Đề tài Định hướng xây dựng luật chứng khoán trong mối quan hệ với các lĩnh vực pháp luật khác

Định hướng xây dựng luật chứng khoán trong mối quan hệ với các lĩnh vực pháp luật khác CHƯƠNG I: LUẬT CHỨNG KHOÁN TRONG MỐI QUAN HỆ VỚI CÁC LĨNH VỰC PHÁP LUẬT KHÁC. - 1. Vị trí, vai trò của luậtluận văn - báo cáo - tiểu luận - tài liệu chuyên ngành Luật chứng khoánluận văn - báo cáo - tiểu luận chuyên ngành Chứng Khoán trong hệ thống pháp luậttài liệu học tập môn pháp luật đại cương Việt NamThư Viện Điện Tử Trực Tuyến Việt Nam; 2. Luật chứng khoán trong mối quan hệ với các lĩnh vực pháp luật khác; 3. Luật chứng khoán trong định hướng phát triển và hoàn thiện thị trường chứng khoán - kinh nghiệm quốc tếluận văn - báo cáo - tiểu luận - tài liệu chuyên ngành Quan Hệ Quốc Tế và trường hợp của Việt Nam.- CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG MỐI QUAN HỆ GIỮA PHÁP LUẬT VỀ CHỨNG KHOÁN VÀ CÁC LĨNH VỰC PHÁP LUẬT KHÁC-NHỮNG BẤT CẬP VÀ XUNG ĐỘT. - 1. Pháp luật về chứng khoán và pháp luật kinh tếluận văn báo cáo chuyên ngành kinh tế; 2. Pháp luật chứng khoán và pháp luật dân sự; 3. Pháp luật chứng khoán với pháp luật hành chínhluận văn - báo cáo - tiểu luận - tài liệu chuyên ngành Hành Chính; 4. Pháp luật chứng khoán và pháp luật hình sự. - CHƯƠNG III: ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP XÂY DỰNG LUẬT CHỨNG KHOÁN ĐẢM BẢO TÍNH ĐỒNG BỘ, PHÙ HỢP TRONG HỆ THỐNG PHÁP LUẬT VIỆT NAM.- 1. Chủ trương của Đảng và Nhà nước về phát triển thị trường chứng khoán và hoàn thiện hệ thống pháp luật về chứng khoán; 2. Quan điểm chủ đạo định hướng việc xây dựngluận văn - báo cáo - tiểu luận chuyên ngành Xây Dựng luật chứng khoán; 3. Các nguyên tắc xây dựng luật chứng khoán để đảm bảo tính đồng bộ, phù hợp trong hệ thống pháp luật Việt Nam; 4. Các giải pháp và kiến nghị xây dựng luật chứng khoán trong mối quan hệ với các lĩnh vực pháp luật khác. - KẾT LUẬN.

pdf108 trang | Chia sẻ: maiphuongtl | Lượt xem: 1628 | Lượt tải: 0download
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề tài Định hướng xây dựng luật chứng khoán trong mối quan hệ với các lĩnh vực pháp luật khác, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
kho¸n ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010 ®· ®−îc ChÝnh phñ th«ng qua. LuËt Chøng kho¸n còng ph¶i ®¸p øng ®−îc c¸c yªu cÇu cña nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng nh−ng kh«ng nh− c¸c n−íc kh¸c trªn thÕ giíi, nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng cña chóng ta ph¶i theo ®Þnh h−íng x· héi chñ nghÜa vµ d−íi sù l·nh ®¹o cña §¶ng. 4. C¸c gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ x©y dùng LuËt Chøng kho¸n trong mèi quan hÖ víi c¸c lÜnh vùc ph¸p luËt kh¸c Hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt trong lÜnh vùc chøng kho¸n vµ thÞ tr−êng chøng kho¸n nh»m t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó mäi chñ thÓ tham gia thÞ tr−êng chøng kho¸n, khai th¸c tèt nhÊt nh÷ng ®Æc tÝnh −u viÖt, nh÷ng thÕ m¹nh cña kinh tÕ thÞ tr−êng, ®ång thêi h¹n chÕ ®Õn møc thÊp nhÊt nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc cã thÓ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng thÞ tr−êng. 4.1 X¸c ®Þnh ph¹m vi vµ ®èi t−îng ®iÒu chØnh cña LuËt Chøng kho¸n trong mèi quan hÖ thèng nhÊt víi c¸c lÜnh vùc ph¸p luËt kh¸c LuËt Chøng kho¸n ®−îc ban hµnh víi yªu cÇu ®Æt ra lµ më réng ph¹m vi ®iÒu chØnh cña LuËt so víi v¨n b¶n ph¸p luËt hiÖn hµnh, ®ång thêi quy ®Þnh nh÷ng vÊn ®Ò cßn ®ang bá ngá hoÆc ch−a ®−îc lµm râ. Víi môc tiªu ®ã, ph¹m vi ®iÒu chØnh cña LuËt Chøng kho¸n sÏ bao gåm c¸c ho¹t ®éng ph¸t hµnh chøng kho¸n ra c«ng chóng, niªm yÕt, kinh doanh, giao dÞch chøng kho¸n vµ c¸c ho¹t ®éng, dÞch vô vÒ chøng kho¸n; quy ®Þnh vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña thÞ tr−êng chøng kho¸n. ViÖc më réng ph¹m vi ®iÒu chØnh cña v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ chøng kho¸n vµ thÞ tr−êng chøng kho¸n sÏ t¹o ra quy ®Þnh thèng nhÊt cho ho¹t ®éng cña thÞ tr−êng, ®ång thêi t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp cã nhu cÇu vÒ vèn lùa chän h×nh thøc thu hót vèn vµ ®Çu t− thÝch hîp nhÊt cho m×nh. 83 §èi t−îng ¸p dông cña LuËt chøng kho¸n lµ c¸c tæ chøc, c¸ nh©n trong vµ ngoµi n−íc tham gia ho¹t ®éng trªn thÞ tr−êng chøng kho¸n ViÖt Nam. VÊn ®Ò ®−îc ®Æt ra lµ ph¶i x¸c ®Þnh ®−îc ®èi t−îng ¸p dông cña LuËt Chøng kho¸n ®Ó ph©n biÖt víi ®èi t−îng ¸p dông cña c¸c ngµnh luËt kh¸c trong hÖ thèng ph¸p luËt ViÖt Nam. Mçi LuËt cã ®èi t−îng ¸p dông riªng, biÓu hiÖn nh÷ng nÐt ®Æc tr−ng nhÊt cña ngµnh luËt ®ã mµ th«ng qua ®ã ta sÏ x¸c ®Þnh ®−îc quy ph¹m luËt nµo sÏ ®−îc ¸p dông ®Ó ®iÒu chØnh khi cã c¸c sù kiÖn ph¸t sinh. Ch¼ng h¹n nh− LuËt Doanh nghiÖp ®−îc ¸p dông ®iÒu chØnh ®èi víi c¸c c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, c«ng ty cæ phÇn doanh nghiÖp t− nh©n, c«ng ty hîp danh; LuËt Kinh doanh b¶o hiÓm ¸p dông ®èi víi tæ chøc, c¸ nh©n ho¹t ®éng kinh doanh b¶o hiÓm... LuËt Chøng kho¸n chØ ¸p dông ®èi víi c¸c tæ chøc, c¸ nh©n trong vµ ngoµi n−íc tham gia ho¹t ®éng chøng kho¸n trªn thÞ tr−êng chøng kho¸n ViÖt Nam. §èi ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc, c¸ nh©n ViÖt Nam tham gia trªn thÞ tr−êng chøng kho¸n n−íc ngoµi, còng cã quan ®iÓm cho r»ng thuéc ph¹m vi vµ ®èi t−îng ®iÒu chØnh cña LuËt Chøng kho¸n v× trong LuËt sÏ cã mét sè quy ®Þnh vÒ ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc, c¸ nh©n nµy trªn TTCK n−íc ngoµi nh− ho¹t ®éng ph¸t hµnh, niªm yÕt chøng kho¸n trªn TTCK n−íc ngoµi ... Tuy nhiªn, quan ®iÓm nµy ch−a cã c¬ së v÷ng ch¾c. Theo chóng t«i, c¸c tæ chøc, c¸ nh©n ViÖt Nam ®−îc tham gia trªn TTCK n−íc ngoµi trªn nguyªn t¾c ph¸p luËt ViÖt Nam kh«ng cÊm vµ ph¶i tu©n thñ c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt cã liªn quan cña n−íc së t¹i. Do vËy, c¸c quy ®Þnh cña LuËt Chøng kho¸n vÒ vÊn ®Ò nµy chØ cã tÝnh nguyªn t¾c kh«ng h¹n chÕ quyÒn cña c¸c chñ thÓ tham gia ho¹t ®éng trªn TTCK n−íc ngoµi. §ång thêi ®Ó ®¶m b¶o thèng nhÊt qu¶n lý nhµ n−íc vÒ chøng kho¸n vµ TTCK, LuËt Chøng kho¸n quy ®Þnh nghÜa vô cña c¸c tæ chøc, c¸ nh©n ph¶i tu©n thñ chÕ ®é b¸o c¸o víi UBCKNN tr−íc khi tham gia trªn TTCK n−íc ngoµi. 