MỤC LỤC
Chương I: 2
Lý luận chung về đầu tư và đầu tư xây dựng cơ bản-cơ chế quản lý đầu tư và xây dựng. 2
I. đầu tư phát triển: 2
1. Đầu tư-khái niệm và vai trò: 2
2. Đầu tư phát triển: 4
2.1/ Khái niệm: 4
2.2/ Đặc điểm: 4
2.3/. Vai trò của đầu tư phát triển: 5
2.3.2/ Đối với các cơ sở sản xuất kinh doanh dịch vụ: 7
II. đầu tư xây dựng cơ bản: 8
1. Khái niệm và vai trò của đầu tư xây dựng cơ bản: 8
1.1/ Khái niệm: 8
2. Quá trình hình thành công trình xây dựng và các lực lượng tham gia có liên quan: 9
2.1/ Quá trình hình thành công trình xây dựng theo nghĩa rộng: 9
2.2/ Quá trình hình thành công trình xây dựng theo nghĩa hẹp: 11
2.3/ Các lực lượng tham gia vào quá trình hình thành công trình xây dựng: 12
3. Phân biệt một số kháI niệm về các lĩnh vực và các nghành có liên quan đến đầu tư và xây dựng: 13
3.1/ Lĩnh vực đầu tư và xây dựng: 13
3.2/ Nghành công nghiệp xây dựng: 13
3.3/ Nghành tư vấn đầu tư và xây dựng: 13
3.4/ Các nghành sản xuất cung cấp đầu vào cho dự án đầu tư xây dựng: 13
4. Đặc điểm của sản phẩm xây dựng và sản xuất xây dựng: 14
4.1/ Đặc điểm của sản phẩm xây dựng: 14
4.2/ Đặc điểm của sản xuất xây dựng: 16
III. vốn đầu tư xây dựng cơ bản: 18
1. Khái niệm vốn đầu tư XDCB : 18
2. Bản chất và nội dung kinh tế của vốn đầu tư XDCB: 19
2.1/ Bản chất và vai trò của vốn đầu tư XDCB: 19
2.2/ Nội dung kinh tế của vốn đầu tư XDCB: 21
3. Phân loại vốn đầu tư XDCB: 23
4. Các nguồn hình thành vốn đầu tư XDCB: 25
IV. Kết quả và hiệu quả của hoạt động đầu tư XDCB : 26
1. Kết quả của hoạt động đầu tư XDCB: 26
1.1/ Khối lượng vốn đầu tư thực hiện: 26
1.2/ Tài sản cố định huy động và năng lực sản xuất phục vụ tăng thêm: 27
2. Hiệu quả của hoạt động đầu tư XDCB: 27
V. Cơ chế quản lý đầu tư xây dựng và hiệu quả vốn đầu tư XDCB: 29
1. Cơ chế quản lý đầu tư và xây dựng: 29
2. Cơ chế quản lý đầu tư xây dựng và hiệu quả vốn đầu tư XDCB: 30
Chương II: 32
Qúa trình chuyển biến cơ chế quản lý đầu tư xây dựng và hiệu quả vốn đầu tư XDCB thời gian qua. 32
I. KháI quát về quá trình chuyển biến cơ chế quản lý đầu tư xây dựng thời gian qua: 32
1. Đã có bước chuyển đổi cơ bản từ cơ chế kế hoạch hoá tập trung, bao cấp trong đầu tư và xây dựng sang “cơ chế quản lý theo dự án”. 33
2. Việc phân loại theo quy mô và tính chất của các dự án theo hướng tăng cường trách nhiệm và quyền hạn cho các nghành địa phương và cơ sở cùng với việc phân chia các dự án Nhà nước theo 3 loại nguồn vốn: 34
3. Việc chấp hành trình tự đầu tư và xây dựng đã đạt được những tiến bộ rất rõ rệt: 35
4. Về lĩnh vực quản lý chất lượng công trình xây dựng đã có những tiến bộ đáng kể: 35
5. Về lĩnh vực quản lý chi phí dự án đầu tư – xây dựng : 36
6. Quản lý vốn đầu tư bằng kế hoạch hoá của Nhà nước: 36
II. Đánh giá về kết quả quá trình đổi mới cơ chế quản lý đầu tư xây dựng trong quản lý và thực tế hoạt động đầu tư XDCB: 37
A.Trong quản lý đầu tư XDCB: 37
1. Các công trình XDCB đều có dự án đầu tư được duyệt: 37
2. Công tác đầu tư XDCB được kế hoạch hoá dài hạn và ngắn hạn ở cả hai cấp vĩ mô và vi mô và được cân đối nguồn vốn cho từng dự án đầu tư: 38
3. Việc tổ chức quản lý các công trình thuộc các dự án có sự phân chia phù hợp giữa các dự án với điều kiện của chủ đầu tư và hình thức quản lý: 38
4. Đã áp dụng rộng rãI phương thức đấu thầu thay thế cho phương thức chỉ định thầu: 39
5. Trình độ chuyên môn và hiệu quả trong quản lý ngày càng được nâng cao: 39
6. tạo ra một môi trường tốt thu hút hàng triệu lao động có công ăn việc làm: 40
B. Đối với việc huy động, kết quả và hiệu quả sử dụng vốn đầu tư XDCB: 40
1. Tình hình huy động và sử dụng vốn đầu tư XDCB giai đoạn 1996 – 2000: 40
2. Kết quả và hiệu quả sử dụng vốn đầu tư XDCB: 45
2.1/ Kết quả sử dụng vốn đầu tư XDCB (giai đoạn 1996-2000): 45
2.1.2/ Tài sản cố định huy động và năng lực sản xuất phục vụ tăng thêm: 57
1997 59
1998 59
1999 59
2.2/ Hiệu quả sử dụng vốn đầu tư XDCB: 60
Chương III. 65
Đổi mới cơ chế quản lý đầu tư xây dựng, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn đầu tư XDCB. 65
I. Một số vấn đề tồn tại trong cơ chế quản lý đầu tư xây dựng và thực tế sử dụng vốn đầu tư XDCB thời gian qua: 65
A. Những vấn đề tồn tại trong cơ chế quản lý đầu tư và xây dựng: 65
1. Chưa có bộ luật về quản lý đầu tư xây dựng: 65
2. Những tồn tại trong công tác quy hoạch: 66
3. Trình tự đầu tư xây dựng và thủ tục hành chính trong việc chấp hành trình tự này: 66
4. Hệ thống chuẩn mực áp dụng trong lĩnh vực quản lý đầu tư và xây dựng còn nhiều hạn chế: 68
B. Những tồn tại trong thực tế sử dụng vốn đầu tư XDCB thời gian qua: 69
1. Tình trạng đầu tư dàn trải, thiếu tập trung: 69
2. Tiến độ thực hiện đầu tư và giải ngân vốn đầu tư XDCB còn chậm: 70
3. Cơ cấu đầu tư trong xây dựng cơ bản còn có mặt chưa hợp lý 72
4. Tình trạng vốn chờ dự án, thừa-thiếu vốn giả tạo: 72
5. Lãng phí thất thoát vốn trong đầu tư xây dựng cơ bản. 74
6/ Đánh giá tình hình thực hiện và giải ngân vốn đầu tư XDCB năm 2002: 75
6.1/ Những tồn tại: 75
6.2/ Những nguyên nhân: 76
II. Những giải pháp đổi mới cơ chế quản lý đầu tư và xây dựng, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn đầu tư XDCB: 78
A. Việc hoàn thiện cơ chế quản lý đầu tư và xây dựng thuộc về Nhà nước: 79
1. Các quyết định đầu tư dự án của tất cả các thành phần kinh tế trước hết phải tuân thủ quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế xã hội vùng, lãnh thổ (QHPTKTXH), quy hoạch phát triển ngành (QHPTN) và quy hoạch xây dựng (QHXD) đã được duyệt: 80
2. Tiếp tục thực hiện cải cách thủ tục hành chính, tăng cường quyền hạn và trách nhiệm cho các ngành, các cấp; chủ đầu tư, doanh nghiệp trong việc quyết định đầu tư các dự án thuộc quyền quản lý và khai thác sử dụng. Cụ thể là: 80
3. Nghị định mới quy định rõ quyền hạn, trách nhiệm của các chủ thể quan trọng trong đầu tư và xây dựng đó là chủ đầu tư, nhà tư vấn và nhà thầu. Cụ thể: 83
4. Chấp hành nghiêm chỉnh trình tự đầu tư - xây dựng, tăng cường quản lý khâu thiết kế dự toán nhằm bảo đảm chất lượng và tiết kiệm chi phí các dự án Nhà nước, thực hiện nghiêm chỉnh công tác nghiệm thu bàn giao và quyết toán công trình. Cụ thể: 84
5. Về hình thức tổ chức quản lý thực hiện dự án. 86
6. Về một số biện pháp tăng cường quản lý nhà nước trong quản lý đầu tư xây dựng. 86
B. Một số giải pháp khác nhằm hoàn thiện cơ chế quản lý, nâng cao hiệu quả vốn đầu tư XDCB: 87
1. Nâng cao chất lượng công tác xây dựng chiến lược đầu tư và kế hoạch hoá đầu tư: 87
2. Đề cao trách nhiệm của cá nhân ra quyết định đầu tư : 88
3. Bổ sung, hoàn thiện và quản lý chặt chẽ hệ thống quy phạm, định mức kinh tế - kỹ thuật và đơn giá trong đầu tư xây dựng: 88
4. Chấn chỉnh và nâng cao hiệu lực công tác thanh tra, kiểm tra trong đầu tư xây dựng: 89
5. Chấn chỉnh, hoàn thiện các khâu để thực hiện rộng rãi phương thức đấu thầu. 90
C. Chuyển dịch cơ cấu vốn đầu tư XDCB nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn đầu tư XDCB: 90
1/ Chuyển dịch cơ cấu vốn đầu tư theo vùng lãnh thổ: 90
2/ Đổi mới cơ cấu kỹ thuật của vốn đầu tư XDCB: 92
3/ Đổi mới có cấu táI sản xuất của vốn đầu tư XDCB: 92
Kết luận 94
tài liệu tham khảo 95
98 trang |
Chia sẻ: maiphuongtl | Lượt xem: 1328 | Lượt tải: 2
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề tài Đổi mới cơ chế quản lý đầu tư và xây dựng, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn đầu tư xây dựng cơ bản, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
®Èy nhanh tiÕn ®é thùc hiÖn kÕ ho¹ch ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n nh»m ®¹t cho ®îc môc tiªu t¨ng trëng kinh tÕ vµ æn ®Þnh x· héi n¨m 2000. MÆt kh¸c, quy tr×nh th«ng qua kÕ ho¹ch ®Çu t x©y dùng ë mét sè ngµnh, ®Þa ph¬ng cßn rêm rµ qua nhiÒu lÇn xem xÐt, tèn nhiÒu thêi gian thÈm ®Þnh vµ ra quyÕt ®Þnh. Mét sè Bé, ngµnh ®Þa ph¬ng do cha thùc hiÖn hÕt nguån vèn bæ sung n¨m tríc nªn cha khÈn tr¬ng ph©n bæ nguån vèn n¨m sau. §ång thêi nguån vèn dµnh cho ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n hµng n¨m cßn h¹n hÑp lµm cho viÖc bè trÝ vèn ®Çu t cßn theo kiÓu bao cÊp mang tÝnh b×nh qu©n.
Nguyªn nh©n thø hai lµ chÊt lîng chuÈn bÞ dù ¸n ®Çu t cßn thÊp. §iÒu nµy ®îc thÓ hiÖn ë kh©u ®iÒu tra, kh¶o s¸t ban ®Çu kh«ng tÝnh to¸n hÕt kh¶ n¨ng, dÉn ®Õn kh«ng s¸t víi thùc tÕ. NhiÒu dù ¸n chÊt lîng kh¶ thi cha cao, cha xem xÐt ®Çy ®ñ ®Õn yÕu tè ®Çu ra nªn trong qu¸ tr×nh triÓn khai thêng bÞ víng m¾c vµ ph¶i thay ®æi nhiÒu lÇn vÒ quy m«, tæng møc ®Çu t, thiÕt kÕ kü thuËt, tæng dù to¸n... lµm chËm tiÕn ®é thùc hiÖn dù ¸n.
Nguyªn nh©n thø ba lµ c¬ chÕ qu¶n lý trong lÜnh vùc ®Çu t vµ x©y dùng thÓ hiÖn trong c¸c nghÞ ®Þnh cña ChÝnh phñ dï ®· ®îc ®æi míi nhng vÉn cßn h¹n chÕ. Thªm vµo ®ã viÖc híng dÉn thi hµnh cßn thùc hiÖn chËm.
Nguyªn nh©n thø t lµ chñ tr¬ng ph©n cÊp thÈm ®Þnh vµ phª duyÖt dù ¸n cha ®i ®«i víi viÖc t¨ng cêng bé m¸y qu¶n lý nghiÖp vô vÒ ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n ë c¸c cÊp. Tríc hÕt ph¶i thÊy r»ng chñ tr¬ng ph©n cÊp nµy lµ ®óng nh»m t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¬ së, song viÖc nµy l¹i cha lµm râ tr¸ch nhiÖm cô thÓ cña tõng ngµnh tõng cÊp, cha cã c¸c chÕ tµi ®èi víi c¸c c¸ nh©n vµ ®¬n vÞ kh«ng thùc hiÖn theo ®óng quy ®Þnh.
