Lời nói đầu
Chương 1: Tổng quan về ngân sách Nhà nước và những tác động vĩ mô nền kinh tế thị trường của ngân sách Nhà nước
Chương 2: Thực trạng quá trình điều tiết vĩ mô nền kinh tế thị trường của ngân sách Nhà nước trong các giai đoạn trước
Chương 3: Các giải pháp để nâng cao vai trò điều tiết vĩ mô nền kinh tế thị trường của ngân sách Nhà nước
Kết luận
Tài liệu tham khảo
53 trang |
Chia sẻ: maiphuongtl | Lượt xem: 1629 | Lượt tải: 0
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề tài Giải pháp để nâng cao vai trò điều tiết vĩ mô nền kinh tế thị trường, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
, kiªn cè ho¸ kªnh m¬ng , x©y dùng giao th«ng ë c¸c tØnh miÒn nói ,vïng cao, vïng s©u vµ cã nhiÒu khã kh¨n .Chi thêng xuyªn ®¹t 102,1% dù to¸n n¨m . trong ®ã chó träng cho gi¸o dôc ®µo t¹o vµ khoa häc c«ng nghÖ nh tinh thÇn nghÞ quyÕt, c¾t gi¶m chi qu¶n lý hµnh chÝnh , ®ång thêi b¶o ®¶m kinh phÝ cho viÖc còng cè quèc phßng an ninh ®èi ngo¹i vµ thùc hiÖn nh÷ng nhiÖm vô míi ph¸t sinh nh kh¾c phôc thiªn tai , cøu ®ãi, hoµn thuÕ cho c¸c doanh nghiÖp , bï tiÒn ®iÖn cho thuû n«ng thuª söa ®êng x¸, vÖ sinh ®« thÞ
Béi chi ng©n s¸ch ®îc kiÒm chÕ trong tÇm kiÓm so¸t vµ cã t¸c ®éng ®èi víi qu¸ tr×nh kÝch thÝch t¨ng trëng , chèng thiÓu ph¸t , n©ng cao søc mua vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n cña nÒn kinh tÕ . béi chi ng©n s¸ch nhµ níc n¨m 1999 lµ 4,9% . bï ®¾p béi chi b»ng c¸ch vay trong vµ ngoµi níc . sã vay bï d¾p béi chi dµnh toµn b«i cho ph¸t triÓn ®©y lµ n¨m thø 8 chÝnh phñ kh«ng ph¸t hµnh tiÌen ®Ó bï ®¾p béi chi
§¸nh gi¸ t×nh h×nh ®iÒu tiÕt vÜ m« nÒn kinh tÕ thÞ trêng cña ng©n s¸ch nhµ níc tõ khi bíc sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng
Tõ khi bíc sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng vai trß ®iÒu tiÕt vÜ m« cña nhµ níc ®îc nang lªn mét c¸ch rá rÖt . Nhµ níc ®· sö dông c«ng cô ng©n s¸ch cña m×nh vµ c«ng cô chÝnh s¸ch tµi chÝnh tiÒn tÖ ®Ó ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ ®a nÒn kinh tÕ cña ®Êt nøoc ngµy cµng ph¸t triÓn vµ æn ®Þnh . møc thu nhËp cña ngêi d©n ngµy cµng t¨ng , l¹m ph¸t trong thËp niªn qua gi¶m ®i rá rÖt , xuÊt khÈu t¨ng ...
MÆc dï trong thêi gian qua t×nh h×nh tµi chÝnh trong khu vùc bÊt æn ®Þnh khñng ho¶ng s¶y ra triÒn miªn . nhng do nhµ níc ta ®· ®a ra c¸c chÝnh s¸ch ®iÒu chØnh nh : duy tr× chÝnh s¸ch tiÒn tÖ ®éc lËp duy tr× kh¶ n¨ng gi¶m l·i suÊt ®Ó ®èi phã víi khñng ho¶ng hay t¨ng l·i suÊt ®Ó ®èi phã víi l¹m ph¸t
+ Göi tØ gi¸ hèi ®o¸i t¬ng ®èi æn ®Þnh ®Ó æn ®Þnh m«i trêng kinh doanh vµ an toµn cho hÖ thèngd ng©n hµng nhµ níc ®· sö dông ng©n s¸ch cña m×nh ®Ó ®iÒu tiÕt tØ gi¸ hèi ®o¸i .
+ Duy tr× kh¶ n¨ng chuyÓn ®æi hoµn toµn ®¶m b¶o vèn cã thÓ tù do lu©n chuyÓn nh»m t¨ng hiÖu qu¶ ®aµu t , chèng tÖ n¹n tham nhòng , quan liªu hµnh chÝnh .
Kh«ng níc nµo cã thÓ võa t¨ng tù do ho¸ c¸c luång vèn võa æn ®Þnh tØ gi¸ hèi ®o¸i vµ dö ®îc chÝnh s¸ch tiÒn tÖ ®éc lËp. ChÝnh v× v¹y mçi níc ph¶i lùa chän mét trong ba chÕ ®é tiÒn tÖ c¬ b¶n sau:
C¸ch mét : c¬ chÕ th¶ nçi tØ gi¸ , tù do ho¸ c¸c giao dÞch tµi chÝnh vµ ¸p dông c¸c chÝnh s¸ch
TiÒn tÖ ®iÒu tiÕt th«ng qua ng©n s¸ch nhµ níc®Ó chèng khñng ho¶ng .
C¸ch 2: Cè ®Þnh tØ gÝa vµ tù do ho¸ c¸c luång vèn.
C¸ch 3: C¬ chÕ kiÓm so¸t vèn cã thÓ ®i víi mét tØ gi¸ hèi ®o¸i t¬ng ®èi æn ®Þnh. ¸p dông víi ®iÒu kiÖn kinh tÕ hiÖn nay cña ViÖt Nam th× nhµ níc ta ®· sö dông c¸ch thø ba bëi v× ng©n s¸ch nhµ níc ta trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay lµ rÊt eo hÑp chóng ta kh«ng thÓ sö dông ®îc c¸ch thø nhÊt bëi v× nã yªu cÇu mät ®ång tiÒn t¬ng ®èi æn ®Þnh víi c¬ chÕ th¶ næi tØ gi¸ .Trong khi ®ång tiÒn cöa ta lµ qu¸ yÕu kÐm ,bÊt æn ®Þnh .Mét ®iÓm n÷a lµ tù do ho¸ c¸c giao dÞch tµi chÝnh ®ång nghÜa víi viÖc më réng tµi kho¶n vèn .C¸c tæ chøc tµi chÝnh tù do ho¹t ®éng khinh doanh , tù ®iÒu tiÕt .Trong khi ë ViÖt Nam chóng ta vai trß cña nhµ níc lµ rÊt lín . C¸c tæ chøc tµi chÝnh chñ yÕu tåi t¹i vµ ph¸t triÓn ®Òu dùa vµo nhµ níc .Nhµ níc thêng xuyªn ph¶i sö dông mét phÇn ng©n s¸ch ®Ó bï lç cho c¸c ng©n hµng(do sù ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶) nh»m æn ®Þnh ®ång tiÒn ,chèng khñng ho¶ng tµi chÝnh .C¬ chÕ tµi chÝnh cña ta lâng lÏo cha h×nh thµnh ®îc c¸c mèi qua hÖ qua l¹i t¸c ®éng chÆt chÏ víi nhau ®Ó trë thµnh mét thÓ thèng nhÊt mµ c¬ chÕ ®Òu phô thuéc vµo nhµ níc .V× vËy c¸ch mét chØ tån t¹i vêi c¸c níc ph¸t triÓn .
§èi víi c¸ch hai ®é rñi ro qu¸ cao vµ khi xÈy ra rñ ro th× c¸i gi¸ ph¶i tr¶ lµ qu¸ ®¾t .
ViÖt Nam trong giai ®o¹n hiÖn nay nhµ níc ta cÇn kiÓm so¸t vèn ®Ó cã thÓ tõ ®ã ®IÒu chØnh møc cung tiÒn tÖ ,®iÒu chØnh l¹m ph¸t ,tØ gi¸ hèi ®o¸i .ChÝnh Phñ chñ ch¬ng khai th¸c tèi ®a nguån vèn trong níc ,chñ yÕu lµ vèn trong d©n c ®Ó bï ®¾p béi chi ng©n s¸ch nhµ níc .Tõ ®Çu n¨m 1991 ®Õn nay bé tµi chÝnh ®· ph¸t hµnh liªn tôc c¸c lo¹i tÝn phiÕu ,tr¸i phiÕu kho b¹c nhµ níc .Tríc hÕt níc ta ®· thÝ ®iÓm ë ba thµnh phè lín lµ H¶i Phßng ,Hµ Néi thµnh phè hå chÝ minh,dÇn ®Çn sÏ më réng ra c¶ níc .
Tõ gi÷a n¨m 1995 bé tµi chÝnh phèi hîp víi ng©n hµnh nhµ n¬c thµnh lËp vµ ®a vµo ho¹t ®éng thÞ trêng®Êu thÇu tÝn phiÕu kho b¹c .T¹o thªm mét kªnh huy ®éng vèn míi cho ng©n s¸ch nhµ níc ®¸p øng t¬ng ®èi kiÖp thêi c¸c nhu cÇu chi cña ng©n s¸ch nhµ níc cho ®Çu t ph¸t triÓn æn ®Þnh vµ sè liÖu nµy cã ý nghÜa rÊt quan träng trong ®iÒu kiÖn ng©n s¸ch cña ta cha thiÕu hôt h»ng n¨m t¬ng ®èi lín trªn díi 3,8%GDP
Cïng víi c¸c kªnh huy ®éng vèn cña ng©n hµng th¬ng m¹i víi khèi lîng tr¸i phiÕu chÝnh phñ ®· më ra mét kªnh huy ®éng vèn míi trong nÒn kinh huy ®éng hµng n¨m kh¸ lín thêi gian ph¸t hµnh t¬ng ®èi liªn tôc ,®èi tîng chñ yÕu lµ nguån vèn nhµn rçi trong d©n c ®· gãp phÇn tÝch cùc vµo viÖc æn ®Þnh tiÒn tÖ .
Trong thêi kú 1990_1999 tr¸iphiÕu kho b¹c ®· bï ®¾p 70% tæng sè thiÕu hôt cña ngan s¸ch nhµ níc gióp chÊm døt thêi kú ph¸t hµnh tiÒn ®Ó bï ®¾p béi chi ng©n s¸ch nhµ níc .
Bªn c¹nh nh÷ng kÕt qu¶ ®· ®¹t ®îc ng©n s¸ch nhµ níc vÉn cha thiÕt lËp ®îc m«i trêng kinh tÕ vÜ m« thuËn lîi ,thËm chÝ cßn rÊt yÕu kÐm, nÒn kinh tÕ vÉn ®ang trong t×nh tr¹ng kÐm ph¸t triÓn .Thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ngêi vµ tØ träng nguån vèn tiÕt kiÖm ®Î ®Çu t cßn thÊp ,®ång tiÒn cha æn ®Þnh v÷ng ch¾c .L¹m ph¸t ®· ®îc kiÒm chÕ nhng cha ®îc lo¹I bá
Nhµ níc bèn lÇn gi¶m l·i suÊt ®Ó kÝch cÇu nhng ®é nh¹y c¶m cña thÞ trêng dêng nh kh«ng cã ph¶n øng g× ®¸ng kÓ .Con sè nî n»m trong kh¸ch hµng qóa h¹n vµ con sè d thõa vèn ng¾n h¹n trong ng©n hµng th¬ng m¹i vÉn tiÕp tôc gia t¨ng .ChÝnh phñ ph¸t hµnh c«ng tr¸i víi sè lîng lín ®Ó tµi trî cho c¸c ch¬ng tr×nh ®Çu t kÕt qu¶ lµ trªn 80% nguån vèn huy ®éng b»ng c«ng tr¸i lµ tõ khu vùc doanh nghiÖp nhµ níc .Huy ®éng tõ tæ chøc tÝn dông ,tõ d©n c chØ ®îc 20%.Nh vËy qu¸ tr×nh lu©n chuyÓn thùc chÊt lµ tõ tói nµy sang tói kia cña cïng mét khu vùc kinh tÕ nhµ níc .§iÒu ®ã chøng tá mét nÒn kinh tÕ mÊt c©n ®èi h¬n lµ mét nÒn kinh tÕ thiÕu vèn .ngoµi ra m« h×nh ®Çu t theo tr¬ng tr×nh cña nhµ níc ®¶ mét mmÆt c¹nh tranh víi ®èi tîng ®Çu t cña ng©n hµng .mét mÆt ®· kÝch thÝch hiÖn tîng sinh ra nh÷ng “chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ tØnh thµnh phè “ mét c¸ch rËp khu«n gièng nhau trong khi c¸c vïng cã nh÷ng thÕ m¹nh ,tiÒm n¨ng ,®Æc thï kh¾c nhau gi÷a c¸c tØnh thµnh phè trong c¶ níc .t¸c ®éng lµm hiÖu qu¶ ®Çu t thÊp xuÊt hiÖn bao cÊp h¸o trë l¹i ngay ë giai ®o¹n mµ c¶ nÒn khinh tÕ quèc d©n ®ang næ lc ®æi míi theo c¬ chÕ thÞ trêng ®· ®îc h¬n 10 n¨m.