84 4.2 X©y dùng c¸c néi dung c¬ b¶n cña LuËt Chøng kho¸n ®¶m b¶o tÝnh ®ång bé, phï hîp víi c¸c lÜnh vùc ph¸p luËt cã liªn quan 4.2.1 Ho¹t ®éng ph¸t hµnh chøng kho¸n Th«ng th−êng cã hai h×nh thøc ph¸t hµnh chøng kho¸n trªn thÞ tr−êng s¬ cÊp, ®ã lµ ph¸t hµnh riªng lÎ vµ ph¸t hµnh ra c«ng chóng. ë c¸c n−íc, ph¸p luËt th−êng quy ®Þnh cô thÓ ranh giíi gi÷a h×nh thøc ph¸t hµnh riªng lÎ vµ ph¸t hµnh ra c«ng chóng. ViÖc ph¸t hµnh chøng kho¸n ra c«ng chóng ®−îc quy ®Þnh t¹i LuËt Chøng kho¸n hay t¹i luËt riªng biÖt vÒ lÜnh vùc ph¸t hµnh chøng kho¸n ra c«ng chóng cßn viÖc ph¸t hµnh riªng lÎ th−êng ®−îc ®iÒu chØnh t¹i LuËt c«ng ty vµ viÖc ph¸t hµnh riªng lÎ th−êng ®−îc miÔn trõ c¸c thñ tôc xin phÐp c¬ quan qu¶n lý nhµ n−íc vÒ chøng kho¸n vµ thÞ tr−êng chøng kho¸n vµ chøng kho¸n ph¸t hµnh theo h×nh thøc nµy kh«ng ph¶i lµ ®èi t−îng ®−îc giao dÞch t¹i Së giao dÞch chøng kho¸n. VÒ vÊn ®Ò nµy ë ViÖt Nam hiÖn ®ang tån t¹i hai quan ®iÓm. Quan ®iÓm thø nhÊt cho r»ng cÇn ph¶i quy ®Þnh trong LuËt Chøng kho¸n hai h×nh thøc ph¸t hµnh riªng lÎ vµ ph¸t hµnh ra c«ng chóng. Ho¹t ®éng ph¸t hµnh riªng lÎ sÏ ®−îc miÔn trõ c¸c quy ®Þnh vÒ ®¨ng ký ph¸t hµnh nh− quy ®Þnh ®èi víi h×nh thøc ph¸t hµnh ra c«ng chóng. Tuy nhiªn, chóng t«i thèng nhÊt víi quan ®iÓm thø hai, chØ quy ®Þnh trong LuËt Chøng kho¸n vÒ ho¹t ®éng ph¸t hµnh chøng kho¸n ra c«ng chóng cßn ho¹t ®éng ph¸t hµnh riªng lÎ nªn ®−îc ®−a vµo ®iÒu chØnh trong LuËt Doanh nghiÖp. ViÖc ph¸t hµnh chøng kho¸n ra c«ng chóng hiÖn vÉn chÞu sù ®iÒu chØnh cña nhiÒu v¨n b¶n ph¸p lý kh¸c nhau nh−: LuËt Doanh nghiÖp Nhµ n−íc, LuËt c¸c tæ chøc tÝn dông, NghÞ ®Þnh cña ChÝnh phñ vÒ chuyÓn doanh nghiÖp Nhµ n−íc thµnh c«ng ty cæ phÇn, NghÞ ®Þnh cña ChÝnh phñ vÒ chøng kho¸n vµ TTCK,v.v. Mçi v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt nµy l¹i cã nh÷ng quy ®Þnh riªng vÒ thñ tôc, ®iÒu kiÖn ph¸t hµnh chøng kho¸n ra c«ng chóng. ChÝnh v× vËy, ngay kh¸i niÖm ph¸t hµnh chøng kho¸n ra c«ng chóng còng kh«ng ®−îc quy ®Þnh mét c¸ch râ rµng, thèng nhÊt. Cã qu¸ nhiÒu c¬ quan cïng chÞu tr¸ch nhiÖm qu¶n lý vÒ ph¸t hµnh chøng kho¸n ra c«ng chóng nh− Bé Tµi chÝnh, Ng©n hµng 85 Nhµ n−íc vµ Uû ban Chøng kho¸n Nhµ n−íc. §iÒu nµy, mét mÆt g©y khã kh¨n, lóng tóng cho c¸c doanh nghiÖp khi muèn ph¸t hµnh chøng kho¸n ra c«ng chóng kh«ng biÕt ph¶i xin phÐp nh÷ng c¬ quan nµo vµ ph¶i ®¸p øng nh÷ng ®iÒu kiÖn, thñ tôc ra sao, mÆt kh¸c, ®· t¹o ra sù kh«ng thèng nhÊt gi÷a c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt cïng quy ®Þnh vÒ lÜnh vùc nµy vµ kh«ng ®¶m b¶o ®−îc hiÖu qña cña c«ng t¸c qu¶n lý Nhµ n−íc ®èi víi viÖc ph¸t hµnh chøng kho¸n ra c«ng chóng. Do vËy, LuËt Chøng kho¸n ®−îc ban hµnh cÇn thèng nhÊt ®iÒu chØnh ®èi víi ho¹t ®éng ph¸t hµnh chøng kho¸n. Riªng ®èi víi ho¹t ®éng ph¸t hµnh riªng lÎ, ph¸t hµnh tr¸i phiÕu ChÝnh phñ vµ tr¸i phiÕu chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng sÏ ®−îc ®iÒu chØnh t¹i mét v¨n b¶n ph¸p luËt kh¸c. Ngay ®Þnh nghÜa vÒ ph¸t hµnh chøng kho¸n ra c«ng chóng trong v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt vÒ chøng kho¸n vµ TTCK còng cßn tån t¹i nh÷ng ®iÓm h¹n chÕ nhÊt ®Þnh. NghÞ ®Þnh 144/2003/N§-CP quy ®Þnh, ph¸t hµnh chøng kho¸n ra c«ng chóng lµ viÖc chµo b¸n mét ®ît chøng kho¸n cã thÓ chuyÓn nh−îng ®−îc th«ng qua tæ chøc trung gian cho Ýt nhÊt 50 nhµ ®Çu t− ngoµi tæ chøc ph¸t hµnh7. Cã thÓ thÊy ®Þnh nghÜa ph¸t hµnh chøng kho¸n ra c«ng chóng bao gåm c¶ hai tiªu chÝ "50 nhµ ®Çu t− ngoµi tæ chøc ph¸t hµnh" vµ "th«ng qua tæ chøc trung gian". ChÝnh quy ®Þnh nµy ®· t¹o ra "kÏ hë" ®Ó doanh nghiÖp cã thÓ "l¸ch luËt". Doanh nghiÖp cã thÓ ph¸t hµnh cho trªn 50 nhµ ®Çu t− nh−ng kh«ng th«ng qua tæ chøc trung gian ®Ó kh«ng ph¶i ®¨ng ký ph¸t hµnh víi UBCKNN. Ngay c¶ kh¸i niÖm "nhµ ®Çu t− ngoµi tæ chøc ph¸t hµnh" còng kh«ng râ rµng. LiÖu nhµ ®Çu t− ngoµi tæ chøc ph¸t hµnh cã ph¶i lµ nhµ ®Çu t− kh«ng trùc tiÕp lµm viÖc trong doanh nghiÖp hay kh«ng? Kh¸i niÖm kh«ng râ rµng nµy cã kh¶ n¨ng lµm h¹n chÕ viÖc niªm yÕt cæ phiÕu cña c¸c doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸ ®Æc biÖt khi doanh nghiÖp cã chñ tr−¬ng −u tiªn b¸n cæ phÇn cho néi bé c«ng nh©n viªn trong doanh nghiÖp. Qua tham kh¶o kinh nghiÖm quèc tÕ, chñ yÕu lµ c¸c n−íc trong khu vùc vµ c¸c n−íc ®ang chuyÓn ®æi cã thÓ thÊy hÇu hÕt c¸c n−íc ®Òu cã quy ®Þnh cao h¬n so víi ViÖt Nam vÒ sè l−îng nhµ ®Çu t− ®−îc n¾m gi÷ chøng kho¸n trong ®ît ph¸t hµnh nh− Anbanie, Bungari... LuËt Chøng kho¸n cña c¸c n−íc nµy quy 7 §iÒu 3.7 NghÞ ®Þnh 144 86 ®Þnh chµo b¸n chøng kho¸n ra c«ng chóng lµ chµo b¸n cho trªn 50 ng−êi. Th¸i lan quy ®Þnh chµo b¸n chøng kho¸n ra c«ng chóng lµ chµo b¸n cho trªn 35 ng−êi vµ tæng gi¸ trÞ tõ 20 triÖu baht trë lªn. Riªng Indonexia quy ®Þnh lµ ®ã ho¹t ®éng chµo b¸n cho h¬n 100 ng−êi. Còng theo th«ng lÖ quèc tÕ th× ho¹t ®éng ph¸t hµnh còng chØ lµ mét trong c¸c kh©u trong qu¸ tr×nh mêi chµo, ph¸t hµnh vµ b¸n chøng kho¸n. C¸c ho¹t ®éng nµy ®−îc gäi chung lµ "chµo b¸n chøng kho¸n". Nh− vËy, ®Ó phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ vµ phï hîp víi sù ph¸t triÓn cña thÞ tr−êng chøng kho¸n ViÖt Nam trong t−¬ng lai, ®ång thêi nh»m kh¾c nh÷ng quy ®Þnh cßn h¹n chÕ, v−íng m¾c trong NghÞ ®Þnh 144, chóng t«i kiÕn nghÞ LuËt Chøng kho¸n cÇn ph¶i ®iÒu chØnh c¶ ho¹t ®éng ph¸t hµnh vµ chµo b¸n chøng kho¸n ra c«ng chóng, theo ®ã chµo b¸n chøng kho¸n ra c«ng chóng lµ bÊt cø ho¹t ®éng chµo b¸n chøng kho¸n hoÆc bÊt cø ®ît ph¸t hµnh chøng kho¸n nµo cho tõ 100 ng−êi ®Çu t− trë lªn ngoµi c¸c ®èi t−îng lµ thµnh viªn Héi ®ång qu¶n trÞ cña tæ chøc ph¸t hµnh; thµnh viªn Ban gi¸m ®èc, Ban kiÓm so¸t, c¸c c¸n bé qu¶n lý cña tæ chøc ph¸t hµnh vµ c¸c nhµ ®Çu t− cã tæ chøc. Ph¸p luËt cña hÇu hÕt c¸c n−íc ®Òu quy ®Þnh vÒ thñ tôc ph¸t hµnh chøng kho¸n ra c«ng chóng, theo ®ã c¸c tæ chøc ph¸t hµnh ph¶i ®¨ng ký ph¸t hµnh chøng kho¸n ra c«ng chóng víi Uû ban Chøng kho¸n. Mét nguyªn t¾c quan träng cña IOSCO trong ho¹t ®éng ph¸t hµnh chøng kho¸n lµ tæ chøc ph¸t hµnh ph¶i c«ng bè ®Çy ®ñ c¸c th«ng tin quan träng ®èi víi viÖc ra quyÕt ®Þnh cña ng−êi ®Çu t−. §ã lµ tÊt c¶ nh÷ng th«ng tin quan träng nhÊt vÒ t×nh h×nh tµi chÝnh, t×nh h×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, c¬ cÊu tæ chøc cña tæ chøc ph¸t hµnh. XuÊt phÊt tõ c¬ së tham kh¶o LuËt Chøng kho¸n c¸c n−íc vµ c¸c khuyÕn c¸o cña IOSCO trong lÜnh vùc ph¸t hµnh chøng kho¸n, cã thÓ thÊy chóng ta nªn qu¶n lý ho¹t ®éng ph¸t hµnh chøng kho¸n ra c«ng chóng theo chÕ ®é c«ng bè th«ng tin ®Çy ®ñ, kh«ng nªn quy ®Þnh c¸c ®iÒu kiÖn vÒ vèn, vÒ ho¹t ®éng kinh doanh cã l·i nh− trong NghÞ ®Þnh sè 144/2003/N§-CP bëi nh÷ng ®iÒu kiÖn ®ã thùc chÊt ch−a ph¶i lµ c¸c c¨n cø ph¶n ¸nh chÝnh x¸c vÒ chÊt l−îng tæ chøc ph¸t hµnh. 87 4.2.2 C¸c quy ®Þnh vÒ niªm yÕt chøng kho¸n LuËt Chøng kho¸n chØ quy ®Þnh c¸c vÊn ®Ò mang tÝnh nguyªn t¾c vÒ niªm yÕt chøng kho¸n nh− nguyªn t¾c niªm yÕt; c¸c ®iÒu kiÖn niªm yÕt cæ phiÕu, tr¸i phiÕu doanh nghiÖp, niªm yÕt chøng chØ quü ®Çu t−; c¸c quyÒn vµ nghÜa vô cña tæ chøc niªm yÕt. Riªng ®èi víi quy ®Þnh vÒ ®iÒu kiÖn niªm yÕt tr¸i phiÕu doanh nghiÖp, NghÞ ®Þnh 144 quy ®Þnh, ph¶i cã Ýt nhÊt 50 ng−êi së h÷u tr¸i phiÕu8. Quy ®Þnh nµy cã ®iÓm v−íng m¾c ®ã lµ viÖc mua tr¸i phiÕu hiÖn nay th−êng do c¸c tæ chøc tµi chÝnh thùc hiÖn, do vËy, chØ cÇn mét