Đề tài Giải pháp hoàn thiện nghiệp vụ thanh toán thẻ tại Ngân hàng Ngoại Thương Việt Nam

m¹i ®iÖn tö ®¹t chuÈn mùc quèc tÕ cao ®Çu tiªn ®­îc khai tr­¬ng. 2.3.2. Nh÷ng h¹n chÕ vµ nguyªn nh©n. 2.3.2.1. H¹n chÕ. Ho¹t ®éng Marketing giíi thiÖu s¶n phÈm cßn ch­a tèt: Thùc tÕ, NHNTVN còng ®· tiÕn hµnh nghiªn cøu vµ ph©n tÝch thÞ tr­êng nh­ng míi chØ ë tõng ®Ò ¸n riªng rÏ chø ch­a ®¹t tÇm tæng thÓ, chiÕn l­îc chung trong toµn hÖ thèng. ViÖc ph©n ®o¹n thÞ tr­êng, chiÕn l­îc ph¸t triÓn vµ më réng thÞ phÇn ®èi víi tõng ph©n ®o¹n ch­a ®­îc ho¹ch ®Þnh cô thÓ. (NguyÔn Tó Anh – tr­ëng phßng Qu¶n lý thÎ héi së chÝnh NHNT VN). HÖ thèng c¬ së h¹ tÇng ch­a t­¬ng xøng, m¹ng l­íi ®¬n vÞ chÊp nhËn thÎ cßn h¹n chÕ: NHNTVN hiÖn nay cã h¬n 6.000 ®¬n vÞ chÊp nhËn thÎ, c¸c ®¬n vÞ nµy chñ yÕu ph©n bè ë c¸c thµnh phè lín, c¸c ®iÓm du lÞch cã nhiÒu kh¸ch quèc tÕ. Trong khi ®ã, ViÖt Nam cã kho¶ng trªn 20 triÖu d©n sèng ë khu vùc thµnh thÞ nªn sè l­îng ®¬n vÞ chÊp nhËn thÎ ph©n bè nh­ vËy lµ qu¸ Ýt vµ kh«ng ®ång ®Òu. Sè tiÒn ký quü vµ møc phÝ giao dÞch cßn cao: §èi víi thÎ tÝn dông mµ ng©n hµng ph¸t hµnh, h¹n møc tÝn dông thÊp nhÊt lµ 10 triÖu VN§ vµ cao nhÊt lµ 250 triÖu VN§ (thÎ Amex). Bªn c¹nh ®ã, muèn sö dông thÎ kh¸ch hµng ph¶i ký quü 125% so víi h¹n møc tÝn dông vµ ph¶i nép phÝ th­êng niªn, phÝ v­ît h¹n møc, phÝ chËm thanh to¸n, phÝ rót tiÒn mÆt, phÝ thay ®æi h¹n møc tÝn dông, phÝ tra so¸t, phÝ cÊp l¹i thÎ... Rñi ro trong thanh to¸n thÎ cßn rÊt cao: Th«ng th­êng, rñi ro x¶y ra do hËu qu¶ cña viÖc sö dông thÎ gian lËn, thÎ gi¶ m¹o. Trong khi ®ã, kinh nghiÖm qu¶n lý vµ kiÓm so¸t cßn nhiÒu h¹n chÕ do c¸c m¸y mãc, thiÕt bÞ ch­a ®¹t tíi møc tinh x¶o, dÔ bÞ lé th«ng tin b¶o mËt ®· ¶nh h­ëng ®Õn hiÖu qu¶ kinh doanh cña ng©n hµng. §· cã nhiÒu dÊu hiÖu cho thÊy ViÖt Nam ®ang ®­îc c¸c tæ chøc téi ph¹m thÎ trong khu vùc nh¾m tíi nh­ mét thÞ tr­êng ®iÓm ®Õn, n¬i thÎ gi¶ ®­îc lµm tõ c¸c kh¸c ®­îc täi ph¹m ®­a vµo sö dông t¹i c¸c §VCNT. H¬n n÷a, ho¹t ®éng thanh to¸n thÎ cßn phô thuéc nhiÒu vµo trung t©m tin häc, m¸y mãc thiÕt bÞ vµ vËn hµnh hÖ thèng cßn cã lóc trôc trÆc g©y trë ng¹i cho kh¸ch hµng, s¶n phÈm dÞch vô thÎ ch­a phong phó, vai trß trung t©m thÎ ch­a ph¸t huy ®Çy ®ñ... (Theo bµ NguyÔn Thu Hµ - Phã Tæng G§ NHNT VN). ViÖc kÕt nèi hÖ thèng m¸y ATM cßn rÊt nhiÒu khã kh¨n: mçi ng©n hµng hiÖn ®ang øng dông mét kiÓu c«ng nghÖ riªng víi nh÷ng tr×nh ®é rÊt kh¸c biÖt nhau. Nh­ng ®iÒu quan träng lµ c¸c ng©n hµng ch­a cã tiÕng nãi chung trong hÖ thèng nh÷ng ®¬n vÞ ph¸t hµnh vµ më réng dÞch vô thÎ, nhÊt lµ ch­a thµnh mét hÖ thèng chuyÓn m¹ch dïng chung. §Çu t­ nguån lùc ch­a phï hîp víi tèc ®é t¨ng tr­ëng cña s¶n phÈm dÞch vô: dÉn ®Õn viÖc kh«ng ®¸p øng tèt ®­îc nhu cÇu cña kh¸ch hµng, lµm cho c«ng t¸c phôc vô kh¸ch hµng kh«ng ®­îc tèt. C«ng t¸c x©y dùng kÕ ho¹ch vËt t­ trang thiÕt bÞ ®Ó ®¸p øng yªu cÇu dÞch vô cho toµn hÖ thèng cßn kÐm: dÉn ®Õn viÖc ®Çu t­ trang thiÕt bÞ kh«ng ®ång ®Òu, chç thiÕu, chç thõa, g©y ra sù l·ng phÝ kh«ng cÇn thiÕt. 2.3.2.2. Nguyªn nh©n. Nh÷ng h¹n chÕ ®ang cßn tån t¹i trong nghiÖp vô thanh to¸n thÎ cña Vietcombank lµ do rÊt nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau. NhËn thøc cña CSCNT cßn h¹n chÕ, dÞch vô m¸y rót tiÒn tù ®éng ch­a tiÖn lîi: dÞch vô thÎ kh«ng thÎ hoµn thiÖn nÕu thiÕu sù tham gia cña c¸c CSCNT v× hä lµ n¬i t¹o nªn tiÖn Ých cña dÞch vô thÎ. Tuy nhiªn, vÊn ®Ò më réng c¸c CSCNT nµy cßn gÆp khã kh¨n do hä kh«ng nhËn thøc hÕt ®­îc r»ng viÖc chÊp nhËn thanh to¸n thÎ lµ ®Ó thu hót kh¸ch hµng, t¨ng nguån thu qua b¸n hµng... Thùc tÕ, c¸c CSCNT l¹i chØ biÕt r»ng hä ph¶i chÞu møc chiÕt khÊu 3% trªn doanh sè thanh to¸n theo ho¸ ®¬n thÎ mµ ng©n hµng quy ®Þnh. Theo c¸ch ¸p gi¸ nµy, víi mçi ®ång b¸n hµng ho¸,dÞch vô cho kh¸ch hµng sö dông thÎ, CSCNT sÏ bÞ chiÕt khÊu 3%, v« h×nh chung ®· lµm gi¶m mÊt 3% lîi nhuËn trªn doanh sè. C¸c ®¬n vÞ lu«n khuyÕn khÝch kh¸ch hµng tr¶ tiÒn mÆt h¬n lµ dïng thÎ. Mét khi viÖc dïng thÎ ®· trë thµnh ®¹i chóng vµ cã nhiÒu ng­êi tiªu dïng sö dông thÎ th× viÖc ®¬n vÞ ph¶i chÊp nhËn thanh to¸n b»ng thÎ lµ ®­¬ng nhiªn.Th«ng th­êng, ®èi víi dÞch vô ATM, c¸c m¸y ATM cÇn ®­îc ®Æt t¹i c¸c trung t©m th­¬ng m¹i hoÆc c¸c ®Þa ®iØem gÇn ®­êng ®i l¹i ho¹t ®éng 24/24 ®Ó tiÖn lîi cho ng­êi d©n rót tiÒn. Tuy nhiªn, ®èi víi ViÖt Nam, do ý thøc ng­êi d©n ch­a cao vµ phaph¸t sinh luËt ch­a nghiªm nªn ®é an toµn cña m¸y ATM ®Æt t¹i c¸c ®iÓm c«ng céng lµ rÊt thÊp. Th­êng c¸c m¸y nµy ®­îc ®Æt vµo chÝnh ng©n hµng hoÆc trong kh¸ch s¹n, siªu thÞ.... Do ®ã, mét sè m¸y ATM kh«ng phôc vô ®­îc 24/24 mµ chØ phôc vô theo giê lµm viÖc nhÊt ®Þnh. Thu nhËp b×nh qu©n thÊp vµ thãi quen dïng tiÒn mÆt cña ng­êi d©n: Mét trong nh÷ng nguyªn nh©n g©y c¶n trë sù ph¸t triÓn ho¹t ®éng thÎ ph¶i nãi ®Õn thãi quen dïng tiÒn mÆt ®· bÐn rÔ qu¸ l©u trong t­ duy tiªu dïng cña ng­êi d©n. Ng­êi ViÖt Nam gÇn nh­ vÉn coi tiÒn mÆt lµ ph­¬ng tiÖn kh«ng thÓ thay thÕ trong thanh to¸n tiªu dïng vµ c¶m nhËn ®­îc viÖc thuËn tiÖn, yªn t©m khi thanh to¸n vµ nhËn thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt. Bªn c¹nh ®ã, møc thu nhËp h¸ng n¨m b×nh qu©n ®Çu ng­êi cña ng­êi ViÖt Nam cßn thÊp so víi c¸c n­íc trong khu vùc còng lµ mét trë ng¹i cho viÖc ph¸t triÓn sö dông thÎ, b×nh qu©n kho¶ng 500.000 - 700.000 VN§/ ng­êi. Vèn ®Çu t­ c«ng nghÖ qu¸ cao: Trong c¸c nghiÖp vô ng©n hµng hiÖn nay, thÎ ng©n hµng ®­îc coi lµ dÉn ®Çu vÒ c«ng nghÖ øng dông. Tõ c«ng ®o¹n s¶n xuÊt thÎ ®Õn c¸c t¸c nghiÖp thanh to¸n ®Òu ®ßi hái c¸c trang thiÕt bÞ hiÖn ®¹i. §Çu t­ hÖ thèng m¸y mãc kiÓm tra thÎ nh­ POS, ATM... còng gÇn nh­ mét d¹ng ®Çu t­ cho c¬ së h¹ tÇng. C«ng t¸c marketing tiÕp thÞ s¶n phÈm cßn nhiÒu h¹n chÕ: ch­a tÝch cùc vµ chñ ®éng trong viÖc ®­a s¶n phÈm tíi tay ng­êi tiªu dïng. C«ng t¸c qu¶ng c¸o, qu¶ng b¸ s¶n phÈm ch­a ®­îc lµm m¹nh mÏ, v× vËy nhiÒu kh¸ch hµng ch­a biÕt vÒ s¶n phÈm thÎ vµ còng ch­a cã c¸i nh×n ®óng vÒ chóng. Ngoµi ra, ng©n hµng còng ch­a cã chÝnh s¸ch tiÕp thÞ vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng h÷u hiÖu. M«i tr­êng ph¸p lý ch­a hoµn thiÖn: HiÖn nay vÉn ch­a cã ®­îc hµnh lang ph¸p lý ®Çy ®ñ cho viÖc thanh to¸n vµ ph¸t hµnh thÎ quèc tÕ. NghÞ ®Þnh 91/CP vÒ tæ chøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt ban hµnh ngµy 25/11/1993 ®· kh«ng cßn phï hîp víi thùc tÕ, bëi c¸c h×nh thøc