt vèn cña kho¶n cho vay, mét mÆt sÏ gióp ng©n hµng kh¾c phôc ®­îc hËu qu¶, mÆt kh¸c t¨ng c­êng søc m¹nh tµi chÝnh còng nh­ kh¶ n¨ng thanh to¸n cña ng©n hµng,tõ ®ã n©ng cao chÊt l­îng tÝn dông. Tuy nhiªn, hiÖn nay hÖ thèng quü nµy còng ch­a thùc sù ®­îc quan t©m nh­ cÇn thiÕt, ®­îc trÝch lËp ra tõ sè d­ nî qu¸ h¹n ®Çun¨m lµ kh«ng hiÖu qu¶(sè d­ quü tÝn dông dù phßng cña toµn hÖ thèng quü tÝn dông nh©n d©n lµ 41 tû ®ång vµo cuèi n¨m 1998- mét sè tiÒn kh«ng nhá bÞ l·ng phÝ). Quü dù phßng nªn®­îc cho phÐp göi t¹i c¸c ng©n hµng khu vùc hay T¦ chø kh«ng ®Ó t¹i c¬ së nh­ hiÖn nay khiÕn cho viÖc sö dông kh«ng hîp lý. Ngoµi ra còng nªn h×nh thµnh mét quü dù phßng rñi ro cho toµn bé hÖ thèng b»ng c¸ch trÝch mét tû lÖ % sè tiÒn tõ quü bï ®¾p rñi ro cña c¬ së nh»m t¹o ra mét chç dùa v÷ng ch¾c cho ng©n hµng c¬ së b»ng tiÒm lùc tµi chÝnh lín m¹nh cña quü tæng hîp nµy. 6.N©ng cao chÊt l­îng tÝn dông nh©n sù vµ chuyªn m«n ho¸ c¸n bé tÝn dông §Ó ®¶m b¶o chÊt l­îng tÝn dông, c¸n bé tÝn dông ph¶i lµ ng­êi am hiÓu t×nh h×nh kinh tÕ nãi chung vµ kh¸ch hµng nãi riªng, Tõ thùc lùc tµi chÝnh ®Ðn tiÒm n¨ng thanh to¸n, tiÒm n¨ng ph¸t triÓn vµ dù ®o¸n trong t­¬ng lai vµ quan träng nhÊt lµ n¾m râ t­ c¸ch ®¹o ®øc kh¸ch hµng v× ®ã lµ ®iÒu quyÕt ®Þnh ý muèn tr¶ nî cña hä. §Ó gi¶i quyÕt nh÷ng yªu cÇu qu¸ lín nµy ®èi víi c¸n bé tÝn dông, chuyªn m«n ho¸ lµ mét gi¶i ph¸p h÷u hiÖu bªn c¹nh viÖc n©ng cao chÊt l­îng nh©n sù. HiÖn nay ë ®a sè c¸c ng©n hµng, sù chuyªn m«n ho¸ chØ c¬ b¶n dùa trªn sè kh¸ch hµng, møc d­ nî vad thµnh phÇn kinh tÕ, diÒu ®ã khiÕn cho mçi c¸n bé tÝn dông ®Òu ph¶i quan t©m ®Õn rÊt nhiÒu lÜnh vùc, khã kh¨n trong thu nhËp vµ xö lý th«ng tin.Do ®ã c¸c chuyªn gia ®Ò xuÊt viÖc chuyªn m«n ho¸ c¸n bé tÝn dông theo viÖc qu¶n lý c¸c nhãm kh¸ch hµng cã cïng lÜnh vùc chuyªn m«n. §iÒu nµy t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸n bé tÝn dông tËp trung ®i s©u vµo lÜnh vùc cô thÓ, tranh dµn tr¶i, ph¸t huy ®­îc n¨ng lùc, së tr­êng riªng.ViÖc chuyªn m«n ho¸ nh­ vËy còng kh¾c phôc ®­îc m©u thuÉn gi÷a chuyªn m«n ho¸ vµ ®a d¹ng ho¸, lµm t¨ng chÊt l­îng tÝn dông vµ ®é tin cËy cña th«ng tin tÝn dông, t¹o c¬ së cho viÖc x©y dùng c¸c mèi quan hÖ víi kh¸ch hµng l©u dµi, ®ång thêi còng lµm gi¶m chi phÝ trong mçi dù ¸n víi c¸c kh¸ch hµng vµ ng©n hµng. Muèn vËy, ng©n hµng ph¶i cã c¸c biÖn ph¸p cô thÓ: - §Þnh h­íng vµ néi dung båi d­ìng ph¶i ®­îc ho¹ch ®Þnh l©u dµi.X¸c ®Þnh tiªu chuÈn vµ ®Ò ra môc tiªu cña tõng giai ®o¹n ®Ó cã nh÷ng kÕ ho¹ch ®µo t¹o vµ båi d­ìng phï hîp. - ViÖc ®µo t¹o vµ båi d­ìng ph¶i lùa chän ®óng ®èi t­îng theo chuyªn m«n, c¸n bé ®­îc ®µo t¹o ph¶i ®óng n¨ng lùc vµ ph¸t huy hiÖu qu¶ ®µo t¹o cho ng©n hµng, tr¸nh l·ng phÝ trong ®µo t¹o. - Coi träng ®óng mùc c«ng t¸c ®µo t¹o, båi d­ìng t¹i chç, kÕt hîp gi÷a gi¶ng d¹y häc tËp vµ c«ng viÖc hiÖn t¹i, kh¾c phôc nh÷ng m©u thuÇn giòa lý thuyÕt vµ thùc tiÔn. Ph¶i t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó mçi c¸n bé tÝn dông ph¸t huy ®­îc hÕt nh÷ng kh¶ n¨ng cña m×nh ®Ó häc tËp vµ lµm viÖc cã hiÖu qu¶. - CÇn chèng quan niÖm coi th­êng kinh nghiÖm song còng kh«ng ®­îc c­êng ®iÖu ho¸ kinh nghiÖm. Kinh nghiÖm ph¶i ®i ®«i víi lý luËn, lý luËn lµ tr×nh ®é cao h¬n vÒ chÊt so víi kinh nghiÖm,lý luËn l¹i kh«ng ®­îc xa rêi thùc tÕ. ViÖc ®µo t¹o ®Ó ®­îc hiÖu qu¶ cÇn chó träng chÊt l­îng, hiÖu qu¶ thùc tÕ chø kh«ng v× sè l­îng. 7. N©ng cao chÊt l­îng th«ng tin tÝn dông C¸c c¸n bé th«ng tin tÝn dông cÇn ph¶i cã tr×nh ®é chuyªn m«n vÒ nghiÖp vô ng©n hµng, kÕ to¸n vµ ngo¹i ng÷ tin häc. Hä ph¶i ®Æc biÖt nhanh nh¹y vµ cã ãc suy ®o¸n, lµm viÖc víi tinh thÇn tr¸ch nhiÖm vµ ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp cao ®Ó ®¶m b¶o th«ng tin ®óng, ®ñ, chÝnh x¸c vµ kÞp thêi. Ngoµi ra, ng©n hµng ph¶i cã mèi liªn hÖ víi c¸c ng©n hµng kh¸c vµ c¸c trung t©m th«ng tin kh¸c ®Ó cã thÓ më réng nguån th«ng tin. Ngoµi ra cßn cã mét sè gi¶i ph¸p: - Cñng cè m« h×nh m¹ng l­íi tiÕp cËn kh¸ch hµng, c«ng t¸c tiÕp thÞ. Chó ý xem xÐt c¸c vÊn ®Ò nh­ t­ c¸ch ph¸p lý, néi dung, ph­¬ng thøc ho¹t ®éng, quyÒn lîi vµ tr¸ch nhiÖm cña c¸c tæ chøc kinh tÕ - Thùc hiÖn tèt c«ng t¸c chØ ®¹o ®iÒu hµnh tõ Trung ­¬ng xuèng c¸c ng©n hµng c¬ së, tu©n thñ ®óng tõ viÖc thÈm ®Þnh c¸c dù ¸n, tæ chøc kiÓm tra, ®Õn viÖc quy ®Þnh cô thÓ vÒ chÕ ®é th«ng tin kiÓm tra, chÕ ®é th«ng tin thèng kª, tæng kÕt, kiÓm tra - ChuyÓn sang cho vay c¸c ch­¬ng tr×nh, dù ¸n línvµ võa do Nhµ n­íc ho¹ch ®Þnh, ch­¬ng tr×nh cho vay x©y dùng c¬ b¶n theo chØ ®Þnh cña chÝnh phñ - G¾n tÝn dông th­¬ng m¹i víi ®Çu t­ ph¸t triÓn, thóc ®Èy qu¸ tr×nh liªn kÕt c¸c thµnh phÇn kinh tÕ nh»m khÐp kÝn chu tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. §Çu t­ tÝn dông t¹o ®iÒu kiÖn cho qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, ®Æc biÖt trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp vµ kinh tÕ n«ng th«n theo h­íng s¶n xuÊt hµng ho¸ c«ng nghiÖp dÞch vô. Tæ chøc thùc hiÖn hiÖu qu¶ ch­¬ng tr×nh vèn ng¾n h¹n, cho vay x©y dùng c¬ b¶n. Coi träng ph¸t triÓn kinh tÕ tæng hîp, lÊy hiÖu qu¶ kinh tÕ lµm th­íc ®o chÝnh. - N©ng cao tû träng ®Çu t­ cho c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc kinh doanh cã hiÖu qu¶, cã vèn ®iÒu lÖ lín, cã kh¶ n¨ng thu håi vèn nhanh, ®Æc biÖt c¸c doanh nghiÖp truyÒn thèng. Chó ý c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ®ang lµm ¨n cã hiÖu qu¶,hiÖu suÊt sinh lêi cao, thu håi vèn nhanh, t¹o c«ng ¨n viÖc lµm vµ t¹o nhiÒu s¶n phÈm hµng ho¸ cho x· héi. - Trªn c¬ së tæng kÕt c¸c m« h×nh cho vay chÊn chØnh c¸c sai sãt ®Ó chän lùa ra h×nh thøc cho vay b¶o ®¶m dÔ thu håi vèn tr¸nh thÊt tho¸t thÊp. Më réng c¸c h×nh thøc cho vay trùc tiÕp qua c¸c tæ chøc chÝnh trÞ- x· héi b»ng h×nh thøc tÝn chÊp. B- mét sè kiÕn nghÞ kh¸c Ho¹t ®éng tÝn dông cña c¸c NHTM kh«ng chØ cã ý nghÜa kinh tÕ mang l¹i lîi nhuËn cho nÒn kinh tÕ mµ cßn cã rÊt nhiÒu lîi Ých chÝnh trÞ x· héi, còng do vËy, ho¹t ®éng n©ng cao chÊt l­îng tÝn dông kh«ng nh÷ng cÇn cã sù nç lùc cña c¸c NHTM mµ cÇn sù gióp ®ì cña c¸c ng©n hµng cÊp trªn, c¸c c¬ quan ban ngµnh cã liªn quan vµ cña Nhµ n­íc . - Do tÝnh chÊt phøc t¹p cña c«ng t¸c tÝn dông, nªn cÇn sím nghiªn cøu ban hµnh c¬ chÕ vÒ chÝnh s¸ch, chÕ ®é, thÓ lÖ lµm viÖc, nghÜa vô quyÒn lîi cña ®éi ngò c¸n bé tÝn dông, cã chÝnh s¸ch ­u ®·i ®èi víi c¸n bé tÝn dông vÒ thu nhËp, ph­¬ng tiÖn ®i l¹i, b¶o ®¶m