hoÆc mét vµi tæ chøc ®· ®¸p øng ®−îc. Ngoµi ra viÖc ®¸p øng yªu cÇu vÒ sè l−îng 50 ng−êi së h÷u tr¸i phiÕu ®· lµm h¹n chÕ ®−a tr¸i phiÕu ®· ph¸t hµnh lªn niªm yÕt trªn thÞ tr−êng chøng kho¸n. Do vËy, ®iÒu kiÖn nµy sÏ ®−îc lo¹i bá trong LuËt Chøng kho¸n. VÒ viÖc niªm yÕt trªn thÞ tr−êng chøng kho¸n n−íc ngoµi cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam, NghÞ ®Þnh 144 hiÖn nay còng ch−a cã quy ®Þnh cô thÓ trong khi NghÞ ®inh sè 38/2003/N§-CP ngµy 15 th¸ng 4 n¨m 2003 cña ChÝnh phñ ®· cã quy ®Þnh vÒ mÆt nguyªn t¾c t¹i Kho¶n 2 §iÒu 15 "C«ng ty cæ phÇn ®−îc niªm yÕt t¹i thÞ tr−êng chøng kho¸n n−íc ngoµi sau khi ®−îc c¬ quan nhµ n−íc ViÖt Nam cã thÈm quyÒn chÊp thuËn". Do vËy, viÖc bæ sung trong LuËt c¸c quy ®Þnh mang tÝnh nguyªn t¾c cho viÖc niªm yÕt cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam t¹i thÞ tr−êng chøng kho¸n n−íc ngoµi lµ rÊt cÇn thiÕt. Doanh nghiÖp ViÖt Nam muèn niªm yÕt chøng kho¸n t¹i thÞ tr−êng chøng kho¸n n−íc ngoµi ngoµi viÖc ph¶i tu©n thñ c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt cña n−íc së t¹i cßn ph¶i b¸o c¸o víi Uû ban Chøng kho¸n Nhµ n−íc tr−íc khi tiÕn hµnh viÖc niªm yÕt. Theo NghÞ ®Þnh 144 "Trong vßng 30 ngµy kÓ tõ khi kÕt thóc ®ît ph¸t hµnh chøng chØ quü ®Çu t− chøng kho¸n ra c«ng chóng, quü ®Çu t− chøng kho¸n ph¶i lµm thñ tôc ®¨ng ký niªm yÕt víi UBCKNN". Tuy nhiªn, thùc tÕ tr−êng hîp xem xÐt viÖc niªm yÕt chøng chØ quü ®Çu t− VF1 thêi qua cho thÊy thêi h¹n 30 ngµy lµ ch−a phï hîp v× kh«ng ®ñ thêi gian ®Ó quü tiÕn hµnh ®Çu t− 8 §iÒu 21.3 NghÞ ®Þnh 144 88 vµo chøng kho¸n vµ c¸c tµi s¶n kh¸c theo quy ®Þnh "®Çu t− tèi thiÓu 60% gi¸ trÞ tµi s¶n cña quü vµo chøng kho¸n"9. §iÒu ®ã cã thÓ dÉn ®Õn rñi ro cho ng−êi ®Çu t− lo¹i chøng kho¸n nµy. MÆt kh¸c, viÖc niªm yÕt hay kh«ng niªm yÕt do ®¹i héi c¸c nhµ ®Çu t− gãp vèn vµo quü quyÕt ®Þnh. V× vËy, vÊn ®Ò nµy trong LuËt cÇn ®−îc c©n nh¾c quy ®Þnh cho phï hîp h¬n víi thùc tÕ. VÒ viÖc niªm yÕt tr¸i phiÕu, §iÒu 21 chØ cho phÐp c¸c c«ng ty cæ phÇn, c«ng ty TNHH vµ doanh nghiÖp nhµ n−íc ®−îc niªm yÕt tr¸i phiÕu. Theo c¸c chuyªn gia Dù ¸n Star - ViÖt Nam nhËn xÐt th× viÖc nµy ph¶n ¸nh t×nh h×nh ë ViÖt Nam hiÖn nay. Tuy nhiªn, mét sè chñ thÓ ph¸t hµnh kh¸c cã thÓ niªm yÕt trong t−¬ng lai ch¼ng h¹n nh− quü ®Çu t− hoÆc c¸c chñ thÓ t−¬ng tù kh¸c. Do vËy, c¸c chuyªn gia ®−a ra khuyÕn nghÞ ®èi víi tr¸i phiÕu kh«ng nªn cã giíi h¹n vÒ chñ thÓ ph¸t hµnh. Chóng t«i cho r»ng ®Ó ®¸p øng nhu cÇu cña thÞ tr−êng trong t−¬ng lai th× còng cÇn ph¶i tÝnh tíi vÊn ®Ò nµy khi x©y dùng LuËt. Tuy nhiªn, viÖc ®Æt ra quy ®Þnh nh− vËy sÏ v−íng víi c¸c LuËt kh¸c nh− LuËt doanh nghiÖp, LuËt doanh nghiÖp nhµ n−íc v× c¸c LuËt nµy còng chØ quy ®Þnh cho phÐp c¸c c«ng ty cæ phÇn, c«ng ty TNHH vµ doanh nghiÖp nhµ n−íc ®−îc phÐp ph¸t hµnh tr¸i phiÕu. 4.2.3 Giao dÞch chøng kho¸n Ngoµi c¸c quy ®Þnh vÒ ph−¬ng thøc giao dÞch, tr¸ch nhiÖm cña c¸c nhµ ®Çu t− trong giao dÞch chøng kho¸n... c¸c tr−êng hîp giao dÞch ®Æc biÖt (giao dÞch néi bé, giao dÞch cæ phiÕu quü, giao dÞch th©u tãm tæ chøc niªm yÕt), LuËt Chøng kho¸n cßn quy ®Þnh vÒ c¸c nguyªn t¾c giao dÞch (NghÞ ®Þnh 144 ch−a quy ®Þnh c¸c nguyªn t¾c giao dÞch chøng kho¸n), x¸c ®Þnh râ chøng kho¸n niªm yÕt ph¶i ®−îc giao dÞch qua hÖ thèng giao dÞch cña Së giao dÞch chøng kho¸n cßn chøng kho¸n ®¨ng ký giao dÞch ph¶i ®−îc giao dÞch qua hÖ thèng giao dÞch cña Trung t©m giao dÞch chøng kho¸n. Xem xÐt c¸c quy ®Þnh vÒ giao dÞch chøng kho¸n trong NghÞ ®Þnh 144 cã thÓ thÊy r»ng cã mét vµi kÏ hë mµ giíi nhµ ®Çu t− cã thÓ tËn dông ®Ó "l¸ch" mét 9 §iÒu 3.19.NghÞ ®Þnh 144 89 c¸ch dÔ dµng. T¹i Ch−¬ng 4, §iÒu 36 NghÞ ®Þnh 144 phÇn "Giao dÞch chøng kho¸n" nãi vÒ giao dÞch th©u tãm cña c¸ nh©n, tæ chøc niªm yÕt cã quy ®Þnh "Ng−êi th©u tãm cæ phiÕu lµ ng−êi cã ý ®Þnh së h÷u 5% - 20% vèn cæ phÇn cña mét tæ chøc niªm yÕt..." nÕu cã ý ®Þnh mua cæ phiÕu ë c¸c møc lín h¬n th× tr−íc khi mua ph¶i b¸o c¸o víi UBCKNN b»ng v¨n b¶n vµ ph¶i c«ng bè chµo mua c«ng khai trªn 3 sè b¸o liªn tiÕp. Khi muèn b¸n ph¶i sau 6 th¸ng kÓ tõ khi kÕt thóc th©u tãm míi ®−îc chµo b¸n... Tuy nhiªn, tõ thùc tÕ cho thÊy kh«ng ph¶i b©y giê mµ ngay tõ khi thÞ tr−êng chøng kho¸n míi ra ®êi, nhµ ®Çu t− ®· biÕt c¸ch sö dông nhiÒu tµi kho¶n ®Ó thu lîi. Do mçi c¸ nh©n chØ ®−îc më mét tµi kho¶n nªn rÊt nhiÒu nhµ ®Çu t− ®· huy ®éng nh÷ng ng−êi th©n quen më thªm nhiÒu tµi kho¶n ë c¸c c«ng ty kh¸c nhau ®Ó cã thÓ mua nhiÒu cæ phiÕu. HiÖn nay, dï quy ®Þnh ph¸p lý ®· ®−îc hoµn thiÖn h¬n mét b−íc, nh−ng nÕu mét c¸ nh©n hay mét tæ chøc cã ý ®Þnh th©u tãm cæ phiÕu doanh nghiÖp ®Ó kinh doanh th× hä chØ cÇn më nhiÒu tµi kho¶n víi c¸c tªn kh¸c nhau ë mét hay nhiÒu c«ng ty vµ mua víi khèi l−îng cæ phiÕu d−íi 5% lµ ®· cã thÓ th©u tãm ®−îc mét l−îng cæ phiÕu rÊt lín mµ kh«ng ph¶i tu©n theo c¸c quy ®Þnh trong NghÞ ®Þnh 144. ChÝnh v× vËy, LuËt chøng kho¸n cÇn ph¶i ®Æt ra quy ®Þnh ®Ó h¹n chÕ tr−êng hîp nµy x¶y ra. NghÞ ®Þnh 144 hiÖn nay còng ch−a cã quy ®Þnh cô thÓ nµo ®iÒu chØnh vÒ ho¹t ®éng giao dÞch c¸c chøng kho¸n ph¸i sinh nh− quyÒn lùa chän vµ hîp ®ång t−¬ng lai. C¸c quy ®Þnh mang tÝnh nguyªn t¾c vÒ ho¹t ®éng giao dÞch c¸c lo¹i chøng kho¸n nµy sÏ ®−îc bæ sung trong LuËt Chøng kho¸n. VÊn ®Ò giao dÞch chøng kho¸n ®· ph¸t hµnh ra c«ng chóng nh−ng ch−a niªm yÕt trªn SGDCK/TTGDCK hiÖn còng ch−a ®−îc NghÞ ®Þnh 144 ®Ò cËp ®Õn. Néi dung nµy sÏ ®−îc ph©n tÝch kü h¬n trong phÇn sau (phÇn vÒ m« h×nh vµ tæ chøc ho¹t ®éng cña SGDCK,TTGDCK). 4.2.4 VÒ m« h×nh SGDCK, TTGDCK Theo NghÞ ®Þnh 144 m« h×nh tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña TTGDCK Hµ Néi vµ TTGDCK Tp Hå ChÝ Minh lµ nh− nhau, ®Òu thùc hiÖn c¬ chÕ niªm yÕt vµ giao dÞch tËp trung. Tuy nhiªn, qua thùc tr¹ng ho¹t ®éng thÞ tr−êng chøng 90 kho¸n cã thÓ thÊy râ r»ng viÖc x©y dùng hai Trung t©m víi cïng mét c¬ chÕ niªm yÕt vµ giao dÞch sÏ lµ kh«ng hiÖu qu¶, kh«ng ®¸p øng ®−îc yÕu cÇu ®a d¹ng ho¸ giao dÞch chøng kho¸n vµ kh¶ n¨ng tham gia thÞ tr−êng cña c¸c doanh nghiÖp bëi: Thø nhÊt, c¬ chÕ niªm yÕt ®ßi hái kh¸ chÆt chÏ vÒ ®iÒu kiÖn vµ thñ tôc, v× vËy, kh¸ nhiÒu doanh nghiÖp kh«ng ®¸p øng ®−îc hoÆc kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn niªm yÕt nh−ng kh«ng muèn niªm yÕt; Thø hai, c¬ chÕ giao dÞch tËp trung thÝch hîp víi m« h×nh SGDCK trong khi ®ã thÞ tr−êng ®ßi hái c¬ chÕ giao dÞch linh ho¹t h¬n theo ph−¬ng thøc phi tËp trung, tho¶ thuËn. VÒ ®Þnh h−íng, QuyÕt ®Þnh sè 163/2003/Q§-TTg ngµy 5/8/2003 phª duyÖt ChiÕn l−îc ph¸t triÓn thÞ tr−êng chøng kho¸n ViÖt Nam ®Õn 2010 ®· nªu TTGDCK Tp Hå ChÝ Minh ®−îc x©y dùng thµnh SGDCK cßn TTGDCK Hµ Néi ph¸t triÓn thµnh thÞ tr−êng OTC, v× vËy cÇn ®iÒu chØnh c¬ chÕ ho¹t ®éng cña TTGDCK Hµ Néi cho phï hîp. LuËt Chøng kho¸n chøa ®ùng c¸c quy ph¹m quy ®Þnh vÒ ®Þa