thanh to¸n qua email, qua internet kh«ng thuéc ph¹m vi ®iÒu chØnh cña nã. §Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng ®ã, Thèng ®èc ng©n hµng Nhµ n­íc ViÖt Nam ®· ban hµnh quy chÕ ph¸t hµnh, sö dông vµ thanh to¸n thÎ ng©n hµng sè 371/1/1999/Q§/NHNN1 ngµy 19/1/1999. Tuy nhiªn, quy chÕ nµy còng cã nh÷ng bÊt cËp v× míi chØ ®Ò cËp vÒ ph­¬ng diÖn kü thuËt trong thanh to¸n thÎ, chØ mang tÝnh c¬ b¶n, ch­a ®­îc cô thÓ ho¸ b»ng c¸c v¨n b¶n ph¸p quy. Bªn c¹nh ®ã, vÒ gãc ®é qu¶n lý cßn nhiÒu khe hë cÇn ®­îc kh¾c phôc. VÝ dô nh­ hiÖn naykhi ph¸t hµnh thÎ tÝn dông quèc tÕ lµ chÊp nhËn viÖc chuyÓn ®æi tù do gi÷a VN§ vµ USD kh«ng cÇn xin phÐp, nhÊt lµ khi sö dông ë n­íc ngoµi. §iÒu nµy cã ¶nh h­ëng lín tíi viÖc kiÓm so¸t vµ khèng chÕ l­îng ngo¹i tÖ mang ra n­íc ngoµi. MÆc dï vÉn cßn nh÷ng khe hë nh­ vËy trong kh©u thanh to¸n, nh­ng ®èi víi kh©u ph¸t hµnh th× vÊn ®Ò qu¶n lý ngo¹i hèi cßn qu¸ chÆt vµ thiÕu tÝnh linh ho¹t. Kh¶ n¨ng ®¶m b¶o an toµn giao dÞch ch­a cao: trong kinh doanh thÎ ngoµi c¸c yÕu tè rñi ro nh­ mäi nghiÖp vô kh¸c cßn bÞ c¸c nhãm téi ph¹m lu«n r×nh rËp ®Ó cã thÓ khai th¸c vµ g©y tæn thÊt cho ng©n hµng, sè l­îng thÎ gi¶ ®­a vµo ViÖt Nam sö dông ®ang gia t¨ng vµ ¶nh h­ëng ®Õn hiÖu qu¶ cña dÞch vô thanh to¸n cña c¸c ng©n hµng nãi chung vµ NHNTVN nãi riªng. HÖ thèng thanh to¸n liªn ng©n hµng ch­a ®ång bé vµ thiÕu sù thèng nhÊt: dÞch vô thÎ lµ lo¹i h×nh ph¸t triÓn dùa trªn sù ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ th«ng tin hiÖn ®¹i, trong khi ®ã ë NHNTVN nãi riªng vµ c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i ë ViÖt Nam nãi chung lµ ch­a ®¹t ®Õn tr×nh ®é chuÈn cña thÕ giíi, cßn thiÕu sù ®ång bé vµ thèng nhÊt trong cïng hÖ thèng. Do vËy, NHNTVN cÇn ph¶i quan t©m ®Õn nh÷ng ®iÓm cßn h¹n chÕ nµy ®Ó ®­a ra c¸c chiÕn l­îc vµ gi¶i ph¸p ®óng ®¾n khi muèn thùc hiÖn tèt h¬n n÷a nghiÖp vô thanh to¸n thÎ t¹i ng©n hµng m×nh. Ch­¬ng 3: thiÖn nghiÖp vô thanh to¸n thÎ t¹i Ng©n hµng Ngo¹i Th­¬ng ViÖt Nam. 3.1. Ph©n tÝch thÞ tr­êng c¹nh tranh. 3.1.1. Nhu cÇu thÞ tr­êng. Víi nÒn kinh tÕ ®· ®¹t nhiÒu thµnh tùu ®¸ng khÝch lÖ, trong n¨m 2004 vµ ®Çu n¨m 2005 tèc ®é t¨ng tr­ëng GDP ®¹t 7,5%, thu nhËp cña ng­êi d©n ®· ®­îc n©ng cao. Trong sè gÇn 83 triÖu d©n ViÖt nam cã kho¶ng 65% n»m trong ®é tuæi lao ®éng, tØ lÖ ng­êi biÕt ch÷ kho¶ng 94,14% thuéc lo¹i cao trong khu vùc. D©n sè trÎ, tr×nh ®é häc vÊn cao sÏ lµ mét c¬ së hÕt søc thuËn lîi ®Ó khai th¸c thÞ tr­êng, ph¸t triÓn dÞch vô thÎ ViÖt Nam. Theo thèng kª, 10% d©n sè cã thu nhËp cao nhÊt ViÖt Nam chiÕm 35% thu nhËp vµ tiªu dïng. H¬n 8 triÖu ng­êi cã thu nhËp cao thËt sù lµ mét thÞ tr­êng tiÒm n¨ng mÇu mì cho c¸c ng©n hµng kinh doanh dÞch vô thÎ t¹i ViÖt Nam. Sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña khoa häc – c«ng nghÖ ®· gióp cho thÎ thanh to¸n trë thµnh c«ng cô thanh to¸n phæ biÕn vµ chiÕm vÞ trÝ ®éc t«n trong c¸c c«ng cô thanh to¸n t¹i hÇu hÕt c¸c n­íc ph¸t triÓn vµ ®ang ph¸t triÓn. Ng­êi d©n ngµy cµng cã nhu cÇu sö dông thÎ ®Ó cã thÓ tiÕt kiÖm thêi gian thanh to¸n, ®¶m b¶o an toµn, hiÖu qu¶ vµ tiÖn lîi trong sö dông. 3.1.2. §èi t­îng kh¸ch hµng tiÒm n¨ng. DÞch vô thÎ cña ng©n hµng ngo¹i th­¬ng ®­îc më réng cho mäi ®èi t­îng kh¸ch hµng trong n­íc vµ quèc tÕ cã nhu cÇu sö dông. Tuy nhiªn, ®èi víi thÎ tÝn dông quèc tÕ, do chi phÝ ph¸t hµnh vµ sö dông thÎ lín, c¸c dÞch vô vµ tiÖn Ých nhiÒu h¬n nªn th­êng tËp trung vµo c¸c ®èi t­îng lµ c¸c doanh nghiÖp, c¸c nhµ l·nh ®¹o nh­ gi¸m ®èc, tæng gi¸m ®èc...vµ nh÷ng ng­êi cã thu nhËp cao vµ th­êng cã nhu cÇu ®i c«ng t¸c n­íc ngoµi. Ngoµi ra, thÎ tÝn dông quèc tÕ cßn giµnh phôc vô cho nh÷ng häc sinh ®i du häc n­íc ngoµi. Cßn ®èi víi thÎ Connect 24, do phÝ ph¸t hµnh vµ sö dông kh«ng qu¸ lín nªn thu hót ®«ng ®¶o ng­êi d©n, nh÷ng thanh niªn, nh÷ng c«ng chøc nhµ n­íc th­êng xuyªn cã nhu cÇu mua s¾m. Ngoµi ra, nã cßn ®em l¹i tiÖn Ých cho c¸c doanh nghiÖp víi viÖc tr¶ l­¬ng qua tµi kho¶n vµ rót tiÒn, chuyÓn tiÒn. Nã ®· tiÕt kiÖm ®­îc rÊt nhiÒu thêi gian vµ nh©n lùc cho doanh nghiÖp. V× vËy, thÞ tr­êng thÎ hiÖn nay ®ang ë giai ®o¹n rÇm ré, nhiÒu ng­êi d©n ®ang cã nhu cÇu sö dông, c¸c nhµ ng©n hµng cÇn n¾m b¾t ®­îc c¸c ®èi t­îng kh¸ch hµng phï hîp vµ cã kh¶ n¨ng ®Ó cã nh÷ng gi¶i ph¸p thu hót cã hiÖu qu¶. 3.1.3. Ph©n tÝch ng©n hµng. Nh÷ng c¬ héi T¸c ®éng quèc tÕ: víi chÝnh s¸ch toµn cÇu cña c¸c Tæ chøc tÝn dông quèc tÕ, víi ­u thÕ ®øng ®Çu thÞ tr­êng thÎ ViÖt Nam, NHNT VN lµ ng©n hµng th­¬ng m¹i duy nhÊt trªn thÞ tr­êng ViÖt Nam ®­îc tÊt c¶ c¸c Tæ chøc tÝn dông quèc tÕ chó ý vµ muèn ®Çu t­ ph¸t triÓn th­¬ng hiÖu cña m×nh. M«i tr­êng kinh tÕ x· héi trong n­íc: nÒn kinh tÕ ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y t¨ng tr­ëng æn ®Þnh, ®êi sèng cña nh©n d©n tõng b­íc n©ng cao, ngµnh du lÞch t¨ng tr­ëng cao, c¸c dÞch vô h¹ tÇng vÒ c«ng nghÖ th«ng tin vµ b­u chÝnh viÔn th«ng còng ®­îc ®Çu t­ ph¸t triÓn m¹nh. Sù ph¶n håi tÝch cùc tõ phÝa b¶n th©n c¸c kh¸ch hµng vµ sù quan t©m cña c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng còng gióp ng©n hµng qu¶ng b¸ ®­îc s¶n phÈm. Néi lùc cña Ng©n hµng Ngo¹i th­¬ng ViÖt Nam: ng©n hµng gi÷ vÞ thÕ ®øng ®Çu thÞ tr­êng thÎ ViÖt Nam víi thÞ phÇn lín nhÊt. Ng©n hµng cã hÖ thèng c«ng nghÖ víi kh¶ n¨ng cung øng, hç trî qu¶n lý vµ ph¸t triÓn nhiÒu lo¹i dÞch vô, cã ®Þnh h­íng chiÕn l­îc ph¸t triÓn dÞch vô thÎ nh­ mét dÞch vô mòi nhän ®Ó tÊn c«ng vµo thÞ tr­êng ng©n hµng b¸n lÎ. Ngoµi ra, ng©n hµng còng chó träng ®Çu t­ nguån nh©n lùc cho dÞch vô thÎ c¶ vÒ l­îng vµ chÊt. Nh÷ng th¸ch thøc T¸c ®éng quèc tÕ: nh÷ng biÕn ®éng khã l­êng cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi ¶nh h­ëng s©u s¾c lªn thÞ tr­êng tµi chÝnh toµn cÇu, nh÷ng bÊt æn kinh tÕ chÝnh trÞ toµn cÇu vµ ¶nh h­ëng c¶ tíi dÞch vô cña ng©n hµng. HiÖn nay cã nhiÒu ng©n hµng còng tham gia dÞch vô nµy nªn th­êng x¶y ra nh÷ng xung ®ét vÒ s¶n phÈm vµ c¹nh tranh kh¸ch hµng. M«i tr­êng kinh tÕ x· héi: tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ hiÖn nay ®ang ch÷ng l¹i, tr×nh ®é ph¸t triÓn cña dÞch vô ng©n hµng ViÖt Nam cßn kÐm ph¸t triÓn so víi khu vùc vµ thÕ giíi c¶ vÒ chÊt, vÒ sè l­îng dÞch vô vµ c¸c tiÖn Ých cung cÊp còng ¶nh h­ëng gi¸n tiÕp lªn dÞch vô thÎ cña ng©n hµng. Néi bé NHNT VN: m« h×nh tæ chøc dÞch vô thÎ hiÖn nay vÉn cßn nhiÒu bÊt cËp. Nguån nh©n lùc