§iÓm thø ba lµ : thÞ trêng kÝch cÇu nhng gi¸ c¶ vÉn gi¶m,gi¸ c¶ gi¶m kh«ng do n¨ng suÊt lao ®éng t¨ng cao mµ chñ yÕu do cêng ®é s¶n suÊt d thõa côc bé .§ã lµ m©u thuÈn kh«ng thÓ tiÕp tôc ph¸t triÓn trong ®iÒu kiÖn mét níc nghÌo ,chËm ph¸t triÓn nh níc ta.
Ngoµi nh÷ng tån t¹i do qu¸ tr×nh ®iÒu tiÕt cña nhµ níc cßn tån t¹i mét sè vÊn ®Ò do qu¸ tr×nh thu chi g©y ra trong mét sè n¨m qua :
+ Thu tõ hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu bao gåm thuÕ xuÊt khÈu ,thuÕ nhËp khÈu ,thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt hµng nhËp khÈu ,thu chªnh lÖch gi¸ hµng nhËp khÈu ,thuÕ gi¸ tri gia t¨3ng hµng nhËp khÈu )gÆp khã kh¨n ,chñ yÕu do nh©n tè kh¸ch quan lµ kim ngh¹ch nhËp khÈu chÞu thuÕ ®¹t thÊp h¬n dù kiÕn vµ nhµ níc ®iÒu chØnh gi¶m thuÕ xuÊt nhËp khÈu ®èi víi mét sè mÆt hµng do gi¸ quèc tÕ t¨ng cao .
+Chi cho ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n cha cã chuyÓn biÕn râ rÖt ,bè chÝ vèn ®Çu t cßn ph©n t¸n .Cã mét sè môc tiªu ®îc u tiªn nhng kh«ng b¶o ®¶m ®ñ nguån .viÖc ph©n bæ chi tiÕt vèn ®Õn tõng c«ng tr×nh vµ chuÈn bÞ c¸c ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó khëi c«ng nh duyÖt d ¸n ®Çu t ,phª duyÖt tæng d to¸n ,tæ chøc ®Êu thÇu vµ kÕt qu¶ xÐt duyÖt ®Êu thÇu ,gi¶i phãng mÆt b»ng ë mét sè bé phËn ®Þa ph¬ng cßn chËm ,víng m¾c trong c¸c kh©u trªn ®· lµm gi¶m hiÖu qu¶ vèn ®Çu t .DÉn ®Õn t×nh tr¹ng thêng xuyªn vèn chê c«ng tr×nh ,lµm cho c¸c nguån vèn bæ xung cho nÒn kinh tÕ vµ mét sè ch¬ng tr×nh quèc gia chËm ph¸t huy t¸c dông ,bªn c¹nh ®ã t×nh tr¹ng vèn tÝn dông cña nhµ níc vµ c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i thiÕu nh÷ng dù ¸n cã hiÖu qu¶ vµ kh¶ thi ®Ó cho vay còng phÇn nµo h¹n chÕ viÖc huy ®éng c¸c nguån lùc cho ®Çu t ph¸t triÓn .
+ThÊt tho¸t vèn ,l·ng phÝ vèn ng©n s¸ch nhµ níc vÉn cßn lín trong nh÷ng n¨m qua (1996_2000) chÝnh phñ vµ c¸c nghµnh c¸c cÊp ®· ®Èy m¹nh triÓn khai ph¸p lÖnh thùc hµnh tiÕt kiÖm, chèng l·ng phÝ vµ c¸c chÕ ®é qu¶n lý tµi chÝnh míi ban hµnh nh : Quy chÕ sø dông «t« con, ®iÖn tho¹i, c«ng t¸c phÝ, chÕ ®é chi tiªu héi nghÞ...C¸c c«ng t¸c kiÓm so¸t chi tiªu ®îc t¨ng cêng. §· ph¸t hiÖn vµ sö lý nhiÒu trêng hîp vi ph¹m. Nhng ®æi míi chØ lµ kÕt qu¶ bíc ®Çu. T¹i kú häp thø VI Quèc héi kho¸ X, nhiÒu ®¹i biÓu còng ®· b¸o ®éng t×nh tr¹ng chi ng©n s¸ch l·ng phÝ t¹i 21347 ®¬n vÞ hµnh chÝnh sù nghiÖp ®· ph¸t hiÖn ra sè tiÒn cha lµm thñ tôc h¹ch to¸n ®Ó ngoµi ng©n s¸ch tíi 1385 tû ®ång.VËy nh÷ng lý do nµo ®· dÉn ®Õn t×nh tr¹ng trªn ?
Nhµ níc trong h¬n mét thËp niªn qua vÒ c¬ b¶n ®· t×m ra con ®êng ®óng ®¾n cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt níc.X¸c dÞnh ®Êt níc ta x©y dùng kinh tÕ theo ®Þnh híng nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn nhng vÉn chÞu s ®iÒu tiÕt cña nhµ níc. Bíc ®i nµy hoµn toµn míi mÏ ®èi víi chóng ta, v× thÕ chóng ta kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng sai sãt trong qu¸ tr×nh thùc hiªn bëi thiÕu kinh nghiªm thùc tÕ vµ kh¶ n¨ng qu¶n lý hay kh¶ n¨ng l·nh ®¹o ®Ó ®a ra nh÷ng chÝnh s¸ch ®óng ®¾n ®ang cßn kÕm. §éi ngò c¸n bé cña níc ta hÇu nh lµ xuÊt ph¸t tõ c¬ quan ®¶ng v× thÕ rÊt bÊt cËp trong vÊn ®Ò ®iÒu hµnh kinh tÕ dÉn ®Õn nh÷ng chÝnh s¸ch kinh tÕ ®a ra kÕm hiÖu qu¶, kh«ng hîp lý.Nh÷ng n¨m gÇn ®©y chóng ta ®ang dÇn dµn ®µo t¹o c¸n bé ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ®Ò ra cóa nÒn kinh tÕ.
N¨m 1991 Liªn X« sôp ®æ ®· ¶nh hëng m¹nh mÏ tíi nÒn kinh tÕ cña níc ta. NÒn kinh tÕ mµ tríc ®©y hµu nh phô thuéc hoµn toµn vµo Liªn X« . Chóng ta bÞ Mü c« lËp vÒ kinh tÕ ®IÒu ®ã mét phÇn k×m h·m s ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt níc.
Nh÷ng chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« mµ nhµ níc ®a ra cha ®em l¹i hiÖu qu¶ cao v× ta cha kÕt h¬p ®îc c¸c mèi liªn hÖ kinh tÕ mµ chØ xem xÐt theo híng mét chiÒu ®iÒu naú lµm ¶nh hëng xÊu ®èi víi c¸c vÊn ®Ò kh¸c. Do mèi quan hÖ kinh tÕ lµ mèi quan hÖ ®a ph¬ng vÊn ®Ò nµy t¸c ®éng ®Õn vÊn ®Ò kia, cã nhiÒu mèi quan hÖ theo híng thuËn nhng còng cã nhiÒu mèi quan hÖ theo híng nghÞch. DÉn ®Õn c¸c m©u thuÉn n¶y sinh trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn.
VÝ dô: Nhµ níc muèn t¨ng thªm nguån thu tõ thuÕ ®Ó bï ®¾p cho ng©n s¸ch nhµ níc.Nhµ níc ®¸p øng yªu cÇu chi tiªu cho ph¸t triÓn hiÖn nay vµ thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi th«ng qua viÖc ph©n phèi lai s¶n phÈm,ph©n phèi l¹I thu nhËp nªn ®¶ ®a ra thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng vµ thuÕ thu nhËp .nhng chÝnh phñ ®¶ kh«ng lêng hÕt ®îc nh÷ng vÊn ®Ò nÈy sinh trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn .®èi víithuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng hiÖu qu¶ thùc hiÖn nã lµ rÊt thÊp v× tríc ®©y nh©n d©n ®I mua hµng kh«ng cÇn ph¶i cã ho¸ ®¬n ®IÒu ®ã ®¶ ¨n mßn vµo thãi quen cña ngêi d©n v× vËy khi chÝnh s¸ch thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ra ®êi lµ hoµn toµn míi mÏ ®èi víi mäi ngêi .Hä kh«ng cã ý thøc hay kh¸I niÖm Ò viÖc mua b¸n b»ng hao ®¬n ,h¸o ®¬n sÏ g©y phiÒn hµ h¬n cho hä .do kh«ng cã ai hiÓu ®îc chÝnh s¸ch ®ã cña chÝnh phñ ®a ra cã lîi g× vµ nÕu hä thùc hiÖn ®IÒu ®ã sÏ gióp g× cho t¨ng ng©n s¸ch nhµ níc cña chÝnh phñ .tõ ®ã gi¸n tiÕp ¶nh hëng cã lîi cho hä .XuÊt ph¸t tõ nhËn thøc kÐm vµ thãi quen tiªu dïng nªn nh÷ng ngêi mua thêng kh«ng qua thñ tôc ho¸®¬n ®IÒu nµy g©y thÊt thu cho ng©n s¸ch nhµ níc nhng l¹i lµm lîi cho ngêi b¸n v× hä kh«ng ph¶i ®ãng thuÕ cho nh÷ng hµng ho¸ kh«ng ghi ho¸ ®¬n th× hä l¹i bÞ lîi nhuËn chi phèi. Tøc gi÷a hai ngêi b¸n vµ ngêi mua tho¶ thuËn víi nhau vÒ phÇn tr¨m hoa hång hay phÇn tr¨m gi¶m gi¸ khi ngêi mua kh«ng cÇn ho¸ ®¬n. §iÒu nµy sÏ cã lîi cho c¶ hai, dÉn ®Õn tÝnh hiÖu qu¶ chÝnh s¸ch lµ thÊp. Bªn c¹nh ®ã ®èi víi c¸c s¶n phÈm ®Çu vµo, chÝnh phñ l¹i chÞu møc khuyÕn khÝch nhÊt ®Þnh. Sù ra ®êi cña thuÕ thu nhËp c¸ nh©n còng cã nhiÒu ®iÒu víng m¾c ¶nh hëng ®Õn tÝnh c«ng b»ng mµ ta sÏ ®Ò cËp sau:
+Mét chÝnh s¸ch n· cña chÝnh phñ ®Ò ra trong nh÷ng n¨m qua ®ã lµ chÝnh s¸ch “kÝch cÇu”.Môc tiªu ®Ò ra cña chÝnh phñ qua chÝnh s¸ch nµy lµ t¨ng tiªu tiªu dïng thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ vµ t¨ng viÖc lµm.Nhng khi chÝnh s¸ch ®îc ®a ra thùc hiÖn th× nã l¹i kh«ng ®¹t ®îc môc tiªu ®Ò ra v× viÖc huy ®éng vèn kh«ng ®¹t hiÖu qu¶. Vèn ®îc lu©n chuyÓn trong mét khu vùc tõ nhµ níc ®Õn c¸c tæ chøc tÝn dông vµ ngîc l¹I.Trong khi ®ã viÖc gi¶m l·I xuÊt ®· g©y khèn ®èn cho c¸c ng©n hµng do bÞ thua lç l·i xuÊt.
Mét yÕu tè kh¸ch quan n÷a ®· t¸c ®éng m¹nh mÏ tíi c¸c chÝnh s¸ch cña nhµ níc ®ã lµ cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh trong khu vùc .Cuéc khñng ho¶ng nµy x¶y ra b¾t ®Çu tõ Th¸I Lan do chÝnh phñ Th¸I Lan quyÕt ®Þnh th¶ næi tû gi¸, gi¸ trÞ ®ång b¹c vµ ngay lËp tøc ®Én ®Õn sù sôp ®æ cña c¸c ng©n hµng trong níc, tõ ®ã g©y ra ph¶n øng d©y chyÒn ®èi víi c¸c níc trong khu vùc. ViÖt Nam còng kh«ng thÓ tr¸nh khái ¶nh hëng cña cuéc khñng ho¶ng. ChÝnh phñ ViÖt Nam ®· nhanh chãng ra quyÕt ®Þnh æn ®Þnh tû gi¸ hèi ®o¸I ®IÒu nµy lµm ¶nh hëng ®Õn kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu trong níc vµ mét sè hµng xuÊt khÈucã thÓ m¹nh cña ta nh: cao su, cµ phª, h¹t ®IÒu...bÞ gi¶m gi¸ nghiªm träng do kh«ng cã thÞ thêng tiªu thô.
T×nh h×nh bÊt «n ®Þnh trong khu vùc lµm ¶nh hëng ®Õn sù gia t¨ng nguån vèn ®Çu t níc ngoµI vµo trong níc.
§ã lµ nh÷ng lý do ¶nh hëng trùc tiÕp tíi nh÷ng chÝnh s¸ch ®IÒu tiÕt vÜ m« cña nhµ níc dÉn tíi nh÷ng mÆt ®îc vµ cha ®îc trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn.
§Ó thùc hiÖn ®îc nh÷ng chÝnh s¸ch vÜ m« bªn nhµ níc cÇn ph¶I cã vèn. Nh vËy t×nh h×nh thu chi cña ng©n s¸ch nhµ níc trong nh÷ng n¨m qua nh thÕ nµo? tõ ®ã ph©n tÝch nh÷ng mÆt ®îc, mÆt cha ®îc vµ lý do v× saovÉn cßn nh÷ng tån t¹I trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn sÏ ®îc ph©n tÝch ë phÇn thùc tr¹ng thu vµ chi ng©n s¸ch nhµ níc
2. Thùc tr¹ng thu vµ chi ng©n s¸ch nhµ níc
a.Thu
-ThuÕ nh©n tè quyÕt ®Þnh ng©n s¸ch nhµ níc.
C«ng cô ng©n s¸ch nhµ níc cã vai trß ®Þnh híng vµ thóc ®Èy t¨ng trëng kinh tÕ theo chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña nhµ níc .ThuÕ víi c¸c kho¶n chi ®Çu t ph¸t triÓn cña ng©n s¸ch nhµ níc Lµ ng©n s¸ch nhµ níc Lµ nh÷ng c«ng cô bé phËn cña ng©n s¸ch nhµ níc cã t¸c ®éng m¹nh mÏ tíi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. HiÖn nay vµ trong t¬ng lai c«ng cô thuÕ sÏ ®îc nhµ níc sö dông triÖt ®Ó, ®Ó mét mÆt t¹o nguån tµI chÝnh cho nhµ níc vµ mét mÆt thóc ®Èy tÝch luü vèn, ®IÒu tiÕt s¶n xuÊt vÇ tiªu dïng theo híng cã lîi cho nÒn kinh tÕ quèc d©n. ¥ ViÖt Nam thuÕ chiÕm 80% - 90% nguån thu ng©n s¸ch nhµ níc. Mèi quan t©m dai d½ng trong nh÷ng tranh luËn vÒ chÝnh s¸ch thuÕ võa qua lµ liÖu hÖ thèng thuÕ hiÖn nay, cã kiÒm h½m, c¶n trë tiÕt kiÖm vµ viÖc lµm kh«ng, vµ nã cã bãp mÐo hµnh vi kinh tÕ b»ng nh÷ng c¸ch kh¸c kh«ng?
VÝ dô sù ®èi sö ®Æc biÖt ®èi víi ngµnh dÇu khÝ cã thÓ dÉn ®Õn khoan hót qu¸ nhiÒu.
ThuÕ ¶nh hëng ®Õn hµnh vi cña c¸ nh©n, cña c¸c tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh, c¸c tæ chøc tµi chÝnh kh¸c. PhÇn lín ¶nh hëng ®Õn hiÖu qu¶ cña thuÕ lµ phøc t¹p vµ khã ®¸nh gi¸. ThuÕ thu nhËp ¶nh hëng ®Õn thêi gian mµ mét c¸ nh©n ë l¹i trêng, v× t¸c ®éng ®èi víi thu nhËp sau thuÕ ®èi víi gi¸o dôc chän viÖc lµm. Bëi v× ®èi víi mét sè c«ng viÖc phÇn lín thu nhËp lµ díi d¹ng thu miÔn thuÕ ¶nh hëng cña thuÕ kh«ng giíi h¹n ë nh÷ng quyÕt ®Þnh vÒ viÖc lµm, tiÕt kiÖm , gi¸o dôc vµ tiªu dïng. ThuÕ cßn ¶nh hëng ®ªn sù m¹o hiÓm,ph©n bæ nguån lùc ®èi víi nghiªn cøu ph¸t triÓn, vÒ l©u dµi cßn ¶nh hëng ®Õn tØ lÖ t¨ng trëng cña nÒn kinh tÕ. ThuÕ kh«ng chØ ¶nh hëng ®Õn móc ®Çu t trong c¸c h·ng mµ cßn ¶nh hëng ®Õn h×nh thøc ®Çu t. ThuÕ ¶nh hëng ®Õn phÇn tiÕt kiÖm cña quèc gia ®îc ph©n bæ vµo nhµ ë vµo c¸c c¬ quan kh¸c vµ vaß c¸c tµi s¶n cè ®Þnh nh trang thiÕt bÞ. Nã cßn ¶nh hëng ®Õn møc ®é kiÖt quÖ tµi nguyªn thiªn nhiªn cña ®Êt níc. HÇu nh kh«ng cã mét quyÕt ®Þnh ph©n bæ nguån lùc quan träng nµo trong nÒn kinh tÕ cña chóng ta mµ kh«ng bÞ hÖ thèng thuÕ ¶nh hëng .
HiÖu qu¶ cña c¶i c¸ch thuÕ ®îc ®¸nh gi¸ b»ng tØ lÖ ph¸t triÓn nhanh GDP .C¶i c¸ch thuÕ tiÕn hµnh tèt gãp phÇn ®a tØ lÖ ph¸t triÓn GDP t¨ng cao nÕu duy tr× 10% n¨m .Th«ng thêng khi c¶i c¸ch thuÕ kho¸ thµnh c«ng sè thu ng©n s¸h t¨ng .NÕu nhµ níc ¸p dông chÝnh s¸ch gi¶m c¸c môc thêng chi vµ t¨ng ng©n kho¶n ®Çu t ph¸t triÓn kinh tÕ vµ x· héi .th× tØ lÖ ®Çu t toµn quèc sÏ t¨ng .®Çu t lµ bá tiÒn x©y dùng c¸c nhµ m¸y míi … ®Çu t ph¸t triÓn tÊt nhiªn tèc ®éi ph¸t triÓn GDP t¨ng ,nh©n c«ng còng cã viÖc lµm nhiÒu h¬n l¬ng bæng t¨ng .
T¬ng quan gi÷a c¶i c¸ch kinh tÕ vµ ph¸t triÓn nhanh ®îc gi¶I thich qua viÖc t¨ng ®Çu t theo s¬ ®å sau ®©y :
C¶i c¸ch thuÕ -> thu thuÕ t¨ng -> chi nhµ níc cho ®Çu t t¨ng -> nhÞp ph¸t triÓn t¨ng .
HiÖu qu¶ cña viÖc c¶i c¸ch thuÕ kho¸ ®îc ®¸nh gi¸ b»ng sù t¨ng doanh thu vµ lîi nhô©n cao cña c¸c xÝ nghiÖp :lµm thÕ nµo ®Ó t¨ng thu thuÕ nhiÒu mµ c¸c doanh nghiÖp vÈn t¨ng ®îc doanh thu vµ lîi nhuËn ? c¸c vÞ gi¸m ®èc doanh nghiÖp sÏ hoan nghªn viªc c¶I c¸ch thuÕ khi nµo doanh thu vµ lîi nhuËn cña c¸c doanh nghiÖp t¨ng ,c¸c doanh nghiÖp sÏ ®ãng ®îc nhiÒu thuÕ cho nhµ níc h¬n ,tr¶ ®îc nî ng©n hµng ,c¸c doanh nghiÖp còng dïng tiÒn l·i ®Çu t thªm ,më réng s¶n xuÊt vµ mín thªm nh©n c«ng .
T¬ng quan gi÷a c¶i c¸ch kinh tÕ ,doanh thu vµ lîi nhuËn vµ ph¸t triÓn nhanh ®îc gi¶i thÝch qua s¬ ®å 2 sau ®©y :
C¶i c¸ch thuÕ -> doanh thu vµ lîi nhuËn c¸c doanh nghiÖp t¨ng -> c¸c doanh nghiÖp tr¶ nî ng©n hµng ,®ãng thuÕ nhiÒu ,t¨ng ®Çu t ,më réng s¶n xuÊt kinh doanh -> ph¸t triÓn kinh tÕ GDP t¨ng nhanh .
HiÖu qu¶ cña c¶i c¸ch thuÕ kho¸ ®îc ®¸nh gi¸ b»ng sù gia t¨ng thu nhËp cña c¸c gia ®×nh .Thu nhËn cña c¸c gia ®×nh phÇn lín lµ tiÒn l¬ng do c¸c doanh nghiÖp tr¶ cho c¸c c«ng nh©n viªn , ë ViÖt Nam do cã mét khu vùc s¶n xuÊt c¸ thÓ réng ,gåm c¸c tiÓu th¬ng tiÓu c«ng vµ kiÒu bµo sèng ë níc ngoµi , mét sè hé cã thu nhËp kh¸ cao qua viÖc kiÒu bµo göi tiÒn vÒ , nÕu tiÒn ®îc gi÷i t¨ng vµ tØ gi¸ mua ®ång ®« la cao th× thu nhËp cña c¸ hé nhËn ®îc kiÒu hèi còng kh¶ quan h¬n .
S¬ ®å ba ®¸ng gi¸ c¶i c¸ch thuÕ th«ng qua t¨ng thu l¬ng , t¨ng thu cña giíi kinh doanh nhá c¸c gia ®×nh nhËn ®îc l¬ng nhØÒu h¬n .
C¶i c¸ch thuÕ -> nhµ níc c¸c doanh nghiÖp chi l¬ng nhiÒu h¬n -> phån vinh kinh tÕ , c¸c doanh nghiÖp thuª nh©n c«ng nhiÒu h¬n -> c¸c gia ®×nh nhËn ®îc l¬ng nhiÒu h¬n ,c«ng nh©n cã viÖc lµm nhiÒu h¬n -> c¸c gia ®×nh mua hµng ho¸ cña c¸c doanh nghiÖp nhiÒu h¬n -> s¶n xuÊt t¨ng , kinh tÕ ph¸t triÓn thÞnh vîng .
