Đề tài Định hướng huy động và sử dụng vốn đầu tư ngân sách nhà nước cho giao thông đường bộ ở Việt Nam giai đoạn 2001 - 2010

¬ng, ®­êng liªn x·, liªn th«n ch­a ®­îc quan t©m ®Çu t­ nhiÒu, do ®ã kinh tÕ x· héi cña c¸c vïng s©u, vïng xa cßn thÊp, l¹c hËu so víi c¸c tØnh ®ång b»ng. - Vèn ®Çu t­ cña NSNN cho ph¸t triÓn giao th«ng vËn t¶i cã t¨ng nh­ng ch­a ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cña ngµnh giao th«ng. Do ph¶i ®¶m b¶o giao th«ng th­êng xuyªn, nªn ph¶i sö dông vèn sù nghiÖp kinh tÕ ®Ó trung ®¹i duy tu, sau mét thêi gian míi ®­îc bè trÝ vèn ®Çu t­. §©y lµ h×nh thøc lÊy ng¾n nu«i dµi cña ngµnh giao th«ng, thùc sù g©y l·ng phÝ vèn cho Nhµ n­íc. - ChÊt l­îng thi c«ng ®­êng còng rÊt thÊp, ®Çu t­ kh«ng ®ång bé, môc tiªu ®Çu t­ chØ ®¸p øng ®­îc cho mét thêi gian ng¾n, tÝnh hiÖn ®¹i thÊp; môc tiªu ®Çu t­ míi chØ lµ gi÷ ®­êng ®Ó sö dông t¹m. - Nguån vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi tuy ®· gãp phÇn lµm thay ®æi bé mÆt kinh tÕ ®Êt n­íc nh­ng vÉn ch­a ®¸p øng ®­îc nhu cÇu vµ tiÒm n¨ng s½n cã ®Ó tranh thñ mét c¸ch tèt nhÊt nguån lùc v« cïng quan träng nµy. Nh - Nguãn vân ½·u tõ nõèc ngo¡i tuy ½¬ gÜp ph·n l¡m thay ½äi bæ m´t kinh tÆ ½¶t nõèc nhõng v¹n chõa ½Ÿp öng ½õìc nhu c·u v¡ tiËm n¯ng s³n cÜ ½Ì tranh thð mæt cŸch tât nh¶t nguãn lúc vá cïng quan tràng n¡y. NhiËu dú Ÿn ½·u tõ trúc tiÆp nõèc ngo¡i ½­t hiÎu qu¨ kinh tÆ th¶p, thºm chÏ cÜ nhiËu dú Ÿn ph¨i rît gi¶y ph¾p ½·u tõ, nhiËu dú Ÿn liÅn doanh bÙ thua lå k¾o d¡i. - ‡âi vèi nguãn vân vay nõèc ngo¡i, ODA : m´c dï vèi l¬i xu¶t th¶p, théi gian µn h­n d¡i nhõng cŸc dú Ÿn ph¨i chÙu nhiËu lo­i phÏ r¶t cao (phÏ chuyÌn giao cáng nghÎ, chi phÏ tõ v¶n, phÏ chuyÅn gia, phÏ ½¡o t­o...). NhiËu dú Ÿn ½õìc ch× ½Ùnh ngõéi cung c¶p thiÆt bÙ, thÖ giŸ thiÆt bÙ nµng quŸ cao so vèi giŸ thÙ trõéng, ho´c thiÆt bÙ ½¬ l­c hºu so vèi trÖnh ½æ cða cŸc nõèc trÅn thÆ gièi. Trong qu¸ tr×nh sö dông vèn ODA, chóng ta cßn tiÕp tôc ph¶i hoµn thiÖn c«ng nghÖ qu¶n lý vµ sö dông vèn ®Çu t­ ph¸t triÓn ®ã lµ: c¸c quy tr×nh vµ thñ tôc ®Çu t­ cßn bÊt cËp, viÖc ®Êu thÇu xÐt duyÖt dù ¸n rÊt chËm trÔ; c«ng t¸c ®Òn bï gi¶i phãng mÆt b»ng t¸i ®Þnh c­ lu«n lµ trë ng¹i trong viÖc triÓn khai c¸c dù ¸n vay vèn ODA; viÖc bè trÝ vèn ®èi øng kh«ng t­¬ng øng víi tiÕn ®é gi¶i ng©n vèn ODA, do vËy tiÕn ®é gi¶i ng©n vèn ODA cßn chËm; tr×nh ®é c¸n bé trong n­íc cßn nhiÒu h¹n chÕ; viÖc sö dông vèn ODA cã n¬i, cã dù ¸n cßn l·ng phÝ, thÊt tho¸t...Nh÷ng tån t¹i trªn cÇn ®­îc xem xÐt thËn träng ®Ó h¹n chÕ, kh¾c phôc ngay trong giai ®o¹n tíi v× môc tiªu thu hót nhiÒu h¬n vµ sö dông cã hiÖu qu¶ h¬n nguån vèn ODA. 3- Nguyªn nh©n: - QuŸ trÖnh ho­t ½æng ½·u tõ trong giai ½o­n 1991-2000 chõa ½õìc ½iËu ch×nh b±ng chiÆn lõìc, qui ho­ch täng thÌ phŸt triÌn kinh tÆ-x¬ hæi; qui ho­ch täng thÌ phŸt triÌn ng¡nh giao th«ng vËn t¶i nãi chung vµ giao th«ng ®­êng bé nãi riªng ch­a ®­îc x¸c ®Þnh râ, ch­a phï hìp v¡ kh«ng cÜ tÏnh kh¨ thi cao, d¹n ½Æn l¬ng phÏ nguãn lúc vµ tiÒn vân cða ½¶t nõèc. Thúc tÆ cho th¶y cáng tŸc quy ho­ch täng thÌ phŸt triÌn kinh tÆ- x¬ hæi vµ quy ho¹ch tæng thÓ ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng giao th«ng vËn t¶i cÝn nhiËu b¶t cºp, cÝn mang n´ng tÏnh Ÿp ½´t chð quan, chõa tÏnh hÆt nhùng kh¨ n¯ng phŸt triÌn trong tõçng lai d¹n ½Æn ph¨i ½iËu ch×nh, thay ½äi nhiËu l·n. CÜ nhùng quy ho­ch phŸt triÌn ½õìc xµy dúng v¡ phÅ duyÎt t÷ n¯m 1996 nhõng ½Æn n¯m 1998 ®· 4 l·n bä sung, söa ®æi. - Cáng tŸc dú bŸo phŸt triÌn cÝn yÆu, mæt ph·n do n¯ng lúc cða cŸc cŸn bæ nghiÅn cöu cßn h­n chÆ, chõa cÜ t·m nhÖn chiÆn lõìc, thiÆu kiÆn thöc, chõa b°t kÙp xu hõèng khu vúc hÜa, to¡n c·u hÜa nËn kinh tÆ, thiÕu kinh nghiÎm qu¨n lû kinh tÆ vØ m«. M´t khŸc, c¬ chÆ quan liÅu bao c¶p, kÆ ho­ch hÜa tºp trung cÝn ¯n sµu v¡o tiËm thöc cða l¬nh ½­o cŸc doanh nghiÎp, chð ½·u tõ. - Chõa tuµn thð triÎt ½Ì trÖnh tú qu¶n lý ½·u tõ xµy dúng cç b¨n, nh¶t l¡ khµu chu¸n bÙ ½·u tõ, v¡ quyÆt ½Ùnh ½·u tõ. M´c dï chîng ta ½ang d·n d·n hoµn thiÖn quy chÆ qu¨n lû ½·u tõ v¡ xµy dúng víi nh÷ng thð tòc v¡ quy trÖnh thúc hiÎn nghiÅm ng´t, nhõng v¹n cÜ nhiËu nçi, nhiËu lîc "phŸ r¡o"; sau ½Ü míi l¡m nhùng thð tòc cÇn thiÕt, cŸc ½iËu kiÎn phŸp lû ®Ó ®èi phã, nhõ nhùng dú Ÿn ½·u tõ sau khi kÆt thîc ½õa v¡o sø dòng mèi b°t ½·u l¡m thð tòc ½iËu ch×nh täng möc ½·u tõ; nhiËu dú Ÿn kháng ½ð thð tòc c·n thiÆt ½Ì ½õa v¡o diÎn ghi kÆ ho­ch ®Çu t­ vÉn triÓn khai thúc hiÎn ®Çu t­. - Bâ trÏ kÆ ho­ch vân ®Çu t­ thiÕu c¨n cø, cÝn phµn tŸn, d¡n tr¨i, thiÆu tºp trung d¹n ½Æn cŸc dú Ÿn ½·u tõ k¾o d¡i, chºm ½õa v¡o sø dòng, k¾m phŸt huy n¨ng lùc vµ hiÎu qu¨. Cç chÆ bâ trÏ kÆ ho­ch kháng theo tiÆn ½æ thúc hiÎn dú Ÿn m¡ theo kiÌu chia ½Ëu d¹n ½Æn cŸc dú Ÿn thúc hiÎn ph¨i k¾o d¡i tiÆn ½æ, khâi lõìng xµy dúng dê dang lèn, vân ½·u tõ bÙ ö ½àng, kháng phŸt huy ½õìc hiÎu qu¨... C¸ch bè trÝ kÕ ho¹ch ®Çu t­ hiÖn nay tuy cã tiÕn bé h¬n tr­íc, song cßn béc lé nhiÒu nh­îc ®iÓm lµm thÊt tho¸t, l·ng phÝ vèn, hiÖu qu¶ ®Çu t­ thÊp, kh¶ n¨ng thanh to¸n thÊp, thùc hiÖn môc tiªu chËm. - Chõa hÖnh th¡nh mæt chiÆn lõìc chuyÌn dÙch cç c¶u vân ½·u tõ mæt cŸch cò thÌ theo ng¡nh, lØnh vúc v¡ nhùng biÎn phŸp thúc hiÎn chiÆn lõìc cç c¶u ½Ü. ‡·u tõ cho cŸc vïng cÜ nhiËu khÜ kh¯n, vïng sµu vïng xa, vïng nîi cao biÅn gièi phÏa B°c v¡ Tµy nguyÅn chõa thºt sú ½õìc chî tràng, m¡ chð yÆu tºp trung ½·u tõ cho cŸc vïng cÜ ½iËu kiÎn thuºn lìi vË giao tháng, bõu ½iÎn, h­ t·ng kinh tÆ- x¬ hæi, lao ½æng cÜ trÖnh ½æ kþ thuºt cao, c¸c thµnh phè lín, c¸c trung t©m... - Cç c¶u vân ½·u tõ phµn theo vïng cÝn mang nhiËu tÏnh tiÅu cúc v¡ chõa cÜ sú chuyÌn biÆn rß r¡ng, chõa cÜ cç chÆ, chÏnh sŸch qu¨n lû v¡ ½iËu h¡nh ho­t ½æng ½·u tõ cða kinh tÆ trung õçng g°n vèi kinh tÆ ½Ùa phõçng. Ho­t ½æng ½·u tõ trÅn ½Ùa b¡n chõa cÜ mâi liÅn kÆt ch´t chÁ vèi nhau nÅn chõa huy ½æng ½õìc söc m­nh täng hìp ½Ì ½·u tõ phŸt triÌn kinh tÆ theo hõèng sø dòng v¡ tranh thð tât nh¶t nhùng tiËm n¯ng v¡ lìi thÆ so sŸnh cða t÷ng vïng. - Qu¨n lû nguãn vân ½·u tõ cÝn yÆu, bæ mŸy qu¨n lû cãng kËnh, chãng ch¾o, trŸch nhiÎm kháng rß r¡ng. Cáng tŸc kiÌm tra, kiÌm soŸt chõa ½õìc chî tràng ½îng möc, d¹n ½Æn sø dòng vân sai mòc ½Ïch nhõng chõa ½õìc phŸt hiÎn kÙp théi, uân n°n v¡ xø lû thÏch ½Ÿng. - Chõa cÜ chÏnh sŸch huy ½æng v¡ sø dòng vân ½·u tõ ph¸t triÓn m¹ng l­íi giao th«ng ®­êng bé thÏch hìp, nÅn chõa phŸt huy hÆt kh¨ n¯ng cða cŸc nguãn vân ½·u tõ trong x¬ hæi. TiËm n¯ng vân ½·u tõ trong dµn cÝn nhiËu, v¡ möc ½æ huy ½æng vân nh¡n råi trong dµn cÝn th¶p. ThÙ trõéng vân chºm phŸt triÌn. CŸc cáng cò v¡ hÖnh thöc huy ½æng vân cho ½·u tõ phŸt triÌn chõa ½¨m b¨o