Cuèi cïng lµ viÖc chøng nhËn quyÒn së h÷u nhµ ë vµ quyÒn sö dông ®Êt cña c¸c thµnh phè, thÞ x· thùc hiÖn rÊt chËm do sù phèi hîp kh«ng ®ång bé gi÷a c¸c ngµnh ®Þa chÝnh vµ x©y dùng. C¸c thñ tôc cÊp ®Êt cho thuª ®Êt ®· ®îc c¶i tiÕn nhng thùc tÕ chñ ®Çu t vÉn gÆp kh«ng Ýt khã kh¨n, mÊt nhiÒu thêi gian vµ chi phÝ tèn kÐm...
3. C¬ cÊu ®Çu t trong x©y dùng c¬ b¶n cßn cã mÆt cha hîp lý
Sù cha hîp lý nµy kh«ng ph¶i diÔn ra ë sù ph©n bè gi÷a c¸c ngµnh mµ trong tõng ngµnh: Trong n«ng nghiÖp Ýt chó ý ®Õn ®Çu t n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm hµng ho¸, c«ng nghÖ sinh häc, gièng, c«ng nghÖ sau thu ho¹ch nh chÕ biÕn vµ b¶o qu¶n, m¹ng líi dÞch vô tiªu thô s¶n phÈm...
§Çu t cho c«ng nghiÖp cßn thÊp cha ®ñ c¬ cÊu l¹i ngµnh c«ng nghiÖp kh¶ n¨ng c¹nh tranh cha chó träng ®Çu t ®Ó t¨ng c«ng suÊt n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm mµ ®Çu t å ¹t vµ mét sè ngµnh cung vît qu¸ cÇu nh thÐp, xi m¨ng, « t«, rîu, bia, níc ngät... RÊt nhiÒu c«ng ty liªn doanh ho¹t ®éng trong lÜnh vùc nµy nh thÐp ViÖt Hµn, ViÖt óc, xi m¨ng liªn doanh ViÖt Ph¸p nh Bót S¬n, ViÖt - NhËt nh Nghi S¬n g©y nªn sù d thõa kh«ng cÇn thiÕt.
4. T×nh tr¹ng vèn chê dù ¸n, thõa-thiÕu vèn gi¶ t¹o:
Mét nghÞch lý ®ang diÔn ra gay g¾t trong lÜnh vùc ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n lµ trong khi nhiÒu dù ¸n quan träng kh«ng thÓ triÓn khai ®îc do thiÕu vèn th× nh÷ng dù ¸n ®· ghi kÕ ho¹ch l¹i kh«ng thÓ “tiªu” hÕt sè vèn ®· ®îc ph©n bæ. Cho ®Õn ®Çu n¨m 2000 nguån vèn Ng©n s¸ch dµnh cho ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n n¨m 1999 cßn ®äng trªn 2000 tØ ®ång n»m chê c«ng tr×nh. MÆc dï Thñ tíng chÝnh phñ ®· ®ång ý cho Ng©n s¸ch ®îc cÊp ph¸t nguån vèn kÕ ho¹ch n¨m 1999 ®Õn hÕt ngµy 31-3-2000 (thªm 3 th¸ng) nhng theo Kho b¹c Nhµ níc th× viÖc gi¶i ng©n lµ kh«ng ®óng h¹n. Nguyªn nh©n chÝnh vÉn lµ do tiÕn ®é triÓn khai cña nhiÒu dù ¸n cßn chËm khiÕn khèi lîng thùc hiÖn kh«ng cã hoÆc nÕu cã th× còng kh«ng b»ng so víi kÕ ho¹ch ®Ó chuyÓn tíi thanh to¸n cho kho b¹c.
Theo thèng kª cho thÊy, ®Õn hÕt th¸ng 12 n¨m 1999, riªng nguån vèn Trung ¬ng dµnh cho ®Çu t x©y dùng cßn thõa tíi gÇn 1900 tû ®ång. Cïng víi nguån vèn Ng©n s¸ch ®Þa ph¬ng, vèn Ng©n s¸ch vay trong vµ ngoµi níc (theo íc tÝnh cßn 2000 tØ ®ång)... ®· t¹o ra ¸p lùc rÊt lín vÒ gi¶i ng©n trong nh÷ng th¸ng ®Çu n¨m 2000. MÆc dï chÝnh phñ ®· ®Ò ra c¸c gi¶i ph¸p th¸o gì b»ng c¸c v¨n b¶n ban hµnh cho phÐp chñ ®Çu t ®îc t¹m øng tríc mét phÇn vèn hay cho thanh to¸n tríc tíi 80% khèi lîng c«ng viÖc ®· hoµn thµnh nhng cha ®ñ thñ tôc thanh to¸n, ®¬n gi¶n ho¸ thñ tôc thanh to¸n vèn ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n. §Æc biÖt, viÖc nghiÖm thu khèi lîng thùc hiÖn, chÊt lîng c«ng tr×nh mµ tríc ®©y Tæng côc ®Çu t ph¸t triÓn thêng lÊy lµm lÝ do chÝnh ®Ó kÐo dµi thêi gian cÊp ph¸t vèn nay ®· kh«ng cßn ®îc ¸p dông ®èi víi hÖ thèng kho b¹c. C¸c bªn A (chñ dù ¸n) vµ bªn B (®¬n vÞ thi c«ng) tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ viÖc nµy vµ cø cã x¸c nhËn cña bªn A lµ Kho b¹c cÊp ph¸t vèn. Tuy nhiªn, nh÷ng biÖn ph¸p th«ng tho¸ng nµy vÉn cha kh¾c phôc ®îc t×nh tr¹ng chËm trÔ trong gi¶i ng©n nguån vèn ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n b»ng vèn Ng©n s¸ch. Sang ®Õn n¨m 2001, t×nh tr¹ng vèn chê dù ¸n l¹i ®îc t¸i diÔn vµ dêng nh ®©y lµ mét c¨n bÖnh khã ch÷a mµ chóng ta ®ang gÆp ph¶i. Theo b¸o c¸o cña Kho b¹c Nhµ níc c¸c tØnh, Thµnh phè thuéc Trung ¬ng, qua 10 th¸ng thùc hiÖn kÕ ho¹ch ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n n¨m 2001 gi¸ trÞ khèi lîng x©y dùng c¬ b¶n hoµn thµnh ®¹t 36,6% so víi kÕ ho¹ch n¨m, trong ®ã Trung ¬ng ®¹t 40,1% kÕ ho¹ch, ®Þa ph¬ng ®¹t 34,6%. Vèn thanh to¸n gåm c¶ t¹m øng ®¹t 41,3% so víi kÕ ho¹ch n¨m, trong ®ã Trung ¬ng ®¹t 46,1%, ®Þa ph¬ng ®¹t 38,7% kÕ ho¹ch. Sè vèn thanh to¸n 10 th¸ng ®Çu n¨m lµ 20700 tØ ®ång trong ®ã vèn thanh to¸n cho kÕ ho¹ch n¨m 2000 kÐo dµi kho¶ng 6000 tØ ®ång vµ thanh to¸n cho kÕ ho¹ch n¨m 2001 ®¹t kho¶ng 14700 tØ ®ång cao h¬n so víi cïng kú n¨m 2000 (16000 tØ ®ång).
Nguyªn nh©n cña viÖc tû lÖ vèn thanh to¸n so víi kÕ ho¹ch cßn thÊp lµ do nhiÒu dù ¸n mÆc dï ®· cã khèi lîng thùc hiÖn nhng rÊt thiÕu c¸c ®iÒu kiÖn thanh to¸n cho nªn kh«ng thÓ thanh to¸n ®îc. §èi víi c¸c dù ¸n nhãm A, kÓ c¶ c¸c dù ¸n chuyÓn tiÕp nh dù ¸n x©y dùng 38 cÇu giao th«ng n«ng th«n ®ång b»ng s«ng Mª K«ng, dù ¸n hå T¶ Tr¹ch, dù ¸n lµng v¨n ho¸ du lÞch c¸c d©n téc ViÖt Nam... tiÕn ®é triÓn khai cßn rÊt chËm, bæ sung hîp ®ång nªn ®· ¶nh hëng lín ®Õn tiÕn ®é thùc hiÖn vµ thanh to¸n...
5. L·ng phÝ thÊt tho¸t vèn trong ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n.
ThiÕu vèn cho t¨ng trëng kinh tÕ ®ang lµ vÊn ®Ò cÊp b¸ch ®Æt ra ®èi víi níc ta, song vÊn ®Ò sö dông cha cã hiÖu qu¶ nhÊt lµ thÊt tho¸t l·ng phÝ l¹i vÉn ®ang tån t¹i. HiÖn nay, nhiÒu ý kiÕn cho r»ng møc thÊt tho¸t vèn ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n vµo kho¶ng 15%, 20%, 25% thËm chÝ con sè nµy cã thÓ lªn tíi 30% hoÆc h¬n, nh ë Hµ Néi trong 3 n¨m 1991 - 1993 Ng©n hµng ®Çu t vµ ph¸t triÓn Thµnh phè ®· tiÕn hµnh thÈm ®Þnh, gi¸m s¸t dù to¸n c¸c c«ng tr×nh vµ h¹ng môc c«ng tr×nh ®îc ®Çu t b»ng vèn ng©n s¸ch Trung ¬ng, qua ®ã ®· rót gi¶m ®îc 27,7 tØ ®ång chiÕm 5% gi¸ trÞ quyÕt to¸n. TÝnh chung l¹i tû lÖ vèn ®· rót gi¶m ®îc 10% so víi vèn dù to¸n ban ®Çu. Riªng n¨m 1993 Së giao dÞch cña Ng©n hµng ®Çu t vµ ph¸t triÓn ViÖt Nam vµ c¸c chi nh¸nh trong toµn quèc ®· tiÕn hµnh thÈm ®Þnh 3487 dù ¸n ®Çu t b»ng vèn ng©n s¸ch Trung ¬ng víi tæng gi¸ trÞ 2439 tØ ®ång. Qua c«ng t¸c thÈm ®Þnh ®· tiÕt kiÖm cho ng©n s¸ch Nhµ níc 88 tû ®ång chiÕm 3,7% tæng vèn ®Çu t nãi trªn, rót gi¶m ë kh©u thanh to¸n vµ quyÕt to¸n ®îc 40 tû ®ång. Trong ®ã, H¶i Phßng sè vèn gi¶m ®îc 9,7 tû ®ång chiÕm gÇn 11% Gia Lai 6,5 tû ®ång chiÕm 10%…, theo ®¸nh gi¸ s¬ bé cña níc ta n¨m 1992 tæng vèn ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n toµn x· héi lµ 200000 tû ®ång, thÊt tho¸t kho¶ng 700 tû ®ång. N¨m 1993, tæng vèn ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n toµn x· héi lµ 30000 tû ®ång thÊt tho¸t kho¶ng 910 tû ®ång…
Trong n¨m 1998, vèn ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n ®· bÞ c¾t gi¶m nh»m h¹n chÕ l·ng phÝ vµ thÊt tho¸t lµ838 tû ®ång so víi dù to¸n, riªng kh©u kiÓm tra quyÕt to¸n c¾t gi¶m 105 tû ®ång thÈm tra phiÕu gi¸ 423 tû ®ång…. §©y chØ lµ nh÷ng con sè s¬ bé, nhiÒu Bé, ngµnh ngoµi sù thÈm tra cña tæng côc ®Çu t ph¸t triÓn ®· tiÕnhµnh c¸c biÖn ph¸p kiªn quyÕt nh: Bé th¬ng m¹i c¾t gi¶m 126 tû ®ång, nhá nh tØnh B¾c Giang còng tiÕt kiÖm ®îc 10 tû ®ång, Hµ Néi c¾t gi¶m b×nh qu©n tõ 8 – 10% so víi gi¸ trÞ tæng dù to¸n ®· ®îc duyÖt.
Nguyªn nh©n cña hiÖn tîng nµy lµ do c¶ nguyªn nh©n trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp:
- ThÊt tho¸t do nguyªn nh©n trùc tiÕp v× cè t×nh vi ph¹m c¸c quy ®Þnh vÒ chÕ ®é qu¶n lý cña Nhµ níc. Theo b¸o c¸o kÕt qu¶ thanh tra tµi chÝnh n¨m 2001 do thanh tra Bé tµi chÝnh thùc hiÖn th× c«ng t¸c qu¶n lý vèn ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n ®ang vi ph¹m nghiªm träng quy chÕ, quy ®Þnh vÒ x©y dùng c¬ b¶n.
- ThÊt tho¸t do nguyªn nh©n gi¸n tiÕp v× cã nh÷ng s¬ hë trong chÝnh s¸ch, chÕ ®é qu¶n lý kinh tÕ cña nhµ níc ë c¸c kh©u cña qu¸ tr×nh ho¹t ®éng ®Çu t vµ x©y dùng.