an toµn. Th­êng xuyªn quan t©m ®Õn viÖc ®éng viªn khen th­ëng cho ®éi ngò c¸n bé tÝn dông giái ®Ó cã c¬ së ®Ò nghÞ xÐt chän, khen th­ëng hµng n¨m.Cã chÝnh s¸ch nh­ vËy míi ®¶m b¶o chÊt l­îng tÝn dông trong kinh doanh - ®Çu t­ ph¸t triÓn ®¹t ®­îc kÕt qu¶ cao. - ViÖc ban hµnh c¬ chÕ nghiÖp vô tÝn dông nªn c©n nh¾c thËn träng, tr¸nh m©u thuÉn chång chÐo víi c¸c qui ®Þnh chung cña Nhµ n­íc. - ViÖc ®iÒu chØnh l·i suÊt cho phï hîp víi t×nh h×nh kinh tÕ – x· héi lµ cÇn thiÕt nh­ng kh«ng nªn qu¸ nhiÒu lÇn trong n¨m ¶nh h­ëng ®Õn t©m lý ng­êi göi tiÒn, ®Æc biÖt kh«ng huy ®éng ®­îc vèn dµi h¹n, ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn ho¹t ®éng tÝn dông. HiÖn nay, nÒn kinh tÕ ®ang trong thêi kú ph¸t triÓn nªn nhu cÇu ®Çu t­ vèn dµi h¹n t¨ng nhanh. Do vËy, tr¸nh t×nh tr¹ng huy ®éng vèn trong thêi h¹n ng¾n ®Ó ®Çu t­ cho c¸c dù ¸n kh¶ thi dµi h¹n, ®iÒu ®ã sÏ g©y t©m lý nÆng nÒ cho c¸c NHTM trong viÖc tÝnh to¸n vßng quanh chu kú chuyÓn vèn. - C«ng cô tµi chÝnh cña ta cßn rÊt nghÌo nµn, khiÕn cho viÖc chÕ ®é ®iÒu hµnh tû gi¸ hèi ®o¸i cè ®Þnh bÞ h¹n chÕ, chÝnh s¸ch tiÒn tÖ trë nªn kÐm hiÖu qu¶. ViÖc ¸p ®Æt tû gi¸ ®· thóc ®Èy sö sù ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng ®en do ®ã viÖc ®iÒu chØnh tû gi¸ hèi ®o¸i c¨n cø vµo tû gi¸ trªn thÞ tr­êng tù do lµ hîp lý h¬n. Sù thiÕu ®a d¹ng cña c¸c c«ng cô tµi chÝnh lµm cho ho¹t ®éng lu©n chuyÓn c¸c nguån vèn ng¾n h¹n kÐm phong phó, h¹n chÕ c¸c nghiÖp vô thÞ tr­êng më cña ng©n hµng TW, lµm gia t¨ng t×nh tr¹ng ø ®äng vèn. HÖ thèng liªn ng©n hµng sÏ ®¶m b¶o cho kh¶ n¨ng thanh to¸n cña tõng ng©n hµng vµ ®¶m b¶o cho sù c©n ®èi cña thÞ tr­êng vèn. Sù hç trî giòa c¸c ng©n hµng sÏ b¶o vÖ chÝnh b¶n th©n c¸c ng©n hµng, ®ång thêi t¨ng c­êng søc m¹nh tµi chÝnh ®Ó cã thÓ c¹nh tranh víi c¸c ng©n hµng n­íc ngoµi cã thÞ tr­êng m¹nh.ThÞ tr­êng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng diÔn ra c¸c giao dÞch kú h¹n vµ giao dÞch ho¸n ®æi lµm t¨ng tÝnh ®a d¹ng cho c¸c ho¹t ®éng cña thÞ truêng.HÖ thèng quü bï ®¾p rñi ro liªn ng©n hnµg sÏ t¹o diÒu kiÖn cho ng©n hµng tr¸nh ®­îc c¸c rñi ro ®æ vì b»ng