tÏnh nh¶t quŸn, chõa thºt sú h¶p d¹n ½Ì nguãn tiÆt kiÎm cða x¬ hæi thúc sú ½õìc chuyÌn dÙch th¡nh nguãn vân ½·u tõ phŸt triÌn. - VÊn ®Ò duy tr× b¶o d­ìng c«ng tr×nh gÆp nhiÒu khã kh¨n : Duy tu, b¶o d­ìng lµ c«ng viÖc ®­îc tiÕn hµnh sau khi ®Çu t­ hoµn thµnh ®­a dù ¸n vµo sö dông. Thùc tr¹ng ®­êng bé n­íc ta ®ang xuèng cÊp nghiªm träng, v× vËy c«ng t¸c duy tu b¶o d­ìng lµ hÕt søc quan träng, cÊp thiÕt. NÕu viÖc b¶o d­ìng ®­êng bÞ chËm chÔ, møc ®é ph¸ ho¹i sÏ t¨ng nhanh vµ nÕu mÆt ®­êng h­ h¹i qu¸ lín th× chi phÝ ®Ó ®¹i tu cµng thªm tèn kÐm. - C¸c nguyªn nh©n kh¸c: + ViÖc quy ®Þnh c¸c xe t¶i nÆng tham gia giao th«ng trªn c¸c tuyÕn ®­êng bé thiÕu phï hîp. Mét nghiªn cøu ®· chØ râ hÇu nh­ 100% viÖc mßn mÆt ®­êng lµ do xe cã t¶i träng nÆng g©y ra. ViÖc chë qu¸ t¶i träng cña c¸c xe t¶i lµ mét mèi ®e do¹ nghiªm träng ®èi víi mÆt ®­êng. ë ViÖt Nam chë qu¸ t¶i lµ mét t×nh tr¹ng phæ biÕn, ®ã lµ nguyªn nh©n chñ yÕu g©y xuèng cÊp ®­êng x¸. + C«ng t¸c qu¶n lý c¸c tuyÕn ®­êng bé cßn l¹c hËu, ch­a thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c quy tr×nh, quy ph¹m ®óng ng¹ch x©y dùng, n©ng cÊp hoÆc söa ch÷a duy tu b¶o d­ìng ®­êng hiÖn hµnh. Qua c«ng t¸c thanh tra sö dông vèn ®­êng bé cho thÊy mét sè thiÕu sãt phæ biÕn lµ vi ph¹m chÕ ®é b¸o c¸o vµ quyÕt to¸n nguån kinh phÝ sù nghiÖp giao th«ng sö dông kh«ng ®óng chÕ ®é. + Cïng víi tr×nh ®é qu¶n lý yÕu, ý thøc tr¸ch nhiÖm cña céng ®ång d©n c­ ®èi víi c¬ së h¹ tÇng giao th«ng ®­êng bé rÊt yÕu kÐm. TrËt tù giao th«ng kh«ng ®¶m b¶o, t×nh tr¹ng lÊn chiÕm x©m ph¹m c«ng tr×nh giao th«ng ®­êng bé vµ hµnh lang b¶o vÖ ®­êng bé x¶y ra th­êng xuyªn nghiªm träng. + §­êng xÊu vµ cÇu yÕu v× sö dông l©u n¨m hoÆc do ®Þa h×nh phøc t¹p, t¸c ®éng ph¸ ho¹i cña khÝ hËu, thiªn nhiªn vïng nhiÖt ®íi, lò lôt, n­íc biÓn... Ch­¬ng 3: §Þnh h­íng huy ®éng vµ sö dông vèn ®Çu t­ Ng©n s¸ch Nhµ n­íc cho giao th«ng ®­êng bé ë viÖt nam giai ®o¹n 2001 – 2010. I- Yªu cÇu vµ môc tiªu ®èi víi sù ph¸t triÓn giao th«ng ®­êng bé. Yªu cÇu ph¸t triÓn giao th«ng ®­êng bé. Ph¸t triÓn giao th«ng ®­êng bé lµ mét yªu cÇu hÕt søc quan träng, lµ tiÒn ®Ò ®Ó tiÕp tôc thùc hiÖn ®æi míi, tiÕn hµnh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc ®Ó thóc ®Èy t¨ng tr­ëng kinh tÕ. - Giao th«ng ®­êng bé lµ mét bé phËn quan träng trong kÕt cÊu h¹ tÇng nãi chung vµ kÕt cÊu h¹ tÇng giao th«ng nãi riªng, v× vËy giao th«ng vËn t¶i ®­êng bé cÇn ®i tr­íc mét b­íc ®Ó t¹o tiÒn ®Ò, lµm ®éng lùc ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi, phôc vô kÞp thêi cho sù nghiÖp C«ng nghiÖp ho¸ - HiÖn ®¹i ho¸ cña ®Êt n­íc, cho tiÕn tr×nh héi nhËp víi khu vùc vµ quèc tÕ. - TËn dông tèi ®a n¨ng lùc c¬ së h¹ tÇng giao th«ng hiÖn cã, coi träng viÖc duy tr×, cñng cè, n©ng cÊp m¹ng l­íi giao th«ng ®­êng bé hiÖn t¹i, chØ ®Çu t­ x©y dùng míi khi thùc sù cã nhu cÇu, tr­íc hÕt lµ trªn trôc B¾c – Nam, t¹i c¸c khu kinh tÕ träng ®iÓm, c¸c trôc giao th«ng ®èi ngo¹i vµ c¸c ®« thÞ lín. - Ph¸t triÓn giao th«ng vËn t¶i ®­êng bé mét c¸ch thèng nhÊt, c©n ®èi, ®ång bé, b¶o ®¶m ®­îc sù liªn hoµn, liªn kÕt gi÷a c¸c ph­¬ng thøc vËn t¶i, t¹o thµnh m¹ng l­íi giao th«ng th«ng suèt trªn ph¹m vi toµn quèc. Ph¸t triÓn giao th«ng vËn t¶i ®­êng bé ph¶i kÕt hîp chÆt chÏ víi ph¸t triÓn kinh tÕ, x· héi, chÝnh trÞ, an ninh, quèc phßng. - Ph¸t huy tèi ®a lîi thÕ ®Þa lý cña ®Êt n­íc, ph¸t triÓn hÖ thèng giao th«ng ®­êng bé ®èi ngo¹i phôc vô kinh tÕ ®èi ngo¹i vµ héi nhËp khu vùc vµ quèc tÕ. - ¦u tiªn ®Çu t­ ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng giao th«ng, ph­¬ng tiÖn vËn t¶i hµnh kh¸ch c«ng céng vµ tæ chøc giao th«ng ë c¸c thµnh phè lín, ®Æc biÖt lµ Hµ Néi vµ TP- HCM. - Ph¸t triÓn hµi hoµ gi÷a giao th«ng ®« thÞ vµ giao th«ng n«ng th«n nh»m gi¶m dÇn sù c¸ch biÖt gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n, gãp phÇn xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. - øng dông c¸c tiÕn bé kü thuËt, vËt liÖu míi, c«ng nghÖ míi vµo c¸c lÜnh vùc x©y dùng, khai th¸c giao th«ng vËn t¶i ®­êng bé. Coi träng viÖc ph¸t triÓn nguån lùc ®Ó cung cÊp kÞp thêi cho ngµnh giao th«ng. - Ph¸t huy néi lùc, t×m mäi gi¶i ph¸p ®Ó t¹o nguån vèn ®Çu t­ trong n­íc phï hîp víi ®iÒu kiÖn thùc tÕ cña ®Êt n­íc ta. §ång thêi tranh thñ tèi ®a nguån ®Çu t­ cña n­íc ngoµi d­íi c¸c h×nh thøc ODA, FDI vµ BOT. C¸c tæ chøc, c¸ nh©n sö dông c¬ së h¹ tÇng giao th«ng ®­êng bé cã tr¸ch nhiÖm tr¶ phÝ ®Ó båi hoµn vèn ®Çu t­ x©y dùng vµ b¶o tr× b¶o d­ìng c«ng tr×nh. - X· héi ho¸ viÖc b¶o vÖ c«ng tr×nh giao th«ng ®­êng bé, coi ®ã lµ tr¸ch nhiÖm cña toµn d©n, cña c¸c cÊp chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng. 2. Môc tiªu, chiÕn l­îc tæng thÓ ph¸t triÓn giao th«ng ®­êng bé: Do vÞ trÝ quan träng cña c¬ së h¹ tÇng giao th«ng vËn t¶i, ®Æc biÖt lµ m¹ng l­íi giao th«ng ®­êng bé nh­ trªn ®· nªu, nªn trong chiÕn l­îc tæng thÓ ph¸t triÓn m¹ng l­íi giao th«ng ®­êng bé ph¶i ®¸p øng ®­îc môc tiªu: X©y dùng thµnh c«ng chñ nghÜa x· héi, b¶o vÖ v÷ng ch¾c toµn vÑn l·nh thæ vµ chñ quyÒn cña ®Êt n­íc. §Ó ®¹t môc tiªu ®ã cÇn cã chiÕn l­îc ph¸t triÓn m¹ng l­íi giao th«ng ®­êng bé phôc vô tèt cho c«ng cuéc ®æi míi toµn diÖn vµ s©u s¾c; ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc, t¹o sù thay ®æi c¨n b¶n, toµn diÖn mäi ho¹t ®éng cña x· héi. 2.1- HÖ thèng quèc lé: X©y dùng trôc däc B¾c- Nam gåm hai tuyÕn quèc lé: Quèc lé 1A vµ ®­êng Hå ChÝ Minh. §©y lµ c¸c trôc ®­êng bé quan träng bËc nhÊt trong hÖ thèng ®­êng bé n­íc ta. ViÖc x©y dùng, kh«i phôc n©ng cÊp c¸c tuyÕn nµy lµ nh©n tè quan träng thóc ®Èy ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ, x· héi c¶ n­íc. QL1A tõ H÷u NghÞ Quan ®Õn N¨m C¨n, dµi 2.298 km sÏ ®­îc hoµn thµnh n©ng cÊp, kh«i phôc vµo n¨m 2002, toµn tuyÕn ®¹t tiªu chuÈn cÊp III ®ång b»ng, 2 lµn xe. Mét sè ®o¹n sÏ ®­îc më réng, n©ng cÊp thµnh ®­êng cao tèc 4-6 lµn xe, ®Æc biÖt c¸c ®o¹n ®­êng gÇn ®« thÞ lín nh­ ®o¹n B¾c Giang- CÇu GiÏ- Ninh B×nh; ®o¹n TPHCM- CÇn Th¬, x©y dùng mét sè ®o¹n tuyÕn ®­êng tr¸nh thµnh phè, thÞ x· nh­ HuÕ, §µ N½ng... C¸c ®o¹n trong khu vùc miÒn Trung sÏ ®­îc x©y dùng kiªn cè ®Ó gi¶m sù ph¸ ho¹i do lò lôt g©y ra, ®¶m b¶o th«ng tho¸ng xe trong c¶ mïa m­a lò. Ngoµi ra cÇn n©ng cÊp QL1B dµi 148 km tõ §ång §¨ng ®Õn Th¸i Nguyªn. §­êng Hå ChÝ Minh tõ Hoµ L¹c tíi ng· t­ B×nh Ph­íc, ch¹y gÇn nh­ song song víi quèc lé 1 vÒ phÝa T©y, dµi trªn 1.700 km, ®­îc h×nh thµnh trªn c¬ së nèi liÒn c¸c tuyÕn QL21, QL15, QL 14B, QL 14 vµ QL 13. Giai ®o¹n 2000-2005 chñ yÕu nèi th«ng toµn tuyÕn, mét sè ®o¹n sÏ ®­îc kh«i phôc n©ng cÊp ®¹t tiªu chuÈn cÊp III, 2 lµn xe. Giai ®o¹n sau sÏ kÐo dµi ë phÝa b¾c tõ Hoµ L¹c ®Õn Cao B»ng vµ ë phÝa Nam nèi víi tuyÕn ®­êng N2 t¹i Ch¬n Thµnh. 