6/ §¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn vµ gi¶i ng©n vèn ®Çu t XDCB n¨m 2002:
6.1/ Nh÷ng tån t¹i:
Theo b¸o c¸o cña KBNN ngµy 14/1/2003 th× ®Õn 31/12/2002 tæng gi¸ trÞ khèi lîng XDCB hoµn thµnh trªn ph¹m vi c¶ níc göi ®Õn hÖ thèng KBNN ®Ó thanh to¸n lµ 30602 tû ®ång, ®¹t 59,4% kÕ ho¹ch c¶ n¨m. Trong ®ã, gi¸ trÞ khèi lîng thùc hiÖn c¸c dù ¸n do c¸c ngµnh trung ¬ng qu¶n lý lµ 9.924 tû ®ång, ®¹t 51,2% so víi kÕ ho¹ch; gi¸ trÞ khèi lîng thùc hiÖn c¸c dù ¸n do ®Þa ph¬ng qu¶n lý lµ 20.679 tû ®ång, ®¹t 64,4% so víi kÕ ho¹ch ®îc giao.
Tæng sè vèn ®Çu t ®îc thanh to¸n (gi¶i ng©n) qua hÖ thèng KBNN lµ 32.746 tû ®ång (gi¸ trÞ khèi lîng thùc hiÖn - KLTH: 30.603 tû ®ång), b»ng 63,6% so víi kÕ ho¹ch, song so víi gi¸ trÞ khèi lîng thùc hiÖn ®¹t 107%. Trong ®ã, sè vèn ®Çu t ®îc gi¶i ng©n cña c¸c c«ng tr×nh trung ¬ng lµ 10235 tû ®ång. So víi kÕ ho¹ch ®îc giao ®¹t 52,8%, so víi gi¸ trÞ khèi lîng thùc hiÖn ®¹t 103,13%; tæng sè vèn thanh to¸n cña c¸c c«ng tr×nh ®Þa ph¬ng lµ 22.512 tû ®ång, ®¹t 70,1% kÕ ho¹ch ®îc giao, so víi gi¸ trÞ khèi lîng thùc hiÖn ®¹t 108,86%.
T×nh h×nh thùc hiÖn gi¶i ng©n vèn ®Çu t XDCB theo kÕ ho¹ch ®Çu t n¨m 2002 cho thÊy mét sè vÊn ®Ò cÇn kh¾c phôc:
- T×nh h×nh thùc hiÖn vèn ®Çu t so víi kÕ ho¹ch ®îc giao ®¹t thÊp, c«ng tr×nh thuéc nguån vèn NSTW ®¹t 51,2%; c«ng tr×nh thuéc nguån vèn NS§P ®¹t 64,4%.
- Gi¶i ng©n vèn ®Çu t XDCB cho c¸c dù ¸n so víi kÕ ho¹ch ®îc giao ®¹t cßn thÊp, song so víi tû lÖ gi÷a gi¸ trÞ khèi lîng thùc víi kÕ ho¹ch vÉn cao h¬n tõ 1,6% ®Õn 5,7%: Tû lÖ thanh to¸n vèn ®Çu t so víi kÕ ho¹ch ®¹t 63,6%; tû lÖ gi¸ trÞ KLTH so víi kÕ ho¹ch ®¹t 60,3%. Trong ®ã c«ng tr×nh thuéc NSTW cã tû lÖ vèn thanh to¸n so víi kÕ ho¹ch ®îc giao ®¹t 52,8%, cao h¬n tû lÖ gi¸ trÞ KLTH so víi kÕ ho¹ch (®¹t 51,2%) lµ 1,6%; c«ng tr×nh thuéc vèn NS§P cã tû lÖ vèn thanh to¸n so víi kÕ ho¹ch ®¹t 70,1%, cao h¬n tû lÖ gi¸ trÞ KLTH so víi kÕ ho¹ch (64,4%) lµ 5,7%.
- C«ng t¸c qu¶n lý vµ gi¶i ng©n vèn ®Çu t XDCB lu«n theo s¸t gi¸ trÞ khèi lîng thùc hiÖn. V× vËy, tû lÖ vèn ®Çu t XDCB ®îc thanh to¸n (gi¶i ng©n) so víi gi¸ trÞ khèi lîng thùc hiÖn ®Òu ®¹t trªn 100%, tõ 102,2% ®Õn 109,3% (trõ c¸c dù ¸n thuéc ch¬ng tr×nh môc tiªu míi ®¹t 85,9%).
6.2/ Nh÷ng nguyªn nh©n:
- ViÖc bè trÝ kÕ ho¹ch ®Çu t n¨m 2002 cña c¸c Bé, ngµnh Trung ¬ng vµ ®Þa ph¬ng vÉn cha ®¶m b¶o tu©n thñ ®óng quy ®Þnh vÒ c¸c ®iÒu kiÖn bè trÝ kÕ ho¹ch. NhiÒu dù ¸n cha ®ñ thñ tôc ®Çu t vµ x©y dùng vÉn ®îc c¸c bé, ngµnh, ®Þa ph¬ng bè trÝ vµo danh môc kÕ ho¹ch ®Ó råi sau ®ã míi lµm c¸c thñ tôc ®Çu t; ®èi víi dù ¸n nhãm C th× hiÖn tîng bè trÝ vît qui ®Þnh 2 n¨m lµ phæ biÕn.
- ViÖc ph©n khai chi tiÕt kÕ ho¹ch ®Çu t cho tõng dù ¸n, c«ng tr×nh cña c¸c Bé, ngµnh, ®Þa ph¬ng rÊt chËm thêng sau 2-3 th¸ng, nhiÒu dù ¸n ®Õn th¸ng 6 hoÆc l©u h¬n n÷a (kÓ tõ ngµy Thñ tíng ChÝnh phñ giao kÕ ho¹ch ®Çu t n¨m 2002) míi triÓn khai.
- Ngoµi kÕ ho¹ch ®Çu t n¨m, n¨m 2002 ChÝnh phñ cßn giao kÕ ho¹ch bæ sung hai lÇn: th¸ng 3/2002 giao kÕ ho¹ch bæ sung theo QuyÕt ®Þnh sè 216/Q§-TTg lµ 1000 tû ®ång; th¸ng 12-2002 t¹i QuyÕt ®Þnh sè 1117/Q§-TTg lµ 1500 tû ®ång. ViÖc giao kÕ ho¹ch bæ sung chËm còng lµm ¶nh hëng lín ®Õn triÓn khai thùc hiÖn kÕ ho¹ch nªn gi¸ trÞ khèi lîng thùc hiÖn cña dù ¸n ®¹t thÊp dÉn ®Õn tû lÖ vèn ®Çu t ®îc gi¶i ng©n so víi kÕ ho¹ch ®¹t thÊp.
- Kh«ng chØ c¸c Bé, ngµnh, ®Þa ph¬ng ®· giao kÕ ho¹ch ®Çu t n¨m chËm mµ c¸c chñ ®Çu t triÓn khai còng chËm, bëi lÏ, mét mÆt, nh÷ng th¸ng ®Çu n¨m c¸c chñ ®Çu t cßn lo c¸c thñ tôc kÕ ho¹ch ®Ó thanh to¸n cho khèi lîng c¸c dù ¸n ®îc kÐo dµi tõ n¨m tríc chuyÓn sang (còng nh c¸c n¨m tríc, n¨m 2002 cã kho¶ng 5000 tû ®ång cña kÕ ho¹ch n¨m 2001 ®îc chuyÓn sang). MÆt kh¸c, ®· thµnh nÕp quen, nhiÒu n¨m qua c¸c chñ ®Çu t thêng vÉn chê dù ¸n ®îc giao kÕ ho¹ch míi tiÕn hµnh c¸c thñ tôc triÓn khai kÕ ho¹ch cô thÓ ®Ó thùc hiÖn nh: kÕ ho¹ch ®Êu thÇu, ký hîp ®ång thi c«ng... sau ®ã míi tr×nh lªn c¬ quan chñ qu¶n phª duyÖt. HiÖn tîng nµy sÏ kÐo dµi tr×nh tù triÓn khai kÕ ho¹ch ®Õn tõ 3 ®Õn 6 th¸ng, lµm ¶nh hëng nhiÒu ®Õn tiÕn ®é thùc hiÖn kÕ ho¹ch: khèi lîng thùc hiÖn vµ khèi lîng vèn ®Çu t ®îc gi¶i ng©n theo kÕ ho¹ch ®¹t thÊp.
- Víng m¾c trong c«ng t¸c ®Òn bï gi¶i phãng mÆt b»ng do c¬ chÕ chÝnh s¸ch ®Òn bï cßn thiÕu thèng nhÊt; c«ng t¸c ®Òn bï, gi¶i phãng mÆt b»ng cña nhiÒu dù ¸n cha thùc sù ®i tríc mét bíc theo tr×nh tù vÒ ®Çu t vµ x©y dùng.
- Tæ chøc c¸c chñ ®Çu t cßn nhiÒu bÊt cËp, n¨ng lùc cña nhiÒu chñ ®Çu t cha ®¸p øng yªu cÇu c«ng t¸c qu¶n lý dù ¸n; nhiÒu chñ ®Çu t do kiªm nhiÖm, Ýt am hiÓu vÒ qu¶n lý ®Çu t vµ x©y dùng, kü thuËt x©y dùng... nªn lóng tóng, chËm ch¹p, gÆp khã kh¨n khi triÓn khai tæ chøc thùc hiÖn dù ¸n.
- T×nh h×nh triÓn khai thùc hiÖn c¸c dù ¸n ®Çu t thuéc c¸c ch¬ng tr×nh môc tiªu triÓn khai thùc hiÖn chËm:
+ §èi víi ch¬ng tr×nh 135: kÕ ho¹ch ®Çu t n¨m 2002 lµ 1.160 tû ®ång (trong ®ã NSTW trî cÊp 1.114 tû ®ång, NS§P tù c©n ®èi 46 tû ®ång) víi 6.157 c«ng tr×nh ®îc giao kÕ ho¹ch. §Õn th¸ng 11/2002 c¸c ®Þa ph¬ng míi duyÖt thiÕt kÕ, dù to¸n cña 4.769 c«ng tr×nh, b»ng 77,4% kÕ ho¹ch ®îc giao. ViÖc triÓn khai thiÕt kÕ, lËp dù to¸n chËm sÏ ¶nh hëng rÊt lín ®Õn tiÕn ®é khèi lîng thùc hiÖn vµ khèi lîng thanh to¸n theo kÕ ho¹ch.
+ §èi víi c¸c dù ¸n thuéc c¸c côm d©n c nh t«n nÒn vît lò khu vùc §ång b»ng s«ng Cöu Long: KÕ ho¹ch ChÝnh phñ giao lµ 1.820 tû ®ång cho 7 tØnh. §Õn hÕt th¸ng 12/2002 c¸c ®Þa ph¬ng ®· triÓn khai 314 côm tuyÓn d©n c víi sè vèn lµ 1446,7 tû ®ång, b»ng 79,5% kÕ ho¹ch ®îc giao. Do triÓn khai chËm, nªn khèi lîng thùc hiÖn ®¹t thÊp, ®Õn 31/12/2002 míi ®¹t 458,6 tû ®ång, b»ng 31,7% kÕ ho¹ch ®îc giao, KBNN t¹m øng vµ thanh to¸n 634 tû ®ång, b»ng 43,8% kÕ ho¹ch. MÆc dï ®îc ChÝnh phñ, c¸c bé, ngµnh t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi nh kh«ng ph¶i lËp b¸o c¸o ®Çu t, chØ lËp vµ tr×nh duyÖt thiÕt kÕ, dù to¸n; kh«ng ph¶i tæ chøc ®Êu thÇu, mµ cho phÐp chØ ®Þnh thÇu, nhng t×nh h×nh triÓn khai, thùc hiÖn dù ¸n chËm. Trong sè 7 tØnh triÓn khai thùc hiÖn c¸c dù ¸n c¸c côm tuyÕn d©n c, trªn nÒn vît lò khu vùc §BSCL cã 2 tØnh lµ An Giang vµ §ång Th¸p cã khèi lîng thùc hiÖn vµ thanh to¸n ®¹t kh¸, cßn 5 ®Þa ph¬ng cßn l¹i triÓn khai thùc hiÖn vµ thanh to¸n ®¹t thÊp.
+ §èi víi c¸c dù ¸n x©y dùng trung t©m tÝch hîp d÷ liÖu cña c¸n bé, UBND c¸c tØnh, thµnh phè trùc thuéc Trung ¬ng (§Ò ¸n 112): §Õn nay míi cã mét sè bé, ngµnh, ®Þa ph¬ng triÓn khai nh Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t, Trung t©m khoa häc tù nhiªn vµ c«ng nghÖ Quèc gia, Th«ng tÊn x· ViÖt Nam... V× vËy c¸c dù ¸n thuéc nhãm môc tiªu nµy kh«ng hoµn thµnh kÕ ho¹ch trong n¨m 2002.