cho dÞch vô thÎ tuy ®· ®­îc ®Çu t­ nh­ng vÉn kh«ng ®¸p øng kÞp víi tèc ®é ph¸t triÓn s¶n phÈm vµ dÞch vô thÎ. ChÝnh s¸ch ph¸t triÓn thÞ tr­êng thÎ vÉn cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n. Ngoµi ra, ®Þnh h­íng ®Çu t­ vµ lùa chän c«ng nghÖ thÝch hîp míi chØ mang tÝnh chiÕn l­îc cho 5 ®Õn 10 n¨m sau. 3.1.4. Ph©n tÝch t×nh h×nh c¹nh tranh. VÒ lÜnh vùc ph¸t hµnh thÎ tÝn dông: T¹i ViÖt Nam hiÖn nay cã 4 ng©n hµng chÝnh thøc ®­îc phÐp ph¸t hµnh thÎ tÝn dông quèc tÕ lµ NHNTVN víi 39% thÞ phÇn, NHTMCP ¸ Ch©u 59% thÞ phÇn, NHTMCP Eximbank vµ UOB chiÕm 2%. Tuy Ýt h¬n NHTMCP ¸ Ch©u nh­ng ho¹t ®éng ph¸t hµnh cña NHNTVN an toµn h¬n vµ lµ ng©n hµng duy nhÊt ph¸t hµnh c¶ ba th­¬ng hiÖu thÎ quèc tÕ hµng ®Çu thÕ giíi: American Express, Visa vµ Mastercard. VÒ ho¹t ®éng thanh to¸n thÎ quèc tÕ: HiÖn nay cã tæng céng h¬n 10 ng©n hµng tham gia thanh to¸n thÎ tÝn dông quèc tÕ nªn c¹nh tranh diÔn ra t­¬ng ®èi gay g¾t. Ng©n hµng Ngo¹i th­¬ng chiÕm 50% thÞ phÇn, ng©n hµng ACB chiÕm 20% , ng©n hµng UOB vµ ANZ mçi ng©n hµng chiÕm xÊp xØ 15%, cßn l¹i lµ c¸c ng©n hµng kh¸c. VÒ hÖ thèng giao dÞch tù ®éng ATM vµ thÎ ghi nî: Tr­íc n¨m 2000, thÞ tr­êng ViÖt Nam chØ cã ANZ vµ HSBC cã ATM. §Õn n¨m 2001, c¸c ng©n hµng quèc doanh b¾t ®Çu tham gia. §Õn nay, BIDV, ICB, VCB, Sacombank, ANZ, HSBC, Agri-Bank ®Òu ®· ®Æt m¸y ATM vµ ph¸t hµnh thÎ ghi nî ra thÞ tr­êng víi tæng sè kho¶ng 760.000 thÎ. 3.2. §Þnh h­íng ph¸t triÓn nghiÖp vô thanh to¸n thÎ t¹i Ng©n hµng Ngo¹i Th­¬ng ViÖt Nam. Sù ph¸t triÓn cña ho¹t ®éng thanh to¸n thÎ cña NHNTVN ®ang gÆp nh÷ng khã kh¨n vµ thuËn lîi cã tÝnh kh¸ch quan v× chÞu ¶nh h­ëng cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam. NÒn kinh tÕ ViÖt Nam kÓ tõ khi thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®æi míi, më cöa héi nhËp ®· thu ®­îc nhiÒu thµnh c«ng, tèc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ cña ViÖt Nam kh¸ cao (®øng hµng ®Çu thÕ giíi, trung b×nh GDP t¨ng 7% - 8%/n¨m). Thu nhËp cña ng­êi d©n ngµy cµng cao, nhu cÇu sö dông thÎ thanh to¸n trong x· héi ngµy cµng réng r·i. Xu thÕ héi nhËp t¹o ®iÒu kiÖn vµ còng ®ång thêi vµ còng ®ång thêi ®Æt ra yªu cÇu ®èi víi viÖc thanh to¸n thÎ t¹i ViÖt Nam. VÒ kü thuËt c«ng nghÖ, ViÖt Nam lµ n­íc ®i sau nªn cã ®iÒu kiÖn ®Ó tiÕp thu ngay c¸c thµnh tùu khoa häc kü thuËt vµ c«ng nghÖ míi ®Ó ph¸t triÓn thÎ thanh to¸n. Trong ®ã, NHNTVN lµ ng©n hµng ®i ®Çu trong lÜnh vùc nµy. Tuy vËy, NHNTVN còng x¸c ®Þnh ®­îc nh÷ng th¸ch thøc ®èi víi ho¹t ®éng kinh doanh thÎ cña m×nh, phÊn ®Êu ®Õn n¨m 2005, thÎ ph¶i trë thµnh mét ph­¬ng tiÖn thanh to¸n quen thuéc trong mét bé phËn d©n c­ ë c¸c thµnh phè vµ c¸c khu c«ng nghiÖp lín, trë thµnh ph­¬ng tiÖn thanh to¸n chñ yÕu cña th­¬ng m¹i ®iÖn tö, th­¬ng m¹i qua m¹ng Internet. HiÖn nay, nghiÖp vô thanh to¸n thÎ ®ang mang l¹i nh÷ng kho¶n thu lín cho ng©n hµng. V× vËy, ®Ó duy tr× vµ ®Èy m¹nh h¬n n÷a ®µ t¨ng tr­ëng, toµn hÖ thèng thÎ NHNTVN cÇn cã nh÷ng ®Þnh h­íng cô thÓ. §øng tr­íc nh÷ng nhu cÇu t¨ng cao vÒ thanh to¸n thÎ, NHNT VN ®· ®Ò ra chiÕn l­îc më réng viÖc ph¸t hµnh thÎ, ph¸t triÓn m¹ng l­íi c¸c ®¬n vÞ chÊp nhËn thÎ ®Ó ®¸p øng tèt h¬n n÷a nhu cÇu cña kh¸ch hµng, t¨ng doanh sè thanh to¸n thÎ, t¨ng doanh sè sö dông thÎ. Kh«ng chØ më réng vÒ mÆt ph¹m vi mµ ng©n hµng cßn më réng c¶ vÒ c¸c lÜnh vùc kinh doanh. Tr­íc ®©y, ng©n hµng th­êng chó träng vµo c¸c ®iÓm kinh doanh lín nh­ nhµ hµng, kh¸ch s¹n... nh­ng nay ®· më réng ra c¶ nh÷ng siªu thÞ, c¸c cöa hµng tæng hîp, c¸c tr¹m b¸n x¨ng... Nh­ vËy, ng©n hµng ®· kh«ng cßn chØ tËp trung vµo nh÷ng n¬i cã nhiÒu ng­êi n­íc ngoµi mµ ®· më réng tíi c¸c ®¬n vÞ phôc vô chñ thÎ trong n­íc. Khi sè l­îng thÎ ph¸t hµnh ngµy cµng t¨ng vµ nhu cÇu sö dông thÎ ngµy cµng nhiÒu th× viÖc triÓn khai ®Ò ¸n ATM, ®­a hÖ thèng ATM vµo cuéc sèng lµ rÊt quan träng. Ng©n hµng ®· ®Þnh h­íng më réng hÖ thèng kh«ng chØ ë c¸c thµnh phè lín mµ cßn triÓn khai t¹i c¸c tØnh, c¸c khu ®«ng d©n c­... Ngoµi ra, c¸c m¸y ATM cÇn ph¶i ®­îc ®¶m b¶o an toµn vµ cung cÊp nhiÒu dÞch h¬n n÷a tíi kh¸ch hµng. Trong n¨m 2005, ng©n hµng ®ang phÊn ®Êu t¨ng sè m¸y ATM lªn kho¶ng 600 chiÕc, gÊp ®«i sè hiÖn cã. Do nhu cÇu cña kh¸ch hµng ngµy cµng cao nªn ng©n hµng tháa thuËn víi c¸c ®èi t¸c, liªn kÕt víi c¸c ng©n hµng ®Ó ph¸t triÓn thÎ liªn kÕt. Ngoµi ra, ng©n hµng cßn nghiªn cøu triÓn khai lo¹i h×nh thÎ th«ng minh (Smart Card) kh«ng nh÷ng t¨ng thªm sù ®a d¹ng cho s¶n phÈm thÎ cña ng©n hµng mµ cßn t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh víi c¸c ng©n hµng n­íc ngoµi trong ®iÒu kiÖn ViÖt Nam tham gia héi nhËp kinh tÕ khu vùc vµ quèc tÕ. Ng©n hµng ®· ®Ò ra môc tiªu chiÕm lÜnh thÞ tr­êng thÎ ViÖt Nam c¶ vÒ thÎ tÝn dông quèc tÕ vµ thÎ ghi nî ATM. V× vËy, môc tiªu chiÕn l­îc ®Õn n¨m 2005 cña ng©n hµng lµ: Sè l­îng thÎ tÝn dông quèc tÕ ®¹t: 35.000 Sè l­îng thÎ liªn kÕt ®¹t: 200.000 Sè ®¬n vÞ chÊp nhËn thÎ ®¹t: 30.000 Doanh sè thanh to¸n thÎ ®¹t: 200 triÖu USD/n¨m Doanh sè sö dông thÎ ®¹t: 600 tû VN§/n¨m Sè m¸y ATM ®¹t: h¬n 400 Trong t­¬ng lai, ng©n hµng cßn cã kÕ ho¹ch thµnh lËp trung t©m thÎ ho¹t ®éng ®éc lËp ®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng tån t¹i hiÖn nay cña nghiÖp vô thÎ vµ n©ng cao hiÖu qu¶ cña dÞch vô thÎ. 3.3. Mét sè gi¶i ph¸p hoµn thiÖn nghiÖp vô thanh to¸n thÎ t¹i Ng©n hµng Ngo¹i Th­¬ng ViÖt Nam. 3.3.1. Gi¶i ph¸p vÒ ho¹t ®éng Marketing Ng©n hµng. §iÒu chØnh møc ký quü: HiÖn nay, viÖc sö dông tµi kho¶n c¸ nh©n ch­a ph¸t triÓn, nªn ph¸t hµnh thÎ cßn ph¶i ký quü, thÕ chÊp tµi s¶n trong mét sè tr­êng hîp ®· lµm ¶nh h­ëng kh«ng nhá ®Õn viÖc ph¸t hµnh thÎ. Víi møc ký quü 125% nªn ch¨ng cÇn ®­îc ®iÒu chØnh cho phï hîp v× thùc tÕ víi nh÷ng thÎ ph¸t hµnh cã ký quü th× chñ thÎ còng chØ ®­îc sö dông trong h¹n møc ký quü mµ th«i. §iÒu chØnh møc phÝ vµ l·i: Víi phÇn ®«ng ng­êi ViÖt Nam hiÖn nay, thÎ ng©n hµng cßn ®ang lµ s¶n phÈm l¹ lÉm, hä ch­a hiÓu vµ ch­a khai th¸c hÕt c¸c tiÖn Ých vèn cã cña thÎ. Trong ®iÒu kiÖn nh­ vËy, viÖc quyÕt ®Þnh mét møc phÝ vµ l·i cao nh­ hiÖn nay lµ kh«ng hîp lý ®Ó ph¸t triÓn kinh doanh dÞch vô thÎ. MÆc dï møc phÝ, l·i nµy hoµn toµn t­¬ng xøng víi tiÖn Ých mµ thÎ mang l¹i nh­ng kh¸ch hµng vÉn ch­a hiÓu hÕt nªn viÖc ph¸t triÓn dÞch vô thÎ lµ hÕt søc khã kh¨n. T¹m thêi, ®Ó kiÕn t¹o mét thÞ tr­êng më réng h¬n n÷a, NHNTVN cã thÓ xem xÐt gi¶m bít