2.1.1- Khu vùc phÝa b¾c: - X©y dùng c¸c tuyÕn trong khu vùc kinh tÕ träng ®iÓm phÝa B¾c gåm QL5, 10,18. C¸c quèc lé nµy sÏ ®­îc hoµn thµnh viÖc kh«i phôc, n©ng cÊp vµo n¨m 2005, ®¹t tiªu chuÈn ®­êng cÊp I-III, trong ®ã: + Quèc lé 5 tõ Hµ Néi ®Õn H¶i Phßng (c¶ng Chïa VÏ) dµi 106 km. N¨m 2000 hoµn thµnh n©ng cÊp víi tiªu chuÈn cÊp I, 4-6 lµn xe. + Quèc lé 18: N¨m 2005, hoµn thµnh n©ng cÊp ®o¹n B¾c Ninh- B·i Ch¸y ®¹t cÊp III, 2 lµn xe; ®o¹n B·i Ch¸y- CÈm Ph¶ 4 lµn xe. Tr¶i l¹i mÆt ®o¹n M«ng D­¬ng- Mãng C¸i t¹o viÖc ®i l¹i thuËn tiÖn. + Quèc lé 10: N¨m 2003 hoµn thµnh n©ng cÊp ®o¹n BÝ Chî- Ninh B×nh dµi 150 km ®¹t cÊp III, 2 lµn xe kÓ c¶ hÖ thèng cÇu lín trªn tuyÕn. + Hoµn thµnh c¸c tuyÕn phôc vô c«ng t¸c ph©n lò nh­ quèc lé 12B, quèc lé 21, quèc lé 21B, quèc lé 21. + Hoµn thµnh c¸c cÇu lín nh­ cÇu BÝnh, B·i Ch¸y, TuÇn, Yªn LÖnh, Thanh Tr×. + Nghiªn cøu x©y dùng tuyÕn ®­êng cao tèc Néi Bµi- H¹ Long (dµi kho¶ng 144km) víi qui m« 4 lµn xe, t­¬ng lai xa 6 lµn xe. - X©y dùng c¸c tuyÕn nan qu¹t: C¸c tuyÕn nan qu¹t tõ thµnh phè Hµ Néi ®i c¸c tØnh phÝa B¾c bao gåm: QL2, QL3, QL6, QL32, QL70. Tõ nay ®Õn n¨m 2005, kh«i phôc n©ng cÊp c¸c tuyÕn nan qu¹t nµy ®¹t tiªu chuÈn cÊp III ë ®Çu tuyÕn vµ cÊp IV ë ®o¹n cuèi tuyÕn (khu vùc miÒn nói); riªng c¸c ®o¹n tõ Hµ Néi ®i trong b¸n kÝnh 50-70 km, sÏ ®­îc më réng thµnh ®o¹n ®­êng 4-6 lµn xe hoÆc x©y thµnh ®­êng cao tèc. - X©y dùng c¸c tuyÕn vµnh ®ai gåm 3 vµnh ®ai chñ yÕu: + Vµnh ®ai 1: gåm hÖ quèc lé 4 (4A, 4B, 4C, 4D, 4E) tõ Tiªn Yªn (Qu¶ng Ninh) tíi Pa So (Lai Ch©u) dµi 651km vµ quèc lé 34 dµi 260km, qua c¸c tØnh L¹ng S¬n, Cao B»ng, Hµ Giang, Lµo Cai. HiÖn cßn hai ®o¹n ch­a ®­îc nèi th«ng: Hµ Giang- M­êng Kh­¬ng (150 km); B¶o L¹c- MÌo V¹c (50 km). Dù kiÕn ®Õn n¨m 2005, nèi th«ng toµn tuyÕn, trong ®ã cã mét sè ®o¹n lµm míi, ®Ó h×nh thµnh tuyÕn vµnh ®ai th«ng suèt. Giai ®o¹n sau n¨m 2010, n©ng cÊp toµn tuyÕn ®¹t cÊp IV, 2 lµn xe, ®o¹n khã kh¨n th× ®¹t cÊp V. + Vµnh ®ai 2: QL 279 tõ §ång §¨ng (Qu¶ng Ninh) ®Õn T©y Trang (Lai Ch©u), dµi 678 km, hiÖn cßn ®o¹n S«ng §µ- TuÇn Gi¸o (60 km) ch­a ®­îc nèi th«ng. Dù kiÕn n¨m 2005 nèi th«ng toµn tuyÕn. Giai ®o¹n sau n©ng cÊp toµn tuyÕn ®¹t cÊp IV, 2 lµn xe, ®o¹n khã kh¨n th× ®¹t cÊp V, lµm míi ®o¹n tr¸nh ngËp khi x©y dùng thuû ®iÖn S¬n La. + Vµnh ®ai 3: Lµ QL37 tõ Sao §á (H¶i D­¬ng) ®Õn Låm Xåm (S¬n La) dµi 465 km (cã 80 km ®i chung víi quèc lé kh¸c), qua tØnh B¾c Giang, Th¸i Nguyªn, Tuyªn Quang. Dù kiÕn n¨m 2010 sÏ n©ng lªn cÊp IV toµn tuyÕn. 2.1.2- Khu vùc miÒn Trung: C¸c tuyÕn ®­êng ngang khu vùc miÒn Trung bao gåm: QL48, QL7, QL8, QL12, QL9, QL49, QL14D, QL24, QL19, QL25, QL26, QL27, QL27D, QL28 vµ c¸c tuyÕn däc biªn giíi ViÖt Nam, Lµo, Campuchia: QL14C. C¸c tuyÕn ®­êng ngang miÒn Trung sÏ ®­îc kh«i phôc n©ng cÊp, mét sè tuyÕn sÏ x©y dùng míi ®Ó ®¹t tiªu chuÈn ®­êngcÊp III- IV, 2 lµn xe. Cô thÓ nh­ sau: + §Õn n¨m 2003 hoµn thµnh n©ng cÊp QL9 ®¹t cÊp III. + §Õn n¨m 2005 hoµn thµnh x©y dùng míi QL12 tõ c¶ng Vòng ¸ng ®Õn cöa khÈu Mô Gia, nèi QL12 cña Lµo víi qui m« cÊp IV, 2 lµn xe. N©ng cÊp QL7, QL49, QL24, QL28 ®¹t tiªu chuÈn cÊp IV chç khã kh¨n ®¹t cÊp V, 2 lµn xe. + §Õn n¨m 2010, n©ng cÊp c¸c quèc lé QL8, QL9, QL19, QL26, QL27 ®¹t tiªu chuÈn cÊp III vµ cÊp IV. + C¸c quèc lé kh¸c nh­ QL45, QL46, QL217, QL14C... trong thêi gian tíi 2010 chØ n©ng cÊp mÆt ®­êng lµ chÝnh kÕt hîp më réng c¸c ®o¹n qua thÞ x·, thÞ trÊn c¸c ®o¹n qu¸ xÊu. Sau n¨m 2010 sÏ n©ng cÊp ®¹t cÊp IV, 2 lµn xe, chç khã kh¨n ®¹t cÊp V. + Thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh kiªn cè c¸c ®o¹n th­êng xuyªn bÞ ngËp lôt, ®¶m b¶o khai th¸c trong mïa b·o, lò. 2.1.3- Khu vùc phÝa Nam: * Khu vùc §«ng Nam Bé: Ph¸t triÓn khu vùc h¹ tÇng ®­êng bé cña khu vùc §«ng Nam Bé tËp trung vµo c¸c tuyÕn quèc lé quan träng, nèi c¸c trung t©m kinh tÕ thuéc kinh tÕ träng ®iÓm phÝa Nam: Hå ChÝ Minh - Biªn Hoµ - Vòng Tµu - B×nh D­¬ng, bao gåm QL51, 55, 56, 22, 13, 20. Qui ho¹ch ph¸t triÓn c¸c quèc lé nµy nh­ sau: + Quèc lé 51: Hoµn thµnh viÖc n©ng cÊp toµn tuyÕn víi qui m« 4 lµn xe. + Quèc lé 55: Hoµn thµnh viÖc n©ng cÊp toµn tuyÕn ®¹t cÊp III. + Quèc lé 22: §Õn n¨m 2003, hoµn thµnh viÖc x©y dùng tuyÕn tõ thµnh phè Hå ChÝ Minh ®Õn Méc Bµi, dµi 60 km ®¹t cÊp I, 4 lµn xe. + Quèc lé 13: HiÖn ®ang ®­îc n©ng cÊp ®o¹n thÞ x· Thñ DÇu Mét. Dù kiÕn tíi n¨m 2005 x©y dùng ®­êng cao tèc 4 lµn xe ®o¹n ng· t­ B×nh Ph­íc tíi Thñ DÇu Mét dµi 30 km. + Quèc lé 20: §Çu t­ n©ng cÊp mÆt ®­êng vµ gi÷ nguyªn cÊp III. + Nghiªn cøu x©y dùng ®­êng cao tèc thµnh phè Hå ChÝ Minh- Long Thµnh - Vòng TÇu, tr­íc m¾t giai ®o¹n ®Õn n¨m 2005 lµ ®o¹n TP Hå ChÝ Minh - Long Thµnh víi qui m« 4 lµn xe; giai ®o¹n sau x©y dùng tiÕp ®o¹n Long Thµnh- Vòng Tµu. * Khu vùc T©y Nam Bé: + Khu vùc T©y Nam Bé bao gåm c¸c QL50, 62, 30, 54, 57, 60, 61, 63,80, 91 vµ mét sè tuyÕn quèc lé kh¸c. + Träng t©m ph¸t triÓn ®­êng bé khu vùc nµy lµ hoµn thiÖn viÖc n©ng cÊp c¸c tuyÕn ®Ó ®¹t qui m« tiªu chuÈn cÊp III, 2 lµn xe, c¸c ®o¹n qua thÞ x·, thÞ trÊn sÏ ®­îc më réng. X©y dùng míi hai tuyÕn N1vµ N2 ®Ó nèi liÒn víi quèc lé 14C, vµ ®­êng Hå ChÝ Minh. + TuyÕn N1 ch¹y däc biªn giíi ViÖt Nam - Campuchia, tõ cÇu §øc HuÖ (T©y Ninh) qua 4 tØnh Long An, §ång Th¸p, An Giang, Kiªn Giang víi tæng chiÒu dµi lµ 246 km, cã hai ®iÓm v­ît s«ng lín t¹i T©n Ch©u vµ Ch©u §èc. HiÖn cã 46 km ®­êng nhùa, 154 km ®­êng sái ®á, ®­êng ®Êt; cßn 44km ch­a ®­îc nèi th«ng (thuéc Long An). Dù kiÕn ®Õn n¨m 2005 nèi th«ng toµn tuyÕn, 2010 n©ng cÊp ®¹t cÊp IV. + TuyÕn N2, tõ Ch¬n Thµnh (B×nh D­¬ng) qua Cñ Chi, T©n Thanh, Tam N«ng ®Õn Vµm RÇy (Kiªn Giang) dµi 250 km, lµ tuyÕn vµnh ®ai trong cña miÒn T©y Nam Bé. HiÖn nay ®· th«ng xe 120 km, cßn 130 km ch­a ®­îc nèi th«ng. Dù kiÕn ®Õn n¨m 2005 nèi th«ng xe toµn tuyÕn. §Õn n¨m 2010, n©ng cÊp toµn tuyÕn ®¹t tiªu chuÈn cÊp III. + Hoµn thµnh x©y dùng cÇu lín: CÇn Th¬, §øc HuÖ, Vµm Cèng, R¹ch MiÔu... + N©ng cao c«ng tr×nh c¸c quèc lé khu vùc §BSCL ®Ó kh¾c phôc ngËp lôt, t¹o l­u th«ng suèt trong mïa lò, lôt kÕt hîp lµ nh÷ng tuyÕn ®ª b¶o vÖ KT- XH. ViÖc x¸c ®Þnh khÈu ®é cÇu cèng, thiÕt kÕ cao ®é vai ®­êng trªn c¬ së mùc n­íc 1961 (cã tÇn suÊt p=2%). 