Nh×n chung, c«ng t¸c qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh kÕ ho¹ch ®Çu t n¨m 2002 so víi c¸c n¨m tríc kh«ng mÊy tiÕn bé. Mét sè nguyªn nh©n nh: bè trÝ kÕ ho¹ch ph©n t¸n, thiÕu tËp trung; triÓn khai kÕ ho¹ch cña c¸c bé, ngµnh, ®Þa ph¬ng vµ chñ ®Çu t chËm; kh«ng thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c thñ tôc ®Çu t vµ x©y dùng... ®· râ, song chËm ®îc kh¾c phôc.
II. Nh÷ng gi¶i ph¸p ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý ®Çu t vµ x©y dùng, n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn ®Çu t XDCB:
§Çu t XDCB lµ mét lÜnh vùc ho¹t ®éng quan träng, cã vai trß quyÕt ®Þnh ®Õn sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ-x· héi nh chóng ta ®· biÕt. Nhng xuÊt ph¸t tõ chÝnh vai trß vµ nhÊt lµ tõ b¶n chÊt, ®Æc ®iÓm cña lÜnh vùc nµy chóng ta thÊy, qu¶n lý ho¹t ®éng ®Çu t XDCB lµ mét lÜnh vùc qu¶n lý hÕt søc phøc t¹p, bëi v× ®©y lµ mét lÜnh vùc ho¹t ®éng réng lín, cã sù tham gia cña hÇu hÕt c¸c lùc lîng x· héi, tõ nh÷ng c¬ quan mang quyÒn lùc Nhµ níc cao nhÊt, c¸c cÊp chÝnh quyÒn, c¸c ban nghµnh ®Õn c¸c ®¬n vÞ tæ chøc thùc hiÖn, c¸c nghµnh kinh tÕ-kü thuËt, c¸c nghµnh cung øng dÞch vô...TÝnh chÊt phøc t¹p ®ã cßn thÓ hiÖn ngay trong qóa tr×nh tæ chøc thùc hiÖn mét c«ng cuéc ®Çu t ë ph¹m vi dù ¸n. Bªn c¹nh ®ã, bªn c¹nh vai trß cña nã, do b¶n chÊt, lÜnh vùc ®Çu t XDCB lµ mét lÜnh vùc ®ßi hái mét sù hy sinh lín c¸c nguån lùc, c¸c chi phÝ x· héi nãi chung, nhng do viÖc qu¶n lý ë gi¸c ®é vÜ m« còng nh vi m« lµ hÕt søc phøc t¹p nªn thêi gian qua, bªn c¹nh nh÷ng mÆt tÝch cùc mµ ®Çu t XDCB ®em l¹i cho nÒn kinh tÕ vµ x· héi, lÜnh vùc ®Çu t XDCB tõ thùc tr¹ng cña nã ®ang ®Æt ra rÊt nhiÒu yªu cÇu hoµn thiÖn.
A. ViÖc hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý ®Çu t vµ x©y dùng thuéc vÒ Nhµ níc:
§èi víi lÜnh vùc nµy, viÖc hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý ®Çu t XDCB cña Nhµ níc lu«n ®îc ®Æt lªn hµng ®Çu, ®Ó mét mÆt ®¶m b¶o cho lÜnh vùc nµy thùc hiÖn tèt nhÊt vai trß cña m×nh, mÆt kh¸c sö dông ®îc tèt nhÊt, cã hiÖu qu¶ nhÊt mäi nguån lùc, mäi chi phÝ mµ x· héi ®· bá ra. Bëi v×, nh ë trªn chóng ta ®· thÊy, h¬n bÊt kü lÜnh vùc nµo kh¸c, ®Çu t XDCB lµ mét lÜnh vùc mµ møc ®é l·ng phÝ, thiÖt h¹i lµ rÊt lín, ngoµi ra cßn cã hËu qu¶ rÊt nghiªm träng ®èi víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ-x· héi.
C¬ chÕ qu¶n lý ®Çu t vµ x©y dùng cña Nhµ níc lu«n ®îc ®æi míi cho thÝch øng víi yªu cÇu thùc tÕ, viÖc ®æi míi nµy cÇn thiÕt trong qu¸ tr×nh t×m ra ph¬ng ph¸p tèi u nhÊt tron ®iÒu kiÖn níc ta. Vµ cã thÓ nãi Nhµ níc lµ chñ thÓ cã vai trß quan träng nhÊt ®èi víi viÖc kh«ng ngõng hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý ®Çu t vµ x©y dùng. Môc ®Ých lµ kh«ng ngõng n©ng cao hiÖu qu¶ ®Çu t, chèng thÊt tho¸t, l·ng phÝ, c¶i c¸ch m¹nh mÏ thñ tôc hµnh chÝnh trong ®Çu t vµ x©y dùng, ®¶m b¶o chÊt lîng c«ng tr×nh.
Víi mùc ®Ých ®ã, ngµy 30 th¸ng 01 n¨m 2003 ChÝnh phñ ®· ban hµnh NghÞ ®Þnh 07/2003/N§-CP vÒ söa ®æi bæ sung mét sè ®iÒu cña Quy chÕ qu¶n lý ®Çu t vµ x©y dùng ban hµnh kÌm theo N§ 52/1999/N§-CP vµ NghÞ ®Þnh 12/2000/N§-CP cña ChÝnh phñ. Nh÷ng néi dung chÝnh cÇn quan t©m cña viÖc söa ®æi nµy lµ:
1. C¸c quyÕt ®Þnh ®Çu t dù ¸n cña tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ tríc hÕt ph¶i tu©n thñ quy ho¹ch tæng thÓ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vïng, l·nh thæ (QHPTKTXH), quy ho¹ch ph¸t triÓn ngµnh (QHPTN) vµ quy ho¹ch x©y dùng (QHXD) ®· ®îc duyÖt:
Thùc hiÖn nguyªn t¾c nµy nh»m kh¾c phôc c¬ b¶n t×nh tr¹ng ®Çu t trµn lan, theo phong trµo, chång chÐo, thiÕu ®ång bé dÉn ®Õn t×nh tr¹ng l·ng phÝ vèn ®Çu t thuéc c¸c ngµnh, c¸c cÊp, c¸c thµnh phÇn kinh tÕ...
Trêng hîp c¸c dù ¸n kh«ng n»m trong quy ho¹ch ®îc cÊp cã thÈm quyÒn phª duyÖt nãi trªn, c¸c chñ ®Çu t ph¶i thùc hiÖn nh÷ng thñ tôc kh¾t khe h¬n nh:
- §èi víi c¸c dù ¸n thuéc vèn ng©n s¸ch nn ph¶i ®îc sù phª chuÈn cña cÊp phª duyÖt quy ho¹ch ph¶i cã v¨n b¶n phª duyÖt chñ tr¬ng ®Çu t; §Æc biÖt ®èi víi c¸c dù ¸n nhãm A, ph¶i lËp b¸o c¸o nghiªn cøu tiÒn kh¶ thi ®Ó Thñ tíng ChÝnh phñ xem xÐt ra quyÕt ®Þnh cho phÐp ®Çu t tríc khi tiÕn hµnh bíc lËp b¸o c¸o nghiªn cøu kh¶ thi cña dù ¸n. §èi víi c¸c dù ¸n nhãm B cha cã trong quy ho¹ch ®îc duyÖt, tríc khi lËp b¸o c¸o nghiªn cøu kh¶ thi còng ph¶i cã ý kiÕn ®ång ý b»ng v¨n b¶n cña cÊp cã thÈm quyÒn phª duyÖt quy ho¹ch.
- §èi víi c¸c dù ¸n thuéc nhãm A, B sö dông vèn tÝn dông ®Çu t ph¸t triÓn cña Nhµ níc, vèn tÝn dông do Nhµ níc b¶o l·nh, vèn ®Çu t cña c¸c doanh nghiÖp vµ c¸c nguån vèn kh¸c nÕu cha cã trong quy h¹ch ®îc duyÖt còng ph¶i ¸p dông theo nguyªn t¾c trªn.
2. TiÕp tôc thùc hiÖn c¶i c¸ch thñ tôc hµnh chÝnh, t¨ng cêng quyÒn h¹n vµ tr¸ch nhiÖm cho c¸c ngµnh, c¸c cÊp; chñ ®Çu t, doanh nghiÖp trong viÖc quyÕt ®Þnh ®Çu t c¸c dù ¸n thuéc quyÒn qu¶n lý vµ khai th¸c sö dông. Cô thÓ lµ:
2.1. §èi víi c¸c dù ¸n thuéc nguån vèn ng©n s¸ch Nhµ níc:
Thñ tíng chØ quyÕt ®Þnh ®Çu t c¸c dù ¸n quan träng quèc gia do Quèc héi quyÕt ®Þnh chñ tr¬ng ®Çu t sau khi ®îc Héi ®ång thÈm ®Þnh Nhµ níc xem xÐt tr×nh Thñ tíng quyÕt ®Þnh ®Çu t thay v× Thñ tíng ChÝnh phñ quyÕt ®Þnh ®Çu t tÊt c¶ c¸c dù ¸n nhãm A sö dông c¸c nguån vèn Nhµ níc tríc ®©y (bao gåm c¸c vèn ng©n s¸ch Nhµ níc, vèn tÝn dông cã b¶o l·nh vµ vèn ®Çu t ph¸t triÓn cña Nhµ níc, vèn ®Çu t ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc).
Bé trëng, Thñ trëng c¬ quan ngang bé, c¬ quan thuéc ChÝnh phñ vµ c¸c cÊp t¬ng ®¬ng, Chñ tÞch UBND cÊp tØnh ®îc quyÒn quyÕt ®Þnh c¸c dù ¸n nhãm A cßn l¹i (thay v× chØ ®îc quyÒn quyÕt ®Þnh c¸c dù ¸n thuéc nhãm B, C nh tríc ®©y) nhng víi ®iÒu kiÖn c¸c dù ¸n ph¶i cã trong QHPT KT-XH, QHPT nghµnh hoÆc ®· cã quyÕt ®Þnh chñ tr¬ng ®Çu t b»ng v¨n b¶n cña c¸c cÊp cã thÈm quyÒn sau khi ®îc Thñ tíng ChÝnh phñ cho phÐp ®Çu t (thay v× Thñ tíng ra quyÕt ®Þnh ®Çu t nh tríc ®©y).
Tríc khi ra quyÕt ®Þnh ®Çu t c¸c dù ¸n nhãm A nãi trªn, ngêi quyÕt ®Þnh ®Çu t ph¶i tæ chøc lÊy ý kiÕn b»ng v¨n b¶n cña c¸c Bé qu¶n lý ngµnh, Bé KÕ ho¹ch ®Çu t, Bé X©y dùng (nÕu lµ dù ¸n x©y dùng), Bé Tµi chÝnh vµ c¸c bé, ngµnh, ®Þa ph¬ng cã liªn quan ®Õn dù ¸n (nÕu cã) ®Ó b¸o c¸o Thñ tíng ChÝnh phñ cho phÐp ®Çu t. Trêng hîp dù ¸n nhãm A sö dông vèn ng©n s¸ch ®Þa ph¬ng ph¶i ®a ra Héi ®ång nh©n d©n th¶o luËn, quyÕt ®Þnh vµ c«ng bè c«ng khai.
§èi víi c¸c dù ¸n nhãm B, C sö dông vèn ng©n s¸ch Nhµ níc c¸c cÊp nãi trªn cã thÓ ra quyÕt ®Þnh ®Çu t hoÆc ñy quyÒn quyÕt ®Þnh ®Çu t nhng còng ph¶i tu©n thñ phï hîp víi quy ho¹ch ®îc duyÖt. Riªng c¸c dù ¸n nhãm C chØ ®îc thùc hiÖn kh«ng qu¸ 2 n¨m nh»m tr¸nh ph©n t¸n vèn.
§iÓm ph©n cÊp míi lÇn nµy NghÞ ®Þnh cho phÐp Chñ tÞch UBND huyÖn quyÕt ®Þnh ®Çu t c¸c dù ¸n díi 3 tû ®ång vµ UBND x· díi 1 tû ®ång tuú theo ®iÒu kiÖn cô thÓ cña tõng ®Þa ph¬ng mµ UBND tØnh quy ®Þnh cho phï hîp nhng khi quyÕt ®Þnh ®Çu t vÉn ph¶i dùa trªn quy ho¹ch, kÕ ho¹ch PTKTXH cña mçi ®Þa ph¬ng vµ ph¶i qua thÈm ®Þnh cña tæ chøc chuyªn m«n (kÓ c¶ c¸c tæ chøc t vÊn) vµ ®îc H§ND cïng cÊp th«ng qua, cÊp trªn mét cÊp (tØnh ®èi víi huyÖt, huyÖn ®èi víi x·) chÊp thuËn vÒ môc tiªu ®Çu t vµ quy ho¹ch.
2.2. §èi víi c¸c dù ¸n sö dông vèn tÝn dông §TPT cña Nhµ níc, vèn tÝn dông do Nhµ níc b¶o l·nh:
NghÞ ®Þnh ®· quy ®Þnh: c¸c dù ¸n quan träng quèc gia thuéc nhãm A còng ¸p dông nh c¸c dù ¸n thuéc vèn ng©n s¸ch.