Trong ba c¸ch ®¸nh gi¸ trªn , c¸ch thø nhÊt ®øng trªn qua ®Ióm toµn quèc gia ,c¸ch thø hai tèi ®a ho¸ doanh thu vµ lîi nhuËn cña c¸c doanh nghiÖp , c¸ch thø ba ®øng tren qua ®Ióm gia ®×nh.
S¬ ®å m« h×nh SNA gåm 4 khu vùc kinh tÕ quèc gia : khu vùc s¶n xuÊt , khu vùc chÝnh quyÒn ,khu vùc ngo¹i quèc ,khu vùc gia ®×nh . Trong ®ã cã hai khu vùc chÝnh lµ khu vùc s¶n xuÊt cã nhiÖm vô s¶n xuÊt vµ khu vùc gia ®×nh cã t¸c déng tiªu thô s¶n phÈm hµng ho¸ . ThuÕ ®¸nh vµo hµng nhËp khÈu sÏ lµm t¨ng gi¸ hµng ngo¹i nhËp lªn vµ gióp cho c¸c doanh nghiÖp trong níc b¸n hµng ch¹y h¬n . Tr¸i l¹i thuÕ doanh thu vµlîi nhuËn ®¸nh trªn c¸c doanh nghiÖp sÏ lµm cho ng¸nh nÆng s¶n xuÊt t¨ng lªn . Riªng vÒ thuÕ ®¸nh trªn khu vùc gia ®×nh ,nªn ph©n biÖt c¸c gia ®×nh nghÌo vµ c¸c gia ®×nh giµu . Trªn thùc tÕ ,c¸c lo¹i thuÕ phÇn nhiÒu ®¸nh trªn c¸c gia ®×nh giµu : thuÕ ®¸nh trªn l¬ng c«ng nh©n ,c«ng nh©n cµng cã l¬ng cao bao nhiªu cµng ph¶i chÞu thuÕ cao bÊy nhiªu . ThuÕ thu nhËp cã tÝnh t¸i ph©n ohèi thu nhËp . Thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi .
Tríc ®©y , theo sè liÖu thèng kª ta thÊy ViÖt Nam rÊt Ýt ®¸nh thuÕ trªn hµng nhËp khÈu .Qui ®Þnh vÒ thuÕ nhËp khÈu míi ®îc thiÕt lËp . N¨m 1992-1993 cã sù gia t¨ng ®¸ng kÓ thuÕ ®¸nh vµo hµng nhËp khÈu , ®Æc biÖt lµ hµng tiªu dïng . Còng tõ n¨m 1992 l¹m ph¸t ®îc h¹n chÕ , do ®ã ®¸nh thuÕ trªn khu vùc ngo¹i quèc th«ng qua khu vùc s¶n xuÊt vµ hµng nhËp khÈu nh lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p c¶i c¸ch thuÕ vµ kinh tÕ cã hiÖu qu¶ cao .
Bªn c¹nh ®ã c¸c sè tiÒn trªn hµng nhËp khÈu lËu cßn qu¸ thÊp so víi yªu cÇu . Thu thuÕ trªn khu vùc s¶n xuÊt qu¸ cao vµ lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n khiÕn cho kinh tÕ ph¸t triÓn nhanh nh ý muèn . ThuÕ ®¸nh trªn khu vùc gia ®×nh cßn qu¸ nhÑ .
Nh vËy kinh tÕ cßn cã thÓ ph¸t triÓn nhanh h¬n nÕu : Gi¶m thuÕ cho khu vùc s¶n xuÊt . ph¹t hµng nhËp lËu cao h¬n , ®µnh thªm thuÕ trªn hµng nhËp khÈu vµ gi© ®×nh .
ThuÕ cã ba môc tiªu chÝnh yÕu :
+ T¹o nguån cho ng©n s¸ch nhµ níc .
+ §ßn bÈy ®Ô ®iÒu chØnh møc s¶n xuÊt hµng ho¸ .
+ Ph©n phèi l¹i lîi tøc gi÷a c¸c thµnh phÇn d©n chóng .
_ Môc tiªu t¹o ra nguån thu cho ng©n s¸ch nhµ níc . ChÝnh phñ lu«n dßi hái ph¶i cã tiÒn ®Ó thùc hiÖn nh÷ng chi tiªu phôc vô c«ng céng mµ nh÷ng nhu cÇu c«ng chi nµy ngµy mét t¨ng . ChÝnh phñ cã thÓ cã tiÒn ®îc b¨ng c¸ch in thªm tiÒn ,ng©n hµng trung ¬ng t¨ng thªm tÝn dông cho m×nh, nhng c¸ch chi tiªu nµy sÏ ®Èn ®Õn nguy c¬ l¹p ph¸t v× chi tiªu cña chÝnh phñ céng víi chi tiªu cña mçi gia ®×nh , doanh nghiÖp vµ tæng chi tiªu sÏ vît qu¸ gi¸ trÞ cña s¶n lîng tÝnh trheo gi¸ c¶ cè ®Þnh . Mäi chÝnh phñ ®Òu mong muèn cã sù c©n ®èi gi÷a nguån thu thuÕ víi nh÷ng kho¶n chi cña chÝnh phñ . Mét ng©n s¸ch tèt nhÊt lµ mét ng©n s¸ch cã sù chªnh lÖch kh«ng lín gi÷a thu vµ chi .
_ Môc tiªu ®ßn bÈy ®Ó ®iÒu chØnh s¶n xuÊt : Trong c¸c ngµnh nghÒ s¶n xuÊt hµng ho¸ ,ngµnh nµo bÞ ®¸nh thuÕ cao th× cã xu híng lµm n¶n lßng c¸c nhµ s¶n xuÊt v× lîi nhuËn mang l¹i sÏ kh«ng cao vµ ngîc l¹i ngµnh nµo bÞ ®¸nh thuÕ thÊp sÏ t¹o ®éng lùc cho c¸c nhµ s¶n xuÊt t¨ng thªm s¶n lîng . Do ®ã vÊn ®Ò kÕt cÊu cña mét hÖ thèng thuÕ , ph©n ®Þnh tØ xuÊt thuÕ sÏ cã mét sù t¸c ®éng quan träng ®Þnh h×nh cho ho¹t ®éng kinh tÕ . thêng thêng chÝnh phñ ®Þnh thuÕ xuÊt xao cho nh÷ng mÆt hµng xa xØ phÈm , kh«ng thiÕt yÕu cho ®êi sèng ®¹i ®a sè nh©n d©n . Cô thÓ nh ®¸nh thuÕ cao vµo thuèc l¸ , rîu , dÇu th¬m cao cÊp , xe h¬i hiÖn ®¹i , cßn ®èi víi l¬ng thùc thùc phÈm th× miÔn thuÕ hay cã tØ xuÊt thuÕ rÊt thÊp .
_ Môc tiªu ph©n phèi l¹i lîi tøc gi÷a c¸c thµnh phÇn d©n chóng : ThuÕ t¸c ®éng cùc kú quan träng , trong bÊt cø chÕ ®éi chÝnh trÞ x· héi nµo ®ã lµ sù ph©n phèi l¹i thu nhËp gi÷a nh÷ng ngêi nghÌo khã vµ nh÷ng ng¬× cã thu nhËp cao , th«ng qua bµn tay ®iÒu tiÕt cña chÝnh quyÒn . ThuÕ luü tiÕn ra ®êi nhÇm môc ®Ých ®¸nh thuÕ xuÊt cao cho tõng trhang bËc lîi nhuËn . HoÆc thu Ýt hay kh«ng thu thuÕ trùc thu ®èi víi nh÷ng hé gia ®×nh cã thu nhËp thÊp . Môc tiªu ph©n phèi l¹i lîi tøc xuÊt ph¸t tõ trong ph¹m trï c«ng b»ng x· héi trong viÖc ®¸nh thuÕ cña thuÕ trùc thu . Th«ng qua sù ®IÒu tiÕt vÜ m« cña chÝnh phñ , môc ®Ých sau cïng cña thuÕ lµ phôc vô cho c«ng Ých , trong ph¬ng tiÖn ng©n s¸ch c©n ®èi vµ thùc hiÖn b×nh ®¼ng trong x· héi b»ng thuÕ kho¸ .
Chóng ta cÇn hoµn thiÖn hÖ thèng chÝnh s¸ch thuÕ ®Ó t¨ng nguån thu ng©n s¸ch nhµ níc Vµ n©ng cao viÖc thu hót ®Çu t níc ngoµI vµo ViÖtNam .
ChÝnh s¸ch thuÕ lµ ®ßn bÈy quan träng ®Ó ®IÒu chÜnh tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ vµ cã môc ®Ých chÝnh lµ t¹o nguån thu cho ng©n s¸ch nhµ níc .
Trong t×nh h×nh nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ph¶i t¨ng trëng nhanh v× lý do nh©n ®¹o ®Ó kiÖp thêi gi¶m bíi ®ãi nghÌo , t¹o ®îc nhiÒu c«ng ¨n viÖc lµm, æn ®Þnh chÝnh trÞ ,quèc phßng vµ gi¶m bít nguy c¬ tôt hËu vÒ kinh tÕ ®èi víi c¸c níc trong khu vùc tõ n¨m 1987 ®Õn nay , ViÖt Nam ®· tiÕn hµnh c¶i c¸ch hoµn thiÖn mét c¸ch toµn diÖn vµ dÇn dÇn hiÖn ®¹i ho¸ hÖ thèng thuÕ .
Ngµy 30-6-1990 Quèc Héi ®· häp vµ th«ng qua 3 luËt thuÕ :ThuÕ doanh thu , thuÕ lîi tøc , thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt , sau ®ã lµ thuÕ thu nhËp ®èi víi nh÷ng ngêi cã thu nhËp cao . ThuÕ xuÊt nhËp khÈu , thÝ ®iÓm thu thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng... vµ nhiÒu v¨n b¶n híng dÉn thi hµnh. MÆc dï trong thêi gian võa qua c¸c luËt thuÕ ®· nhiÒu lÇn ®îc söa ®æi bæ xung, hÖ thèng thuÕ cña ta vÉn cßn nhiÒu nhîc ®iÓm. VÊn ®Ò trÇm träng nhÊt hiÖn nay lµ hÇu hÕt c¸c s¾c thuÕ ®Òu qu¸ phøc t¹p vµ cha ®ång bé lµm cho viÖc thu thuÕ , qu¸n lý thuÕ rÊt khã kh¨n vµ thÊt thu thuÕ víi khèi lîng rÊt lín. C¸c ®èi tîng nép thuÕ lu«n t×m c¸ch trèn thuÕ.
V× vËy viÖc hoµn thiÖn hÖ thèng chÝnh s¸ch thuÕ lµ rÊt cÇn thiÕt nÕu kh«ng sÏ g©y trí ng¹i cho viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, g©y trë ng¹i cho qu¸ tr×nh thùc hiÖn sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸- hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc vµ chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i theo xu híng më cöa cña nhµ níc ta.
Nh÷ng chuÈn mùc truyÒn thèng cña hÖ thèng thuÕ hiÖu qu¶ lµ:
+ §¬n gi¶n, dÔ hiÓu ®Ó qu¶n lý thuÕ ®éc l©p chèng thÊt thu thuÕ.
+ Linh ho¹t ®Ó ®¸p øng c¸c yªu cÇu cña ng©n s¸ch.
+ æn ®Þnh ®Ó chÝnh phñ kh«ng bÞ r¬i vµo t×nh thÕ ph¶i gi¶m møc chi hoÆc ph¶i ®i vay ®ét xuÊt nh÷ng kho¶n vay lín.
+ T¹o ®iÒu kiÖn tiÕt kiÖm vµ ®Çu t nh»m hç trî cho t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn cho kinh tÕ.
+C«ng b»ng vµ hîp lýphï hîp víi thùc tÕ kinh tÕ x· héi.