2.2- M¹ng ®­êng cÊp cao vµ cao tèc: §Ó phôc vô ®­îc sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi ®Êt n­íc, ch­¬ng tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i hãa vµ héi nhËp khu vùc vµ quèc tÕ trong thËp kû tíi th× ph¶i tõng b­íc h×nh thµnh m¹ng l­íi ®­êng bé cÊp cao vµ cao tèc. Tõ nay ®Õn 2010, dù kiÕn c¸c tuyÕn ®o¹n sau: §­êng Néi Bµi- H¹ Long: dµi 145 km, qui m« 4 lµn xe §o¹n ®­êng B¾c Giang- CÇu RÏ- Ninh B×nh, dµi 145 km, 4 lµn xe. §o¹n ®­êng TP HCM- CÇn Th¬: dµi 155 km, 4 lµn xe. §­êng vµnh ®ai 3 cña thµnh phè Hµ Néi (giai ®o¹n I): 11km, qui m« 4-6 lµn xe. §­êng L¸ng- Hoµ L¹c: dµi 30 km, qui m« 4 lµn xe. §o¹n TP HCM- Vòng Tµu: dµi 78 km, qui m« 4 lµn xe. Giai ®o¹n sau n¨m 2010: §o¹n §«ng Anh- Trung Gi·: dµi 20 km, 4 lµn xe. §o¹n Ba La- Xu©n Mai: dµi 21 km, qui m« 4 lµn xe. §o¹n Néi Bµi- ViÖt Tr×: dµi 50 km, qui m« 4 lµn xe. §o¹n §µ N½ng-Qu¶ng Ng·i: dµi 124 km, qui m« 4 lµn xe. §o¹n ng· t­ B×nh Ph­íc- Thñ DÇu Mét: dµi 30 km, qui m« 4-6 lµn xe. §­êng vµnh ®ai TPHCM: dµi 80 km, qui m« 4-6 lµn xe. Nh÷ng dù ¸n sau n¨m 2010, nÕu bè trÝ ®­îc nguån vèn th× tiÕn ®é x©y dùng sÏ ®­îc ®Èy lªn sím h¬n. 2.3- HÖ thèng ®­êng bé ®èi ngo¹i: §Ó t¹o ®­îc tiÒn ®Ò cho viÖc héi nhËp kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi, ngoµi c¸c dÞch vô vËn t¶i, th­¬ng m¹i, qu¸ c¶nh... nhÊt thiÕt ph¶i cã mét hÖ thèng giao th«ng ®ång bé hµi hoµ nh»m cung cÊp m¹ng l­íi c¬ së h¹ tÇng giao th«ng vËn t¶i tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i vµ an toµn. C¸c tiªu chuÈn kü thuËt ph¶i phï hîp víi tiªu chuÈn khu vùc. C¸c thµnh viªn trong hiÖp héi ASEAN, ESCAP ®Ò nghÞ c¸c tuyÕn ®­êng bé thuéc ViÖt Nam n»m trong hÖ thèng ®­êng bé xuyªn ¸, ®­êng ASEAN vµ khu vùc gåm: - Quèc lé 22 (Méc Bµi- TP HCM); QL1 (TP HCM- Hµ Néi): QL5 (Hµ Néi- H¶i Phßng); QL51 ( TP HCM- Vòng Tµu), Quèc lé 6 + mét ®o¹n Quèc lé 279 tõ Hµ Néi- T©n Trang; Quèc lé 2, Quèc lé 70 (Hµ Néi- Lµo Cai); Quèc lé 8 (B·i Vät- Keo N­a); Quèc lé 12 míi (C¶ng Vòng ¸ng- Mô Gia); Quèc lé 9 (§«ng Hµ- Lao B¶o); Quèc lé 24 (Th¹ch Trô km 1068 QL 1- Kon Tum); Quèc lé 14,14B (Ch¬n Thµnh- §µ N½ng). - HÖ thèng ®­êng nµy sÏ t¹o hµnh lang vËn t¶i xuyªn quèc gia, trong khu vùc; thuËn lîi trong vËn chuyÓn hµng ho¸, hµnh kh¸ch, t¨ng sù hiÓu biÕt lÉn nhau vµ thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi. 2.4- HÖ thèng tØnh lé: - §­a mét sè tØnh lé quan träng lªn quèc lé ®ång thêi ®­a mét sè huyÖn lé quan träng lªn tØnh lé, n©ng cÊp vµ më réng mét sè tuyÕn míi ë nh÷ng khu vùc cÇn thiÕt. - Phôc håi n©ng cÊp c¸c tuyÕn ®­êng tØnh lé vïng ®ång b»ng ®¹t tiªu chuÈn ®­êng cÊp IV, miÒn nói ®¹t tiªu chuÈn ®­êng cÊp IV hoÆc ®­êng cÊp V, ®o¹n qua c¸c thÞ trÊn ®¹t tiªu chuÈn ®­êng cÊp III. - Tû lÖ nhùa ho¸ ®¹t 60% vµo n¨m 2005; 100% vµo n¨m 2010; ®Õn n¨m 2020 c¶i t¹o n©ng cÊp vÒ c¬ b¶n hÖ thèng ®­êng huyÖn. 2.5- Giao th«ng ®­êng bé ®« thÞ: * Thµnh phè Hµ Néi: Sau n¨m 2005 x©y dùng ®­êng vµnh ®ai 3 Hµ Néi theo h×nh thøc BOT, nh­ng tr­íc m¾t, giai ®o¹n qu¸ ®é 2001-2005, x©y dùng ®o¹n Mai DÞch-Thanh Xu©n- Ph¸p V©n dµi 11 km, qui m« 4-6 lµn xe. X©y dùng mét sè cÇu v­ît vµ më réng mét sè tuyÕn tõ trung t©m ra c¸c cöa ngâ chÝnh. * Thµnh Phè Hå ChÝ Minh: Sau n¨m 2010, x©y dùng ®­êng vµnh ®ai thµnh phè nh­ng tr­íc m¾t giai ®o¹n 2001-2005, hoµn thµnh mét sè dù ¸n chÝnh: Dù ¸n §«ng T©y, x©y dùng mét sè cÇu vµ më réng mét sè tuyÕn tõ trung t©m c¸c cöa ngâ chÝnh: cÇu ¤ng TÎ, ®­êng B×nh ThuËn, cÇu, ®­êng NguyÔn Tri Ph­¬ng, ®­êng An S­¬ng-An L¹c... * C¸c ®« thÞ lín kh¸c: §èi víi mét sè thµnh phè lín nh­ H¶i Phßng, Vinh, HuÕ, §µ N½ng, CÇn Th¬... vµ mét sè thµnh phè kh¸c: CÇn x©y dùng c¸c tuyÕn ngâ ra vµo thµnh phè, c¸c nót giao c¾t lËp thÓ t¹i c¸c giao lé lín. Mét sè thµnh phè cã c¸c trôc lé quan träng ®i qua sÏ x©y dùng c¸c tuyÕn tr¸nh ®« thÞ, h×nh thµnh c¸c tuyÕn vµnh ®ai. X©y dùng c¸c c¶ng kh¸ch phôc vô ®i l¹i vµ du lÞch. 2.6- Giao th«ng n«ng th«n: §Õn n¨m 2005, tÊt c¶ c¸c x·, trung t©m côm x· cã ®­êng cho xe c¬ giíi ®Õn trung t©m. C¸c x· vïng s©u, vïng xa, vïng kinh tÕ khã kh¨n më ®­êng d©n sinh cho xe 2 b¸nh. §Õn n¨m 2010, tÊt c¶ c¸c ®­êng n«ng th«n ®¹t tiªu chuÈn kü thuËt lo¹i A hoÆc lo¹i B, tû lÖ r¶i mÆt 30%. II- §Þnh h­íng huy ®éng vµ sö dông vèn ®Çu t­ NSNN cho giao th«ng ®­êng bé giai ®o¹n 2001-2010. 1- Nhu cÇu n©ng cÊp vµ x©y dùng míi ®­êng bé: Ta cã thÓ thÊy m¹ng l­íi giao th«ng ®­êng bé gãp phÇn quan träng trong viÖc ®¶m b¶o l­u th«ng hµng ho¸, giao l­u gi÷a c¸c vïng hoÆc trong mét vïng, giao l­u víi c¸c n­íc l¸ng giÒng. Nhu cÇu tèi thiÓu cña con ng­êi lµ ¨n, mÆc, ë, ®i l¹i. Muèn tiÕn hµnh bÊt cø ho¹t ®éng g× th× tr­íc hÕt con ng­êi ph¶i ®­îc tho¶ m·n c¸c nhu cÇu nµy. Do ®Þa h×nh ViÖt Nam nhá hÑp, l¹i cã nhiÒu ®åi nói nªn viÖc ®i l¹i, giao l­u cña hai miÒn Nam- B¾c ®Æt ra yªu cÇu ph¸t triÓn giao th«ng ®­êng bé. 1.1. §èi víi ®­êng quèc lé nèi c¸c tam gi¸c t¨ng tr­ëng: §Ó ®¹t ®­îc môc tiªu ph¸t triÓn ba vïng kinh tÕ träng ®iÓm: vïng tam gi¸c B¾c Bé bao gåm H¶i Phßng- Hµ Néi- Qu¶ng Ninh, vïng kinh tÕ miÒn Trung bao gåm Qu¶ng Nam- §µ N½ng, vïng kinh tÕ träng ®iÓm miÒn Nam gåm thµnh phè Hå ChÝ Minh- Biªn Hoµ- Vòng Tµu th× giao th«ng ®­êng bé ph¶i ®i tr­íc mét b­íc. Ngoµi ra c¸c tØnh lín trong c¸c vïng kinh tÕ sÏ lµm cho mËt ®é giao th«ng cña vïng t¨ng lªn. C¸c tuyÕn ®­êng nèi c¸c trung t©m, tam gi¸c kinh tÕ lµ cÇn thiÕt ®Ó phôc vô cho nhu cÇu trao ®æi, l­u th«ng hµng ho¸ gi÷a c¸c vïng kinh tÕ. Do sù ph©n bè lùc l­îng s¶n xuÊt quyÕt ®Þnh sù ph©n bè cña c¬ së h¹ tÇng nªn cïng víi sù h×nh thµnh, ph¸t triÓn c¸c trung t©m kinh tÕ, hÖ thèng ®­êng bé còng ph¸t triÓn theo. 1.2. §èi víi ®­êng ®« thÞ: Cïng víi sù t¨ng tr­ëng nhanh cña nÒn kinh tÕ, trong nh÷ng n¨m qua c«ng nghiÖp n­íc ta ph¸t triÓn m¹nh mÏ vµ tèc ®é ®« thÞ ho¸ diÔn ra nhanh chãng. HiÖn t­îng di d©n tõ n«ng th«n ra c¸c ®« thÞ lín, céng víi sù ph¸t triÓn cña c«ng nghiÖp, dÞch vô ®· lµm cho c¸c ®« thÞ nµy ngµy cµng ph×nh ra. T×nh tr¹ng nµy g©y ra hµng lo¹t c¸c vÊn ®Ò bøc xóc cho c¸c ®« thÞ nh­: m«i sinh, m«i tr­êng... vµ c¸c ®iÒu kiÖn sinh ho¹t kh¸c cña con ng­êi. §Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng nµy ph¶i gi¶i quyÕt tèt vÊn ®Ò giao th«ng ®« thÞ, chó träng viÖc n©ng cÊp vµ x©y dùng míi ®­êng bé ®« thÞ. §Çu t­ vµo c¸c trôc giao th«ng quan träng sÏ nèi liÒn c¸c khu vùc ph¸t triÓn. T¹i c¸c trôc ®­êng nµy sÏ h×nh thµnh c¸c khu c«ng nghiÖp, c¸c khu nµy sÏ thu hót lao ®éng n«ng th«n vµ kÐo gi·n lao ®éng ë c¸c ®« thÞ lín, ®ång thêi t¹o nªn tiÒm lùc c«ng nghiÖp cho n­íc nhµ. T¹i c¸c nót giao th«ng h×nh thµnh c¸c ®« thÞ míi ®Ó tiªu thô, sö dông c¸c dÞch vô vÒ s¶n phÈm n«ng nghiÖp, ®ång thêi h×nh thµnh mét sè ngµnh tiÓu thñ c«ng míi hoÆc kh«i phôc c¸c nghÒ thñ c«ng truyÒn thèng, thu hót lao ®éng ra khái n«ng nghiÖp mµ kh«ng g©y søc Ðp cho nÒn kinh tÕ. Kh«ng nh÷ng thÕ, nã cßn t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc dÞch chuyÓn c¬ cÊu n«ng nghiÖp- c«ng nghiÖp- dÞch vô sang c¬ cÊu c«ng