C¸c dù ¸n cßn l¹i thuéc nhãm A, B, C do doanh nghiÖp ®Çu t th× doanh nghiÖp tù thÈm ®Þnh dù ¸n, tù quyÕt ®Þnh ®Çu t, tù chÞu tr¸ch nhiÖm tríc ph¸p luËt nhng vÉn ph¶i phï hîp víi quy ho¹ch ®îc duyÖt nh trªn. Riªng dù ¸n nhãm A tríc khi quyÕt ®Þnh ®Çu t ph¶i ®îc Thñ tíng ChÝnh phñ cho phÐp ®Çu t. §©y lµ mét trong nh÷ng söa ®æi bæ sung rÊt quan träng - Trao trän tr¸ch nhiÖm quyÕt ®Þnh ®Çu t vµ tr¸ch nhiÖm hiÖu qu¶ ®Çu t vµ hoµn tr¶ nî vay cho chñ ®Çu t bÊt kÓ lµ Tæng c«ng ty 90, 91 hay c«ng ty ®éc lËp bao gåm c¶ c¸c dù ¸n nhãm A tríc ®©y do Thñ tíng ChÝnh phñ quyÕt ®Þnh ®Çu t vµ H§QT Tæng c«ng ty 91 tríc ®©y chØ ®îc quyÒn quyÕt ®Þnh ®Çu t nhãm B, C, H§QT Tæng c«ng ty 90 chØ ®îc quyÕt ®Þnh ®Çu t nhãm C vµ nh vËy v« h×nh chung ®· kÐo theo tr¸ch nhiÖm cña c¸c cÊp qu¶n lý Nhµ níc tõ Thñ tíng ChÝnh phñ, c¸c bé, UBND tØnh... ®èi víi hiÖu qu¶ ®Çu t cña c¸c dù ¸n nµy. Víi quy ®Þnh míi, tõ nay c¸c cÊp qu¶n lý Nhµ níc nãi trªn sÏ tËp trung vµo nhiÖm vô qu¶n lý Nhµ níc nh x©y dùng quy ho¹ch PTKTXH, Quy ho¹ch ph¸t triÓn ngµnh, Quy ho¹ch x©y dùng... vµ thùc hiÖn chøc n¨ng kiÓm tra kiÓm so¸t viÖc thùc thi cña c¸c chñ ®Çu t lµ c¸c doanh nghiÖp ph¶i theo ®óng luËt ph¸p vµ quy ho¹ch ®îc duyÖt (th«ng qua viÖc c¸c bé qu¶n lý ngµnh vµ UBND c¸c tØnh tæ chøc thÈm tra b¸o c¸o nghiªn cøu kh¶ thi c¸c dù ¸n nhãm A cña c¸c doanh nghiÖp thuéc quyÒn qu¶n lý... vµ c¸c cÊp thùc hiÖn quyÒn gi¶m s¸t vµ ®¸nh gi¸ ®Çu t c¸c dù ¸n...); Thùc hiÖn mét bíc ®ét ph¸ ®Ó t¸ch qu¶n lý Nhµ níc khái qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp.
Còng tõ nay ®èi víi c¸c dù ¸n thuéc nguån vèn nµy quan hÖ cña c¸c DNNN víi bé chñ qu¶n sÏ ®îc thay thÕ b»ng quan hÖ míi gi÷a tæ chøc cho vay (Quü HT§T, c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i) víi ngêi ®i vay (c¸c C§T, doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ) dùa trªn c¬ së c¸c dù ¸n ®Çu t ph¶i cã hiÖu qu¶ mµ cô thÓ lµ cã kh¶ n¨ng hoµn vèn vµ cã l·i theo quy ®Þnh cña tæ chøc cho vay; Cßn tr¸ch nhiÖm c¸c cÊp qu¶n lý Nhµ níc tõ Thñ tíng ChÝnh phñ, c¸c bé ngµnh, ®Õn c¸c chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng chØ thùc thi quyÒn cho phÐp ®Çu t c¸c dù ¸n theo quy ho¹ch, kÕ ho¹ch ®îc phª duyÖt ®èi víi mäi dù ¸n kh«ng kÓ dù ¸n ®ã thuéc thµnh phÇn kinh tÕ nµo, nh vËy sÏ t¹o ra mét "s©n ch¬i" b×nh ®¼ng gi÷a c¸c dù ¸n víi c¸c chñ ®Çu t thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ.
NghÞ ®Þnh còng cho phÐp ngêi cã thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh ®Çu t ®îc phÐp ñy quyÒn cho gi¸m ®èc ®¬n vÞ trùc thuéc quyÕt ®Þnh ®Çu t c¸c dù ¸n nhãm B, C tuú theo ®iÒu kiÖn cô thÓ cña mçi doanh nghiÖp vµ ®¬ng nhiªn ngêi ®îc ñy quyÒn ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm tríc ph¸p luËt vÒ sù ñy quyÒn cña m×nh, ngîc l¹i ngêi ®îc ñy quyÒn ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ quyÕt ®Þnh cña m×nh tríc ph¸p luËt vµ ngêi ñy quyÒn.
2.3. §èi víi c¸c dù ¸n sö dông vèn ®Çu t ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp vµ c¸c nguån vèn kh¸c: do doanh nghiÖp tù ®Çu t, tù vay, tù tr¶ kh«ng cã sù b¶o l·nh cña Nhµ níc vÒ nguyªn t¾c còng thùc hiÖn nh c¸c dù ¸n ®Ò cËp ë phÇn 2.2. §iÒu míi kh¸c víi tríc ®©y lµ quy chÕ 52CP vµ 12CP chØ quy ®Þnh cho c¸c dù ¸n thuéc doanh nghiÖp Nhµ níc nay më réng sang c¸c dù ¸n thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ ®Ó t¹o sù b×nh ®¼ng gi÷a c¸c doanh nghiÖp trong lÜnh vùc ®Çu t x©y dùng. NghÞ ®Þnh còng ®Ò cËp ph¬ng thøc qu¶n lý ®èi víi dù ¸n ®Çu t sö dông nhiÒu nguån vèn kh¸c nhau, vÒ nguyªn t¾c th× c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh sö dông nguån vèn nµo ph¶i thùc hiÖn theo quy ®Þnh qu¶n lý cña nguån vèn ®ã; Trêng hîp kh«ng t¸ch riªng ®îc ®èi tîng sö dông vèn th× sÏ ¸p dông theo quy ®Þnh qu¶n lý cña nguån vèn cã tû träng lín nhÊt trong dù ¸n.
3. NghÞ ®Þnh míi quy ®Þnh râ quyÒn h¹n, tr¸ch nhiÖm cña c¸c chñ thÓ quan träng trong ®Çu t vµ x©y dùng ®ã lµ chñ ®Çu t, nhµ t vÊn vµ nhµ thÇu. Cô thÓ:
3.1. §èi víi chñ ®Çu t trùc tiÕp qu¶n lý dù ¸n vµ c¸c ban qu¶n lý dù ¸n ph¶i båi thêng thiÖt h¹i vËt chÊt nªn g©y l·ng phÝ vèn ®Çu cña Nhµ níc hay cña doanh nghiÖp vµ bÞ truy cøu tr¸ch nhiÖm h×nh sù theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt... Ban qu¶n lý dù ¸n lµ tæ chøc thùc hiÖn vai trß, tr¸ch nhiÖm cña chñ ®Çu t... chÞu tr¸ch nhiÖm tríc ph¸p luËt vµ chñ ®Çu t.
3.2. §èi víi c¸c tæ chøc t vÊn ®Çu t, x©y dùng (lËp thÈm tra dù ¸n, thiÕt kÕ dù to¸n, gi¸m s¸t c«ng tr×nh...) ph¶i cã ®ñ n¨ng lùc theo quy ®Þnh cña Bé X©y dùng chÞu tr¸ch nhiÖm tríc ph¸p luËt vµ chñ ®Çu t vÒ c¸c néi dung ®· cam kÕt trong hîp ®ång... ph¶i båi thêng thiÖt h¹i g©y ra vµ b¾t buéc ph¶i mua b¶o hiÓm tr¸ch nhiÖm nghÒ nghiÖp..., nghiªm cÊm t vÊn b¸n t c¸ch ph¸p lý ®Ó dù thÇu hoÆc tiÕt lé th«ng tin vÒ ®Êu thÇu..
3.3. §èi víi c¸c doanh nghiÖp x©y dùng ph¶i cã ®ñ ®iÒu kiÖn, n¨ng lùc theo quy ®Þnh cña Bé X©y dùng, ph¶i båi thêng thiÖt h¹i do m×nh g©y ra, ph¶i b¾t buéc mua b¶o hiÓm vËt t, thiÕt bÞ... cÊm mua b¸n t c¸ch ph¸p nh©n, hoÆc dµn xÕp mua b¸n thÇu, mãc ngoÆc víi chñ ®Çu t...
4. ChÊp hµnh nghiªm chØnh tr×nh tù ®Çu t - x©y dùng, t¨ng cêng qu¶n lý kh©u thiÕt kÕ dù to¸n nh»m b¶o ®¶m chÊt lîng vµ tiÕt kiÖm chi phÝ c¸c dù ¸n Nhµ níc, thùc hiÖn nghiªm chØnh c«ng t¸c nghiÖm thu bµn giao vµ quyÕt to¸n c«ng tr×nh. Cô thÓ:
4.1. C¸c dù ¸n Nhµ níc tríc khi khëi c«ng ph¶i cã thiÕt kÕ dù to¸n ®îc cÊp cã thÈm quyÒn phª duyÖt. Riªng ®èi víi c¸c dù ¸n nhãm A (thiÕt kÕ 2 bíc: ThiÕt kÕ kü thuËt kÌm theo Tæng dù ¸n - thiÕt kÕ b¶n vÏ thi c«ng chi tiÕt kÌm theo dù to¸n h¹ng môc) nÕu cha cã ThiÕt kÕ kü thuËt (TKKT) vµ Tæng dù ¸n (TDT) ®îc duyÖt nhng cÇn thiÕt ph¶i khëi c«ng th× ph¶i cã thiÕt kÕ vµ dù to¸n h¹ng môc khëi c«ng ®îc duyÖt nhng chËm nhÊt sau khi thùc hiÖn ®îc 30% Tæng møc ®Çu t ph¶i cã TKKT vµ TDT ®îc duyÖt.
4.2. §èi víi c¸c dù ¸n ®Çu t - x©y dùng sö dông vèn NSNN, vèn tÝn dông do Nhµ níc b¶o l·nh, vèn tÝn dông ®Çu t ph¸t triÓn cña Nhµ níc. §îc quy ®Þnh nh sau:
a. ThiÕt kÕ kü thuËt - TDT c¸c dù ¸n quan träng quèc gia do Thñ tíng ChÝnh phñ quyÕt ®Þnh ®Çu t, c¸c dù ¸n nhãm A sö dông vèn NSNN do Bé trëng, Thñ trëng c¬ quan ngang bé, c¬ quan thuéc ChÝnh phñ, Chñ tÞch UBND cÊp tØnh cã dù ¸n ®Çu t hoÆc ngêi cã thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh ®Çu t phª duyÖt sau khi cã ý kiÕn thÈm ®Þnh cña Bé X©y dùng. Riªng c¸c c«ng tr×nh x©y dùng chuyªn ngµnh thuéc dù ¸n nhãm A sö dông vèn NSNN ®îc thùc hiÖn theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 1 môc 14 cña N§ 07/2003 /N§-CP.
§èi víi c¸c dù ¸n nhãm A sö dông vèn tÝn dông do Nhµ níc b¶o l·nh, vèn tÝn dông ®Çu t ph¸t triÓn cña Nhµ níc vµ c¸c dù ¸n mua s¾m trang thiÕt bÞ cã nh÷ng yªu cÇu ®Æc thï th× c¸c bé, ngµnh, ®Þa ph¬ng tù tæ chøc thÈm ®Þnh thiÕt kÕ vµ TDT ®Ó tr×nh cÊp cã thÈm quyÒn phª duyÖt.
b. Dù ¸n ®Çu t x©y dùng nhãm B, C thuéc Bé ngµnh Trung ¬ng qu¶n lý ngêi cã thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh ®Çu t phª duyÖt TKKT vµ TDT sau khi ®· ®îc c¬ quan chuyªn m«n thÈm ®Þnh.
Dù ¸n ®Çu t x©y dùng nhãm B, C thuéc ®Þa ph¬ng qu¶n lý, chñ tÞch UBND cÊp tØnh phª duyÖt TKKT vµ TDT sau khi ®îc Së x©y dùng hoÆc së cã x©y dùng chuyªn ngµnh thÈm ®Þnh.
Dù ¸n nhãm A, B, C do c¸c doanh nghiÖp ®Çu t. Doanh nghiÖp tù tæ chøc thÈm ®Þnh ®Çu t phª duyÖt TKKT vµ TDT.
c. Thùc hiÖn nguyªn t¾c ngêi cã thÈm quyÒn phª duyÖt TKKT vµ TDT ®îc phÐp ñy quyÒn cho Thñ trëng ®¬n vÞ cÊp díi trùc tiÕp phª duyÖt TKKT vµ TDT nhng ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm tríc ph¸p luËt vÒ sù ñy quyÒn ®ã.
d. Thùc hiÖn nguyªn t¾c ngêi cã thÈm quyÒn phª duyÖt TKKT vµ TDT cã thÓ ñy quyÒn cho chñ ®Çu t phª duyÖt thiÕt kÕ chi tiÕt vµ DT h¹ng môc nhng ph¶i phï hîp víi TKKT vµ TDT ®îc duyÖt.