vÞ ph¸p lý cña SGDCK, TTGDCK nh»m ph¸t huy vai trß cña c¸c tæ chøc nµy ®èi víi tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña thÞ tr−êng. Tuy nhiªn, vÒ m« h×nh cña SGDCK l¹i cã nhiÒu quan ®iÓm kh¸c nhau. Mét sè quan ®iÓm cho r»ng, trong thêi gian tõ 5 ®Õn 7 n¨m tíi, ®Ó phï hîp víi quy m« ph¸t triÓn cña thÞ tr−êng chóng ta nªn x©y dùng SGDCK lµ mét tæ chøc kinh tÕ trong ®ã nhµ n−íc n¾m gi÷ së h÷u chi phèi, cã t− c¸ch ph¸p nh©n, tù chñ vÒ tµi chÝnh, h¹ch to¸n ®éc lËp vµ chÞu sù qu¶n lý, gi¸m s¸t cña UBCKNN. Khi thÞ tr−êng chøng kho¸n ho¹t ®éng t−¬ng ®èi æn ®Þnh sÏ x©y dùng SGDCK thµnh mét ®¬n vÞ ®éc lËp, kh«ng thuéc UBCKNN mµ chØ chÞu sù gi¸m s¸t cña nhµ n−íc vµ t−¬ng lai sÏ x©y dùng m« h×nh SGDCK lµ m« h×nh thµnh viªn nh− th«ng lÖ quèc tÕ vµ trao cho Së thÈm quyÒn cÊp phÐp niªm yÕt. Quan ®iÓm chung cña c¸c thµnh viªn Tæ biªn tËp Dù ¸n x©y dùng LuËt Chøng kho¸n vÒ m« h×nh cña Së ®ã lµ SGDCK lµ mét ph¸p nh©n ho¹t ®éng kh«ng v× môc tiªu lîi nhuËn, chÞu sù qu¶n lý vµ gi¸m s¸t cña UBCKNN. SGDCK cã Héi ®ång qu¶n trÞ gåm Chñ tÞch Héi ®ång qu¶n trÞ vµ c¸c thµnh viªn 91 lµ ®¹i diÖn cho ChÝnh phñ vµ c«ng ty chøng kho¸n thµnh viªn. Mäi ho¹t ®éng cña Së vµ c¸c thµnh viªn ph¶i dùa trªn c¬ së ®iÒu lÖ cña SGDCK. SGDCK cã chøc n¨ng tæ chøc, qu¶n lý, ®iÒu hµnh vµ gi¸m s¸t c¸c ho¹t ®éng giao dÞch chøng kho¸n t¹i Së giao dÞch. −u ®iÓm cña m« h×nh nµy lµ sÏ ®¶m b¶o sù can thiÖp kÞp thêi cña Nhµ n−íc khi cã nh÷ng biÕn ®éng lín ®ång thêi tr¸nh ®−îc sù bÊt æn ®Þnh cho thÞ tr−êng chøng kho¸n th«ng qua quy ®Þnh h¹n chÕ viÖc ch¹y theo lîi nhuËn cña Së. M« h×nh tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña TTGDCK c¬ b¶n còng gièng nh− m« h×nh tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña SGDCK. §iÓm kh¸c nhau c¨n b¶n gi÷a hai m« h×nh nµy lµ ë chç, SGDCK ®−îc x©y dùng lµ n¬i giao dÞch cho c¸c lo¹i chøng kho¸n ®ñ ®iÒu kiÖn niªm yÕt vµ c¸c chøng kho¸n niªm yÕt ph¶i ®−îc giao dÞch qua hÖ thèng giao dÞch t¹i SGDCK chøng kho¸n cßn TTGDCK lµ n¬i giao dÞch cho c¸c chøng kho¸n ph¸t hµnh ra c«ng chóng nh−ng ch−a niªm yÕt t¹i SGDCK. §iÒu nµy cã nghÜa lµ c¸c c«ng ty ®¹i chóng ph¸t hµnh chøng kho¸n ra c«ng chóng nh−ng kh«ng ®¸p øng ®−îc c¸c ®iÒu kiÖn niªm yÕt t¹i SGDCK hay ®· ®¸p øng ®−îc c¸c ®iÒu kiÖn ®ã nh−ng ch−a niªm yÕt t¹i SGDCK sÏ ®−îc ®¨ng ký giao dÞch t¹i TTGDCK. Chøng kho¸n niªm yÕt t¹i SGDCK giao dÞch theo c¬ chÕ tËp trung (khíp lÖnh) cßn chøng kho¸n ®¨ng ký giao dÞch t¹i TTGDCK sÏ theo c¬ chÕ phi tËp trung, gi¸ c¶ h×nh thµnh theo tho¶ thuËn. LuËt Chøng kho¸n sÏ cã nh÷ng quy ®Þnh x¸c ®Þnh mét c¸ch râ rµng chøc n¨ng, nhiÖm vô vµ thÈm quyÒn trong viÖc qu¶n lý, vËn hµnh thÞ tr−êng chøng kho¸n cña SGDCK, TTGDCK, kh«ng chång chÐo hoÆc trïng l¾p víi chøc n¨ng, nhiÖm vô cña UBCKNN, ®Æc biÖt lµ trong lÜnh vùc qu¶n lý niªm yÕt, qu¶n lý thµnh viªn, qu¶n lý vµ gi¸m s¸t c¸c ho¹t ®éng giao dÞch; 4.2.5 Ho¹t ®éng ®¨ng ký, l−u ký, thanh to¸n bï trõ chøng kho¸n; ho¹t ®éng c«ng bè th«ng tin VÒ m« h×nh Trung t©m l−u ký chøng kho¸n, theo kinh nghiÖm quèc tÕ, trªn thÕ giíi cã hai m« h×nh hÖ thèng l−u ký lµ m« h×nh l−u ký mét cÊp (hÖ thèng n¾m gi÷ trùc tiÕp) vµ m« h×nh l−u ký nhiÒu cÊp (hÖ thèng n¾m gi÷ gi¸n tiÕp). M« h×nh l−u ký mét cÊp mµ TTLK thùc hiÖn qu¶n lý tµi kho¶n l−u ký tíi 92 tõng ng−êi ®Çu t− mét tæ chøc trung gian lµ TTLK qu¶n lý (ng−êi ®Çu t− më tµi kho¶n l−u ký trùc tiÕp t¹i TTLK). −u ®iÓm cña m« h×nh nµy lµ th«ng qua TTLK tæ chøc ph¸t hµnh cã thÓ kiÓm so¸t ®−îc quy m« viÖc n¾m gi÷ cña tÊt c¶ c¸c cæ ®«ng cña c«ng ty vµ víi m« h×nh nµy, thêi gian thanh to¸n cã thÓ ®−îc rót ng¾n do viÖc thanh to¸n thùc hiÖn trùc tiÕp trªn c¸c tµi kho¶n do TTLK qu¶n lý. Tuy nhiªn, m« h×nh nµy ®ßi hái trang bÞ mét hÖ thèng tù ®éng cao ®Ó ®¸p øng nhu cÇu qu¶n lý tµi kho¶n vµ ph¶i cã sù kÕt nèi t−¬ng thÝch gi÷a TTLK vµ c¸c ®Þnh chÕ liªn quan nh− c¸c SGDCK, tæ chøc ph¸t hµnh, c¸c c«ng ty m«i giíi vµ kinh doanh chøng kho¸n. M« h×nh l−u ký nhiÒu cÊp (hÖ thèng n¾m gi÷ gi¸n tiÕp) lµ m« h×nh qu¶n lý tµi kho¶n l−u ký qua nhiÒu cÊp trung gian, th«ng th−êng nhÊt lµ qua hai cÊp thùc hiÖn qu¶n lý tµi kho¶n tæng hîp cña c¸c tæ chøc l−u ký, tæ chøc l−u ký (c¸c c«ng ty chøng kho¸n, ng©n hµng th−¬ng m¹i) qu¶n lý tµi kho¶n l−u ký chi tiÕt tíi tõng ng−êi ®Çu t−. −u ®iÓm cña m« h×nh nµy lµ lµ hÖ thèng qu¶n lý t−¬ng ®èi gän nhÑ do TTLK chØ qu¶n lý tµi kho¶n tæng hîp cña c¸c tæ chøc l−u ký (bao gåm c¶ chøng kho¸n cña ng−êi ®Çu t− vµ cña chÝnh c¸c tæ chøc nµy) më t¹i Trung t©m. Tuy nhiªn ®Ó hÖ thèng l−u gi÷ gi¸n tiÕp ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ ®ßi hái mét hÖ thèng ph¸p luËt, ®Æc biÖt lµ c¸c quy ®Þnh vÒ së h÷u rÊt râ rµng vµ t−¬ng ®èi hoµn chØnh bëi theo m« h×nh nµy, ng−êi së h÷u ph¸p lý vÒ chøng kho¸n lµ c¸c tæ chøc l−u ký vµ ng−êi së h÷u h−ëng lîi lµ ng−êi ®Çu t−. Víi m« h×nh nµy, c¬ quan qu¶n lý còng khã cã thÓ thùc hiÖn gi¸m s¸t hiÖu qu¶ sù di chuyÓn vèn ®Çu t− cña c¸c tæ chøc, c¸ nh©n th«ng qua viÖc thay ®æi chøng kho¸n n¾m gi÷ do TTLK kh«ng n¾m ®−îc sè l−îng chøng kho¸n së h÷u cña tõng ng−êi ®Çu t−. M« h×nh l−u ký hiÖn nay ®ang ¸p dông t¹i TTGDCK Tp Hå ChÝ Minh lµ m« h×nh l−u ký hai cÊp. ChÝnh v× vËy, ®Ó kh¾c phôc c¸c nh−îc ®iÓm trªn, m« h×nh TTLK ®−îc x©y dùng trong LuËt sÏ theo m« h×nh kÕt hîp gi÷a hÖ thèng l−u ký mét cÊp vµ l−u ký hai cÊp. Theo m« h×nh nµy, c¸c nhµ ®Çu t− sÏ më tµi kho¶n l−u ký chøng kho¸n t¹i TTLK, nh−ng viÖc më tµi kho¶n còng nh− nhËn c¸c dÞch vô cung øng tõ Trung t©m ®−îc thùc hiÖn th«ng qua c¸c thµnh viªn l−u ký lµ c¸c c«ng ty chøng kho¸n, c¸c ng©n hµng l−u ký lµm chøc n¨ng ®¹i lý cho Trung t©m. 93 Th«ng tin thÞ tr−êng chøng kho¸n lµ tÊt c¶ c¸c th«ng tin liªn quan ®Õn ho¹t ®éng cña c¸c chñ thÓ tham gia trªn thÞ tr−êng chøng kho¸n. Dùa trªn c¸c th«ng tin nµy nhµ ®Çu t− cã thÓ ®−a ra c¸c quyÕt ®Þnh cña m×nh. LuËt Chøng kho¸n sÏ cã quy ®Þnh râ rµng, cô thÓ ®Ó ®iÒu chØnh trùc tiÕp c¸c ho¹t ®éng c«ng bè th«ng tin trªn thÞ tr−êng (quy ®Þnh cô thÓ c¸c tr−êng hîp c«ng bè th«ng tin, thêi gian, néi dung, ph−¬ng thøc vµ ®èi t−îng c«ng bè th«ng tin...). LuËt ®−a ra vÒ mÆt nguyªn t¾c nghÜa vô c«ng bè th«ng tin cña c¸c chñ thÓ, ®Æc biÖt lµ ®èi víi c¸c tæ chøc ph¸t hµnh vµ niªm yÕt chøng kho¸n. §Ó ®¶m b¶o c«ng b»ng ®èi víi c¸c doanh nghiÖp tham gia thÞ tr−êng, yªu cÇu tr−íc m¾t ®−îc ®Æt ra trong giai ®o¹n hiÖn nay khi LuËt Chøng kho¸n ch−a ®−îc ban hµnh lµ ph¶i kÕt hîp söa NghÞ ®Þnh 144/2003/N§-CP víi viÖc söa NghÞ ®Þnh 187, NghÞ ®Þnh 38 theo h−íng yªu cÇu viÖc ph¸t hµnh ra c«ng chóng cña mäi lo¹i h×nh doanh nghiÖp ph¶i thùc hiÖn c«ng bè th«ng tin tµi chÝnh cã kiÓm to¸n. 4.2.6 C¸c quy ®Þnh vÒ tæ chøc kinh doanh dÞch vô chøng kho¸n KÕ thõa NghÞ ®Þnh 48 tr−íc ®©y, NghÞ ®Þnh 144 hiÖn nay vÉn duy tr× hai lo¹i h×nh