møc phÝ, l·i ¸p dông ®Ó t¨ng tÝnh hÊp dÉn ®èi víi kh¸ch hµng. Khi qu¸ tr×nh kinh doanh ®· ®i vµo thÕ æn ®Þnh th× ng©n hµng cã thÓ xem xÐt viÖc t¨ng møc phÝ vµ l·i sau. Tuy nhiªn ®èi víi thÎ tÝn dông quèc tÕ, ng©n hµng chØ cã thÓ ®iÒu chØnh l·i vay tÝn dông chø kh«ng thÓ ®iÒu chØnh phÝ. KÐo dµi thêi h¹n hiÖu lùc cña thÎ tÝn dông: HiÖn t¹i do yªu cÇu qu¶n lý viÖc sö dông thÎ nªn thÎ tÝn dông chØ cã hiÖu lùc trong vßng 1 n¨m, kh¸ch hµng muèn sö dông tiÕp th× ph¶i xin gia h¹n thÎ vµ ng©n hµng sÏ in thÎ míi cho kh¸ch hµng. Nh­ vËy ng©n hµng sÏ mÊt thªm chi phÝ in thÎ míi vµ göi thÎ, ngoµi ra cßn g©y phiÒn hµ cho kh¸ch hµng khi ph¶i ®æi thÎ liªn tôc ( nhÊt lµ khi kh¸ch hµng ®ang ë n­íc ngoµi mµ thÎ bÞ hÕt hiÖu lùc). H¬n n÷a, thùc tÕ cho thÊy ch­a cã tr­êng hîp nµo chñ thÎ ®· th«ng b¸o huû thÎ tr­íc thêi h¹n hiÖu lùc mµ vÉn cßn sö dông ®­îc tiÕp ®Ó dÉn ®Õn g©y rñi ro cho ng©n hµng, v× khi huû thÎ ng©n hµng sÏ gi÷ thÎ l¹i ngay. Cung cÊp dÞch vô ng©n hµng liªn hoµn: Th«ng th­êng, mét kh¸ch hµng sÏ lùa chän cho m×nh mét ng©n hµng ®Ó giao dÞch, v× nh­ vËy sÏ tiÖn lîi cho kh¸ch hµng trong viÖc qu¶n lý t×nh h×nh tµi chÝnh cña m×nh còng nh­ thuËn tiÖn khi sö dông c¸c dÞch vô ng©n hµng kh¸c. Víi mét hÖ thèng dÞch vô ng©n hµng liªn hoµn khÐp kÝn sÏ ®¸p øng ®­îc ®Çy ®ñ c¸c nhu cÇu cña kh¸ch hµng. Kh¸ch hµng khi sö dông dÞch vô ATM cã thÓ ®ång thêi sö dông tµi kho¶n ph¸t hµnh ATM ®Ó thùc hiÖn giao dÞch ®Çu t­ tù ®éng trªn sè d­ tµi kho¶n; hoÆc dïng thÎ ATM ®Ó ký quü ph¸t hµnh b¶o l·nh; dïng thÎ ATM rót vèn vay; mua b¸n ngo¹i tÖ; chuyÓn tiÒn ®i n­íc ngoµi..... Do ®ã, NHNTVN cÇn cã sù phèi hîp gi÷a c¸c bé phËn nghiÖp vô cã liªn quan ®Ó cã thÓ ®­a ra mét lo¹t dÞch vô ng©n hµng liªn hoµn tiÖn lîi nhÊt ®ñ søc hÊp dÉn kh¸ch hµng vµ t¹o thÕ m¹nh trong c¹nh tranh víi c¸c ng©n hµng kh¸c. 3.3.2. Më réng m¹ng l­íi. M¹ng l­íi c¸c c¬ së chÊp nhËn thÎ lµ mét chñ thÓ kh«ng thÓ thiÕu trong quy tr×nh thanh to¸n thÎ, lµ n¬i tiÕp xóc trùc tiÕp víi kh¸ch hµng vµ lµ n¬i b¾t ®Çu cña nghiÖp vô thanh to¸n thÎ. Do ®ã, khi cµng cã nhiÒu c¬ së chÊp nhËn thÎ t¹i nhiÒu n¬i vµ thuéc nhiÒu lo¹i h×nh kinh doanh kh¸c nhau th× sù tiÖn Ých cña viÖc sö dông thÎ cµng t¨ng. V× vËy, NHNTVN muèn c¹nh tranh ®­îc víi c¸c ng©n hµng kh¸c vÒ lo¹i h×nh dÞch vô nµy th× ph¶i: Trang bÞ ®Çy ®ñ c¸c m¸y mãc thiÕt bÞ, nªn trang bÞ m¸y POS thay v× dïng m¸y chµ ho¸ ®¬n, võa ®Ó an toµn cho CSCNT võa t¹o ®­îc sù yªn t©m cho kh¸ch hµng. CÇn cã quy chÕ trÝch th­ëng hay ch­¬ng tr×nh khuyÕn m·i nh»m khuyÕn khÝch c¸c CSCNT ®¹t doanh sè lín. §Æc biÖt lµ m¹ng thanh to¸n ph¶i lu«n æn ®Þnh, cung cÊp cho kh¸ch hµng mét ®­îc thanh to¸n tèt nhÊt. Gi¶i quyÕt cho c¸c CSCNT míi ®­îc më tµi kho¶n mµ kh«ng cÇn nép tiÒn ®¶m b¶o sè d­ tèi thiÓu cña tµi kho¶n. Tr­êng hîp CSCNT nµo cÇn rót hÕt tiÒn còng nªn chÊp nhËn cho hä rót hÕt sè d­. Thµnh lËp bé phËn ch¨m sãc kh¸ch hµng cã nhiÖm vô ph¸t ®Çy ®ñ b¶n tin c¶nh gi¸c, trùc tiÕp thu ho¸ ®¬n t¹i c¸c CSCNT, th­êng xuyªn kiÓm tra b¶o d­ìng m¸y mãc. Th­êng xuyªn tæ chøc tËp huÊn nghiÖp vô thÎ cho c¸c CSCNT ®Ó gióp hä gi¶i ®¸p nh÷ng v­íng m¾c trong thanh to¸n. Më réng c¸c CSCNT sang c¸c ngµnh kh¸c kh«ng chØ trong lÜnh vùc kinh doanh nhµ hµng kh¸ch s¹n truyÒn thèng nh­ hiÖn nay, x©y dùng mét m¹ng l­íi CSCNT vÖ tinh phôc vô nhu cÇu sö dông thÎ nh­: b­u ®iÖn, tr¹m ban x¨ng dÇu, ®­ång s¾t, h·ng b¶o hiÓm, cöa hµng thêi trang, ®å gia dông, h·ng taxi..... X©y dùng vµ thùc hiÖn c¸c chiÕn dÞch qu¶ng c¸o, tiÕp thÞ mét c¸ch tæng thÓ, cã kÕ ho¹ch vµ th­êng xuyªn h¬n. Cã sù phèi hîp ®ång bé c¸c bé phËn nghiÖp vô t¹o hËu thuÉn cho viÖc më réng c¸c CSCNT, ch¼ng h¹n nh­ mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn cho c¸c ®¬n vÞ kinh doanh vay vèn lµ ®¬n vÞ ®ã ph¶i lµ ®¹i lý thanh to¸n thÎ cho ng©n hµng. Th­êng xuyªn th¨m CSCNT vµ tæ chøc th¨m dß ý kiÕn kh¸ch hµng. CÇn ph¶i lµm cho c¸c CSCNT nhËn thøc ®­îc r»ng chÊp nhËn thanh to¸n thÎ lµ ®Ó t¨ng nguån thu qua b¸n hµng, tõ ®ã cÇn tr¸nh ph©n biÖt ®èi xö víi kh¸ch hµng, tr¸nh lîi dông thu thªm phÝ thanh to¸n hoÆc Ðp kh¸ch hµng thanh to¸n b»n ngo¹i tÖ ®Ó h­ëng chªnh lÖch gi¸. 3.3.3. Hoµn thiÖn c«ng t¸c b¶o mËt vµ h¹n chÕ rñi ro. Hoµn thiÖn c«ng t¸c b¶o mËt Mét trong nh÷ng c«ng t¸c gióp t¨ng uy tÝn cho ng©n hµng vµ t¨ng ®é tin cËy cho kh¸ch hµng vÒ thÎ thanh to¸n lµ viÖc ®¶m b¶o an toµn vµ b¶o mËt th«ng tin. §Ó ®¶m b¶o an toµn cho kh¸ch hµng khi sö dông thÎ, NHNTVN cÇn ph¶i phèi hîp víi c¸c Tæ chøc thÎ quèc tÕ vµ c¸c c«ng ty cung cÊp phÇn mÒm ®Ó x©y dùng nh÷ng ch­¬ng tr×nh qu¶n lý vµ b¶o mËt th«ng tin cho kh¸ch hµng khi tham gia vµo dÞch vô thÎ. §Æc biÖt, ng©n hµng cÇn gi÷ bÝ mËt mét sè khãa b¶o mËt, quan träng nhÊt lµ khãa PIN cña kh¸ch hµng. H¹n chÕ rñi ro Trong kinh doanh thÎ, ngoµi c¸c yÕu tè rñi ro nh­ mäi nghiÖp vô kh¸c cßn bÞ c¸c nhãm téi ph¹m lu«n r×nh rËp ®Ó cã thÓ khai th¸c vµ g©y tæn thÊt cho c¸c ng©n hµng th«ng qua viÖc sö dông thÎ gi¶, thÎ bÞ ¨n c¾p th«ng tin,... GÇn ®©y nhÊt, bän téi ph¹m ®· sö dông BIN cña mét sè ng©n hµng n­íc ngoµi ®Ó lµm thÎ gi¶ vµ ®em vµo sö dông, thanh to¸n t¹i c¸c ®¬n vÞ chÊp nhËn thÎ ë ViÖt Nam. V× vËy, ng©n hµng cÇn ph¶i: Tr­íc tiªn lµ phæ biÕn réng r·i c¸c quy ®Þnh vÒ sö dông, thanh to¸n thÎ cho c¸c chñ thÎ, tËp huÊn vµ cËp nhËt th­êng xuyªn kiÕn thøc nghiÖp vô, c¸c quy ®Þnh cña tõng Tæ chøc thÎ quèc tÕ cho ®¬n vÞ chÊp nhËn thÎ vµ c¸c c¸n bé nghiÖp vô liªn quan ®Ó thùc hiÖn ®óng quy ®Þnh. TËp trung phèi hîp víi c¸c Tæ chøc thÎ quèc tÕ vµ c¬ quan an ninh quèc tÕ ®Ó phßng vµ chèng bän téi ph¹m trong lÜnh vùc thÎ. H¹n chÕ rñi ro trong viÖc ph¸t hµnh vµ sö dông thÎ: c¸n bé ph¸t hµnh ph¶i kiÓm tra, x¸c minh c¸c th«ng tin ph¸t hµnh thÎ vµ c¸c th«ng tin cña kh¸ch hµng mét c¸ch kü l­ìng b»ng nhiÒu h×nh thøc. Mua b¶o hiÓm cho nghiÖp vô thÎ hoÆc trÝch lËp dù phßng rñi ro ®Ó bï ®¾p cho c¸c rñi ro ph¸t sinh tõ nghiÖp vô ph¸t hµnh thÎ. T×m hiÓu kü ®¬n vÞ chÊp nhËn thÎ tr­íc khi tiÕn hµnh ký kÕt hîp ®ång thanh to¸n thÎ, ®Æc biÖt lµ vÒ t­ c¸ch, ho¹t ®éng kinh doanh vµ kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña ®¬n vÞ chÊp nhËn thÎ. H¹n chÕ rñi ro néi bé: th­êng xuyªn kiÓm tra hÖ thèng m¸y tÝnh cña m×nh, ®¶m b¶o tÝnh ho¹t ®éng liªn tôc vµ æn ®Þnh; t¨ng c­êng kiÓm so¸t c¸c b­íc thùc hiÖn nghiÖp vô cña c¸n bé; h¹n chÕ tèi ®a t×nh tr¹ng trôc trÆc kü thuËt trong hÖ thèng vµ ph¶i cã biÖn ph¸p xö lý kÞp thêi khi cã sù cè x¶y ra. 3.3.4. C¶i tiÕn c«ng nghÖ vµ kü thuËt. ¸p dông c«ng nghÖ tiªn tiÕn: §©y chÝnh lµ mét tiÒn ®Ò hÕt søc quan träng ®Ó ng©n hµng tiÕp tôc triÓn khai mét lo¹t c¸c øng dông c«ng nghÖ tiªn tiÕn nh­ ng©n hµng ®iÖn tö, më réng hÖ thèng rót tiÒn tù ®éng ATM, t¨ng c­êng hÖ thèng th«ng tin qu¶n lý (MIS), øng dông c¸c chuÈn mùc hÖ kÕ to¸n quèc tÕ. Trong ®ã, ng©n hµng ®iÖn tö cÇn ®­îc øng dông trong viÖc cung cÊp dÞch vô thÎv× nã rÊt tiÖn Ých cho kh¸ch hµng, cã thÓ ngåi t¹i nhµ thùc hiÖn c¸c giao dÞch thanh to¸n tiÒn hµng ho¸, dÞch vô hoÆc tr¶ c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh th­êng xuyªn.... qua m¹ng. §Æc biÖt, khi c¸c biÖn ph¸p hç trî b¸n ph¸t triÓn th× ®©y lµ ph­¬ng thøc thanh to¸n tiÖn lîi cho c¶ chñ thÎ vµ c¬ së chÊp nhËn thÎ. Tuy nhiªn, ®Ó t¹o lßng tin cho kh¸ch hµng khi sö dông ph­¬ng thøc thanh to¸n qua m¹ng trùc tuyÕn nµy, ng©n hµng cÇn cã gi¶i ph¸p kü thuËt b¶o m¹tt an toµn nh»m ®¶m b¶o quyÒn lîi cho c¸c chñ thÎ tham gia thanh to¸n thÎ qua m¹ng. Trang thiÕt bÞ ®ång bé: Víi nhËn thøc c«ng nghÖ lµ nÒn t¶ng quan träng ®Ó më réng m¹ng l­íi ho¹t ®éng, ph¸t triÓn s¶n phÈm míi vµ ®­a c¸c s¶n phÈm ng©n hµng hiÖn ®¹i trªn thÕ giíi ¸p dông vµo ho¹t ®éng ng©n hµng, nªn tiÖn Ých cña thÎ ng©n hµng sÏ ®­îc t¹o ra vµ g¾n liÒn víi c¸c thµnh tùu c«ng nghÖ th«ng tin. Tuy nhiªn, c«ng nghÖ th«ng tin l¹i ph¸t triÓn rÊt nhanh, nhiÒu kü thuËt ®­îc coi lµ tiªn tiÕn c¸ch ®©y vµi n¨m nh­ng nay ®· trë thµnh lçi thêi. C«ng nghÖ øng dông trong lÜnh vùc thÎ ng©n hµng còng kh«ng n»m ngoµi xu thÕ ®ã. Tr­íc ®©y, c«ng nghÖ thÎ tõ lµ gi¶i ph¸p kü thuËt chÝnh sö dông trong thÎ. Nh­ng ®Õn nay, víi c«ng nghÖ vi m¹ch ®iÖn tö, thÎ th«ng minh (Smart Card) ra ®êi cã ­u viÖt trong chèng gi¶ m¹o ®· g©y ®­îc lßng tin trong giíi kinh doanh thÎ. Víi mçi kü thuËt chÕ t¹o thÎ (tõ tÝnh hay vi m¹ch ®iÖn tö) ®Òu cã mét hÖ thèng thiÕt bÞ ®Çu cuèi phôc vô cho qu¸ tr×nh l­u hµnh (m¸y kiÓm tra, m¸y ATM, m¸y POS....). NhiÒu ng©n hµng n­íc ngoµi tr­íc ®©y ®· bá ra nh÷ng kho¶n ®Çu t­ khæng lå ®Ó ph¸t triÓn hÖ thèng ®Çu cuèi sö dông thÎ tõ, giê ®©y khi thÎ th«ng minh thay thÕ, sù thay ®æi kÐo theo mét chi phÝ qu¸ ®¾t. §©y lµ mét bµi häc lín cho c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i ViÖt Nam nãi chung vµ Ng©n hµng Ngo¹i Th­¬ng ViÖt Nam nãi riªng. VËy víi lîi thÕ cña ng­êi ®i sau cã ®iÒu kiÖn tiÕp thu nh÷ng c«ng nghÖ míi nhÊt cña c¸c n­íc ®i tr­íc, Ng©n hµng Ngo¹i Th­¬ng ViÖt Nam cÇn biÕt lùa chän ph¸t triÓn hÖ thèng m¸y mãc thiÕt bÞ ®Çu cuèi theo h­íng t­¬ng thÝch vãi hÖ thèng cña thÕ giíi. Cô thÓ cÇn coi träng sù ®ång bé cña hÖ thèng kü thuËt bao gåm viÖc trang bÞ hÖ thèng m¸y kiÓm tra, ATM, POS víi lo¹i thÎ thanh to¸n lùa chän lµ c«ng nghÖ thÎ vi m¹ch ®iÖn tö ®Ó ®Èm b¶o t­¬ng thÝch víi hÖ thèng cña thÕ giíi. ThiÕt lËp hÖ thèng dù phßng cho dÞch vô thÎ: §èi víi dÞch vô thÎ, tiªu chuÈn vÒ ®é chÝnh x¸c vµ thêi gian xö lý giao dÞch cña kh¸ch hµng lµ rÊt quan träng, ®Æc biÖt ®èi víi nh÷ng giao dÞch do kh¸ch hµng tù thùc hiÖn. Víi ®Æc tÝnh m¸y in thÎ lµ mét lo¹i m¸y ®Æc chñng, gÆp sù cè rÊt khã kh¾c phôc - Ng©n hµng Ngo¹i Th­¬ng ViÖt Nam ®· cã thêi m¸y bÞ háng 2 th¸ng liÒn nªn lµm ¶nh h­ëng ®Õn t×nh h×nh ph¸t hµnh thÎ cña ng©n hµng. Do vËy, ng©n hµng cÇn suy nghÜ ®Õn viÖc trang bÞ m¸y dù phßng ®Ó thay thÕ kÞp thêi khi cã sù cè x¶y ra. 3.3.5. §Èy m¹nh c«ng t¸c tiÕp thÞ vµ cã chÝnh s¸ch kh¸ch hµng phï hîp. §Ó cã mét chÝnh s¸ch kh¸ch hµng phï hîp vµ hiÖu qu¶, ng©n hµng cÇn ph¶i ph©n ®o¹n thÞ tr­êng vµ x¸c ®Þnh ®èi t­îng kh¸ch hµng cña tõng ®o¹n thÞ tr­êng, cô thÓ: §èi víi kh¸ch hµng truyÒn thèng: Lµ nh÷ng kh¸ch hµng ®· tõng cã quan hÖ l©u dµi víi ng©n hµng vµ cã doanh sè thanh to¸n thÎ cao. Víi ®èi t­îng kh¸ch hµng nµy, ng©n hµng cÇn cã chÝnh s¸ch ­u ®·i ®Æc biÖt d­íi h×nh thøc khuyÕn m·i, trao th­æng hoÆc cung cÊp mét sè ­u ®·i khi kh¸ch hµng sö dông c¸c dÞch vô kh¸c cña ng©n hµng nh­ vÒ tÝn dông, thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu.... Ngoµi ra ng©n hµng cÇn quan t©m ®Õn viÖc trang bÞ ®Çy ®ñ m¸y mãc, cã ch­¬nguån vèn tr×nh b¶o d­ìng th­êng xuyªn nh»m ®¶m b¶o m¸y mãc lu«n ho¹t ®éng tèt. MÆc dï nh÷ng viÖc nµy NHNTVN còng ®· thùc hiÖn nh­ng ch­a thµnh ch­¬ng tr×nh ho¹t ®éng th­êng xuyªn, liªn tôc. Do vËy, ng©n hµng cÇn ph¶i cã ch­¬ng tr×nh khuyÕn m·i cô thÓ th«ng b¸o cho tõng kh¸ch hµng vµ thùc hiÖn mét c¸ch th­êng xuyªn, ngoµi ra, cÇn ph¶i lu«n th¨m hái, ch¨m sãc kh¸ch hµng, cã nh­ vËy míi gi÷ ch©n ®­îc kh¸ch hµng. §èi víi kh¸ch hµng chiÕn l­îc: Ng©n hµng cÇn cñng cè vµ x©y dùng mèi quan hÖ víi c¸c ®èi t¸c chiÕn l­îc gåm: H·ng hµng kh«ng, Tæng c«ng ty b­u chÝnh viÔn th«ng ViÖt Nam, c¸c h·ng b¶o hiÓm nh­ B¶o ViÖt, Prudential..., Tæng c«ng ty x¨ng dÇu, c¸c c«ng ty du lÞch, l÷ hµnh, c¸c c«ng ty th­¬ng m¹i dÞch vô... Tr­íc hÕt ®©y lµ nh÷ng c«ng ty lín, ho¹t ®éng kinh doanh cã uy tÝn, thu nhËp cña nh©n viªn cao vµ æn ®Þnh nªn tr­íc tiªn ng©n hµng cã thÓ khai th¸c ®èi t­îng sö dông thÎ lµ nh©n viªn cña chÝnh c¸c c«ng ty nµy. Ngoµi ra, ®©y lµ nh÷ng c«ng ty ho¹t ®éng trong lÜnh vùc cung cÊp dÞch vô tiªu dïng cho c¸ nh©n vµ cã l­u l­îng kh¸ch hµng giao dÞch lín, nªn ng©n hµng cã thÓ chän lµm ®¹i lý thanh to¸n thÎ hoÆc ®Þa ®iÓm ®Ó ®Æt m¸y ATM. Víi kh¸ch hµng nµy, cÇn khÈn tr­¬ng ®Æt vÊn ®Ò cung cÊp dÞch vô thÎ víi hä, gi¶i thÝch cho hä hiÓu râ nh÷ng tiÖn Ých mµ thÎ mang l¹i, ®ång thêi còng ph¶i cã chÝnh s¸ch khuyÕn m·i hÊp dÉn trong giai ®o¹n ®Çu khi hä sö dông dÞch vô thÎ cña ng©n hµng. §èi víi kh¸ch hµng tiÒm n¨ng: §©y lµ nh÷ng kh¸ch hµng trong t­¬ng lai sÏ sö dông dÞch vô thÎ gåm häc sinh, sinh viªn..... ®©y lµ ®èi t­îng cã tr×nh ®ä hiÓu biÕt vÒ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i vµ n¾m b¾t nhanh nh÷ng tiÖn Ých cña nÒn c«ng nghÖ øng dông. Tuy nhiªn, hiÖn t¹i hä ch­a cã thu nhËp nªn ch­a cã nhu cÇu sö dông dÞch vô thÎ nh­ng ch¾c ch¾n trong t­¬ng lai hä sÏ lµ kh¸ch hµng tÝch cùc sö dông dÞch vô thÎ. Víi ®èi t­îng kh¸ch hµng nµy, ng©n hµng nªn dïng h×nh thøc tuyªn truyÒn kiÕn thøc vÒ dÞch vô thÎ th«ng qua c¸c kho¸ nãi chuyÖn chuyªn ®Ò ®Ó hä cã kiÕn thøc vµ g©y ®­îc h×nh ¶nh vÒ thÎ. 3.3.6. N©ng cao chÊt l­îng vµ tr×nh ®é cña c¸n bé ng©n hµng. BÊt kÓ c«ng viÖc g× dï khã kh¨n ®Õn ®©u nh­ng ®Òu cã thÓ kh¾c phôc ®­îc nÕu cã nh©n tè “con ng­êi”. Con