4.3. VÊn ®Ò t¹m øng vµ thanh to¸n ®îc quy ®Þnh râ ®èi víi tõng lo¹i hîp ®ång ®· ®îc chñ ®Çu t ký kÕt víi c¸c nhµ thÇu. Cô thÓ:
a) Trêng hîp hîp ®ång chØ ®Þnh thÇu ®îc thanh to¸n theo gi¸ trÞ khèi lîng thùc hiÖn ®îc nghiÖm thu theo giai ®o¹n hoÆc nghiÖm thu hµng th¸ng theo hîp ®ång ®· ký kÕt.
b) Chñ ®Çu t, c¬ quan cÊp vèn hoÆc cho vay cã tr¸ch nhiÖm xem xÐt vµ gi¶i quyÕt viÖc t¹m øng vèn cho nhµ thÇu mét sè cÊu kiÖn, b¸n thµnh phÈm x©y dùng cã gi¸ trÞ lín ph¶i s¶n xuÊt tríc.
c) Thùc hiÖn viÖc t¹m gi÷ 5% tæng møc vèn cho ®Õn khi thùc hiÖn ®óng quyÕt to¸n dù ¸n theo quy ®Þnh.
d) ViÖc thanh to¸n c¸c gãi thÇu x©y l¾p thùc hiÖn ®Êu thÇu theo tiÕn ®é thùc hiÖn gãi thÇu ghi trong hîp ®ång giao nhËn thÇu vµ gi¸ trÞ hîp ®ång ®· ®îc ký kÕt ®èi víi hîp ®ång trän gãi; hoÆc thanh to¸n theo ®¬n gi¸ tróng thÇu vµ c¸c ®iÒu kiÖn cô thÓ ghi trong hîp ®ång.
e) VÒ thêi h¹n thanh to¸n ®îc quy ®Þnh lµ 10 ngµy lµm viÖc kÓ tõ ngµy nhµ thÇu nép ®ñ thñ tôc thanh to¸n chñ ®Çu t ph¶i thanh to¸n cho nhµ thÇu; c¨n cø hå s¬ ®Ò nghÞ thanh to¸n cña chñ ®Çu t trong thêi h¹n 7 ngµy lµm viÖc kÓ tõ khi nhËn ®ñ hå s¬ hîp lÖ c¬ quan cÊp ph¸t cho vay vèn cã tr¸ch nhiÖm thanh to¸n theo c¸c ph¬ng thøc quy ®Þnh nãi trªn cho nhµ thÇu.
g) Ngoµi ra NghÞ ®Þnh còng quy ®Þnh viÖc thanh to¸n cho c¸c gãi thÇu thùc hiÖn theo Hîp ®ång thiÕt kÕ - cung øng thiÕt bÞ vËt t - x©y dùng (EPC).
4.4. Thñ tíng ChÝnh phñ quyÕt ®Þnh thµnh lËp héi ®ång nghiÖm thu c¸c dù ¸n quan träng quèc gia, c¸c c¬ quan thuéc nhãm A (nÕu xÐt thÊy cÇn thiÕt) ®Ó kiÓm tra xem xÐt c«ng t¸c nghiÖm thu cña C§T vµ trùc tiÕp nghiÖm thu. Héi ®ång nghiÖm thu do Bé trëng Bé X©y dùng lµm Chñ tÞch. Thêi h¹n quyÕt to¸n kh«ng qu¸ 12 th¸ng ®îc ¸p dông ®èi víi c¸c dù ¸n quan träng quèc gia. C¸c dù ¸n ®Çu t kh¸c cßn l¹i sau khi hoµn thµnh dùa vµo khai th¸c sö dông nhÊt thiÕt ph¶i lµm thñ tôc quyÕt to¸n ®Çu t ®èi víi c¸c dù ¸n nhãm A chËm nhÊt lµ sau 9 th¸ng, c¸c nhãm cßn l¹i chËm nhÊt lµ sau 6 th¸ng; C¸c h¹ng môc vËn hµnh ®éc lËp chËm nhÊt sau 3 th¸ng. VÒ phª duyÖt quyÕt to¸n thùc hiÖn nguyªn t¾c ngêi cã thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh ®Çu t lµ ngêi phª duyÖt quyÕt to¸n ®Çu t. Riªng c¸c dù ¸n Thñ tíng ChÝnh phñ quyÕt ®Þnh ®Çu t vµ c¸c dù ¸n nhãm A sö dông vèn NSNN do Bé trëng Bé Tµi chÝnh phª duyÖt.
5. VÒ h×nh thøc tæ chøc qu¶n lý thùc hiÖn dù ¸n.
NghÞ ®Þnh lÇn nµy ®· söa ®æi bæ sung mét sè néi dung quan träng. Cô thÓ lµ:
a. §èi víi c¸c dù ¸n ®Çu t x©y dùng sö dông vèn NSNN khi thùc hiÖn h×nh thøc chñ ®Çu t trùc tiÕp qu¶n lý dù ¸n yªu cÇu ph¶i lËp ban qu¶n lý dù ¸n cã ®ñ ®iÒu kiÖn vÒ n¨ng lùc, nghiÖp vô chuyªn m«n theo quy ®Þnh cña Bé X©y dùng.
b. KhuyÕn khÝch ¸p dông h×nh thøc ch×a kho¸ trao tay th«ng qua hîp ®ång EPC (ThiÕt kÕ - Mua s¾m thiÕt bÞ vËt t - X©y dùng) nhng ph¶i ®¶m b¶o c¸c ®iÒu kiÖn vÒ tæ chøc qu¶n lý, vÒ n¨ng lùc nhµ thÇu vµ t vÊn gi¸m s¸t qu¸ tr×nh thùc hiÖn hîp ®ång.
c. ¸p dông h×nh thøc tù thùc hiÖn dù ¸n cho c¸c chñ ®Çu t lµ doanh nghiÖp cã ®¨ng ký ho¹t ®éng s¶n xuÊt x©y dùng phï hîp víi yªu cÇu dù ¸n, kh«ng ph©n biÖt nguån vèn ®Çu t; më réng viÖc ¸p dông h×nh thøc nµy cho c¸c chñ ®Çu t cã ®ñ n¨ng lùc ho¹t ®éng s¶n xuÊt x©y dùng phï hîp víi yªu cÇu cña mét sè dù ¸n thuéc lÜnh vùc l©m nghiÖp, nu«i trång thñy s¶n, gièng c©y trång vËt nu«i, ®Çu t x©y dùng hÇm lß, duy tu b¶o dìng vµ mét sè dù ¸n kh¸c theo quy ®Þnh.
6. VÒ mét sè biÖn ph¸p t¨ng cêng qu¶n lý nhµ níc trong qu¶n lý ®Çu t x©y dùng.
NghÞ ®Þnh míi ®· quy ®Þnh c¸c biÖn ph¸p t¨ng cêng qu¶n lý nhµ níc vÒ ®Çu t - x©y dùng th«ng qua viÖc lËp, thÈm ®Þnh vµ c«ng bè c«ng khai c¸c quy ho¹ch ph¸t triÓn KTXH vïng, l·nh thæ, quy ho¹ch ph¸t triÓn ngµnh, quy ho¹ch x©y dùng; Thùc hiÖn tr¸ch nhiÖm gi¸m s¸t, ®¸nh gi¸ ®Çu t cña c¸c cÊp tõ Thñ tíng ChÝnh phñ, c¸c bé ngµnh, UBND cÊp tØnh, thµnh phè trùc thuéc Trung ¬ng ®Õn c¸c C§T c¸c ban qu¶n lý dù ¸n ®Ó xem xÐt xö lý hoÆc ®Ò nghÞ cÊp cã thÈm quyÒn xem xÐt xö lý vµ ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p kh¾c phôc c¸c vÊn ®Ò ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh triÓn khai thùc hiÖn c¸c dù ¸n.
B. Mét sè gi¶i ph¸p kh¸c nh»m hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý, n©ng cao hiÖu qu¶ vèn ®Çu t XDCB:
1. N©ng cao chÊt lîng c«ng t¸c x©y dùng chiÕn lîc ®Çu t vµ kÕ ho¹ch ho¸ ®Çu t:
X©y dùng chiÕn lîc ®Çu t vµ kÕ ho¹ch ho¸ ®Çu t nh»m c¸c môc tiªu: Xo¸ bá t×nh tr¹ng “ ngÉu høng “ trong ®Çu t. C¸c quyÕt ®Þnh ®Çu t véi vµng thiÕu kÕ ho¹ch, vi ph¹m c¸c qui tr×nh ®Çu t, kh¾c phôc hiÖn tîng võa thiÕt kÕ võa thi c«ng, ®Ó n©ng cao chÊt lîng dù ¸n, chÊt lîng thiÕt kÕ, ®¶m b¶o ®Çu t cã hiÖu qu¶. Xo¸ bá c¬ chÕ “xin-cho” nguyªn nh©n ph¸t sinh tiªu cùc, lµm th¸t tho¸t vèn ®Çu t do tham nhòng tho¸I ho¸, lµm xãi mßn lßng tin cña nh©n d©n ®èi víi §¶ng vµ Nhµ níc.
B¶n chÊt cña kÕ ho¹ch ho¸ ®Çu t lµ dùa trªn chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi cña Nhµ níc; trªn c¬ së quy ho¹ch dµI h¹n vµ ng¾n h¹n cña nghµnh; dù b¸o thÞ trêng tiªu thô trong vµ ngoµI níc ®Ó ®Þnh ra mét “ bøc tranh tæng thÓ “ cho ®Çu t cña c¶ níc, cña tõng vïng tõng ®Þa bµn, cho dµI h¹n vµ ng¾n h¹n.
Trªn c¬ së ®ã, ®Þnh ra kÕ ho¹ch ®Çu t 5 n¨m vµ ®Çu t h»ng n¨m. C¸c kÕ ho¹ch nµy x¸c ®Þnh thêi gian cho viÖc nghiªn cøu dù ¸n, t¹o ®iÒu kiÖn cho Nhµ níc kiÓm so¸t, híng dÉn ®Çu t cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, kÓ c¶ ®Çu t níc ngoµI. ë lÜnh vùc nµo ®ã, nÕu thÊy ®Çu t sÏ dÉn ®Õn mÊt c©n ®èi trong tiªu thô s¶n phÈm, hoÆc c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh, th× Nhµ níc can thiÖp, kh«ng cho phÐp ®Çu t ®èi víi bÊt k× nguån vèn nµo. §iÒu nµy kh«ng chØ cã lîi cho nhµ ®Çu t mµ cßn cã lîi cho x· héi.
ViÖc n©ng cao chÊt lîng x©y dùng chiÕn lîc ®Çu t, kÕ ho¹ch ho¸ ®Çu t ®ßi hái Nhµ níc ph¶i qu¶n lý chÆt chÏ c¸c doanh nghiÖp liªn doanh víi níc ngoµI.Thùc tÕ hiÖn nay nhiÒu doanh nghiÖp liªn doanh r¬I vµo t×nh tr¹ng thua lç, sau mét thêi gian buéc ph¶i b¸n cæ phÇn cho c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµI. VÊn ®Ò nµy, ®Õn mét giíi h¹n nµo ®ã, kh«ng ®¬n thuÇn lµ kinh tÕ, mµ cßn liªn quan ®Õn chÝnh trÞ vµ an ninh quèc gia. MÆt kh¸c, còng cÇn xem xÐt l¹i viÖc vay vèn níc ngoµI ®Ó ®Çu t x©y dùng c¬ së h¹ tÇng. Kinh nghiÖm ë Th¸I Lan cho thÊy, nÕu ®Çu t vµo c¬ së h¹ tÇng qu¸ møc cÇn thiÕt g©y mÊt c©n ®èi, kÐm hiÖu qu¶, t¹o ra g¸nh nÆng nî nÇn lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n g©y ra khñng ho¶ng kinh tÕ – x· héi.
2. §Ò cao tr¸ch nhiÖm cña c¸ nh©n ra quyÕt ®Þnh ®Çu t :
Tõ tríc ®Õn nay, luËt ph¸p níc ta cha ®Æt ra c¸c chÕ tµI cô thÓ ®èi víi c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n khi g©y ra thiÖt h¹i cho ®Êt níc, trong lÜnh vùc ®îc giao phô tr¸ch( trõ luËt h×nh sù ). Do ®ã trong ®Çu t x©y dùng, mÆc dï cã nhiÒu dù ¸n kh«ng hiÖu qu¶, bëi c¸c ch÷ kÝ “ lµm nghÌo ®Êt níc”, nhng vÉn kh«ng bÞ truy cøu tr¸ch nhiÖm. §Ó tr¸nh t×nh tr¹ng nµy cÇn t¨ng tr¸ch nhiÖm cho c¸c c¬ quan vµ c¸ nh©n trùc tiÕp qu¶n lý. Ch×nh phñ ra chñ tr¬ng, chÝnh s¸ch, cßn viÖc quyÕt ®Þnh phª duyÖt dù ¸n (kÓ c¶ dù ¸n nhãm A) nªn giao cho Bé trëng hoÆc Chñ tÞch UBND c¸c tØnh, thµnh phè thùc hiÖn vµ chÞu tr¸ch nhiÖm tríc Thñ tíng ChÝnh phñ vÒ hiÖu qu¶ cña dù ¸n.