nghiÖp- n«ng nghiÖp- dÞch vô råi tíi dÞch vô- c«ng nghiÖp- n«ng nghiÖp. Nh­ vËy ta cã thÓ võa gi¶i quyÕt lao ®éng t¹i chç võa t¨ng thu nhËp cho ng­êi d©n. Víi ý nghÜa nh­ vËy, ®­êng bé ®· gãp phÇn vµo c«ng nghiÖp ho¸, ®« thÞ ho¸ nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc. 1.3. §èi víi giao th«ng n«ng th«n: §Ó c¶i thiÖn møc sèng cho mét bé phËn lín d©n sè sèng ë n«ng th«n ChÝnh Phñ ®· cã ch­¬ng tr×nh xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo cho n«ng d©n. Song hiÖn nay, nhiÖm vô nÆng nÒ ®­îc ®Æt ra lµ ë c¬ së h¹ tÇng giao th«ng, c¸c dÞch vô phôc vô cho n«ng nghiÖp ph¶i ®­îc c¶i thiÖn ®Ó t¹o m«i tr­êng cho n«ng d©n biÕn n«ng s¶n thµnh hµng ho¸. §Ó gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng nµy cÇn ®Çu t­ vµo c¬ së h¹ tÇng n«ng th«n mét c¸ch h÷u hiÖu trong ®ã ®Çu t­ ph¸t triÓn ®­êng bé chiÕm vÞ trÝ quan träng. Giao th«ng thuËn tiÖn, ng­êi n«ng d©n tiÕp cËn víi thÞ tr­êng trùc tiÕp x¸c ®Þnh ®­îc nhu cÇu thÞ tr­êng, tr¸nh ®­îc t×nh tr¹ng d­ cung. Kh«ng nh÷ng thÕ, vËn chuyÓn hµng ho¸ còng thuËn tiÖn h¬n. C¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp th­êng khã b¶o qu¶n, dÔ háng, dËp n¸t; Víi gi¶i ph¸p nµy sÏ lµm gi¶m ®­îc t×nh tr¹ng ngõng trÖ trong trao ®æi hµng ho¸, v× vËy mµ gi¶m ®­îc l·ng phÝ hµng ho¸. VËn chuyÓn nhanh gãp phÇn lµm t¨ng tû xuÊt hµng ho¸ vµ t¨ng gi¸ trÞ n«ng s¶n, tõ ®ã t¨ng thu nhËp cho hä, cã ®iÒu kiÖn ph¸t huy lîi thÕ so s¸nh cña m×nh. Tõ viÖc t¨ng thu nhËp dÉn tíi sù giao l­u réng r·i, v¨n ho¸, v¨n minh còng trµn vÒ n«ng th«n, c¶i thiÖn ®êi sèng vËt chÊt, tinh thÇn cña n«ng d©n. Víi sù ®ãng gãp vµo tèc ®é ®« thÞ ho¸ cña ®­êng bé cïng víi sù gia t¨ng ®Çu t­ vµo n«ng th«n, më mang c¸c ngµnh nghÒ phô, thu nhËp cña n«ng d©n còng t¨ng lªn. §iÒu nµy sÏ thu hÑp ®­îc sù chªnh lÖch gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n vµ nh­ vËy, mét vÊn ®Ò bÊt cËp trong ph¸t triÓn kinh tÕ ®­îc gi¶i quyÕt. 1.4. §èi víi c¸c tuyÕn ®­êng ®Õn c¸c vïng s©u, vïng xa: Theo chñ tr­¬ng cña §¶ng ph¸t triÓn kinh tÕ c¸c vïng s©u, vïng xa, cÇn x©y dùng c¸c tuyÕn ®­êng tõ c¸c trung t©m ®Õn c¸c vïng s©u, vïng xa phôc vô nhu cÇu giao l­u kinh tÕ. Giao th«ng ®­êng bé trë nªn hÕt søc quan träng v× ®©y lµ lo¹i h×nh giao th«ng gÇn nh­ duy nhÊt tíi c¸c vïng d©n téc thiÓu sè, vïng s©u, vïng xa. Ph¸t triÓn m¹ng l­íi ®­êng bé, t¹o ra sù giao l­u gi÷a miÒn nói, miÒn xu«i vµ gi÷a c¸c d©n téc. §iÒu nµy t¹o ra c¬ héi lµm ¨n cho ®ång bµo d©n téc cã thÓ ph¸t triÓn s¾c téc, ph¸t triÓn nh÷ng truyÒn thèng v¨n ho¸ riªng. H¬n thÕ n÷a, ta cßn cã thÓ khai th¸c tiÒm n¨ng du lÞch vµ c¸c dÞch vô kh¸c, më réng giao l­u v¨n ho¸, t¹o thµnh mét x· héi cã nÒn v¨n ho¸ theo s¾c téc mu«n mµu mu«n vÎ nh­ng l¹i hoµ hîp trong ®¹i céng ®ång ng­êi ViÖt Nam. §­êng bé ®¶m b¶o sù ®i l¹i, trao ®æi hµng ho¸ cña nh©n d©n trong vïng vµ giao l­u gi÷a c¸c vïng, tøc lµ phôc vô ®êi sèng cña nh©n d©n trong vïng. Khi ®­êng bé ph¸t triÓn, giao th«ng thuËn tiÖn th× ®êi sèng cña ng­êi d©n trong vïng ®­îc c¶i thiÖn râ rÖt. Giao th«ng trong vïng ph¸t triÓn t¹o ra c¸c c¬ héi, c¸c nhµ ®Çu t­ trong n­íc vµ n­íc ngoµi ®Çu t­ vµo vïng ®ã t¹o viÖc lµm, cung cÊp s¶n phÈm hµng ho¸. Kh«ng nh÷ng thÕ c¸c tiÒm n¨ng trong vïng ®­îc kh¬i dËy, khai th¸c cã hiÖu qu¶ sÏ lµm thay ®æi bé mÆt kinh tÕ- x· héi cña toµn vïng. Tuy nhiªn, do ®iÒu kiÖn tù nhiªn x· héi mçi vïng kh¸c nhau nªn trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn sÏ cã sù ph¸t triÓn kh«ng ®ång ®Òu. Khi cã giao th«ng nèi gi÷a vïng ph¸t triÓn vµ kÐm ph¸t triÓn t¹o ra sù trao ®æi hµng ho¸, søc lao ®éng, v¨n ho¸ gi÷a c¸c vïng... §iÒu nµy cã thÓ ph¸t huy ®­îc lîi thÕ so s¸nh cña tõng vïng vµ t¹o ®iÒu kiÖn tiÒn ®Ò cho chuyªn m«n ho¸, hîp t¸c ho¸ tõ ®ã t¹o ra sù ph¸t triÓn ®ång ®Òu. §èi víi vÊn ®Ò kinh tÕ vïng, ®­êng bé gãp phÇn n©ng cao ®êi sèng cña ng­êi d©n, t¹o ®iÒu kiÖn cho ph¸t triÓn kinh tÕ. ViÖc ph¸t triÓn giao th«ng ®­êng bé sÏ kÐo theo sù ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh cã liªn quan. Khi mét tuyÕn ®­êng míi ®­îc x©y dùng, c¸c dÞch vô vËn t¶i trªn tuyÕn ®­êng ®ã còng ®­îc h×nh thµnh theo. Khi ®­êng bé ph¸t triÓn, hµng ho¸ vËn chuyÓn nhanh h¬n, lµm vßng quay cña vèn nhanh, tõ ®ã mµ t¨ng hiÖu qu¶ sö dông vèn, t¨ng hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Nh­ vËy, râ rµng lµ ®­êng bé gãp phÇn ®¶m b¶o s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp liªn tôc cã hiÖu qu¶. HÖ thèng ®­êng bé ph©n bæ chñ yÕu phôc vô cho nhu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ. Song muèn cho s¶n xuÊt ®­îc an toµn th× an ninh ph¶i v÷ng ch¾c. V× vËy mµ ®­êng bé n­íc ta cßn ph©n bæ thµnh c¸c tuyÕn phßng thñ quèc gia vµ c¸c ®­êng an toµn khu. C¸c ®­êng nµy cã ý nghÜa ®Æc biÖt quan träng khi chiÕn tranh x¶y ra. Trong kh¸ng chiÕn chèng Mü, ®­êng mßn Hå ChÝ Minh cã ý nghÜa to lín gióp cho cuéc chiÕn tranh tiÕn ®Õn th¾ng lîi. §­êng bé cßn lµ cÇu nèi quan träng gi÷a hËu ph­¬ng vµ tiÒn tuyÕn, gãp phÇn vµo chiÕn th¾ng cña hai cuéc chiÕn tranh. Trong thêi b×nh c¸c tuyÕn ®­êng nµy võa cã ý nghÜa kinh tÕ võa cã ý nghÜa quèc phßng vµ c«ng t¸c chÝnh trÞ ngo¹i giao, ®¶m b¶o an ninh v÷ng ch¾c cho tæ quèc, chèng l¹i sù x©m l­îc, ®em l¹i sù b×nh yªn cho ®Êt n­íc. B¶ng 14: Tæng hîp nhu cÇu n©ng cÊp vµ x©y dùng míi ®­êng bé ®Õn n¨m 2010. ( Nguån: Bé Tµi ChÝnh) TT C«ng tr×nh §¬n vÞ Khèi l­îng hoµn thµnh giai ®o¹n Ghi chó 1999-2005 2005-2010 Céng 1 §­êng cao tèc 4 lµn xe Km 120 295 415 Lµm míi 2 §­êng cÊp I 4 lµn xe Km 373 413 786 Lµm míi 3 §­êng cÊp III Km 3086 1026 4192 Lµm míi 4 §­êng cÊp IV Km 1165 1165 Lµm míi 5 §¹i tu quèc lé Km 7500 2500 10000 6 §¹i tu tØnh lé Km 7600 6000 13600 7 CÇu lín ®Æc biÖt m 10760 6050 16810 Lµm míi 8 CÇu lín, cÇu trung m 6000 5000 11000 Lµm míi 9 §­êng n«ng th«n míi lµm Km 7037 5000 12037 Lµm míi 10 N©ng cÊp (nhùa, cÊp phèi) Km 44000 51000 95000 11 CÇu ®­êng n«ng th«n m 43800 20000 63800 Lµm míi Cã thÓ thÊy, trong giai ®o¹n 2001-2010 nhu cÇu giao th«ng ®­êng bé t¨ng rÊt m¹nh. ChÝnh v× vËy ®ßi hái ph¶i n©ng cÊp vµ x©y dùng míi m¹ng l­íi ®­êng bé trong ®ã ®Æc biÖt quan träng lµ c¸c tuyÕn ®­êng cao tèc vèn ch­a cã ë ViÖt Nam (lµm míi 415 km ®­êng cao tèc). Môc tiªu ®¹i tu, n©ng cÊp hÖ thèng ®­êng hiÖn cã còng lµ mét ®ßi hái bøc xóc ®Ó cã thÓ tõng b­íc ®­a m¹ng l­íi giao th«ng ®­êng bé cña ViÖt Nam lªn ngang tÇm c¸c n­íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. Do ®Þa h×nh ViÖt Nam cã nhiÒu s«ng ngßi ch»ng chÞt nªn cïng víi viÖc x©y dùng c¸c tuyÕn ®­êng bé còng cÇn chó träng viÖc x©y dùng, lµm míi cÇu ®Ó cho giao th«ng ®­îc thuËn lîi. 2- Nhu cÇu vèn ®Çu t­ NSNN