c«ng ty chøng kho¸n vµ c«ng ty qu¶n lý quü. ViÖc ph©n ®Þnh nh− vËy cã môc ®Ých lµ h¹n chÕ xung ®ét quyÒn lîi gi÷a ho¹t ®éng qu¶n lý quü vµ c¸c dÞch vô kh¸c. Tuy nhiªn, còng cã quan ®iÓm cho r»ng nªn thèng nhÊt 2 lo¹i h×nh c«ng ty chøng kho¸n vµ c«ng ty qu¶n lý quü bëi thùc tÕ ho¹t ®éng cña c¸c ®Þnh chÕ trung gian chøng kho¸n trong thêi gian qua cho thÊy b¶n th©n c¸c nghiÖp vô cña c«ng ty chøng kho¸n hµm chøa toµn bé c¸c nhãm xung ®ét trªn mµ ch−a cã quy ®Þnh vÒ ph©n t¸ch vµ kiÓm so¸t xung ®ét; nghiÖp vô qu¶n lý danh môc ®Çu t− cña c«ng ty chøng kho¸n thùc chÊt còng nh− nghiÖp vô qu¶n lý quü vµ ë nhiÒu n−íc hai nghiÖp vô nµy ®−îc gäi chung lµ qu¶n lý tµi s¶n; ngoµi ra, quan hÖ së h÷u gi÷a c¸c tæ chøc tµi chÝnh, ng©n hµng, b¶o hiÓm ngµy cµng ®an xen phøc t¹p, khiÕn cho viÖc ph©n ®Þnh gi÷a qu¶n lý quü vµ nghiÖp vô kinh doanh chøng kho¸n kh¸c khã cã thÓ ®¹t môc tiªu h¹n chÕ xung ®ét quyÒn lîi vµ chØ mang tÝnh chÊt h×nh thøc. Trong thêi gian tíi, viÖc thùc hiÖn hiÖp ®Þnh BTA víi Mü vµ diÔn biÕn cña xu thÕ héi nhËp kinh tÕ khu vùc vµ quèc tÕ, c¸c tæ chøc kinh doanh chøng kho¸n trong n−íc sÏ ®øng tr−íc sù c¹nh tranh cña c¸c 94 tæ chøc kinh doanh chøng kho¸n n−íc ngoµi, m¹nh vÒ vèn vµ ®a d¹ng vÒ dÞch vô. Hä kh«ng chØ cung cÊp dÞch vô qu¶n lý quü mµ toµn bé c¸c dÞch vô kinh doanh chøng kho¸n, thËm chÝ c¶ b¶o hiÓm vµ ng©n hµnh th−¬ng m¹i. §ång nhÊt víi quan ®iÓm nªu trªn, chóng t«i kiÕn nghÞ víi tÇm nh×n dµi h¹n tõ 10 n¨m ®Õn 20 n¨m tíi cña LuËt Chøng kho¸n cÇn cho phÐp thèng nhÊt 2 lo¹i h×nh c«ng ty chøng kho¸n vµ c«ng ty qu¶n lý quü, nghÜa lµ mét tæ chøc kinh doanh chøng kho¸n ®−îc cung cÊp ®Çy ®ñ c¸c nghiÖp vô cña c«ng ty chøng kho¸n vµ nghiÖp vô qu¶n lý quü nÕu ®¸p øng ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn theo luËt ®Þnh; ®ång thêi ghÐp nghiÖp vô qu¶n lý quü vµ nghiÖp vô qu¶n lý danh môc ®Çu t− thµnh mét, gäi chung lµ qu¶n lý tµi s¶n. VÒ m« h×nh quü ®Çu t− chøng kho¸n, theo chóng t«i m« h×nh cña quü ®Çu t− chøng kho¸n theo d¹ng kh«ng ph¶i lµ ph¸p nh©n vÉn cÇn ph¶i duy tr×. Tuy nhiªn, ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ph¸t triÓn cña thÞ tr−êng, ®a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i h×nh quü ®Çu t− chøng kho¸n, viÖc x©y dùng trong LuËt c¬ së ph¸p lý cho viÖc h×nh thµnh c¸c quü ®Çu t− d¹ng ph¸p nh©n lµ thùc sù cÇn thiÕt. VÒ tæ chøc ®Þnh møc tÝn nhiÖm, LuËt quy ®Þnh viÖc thµnh lËp vµ ho¹t ®éng, quyÒn vµ nghÜa vô cña tæ chøc nµy trong ho¹t ®éng chøng kho¸n vµ TTCK nh− c¸c ho¹t ®éng ®¸nh gi¸, xÕp h¹ng c¸c c«ng cô nî vµ c¸c chøng kho¸n ®−îc ®¶m b¶o b»ng tµi s¶n, ®¸nh gi¸ xÕp h¹ng c¸c tæ chøc ph¸t hµnh...; LuËt quy ®Þnh vÒ ho¹t ®éng cña c«ng ty tµi chÝnh chøng kho¸n, c«ng ty tµi chÝnh chøng kho¸n ®−îc quyÒn huy ®éng vèn, nhËn cÇm cè vµ thÕ chÊp chøng kho¸n cña kh¸ch hµng, cho kh¸ch hµng vay tiÒn hoÆc chøng kho¸n... LuËt chøng kho¸n còng quy ®Þnh cô thÓ vÒ tiªu chuÈn, ®iÒu kiÖn ®Ó ®−îc chÊp thuËn ®èi víi tæ chøc kiÓm to¸n ®éc lËp ho¹t ®éng trong lÜnh vùc chøng kho¸n vµ thÞ tr−êng chøng kho¸n. 4.2.7 Sù tham gia cña bªn n−íc ngoµi vµo TTCK ViÖt Nam vµ bªn ViÖt Nam ra TTCK n−íc ngoµi; ViÖc x©y dùng c¸c quy ®Þnh trong LuËt vÒ sù tham gia cña bªn n−íc ngoµi vµo TTCK ViÖt nam cÇn phï hîp víi c¸c quy ®Þnh cã liªn quan trong HiÖp ®Þnh Th−¬ng m¹i ViÖt Nam - Hoa Kú trªn c¬ së ®¶m b¶o b¶o hé c¸c nhµ ®Çu t−, ®ång thêi ph¶i ®¶m b¶o sù æn ®Þnh vµ an toµn cña TTCK ViÖt Nam. VÝ dô nh− liªn quan ®Õn giíi h¹n vÒ tiÕp cËn thÞ tr−êng (Phô lôc III - 31 HiÖp ®Þnh) 95 (Mode 1 vµ Mode 2: Cung cÊp qua biªn giíi vµ sö dông ë n−íc ngoµi): HiÖn nay, mét sè giao dÞch chøng kho¸n lµ lÜnh vùc ViÖt Nam ch−a cam kÕt ¸p dông §iÒu 6 vµ §iÒu 7 HiÖp ®Þnh vÒ c¸c giíi h¹n vÒ tiÕp cËn thÞ tr−êng vµ ®èi xö quèc gia. Tuy nhiªn Mode (2) HiÖp ®Þnh quy ®Þnh kh«ng h¹n chÕ sö dông ë n−íc ngoµi ®èi víi c¸c lÜnh vùc dÞch vô ®−îc ®−a ra cam kÕt trong Phô lôc G, trõ lÜnh vùc dÞch vô nghe nh×n. Nh− vËy, lÜnh vùc dÞch vô chøng kho¸n n»m trong c¸c lÜnh vùc kh«ng h¹n chÕ sö dông ë n−íc ngoµi nh−ng c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt ViÖt Nam vµ chøng kho¸n còng ch−a cã quy ®Þnh g× vÒ ph−¬ng thøc cung cÊp dÞch vô chøng kho¸n qua biªn giíi, do vËy, cÇn bæ sung c¸c quy ®Þnh vÒ ph−¬ng thøc cung cÊp c¸c dÞch vô liªn quan ®Õn chøng kho¸n vµ thÞ tr−êng chøng kho¸n qua biªn giíi vµo LuËt Chøng kho¸n. Ngoµi ra ®Ó ®¸p øng ®−îc Phô lôc II môc 4.1 ®iÓm b.iv yªu cÇu "sau 3 n¨m kÓ tõ ngµy HiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc, ViÖt Nam ph¶i lo¹i bá viÖc cÊm c¸c nhµ ®Çu t− Hoa Kú ph¸t hµnh cæ phiÕu, tr¸i phiÕu ra c«ng chóng t¹i ViÖt Nam", LuËt Chøng kho¸n cÇn ®−a ra c¸c ®iÒu kiÖn tiªu chuÈn cô thÓ vÒ viÖc ph¸t hµnh chøng kho¸n ra c«ng chóng, niªm yÕt chøng kho¸n trªn TTCK ViÖt Nam ®èi víi c¸c c«ng ty n−íc ngoµi muèn ph¸t hµnh cæ phiÕu, tr¸i phiÕu t¹i ViÖt Nam. Theo ®ã, c¸c néi dung vÒ vÊn ®Ò tham gia cña bªn n−íc ngoµi vµo TTCK ViÖt Nam vµ bªn ViÖt Nam ra TTCK n−íc ngoµi ®−îc ®Ò cËp trong LuËt Chøng kho¸n bao gåm ho¹t ®éng ph¸t hµnh chøng kho¸n ra c«ng chóng trªn l·nh thæ ViÖt Nam cña tæ chøc n−íc ngoµi, viÖc niªm yÕt cña tæ chøc nµy trªn TTCK ViÖt Nam, vÒ vÇn ®Ò giao dÞch chøng kho¸n cña nhµ ®Çu t− n−íc ngoµi, viÖc thµnh lËp vµ ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc kinh doanh chøng kho¸n cã vèn ®Çu t− n−íc ngoµi t¹i ViÖt Nam ... C¸c néi dung nµy trong LuËt ®−îc x©y dùng trªn nguyªn t¾c cè g¾ng ®¶m b¶o tèi ®a sù b×nh ®¼ng gi÷a c¸c tæ chøc, c¸ nh©n trong n−íc vµ n−íc ngoµi khi tham gia vµo TTCK ViÖt Nam nh»m t¹o ra mét s©n ch¬i chung, thu hót m¹nh mÏ ®Çu t− n−íc ngoµi vµo TTCK ViÖt Nam. Tuy nhiªn, sù tham gia cña c¸c tæ chøc n−íc ngoµi còng cÇn ph¶i cã sù qu¶n lý hîp lý ®Ó ®¶m b¶o lîi Ých cña c¸c nhµ ®Çu t− vµ c¸c thµnh phÇn tham gia thÞ tr−êng kh¸c. 96 4.2.8 Qu¶n lý Nhµ n−íc vÒ chøng kho¸n vµ thÞ tr−êng chøng kho¸n; vÒ xö lý vi ph¹m trong lÜnh vùc chøng kho¸n vµ thÞ tr−êng chøng kho¸n VÒ Qu¶n lý Nhµ n−íc vÒ chøng kho¸n vµ thÞ tr−êng chøng kho¸n Tr¸ch nhiÖm vµ quyÒn h¹n cña c¬ quan qu¶n lý vÒ chøng kho¸n vµ TTCK ®−îc quy ®Þnh râ trong LuËt. Theo ®ã, c¸c c¬ quan nµy ®Òu ®−îc trao mét sè thÈm quyÒn nh−: ban hµnh v¨n b¶n ph¸p luËt ®Ó qu¶n lý, gi¸m s¸t c¸c ho¹t ®éng cña thÞ tr−êng; tæ chøc, qu¶n lý c¸c thÞ tr−êng giao dÞch chøng kho¸n; gi¸m s¸t, qu¶n lý c¸c ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc, c¸ nh©n trong lÜnh vùc chøng kho¸n vµ TTCK; thùc hiÖn viÖc cÊp phÐp c¸c lo¹i giÊy phÐp, giÊy chøng nhËn liªn quan ®Õn c¸c ho¹t ®éng ph¸t hµnh, niªm yÕt, kinh doanh, dÞch vô chøng kho¸n; xö lý vi ph¹m trong lÜnh vùc chøng kho¸n vµ TTCK vµ qu¶n lý, gi¸m s¸t ho¹t ®éng cña c¸c hiÖp héi ngµnh chøng kho¸n... VÒ c¬ quan qu¶n lý chøng kho¸n vµ TTCK, qua kh¶o s¸t luËt ph¸p cña c¸c n−íc