ViÖc ®Ò ra tr¸ch nhiÖm cña ngêi phª duyÖt, quyÕt ®Þnh dù ¸n ®Çu t sÏ h¹n chÕ ®îc rÊt nhiÒu hiÖn tîng “ ch¹y” dù ¸n nh hiÖn nay vµ sù ra ®êi cña mét dù ¸n sÏ ®îc thùc hiªn nghiªm tóc, chÝnh x¸c, gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn ®Çu t.
3. Bæ sung, hoµn thiÖn vµ qu¶n lý chÆt chÏ hÖ thèng quy ph¹m, ®Þnh møc kinh tÕ - kü thuËt vµ ®¬n gi¸ trong ®Çu t x©y dùng:
Thø nhÊt, giao cho Bé X©y dùng lµ c¬ quan qu¶n lý Nhµ níc th«ng nhÊt vµ chÞu tr¸ch nhiÖm ban hµnh c¸c quy ph¹m, tiªu chuÈn kÜ thuËt vµ c¸c ®Þnh møc kinh tÕ-kü thuËt. ChÊm døt t×nh tr¹ng thiÕu thèng nhÊt vµ khã kiÓm so¸t do nhiÒu bé, nghµnh tù ban hµnh c¸c v¨n b¶n nãi trªn.
Thø hai, khÈn tr¬ng söa ®æi, ban hµnh hÖ thèng quy ph¹m, tiªu chuÈn kü thuËt míi phï hîp víi tr×nh ®é khoa häc c«ng nghÖ hiÖn nay, ®Ó tr¸nh nh÷ng bÊt cËp, g©y l·ng phÝ trong ®Çu t x©y dùng.
Thø ba, nhanh chãng söa ®æi vµ bæ sung hÖ thèng ®Þnh møc kinh tÕ-kü thuËt hiÖn hµnh võa l¹c hËu võa thiÕu (chØ cã trªn 1500 ®Þnh møc).Thùc tÕ hiÖn nay, lÜnh vùc c«ng nghiÖp x©y dùng níc ta ®· ®uæi kÞp nhiÒu níc tiªn tiÕn trªn thÕ giíi. §· xuÊtt hiÖn nhiÒu chñng lo¹i vËt liÖu x©y dùng míi, nhiÒu lo¹i xe m¸y thi c«ng hiÖn ®¹i, nhiÒu lo¹i h×nh c«ng t¸c x©y l¾p tiªn tiÕn ..v.v…ë c¸c níc cã tr×nh ®é kü thuËt c«ng nghÖ nh níc ta, hä ®· ban hµnh vµ sö dông hµng ngµn ®Þnh møc kinh tÕ kÜ thuËt. HÖ thèng ®Þnh møc kinh tÕ-kü thuËt võa l¹c hËu võa thiÕu, sÏ lµm cho viÖc ¸p dông c¸c ®Þnh møc nµy trong thùc tÕ kh«ng ®ñ vµ kh«ng phï hîp, t¹o ra nhiÒu khe hë khi tÝnh dù to¸n vµ tæng dù to¸n c«ng tr×nh, g©y l·ng phÝ, thÊt tho¸t vµ tiªu cùc trong ®Çu t x©y dùng.
4. ChÊn chØnh vµ n©ng cao hiÖu lùc c«ng t¸c thanh tra, kiÓm tra trong ®Çu t x©y dùng:
C«ng t¸c kiÓm tra, thanh tra trong ®Çu t x©y dùng tõ tríc ®Õn nay vÉn ®îc thùc hiÖn, nhng thêng chØ ®èi víi tõng vô viÖc riªng lÎ vµ thêng xö lý cha nghiªm minh, ®óng ngêi ®óng téi. Lùc lîng thanh tra, kiÓm tra võa thiÕu vÒ sè lîng, võa yÕu vÒ chÊt lîng nªn hiÖu lùc c«ng t¸c cha cao. §Ó ph¸t huy vai trß qu¶n lý vÜ m« cña nhµ níc trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, c«ng t¸c nµy cÇn ®îc coi träng, ph¶i tiÕn hµnh thêng xuyªn, s©u réng.
Thø nhÊt, thanh tra, kiÓm tra cÇn kÕt hîp chÆt chÏ víi gi¸m ®Þnh ®Çu t, tiÕn hµnh tõ kh©u xem xÐt l¹i quyÕt ®Þnh ®Çu t cã phï hîp víi chiÕn lîc vµ kÕ ho¹ch ®Çu t. §Õn c¸c kh©u thùc hiÖn vµ khai th¸c dù ¸n cã ®óng tr×nh tù, thñ tôc theo luËt ®Þnh. Tõ ®ã ®a ra kÕt luËn vµ kiÕn nghÞ víi c¸c cÊp cã thÈm quyÒn xem xÐt, ®Ó xö lý ë c¸c møc ®é kh¸c nhau nÕu cã sù vi ph¹m.
Thø hai, thanh tra, kiÓm tra trong ®Çu t x©y dùng cÇn kÕt hîp víi viÖc phæ biÕn gi¶i thÝch ph¸p luËt. §ång thêi, ph¸t hiÖn nh÷ng s¬ hë trong c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ ®Çu t x©y dùng ®Ó kiÕn nghÞ víi c¸c cÊp cã thÈm quyÒn bæ sung, söa ®æi, thay thÕ b»ng v¨n b¶n míi cho phï hîp, phôc vô cho viÖc qu¶n lý ®Çu t x©y dùng, gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn ®Çu t.
Muèn lµm tèt c¸c néi dung trªn, ph¶i hoµn thiÖn hÖ thèng thanh tra, kiÓm tra tõ trung ¬ng ®Õn ®Þa ph¬ng. Ph¶i n©ng cao tr×nh ®é hiÓu biÕt ph¸p luËt cña c¸c tæ chøc kinh tÕ tiÕn hµnh ®Çu t x©y dùng. Ph¶i t¨ng cíng tr×nh ®é chuyªn m«n vµ coi träng phÈm chÊt ®¹o ®øc th«ng qua qu¸ tr×nh thö th¸ch, rÌn luyÖn ®éi ngò c¸n bé thanh tra, kiÓm tra.
5. ChÊn chØnh, hoµn thiÖn c¸c kh©u ®Ó thùc hiÖn réng r·i ph¬ng thøc ®Êu thÇu.
ViÖc x¸c ®Þnh dù to¸n ®Ó lµm gi¸ chuÈn, gi¸ trÇn ®Ó xem xÐt gi¸ tróng thÇu chËm, thiÕu chÝnh x¸c; viÖc bè trÝ kÕ ho¹ch thiÕu tËp trung, bè trÝ kÕ ho¹ch kh«ng theo tiÕn ®é dù ¸n lµ trë ng¹i phæ biÕn lµm cho viÖc triÓn khai c«ng t¸c ®Êu thÇu khã thùc hiÖn. Thñ tôc trong ®Êu thÇu, chän thÇu ph¶i qua qu¸ nhiÒu kh©u vµ tr×nh tù ®Êu thÇu cha phï hîp g©y ¸ch t¾c, chËm trÔ trong viÖc triÓn khai thùc hiÖn dù ¸n còng nh kÕ ho¹ch ®Çu t hµng n¨m g©y phiÒn hµ cho c¸c chñ ®Çu tùu sö dông vèn NSNN còng nh c¸c ®¬n vÞ tham gia ®Êu thÇu. §Æc biÖt víi c¸c c«ng tr×nh trung ¬ng ®ãng trªn ®Þa bµn ®Þa ph¬ng, chi phÝ ®i l¹i ®Ó tr×nh duyÖt nhiÒu lÇn g©y tèn kÐm, l·ng phÝ vµ tiªu cùc.
CÇn c¶i tiÕn kh©u thñ tôc gän nhÑ, ph¶i qui ®Þnh tr¸ch nhiÖm vµ quyÒn h¹n râ rµng, cô thÓ (kÓ c¶ tr¸ch nhiÖm kinh tÕ tríc ph¸p luËt) cña chñ ®Çu t vµ c¬ quan chñ qu¶n ®Çu t, ph¶i thùc hiÖn ®óng tr×nh tù qui ®Þnh, lµm tèt c«ng t¸c chuÈn bÞ ®Çu t thiÕt kÕ dù to¸n, x©y dùng gi¸ chuÈn, ph¶i x¸c ®Þnh ®óng gi¸ trÇn ®Ó lµm c¬ së cho viÖc xÐt chän gi¸ tróng thÇu.
MÆt kh¸c chÊn chØnh l¹i c¸c tæ chøc t nh©n nhËn thÇu x©y l¾p, cung øng vËt t thiÕt bÞ, c¸c tæ chøc t vÊn nh»m ®¶m b¶o kh¶ n¨ng tham gia ®Êu thÇu cña c¸c nhµ thÇu phï hîp víi n¨ng lùc vÒ kü thuËt vµ tµi chÝnh cña m×nh.
C. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu vèn ®Çu t XDCB nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn ®Çu t XDCB:
1/ ChuyÓn dÞch c¬ cÊu vèn ®Çu t theo vïng l·nh thæ:
Ph©n bæ vèn ®Çu t theo vïng l·nh thæ hîp lý sÏ khai th¸c triÖt ®Ó lîi thÕ tõng vïng, gãp phÇn tÝch cùc vµo viÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ. §Çu t ph¸t triÓn hîp lý theo vïng l·nh thæ, sÏ ph¸t huy tèt nh÷ng u viÖt cña tõng vïng, ®¶m b¶o tiÕt kiÖm chi phÝ vËn t¶I, s¶n xuÊt, ®µo t¹o .. vµ ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸. N©ng cao kh¶ n¨ng, tr×nh ®é chuyªn m«n ho¸, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng x· héi, gãp phÇn tiÕp cËn vµ giao lu kinh tÕ, v¨n hãa gi÷a c¸c vïng trong níc vµ quèc tÕ. MÆt kh¸c, ph©n bæ vèn ®Çu t hîp lý gi÷a c¸c vïng, cßn lµ ®éng lùc m¹nh mÏ gãp phÇn gi¶i quyÕt c¸c môc tiªu x· héi nh xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, h¹n chÕ chªnh lÖch gi÷a c¸c vïng vÒ møc sèng, hëng thÞ v¨n ho¸, m«I trêng …Nãi c¸ch kh¸c, viÖc ph©n bæ l¹i c¬ cÊu vèn ®Çu t XDCB theo vïng cßn lµ mét c¸ch ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ-x· héi cña vèn ®Çu t XDCB.
Thêi gian qua, viÖc ®Çu t ph¸t triÓn vïng l·nh thæ tuy ®· ®îc nh÷ng thµnh tùu ban ®Çu, nhng do cßn nhiÒu h¹n chÕ vÒ c¬ chÕ, chÝnh s¸ch phèi kÕt hîp, vÒ t duy vµ hµnh ®éng … nªn viÖc ph©n bæ vèn ®Çu t cßn mang nhiÒu yÕu tè chñ quan, b×nh qu©n chñ nghÜa.
ViÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu vèn ®Çu t theo vïng l·nh thæ trong giai ®o¹n 2001- 2010 cÇn theo c¸c híng cô thÓ sau ®©y :
Mét lµ , tËp trung u tiªn vèn ®Çu t cho viÖc x©y dùng c¬ së h¹ tÇng kinh tÕ kü thuËt cña c¸c vïng kinh tÕ träng ®iÓm, t¹o ®µ cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vµ khai th¸c tiÒm n¨ng s½n cã. Theo ®ã, cÇn chó träng ®Çu t Ph¸t triÓn nh÷ng vïng cã tiÒm n¨ng ph¸t triÓn m¹nh mÏ nh §«ng Nam bé , ®ång b»ng s«ng Hång,c¸c vïng tam gi¸c t¨ng tráng …
Hai lµ, chó träng ®Çu t nh»m h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn mét sè vïng kinh tÕ ®Æc biÖt cã c¬ së h¹ tÇng kinh tÕ x· héi vµ thÞ trêng ph¸t triÓn lµm nh©n tè khuyÕn khÝch ph¸t triÓn c¸c vïng l©n cËn. Nh÷ng vïng nµy thêng lµ nh÷ng vïng cã lîi thÕ ®Æc biÖt so víi c¸c vïng kh¸c vÒ tù nhiªn, khÝ hËu, thæ nhìng …nh §µ L¹t, c¸c vïng cöa khÈu, c¶ng biÓn, vïng ®Êt ®á bazan …
Ba lµ, ®Ó thùc hiÖn CNH-H§H trªn ph¹m vi c¶ níc cÇn ®Çu t ph¸t triÓn giao th«ng, thuû lîi, ®iÖn lùc ë c¸c vïng T©y B¾c, ViÖt B¾c, T©y Nguyªn, miÒn Trung .