ng­êi sÏ quyÕt ®Þnh sù thµnh c«ng hay thÊt b¹i cña c«ng viÖc ®ã. HiÖn nay, c¸n bé thÎ cña NHNTVN ®a phÇn cßn rÊt trÎ vµ n¨ng ®éng. Tuy nhiªn, hä vÉn cßn thiÕu kinh nghiÖm cña mét nhµ kinh doanh giái. Do ®ã, ng©n hµng cÇn chó träng tíi c«ng t¸c ®µo t¹o cho c¸n bé. Cô thÓ lµ: Thµnh lËp mét bé phËn nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn s¶n phÈm chuyªn biÖt gåm mét sè c¸n bé phßng thÎ vµ trung t©m tinhäc, thùc hiÖn chøc n¨ng nghiªn cøu më réng c¸c tiÖn Ých s¶n phÈm còng nh­ nghiªn cøu c¸c s¶n phÈm thÎ míi. Tæ chøc ®µo t¹o c¸n bé tiÕp thÞ ®¶m b¶o cã kiÕn thøc marketing cÇn thiÕt vÒ dÞch vô thÎ. §éi ngò tiÕp thÞ nµy ph¶i cã thÓ ch­¬ng tr×nh ch¨m sãc kh¸ch hµng th­êng xuyªn, ®Æc biÖt ®èi víi c¸c c¬ së chÊp nhËn thÎ truyÒn thèng ®Ó l¾ng nghe ý kiÕn kh¸ch hµng nh»m phôc vô ngµy mét tèt h¬n, nhÊt lµ trong ®iÒu kiÖn ®ang ngµy cµng cã nhiÒu ng©n hµng tham gia cung cÊp dÞch vô thÎ th× viÖc tranh giµnh rÊt dÔ x¶y ra. §µo t¹o kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ tin häc vµ c«ng nghÖ th«ng tin cho c¸n bé nghiÖp vô, chó träng bé phËn qu¶n lý rñi ro vµ bé phËn nghiªn cøu ph¸t triÓn. §èi víi bé phËn qu¶n lý rñi ro, c¸c c¸n bé nµy ph¶i liªn tôc cËp nhËt c¸c th«ng tin vÒ thÎ gi¶ m¹o qua hÖ thèng m¹ng hoÆc c¸c ph­¬ng tiÖn truyÒn th«ng quèc tÕ ®Ó cã kiÕn thøc phæ biÕn cho c¸c c¬ së chÊp nhËn thÎ phßng ngõa vµ h¹n chÕ bít rñi ro cã thÓ x¶y ra. §µo t¹o kiÕn thøc qu¶n trÞ hÖ thèng tin häc vµ c«ng nghÖ th«ng tin cho c¸n bé qu¶n lý. §µo t¹o kiÕn thøc vËn hµnh, sö dông vµ b¶o qu¶n c¸c thiÕt bÞ chuyªn dông. §Þnh kú tæ chøc c¸c líp tËp huÊn vÒ nghiÖp vô thÎ ®Ó cËp nhËt c¸ øng dông míi cña dÞch vô thÎ vµ trao ®æi c¸c vÊn ®Ò míi ph¸t sinh cho c¸n bé xö lý nghiÖp vô. X©y dùng tiªu chÝ ®¸nh gi¸ tr×nh ®é nghiÖp vô vµ tèc ®é xö lý c«ng viÖc cña c¸c nh©n viªn theo tõng bé phËn xö lý c«ng viÖc nh­ thêi gian duyÖt hå s¬ ph¸t hµnh thÎ, thêi gian göi thÎ cho kh¸ch hµng, thêi gian tr¶ lêi th«ng tin vÒ tµi kho¶n.... nh»m t¹o cho kh¸ch hµng sù hµi lßng nhÊt. 3.4. Mét sè kiÕn nghÞ. 3.4.1. §èi víi Ng©n hµng Nhµ n­íc. 3.4.1.1. Hoµn thiÖn hÖ thèng v¨n b¶n ph¸p lý quy ®Þnh vÒ nghiÖp vô thÎ. ViÖc x©y dùng, cñng cè m«i tr­êng ph¸p lý lµ hÕt søc cÇn thiÕt v× chóng ta vÉn ch­a cã hµnh lang ph¸p lý ®Çy ®ñ cho viÖc ph¸t hµnh vµ thanh to¸n thÎ quèc tÕ. HiÖn nay NghÞ ®Þnh 91/CP vÒ tæ chøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt ban hµnh ngµy 25/11/1993 ®· kh«ng cßn phï hîp so víi thùc tÕ bëi c¸c h×nh thøc thanh to¸n qua Email, qua Internet kh«ng thuéc ph¹m vi ®iÒu chØnh cña nã. MÆc dï Thèng ®èc NHNNVN ®· ban hµnh quy chø ph¸t hµnh, sö dông vµ thanh to¸n thÎ ng©n hµng sè 371/1/1999/Q§/NHNN1 ngµy 19/1/1999, quy chÕ nµy vÉn cßn nh÷ng bÊt cËp vÒ ph­¬ng diÖn kü thuËt trong thanh to¸n thÎ mang tÝnh c¬ b¶n, ch­a ®­îc cô thÓ ho¸ b»ng c¸c v¨n b¶n ph¸p quy. VÒ nghÞ ®Þnh thanh to¸n: NghÞ ®Þnh 91/CP vÒ tæ chøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt ra ®êi tõ n¨m 1993 c¨n cø vµo ph¸p lÖnh ng©n hµng Nhµ n­íc vµ ph¸p lÖnh ng©n hµng, hîp t¸c x· tÝn dông vµ c«ng ty tµi chÝnh. HiÖn nay luËt ng©n hµng Nhµ n­íc vµ luËt c¸c tæ chøc tÝn dông ®· ban hµnh thay thÕ c¸c ph¸p lÖnh nãi trªn. ®©y chÝnh lµ c¬ së ph¸p lý cÇn thiÕt ®Ó thay ®æi l¹i NghÞ ®Þnh 91, cô thÓ lµ: - ViÖc thÊu chi trªn tµi kho¶n tiÒn göi: NghÞ ®Þnh 91/CP nghiªm cÊm ®Ó d­ nî tµi kho¶n tiÒn göi. Nh­ng hiÖn nay c¸c dÞch vô vÒ ng©n hµng ®· ph¸t triÓn h¬n nhiÒu so víi tr­íc, phôc vô kh¸ch hµng thuËn tiÖn h¬n trong khi vÉn qu¶n lý ®­îc kh¸ch hµng trong chõng mùc cho phÐp nªn viÖc cho phÐp c¸c ®¬n vÞ cã tÝn nhiÖm cã thÓ thÊu chi trªn tµi kho¶n cña hä theo tho¶ thuËn ë mét møc ®é nhÊt sÏ t¹o ®iÒu kiÖn phôc vô tèt h¬n cho ®¬n vÞ, ®ång thêi lµm cho dßng thanh to¸n qua ng©n hµng kh«ng bÞ ïn t¾c, nhÊt lµ trong thanh to¸n ®iÖn tö ph¸t triÓn. - VÒ c¸c ph­¬ng thøc thanh to¸n trong NghÞ ®Þnh 91/CP ®­a ra vµ trong QuyÕt ®Þnh 22/Q§-NH1 h­íng dÉn ®Õn nay ch­a cËp nhËt mét sè thÓ thøc thanh to¸n míi xuÊt hiÖn nh­: chuyÓn tiÒn ®iÖn tö... - VÒ khuyÕn khÝch c¸c ho¹t ®éng thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt: cÇn bæ xung c¸c quy ®Þnh h¹n chÕ sù thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt trong nghÞ ®Þnh thanh to¸n. §iÒu nµy lµm t¨ng c­êng hiÖu lùc qu¶n lý cña Nhµ n­íc, gi÷ v÷ng tÝnh ®Þnh h­íng trong qu¶n lý kinh tÕ cña Nhµ n­íc vµ gãp phÇn ®Èy m¹nh thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt nãi chung vµ thanh to¸n thÎ nãi riªng. VÒ QuyÕt ®Þnh 371/1/1999/Q§/NHNN1: viÖc xö lý c¸c vi ph¹m cã liªn quan ®Õn thÎ sÏ lµm cho kh¸ch hµng tin t­ëng vµ an t©m trong viÖc sö dông thÎ, tõ ®ã chiÕn l­îc Marketing thÎ cña ng©n hµng trë nªn cã hiÖu qu¶ h¬n vµ dÞch vô thÎ trë nªn phæ biÕn vµ qu¶ng ®¹i quÇn chóng. - Trong kinh doanh thÎ ngoµi yÕu tè rñi ro nh­ mäi nghiÖp vô kh¸c cßn bÞ c¸c nhãm téi ph¹m lu«n r×nh rËp ®Ó cã thÓ khai th¸c vµ g©y tæn thÊt cho c¸c ng©n hµng, ®Æc biÖt lµ nh÷ng ng©n hµng míi tham ra nghiÖp vô nµy th«ng qua viÖc sö dông thÎ gi¶, thÎ bÞ ¨n c¾p th«ng tin,... HoÆc còng cã tr­êng hîp nh©n viªn CSCNT in nhiÒu ho¸ ®¬n thanh to¸n cña mét thÎ. VÊn ®Ò nµy x¶y ra sÏ lµm mÊt uy tÝn, thiÖt h¹i cho c¶ ng­êi sö dông vµ ng©n hµng. Do vËy Nhµ n­íc ph¶i cã møc ®é xö lý ®èi víi nh÷ng tr­êng hîp lµm thÎ gi¶ vµ th«ng qua c¬ quan cã thÈm quyÒn thi hµnh ¸n mét c¸ch nghiªm minh. Ch¼ng h¹n nh­ ë Ph¸p khi ph¸t hiÖn lµm thÎ gi¶, tuú theo møc nÆng nhÑ sÏ ph¹t tï ë møc cao nhÊt lµ 7 n¨m tï. - Chóng ta nªn tiªu chuÈn ho¸ c¸c ®Æc ®iÓm vÒ thÎ gi¶ m¹o ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho c¬ quan h÷u quan (nh­ c¸c c¬ quan Interpol ViÖt Nam, c¬ quan ®iÒu tra xÐt hái...) gióp cho nghiÖp vô thÎ an toµn. Ban hµnh c¸c quy ®Þnh míi: DÞch vô rót tiÒn tù ®éng ATM ®· ph¸t triÓn kh¸ m¹nh vµ gÇn nh­ kh¸ å ¹t trong vµi n¨m trë l¹i ®©y. Nh­ng cho tíi nay, ng©n hµng Nhµ n­íc vÉn ch­a ban hµnh Quy chÕ hay Quy ®Þnh nµo vÒ dÞch vô ATM. MÆc dï c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i cã thÓ ¸p dông theo Quy chÕ vÒ thÎ ng©n hµng, ban hµnh kÌm theo QuyÕt ®Þnh sè 371/1999/NHNN5, nh­ng dÞch vô ATM liªn quan ®Õn vÊn ®Ò chÊp nhËn chøng tõ ®iÖn tö trong giao dÞch mµ hiÖn nay ch­a cã v¨n b¶n ph¸p lý ®iÒu chØnh nµo c¶. Bªn c¹nh ®ã, tr­íc sù ph¸t triÓn kh«ng ngõng cña c«ng nghÖ th«ng tin, ®Æc biÖt lµ m¹ng Internet gióp mäi ng­êi cã thÓ dÔ dµng mua