cho thÊy, c¬ b¶n luËt c¸c n−íc ®Òu quy ®Þnh râ Nhµ n−íc/ChÝnh phñ thèng nhÊt qu¶n lý nhµ n−íc vÒ chøng kho¸n vµ TTCK trªn l·nh thæ cña quèc gia hoÆc khu vùc ®ã. C¸c c¬ quan qu¶n lý ®−îc quy ®Þnh ph¶i cã ®Þa vÞ ph¸p lý ®éc lËp, tuy lµ cã møc ®é kh¸c nhau tuú theo quy ®Þnh ph¸p luËt cña quèc gia hoÆc khu vùc ®ã víi c¸c m« h×nh hoÆc lµ ®éc lËp hoµn toµn, kh«ng ph¶i lµ c¬ quan thuéc ChÝnh phñ hay Quèc héi, nh−ng do ng−êi ®øng ®Çu Nhµ n−íc hoÆc ChÝnh phñ chØ ®Þnh, bæ nhiÖm, miÔn nhiÖm. Ng−êi ®øng ®Çu c¬ quan qu¶n lý nµy kh«ng ph¶i lµ thµnh viªn néi c¸c nh»m cã nh÷ng chÝnh s¸ch ®éc lËp vÒ mÆt chÝnh trÞ; hoÆc lµ mét tæ chøc thuéc mét Bé (th−êng lµ Bé Tµi chÝnh) hay Ng©n hµng Trung −¬ng; hoÆc lµ mét tæ chøc thuéc c¬ quan qu¶n lý tµi chÝnh - tiÒn tÖ. §èi víi ViÖt nam, do tÝnh chÊt ®Æc thï cña ngµnh chøng kho¸n vµ bèi c¶nh thÞ tr−êng míi ®i vµo ho¹t ®éng, c«ng t¸c qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh thÞ tr−êng cña c¬ quan qu¶n lý lu«n ®ßi hái ph¶i n¨ng ®éng, linh ho¹t vµ kÞp thêi. Theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt hiÖn nay, UBCKNN lµ mét tæ chøc thuéc Bé Tµi chÝnh. Bªn c¹nh nh÷ng mÆt tÝch cùc vµ thuËn lîi, vÞ thÕ nµy cã h¹n chÕ do m« h×nh tæ chøc hµnh chÝnh nhiÒu cÊp trong qu¶n lý ®iÒu hµnh. ViÖc quy ®Þnh trong LuËt, UBCKNN lµ c¬ quan ®éc lËp cã chøc n¨ng thùc hiÖn nhiÖm vô qu¶n lý nhµ 97 n−íc vÒ chøng kho¸n vµ TTCK; qu¶n lý, gi¸m s¸t c¸c ho¹t ®éng, c¸c dÞch vô c«ng thuéc lÜnh vùc chøng kho¸n vµ TTCK theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt...sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi h¬n cho viÖc thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña TTCK. VÒ xö lý vi ph¹m trong lÜnh vùc chøng kho¸n vµ thÞ tr−êng chøng kho¸n Xö lý vi ph¹m trong lÜnh vùc chøng kho¸n vµ TTCK thuéc thÈm quyÒn cña c¬ quan qu¶n lý nhµ n−íc vÒ chøng kho¸n vµ TTCK. ViÖc ®−a lu«n vµo trong LuËt Chøng kho¸n c¸c quy ®Þnh vÒ xö lý vi ph¹m trong lÜnh vùc chøng kho¸n vµ TTCK lµ mét ®iÓm míi trong c¸ch lµm LuËt hiÖn nay, tuy r»ng c¸ch lµm nµy kh«ng cßn lµ míi l¹ ®èi víi nhiÒu n−íc trªn thÕ giíi. Tuy nhiªn, kh«ng ph¶i tÊt c¶ c¸c h×nh thøc xö lý vi ph¹m ®Òu ®−îc quy ®Þnh trong LuËt Chøng kho¸n. §èi víi tr−êng hîp cña ViÖt Nam, chóng ta chØ cã thÓ x©y dùng trong LuËt Chøng kho¸n c¸c quy ®Þnh vÒ xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh trong lÜnh vùc chøng kho¸n vµ TTCK. C¸c téi ph¹m vÒ chøng kho¸n vµ c¸c chÕ tµi ¸p dông ®èi víi tõng téi danh chØ cã thÓ ®−a vµo ®iÒu chØnh trong LuËt h×nh sù. H×nh ph¹t hµnh chÝnh ®−îc quy ®Þnh trong LuËt Chøng kho¸n lµ c¶nh c¸o vµ ph¹t tiÒn, ®ång thêi chñ thÓ thùc hiÖn hµnh vi vi ph¹m cßn cã thÓ bÞ ¸p dông thªm mét sè h×nh ph¹t bæ sung nh− ®×nh chØ hoÆc huû bá giÊy phÐp hµnh nghÒ, thu håi, huû bá giÊy phÐp ho¹t ®éng cña c«ng ty ... Tr¸ch nhiÖm båi th−êng d©n sù ®−îc quy ®Þnh khi hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt g©y thiÖt h¹i ®Õn lîi Ých hîp ph¸p cña c¸c chñ thÓ kh¸c. Tr¸ch nhiÖm båi th−êng vµ nép ph¹t lµ tr¸ch nhiÖm ®ång thêi khi vi ph¹m, nÕu tµi s¶n kh«ng ®ñ ®Ó ®ång thêi båi th−êng vµ nép tiÒn ph¹t th× thùc hiÖn tr¸ch nhiÖm båi th−êng d©n sù tr−íc. 4.3 KiÕn nghÞ söa ®æi, bæ sung c¸c lÜnh vùc ph¸p luËt kh¸c Cã thÓ nãi cho ®Õn thêi ®iÓm hiÖn t¹i, kh¸i niÖm chøng kho¸n vµ thÞ tr−êng chøng kho¸n vÉn cßn lµ mét lÜnh vùc míi mÎ ë n−íc ta. Qu¸ tr×nh x©y dùng thÞ tr−êng còng nh− t¹o lËp khung ph¸p lý qu¶n lý thÞ tr−êng hoµn toµn dùa trªn lý thuyÕt cña sù nghiªn cøu, tham kh¶o thÞ tr−êng chøng kho¸n vµ ph¸p luËt vÒ chøng kho¸n cña c¸c n−íc trªn thÕ giíi. ChÝnh v× vËy, ph¸p luËt vÒ 98 chøng kho¸n vµ thÞ tr−êng chøng kho¸n cßn nhiÒu thiÕu hôt vµ ch−a cã sù thèng nhÊt, ®ång bé víi c¸c lÜnh vùc ph¸p luËt kh¸c trong hÖ thèng ph¸p luËt. H−íng tíi môc tiªu hoµn chØnh hÖ thèng ph¸p luËt ViÖt Nam nãi chung, ®ång thêi t¹o ra c¬ chÕ th«ng tho¸ng, m«i tr−êng ph¸p lý thuËn lîi cho ho¹t ®éng cña thÞ tr−êng chøng kho¸n, bªn c¹nh viÖc x©y dùng LuËt Chøng kho¸n, cÇn chó träng tíi viÖc söa ®æi, bæ sung c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt kh¸c cã liªn quan cho phï hîp víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ nãi chung vµ thÞ tr−êng chøng kho¸n nãi riªng. ë phÇn ph©n tÝch vÒ thùc tr¹ng mèi quan hÖ gi÷a ph¸p luËt vÒ chøng kho¸n vµ c¸c lÜnh vùc ph¸p luËt kh¸c, chóng t«i ®· lång ghÐp ®−a ra mét vµi ý kiÕn vÒ viÖc söa ®æi, bæ sung c¸c luËt cã liªn quan. Do ®ã, nh÷ng kiÕn nghÞ vµ gi¶i ph¸p chóng t«i ®−a ra t¹i phÇn nµy chØ mang tÝnh chÊt kh¸i qu¸t, tãm l−îc. 4.3.1 Ph¸p luËt kinh tÕ a. LuËt Doanh nghiÖp: - LuËt doanh nghiÖp cÇn quy ®Þnh theo h−íng më: viÖc thµnh lËp vµ ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp kinh doanh ngµnh nghÒ cã ®iÒu kiÖn (ch¼ng h¹n nh− doanh nghiÖp ho¹t ®éng kinh doanh, dÞch vô chøng kho¸n) sÏ do LuËt chuyªn ngµnh ®iÒu chØnh. C¸c doanh nghiÖp nµy chØ ph¶i tu©n thñ LuËt doanh nghiÖp vÒ c¬ cÊu tæ chøc qu¶n trÞ doanh nghiÖp... - Ho¹t ®éng ph¸t hµnh chøng kho¸n riªng lÎ cÇn ®−îc ®−a vµo ®iÒu chØnh trong LuËt Doanh nghiÖp cßn ph¸p luËt vÒ chøng kho¸n vµ TTCK chØ ®iÒu chØnh ho¹t ®éng ph¸t hµnh chøng kho¸n ra c«ng chóng. - VÒ gi¶i thÓ doanh nghiÖp: quy ®Þnh trong LuËt Doanh nghiÖp ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong ngµnh nghÒ ®Æc biÖt th× ngoµi viÖc tu©n thñ LuËt doanh nghiÖp cßn ph¶i tu©n theo c¸c ®iÒu kiÖn vµ tr×nh tù thñ tôc riªng do LuËt chuyªn ngµnh quy ®Þnh vµ ph¶i xin phÐp c¬ quan qu¶n lý cã thÈm quyÒn. - VÒ qu¶n trÞ c«ng ty: Qu¶n trÞ c«ng ty trong LuËt Doanh nghiÖp cÇn quy ®Þnh phï hîp víi qu¶n trÞ c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong lÜnh vùc chøng 99 kho¸n vµ TTCK nãi riªng vµ víi c¸c th«ng lÖ tèt nhÊt trong qu¶n trÞ c«ng ty nãi chung. - QuyÒn vµ nghÜa vô cña c¸c doanh nghiÖp: quy ®Þnh tr¸ch nhiÖm c«ng bè th«ng tin, thùc hiÖn kiÓm to¸n vµ c«ng khai b¸o c¸o tµi chÝnh ®−îc kiÓm to¸n nh− lµ mét nghÜa vô b¾t buéc cña c¸c doanh nghiÖp. b. LuËt Doanh nghiÖp Nhµ n−íc C¸c doanh nghiÖp nhµ n−íc ®ãng vai trß hÕt søc quan träng ®èi víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ nãi chung vµ thÞ tr−êng chøng kho¸n nãi riªng. Sù tham gia tÝch cùc cña c¸c doanh nghiÖp nµy ®Æc biÖt lµ c¸c tæng c«ng ty lín sÏ t¹o ra cho thÞ tr−êng mét nguån hµng hÕt søc phong phó vµ cã chÊt l−îng. Tuy nhiªn, do nh÷ng −u ®·i cña c¬ chÕ cò cïng víi nhËn thøc ch−a ®Çy ®ñ vÒ thÞ tr−êng chøng kho¸n nªn trong thêi gian qua sù tham gia cña c¸c doanh nghiÖp nhµ n−íc vµo thÞ tr−êng chøng kho¸n cßn rÊt h¹n chÕ. Mét nguyªn nh©n còng kh¸ quan träng ®ã lµ t©m lý ng¹i c«ng bè c¸c th«ng tin liªn quan ®Õn ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. Khi tham gia thÞ tr−êng chøng kho¸n doanh nghiÖp sÏ ph¶i thùc hiÖn chÕ ®é b¸o c¸o tµi chÝnh, c«ng bè