ë viÖt Nam trong nh÷ng n¨m võa qua thuÕ cßn cã nh÷ng ®Ióm bÊt hîp lÝ , sè thu cßn Ýt, thÊt thu thuÕ cßn nhiÒu dÉn ®Õn viÖc liªn tôc bÞ béi chi ng©n s¸ch nhµ níc. N¨m 1990 tæng thu lµ 6373 tû ®ång, tæng chi lµ 9186 tû ®ång d·n ®Õn béi chi lµ 2814 tû ®ång. N¨m 1991 béi chi 1471 tû ®ång. N¨m 1992 béi chi 2688 tû ®ång... N¨m 2000 lµ 6864 tû ®ång.
MÆc dï tû lÖ huy ®éng thuÕ t GDP ë ViÖt Nam kh¸ cao 22.8% nhng chi tiªu cña chÝnh phñ qu¸ lín so víi kh¶ n¨ng ng©n s¸ch céng víi t×nh h×nh thÊt thu thuÕ trµn lan. N¨m 1989 tû lÖ chi ng©n s¸ch trªn thu ng©n s¸ch lªn ®Õn 171.1% n¨m 1994 lµ 108.6%. ChÝnh phñ ®· thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p vay nî trong vµ ngoµi níc ®Ó kh¾c phôc t×nh h×nh béi chi ng©n s¸ch nhµ níc.V× vËy trong nh÷ng n¨m qua c«ng cô thuÕ ë ViÖt Nam cha ph¸t huy hÕt ®îc c¸c vai trß ®IÒu tiÕt vÜ m« nÒn kinh tÕ. Cha ®¶m b¶o ®îc c«ng b»ng x· héi.
Chóng ta cÇn ph¶i cã nh÷ng gi¶i ph¸p cÊp thiÕt ®Ó n©ng cao vai trß ®iÒu tiÕt vÜ m« nÒn kinh tÕ thÞ trêng cña c«ng cô thuÕ vÜ m« vµ n©ng cao vai trß ®IÒu tiÕt vÜ m« nÒn kinh tÕ thÞ thêng cña ng©n s¸ch nhµ níc nãi chung.
Ch¬ng 3
C¸C GI¶I PH¸P §Ó N¢NG CAO VAI TRß §IÒU TIÕT VÜ M¤ NÒN KINH TÕ THÞ TR¦Êng cña ng©n s¸ch nhµ níc
I. C¸c gi¶i ph¸p t¨ng thu ng©n s¸ch nhµ níc :
ë ®©y ta chØ ®Ò cËp ®Õn gi¶i ph¸p t¨ng thu thuÕ v× thuÕ lµ yÕu tè quan träng quyÕt ®Þnh quy m« ng©n s¸ch nhµ níc
Muèn cã dîc nh÷ng chÝnh s¸ch thuÕ ®óng ®¾n th× chóng ta cÇn ph¶i ®a ra c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn c¶i c¸ch hÖ thèng thuÕ.
Mét lµ: Møc ®é mÐo mã liªn quan ®Õn møc thuÕ xuÊt cËn biªn. Do ®ã cµn ph¶i thiÕt kÕ mét hÖ thèng thuÕ víi thuÕ xuÊt cËn biªn thÊp.
Hai lµ: Tr¸nh thuÕ liªn quan ®Õn tÝnh chÊt luü tiÕn cña chÕ ®é thuÕ vµ ®¸nh thuÕ vèn, cô thÓ lµ ®¸nh thuÕ c¸c lo¹i thu nhËp kh¸c nhau tõ vèn tíi c¸c thuÕ xuÊt kh¸c nhau. ViÖc gi¶m thuÕ xuÊt cËn biªn sÏ lµm gi¶m ®éng c¬ chèn thuÕ vµ tr¸nh thuÕ. Gi¶m hoÆc bá u ®¶i thuÕ thu nhËp cã thÓ lµm gi¶m ®éng c¬ vµ kh¶ n¨ng trung gian thuÕ.
Ba lµ tÝnh phøc t¹p cña luËt thuÕ do nhiÒu nguyªn nh©n gièng nhau g©y ra hiÖn tîng tr¸nh thuÕ. VÝ dô nh khi c¸c lo¹i thu nhËp kh¸c nhau bÞ ®¸nh thuÕ kh¸c nhau, c¸c c¸ nh©n sÏ cè ®Ó thu nhËp cña hä ®îc u ®·i nhÊt. §©y dêng nh lµ qui t¾c chung. ViÖc x¸c ®Þnh nh÷ng vÊn ®Ò trong lÜnh vùc thuÕ mét c¸ch râ rµng cña luËt thuÕ trªn thùc tÕ cßn khã kh¨n so víi lý thuyÕt. Ngoµi viÖc lµm cho luËt thuÕ Ýt luü tiÕn h¬n vµ Ýt c«ng b»ng h¬n v× mét sè ngêi cã kh¶ n¨ng lîi dông c¸c mu mÑo trèn thuÕ vµ tr¸nh thuÕ h¬n lµ nhng ngêi kh¸c, viÖc tr¸nh thuÕ vµ trèn thuÕ cßn g©y ra nh÷ng phi hiÖu qu¶ rÊt quan träng. Kh«ng chØ nh÷ng chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc thiÕt kÕ vµ thùc hiÖn chÕ ®é nµy nh lÖ phÝ nép cho c¸c kÕ to¸n viªn, luËt s mµ cßn cã nh÷ng thiÖt h¹i, mÊt m¸t do nh÷ng mÐo mã trong ph©n phèi l¹i c¸c nguån lùc kh«ng ®óng chç cho mu mÑo tr¸nh thuÕ g©y ra. VÝ dô: che chë thuÕ cho c¸c ngµnh dÇu khÝ sÏ lµm cho ®Çu t ®æ dån vµo c¸c ngµnh nµy.
Mét lËp luËn hoµn toµn kh¸c l¹i nghiªng vÒ c¸c lo¹i thuÕ ®¬n gi¶n, trùc tiÕp: thuÕ tèt lµ thuÕ cã ®Æc tÝnh cho phÐp ngêi ta biÕt ®îc nã r¬i vµo ai vµ ai chÞu thuÕ ®ã. Bëi v× g¸nh nÆng thuÕ cã thÓ chuyÓn hoÆc cho ngêi tiªu dïng hoÆc cho cæ ®«ng, do ®ã thuÕ thu nhËp c«ng ty lµ thuÕ rÊt tåi.
Nh÷ng nguyªn t¾c chung mµ ta ®· nªu thêng ®èi lËp víi c¸c nguyªn t¾c hoÆc môc tiªu kh¸c cña chÝnh s¸ch c«ng céng. Cã nh÷ng ngêi cho r»ng thuÕ tèt lµ thuÕ kh«ng g©y ra ®au ®ín tøc lµ: “ NghÖ thuËt ®¸nh thuÕ lµ ë viÖc ®¸nh thuÕ sao cho võa thu ®îc nhiÒu thuÕ nhÊt song nã l¹i Ýt bÞ kªu nhÊt” thuÕ thu nhËp c«ng ty cã thÓ lµ thuÕ tèt vÒ mÆt nµy.
T¬ng tù chóng ta ®· nªu ë phÇn tríc r»ng nhê ph©n biÖt lµm cho luËt thuÕ phøc t¹p, bÊt c«ng ch¾c ch¾n sÏ g©y ra mÐo mã, nhng Ýt nhÊt còng lµm cho c«ng chóng c¶m nhËn ®îc mét phÇn lµ hÖ thèng thuÕ ph¶n ¸nh ®óng h¬n quan ®iÓm vÒ c«ng b»ng vµ mét phÇn lµ n©ng cao hiÖu qu¶ vÒ ph©n bè c¸c nguån lùc nh cho vay tÝn dông ®Ó tiÕt kiÖm n¨ng lîng ®îc ®¸p øng v× ngêi ta cho r»ng ®éng c¬ c¸ nh©n trong viÖc tiÕt kiÖm n¨ng lîng lµ cha ®ñ.
§iÒu ®· trë nªn râ rµng h¬n lµ hÖ thèng thuÕ kh«ng thÓ lµm ®îc tÊt c¶. NÕu chóng ta yªu cÇu nã lµm qu¸ nhiÒu th× cã thÓ nã kh«ng ®¹t ®îc môc tiªu nµo hoµn chØnh. Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n mµ c¶i c¸ch thuÕ gÆp ph¶i lµ:
- Cã c¸ch g× ®Ó ®¬n gi¶n hÖ thèng thuÕ mµ kh«ng lµm tæn h¹i ®Õn c¸c môc tiªu ph©n phèi vµ ®¹t hiÖu qu¶ khinh tÕ cao kh«ng? §iÒu nµy quan träng ®èi víi nh÷ng c¶i c¸ch cã thÓ chÊp nhËn vÒ mÆt chÝnh trÞ.
HÖ thèng thuÕ ®îc xem lµ c«ng cô kh¸ h÷u hiÖu ®Ó nghiªn cøu môc ®Ých phi thu nhËp. VÝ dô viÖc x©y dùng chÕ ®é trî cÊp trùc tiÕp nh»m thóc ®Èy viÖc tiÕt kiÖm n¨ng lîng ®¸ng lÏ lµ rÊt khã thùc hiÖn. Nhng b»ng c¸ch khuyÕn khÝch tiÕt kiÖm n¨ng lîng th«ng qua thuÕ ®· tá ra rÊt h÷u hiÖu vµ Ýt tèn kÐm vÒ mÆt hµnh chÝnh ®ång thêi môc tiªu quèc gia ®· ®¹t ®îc. Thùc vËy ®· cã truyÒn thèng l©u dµi trong kinh tÕ häc vÒ sù sö dông c¸c lo¹i thuÕ ®óng ®¾n ®Ó gi¶m bít nh÷ng chi phÝ phi hiÖu qu¶ do c¸c yÕu tè ngo¹i lai g©y ra. NÕu viÖc ®¬n gi¶n ho¸ hÖ thèng thuÕ ®ßi hái ph¶i bá viÖc sö dông c¸c lo¹i thuÕ ®óng ®¾n th× cã c¸ch nµo kh¸c ®Ó ®¹t ®îc môc tiªu nµy kh«ng, ®Ó Ýt nhÊt còng gi÷ ®îc møc ®é hiÖu qu¶ t¬ng tù ®· ®¹t ®îc hiÖn nay.
Tõ c¸c nhËn ®Þnh trªn ta thÊy, ®Ó ®¹t ®îc hiÖu qu¶ trong qu¸ tr×nh thu vµ sö dông thuÕ ta ph¶i cã c¸c biÖn ph¸p sau:
a. C¶i c¸ch bé phËn hµnh thu- chèng thÊt thu thuÕ:
CÇn thùc hiÖn thËt tèt c¸c nghiÖp vô hµnh thu, c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý ®èi víi nh÷ng lo¹i thuÕ trong tõng khu vùc, trong tõng d¹ng ®ang ho¹t ®éng kinh doanh, c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý ®èi tîng, qu¶n lý doanh sè.
C¸c biÖn ph¸p c¶i tiÕn hµnh thu vµ chèng thÊt thu thuÕ cña ngµnh thuÕ ®· ®Ò ra lµ:
- Thùc hiÖn b»ng ®îc quy tr×nh qu¶n lý c¸c ®èi tîng nép thuÕ.
+ Bé phËn qu¶n lý c¸c ®èi tîng nép thuÕ.
+ Bé phËn tÝnh thuÕ vµ ph¸t hµnh th«ng b¸o thuÕ.
+ Bé phËn kiÓm tra gi¸m s¸t lÉn nhau trong qu¸ tr×nh qu¶n lý thu nép thuÕ.
- Cñng cè vµ n©ng cao tinh thÇn tr¸ch nhiÖm, nghiÖp vô chuyªn m«n cho c¸c c¸n bé chuyªn qu¶n c¸c doanh nghiÖp ®Ó thu thuÕ cã hiÖu qu¶.
- §ång thêi n¾m b¾t ®îc nh÷ng khã kh¨n víng m¾c trong qu¶n lý kinh doanh, trong thùc hiÖn c¸c luËt thuÕ cña c¸c ®¬n vÞ ®Ó cã kiÕn nghÞ th¸o gì khã kh¨n gióp s¶n xuÊt ph¸t triÓn.