s¾m, trao ®æi, giao dÞch mét c¸ch tiÖn lîi. VËy khi øng dông viÖc thanh to¸n thÎ qua m¹ng Internet sÏ ®ßi hái ph¶i cã quy ®Þnh vÒ ph¸p lý vµ chøng tõ ®iÖn tö. §iÒu nµy ®ßi hái ng©n hµng Nhµ n­íc cÇn nghiªn cøu vµ sím ban hµnh quy chÕ cô thÓ vÒ chøng tõ ®iÖn tö ®Ó c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i cã c¬ së thùc hiÖn. 3.4.1.2. Thµnh lËp trung t©m thanh to¸n bï trõ cho c¸c giao dÞch thÎ. Thùc tÕ hiÖn nay, c¸c ng©n hµng qu¶n lý ph¸t hµnh vµ thanh to¸n thÎ theo m¹ng riªng cña m×nh, ®iÒu nµy cã lîi lµ phï hîp víi kinh phÝ ®Çu t­ thiÕt bÞ c«ng nghÖ cña tõng ng©n hµng nh­ng cã mét bÊt cËp lµ nã kh«ng t¹o ®iÒu kiÖn thùc hiÖn thèng nhÊt c¸c giao dÞch vÒ thÎ vµ ph¸t sinh nh÷ng phÝ tæn kh«ng cÇn thiÕt. §¬n cö lµ nÕu thÎ ANZ Access Card ®­îc ®em rót tiÒn ë m¸y ATM cña VCB, khi ®ã giao dÞch thanh to¸n gi÷a VCB vµ ANZ ph¶i thùc hiÖn th«ng qua trung t©m thanh to¸n cña tæ chøc thÎ quèc tÕ MasterCard vµ ph¶i chÞu mét kho¶n phÝ do tæ chøc nµy quy ®Þnh, ch­a kÓ tiÒn chªnh lÖch do hai lÇn chuyÓn ®æi ngo¹i tÖ. Râ rµng ®iÒu nµy lµ phøc t¹p ho¸ giao dÞch vµ t¨ng chi phÝ. H¬n n÷a, mét sè lo¹i thÎ ghi nî néi ®Þa kh«ng nèi m¹ng quèc tÕ nh­ thÎ Connect 24 cña VCB chØ cã thÓ rót tiÒn t¹i m¸y ATM cña VCB mµ th«i. Nh­ vËy víi xu h­íng ph¸t triÓn thÎ nh­ hiÖn nay, rÊt cÇn thiÕt ph¶i thµnh lËp mét trung t©m thanh to¸n bï trõ riªng cho c¸c giao dÞch thÎ trong n­íc. Trung t©m nµy sÏ lµ ®Çu mèi ®Ó qu¶n lý m¹ng x­¬ng sèng, th«ng qua ®ã nèi kÕt c¸c lo¹i thÎ kh¸c nhau, c¸c dÞch vô cña nh÷ng ng©n hµng kh¸c nhau. 3.4.1.3. Qu¶ng b¸, phæ cËp kiÕn thøc vÒ thÎ vµ sö dông thÎ. Trong nh÷ng n¨m 2000 trë l¹i ®©y, thÞ tr­êng thÎ ng©n hµng ViÖt Nam cµng cã nh÷ng biÕn ®æi tÝch cùc. Tuy vËy c«ng chóng ®ãn nhËn thÎ ng©n hµng kh«ng nång nhiÖt nh­ ®ãn nhËn c¸c s¶n phÈm c«ng nghÖ kh¸c nh­ Internet vµ Mobiphone... do viÖc giíi thiÖu s¶n phÈm tµi chÝnh nµy vµo thÞ tr­êng ch­a ®­îc ®Çu t­ ®óng møc. Kh¸i niÖm thÎ ng©n hµng tuy kh«ng con xa l¹ ®èi víi c«ng chóng nh­ng vÉn ch­a thùc sù quen thuéc. §iÒu nµy cho ta thÊy viÖc qu¶ng c¸o s¶n phÈm nµy ch­a rÇm ré, kh«ng cã mét chiÕn l­îc ®Ó cho mäi ng­êi d©n cã nh÷ng hiÓu biÕt nhÊt ®Þnh cÇn cã trong giai ®o¹n ®Çu chu kú sèng cña mçi s¶n phÈm míi. §é dµi cña kho¶ng thêi gian nµy cßn phô thuéc nhiÒu vµo chóng ta. Chóng ta cÇn cã ®Çu t­ tho¶ ®¸ng vµo giai ®o¹n nµy th× s¶n phÈm míi ®¹t ®­îc sù t¨ng tr­ëng mong muèn ë c¸c giai ®o¹n tiÕp sau. §èi víi c«ng viÖc qu¶ng c¸o, víi mét s¶n phÈm th× viÖc nµy cÇn ph¶i thùc hiÖn tr­íc khi s¶n phÈm ra ®êi. Nh­ng t¨ng tr­ëng ®· thÊy viÖc qu¶ng c¸o s¶n phÈm nµy cßn chËm vµ yÕu, míi chØ sö dông h×nh thøc cæ ®iÓn nh­ b×a, ¸p phÝch... C¸c ng©n hµng ph¶i ®Çu t­ mét kho¶n tiÒn ®Ó x©y dùng vµ in ®Ëm s¶n phÈm thÎ vµo suy nghÜ cña d©n chóng b»ng ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng. Ngoµi ra cÇn ®Æt c¸c Cartalogue, ¸p phÝch t¹i trung t©m c«ng céng cã l­îng ng­êi qua l¹i nhiÒu, t¹i c¸c khu vùc hay n¬i tæ chøc c¸c héi th¶o th­¬ng m¹i, kinh doanh. Ng©n hµng Nhµ n­íc còng nªn phèi hîp víi hiÖp héi c¸c ng©n hµng thanh to¸n thÎ, c¸c tæ chøc thÎ quèc tÕ vµ mét sè nghµnh chøc n¨ng liªn quan ®Ó triÓn khai ch­¬ng tr×nh quèc gia giíi thiÖu vµ tuyªn truyÒn vÒ thÎ tÝn dông quèc tÕ gióp thay ®æi dÇn thãi quen dïng tiÒn mÆt trong thanh to¸n cña mäi tÇng líp d©n c­. 3.4.2. §èi víi c¸c Bé, ngµnh cã liªn quan. Tuy kh«ng trùc tiÕp ®­a ra nh÷ng chÝnh s¸ch, quy ®Þnh hç trî nghiÖp vô thanh to¸n thÎ nh÷ng c¸c Bé, ngµnh còng cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó gióp ®ì c¸c ng©n hµng thùc hiÖn tèt ho¹t ®éng cña m×nh ®Ó cïng nhau phèi hîp ®Êu tranh chèng gian lËn. Trong bÊt kú ho¹t ®éng kinh doanh thuéc nghµnh nµo còng hµm chøa rñi ro. Ho¹t ®éng kinh doanh thÎ cña c¸c tæ chøc tµi chÝnh, tÝn dông, ng©n hµng còng kh«ng n»m ngoµi quy luËt nµy. §iÒu c¬ b¶n lµ c¸c tæ chøc, ng©n hµng kinh doanh thÎ ph¶i nghiªn cøu, ph©n tÝch, häc hái vµ phèi hîp víi nhau ®Ó cã thÓ ®­¬ng ®Çu víi nh÷ng rñi ro vµ phßng ngõa nguy c¬ rñi ro b»ng nh÷ng biÖn ph¸p kü thuËt vµ nghiÖp vô thÝch hîp mét c¸ch hiÖu qu¶. Tuy nhiªn trong thùc tÕ cã nh÷ng rñi ro v­ît qu¸ tÇm kiÓm so¸t cña ng©n hµng. §ã lµ hµnh ®éng gi¶ m¹o thÎ vµ c¸c giao dÞch thÎ gi¶ ®Òu lµ hµnh vi cña bän téi ph¹m n¾m ®­îc c«ng nghÖ cao. Do ®ã viÖc c¸c ng©n hµng kÕt hîp víi nhau ®Ó chèng l¹i téi ph¹m nay lµ ch­a ®ñ mµ cÇn ph¶i phèi hîp lùc l­îng c«ng an kinh tÕ. Trong khi ®ã ë ViÖt Nam hiÖn nay vÉn ch­a cã mét hµnh lang ph¸p lý nµo ®iÒu chØnh hµnh vi gi¶ m¹o liªn quan ®Õn thÎ ng©n hµng. Do vËy cÇn ®­a ra nh÷ng ®iÒu luËt xö ph¹t ®èi víi hµnh vi gian lËn cña lo¹i téi ph¹m nµy. 3.4.3. §èi víi Nhµ n­íc. 3.4.3.1. T¹o m«i tr­êng ph¸p lý thuËn lîi. §Ó ho¹t ®éng thanh to¸n thÎ ph¸t triÓn, Nhµ n­íc cÇn sím cã luËt thanh to¸n ®Ó phï hîp h¬n víi thùc tiÔn. §Ó ®¶m b¶o viÖc sö dông vµ thanh to¸n thÎ tÝn dông tu©n thñ theo chÕ ®é qu¶n lý ngo¹i hèi hiÖn hµnh, Nhµ n­íc cã thÓ ban hµnh chi tiÕt viÖc qu¶n lý thÎ chi tiªu b»ng ngo¹i tÖ ë n­íc ngoµi. Trong ®ã, Nhµ n­íc cÇn quy ®Þnh râ tr¸ch nhiÖm cña chñ thÎ khi mang thÎ ra khái quèc gia vµ trang bÞ c¸c ph­¬ng tiÖn cho ng©n hµng ph¸t hµnh x¸c ®Þnh h¹n møc cña thÎ mang qua biªn giíi. Ngoµi ra, ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c bªn khi cã tranh chÊp ph¸t sinh, Nhµ n­íc cÇn sím ban hµnh c¸c quy ®Þnh cô thÓ vÒ gi¶i quyÕt tranh chÊp, khiÕu n¹i trong sö dông thÎ. Bªn c¹nh ®ã, Nhµ n­íc cÇn ph¶i cã quy ®Þnh téi danh vµ khung h×nh ph¹t nghiªm kh¾c trong Bé luËt h×nh sù cho lo¹i téi ph¹m sö dông thÎ gi¶, cÊu kÕt lõa ®¶o gi¶ m¹o giao dÞch thÎ, gian lËn trong thanh to¸n thÎ ®Ó ng¨n chÆn vµ phßng ngõa 3.4.3.2. N©ng cao ý thøc ph¸p luËt cña ng­êi d©n. HiÖn nay, ý thøc cña ng­êi d©n ViÖt Nam ch­a cao. NhiÒu tr¹m ®iÖn tho¹i c«ng céng hay thËm chÝ lµ nh÷ng khu c¶nh quan còng bÞ nh÷ng kÎ thiÕu ý thøc ph¸ ph¸ch, lµm h­ h¹i. C¸c m¸y ATM cña c¸c NHTM nãi chung vµ cña NHNTVN nãi riªng còng trong t×nh tr¹ng ®ã, g©y tæn thÊt rÊt nhiÒu cho c¸c ng©n hµng. V× vËy, Nhµ n­íc cÇn cã biÖn ph¸p xö lý nh÷ng kÎ g©y rèi vµ ph¸ ph¸ch, ®ång thêi phèi hîp víi c¬ quan ®Þa ph­¬ng cã biÖn ph¸p gi¸o dôc, n©ng cao ý thøc t«n träng ph¸p luËt cña ng­êi d©n. 3.4.3.3. §Çu t­ c«ng nghÖ vµ thi hµnh c¸c chÝnh s¸ch thuÕ ­u ®·i. Khi míi b¾t ®Çu tham gia vµo lÜnh vùc thÎ, c¸c NHTM nãi chung vµ NHNTVN nãi riªng ®Òu ph¶i dµnh mét nguån