th«ng tin nghiªm ngÆt theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt chøng kho¸n. C¸c quy ®Þnh cña LuËt Doanh nghiÖp Nhµ n−íc vÒ chÕ ®é b¸o c¸o tµi chÝnh, c«ng bè th«ng tin cña doanh nghiÖp cßn ch−a râ rµng vµ ch−a cã chÕ tµi ¸p dông trong tr−êng hîp vi ph¹m nghÜa vô. C¸c quy ®Þnh nµy cÇn ®−îc bæ sung cô thÓ trong LuËt Doanh nghiÖp Nhµ n−íc trªn c¬ së c¸c nguyªn t¾c chung ®· ®−îc quy ®Þnh trong LuËt KÕ to¸n. c. LuËt ®Çu t− n−íc ngoµi, LuËt khuyÕn khÝch ®Çu t− trong n−íc - CÇn quy ®Þnh thèng nhÊt tû lÖ tham gia ®Çu t− gãp vèn cña c¸c tæ chøc c¸ nh©n khi tham gia ®Çu t− vµo c¸c lÜnh vùc theo luËt ®Çu t− n−íc ngoµi hoÆc luËt khuyÕn khÝch ®Çu t−. - Quy ®Þnh thèng nhÊt tû lÖ tham gia ®Çu t−, gãp vèn cña nhµ ®Çu t− n−íc ngoµi trong c¸c v¨n b¶n LuËt ®Çu t− n−íc ngoµi t¹i ViÖt Nam, LuËt khuyÕn khÝch ®Çu t− trong n−íc, NghÞ ®Þnh sè 38 vµ QuyÕt ®Þnh sè 146. VÒ l©u dµi cÇn quy ®Þnh theo h−íng chØ quy ®Þnh h¹n chÕ sù tham gia cña nhµ ®Çu t− n−íc 100 ngoµi ®èi víi mét sè ngµnh nghÒ, lÜnh vùc nhÊt ®Þnh mµ Nhµ n−íc cÇn qu¶n lý hoÆc liªn quan ®Õn an ninh quèc phßng... Trªn c¬ së sù phï hîp cña c¸c v¨n b¶n cã liªn quan ®iÒu chØnh vÒ ho¹t ®éng ®Çu t− cña nhµ ®Çu t− n−íc ngoµi, LuËt chøng kho¸n sÏ ®−a ra c¸c møc ®é ®Çu t− thÝch hîp cña nhµ ®Çu t− n−íc ngoµi trong lÜnh vùc chøng kho¸n. - §Ó thùc hiÖn HiÖp ®Þnh Th−¬ng m¹i ViÖt Nam - Hoa Kú, t¹i PhÇn V Phô lôc G quy ®Þnh vÒ lé tr×nh thùc hiÖn c¸c cam kÕt vÒ dÞch vô tµi chÝnh khi HiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc cÇn ph¶i chØnh söa c¸c v¨n b¶n hiÖn hµnh cho thèng nhÊt nh»m thùc thi BTA mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nhÊt nh− c¸c vÊn ®Ò vÒ cho phÐp c¸c chi nh¸nh ng©n hµng Mü vµ ng©n hµng liªn doanh cung cÊp c¸c dÞch vô chøng kho¸n ®ã th«ng qua viÖc thµnh lËp c¸c c«ng ty chøng kho¸n ®éc lËp, t¹o khu«n khæ ph¸p lý cho phÐp ng©n hµng liªn doanh vµ n−íc ngoµi tham gia vµo thÞ tr−êng chøng kho¸n (bæ sung trong LuËt ng©n hµng) d. Ph¸p luËt vÒ thuÕ, kÕ to¸n - LuËt KÕ to¸n hiÖn nay quy ®Þnh vÒ nghÜa vô lËp vµ c«ng khai b¸o c¸o tµi chÝnh cña doanh nghiÖp nh−ng ch−a quy ®Þnh cô thÓ c¸c ®èi t−îng nµo ph¶i thùc hiÖn nghÜa vô nµy, do vËy, cÇn ®−îc söa ®æi theo h−íng quy ®Þnh cô thÓ nh÷ng chñ thÓ kinh doanh nµo ph¶i thùc hiÖn nghÜa vô c«ng bè b¸o c¸o tµi chÝnh vµ c«ng bè c¸c lo¹i b¸o c¸o nµo, tr¸ch nhiÖm trong tr−êng hîp vi ph¹m nghÜa vô c«ng bè th«ng tin, b¸o c¸o tµi chÝnh. - Ho¹t ®éng chøng kho¸n lµ mét lÜnh vùc ho¹t ®éng míi vµ cã nhiÒu rñi ro, ®Ó thu hót nhµ ®Çu t− tham gia tÝch cùc vµo thÞ tr−êng chøng kho¸n cÇn cã mét chÝnh s¸ch thuÕ dµi h¹n vµ æn ®Þnh; cã chÝnh s¸ch −u ®·i lín h¬n ®èi víi c¸c c«ng ty niªm yÕt... - CÇn quy ®Þnh trong LuËt KÕ to¸n vÒ chÕ ®é kÕ to¸n, b¸o c¸o tµi chÝnh chung b¾t buéc ®èi víi tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp (quy ®Þnh râ vÒ yªu cÇu cÇn b¸o c¸o, nh÷ng th«ng tin kh«ng ph¶i b¸o c¸o c«ng khai) vµ chÕ tµi xö ph¹t ®èi víi hµnh vi vi ph¹m chÕ ®é b¸o c¸o thèng kª. 101 e. LuËt ph¸ s¶n - LuËt Ph¸ s¶n hiÖn nay ®· cã nh÷ng quy ®Þnh tiÕn bé h¬n vÒ ph¸ s¶n so víi LuËt Ph¸ s¶n doanh nghiÖp tr−íc ®©y. Tuy nhiªn, ®Ó phï hîp víi quy ®Þnh cña c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt kh¸c, LuËt Ph¸ s¶n cÇn bæ sung c¸c quy ®Þnh vÒ thñ tôc ph¸ s¶n ®Æc biÖt ¸p dông ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ®Æc biÖt trong ®ã cã c¸c doanh nghiÖp kinh doanh, dÞch vô chøng kho¸n. - Bæ sung trong LuËt Ph¸ s¶n quy ®Þnh vÒ viÖc ¸p dông c¸c biÖn ph¸p ®Æc biÖt cÇn ¸p dông ®èi víi ph¸ s¶n c¸c doanh nghiÖp kinh doanh, dÞch vô chøng kho¸n nh− qu¶n lý tµi s¶n riªng biÖt cña kh¸ch hµng vµ ¸p dông Quü b¶o hé ng−êi ®Çu t− ... Bæ sung vµo trong LuËt Ph¸ s¶n c¸c biÖn ph¸p ®−îc quy ®Þnh trong ph¸p luËt vÒ chøng kho¸n nh− kiÓm so¸t ®Æc biÖt, theo ®ã khi ph¸t hiÖn c«ng ty chøng kho¸n cã dÊu hiÖu l©m vµo t×nh tr¹ng ph¸ s¶n th× c¬ quan nhµ n−íc cã thÈm quyÒn lùa chän ¸p dông biÖn ph¸p phï hîp nhÊt cã thÓ nh»m phôc håi kh¶ n¨ng thanh to¸n nî hay ho¹t ®éng cña c«ng ty. - LuËt Ph¸ s¶n hiÖn nay ®· cã quy ®Þnh vÒ tr¸ch nhiÖm cña chñ doanh nghiÖp l©m vµo t×nh tr¹ng ph¸ s¶n ph¶i cã nghÜa vô nép ®¬n yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp mµ hä ®ang qu¶n lý nÕu kh«ng sÏ bÞ xö lý theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt, tuy nhiªn l¹i ch−a quy ®Þnh râ vÒ c¸c biÖn ph¸p xö lý. 4.3.2 Ph¸p luËt D©n sù - Bæ sung chøng kho¸n trong danh môc c¸c tµi s¶n quy ®Þnh t¹i §iÒu 172 Bé LuËt D©n sù. Ngoµi ra, c¸c quy ®Þnh vÒ quyÒn së h÷u chøng kho¸n cÇn ®−îc ghi nhËn trong Bé LuËt D©n sù. Theo quy ®Þnh t¹i ph¸p luËt vÒ chøng kho¸n hiÖn nay, ch−a cã sù thèng nhÊt víi Bé luËt D©n sù trong viÖc x¸c ®Þnh thêi ®iÓm së h÷u tµi s¶n lµ chøng kho¸n. - Ho¹t ®éng b¶o l·nh, cÇm cè... ®èi víi c¸c giao dÞch chøng kho¸n còng cã nh÷ng ®Æc thï riªng, v× vËy cÇn bæ sung trong Bé LuËt D©n sù c¸c nguyªn t¾c ®Æc thï vÒ b¶o l·nh, cÇm cè... (c¸c biÖn ph¸p ®¶m b¶o thùc hiÖn nghÜa vô) theo LuËt Chøng kho¸n vµo trong Bé luËt D©n sù... 102 4.3.3 Ph¸p luËt H×nh sù - Söa ®æi c¸c quy ®Þnh hiÖn hµnh cña BLHS theo h−íng quy ®Þnh râ rµng vµ thÝch hîp khung h×nh ph¹t ¸p dông trong tr−êng hîp ph¹m téi trong lÜnh vùc chøng kho¸n (quy ®Þnh mét khung h×nh ph¹t t¨ng nÆng, hoÆc t¨ng c−êng h×nh ph¹t tiÒn). - ChØ bæ sung vµo BLHS mét sè téi danh vÒ chøng kho¸n cã tÝnh chÊt ®Æc biÖt nghiªm träng vµ rÊt ®Æc thï. Theo th«ng lÖ quèc tÕ, chØ cã mét sè téi danh nh− giao dÞch néi gi¸n hoÆc thao tóng thÞ tr−êng vµ vi ph¹m ë møc ®é nghiªm träng th× míi bÞ xö lý ë møc ®é h×nh sù. - Yªu cÇu ®−îc ®Æt ra khi tiÕn hµnh söa ®æi, bæ sung Bé luËt h×nh sù, liªn quan ®Õn lÜnh vùc chøng kho¸n chóng ta ph¶i x¸c ®Þnh ®−îc c¸c dÊu hiÖu ®Ó ph©n biÖt gi÷a téi ph¹m trong lÜnh vùc chøng kho¸n vµ c¸c téi ph¹m kh¸c. Ph¶i cã quy ®Þnh râ rµng thÕ nµo lµ vi ph¹m ph¸p luËt trong lÜnh vùc chøng kho¸n vµ thÞ tr−êng chøng kho¸n, møc ®é thiÖt h¹i nh− thÕ nµo th× bÞ coi lµ nghiªm träng, cã thÓ th«ng qua viÖc quy ®Þnh møc thiÖt h¹i trùc tiÕp hoÆc c¸c hËu qu¶ ¶nh h−ëng nghiªm träng kh¸c mµ hµnh vi vi ph¹m ®ã g©y ra. - H×nh ph¹t ¸p dông ®èi víi c¸c téi ph¹m vÒ chøng kho¸n nªn quy ®Þnh ph¹t tiÒn lµ h×nh thøc chñ yÕu. ChØ ®èi víi c¸c téi g©y ra hËu qu¶ hÕt søc nghiªm träng th× míi ¸p dông c¸c h×nh ph¹t chÝnh kh¸c. - Më réng tèi ®a thÈm quyÒn gi¶i quyÕt tranh chÊp (xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh) cña c¬ quan qu¶n lý nhµ n−íc chuyªn ngµnh trong lÜnh vùc chøng kho¸n. ChØ gi¶i quyÕt b»ng con ®−êng h×nh sù nh÷ng vô viÖc ®Æc biÖt nghiªm träng vµ g©y hËu qu¶ lín. - Tr¸nh t×nh tr¹ng h×nh sù ho¸ c¸c tranh chÊp trong lÜnh vùc chøng kho¸n vµ TTCK: Mét vÊn ®Ò ®−îc ®Æt ra trong rÊt nhiÒu bµi bµn luËn vµ héi th¶o trong vµi n¨m võa qua lµ t×nh tr¹ng h×nh sù ho¸ c¸c