tiÒm lùc tµi chÝnh m¹nh cña toµn hÖ thèng vµ ®em l¹i niÒm tin cho kh¸ch hµng. - Thanh tra ng©n hµng Nhµ n­íc ë cÊp trung ­¬ng ph¶i cïng kÕt häp víi cÊp ®Þa ph­¬ng, th­êng xuyªn ph©n tÝch ®¸nh gi¸ chÊt l­îng tÝn dông vµ c¬ cÊu nguån vèn, c¬ cÊu tµi chÝnh lµ t×nh h×nh lîi nhuËn cña c¸c tæ chøc tÝn dông, tõ ®ã ph¸t hiÖn kÞp thêi vµ xö lý nghiªm minh c¸c sai ph¹m nh»m lµnh m¹nh ho¸ hÖ thèng ng©n hµng, tr¸nh t×nh tr¹ng thÊt tho¸t nghiªm träng. C- kÕt luËn: Nguån vèn tÝn dông ®· thùc sù ®i vµo cuéc sèng vµ gi÷ mét vÞ trÝ quan träng trong sù nghiÖp CNH-H§H ®Êt n­íc. Nguån vèn tÝn dông ®· gãp phÇn thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn, gãp phÇn x©y dùng c¬ së h¹ tÇng v÷ng ch¾c cho ®Êt n­íc trong c«ng cuéc x©y dùng CNXH. ViÖc n©ng cao chÊt l­îng tÝn dông cã ý nghÜa to lín ®Õn sù thµnh c«ng cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i trong chiÕn l­îc huy ®éng vµ sö dông vèn cho ®Çu t­ vµ ph¸t triÓn. N©ng cao chÊt l­îng kh«ng chØ lµ biÖn ph¸p c¶i thiÖn chÊt l­îng mµ ph¶i bao gåm nh÷ng biÖn ph¸p më réng tÝn dông cã hiÖu qu¶, v× thÕ h¬n bao giê hÕt chóng ta cÇn ®¸nh gi¸, ph©n tÝch rót ra nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm tõ ho¹t ®éng tÝn dông cña c¸c n­íc trªn thÕ giíi. Tõ ®ã vËn dông ®­îc x¸c thùc vµ ®em l¹i hiÖu qña cao. ViÖc nghiªn cøu ®Ò tµi nµy gióp em hiÓu s©u h¬n vÒ thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ®iÒu hµnh tÝn dông trong c«ng cuéc c¶i c¸ch vµ ph¸t triÓn kinh tÕ cña n­íc ta hiÖn nay. Song ®Ò tµi réng vµ s©u trong khi thùc tiÔn lu«n s«i ®éng mµ nguån tµi liÖu th«ng tin còng nh­ tr×nh ®é kiÕn thøc cßn nhiÒu h¹n chÕ nªn nh÷ng kÕt luËn ®­a ra cßn chñ quan, phiÕn diÖn. ViÖc nghiªn cøu ®Ò tµi nµy ®· mang l¹i cho em nh÷ng hiÓu biÕt c¬ b¶n vÒ ho¹t ®éng tÝn dông cña hÖ thèng NHTM. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c thÇy, c« gi¸o ®· nhiÖt t×nh gióp ®ì em hoµn thµnh bµi viÕt nµy /. D- tµi liÖu tham kh¶o 1- CÈm nang qu¶n lý tÝn dông Ng©n hµng - Nhµ xuÊt b¶n thèng kª-1998 2- Frederic Minskhin - TiÒn tÖ Ng©n hµng vµ thÞ tr­êng tµi chÝnh - NXB Khoa häc kü thuËt-1998 3- Cao Sü Khiªm – Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ vÊn ®Ò tiÒn tÖ tÝn dông vµ Ng©n hµng trong b­íc ®Çu ®æi míi ë ViÖt Nam – ViÖn khoa häc Ng©n hµng –1995 4- R.Raymond – TiÒn tÖ , ng©n hµng, tÝn dông – NXB Ng©n hµng –1992 5- Lª Vinh Danh – TiÒn tÖ vµ ho¹t ®éng Ng©n hµng – NXB ChÝnh trÞ Quèc gia –1994 6- Lª V¨n T­ – TiÒn tÖ, tÝn dông, ng©n hµng –NXB thèng kª -1998 7- David Cox – NghiÖp vô Ng©n hµng Th­¬ng M¹i – 1997 8- Bµnh §Þnh Tiªn - §¹i c­¬ng vÒ tiÒn tÖ tÝn dông –NXB Thèng kª - 1997 9- H­íng dÉn thùc hiÖn c¬ chÕ cho vay cña c¸c tæ chøc tÝn dông ®èi víi kh¸ch hµng cña Ng©n hµng C«ng Th­¬ng ViÖt Nam 10- T¹p chÝ Ng©n hµng 1998, 1999, 2000, 2001. 11- T¹p chÝ ThÞ tr­êng tµi chÝnh tiÒn tÖ 1998, 1999, 2000 môc lôc Lêi nãi ®Çu A- Néi dung PhÇn I: Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ ho¹t ®éng cña c¸c Ng©n hµng Th­¬ng M¹i I. Kh¸i niÖm, ®Æc tr­ng, vai trß, chøc n¨ng cña c¸c Ng©n hµng Th­¬ng M¹i Kh¸i niÖm §Æc tr­ng cña Ng©n hµng Th­¬ng M¹i ViÖt Nam theo LuËt cña c¸c tæ chøc tÝn dông 3. Vai trß, chøc n¨ng cña Ng©n hµng Th­¬ng M¹i II. Ho¹t ®éng tÝn dông TÝn dông Ng©n hµng-sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn Chøc n¨ng cña tÝn dông §Æc ®iÓm cña tÝn dông Ng©n hµng Th­¬ng M¹i C¸c vÊn ®Ò c¬ b¶n cña tÝn dông Ng©n hµng TÇm quan träng cña tÝn dông Ng©n hµng trong sù ph¸t triÓn kinh tÕ PhÇn II: Thùc tr¹ng vÒ ho¹t ®éng tÝn dông cña Ng©n hµng Th­¬ng M¹i ViÖt Nam hiÖn nay Nh÷ng vÊn ®Ò chung Thùc tr¹ng Nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®­îc Nguyªn nh©n dÉn ®Õn chÊt l­îng tÝn dông gi¶m Nh÷ng chØ tiªu ®¸nh gi¸ rñi ro Nh÷ng chØ tiªu ®¸nh gi¸ chÊt l­îng tÝn dông Ng©n hµng Th­¬ng M¹i PhÇn III- Mét sè gi¶i ph¸p n©ng cao chÊt l­îng tÝn dông ë c¸c Ng©n hµng Th­¬ng M¹i T¨ng c­êng chÊt l­îng c«ng t¸c tÝn dông TiÕn hµnh ph©n lo¹i ®éi ngò c¸c bé N©ng cao chÊt l­îng c«ng t¸c tÝn dông T¨ng c­êng h¬n n÷a c«ng t¸c gi¸m s¸t tiÒn vay TrÝch lËp quü bï ®¾p rñi ro N©ng cao chÊt l­îng tÝn dông nh©n sù vµ chuyªn m«n ho¸ c¸n bé tÝn dông N©ng cao chÊt l­îng th«ng tin tÝn dông B- Mét sè kiÕn nghÞ C KÕt luËn D Tµi liÖu tham kh¶o