- Lµm tèt c«ng t¸c ®µo t¹o vµ båi dìng nghiÖp vô chuyªn m«n, ®¹o ®øc kinh tÕ víi c¸c c¸n bé thuÕ, dÇn dÇn ®a khoa häc c«ng nghÖ vµo viÖc qu¶n lý thuÕ ë c¸c cÊp. §Æc biÖt chó ý tíi nh÷ng c¸n bé chñ chèt, nh÷ng c¸n bé nµo kh«ng ®¸p øng ®îc nh÷ng yªu cÇu trong giai ®o¹n míi th× ph¶i c¬ng quyÕt thay thÕ. ViÖc lªn hoÆc xuèng hoÆc lu©n chuyÓn ph¶i trë thµnh b×nh thêng ®Ó kh«ng ngõng ®æi míi. T¹o ra mét ®éi ngò c¸n bé cã phÈm chÊt ®¹o ®øc tèt, giái vÒ chuyªn m«n nghiÖp vô.
- Riªng ®èi víi c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi:
+ Phèi hîp víi c¬ quan liªn quan n¾m toµn bé dù ¸n ®Çu t trªn ®Þa bµn vµ mét sè ®· ®i vµo ho¹t ®éng, sè ®· hÕt thêi h¹n u ®·i miÔn thuÕ, n¾m râ diÖn tÝch ®Êt sö dông, thêi h¹n sö dông cña tõng dù ¸n ®Ó tÝnh vµ thu ®ñ c¸c kho¶n thuÕ ph¸t sinh, c¸c kho¶n tiÒn thuª ®Êt, mÆt níc, mÆt biÓn...
+ Qu¶n lý chÆt chÏ c¸c ho¹t ®éng ®Çu t, c¸c d¹ng kinh doanh, c¸c thñ ®o¹n chèn thuÕ nh lµ: n©ng gi¸ ®Çu vµo, h¹ gi¸ b¸n s¶n phÈm, chuyÓn lîi nhuËn vÒ níc díi d¹ng xuÊt khÈu, chuyÓn gi¸ hoÆc chuyÓn ®èi t¸c mµ thùc chÊt lµ b¸n cæ phÇn ®Ó cã biÖn ph¸p thu thÝch hîp chèng thÊt thu cã hiÖu qu¶.
+ Thùc hiÖn viÖc kiÓm tra, viÖc kª khai nép thuÕ theo ®óng quy ®Þnh vÒ thuÕ xuÊt. §èi tîng chÞu thuÕ, quyÕt to¸n thuÕ vµ c¸c kho¶n nép ng©n s¸ch nh÷ng n¨m tríc ®Ó thu døt ®iÓm sè thuÕ tån ®äng trong khu vùc kinh tÕ nµy, kiªn quyÕt xö lý c¸c hµnh vi vi ph¹m luËt thuÕ.
+ Tæ chøc qu¶n lý cho b»ng ®îc c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ, nhÊt lµ c¸c lo¹i dÞch vô cña tæ chøc ngêi níc ngoµi ho¹t ®éng ë ViÖt Nam ph¶i nép thuÕ cho ViÖt Nam.
+ Trong c¸c doanh nghiÖp ®Çu t níc ngoµi, c¸c v¨n phßng ®¹i diÖn thêng ph¶i chi tiÒn cho c¸c nh©n viªn cña m×nh thuª nhµ ë, ph¶i kiÓm tra n¾m cho ®îc sè chi vµ th«ng b¸o cho côc thuÕ qu¶n lý ngêi cã nhµ cho thuª ®Ó tÝnh ®ñ thuÕ.
+ Kiªn quyÕt kh«ng nhËn nh÷ng chi phÝ bÊt hîp lý, thu tiÒn cho ng©n s¸ch nhµ níc.
b. VËn dông chÝnh s¸ch thuÕ ®Ó thu hót ®Çu t níc ngoµi vµ ph¸t triÓn kinh tÕ:
Qua c¸c kinh nghiÖm cña mét sè níc ph¸t triÓn nh NhËt B¶n, Hµn Quèc....®· vËn dông chÝnh s¸ch thuÕ linh ho¹t ®Ó ®IÒu chØnh tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ. Mét khi nÒn kinh tÕ suy tho¸i, chÝnh phñ NhËt lËp tøc c¾t gi¶m thuÕ ®¸nh vµo c«ng ty vµ cho phÐp khÊu hao c¬ b¶n nhanh ®Ó khuyÕn khÝch ®Çu t. Khi nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn m¹nh th× chÝnh phñ ¸p dông biÖn ph¸p ngîc l¹i ®Ó c©n b»ng nÒn kinh tÕ.
Trong t×nh h×nh kinh tÕ c¸c níc trong khu vùc söa ®æi luËt ®Çu t níc ngoµi cho tho¸ng h¬n, ViÖt Nam còng tù ®iÒu chØnh l¹i c¸c chÝnh s¸ch thuÕ cïng víi c¸c u ®·i vÒ thuÕ trong luËt ®Çu t níc ngoµi. NhÊt lµ tõ khi ViÖt Nam tham gia khèi c¸c níc Asean vµ chuÈn bÞ gia nhËp vµo WTO… ChÝnh v× ph¶i c¹nh tranh ®Ó thu hót ®Çu t níc ngoµi, c¸c íc thêng cã u ®·i vÒ thuÕ cho c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi h¬n lµ c¸c doanh nghiÖp trong níc. MÆc dï cã nhiÒu ý kiÕn ®Ò nghÞ thèng nhÊt thuÕ lîi tøc gi÷a c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi vµ c¸c doanh nghiÖp trong níc, trong giai ®o¹n hiÖn nay ViÖt Nam vÉn cßn ph¶i chê thªm mét thêi gian n÷a cho phÐp gi¶m thuÕ ®¸nh vµo lîi nhuËn cña doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi trong mét thêi h¹n nhÊt ®Þnh, cho phÐp khÊu hao nhanh ®èi víi mét ngµnh träng ®IÓm cÇn ®æi míi nhanh trang thiÕt bÞ c«ng nghÖ vµ kü thuËt t¹o ®IÒu kiÖn cho t¸i ®Çu t , ®Çu t chiÒu s©u cho qu¸ tr×nh s¸n xuÊt n©ng cao hiÖu qña kinh doanh, theo thèng kª cña nghµnh thuÕ cho thÊy møc thu thuÕ trong khu vùc ®Çu t nèc ngoµi ph¸t triÕn nhanh, ®¹t vµ vît níc kÕ ho¹ch hµng n¨m, mÆc dï kh©u qu¶n lý thuÕ ë khu vùc nµy cha chÆt chÏ .
§Ó t¨ng nguån vèn cho ng©n s¸ch nhµ níc, thu hót vèn ®Çu t níc ngoµi, ngoµi viÖc hoµn thiÖn hÖ thèng chÝnh s¸ch thuÕ, chèng thÊt thu thuÕ, cßn ph¶i c¶i thiÖn m«i trêng ph¸p lý thuËn lîi cho ®Çu t vµ kinh doanh. C¸c nhµ lµm chÝnh s¸ch cÇn l¾ng nghe ý kiÕn cña c¸c nhµ ®Çu t, cÇn ph¶i thÊy râ nguån vèn ®Çu t trong níc lµ chñ yÕu vµ nguån vèn ®Çu t níc ngoµi lµ quan träng. NhÊt thiÕt ph¶i u tiªn ®Çu t cho c¶i t¹o n©ng cÊp c¬ së h¹ tÇng kinh tÕ tríc hÕt lµ ®iÖn n¨ng, giao th«ng vËn t¶i, bu chÝnh viÔn th«ng ®Ó nhanh chãng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ nÒn kinh tÕ.
2. C¸c gi¶i ph¸p chi cã hiÖu qu¶:
§Ó c¸c kho¶n chi cña ng©n s¸ch nhµ níc ®¹t ®îc hiÖu qu¶ cao nhÊt th× chóng ta cÇn ph¶i x¸c ®Þnh ®óng nh÷ng môc tiªu, nhiÖm vô chñ yÕu cña ®Êt níc ®Ó ®a ra gi¶i ph¸p ®óng ®¾n.
Môc tiªu ®Þnh híng cña ta trong giai ®o¹n tíi lµ tiÕp tôc ph¸t triÓn kinh tÕ theo híng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. V× vËy chóng ta cÇn tËp trung vµo chi cho c¸c ho¹t ®éng ®Çu t ph¸t triÓn.
+ T¨ng chi cho khoa häc c«ng nghÖ.
+ T¨ng chi cho gi¸o dôc ®µo t¹o.
+ T¨ng chi cho sù nghiÖp y tÕ.
+ §Æc biÖt lµ t¨ng chi cho viÖc x©y dùng c¸c c¬ së h¹ tÇng ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho s¶n xuÊt ph¸t triÓn.
+ Do ®iÒu kiÖn ng©n s¸ch cña níc ta ®ang cßn thÊp vµ do nhu cÇu cña qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ cÇn ph¶i cã nhiÒu vèn ®Ó thùc hiÖn nªn níc ta cÇn ph¶i c¬ cÊu l¹i chi ng©n s¸ch nhµ níc. Theo ®¸nh gi¸ th× hiÖu qu¶ chi ng©n s¸ch nhµ níc cu¶ ta hiÖn rÊt thÊp, nguyªn nh©n chñ yÕu lµ do c¬ cÊu chi cßn dµn tr¶i, ph©n t¸n cho nhiÒu môc tiªu, bao biÖn vµ bao cÊp qu¸ nhiÒu. V× vËy trong thêi gian tíi cÇn lµnh m¹nh ho¸ c¬ cÊu chi ®Ó ®¶m b¶o yªu cÇu chuyÓn dÞch c¬ cÊu chi cã t¸c dông kÝch thÝch t¨ng trëng, t¬ng xøng víi nh÷ng kho¶n cÇn chi. §ång thêi kiªn quyÕt c¾t gi¶m nh÷ng kho¶n chi ph« tr¬ng h×nh thøc, l·ng phÝ.
+ Nhµ níc nªn c¾t gi¶m nh÷ng kho¶n chi qu¶n lý hµnh chÝnh vµ chi tr¶ l¬ng hu, b¶o ®¶m x· héi.
+ C¸c kho¶n chi kh¸c: chi cho héi häp, quµ biÕu… cÇn ph¶i gi¶m xuèng nh»m thùc hiÖn tiÕt kiÖm, chèng l·ng phÝ. H¹n chÕ tiªu cùc theo tinh thÇn ph¸p lÖnh thùc hµnh tiÕt kiÖm.
+ Nhµ níc cÇn ph¶i chi ®Ó ph¸t triÓn ngµnh bu chÝnh viÔn th«ng, tµi chÝnh, ng©n hµng ®Ó phôc vô cho chiÕn lîc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. V× chØ khi cã mét hÖ thèng th«ng tin th«ng suèt vµ hoµn h¶o, mét hÖ thèng tµi chÝnh ng©n hµng ph¸t triÓn víi nh÷ng hÖ thèng c«ng nghÖ hiÖn ®¹i vµ kh¶ n¨ng ®iÒu hµnh tèt th× lóc nµy ho¹t ®éng cña c¸c ngµnh ®ã míi cã hiÖu qu¶. ChØ cã nh vËy míi cã thÓ thóc ®Èy ®îc yªu cÇu ®¸p øng vèn cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp.
Nhµ níc cÇn hç trî doanh nghiÖp tiªu thô hµng ho¸, kh¾c phôc sù suy gi¶m s¶n xuÊt kÐo dµi, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp n©ng cao søc c¹nh tranh, trªn c¬ së ®ã ®æi míi c«ng nghÖ thiÕt bÞ, ph¸t huy c¸c n¨ng lùc hiÖn cã. Tõ ®ã ngµnh bu chÝnh viÔn th«ng, ngµnh tµi chÝnh ng©n hµng míi tÝch cùc rµ so¸t c¸c c¬ chÕ chÝnh s¸ch cña nhµ níc vµ nhanh chãng ®a nã vµo thùc hiÖn. NhÊt lµ chÝnh s¸ch thuÕ ®Ó ®¶m b¶o cho doanh nghiÖp më réng s¶n xuÊt, t¨ng tÝch luü vµ t¸i ®Çu t, më réng tÝn dông u ®·i, hç trî l·i xuÊt ®èi víi c¸c c¬ së, doanh nghiÖp chÕ biÕn s¶n phÈm n«ng nghiÖp. Thëng cho c¸c doanh nghiÖp ®· xuÊt khÈu ®îc nhiÒu hµng ho¸ hoÆc t×m kiÕm më réng thÞ trêng.