cho ph¸t triÓn giao th«ng ®­êng bé: Theo c¸ch truyÒn thèng cña c¸c nhµ nghiªn cøu ph¸t triÓn giao th«ng vËn t¶i ViÖt Nam th× cã thÓ tÝnh to¸n nhu cÇu vèn ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng giao th«ng dùa vµo ChiÕn l­îc vµ qui ho¹ch ph¸t triÓn cña ngµnh giao th«ng vËn t¶i: trªn c¬ së ChiÕn l­îc vµ qui ho¹ch ph¸t triÓn cña ngµnh biÕt ®­îc khèi l­îng ®Çu t­ cÇn thiÕt trong tõng giai ®o¹n ph¸t triÓn ®Ó tõ ®ã tÝnh ra ®­îc l­îng vèn cÇn thiÕt. Theo c¸ch tÝnh nµy th× sè vèn cÇn thiÕt ®Ó ®Çu t­ ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng giao th«ng hµng n¨m lµ kho¶ng 19548,3 tû ®ång trong giai ®o¹n 2001- 2010. B¶ng 15: Nhu cÇu vèn ®Çu t­ tõ NSNN cho ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng giao th«ng giai ®o¹n 2001- 2010. ( §¬n vÞ: Tû ®ång) TT Chuyªn ngµnh Tæng vèn ®Çu t­ 2001- 2005 ( Tû ®ång) 2006- 2010 ( Tû ®ång) Tû träng ( % ) 1 2 3 Céng toµn ngµnh - ODA -Vèn NSNN Trong ®ã: §­êng bé - ODA - Vèn NSNN §­êng bé ®« thÞ - ODA - Vèn NSNN GTNT - ODA - Vèn NSNN 195483 98962 96521 121420 67998 53422 19192 11242 7950 15315 3430 11885 120187 73120 47067 79583 50988 28595 15055 11242 3813 9375 3430 5945 75296 25842 49454 41837 17010 24827 4137 4137 5940 5940 100 50,6 49,4 100 56 44 100 58,6 41,4 100 22,4 77,6 ( Nguån: Bé Tµi ChÝnh.) Giai ®o¹n 2001- 2010 cã 79 dù ¸n x©y dùng vµ n©ng cÊp m¹ng l­íi ®­êng bé ( Quèc lé vµ tØnh lé) víi tæng kinh phÝ 121.420 tû ®ång, trong ®ã cã 25 dù ¸n ODA ®ang triÓn khai hoÆc ®· cam kÕt víi tæng kinh phÝ 67.998 tû ®ång; 54 dù ¸n cho hÖ thèng quèc lé b»ng vèn trong n­íc víi tæng kinh phÝ 23.422 tû ®ång; c¸c dù ¸n cho hÖ thèng tØnh lé lµ 30.000 tû ®ång. Vèn ®Çu t­ ph¸t triÓn hÖ thèng ®­êng bé ®« thÞ lµ 19.192 tû ®ång, trong ®ã c¸c dù ¸n ODA chiÕm 11.242 tû ®ång. Tæng sè vèn ®Çu t­ cho giao th«ng n«ng th«n lµ 15.315 tû ®ång, trong ®ã cã 3 dù ¸n ODA víi tæng kinh phÝ 245 triÖu USD t­¬ng ®­¬ng 3.430 tû ®ång. Bªn c¹nh viÖc ®Çu t­ ph¸t triÓn h¹ tÇng giao th«ng ®­êng bé, nhu cÇu vèn dµnh cho b¶o tr× c¬ së h¹ tÇng giao th«ng ®­êng bé còng lµ mét ®ßi hái bøc xóc. B¶ng 16: Nhu cÇu vèn b¶o tr× c¬ së h¹ tÇng giao th«ng ®­êng bé tõ NSNN giai ®o¹n 2001-2010. TT Chuyªn ngµnh Tæng vèn ®Çu t­ ( Tû ®ång ) B×nh qu©n (Tû ®ång/ n¨m) 1 2 3 §­êng bé Giao th«ng ®« thÞ Giao th«ng n«ng th«n Céng: 18000 2866 1500 22366 1800 286,6 150 2236,6 Toµn ngµnh 31866 3186 (Nguån: Bé Tµi ChÝnh) Trong giai ®o¹n 2001-2010, nhu cÇu vèn dµnh cho b¶o tr× c¬ së h¹ tÇng giao th«ng lµ kho¶ng 3.1866 tû ®ång; Trong ®ã ®­êng bé chiÕm kho¶ng 18.000 tû ®ång, giao th«ng ®« thÞ chiÕm kho¶ng 2.866 tû ®ång vµ giao th«ng n«ng th«n chiÕm kho¶ng 1.500 tû ®ång. B×nh qu©n nhu cÇu vèn b¶o tr× c¬ së h¹ tÇng giao th«ng ®­êng bé hµng n¨m lµ 2.236,6 tû ®ång. 3- §Þnh h­íng huy ®éng vµ sö dông vèn ®Çu t­ NSNN cho ph¸t triÓn giao th«ng ®­êng bé: Víi nguån vèn NSNN cßn h¹n hÑp ( míi chØ ®¸p øng kho¶ng 50% nhu cÇu cña ngµnh) ®Ó qu¶n lý vµ sö dông cã hiÖu qu¶ chóng ta cÇn ®Þnh h­íng huy ®éng vµ sö dông vèn ®Çu t­ tõ NSNN cho ph¸t triÓn giao th«ng ®­êng bé dùa trªn c¸c quan ®iÓm vµ ®Þnh h­íng sau: * Vèn ®Çu t­ cña NSNN lµ nguån lùc chñ yÕu ®¶m b¶o ®Çu t­ ph¸t triÓn giao th«ng ®­êng bé trong thêi gian tíi. - Quan ®iÓm ®Çu t­: TËp trung vµo nh÷ng c«ng tr×nh giao th«ng quan träng, then chèt, t¸c ®éng lín ®Õn viÖc phôc vô thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ. §ång thêi cã chó ý ®Õn viÖc phôc vô ®êi sèng c¸c tÇng líp d©n c­, ph¸t triÓn kinh tÕ, v¨n ho¸ vïng s©u, vïng xa, vïng ®ång bµo d©n téc thiÓu sè; kÕt hîp víi quèc phßng. - Vèn NSNN ®¶m b¶o cho tû träng vèn ®Çu t­ cho giao th«ng vËn t¶i nãi chung vµ giao th«ng ®­êng bé nãi riªng t­¬ng xøng víi qui ho¹ch ph¸t triÓn. - Vèn NSNN ®¶m b¶o cho tiÕn ®é ®Çu t­ c¸c dù ¸n giao th«ng quèc gia, giao th«ng chñ yÕu trong c¸c vïng kinh tÕ, c¸c tuyÕn tØnh lé vµ c¸c tuyÕn giao th«ng ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi ë c¸c vïng khã kh¨n. - Vèn NSNN ®¶m b¶o ®Èy nhanh gi¶i ng©n vèn ODA, thu hót vèn ODA. * Ph¶i cã c¬ chÕ ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc ®Çu t­. Vèn NSNN tham gia víi tû träng ®¸ng kÓ vµo c¸c dù ¸n ®Çu t­ BOT, BT... ®Ó thu hót c¸c nguån lùc tham gia ®Çu t­ cho giao th«ng ®­êng bé. * Vèn NSNN lµ vèn måi huy ®éng c¸c nguån vèn nhµn rçi trong d©n c­, cña c¸c tæ chøc kinh tÕ x· héi trong vµ ngoµi n­íc tham gia ®Çu t­ cho giao th«ng vËn t¶i. - Vèn NSNN thu hót vèn trong n­íc h×nh thµnh vèn tÝn dông ®Çu t­ ph¸t triÓn ®Çu t­ cho giao th«ng vËn t¶i ( ®Çu t­ øng tr­íc). - Vèn NSNN tham gia cïng vèn cña d©n c­ ®Çu t­ cho giao th«ng n«ng th«n phôc vô trùc tiÕp cho d©n sinh. * Thùc hiÖn huy ®éng vèn ®Çu t­ cho giao th«ng b»ng c«ng tr¸i, tÝn phiÕu, tr¸i phiÕu c«ng tr×nh ®­îc ®¶m b¶o b»ng NSNN. CÇn cã c¬ chÕ t¹o vèn, nÕu chØ tr«ng chê vµo vèn NSNN ®Çu t­ cho ngµnh giao th«ng vËn t¶i vÉn chØ ®¸p øng ®­îc 50% nhu cÇu tèi thiÓu. Víi sè vèn nh­ vËy, c¬ së h¹ tÇng giao th«ng vËn t¶i kh«ng thÓ ph¸t triÓn, ®¸p øng kÞp nhu cÇu phôc vô cho sù ph¸t triÓn KT-XH; viÖc ®Çu t­ vÉn sÏ dµn tr¶i, gi÷ ®­êng lµ chñ yÕu kh«ng ®ñ søc ®Ó n©ng cÊp hoÆc lµm míi. V× vËy, song song víi viÖc tËp trung vèn NSNN, cÇn cã c¬ chÕ ®Ó c¸c c«ng tr×nh giao th«ng tù hoµn vèn, chñ dù ¸n vay vèn cña c¸c tæ chøc tÝn dông ®Ó ®Çu t­. NSNN chØ ®Çu t­ cho c¸c tuyÕn giao th«ng huyÕt m¹ch, c¸c tuyÕn cã kh¶ n¨ng hoµn vèn khã kh¨n vµ hç trî cho giao th«ng n«ng th«n , giao th«ng vïng s©u, vïng xa vµ c¸c tuyÕn cã tÝnh chÊt chiÕn l­îc vÒ mÆt quèc phßng. * Tu©n thñ chÆt chÏ viÖc qu¶n lý ®Çu t­ vµ x©y dùng, phª duyÖt dù ¸n ph¶i trªn c¬ së qui ho¹ch vµ tÝnh ®Õn kh¶ n¨ng nguån vèn. ViÖc ghi kÕ ho¹ch vèn ®Çu t­ cho tõng dù ¸n ph¶i tu©n thñ ®óng NghÞ ®Þnh qu¶n lý vèn ®· ®­îc Nhµ n­íc ban hµnh vµ ghi vèn ph¶i ®¶m b¶o tÝnh kh¶ thi cho thùc hiÖn dù ¸n. III- Gi¶i ph¸p c¬ b¶n nh»m huy ®éng vµ sö dông vèn ®Çu t­ NSNN cho ph¸t triÓn giao th«ng ®­êng bé: §Ó ®¸p øng ®­îc nhu cÇu vèn cho ®Çu t­ ph¸t triÓn giao th«ng ®­êng bé, vèn NSNN gi÷ vai trß quan träng. Vèn NSNN ­u tiªn ®Çu t­ cho c¸c dù ¸n giao th«ng quan träng ë c¸c vïng kinh tÕ träng ®iÓm, c¸c ®« thÞ lín... vµ ­u tiªn vèn ®èi øng cho c¸c dù ¸n cã vèn vay n­íc ngoµi nh­: tuyÕn ®­êng bé xuyªn ¸; quèc lé 22, quèc lé 1A, quèc lé 14A, quèc lé 14B... c¸c tuyÕn vµnh ®ai phÝa B¾c. Do ®ã, c¸c gi¶i ph¸p t¨ng c­êng huy ®éng vµ sö dông cã hiÖu qu¶ vèn NSNN sÏ lµ: 1- Gi¶i ph¸p c¬ b¶n huy ®éng vèn cho giao th«ng ®­êng bé: - X©y dùng chiÕn l­îc, chÝnh s¸ch ph¸t triÓn giao th«ng vËn t¶i trong ph¹m vi toµn quèc. Trong ®iÒu kiÖn nguån vèn ®Çu t­ cho giao th«ng ®­êng bé cßn h¹n hÑp, cã ®­îc mét chiÕn l­îc vµ chÝnh s¸ch ph¸t triÓn giao th«ng vËn t¶i ®óng ®¾n lµ rÊt quan träng. C¨n cø vµo chiÕn l­îc vµ chÝnh s¸ch ph¸t triÓn giao th«ng vËn t¶i c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch sÏ ®­a ra chiÕn l­îc ®Çu t­ cho ngµnh giao th«ng vËn t¶i. Do ®ã chiÕn l­îc vµ chÝnh s¸ch ®Çu t­ ph¸t triÓn giao th«ng vËn t¶i trong ph¹m vi toµn quèc chÝnh lµ tiÒn ®Ò ®Ó thu hót nguån vèn ®Çu t­ tõ NSNN cho giao th«ng ®­êng bé, ®¸p øng môc tiªu c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. - X¸c ®Þnh c¸c c«ng tr×nh ­u tiªn: §Ó t¹o tiÒn ®Ò cho kinh tÕ ph¸t triÓn, ®ßi hái giao th«ng vËn t¶i ph¶i ®i tr­íc mét b­íc, ®Çu t­ cho c¬ së h¹ tÇng giao th«ng vËn t¶i cÇn ®­îc ­u tiªn ë møc cao. X¸c ®Þnh c¸c dù ¸n ®Çu t­ träng ®iÓm sÏ thu hót ®­îc nguån vèn NSNN ®Çu t­ hoÆc hç trî cho c¸c ®Þa ph­¬ng. V× vËy cÇn s¾p xÕp theo thø tù ­u tiªn c¸c dù ¸n x©y dùng cÇu ®­êng theo c¸c chØ tiªu hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi cao, ­u tiªn ®Çu t­ tr­íc theo kh¶ n¨ng huy ®éng vèn. - M« h×nh thu phÝ sö dông ®­êng bé: Ng­êi sö dông ®­êng bé ph¶i tr¶ tiÒn ®Ó sö dông ®­êng bé do Nhµ n­íc cung cÊp vµ bï ®¾p nh÷ng thiÖt h¹i mµ hä g©y ra cho ®­êng bé d­íi h×nh thøc ¸p dông thu phÝ ®­êng nh»m duy tu nh÷ng ®­êng cò hoÆc x©y ®­êng míi. Ngoµi ra, ChÝnh phñ cßn thu phÝ giao th«ng d­íi h×nh thøc phô thu 500 ®ång trªn mét lÝt x¨ng; sè thu ®­îc lµ 100 triÖu USD n¨m 1995, 136 triÖu USD n¨m 1996, 161 triÖu USD n¨m 1997. Thªm vµo ®ã lµ c¸c h×nh thøc nh­: Thu phÝ xe nÆng; Thu phÝ h­ëng lîi gi¸n tiÕp do c¸c c«ng tr×nh ®­êng bé ®em l¹i. - T¨ng tû lÖ ®Çu t­ cho c¬ së h¹ tÇng giao th«ng vËn t¶i b»ng c¸ch t¹o thªm nguån thu míi. Ph¸t hµnh tr¸i phiÕu, chøng kho¸n, sö dông nguån vèn tiÕt kiÖm trong n­íc ®Ó x©y dùng c¬ së h¹ tÇng giao th«ng ®­êng bé. H×nh thøc nµy nh»m thu hót vèn nhµn rçi trong nh©n d©n vµ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. CÇn ban hµnh chÝnh s¸ch ®Ó huy ®éng vèn theo kªnh nµy. Ngoµi ra cã thÓ huy ®éng nguån vèn ®Çu t­ c¬ së h¹ tÇng giao th«ng ®­êng bé cã ®­îc tõ viÖc h×nh thµnh c¸c khu kinh tÕ, chÕ xuÊt. Th«ng th­êng, tû lÖ ®Çu t­ c¬ së h¹ tÇng giao th«ng chiÕm tû lÖ cao trong vèn ®Çu t­ x©y dùng c¸c khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt. V× thÕ mçi khi phª duyÖt cÊp giÊy phÐp cho c¸c dù ¸n nµy cÇn l­u ý khai th¸c nguån vèn nµy ®Ó t¨ng nguån ®Çu t­ cho c¬ së h¹ tÇng giao th«ng ®­êng bé. - LËp quü b¶o tr× ®­êng bé ®Ó t¨ng nguån vèn ®Çu t­ cho b¶o tr× m¹ng l­íi giao th«ng ®­êng bé. Nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña Quü: Quü b¶o tr× ®­êng bé ph¶i ®­îc sö dông ®óng môc ®Ých, ®Ó phôc vô cho c«ng t¸c b¶o tr× ®­êng bé, bao gåm Quèc lé vµ tØnh lé. Quü b¶o tr× ®­êng bé ®­îc më tµi kho¶n riªng do Bé Tµi chÝnh qu¶n lý, cã Héi ®ång qu¶n trÞ gåm c¸c thµnh viªn cña Bé GTVT, Bé Tµi chÝnh, Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­; cã ban ®iÒu hµnh. Hµng n¨m Bé GTVT chñ tr× cïng víi Bé Tµi chÝnh, Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­ lËp kÕ ho¹ch chi tiªu cña Quü tr×nh Thñ t­íng ChÝnh phñ. Tuú tõng giai ®o¹n mµ tiÕn hµnh ®iÒu chØnh møc thu vµ ®èi t­îng thu cho phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ. Quü b¶o tr× ®­êng bé ho¹t ®éng theo quy chÕ riªng do Thñ t­íng ChÝnh phñ ban hµnh. - Gi¶i ph¸p t¹o vèn giao th«ng ®« thÞ: XuÊt ph¸t tõ nhu cÇu vµ kh¶ n¨ng huy ®éng c¸c nguån vèn ®Ó ®Çu t­ ph¸t triÓn giao th«ng vËn t¶i ®« thÞ ë c¸c thµnh phè lín mµ tr­íc hÕt lµ ¸p dông cho Hµ Néi vµ TP. Hå ChÝ Minh, cã thÓ cã mét sè gi¶i ph¸p t¹o nguån vèn nh­ sau: + C¶i c¸ch chÕ ®é ®iÒu tiÕt thu chi ng©n s¸ch vµ t¨ng c­êng nguån thu cho ng©n s¸ch ®Þa ph­¬ng. + C¶i tiÕn c¸c kho¶n thu tõ dÞch vô giao th«ng ®« thÞ. Cã chÝnh s¸ch ph¸t triÓn giao th«ng c«ng céng ®« thÞ. + Nghiªn cøu lËp quü hç trî ®Çu t­ ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng giao th«ng ®« thÞ ®èi víi c¸c thµnh phè lín trùc thuéc TW. KÕt hîp c¸c dù ¸n x©y dùng c¬ së h¹ tÇng giao th«ng ®« thÞ. 2- Gi¶i ph¸p c¬ b¶n sö dông vèn ®Çu t­ NSNN cho giao th«ng ®­êng bé: - Ph©n bæ vèn ®Çu t­ theo vïng, l·nh thæ hîp lý: §iÒu nµy sÏ cã t¸c dông khai th¸c triÖt ®Ó lîi thÕ so s¸nh cña tõng vïng, gãp phÇn thóc ®Èy chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ x· héi. Chó träng ®Çu t­ ph¸t triÓn giao th«ng ®­êng bé theo vïng, ®Þa bµn, l·nh thæ cã ý nghÜa cùc kú quan träng. Ngoµi viÖc ph¸t huy ®­îc tèt nh÷ng ­u viÖt, lîi thÕ so s¸nh cña tõng vïng, ®¶m b¶o tiÕt kiÖm nh÷ng chi phÝ vÒ vËn t¶i... ®Çu t­ ph¸t triÓn ®­êng bé theo vïng cßn kh¼ng ®Þnh kh¶ n¨ng cña ®Êt n­íc trong vÊn ®Ò ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸, tiÕp cËn vµ nhanh chãng ph¸t triÓn giao l­u kinh tÕ, v¨n ho¸ gi÷a c¸c vïng vµ thÕ giíi, n©ng cao kh¶ n¨ng, tr×nh ®é chuyªn m«n ho¸, kÌm theo viÖc n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, tranh thñ ®­îc nh÷ng lîi thÕ do qui m« ®em l¹i vµ cuèi cïng lµ t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng x· héi nãi chung. Bªn c¹nh ®ã, viÖc ph©n bæ vèn ®Çu t­ cho giao th«ng ®­êng bé theo vïng mét c¸ch hîp lý sÏ lµ ®éng lùc m¹nh mÏ gióp ChÝnh phñ gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò c«ng b»ng x· héi, gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, c¸c vÊn ®Ò v¨n ho¸ x· héi, m«i tr­êng kh¸c. - §Çu t­ ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng giao th«ng mét sè vïng kinh tÕ ®Æc biÖt: §©y sÏ lµ nh©n tè khuyÕn khÝch, thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña c¸c vïng l©n cËn, lµm tÊm g­¬ng cho c¸c vïng cã ®iÒu kiÖn t­¬ng ®ång noi theo vµ ph¸t triÓn. Nh÷ng vïng nµy lµ nh÷ng vïng cã nh÷ng lîi thÕ ®Æc biÖt so víi c¸c vïng kh¸c vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn, khÝ hËu, thæ nh­ìng... Bªn c¹nh ®ã, ®Ó thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ trªn ph¹m vi c¶ n­íc, cÇn ph¶i ®Çu t­ ph¸t triÓn giao th«ng ®Æc biÖt chó ý ®Õn c¸c vïng T©y B¾c, ViÖt B¾c, T©y Nguyªn vµ MiÒn Trung. Kh«ng gi¶i quyÕt tèt nh÷ng vÊn ®Ò nãi trªn th× kh«ng thÓ c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ cã hiÖu qu¶ ®èi víi c¸c vïng nµy. ViÖc tËp trung ®Çu t­ cho c¬ së h¹ tÇng giao th«ng ë nh÷ng vïng cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi vÒ h¹ tÇng kü thuËt (khu vùc thµnh thÞ, vïng kinh tÕ träng ®iÓm...) sÏ gãp phÇn thóc ®Èy nÒn kinh tÕ t¨ng tr­ëng nhanh, luång vèn ®Çu t­ sÏ tËp trung nhiÒu vµo nh÷ng vïng cã nh÷ng lîi thÕ h¬n, tèc ®é t¨ng tr­ëng gi÷a c¸c vïng sÏ ngµy cµng cã xu h­íng chªnh lÖch. §Ó ®¶m b¶o môc tiªu thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi, viÖc ®Çu t­ ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng giao th«ng ë nh÷ng vïng MiÒn Nói, vïng s©u, vïng xa (T©y Nguyªn, miÒn Nói phÝa B¾c...) cÇn thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®Çu t­ (cã ­u ®·i) vµ kÕt hîp víi viÖc ph©n phèi l¹i tÝch luü tõ c¸c vïng kinh tÕ träng ®iÓm. - BiÖn ph¸p ph©n bæ vèn vµ lùa chän c«ng tr×nh ­u tiªn: Tr­íc t×nh tr¹ng hÇu hÕt ®­êng bé n­íc ta hiÖn nay ®Òu kh«ng ®¸p øng ®­îc nhu cÇu ph¸t triÓn cña x· héi, rÊt nhiÒu tuyÕn ®­êng ®ang bÞ xuèng cÊp mét c¸ch nghiªm träng th× viÖc sö dông cã hiÖu qu¶ vèn ®Çu t­ sÏ cã t¸c dông rÊt lín trong viÖc cñng cè n©ng cÊp vµ chèng sù xuèng cÊp cña c¸c tuyÕn ®­êng. §Ó x¸c ®Þnh c¨n cø ph©n bæ vèn ®Çu t­, ng­êi ta th­êng dùa vµo kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña Nhµ n­íc vµ nhu cÇu hay tÇm quan träng cña tuyÕn ®­êng, c©y cÇu. TÇm quan träng cña tuyÕn ®­êng, c©y cÇu thÓ hiÖn ë chç nã ®ãng vai trß nh­ thÕ nµo trong sù ph¸t triÓn chung cña khu vùc còng nh­ cña c¶ n­íc. NÕu nh­ tuyÕn ®­êng hay c©y cÇu ®ã cã vai trß quan träng, cã ¶nh h­ëng ®Õn sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi th× nã sÏ ®­îc ­u tiªn ®Çu t­ tr­íc. Tr­íc m¾t nªn tËp trung ­u tiªn ®Çu t­ vµo c¸c c«ng tr×nh x©y dùng c¬ së h¹ tÇng giao th«ng vËn t¶i cña vïng kinh tÕ träng ®iÓm, t¹o ®µ cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi vµ khai th¸c tiÒm n¨ng s½n cã. CÇn chó träng ®Çu t­ ph¸t triÓn nh÷ng vïng cã tiÒm n¨ng ph¸t triÓn m¹nh mÏ (Vïng §«ng Nam Bé, §ång b»ng S«ng Hång, c¸c vïng tam gi¸c t¨ng tr­ëng...), lµm ®éng lùc l«i kÐo vµ thóc ®Èy c¸c vïng kh¸c ph¸t triÓn. CÇn nghiªn cøu kh¶ n¨ng h×nh thµnh nh÷ng vïng kinh tÕ m¹nh, cã c¬ chÕ qu¶n lý ®Çu t­ hÊp dÉn, nhÊt lµ ®èi víi c¸c vïng kinh tÕ träng ®iÓm (träng ®iÓm MiÒn B¾c, MiÒn Trung, MiÒn Nam). - C«ng t¸c quy ho¹ch, kÕ ho¹ch: Trªn thùc tÕ cã mét kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c dù ¸n vµ quy ho¹ch. HiÖn nay phÇn lín c¸c dù ¸n ®Çu t­ ®­êng bé chØ dùa trªn c¸c con ®­êng cò n©ng cÊp hoÆc ®Çu t­ ®Ó gi¶i quyÕt nhu cÇu tøc thêi tr­íc m¾t. Ch­a cã nhiÒu dù ¸n ®Çu t­ míi v× h­íng ®Çu t­ n»m trong quy ho¹ch ch­a ®­îc x¸c ®Þnh râ rµng. V× ch­a cã quy ho¹ch cô thÓ nªn hiÖn nay ®Ó ®Çu t­ n©ng cÊp mét tuyÕn ®­êng ng­êi ta dùa chñ yÕu vµo x¸c ®Þnh nhu cÇu thùc t¹i cña vËn t¶i mµ th«i. Do ®ã cÇn ­u tiªn cho c¸c dù ¸n theo c¸c môc tiªu cña Ch­¬ng tr×nh ®Çu t­ c«ng céng mµ ChÝnh phñ ban hµnh vµ trªn c¬ së c¸c tiªu chuÈn kü thuËt do Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­ so¹n th¶o. - Phèi hîp c¸c ch­¬ng tr×nh chi ®Çu t­ vµ chi th­êng xuyªn: LËp kÕ ho¹ch chi ®Çu t­ vµ chi th­êng xuyªn ph¶i ®­îc g¾n chÆt víi nhau vµ ph¶i theo cïng mét chu kú kÕ ho¹ch. §iÒu nµy sÏ cho phÐp c¸c nhµ lµm kÕ ho¹ch tÝnh ®Õn nh÷ng lùa chän ®­îc hay mÊt gi÷a chi th­êng xuyªn vµ chi ®Çu t­. VÝ dô, Côc §­êng bé ViÖt Nam- c¬ quan phô tr¸ch b¶o tr× ®­êng bé cña Bé GTVT- cã thÓ lËp ch­¬ng tr×nh b¶o tr× ®­êng bé 5 n¨m ®ång thêi víi Ch­¬ng tr×nh ®Çu t­ c«ng céng, ph©n chia ch­¬ng tr×nh cña m×nh ra thµnh nh÷ng h¹ng môc chi th­êng xuyªn vµ chi b¶o tr× ®Þnh kú. Chi b¶o tr× hµng n¨m ph¶i ®­îc tiÕp tôc ph©n bæ trùc tiÕp tõ Bé tµi chÝnh nh­ chi th­êng xuyªn trong Ng©n s¸ch hµng n¨m theo qui tr×nh hiÖn nay. KÕt luËn Nh­ ta ®· biÕt, c¬ së h¹ tÇng giao th«ng vËn t¶i nãi chung, hÖ thèng giao th«ng ®­êng bé nãi riªng lµ m¹nh m¸u cña nÒn kinh tÕ. Do vËy trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi cña ®Êt n­íc, ë bÊt kú quèc gia nµo dï lµ n­íc ph¸t triÓn hay ®ang ph¸t triÓn, mèi quan t©m hµng ®Çu cña hä còng lµ hÖ thèng giao th«ng vËn t¶i. ë n­íc ta còng vËy, muèn nÒn kinh tÕ t¨ng tr­ëng æn ®Þnh th× hÖ thèng giao th«ng vËn t¶i ph¶i lu«n ®i tr­íc mét b­íc, t¹o tiÒn ®Ò cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c ph¸t triÓn. Ngµy nay, khi ®Êt n­íc ®ang trªn ®µ héi nhËp víi c¸c n­íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi th× viÖc ph¸t triÓn, cñng cè m¹ng l­íi giao th«ng vËn t¶i nãi chung, giao th«ng ®­êng bé nãi riªng cã ý nghÜa hÕt søc quan träng trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ, v¨n ho¸ x· héi cña ®Êt n­íc còng nh­ trong c«ng cuéc b¶o vÖ an ninh quèc phßng. Vèn NSNN ®Çu t­ cho giao th«ng ®­êng bé trong thêi gian qua tuy ®· cã nh÷ng chuyÓn biÕn tÝch cùc nh­ng vÉn ch­a ®¸p øng ®­îc nhu cÇu, ®ßi hái cña ngµnh, do ®ã cÇn ph¶i ®Þnh h­íng huy ®éng vµ sö dông hîp lý, x¸c ®¸ng nguån vèn ®Çu t­ cho giao th«ng ®­êng bé. Tuy nhiªn, do kiÕn thøc thùc tÕ vµ thêi gian thùc tËp cã h¹n nªn ®Ò tµi kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng sãt, còng nh­ kh«ng thÓ lµm s¸ng tá mäi vÊn ®Ò. V× vËy, víi ®Ò tµi “§Þnh h­íng huy ®éng vµ sö dông vèn ®Çu t­ NSNN cho giao th«ng ®­êng bé ë ViÖt Nam giai ®o¹n 2001 - 2010” mµ em ®· m¹nh d¹n chän, em hy väng sÏ ®ãng gãp mét sè ý kiÕn nh»m ph¸t triÓn giao th«ng ®­êng bé vµ thùc hiÖn tèt c¸c môc tiªu, ph­¬ng h­íng ®· ®Ò ra. MÆc dï ®©y lµ vÊn ®Ò ®ang cßn nhiÒu tranh c·i, song d­íi sù chØ ®¹o tËn t×nh, chu ®¸o cña c« gi¸o NguyÔn ThÞ Kim Dung cïng víi sù h­íng dÉn nhiÖt t×nh cña c¸c c«, c¸c chó c¸n bé Vô §Çu T­ - Bé Tµi ChÝnh, em ®· hÕt søc cè g¾ng hoµn thµnh ®Ò tµi nµy. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù gióp ®ì quý b¸u cña c« gi¸o NguyÔn ThÞ Kim Dung vµ c¸c c«, c¸c chó ë Vô §Çu T­ - Bé Tµi ChÝnh. V× ®Ò tµi cßn nhiÒu thiÕu sãt nªn em rÊt mong nhËn ®­îc ý kiÕn ®ãng gãp cña c¸c thÇy c« vµ c¸c b¹n sinh viªn ®Ó ®Ò tµi ®­îc hoµn thiÖn h¬n./. Danh môc tµi liÖu tham kh¶o. 1. Gi¸o tr×nh Kinh tÕ ph¸t triÓn tËp I, tËp II - Tr­êng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n 2. Gi¸o tr×nh Kinh tÕ ®Çu t­ - Tr­êng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n 3. Gi¸o tr×nh Ch­¬ng tr×nh vµ dù ¸n ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi. - Tr­êng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n 4. ChiÕn l­îc ph¸t triÓn giao th«ng vËn t¶i quèc gia ®Õn n¨m 2020. - Bé Giao th«ng vËn t¶i. 5. Quy ho¹ch ph¸t triÓn giao th«ng vËn t¶i ®­êng bé phôc vô CNH- H§H. - Bé Giao th«ng vËn t¶i. 6. T×nh h×nh vµ hiÖu qu¶ ®Çu t­ giai ®o¹n 1995- 2000. - Bé Tµi chÝnh. 7. T¹p chÝ Giao th«ng vËn t¶i. 8. T¹p chÝ §­a NghÞ quyÕt cña §¶ng vµo cuéc sèng sè 15 (8- 2000). 9. T¹p chÝ Ph¸t triÓn kinh tÕ sè 96/1998. 10. T¹p chÝ Th«ng tin tµi chÝnh sè 3+4/1999. 11. Qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ kinh tÕ- x· héi. - Häc viÖn hµnh chÝnh quèc gia 1999 12. Niªn gi¸m Thèng kª 1999. 13. C¸c nghÞ ®Þnh cña ChÝnh phñ, c¸c quyÕt ®Þnh cña Thñ t­íng ChÝnh phñ ( cã liªn quan). 14. C¸c Th«ng t­, c«ng v¨n cña Bé Tµi chÝnh, Bé KÕ ho¹ch- §Çu t­. 15. §¸nh gi¸ chi tiªu c«ng 2000.