tranh chÊp d©n sù, kinh tÕ. Khoa häc ph¸p lý coi viÖc quy ®Þnh h×nh ph¹t, ®iÒu kiÖn quyÕt ®Þnh h×nh ph¹t ®èi víi c¸c lo¹i téi ph¹m nµy hay téi ph¹m kia lµ h×nh sù ho¸. Tuy nhiªn, theo quan ®iÓm 103 cña nhiÒu chuyªn gia luËt ph¸p h×nh sù, kinh tÕ h×nh sù ho¸ c¸c quan hÖ d©n sù, kinh tÕ cã thÓ ®−îc hiÓu theo hai nghÜa, thø nhÊt lµ ho¹t ®éng lËp ph¸p ®Ó hoµn thiÖn ph¸p luËt h×nh sù, cßn nghÜa thø hai coi h×nh sù ho¸ c¸c quan hÖ d©n sù, kinh tÕ lµ qu¸ tr×nh ®−a c¸c quan hÖ d©n sù, kinh tÕ tõ chç ch−a ®−îc ®iÒu chØnh b»ng luËt h×nh sù trë thµnh ®èi t−îng ®−îc ®iÒu chØnh b»ng luËt h×nh sù, tøc lµ tiÕn hµnh viÖc khëi tè, ®iÒu tra, truy tè c¸c vi ph¹m vÒ d©n sù, kinh tÕ khi kh«ng cã ®ñ c¨n cø. §èi víi nghÜa thø hai, h×nh sù ho¸ g©y ra nh÷ng t¸c ®éng xÊu ®èi víi c¸c giao dÞch d©n sù - kinh tÕ, g©y thiÖt h¹i vÒ nh©n th©n vµ tµi s¶n cho c¸ nh©n bÞ h×nh sù ho¸, lµm x¸o trén m«i tr−êng kinh doanh do t©m lý cña nhµ ®Çu t− bÞ ¶nh h−ëng... Bé LuËt H×nh sù n−íc ta qua c¸c lÇn söa ®æi, bæ sung, ®· thÓ hiÖn sù tiÕn bé, thÓ hiÖn chÝnh s¸ch nh©n ®¹o x· héi chñ nghÜa cña ph¸p luËt vÒ h×nh sù vµ thÓ hiÖn quan ®iÓm ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ cho phï hîp víi t×nh h×nh míi. Bé LuËt H×nh sù xo¸ bá c¸c téi ph¹m ®Æc tr−ng cña c¬ chÕ cò vµ bæ sung vµo c¸c téi ph¹m míi ph¸t sinh trong c¬ chÕ thÞ tr−êng. Theo quan niÖm cña khoa häc ph¸p lý h×nh sù th× téi ®Çu c¬ lµ mét lo¹i téi ph¹m ®Æc tr−ng cña c¬ chÕ tËp trung, bao cÊp. Téi danh nµy hiÖn vÉn ®−îc quy ®Þnh trong Bé luËt H×nh sù. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng, ®Çu c¬ ®−îc coi lµ mét thñ thuËt kinh doanh cña nhµ ®Çu t− v× nã cã thÓ ®em l¹i lîi nhuËn cao nh−ng còng cã thÓ g©y ra rñi ro lín. Téi ®Çu c¬ chøng kho¸n còng cã b¶n chÊt t−¬ng tù nh− vËy nh−ng møc ®é thiÖt h¹i vµ ¶nh h−ëng lín h¬n so víi ®Çu c¬ hµng ho¸. HÇu hÕt ph¸p luËt h×nh sù c¸c n−íc kh«ng coi ®Çu c¬ còng nh− ®Çu c¬ chøng kho¸n lµ mét lo¹i téi ph¹m. §Ó tr¸nh t×nh tr¹ng h×nh sù ho¸ ®èi víi c¸c vi ph¹m ph¸p luËt chøng kho¸n cÇn quy ®Þnh ranh giíi cô thÓ ®Ó x¸c ®Þnh hµnh vi vi ph¹m ®ã bÞ xö lý vÒ h×nh sù hay c¸c biÖn ph¸p kh¸c. 104 KÕt luËn Ph¸p luËt vÒ chøng kho¸n vµ thÞ tr−êng chøng kho¸n ®· ®−îc xem xÐt, nghiªn cøu mét c¸ch t−¬ng ®èi tæng thÓ, toµn diÖn vµ biÖn chøng trong mèi quan hÖ víi c¸c lÜnh vùc ph¸p luËt cã liªn quan. Thùc tiÔn nghiªn cøu ®· chØ ra sù ch−a phï hîp, thèng nhÊt gi÷a c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt chøng kho¸n vµ c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt kh¸c. HÖ thèng ph¸p luËt chøng kho¸n vµ thÞ tr−êng chøng kho¸n ch−a bao qu¸t vµ ®Çy ®ñ, ch−a ®¸p øng ®−îc yªu cÇu cña thùc tÕ. §Ó thÞ tr−êng chøng kho¸n ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ th× hÖ thèng c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt nãi chung vµ ph¸p luËt chøng kho¸n nãi riªng ph¶i ®−îc söa ®æi, bæ sung. Trªn c¬ së nh÷ng néi dung vµ c¸c vÊn ®Ò ®−îc ®Æt ra t¹i ®Ò tµi nghiªn cøu còng nh− nh÷ng ®ßi hái thùc tÕ cña thÞ tr−êng, chóng t«i ®−a ra mét sè ph−¬ng h−íng vµ gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt nãi chung, ®ång thêi còng cã mét sè kiÕn nghÞ cô thÓ phôc vô cho c«ng t¸c x©y dùng LuËt Chøng kho¸n ë ViÖt Nam. 105 Danh môc tµi liÖu tham kh¶o I. V¨n kiÖn §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø IX II. V¨n b¶n ph¸p luËt 1. Bé LuËt d©n sù n¨m 1995 2. LuËt §Çu t− n−íc ngoµi t¹i ViÖt Nam ngµy 12 th¸ng 11 n¨m 1996 vµ LuËt söa ®æi bæ sung mét sè ®iÒu cña LuËt ®Çu t− n−íc ngoµi t¹i ViÖt Nam ngµy 09 th¸ng 6 n¨m 2000. 3. LuËt Th−¬ng m¹i n¨m 1997. 4. Bé LuËt h×nh sù n¨m 1999. 5. LuËt Doanh nghiÖp n¨m 1999. 6. LuËt c¸c tæ chøc tÝn dông n¨m 1997 vµ LuËt Söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu cña LuËt c¸c tæ chøc tÝn dông n¨m 2003. 7. LuËt Kinh doanh b¶o hiÓm n¨m 2000. 8. LuËt Doanh nghiÖp Nhµ n−íc n¨m 2003. 9. LuËt KÕ to¸n n¨m 2003. 10. NghÞ ®Þnh sè 144/2003/N§-CP ngµy 28/11/2003 cña ChÝnh phñ vÒ chøng kho¸n vµ thÞ tr−êng chøng kho¸n. 11. NghÞ ®Þnh 64/2002/N§-CP vÒ chuyÓn doanh nghiÖp nhµ n−íc thµnh c«ng ty cæ phÇn vµ NghÞ ®Þnh 187/2004/N§-CP ngµy 19/11/2004 söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu cña NghÞ ®Þnh 64. 12. NghÞ ®Þnh 38/2003/N§-CP ngµy 15/4/2003 cña ChÝnh phñ vÒ viÖc chuyÓn ®æi mét sè doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t− n−íc ngoµi sang ho¹t ®éng theo h×nh thøc C«ng ty cæ phÇn. 106 13. NghÞ ®Þnh 161/2004/N§-CP ngµy 07/9/2004 cña ChÝnh phñ vÒ xö lý vi ph¹m hµnh chÝnh trong lÜnh vùc chøng kho¸n vµ thÞ tr−êng chøng kho¸n. 14. QuyÕt ®Þnh sè 36/2003/Q§-TTg ngµy 11/3/2003 cña Thñ t−íng ChÝnh phñ vÒ viÖc ban hµnh Quy chÕ gãp vèn mua cæ phÇn cña nhµ ®Çu t− n−íc ngoµi trong c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam. 15. QuyÕt ®Þnh sè 146/2003/Q§-TTg cña Thñ t−íng ChÝnh phñ ban hµnh ngµy 17/7/2003 vÒ tû lÖ tham gia cña bªn n−íc ngoµi vµo thÞ tr−êng chøng kho¸n ViÖt Nam. 16. QuyÕt ®Þnh 163/2003/Q§-TTg cña Thñ t−íng ChÝnh phñ phª duyÖt ChiÕn l−îc ph¸t triÓn thÞ tr−êng chøng kho¸n ViÖt Nam ®Õn 2010. 17. QuyÕt ®Þnh sè 55/2004/Q§-BTC ngµy 17/6/2004 cña Bé tr−ëng Bé Tµi chÝnh vÒ viÖc ban hµnh Quy chÕ tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña c«ng ty chøng kho¸n. 18. Th«ng t− sè 58/2004/TT-BTC ngµy 17/6/2004 h−íng dÉn vÒ thµnh viªn vµ giao dÞch chøng kho¸n. 19. Th«ng t− sè 100/2004/TT-BTC ngµy 20 th¸ng 10 n¨m 2004 cña Bé Tµi chÝnh h−íng dÉn vÒ thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng vµ thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ®èi víi lÜnh vùc chøng kho¸n. III. C¸c tµi liÖu kh¸c 1. Tµi liÖu tiÕng ViÖt 1.1. "H×nh sù ho¸ c¸c tranh chÊp d©n sù - kinh tÕ hiÖn nay, vÊn ®Ò cña qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi" - TS. NguyÔn Am HiÓu, Vô Ph¸p luËt D©n sù - Kinh tÕ, Bé T− ph¸p. 1.2. Ph¸p luËt vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña Trung t©m Giao dÞch Chøng kho¸n ë ViÖt Nam - NXB T− ph¸p n¨m 2004. 107 2. Tµi liÖu tiÕng Anh 2.1 Chandler and Thong-ek (1999): Thailand’s Capital Market, Law Offices Ltd, 2.2 Japan Securities Research Institute: Securities Market in Japan 2002, 2.3 Korea Stock Exchange (2004): An Overview of Korean Securities Market, 2.4 Korean Securities Dealers Association: The Securities Market in Korea 2004, 2.5 Pakorn Vichyanond (1995): The Evolution of Thailand’s Financial System: Future Trends, Thailand Development Research Institute’s Quaterly Review, Vol 10 No 3, 2.6 Stephen Green (2003): Drafting The Securities Law: The Role Of The National People’s Congress In Creating China’s New Market Economy, The Royal Institute of International Affairs & University Of Cambridge. 108

Các file đính kèm theo tài liệu này:

  • pdf46991.pdf
Tài liệu liên quan