+ Thùc hiÖn qu¶n lý ng©n s¸ch nhµ níc theo ph¸p luËt. LuËt ng©n s¸ch ®· ®îc ban hµnh n¨m 1996 nhng viÖc qu¶n lý ng©n s¸ch theo ®óng luËt cha ®îc thùc hiÖn mét c¸ch triÖt ®Ó dÉn ®Õn t×nh tr¹ng cßn nhiÒu ®Çu mèi cÊp ph¸t ng©n s¸ch,vµ hiÖn tîng th¬ng lîng trong viÖc lËp kÕ ho¹ch thu chi gi÷a c¸c ngµnh còng nh c¸c cÊp chÝnh quyÒn.
Trong thêi gian tíi cÇn ®¶m b¶o thu ng©n s¸ch nhµ níc theo ®óng luËt, chi ng©n s¸ch nhµ níc ph¶i cã trong dù to¸n ®îc duyÖt. Mäi kho¶n thu ph¶i ®îc nép trùc tiÕp vµo kho b¹c, mäi kho¶n chi theo nguyªn t¾c thanh to¸n trùc tiÕp tõ kho b¹c tËp trung chÊn chØnh kh©u qu¶n lý vµ cÊp ph¸t vèn ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n vµ vèn c¸c ch¬ng tr×nh môc tiªu quèc gia, kÞp thêi xö lý c¸c vi ph¹m luËt ng©n s¸ch nhµ níc.
+ Nhµ níc cÇn ban hµnh c¸c kho¶n môc kh«ng ®îc chi hoÆc c¸c kho¶n ph¶i chi ®óng møc ®é ®Þnh møc.
+ Nhµ níc nªn kho¸n quÜ l¬ng, biªn chÕ vµ kho¶n chi thêng xuyªn vÒ héi nghÞ, c«ng t¸c phÝ trong c¸c ®¬n vÞ hµnh chÝnh sù nghiÖp .
+ Thùc hiÖn qui chÕ c«ng khai tµi chÝnh: C«ng khai tµi chÝnh c¸c ®¬n vÞ sö dông NSNN, tµi chÝnh c¸c doanh nghiÖp nhµ níc, c¸c quü ®ãng gãp cña nh©n d©n. Qu¶n lý chÆt chÏ kiÓm tra viÖc sö dông ®iÖn tho¹i, «t« vµ c¸c tµi s¶n c«ng kh¸c, ban hµnh c¸c quy ®Þnh qu¶n lý tµi s¶n nhµ níc chÆt chÏ, t¨ng cêng kiÓm so¸t chi tiªu ng©n s¸ch nhµ níc qua kho b¹c nhµ níc. Sau khi chóng ta ®· cã gi¶i ph¸p thu chi ng©n s¸ch nhµ níc cã hiÖu qu¶ tõ ®ã t¹o ®îc tiÒn ®Ò cho c¸c ho¹t ®éng ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ cña ng©n s¸ch nhµ níc. Lóc nµy chóng ta cÇn ph¶i ®a ra c¸c biÖn ph¸p ®iÒu tiÕt vÜ m« cña ng©n s¸ch nhµ níc trong t×nh h×nh hiÖn nay vµ t¬ng lai.
3. C¸c biÖn ph¸p ®IÒu tiÕt vÜ m« nÒn kinh tÕ cña ng©n s¸ch nhµ níc cã hiÖu qu¶:
NÒn kinh tÕ cña mét ®Êt níc ho¹t ®éng vµ dÞch chuyÓn do t¸c ®éng cña nhiÒu nh©n tè. Chóng ta muèn ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ thÞ trêng tèt th× chóng ta cÇn ph¶i ®Æt nã trong nhiÒu mèi quan hÖ kh¸c nhau. V× vËy c¸c chÝnh s¸ch ®a ra còng ph¶i cã sù kÕt hîp ®óng ®¾n. Muèn cho ng©n s¸ch nhµ níc ®iÒu tiÕt vÜ m« nÒn kinh tÕ cã hiÖu qu¶ th× chóng ta cÇn ph¶i kÕt hîp nã víi c¸c c«ng cô thuéc chÝnh s¸ch tiÒn tÖ. ChÝnh phñ cã thÓ thùc thi chÝnh s¸ch tiÒn tÖ níi láng hay th¾t chÆt. §èi víi níc ta lµ níc cã nÒn kinh tÕ víi nhÞp ®é t¨ng trëng thÊp, n¹n thÊt nghiÖp ngµy cµng ra t¨ng th× chóng ta cÇn ph¶i thùc hiÖn chÝnh s¸ch tiÒn tÖ më réng v× chØ khi më réng tiÒn tÖ th× lîng tiÒn cung øng cho nÒn kinh tÕ quèc gia míi t¨ng nhanh do ®ã sÏ dÉn tíi viÖc më réng tÝn dông víi l·i xuÊt thÊp. §iÒu nµy kÝch thÝch c¸c nhµ ®Çu t vµ doanh nghiÖp më réng ®Çu t, më réng s¶n xuÊt kinh doanh trong nÒn kinh tÕ quèc d©n.
+ Khi nhµ níc sö dông ng©n s¸ch ®Ó t¨ng lîng tiÒn cung øng tøc lµ ®· trùc tiÕp kÝch thÝch s¶n xuÊt tõ ®ã gi¶m tØ lÖ thÊt nghiÖp.
+ §èi víi ViÖt Nam trong ®iÒu kiÖn tõng bíc thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc, n©ng cÊp vµ ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng, t¨ng cêng ®Çu t vµo c¸c ngµnh then chèt trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ cã sù t¨ng trëng, l¹m ph¸t ®îc k×m chÕ vµ kiÓm so¸t ®îc mét bíc. Nã ®ßi hái nhµ níc cÇn ph¶i vËn dông chÝnh s¸ch tiÒn tÖ níi láng mét c¸ch thËn träng. Trong giai ®o¹n tiÕp theo, khi thùc hiÖn më réng cung tiÒn tÖ, nhµ níc cÇn ph¶i c¨n cø vµo tiÒm n¨ng ph¸t triÓn kinh tÕ, kh¶ n¨ng tiªu thô s¶n phÈm cña toµn x· héi, sö dông lao ®éng d thõa vµ ®Æc biÖt lµ xem xÐt hiÖu qu¶ ®Çu t cña nÒn kinh tÕ.
+ Ng©n s¸ch nhµ níc cÇn tËp trung vµo viÖc ph¸t triÓn m«i trêng tµi chÝnh ®Ó ®iÒu tiÕt t¨ng nguån vèn phôc vô c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸. N©ng cao tiÕt kiÖm, ®Çu t, kiÓm so¸t l¹m ph¸t, æn ®Þnh tiÒn tÖ vµ tû gi¸ hèi ®o¸i.
+ Nhµ níc cÇn ®a tiÒn ra khi cÇn ®Ó æn ®Þnh tû gi¸ v× tû gi¸ hèi ®o¸i t¸c ®éng trùc tiÕp tíi vÊn ®Ò xuÊt nhËp khÈu trong níc.
+ Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay ng©n s¸ch nhµ níc ®iÒu tiÕt vÜ m« th«ng qua chÝnh s¸ch kÝch cÇu. Tøc sö dông ng©n s¸ch nhµ níc ®Ó t¨ng ®Çu t, khuyÕn khÝch chi tiªu cña ngêi d©n vµ cña c¸c doanh nghiÖp nh»m t¨ng tiªu dïng thùc hiÖn môc tiªu kÝch cÇu. §©y lµ mét chiÕn lîc cã tÝnh l©u dµI vµ cÇn thiÕt ®Ó kÝch thÝch t¨ng trëng kinh tÕ.
+ Nhµ níc sö dông ng©n s¸ch nhµ níc nh»m ®iÒu tiÕt l·i xuÊt ng©n hµng tõ ®ã t¸c ®éng tíi ®Çu t vµ tiªu dïng. Trong nh÷ng n¨m qua, nhµ níc ®· bèn lÇn gi¶m l·i xuÊt nh»m khuyÕn khÝch ®Çu t cña doanh nghiÖp vµ tiªu dïng cña nh©n d©n thùc hiÖn ®îc mét phÇn cña chÝnh s¸ch kÝch cÇu.
+ Ng©n s¸ch nhµ níc kh«ng ®îc bï ®¾p béi chi b»ng ph¬ng ph¸p ph¸t hµnh tiÒn mµ b»ng viÖc ¸p dông tÝn dông nhµ níc th«ng qua ph¸t hµnh tr¸i phiÕu chÝnh phñ, tÝn phiÕu kho b¹c nhµ níc sÏ mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ h¬n, tr¸nh ®îc tû lÖ l¹m ph¸t t¨ng cao. Muèn vËy nhµ níc cÇn ph¶i ®Çu t ph¸t triÓn thÞ trêng më ë ViÖt Nam.
+ Nhµ níc ®iÒu tiÕt ph©n phèi l¹i th«ng qua viÖc ph©n phèi ng©n s¸ch nhµ níc qua ®ã thùc hiÖn môc tiªu c«ng b»ng x· héi.
Nh×n chung ®Ó ng©n s¸ch nhµ níc ®iÒu tiÕt vÜ m« nÒn kinh tÕ thÞ trêng cã hiÖu qu¶ chóng ta ®· ®Ò cËp ®Õn vÊn ®Ò ®iÒu tiÕt, vÊn ®Ò th«ng qua thu ng©n s¸ch nhµ níc, chi ng©n s¸ch nhµ níc, ®ång thêi ph¶i cã mét sè biÖn ph¸p kÕt hîp víi c¸c c«ng cô kinh tÕ kh¸c, ®Æc biÖt lµ c«ng cô cña chÝnh s¸ch tµi chÝnh tiÒn tÖ. Trong ph¹m vi bµi viÕt nµy chóng ta chØ dõng l¹i ë møc ®é ®a ra c¸c gi¶i ph¸p nh trªn cßn viÖc vËn dông nã nh thÕ nµo cßn phô thuéc vµo t×nh h×nh kinh tÕ x· héi trong tõng thêi kú mµ dùa vµo ®ã nhµ níc ®a ra nh÷ng biÖn ph¸p phï hîp nhÊt.
Theo ý kiÕn c¸ nh©n th× nhµ níc nªn tiÕp tôc ®i theo híng sö dông ng©n s¸ch nhµ níc tËp trung vµo chÝnh s¸ch kÝch cÇu, më réng thÞ trêng tµi chÝnh, thÞ trêng më, c¸c chÝnh s¸ch ®Çu t tiªu dïng x· héi ®Ó ®¶m b¶o vÒ mÆt x· héi. Vµ dÇn dÇn tõng bíc t¨ng møc thuÕ cÇn thiÕt ®Ó phôc vô môc tiªu c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc trong dµi h¹n. ChØ cã nh thÕ chóng ta míi cã thÓ ®a nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn. TÊt nhiªn ®Ó thùc hiÖn ®îc c¸c chÝnh s¸ch nµy th× chóng ta cÇn ph¶i cã nhiÒu nguån vèn ®Çu t. Mét yªu cÇu n÷a ®Æt ra lµ nhµ níc cÇn ph¶i thay ®æi mét sè chÝnh s¸ch trong huy ®éng nguån vèn níc ngoµi, vµ nhiÒu chÝnh s¸ch kh¸c nhng ë ®©y ta chØ ®Ò cËp ®Õn mét sè chÝnh s¸ch th«ng qua ng©n s¸ch nhµ níc.