Bèn lµ, ®Ó kÕt hîp môc tiªu t¨ng trëng vµ môc tiªu c«ng b»ng x· héi , kh«ng chØ tËp trung ®Çu t vµo c¸c vïng kinh tÕ cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi vÒ h¹ tÇng kÜ thuËt, c¸c khu vùc thµnh thÞ vµ c¸c vïng kinh tÕ träng ®iÓm, mµ cßn cÇn chó ý ®Çu t ph¸t triÓn vïng nói, vïng s©u, vïng xa (ë T©y Nguyªn vµ miÒn nói phÝa B¾c). Do ®ã, cÇn thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®Çu t u ®·I ®èi víi c¸c vïng nµy vµ kÕt hîp l¹i tÝch luü tõ c¸c vïng kinh tÕ träng ®iÓm.
N¨m lµ, chó träng h¬n n÷a ®Çu t nh»m b¶o tån vµ ph¸t triÓn nguån tµI nguyªn thiªn nhiªn s½n cã, b»ng c¸ch ®Çu t kÕt hîp, lång ghÐp c¸c ch¬ng tr×nh trång rõng víi ch¬ng tr×nh xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo …
2/ §æi míi c¬ cÊu kü thuËt cña vèn ®Çu t XDCB:
Theo c¬ cÊu kÜ thuËt, th× tæng møc vèn ®Çu t ®îc ph©n thµnh ®Çu t x©y l¾p, ®Çu t thiÕt bÞ vµ ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n kh¸c. §Ó gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn ®Çu t, c¬ cÊu kÜ thuËt cña vèn ®Çu t cÇn ®îc ®æi míi theo c¸c híng sau:
Mét lµ, chÝnh s¸ch ®Çu t ph¶i thùc hiÖn theo híng u ®·I, ®èi víi c¸c dù ¸n ®Çu t cã møc ®Çu t thiÕt bÞ chiÕm trªn 50% tæng møc vèn ®Çu t cña dù ¸n. §ång thêi thùc hiÖn viÖc chuyÓn tõ u ®·I ®Çu t, sang u ®·I ®Çu t. Theo ®ã, chØ sau khi hoµn thµnh toµn bé qu¸ tr×nh ®Çu t, thu håi ®îc vèn ®Çu t, míi ®îc hoµn nhËn c¸c kho¶n u ®·I ®Çu t theo chÕ ®é, chÝnh s¸ch ®Çu t quy dÞnh .
Hai lµ, kh«ng phª duyÖt c¸c dù ¸n s¶n xuÊt mµ ®Çu t x©y l¾p chiÕm tû träng trªn 50% toáng møc vèn ®Çu t .
Ba lµ, gi¶m tû träng chi phÝ x©y dùng c¬ b¶n kh¸c trong tæng møc vèn ®Çu t xuèng cßn díi 10%. Muån vËy ph¶i chó ý t×m gi¶i ph¸p n©ng cao chÊt lîng lËp, thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t, thiÕt kÕ, lËp dù to¸n vµ quyÕt to¸n c«ng tr×nh hoµn thµnh. §ång thêi ph¶i thiÕt lËp ®îc hÖ thèng t vÊn vµ x©y dùng cã ®ñ n¨ng lùc nh»m n©ng cao chÊt lîng c«ng t¸c t vÊn ®Çu t vµ x©y dùng.
3/ §æi míi cã cÊu t¸I s¶n xuÊt cña vèn ®Çu t XDCB:
Theo c¬ cÊu t¸I s¶n xuÊt, tæng møc vèn ®Çu t ®îc ph©n thµnh: ®Çu t x©y dùng míi, ®Çu t më réng hoÆc ®æi míi m¸y mãc thiÕt bÞ (®Çu t chiÒu s©u) vµ ®Çu t ®Ó x©y dùng l¹i, kh«I phôc n¨ng lùc s¶n xuÊt.
Trong giai ®o¹n ®Çu cña qu¸ tr×nh CNH, c¬ cÊu vèn ®Çu t thêng ®Æt träng t©m vµo viÖc ®Çu t theo chiÒu réng, tøc lµ ®Çu t x©y dùng míi lµ chñ yÕu. Thùc tÕ, ngoµI mét sè Ýt dù ¸n ®Çu t chiÒu s©u nh n©ng cÊp ®êng quèc lé, c¶I t¹o nhá mét sè c¬ së s¶n xuÊt hiÖn cã, phÇn lín cßn l¹i lµ ®Çu t chiÒu réng, th«ng qua ®Çu t x©y dùng míi nhµ m¸y thuû ®iÖn, nhµ m¸y xi m¨ng, nhµ m¸y ®êng …(chñ yÕu lµ c«ng nghÖ vµ thiÕt bÞ cña Trung Quèc). C¬ cÊu ®Çu t nh vËy trong giai ®o¹n ®Çu cña qu¸ tr×nh CNH lµ hîp lý .
Tuy nhiªn, ph¶i nhËn thÊy r»ng nÕu chóng ta kh«ng chó ý ngay viÖc tËp trung ®Çu t chiÒu s©u ®Ó c¶I tiÕn c«ng nghÖ, ®èi víi m¸y mãc thiÖt bÞ, gãp phÇn n©ng cao søc c¹nh tranh cña s¶n phÈm, th× hiÖu qu¶ sö dông vèn ®Çu t sÏ rÊt thÊp, thËm chÝ s¶n xuÊt thua lç do kh«ng c¹nh tranh næi víi c¸c mÆt hµng ngo¹i nhËp. VÊn ®Ò l¹i trë nªn th¸ch thøc râ rÖt, khi VIÖt Nam thùc hiÖn cam kÕt AFTA (c¸c hµng rµo thuÕ quan vµ phi thuÕ quan ph¶i dì bá).
Do ®ã, trong giai ®o¹n tíi c¬ cÊu t¸I s¶n xuÊt cña vèn ®Çu t cÇn ph¶i ®æi míi, ®iÒu chØnh theo híng :
Mét lµ, ®èi víi nh÷ng nhãm hiÖn nay ®ang chÞu sù c¹nh tranh gay g¾t trªn thÞ trêng néi ®Þa vµ thÞ trêng quèc tÕ th× kiªn quyÕt kh«ng ®Çu t x©y dùng mí c¸c c¬ së s¶n xuÊt víi c«ng nghÖ, thiÕt bÞ l¹c hËu (t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm c¹nh tranh kÐm). TËp trung ®Çu t c¶I tiÕn c«ng nghÖ, thiÕt bÞ n©ng cao chÊt lîng. C¶I tiÕn mÉu m·, ®¸p øng kÞp thêi thÞ hiÕu ngêi tiªu dïng víi gi¸ c¶ hîp lý.
Hai lµ, ®èi víi nh÷ng dù ¸n x©y dùng míi, hoÆc më réng, khi cÇn thiÕt ph¶i ®¶m b¶o ®Çu t vµo nh÷ng thiÕt bÞ c«ng nghÖ tiªn tiÕ , kÕt hîp hµi hoµ gi÷a ®Çu t chiÒu réng vµ ®Çu t chiÒu s©u. ViÖc xÐt duyÖt dù ¸n cÇn chó ý lùa chän c¸c phong ¸n sö dông nh÷ng thiÕt bÞ, c«ng nghÖ tiªn tiÕn mét c¸ch hîp lý víi ph¬ng ch©m ®I t¾t (nh m« h×nh cña nghanh bu chÝnh viÔn th«ng).
Ba lµ, thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch u tiªn vÒ thuÕ, cïng víi u ®·I ®Æc biÖt cho c¸c dù ¸n thiªn vÒ ®Çu t ®æi míi thiÕt bÞ, c«ng nghÖ. Chó träng viÖc ®µo t¹o ®éi ngò c«ng nh©n lµnh nghÒ, cã kh¶ n¨ng n¾m b¾t nhanh, vËn dông kiÕn thøc tiªn tiÕn vµ c«ng nghÖ míi vµo thùc tiÔn .
Bèn lµ, chÝnh s¸ch ®Çu t ph¶i híng vµo h¹n chÕ x©y dùng míi vµ kh«ng ®îc tiÕn hµnh ®Çu t ®èi víi c¸c c¬ së s¶n xuÊt cha sö dông hÕt c«ng suÊt cña m¸y mãc thiÕt bÞ ®· cã. C¸c nguån vèn ®Çu t cña doanh nghiÖp (tõ nguån khÊu hao vµ c¸c nguån tù bæ sung kh¸c ) ph¶i u tiªn cho viÖc ®Çu t chiÒu s©u. Muèn vËy ph¶i ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c tµI s¶n doanh nghiÖp. Thùc hiÖn khÊu hao nhanh nh÷ng TSC§ cÇn thiÕt vµ khuyÕn khÝch doanh nghiÖp nhanh chãng ®æi míi m¸y mãc thiÐt bÞ.
KÕt luËn
Trong 10 n¨m thùc hiÖn ChiÕn lîc æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi 1991-2000 do ®¹i héi §¶ng VIII ®Ò ra, ®Æc biÖt lµ giai ®o¹n 1996-2000, ®Êt níc ®· ®¹t ®îc nhiÒu thµnh tùu quan träng: kinh tÕ t¨ng trëng kh¸, t×nh h×nh chÝnh trÞ – x· héi æn ®Þnh, ®êi sèng nh©n d©n ®îc c¶i thiÖn ®¸ng kÓ... Tuy nhiªn bªn c¹nh ®ã vÉn cßn nh÷ng tån t¹i nh nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn cha v÷ng ch¾c, hiÖu qu¶ vµ søc c¹nh tranh cßn thÊp, c¬ chÕ chÝnh s¸ch cßn thiÕu ®ång bé... V× vËy ®Ó cã thÓ tiÕp tôc gi÷ v÷ng tèc ®é t¨ng trëng, ph¸t triÓn æn ®Þnh trong thêi gian tíi cÇn cã sù quyÕt t©m rÊt lín cña §¶ng vµ Nhµ níc.
Ho¹t ®éng ®Çu t XDCB lµ mét ho¹t ®éng quan träng, ®ang tõng ngµy t¹o ra c¬ së vËt chÊt kü thuËt cho nÒn kinh tÕ x· héi. Tuy nhiªn, ®Çu t XDCB ®ßi hái mét sè lîng vèn rÊt lín trong khi ®Êt níc ta cßn nghÌo, chóng ta ®ang thiÕu vèn ®Çu t ®Ó ph¸t triÓn. V× vËy, sö dông vèn sao cho tiÕt kiÖm, hiÖu qu¶ nhÊt ®ang lµ yªu cÇu cÊp b¸ch vµ kh¸ch quan. §Ó thùc hiÖn nhiÖm vô nµy cÇn ph¶i cã sù phèi hîp chÆt chÏ cña nhiÒu cÊp, nhiÒu ngµnh tõ giai ®o¹n x©y dùng c¸c chiÕn lîc, quy ho¹ch, kÕ ho¹ch, c¸c chuÈn mùc, biÖn ph¸p, c¸c quy ®Þnh, quy chÕ vÒ ®Çu t vµ x©y dùng …®Õn viÖc tæ chøc thùc hiÖn trong thùc tÕ. §©y lµ vÊn ®Ò thuéc vÒ c¬ chÕ qu¶n lý ®Çu t vµ x©y dùng. Qu¸ tr×nh nghiªn cøu, ®¸nh gi¸, rót kinh nghiÖm nh»m môc ®Ých x©y dùng, ban hµnh còng nh tæ chøc thùc hiÖn trong thùc tÕ, ®ång thêi liªn tôc hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý ®Çu t vµ x©y dùng lµ yªu cÇu b¾t buéc, nh»m môc ®Ých ngµy cµng n©ng cao hiÖu qu¶ ®Çu t, hiÖu qu¶ vèn ®Çu t XDCB. TÊt c¶, kh«ng ngoµI môc ®Ých lµ lµm cho ho¹t ®éng ®Çu t XDCB thùc hiÖn ®îc tèt nhÊt vai trß quan träng cña m×nh ®èi víi nÒn kinh tÕ-x· héi.
tµi liÖu tham kh¶o
1. Gi¸o tr×nh Kinh tÕ ®Çu t - Trêng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n Hµ Néi.
2. Gi¸o tr×nh lý thuyÕt thèng kª - Trêng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n Hµ Néi.
3. Gi¸o tr×nh thèng kª kinh tÕ - Trêng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n
Hµ Néi.
4. KIÓm tra, kiÓm to¸n b¸o c¸o quyÕt to¸n c«ng tr×nh XDCB hoµn thµnh, NXB TµI chÝnh-2002.
5. Gi¸o tr×nh CÊp ph¸t vµ tÝn dông vèn ®Çu t XDCB, NXB TµI ChÝnh-1991.
4. ChÕ ®é b¸o c¸o thèng kª XDCB ®Þnh kú - Tæng côc thèng kª.
5. C¸c t¹p chÝ: Kinh tÕ vµ dù b¸o 8/2002; X©y dùng: 9/2000; 1,7/2001; 3/2003…
6. Niªn gi¸m Thèng kª 1999,2000.
7. B¸o ®Çu t, Thêi b¸o kinh tÕ, Thêi b¸o tµi chÝnh.
Môc lôc
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- 12139.DOC