KÕt luËn
Mét nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn æn ®Þnh nh chóng ta ®· ph©n tÝch ®ã ph¶i lµ nÒn kinh tÕ chÞu t¸c ®éng ®iÒu tiÕt cña c¶ hai phÝa: Tõ thÞ trêng vµ chÝnh phñ.
ThÞ trêng sÏ ®a nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn tù nhiªn theo ®óng quy luËt vèn cã cña nã cßn bµn tay ®iÒu tiÕt cña chÝnh phñ gióp cho nã kh«ng ®i lÖch híng vµ kh¾c phôc ®îc nh÷ng yÕu kÐm ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn. Nhµ níc ë ®©y ®ãng vai trß lµ ngêi quan s¸t c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ ë tÇm vÜ m« tõ ®ã ®iÒu chØnh nã khi cÇn thiÕt ®Ó tr¸nh t×nh tr¹ng ®æ vì cña thÞ trêng. §øng trªn tÇm vÜ m« nªn c¸c chÝnh s¸ch can thiÖp cña chÝnh phñ lµ rÊt quan träng vµ nã ®iÒu chØnh nÒn kinh tÕ th«ng qua c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m«, ®a nÒn kinh tÕ ho¹t ®éng theo quü ®¹o, theo quy luËt kinh tÕ mµ kÕt qu¶ cña nã ®¸p øng ®îc môc tiªu cña chÝnh phñ ®Ò ra. C¸c môc tiªu nµy trong tõng giai ®o¹n, tõng thêi kú lµ kh¸c nhau.
VÝ dô: Môc tiªu t¨ng trëng, môc tiªu gi¶m ph¸t hay lµ môc tiªu t¨ng viÖc lµm, gi¶m tû lÖ thÊt nghiÖp.
C¸c ch¬ng trªn chóng ta ®· nghiªn cøu ho¹t ®éng diÒu tiÕt vÜ m« nÒn kinh tÕ thÞ trêng th«ng qua ng©n s¸ch nhµ níc. Do ®Æc thï cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng lµ mét nÒn kinh tÕ cã nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau cïng tån t¹i. V× vËy chóng lu«n cã c¸c mèi quan hÖ t¸c ®éng qua l¹i víi nhau, liªn kÕt víi nhau nhng tõ ®ã còng dÉn ®Õn sù ph¸t sinh m©u thuÉn. §Ó gi¶i quyÕt m©u thuÉn ph¸t sinh mét c¸ch hîp lý nhÊt, gi¶m ®îc møc tèi ®a c¸c m©u thuÉn gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ th× ng©n s¸ch nhµ níc ph¶i ph©n bæ lµm sao cho hîp lý, ®¶m b¶o ®îc sù c«ng b»ng, ph¸t huy ®îc c¸c thÕ m¹nh cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong níc. ChØ khi c¸c tÕ bµo kinh tÕ æn ®inh ph¸t triÓn th× lóc ®ã nÒn kinh tÕ thÞ trêng míi cã thÓ ph¸t triÓn v÷ng ch¾c. Bªn c¹nh ®ã ng©n s¸ch nhµ níc ®iÒu tiÕt vÜ m« nÒn kinh tÕ thÞ trêng th«ng qua c¸c c«ng cô cña nã kÕt hîp víi c¸c c«ng cô tµi chÝnh tiÒn tÖ ®îc xem xÐt díi gãc ®é tæng thÓ cña mét hÖ thèng t¸c ®éng tíi l¹m ph¸t, t¨ng trëng kinh tÕ vµ tû lÖ thÊt nghiÖp. Nghiªn cøu nh÷ng vÊn ®Ò vÒ l¹m ph¸t, t¨ng trëng, viÖc lµm ®Ó ®a ra nh÷ng nguyªn nh©n còng nh nh÷ng yÕu tè ¶nh hëng ®Õn c¸c vÊn ®Ò ®ã tõ ®ã th©ý ®îc ng©n s¸ch nhµ níc ®iÒu tiÕt nã nh thÕ nµo lµ hîp lý. Nh÷ng chÝnh s¸ch ®îc ®a ra qua qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña ng©n s¸ch nhµ níc nh chÝnh s¸ch thuÕ, ¶nh hëng tíi t¨ng trëng kinh tÕ chung vµ tõng thµnh phÇn kinh tÕ riªng ®· ®îc tr×nh bµy ë ch¬ng II. C¸c gi¶i ph¸p kh¾c phôc nh÷ng h¹n chÕ ®· ®îc ®Ò cËp trong ch¬ng III. Cô thÓ h¬n n÷a chóng ta ®· ph©n tÝch c¸c chÝnh s¸ch thuÕ míi nhÊt nh VAT, sù t¨ng gi¶m cña thuÕ thu nhËp, thuÕ doanh thu ¶nh hëng tíi thu nhËp cña doanh nghiÖp vµ cña c¸c c¸ nh©n. §iÒu ®ã t¸c ®éng tíi sù khuyÕn khÝch t¨ng trëng kinh tÕ hay k×m h·m sù ph¸t triÓn kinh tÕ. VÊn ®Ò lín nhÊt ®îc nªu ra ë phÇn gi¶i ph¸p ®ã lµ cÇn chèng thÊt tho¸t thuÕ ( c¶ thuÕ trùc thu vµ gi¸n thu). Chóng ta ®· ®Ò cËp tíi c¸c vÊn ®Ò chi cã hiÖu qu¶ cña ng©n s¸ch nhµ níc, nhÊn m¹nh trong ®IÒu kiÖn ViÖt Nam hiÖn nay, ®IÒu ®ã thùc sù rÊt cÇn thiÕt. Mét yªu cÇu xuyªn suèt trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ cña ®Êt níc, ®ã lµ vèn. V× thÕ viÖc chi tiªu cña chÝnh phñ ph¶i ®îc xem xÐt, c©n nh¾c kü lìng tríc khi ®a ra thùc hiÖn. Nhµ níc th«ng qua chinh s¸ch chi tiªu cña m×nh ®Ó ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ, ®iÒu tiÕt c«ng b¨ng x· héi vµ khuyÕn khÝch ph¸t triÓn v¨n ho¸ gi¸o dôc. Chi ng©n s¸ch nhµ níc t¸c ®éng tíi viÖc cung øng tiÒn tÖ dÉn ®Õn nhøng ph¶n øng kinh tÕ d©y chuyÒn.
Nh×n chung trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng th«ng qua ng©n s¸ch nhµ níc chÝnh phñ ®· ®iÒu tiÕt mäi mÆt nÒn kinh tÕ x· héi. §Þnh híng ph¸t triÓn cho kinh tÕ trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, nhµ níc còng ®· tõng bíc sö dông cã hiÖu qu¶ ng©n s¸ch nhµ níc vµ ngµy cµng cho thÊy vai trß to lín cña ng©n sc¸h nhµ níc trong viÖc ®iÒu tiÕt vÜ m« nÒ kinh tÕ thÞ trêng th«ng qua c¸c chÝnh s¸ch cña m×nh. T×nh tr¹ng béi chi ng©n s¸ch lín dÉn ®Õn l¹m ph¸t cao ®· ®îc ®Èy lïi. HiÖn nay tû lÖ l¹m ph¸t ®· vµ ®ang ®îc ®IÒu chØnh trong ph¹m vi cho phÐp phï hîp víi viÖc khuyÕn khÝch ph¸t triÓn kinh tÕ.Béi chi ng©n s¸ch nhµ níc ®îc kh¾c phôc kh«ng ph¶i b»ng biÖn ph¸p ph¸t hµnh tiÒn mµ th«ng qua thÞ trêng më víi viÖc ph¸t hµnh tr¸i phiÕu, tÝn phiÕu.
Qua ®Ò tµi trªn, víi nh÷ng vÊn ®Ò ®· ®îc nghiªn cøu, chóng ta nhËn thÊy cßn cã nhiÒu bÊt cËp xoay quanh viÖc hoµn thiÖn vµ thùc hiÖn thuÕ. §Ó gi¶i quyÕt nã trong thêi gian tíi yªu cÇu cÇn ph¶i cã mét ®éi ngò c¸n bé ®îc trang bÞ ®Çy ®ñ vÒ mÆt nghiÖp vô còng nh ®¹o ®øc ®Ó ®øng ra ®¶m tr¸ch vÊn ®Ò nµy. Mét yÕu tè n÷a còng kh«ng kÐm phÇn quan träng. §ã lµ c¸c chÝnh s¸ch vÜ m« ®îc nhµ níc ®a ra, xÐt vÒ mÆt hiÖu qu¶ vÉn ®ang cßn rÊt kÐm. Chóng ta thêng xuyªn ph¶i ®i sau ®Ó rót kinh nghiÖm, qua nh÷ng hËu qu¶ ®¶ x¶y ra mµ nã g©y ra khi ®îc ®a ra thùc hiÖn .Lµ mét sinh viªn kinh tÕ chónh ta cÇn cã tr¸ch nhiÖm ®Ó gi¶i ®¸p nh÷ng c©u hái trªn b»ng viÖc lµm cña m×nh ë hiÖn t¹i vµ t¬ng lai ®Ó gãp phÇn x©y ®ùng nÒn khinh tÕ cña ®Êt níc .
Do h¹n chÕ vÒ tr×nh ®é vµ ph¹m vi nghiªn cøu cña ®Õ tµi em chØ xin ®îc ®a ra mét sè vÊn ®Ò nhËn thøc vÒ
“Vai trß ®iÒu tiÕt vÜ m« nÒn kinh tÕ thÞ trêng cña ng©n s¸ch nhµ níc‘ nh trªn.
§©y lµ ®Ò tµi ®Çu tiªn trong qu¸ tr×nh tiÕp cËn víi c¸c vÊn ®Ò thuéc chuyªn ngµnh nªn ªm kh«ng thÓ tr¸nh khái sai sãt vÒ ®Þnh híng còng nh nhËn thøc c¸c vÊn ®Ò kinh tÕ em rÊt mong ®îc sù nhËn xÐt, chØ b¶o cña c¸c thÇy c¸c c«.Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy gi¸o- tiÕn sÜ NguyÔn H÷u Tµi vµ c« gi¸o Cao ThÞ ý Nhi ®· gióp em hoµn thµnh ®Ò tµi nµy.
TµI LIÖUTHAM KH¶O
1.Lý ThuyÕt tµi chÝnh tiÒn tÖ, Mishkin
2.Kinh tÕ vÜ m« .
3.Thêi b¸o kinh tÕ .
Sè 4,6,7,9 n¨m 1999
Sè 1,2,3,5,7,8,9 n¨m
4.B¸oTµI chÝnh .
sè 1,2,3,4,8,9 n¨m 1998.
sè 4,5,6,,8,9 n¨m 1999.
sè 2,3,4,5,7,9 n¨m 2000.
5.Kinh tÕ c«ng céng .
6. Tæng quan vÒ kinh tÕ ViÖt Nam n¨m 1999,2000 .
7. B¸o kinh tÕ SµI Gßn
sè 3,7,8 n¨m 1998 .
sè 1 n¨m 1999 .
sè 1,2,4,5,7,8 n¨m 2000 .
Môc lôc
Trang
Lêi nãi ®Çu
1
Néi dung
Ch¬ng 1: Tæng quan vÒ ng©n s¸ch Nhµ níc vµ nh÷ng t¸c ®éng vÜ m« nÒn kinh tÕ thÞ trêng cña ng©n s¸ch Nhµ níc
3
Ch¬ng 2: Thùc tr¹ng qu¸ tr×nh ®iÒu tiÕt vÜ m« nÒn kinh tÕ thÞ trêng cña ng©n s¸ch Nhµ níc trong c¸c giai ®o¹n tríc
13
Ch¬ng 3: C¸c gi¶i ph¸p ®Ó n©ng cao vai trß ®iÒu tiÕt vÜ m« nÒn kinh tÕ thÞ trêng cña ng©n s¸ch Nhµ níc
27
KÕt luËn
34
Tµi liÖu tham kh¶o
36
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- 12090.DOC