vèn lín ®Ó ®Çu t­ mua s¾m m¸y mãc, trang thiÕt bÞ hiÖn ®¹i nh­ m¸y ATM, c¸c m¸y ®äc thÎ... KÕt luËn Cã thÓ nãi, yªu cÇu ®Æt ra cho hÖ thèng ng©n hµng ViÖt Nam lµ hÕt søc nÆng nÒ tr­íc bèi c¶nh nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cßn nhiÒu khã kh¨n. §Ó héi nhËp víi kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi, cÇn ph¶i më réng dÞch vô ng©n hµng, ®­a s¶n phÈm ng©n hµng, ®­a v¨n minh thanh to¸n tíi mäi nhµ vµ mäi ng­êi. §Ó thùc hiÖn ®­îc ®iÒu ®ã, Ban l·nh ®¹o NHNTVN ngay tõ n¨m 2000 ®· x¸c ®Þnh: “®Èy m¹nh dÞch vô thÎ ng©n hµng, coi ®©y lµ mét c«ng cô quan träng ®Ó thùc hiÖn chiÕn l­îc chuyÓn dÞch c¬ cÊu kh¸ch hµng còng nh­ c¬ cÊu s¶n phÈm cña NHNTVN”. §­îc ph¸t triÓn trªn nÒn t¶ng c«ng nghÖ tiªn tiÕn, dÞch vô thÎ cña ng©n hµng trong nh÷ng n¨m võa qua ®· thùc sù khëi s¾c vµ ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh c«ng ban ®Çu. Tuy nhiªn, gi÷ vai trß lµ ng©n hµng ®Çu tiªn tham gia vµo nghiÖp vô thanh to¸n thÎ t¹i ViÖt Nam nªn NHNT cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n, h¹n chÕ. §ã lµ: dÞch vô thÎ cßn ch­a phæ biÕn, c«ng t¸c Marketing ch­a ®­îc chó träng, chÊt l­îng dÞch vô ch­a ®ång ®Òu, ®Çu t­ nguån lùc ch­a phï hîp víi tèc ®é t¨ng tr­ëng cña s¶n phÈm dÞch vô, rñi ro cao, c«ng t¸c ph¸t triÓn m¹ng l­íi cßn yÕu. Tõ thùc tiÔn ®ã, t«i xin ®­a ra mét sè gi¶i ph¸p ®Ó ph¸t triÓn nghiÖp vô thanh to¸n thÎ t¹i NHNT VN trë nªn hoµn thiÖn h¬n. Thø nhÊt : Gi¶i ph¸p vÒ ho¹t ®éng Marketing ng©n hµng Thø hai : Më réng m¹ng l­íi Thø ba : Hoµn thiÖn c«ng t¸c b¶o mËt vµ h¹n chÕ rñi ro Thø t­ : C¶i tiÕn c«ng nghÖ vµ kü thuËt Thø n¨m : Thay ®æi h¹n møc tÝn dông vµ møc phÝ giao dÞch Thø s¸u : N©ng cao chÊt l­îng vµ tr×nh ®é cña c¸n bé ng©n hµng Víi nh÷ng gi¶i ph¸p chiÕn l­îc ®­a ra, em thùc sù hy väng sÏ ®­îc ph¸t huy ®Ó kh¾c phôc c¸c mÆt cßn tån t¹i, gãp phÇn hoµn thiÖn vµ ph¸t triÓn nghiÖp vô thÎ cña NHNT VN còng nh­ cña thÞ tr­êng thÎ ng©n hµng ViÖt Nam trªn chÆng ®­êng héi nhËp kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi. Tµi liÖu tham kh¶o TS NguyÔn H÷u Tµi, 2002, Gi¸o tr×nh lý thuyÕt tµi chÝnh tiÒn tÖ, NXB Thèng kª. TS Phan ThÞ Thu Hµ - TS NguyÔn ThÞ Thu Th¶o, 2002, Gi¸o tr×nh ng©n hµng th­¬ng m¹i qu¶n trÞ vµ nghiÖp vô, NXB Thèng Kª. Ng©n hµng Nhµ n­íc ViÖt Nam, 2001, 2002, B¸o c¸o th­êng niªn. Lª V¨n TÒ, 1999, ThÎ thanh to¸n quèc tÕ vµ viÖc øng dông thÎ thanh to¸n quèc tÕ t¹i ViÖt Nam, NXB TrÎ. Ng©n hµng Ngo¹i Th­¬ng ViÖt Nam, 1993, V¨n b¶n chÕ ®é nghiÖp vô ph¸t hµnh vµ thanh to¸n thÎ, Hµ Néi. Ng©n hµng Ngo¹i Th­¬ng ViÖt Nam, 2003, B¸o c¸o ho¹t ®éng thÎ n¨m 2003. QuyÕt ®Þnh sè 371/1999/Q§-NHNN (19/10/1999) vÒ Quy chÕ ph¸t hµnh, sö dông vµ thanh to¸n thÎ Ng©n hµng. http:// www. acbbank. com.vn http:// www. vietcombank. com.vn Ng©n hµng Ngo¹i Th­¬ng ViÖt Nam, 2003, B¸o c¸o th­êng niªn 2003. Danh môc c¸c ch÷ c¸i viÕt t¾t NHNTVN/ VCB/ Vietcombank: Ng©n hµng Ngo¹i Th­¬ng ViÖt Nam §VCNT: §¬n vÞ chÊp nhËn thÎ PIN: Personal Identification Number - M· sè c¸ nh©n TCTQT: Tæ chøc thÎ quèc tÕ BIN: Bank Identification Number - M· sè ng©n hµng ATM: Automated Teller Machine - M¸y rót tiÒn tù ®éng CAT: Card Authorisation Terminal - M¸y cÊp phÐp tù ®éng EDC: Electric Data Capturer - M¸y thanh to¸n thÎ tù ®éng ACB: Ng©n hµng th­¬ng m¹i Cæ phÇn ¸ ch©u VBARD/ Agribank: NH N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n ViÖt Nam ANZ: Ng©n hµng Australia vµ New Zealand BIDV: Ng©n hµng §Çu t­ vµ Ph¸t triÓn ViÖt Nam EXIMBANK: NH Cæ phÇn XuÊt NhËp khÈu ViÖt Nam HSBC: Ng©n hµng Hång K«ng vµ Th­îng H¶i EPS: Easy Pay System NAC: Network Access Controller ICB: Ng©n hµng C«ng th­¬ng ViÖt Nam Techcombank: Ng©n hµng th­¬ng m¹i cæ phÇn Kü th­¬ng ViÖt Nam UOB: United Oversea Bank Môc lôc lêi më ®Çu 1 Ch­¬ng 1: Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ nghiÖp vô thanh to¸n thÎ cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i 3 1.1. Tæng quan vÒ ho¹t ®éng cña NHtm 3 1.1.1. Kh¸i niÖm vµ c¸c lo¹i h×nh Ng©n hµng th­¬ng m¹i 3 1.1.2. C¸c chøc n¨ng cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i 4 1.2. NghiÖp vô thanh to¸n thÎ cña NHTM 6 1.2.1. LÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña thÎ thanh to¸n 6 1.2.2. Kh¸i niÖm vµ ®Æc ®iÓm cña thÎ thanh to¸n 8 1.2.3. Ph©n lo¹i thÎ 10 1.2.3.1. Theo c«ng nghÖ s¶n xuÊt 10 1.2.3.2. Theo chñ thÓ ph¸t hµnh 11 1.2.3.3. Theo tÝnh chÊt thanh to¸n 11 1.2.3.4. Theo tiªu thøc l·nh thæ 12 1.2.3.5. Theo ®èi t­îng sö dông 13 1.2.3.6. Theo môc ®Ých sö dông 13 1.2.4. C¸c chñ thÓ tham gia vµo nghiÖp vô thanh to¸n thÎ 14 1.2.4.1. Tæ chøc thÎ quèc tÕ 14 1.2.4.2. Ng©n hµng ph¸t hµnh 14 1.2.4.3. HiÖp héi c¸c NH ph¸t hµnh vµ thanh to¸n thÎ 14 1.2.4.4. Chñ thÎ 14 1.2.4.5. Ng©n hµng thanh to¸n 15 1.2.4.6. §¬n vÞ chÊp nhËn thÎ 15 1.2.5. Nh÷ng lîi Ých cña viÖc sö dông dÞch vô thÎ thanh to¸n 15 1.2.5.1. §èi víi nÒn kinh tÕ x· héi 15 1.2.5.2. §èi víi ng­êi sö dông thÎ 16 1.2.5.3. §èi víi ®¬n vÞ chÊp nhËn thÎ 18 1.2.5.4. §èi víi ng©n hµng 19 1.2.6. NghiÖp vô thanh to¸n thÎ cña NHTM hiÖn nay 20 1.2.6.1. NghiÖp vô ph¸t hµnh 20 1.2.6.2. NghiÖp vô thanh to¸n 22 1.3. Nh÷ng nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn nghiÖp vô thanh to¸n thÎ cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i 23 1.3.1. Nh©n tè chñ quan 23 1.3.2. Nh©n tè kh¸ch quan 24 1.4. Nh÷ng rñi ro trong nghiÖp vô thanh to¸n thÎ 24 1.4.1. Rñi ro víi ng©n hµng ph¸t hµnh 24 1.4.2. Rñi ro víi ng©n hµng thanh to¸n 25 1.4.3. Rñi ro víi ®¬n vÞ chÊp nhËn thÎ 25 1.4.4. Rñi ro víi chñ thÎ 26 Ch­¬ng 2: NghiÖp vô thanh to¸n thÎ t¹i Ng©n hµng Ngo¹i th­¬ng ViÖt Nam 27 2.1. Tæng quan vÒ nhntVN 27 2.1.1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn NHNTVN 27 2.1.2. C¬ cÊu tæ chøc cña NHNTVN 28 2.1.3. T×nh h×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña NHNTVN 30 2.1.3.1. T×nh h×nh chung 30 2.1.3.2. T×nh h×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña Ng©n hµng Ngo¹i Th­¬ng ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y 31 2.2. NghiÖp vô thanh to¸n thÎ t¹i NHNTVN 35 2.2.1. Thñ tôc ph¸t hµnh thÎ 35 2.2.2. Quy tr×nh sö dông vµ thanh to¸n thÎ 38 2.2.3. Thùc tr¹ng ho¹t ®éng thanh to¸n thÎ t¹i NHNTVN 40 2.2.3.1. Ho¹t ®éng thanh to¸n thÎ tÝn dông quèc tÕ 40 2.2.3.2. M¹ng l­íi ®¬n vÞ chÊp nhËn thÎ 44 2.2.3.3. Ho¹t ®éng cña hÖ thèng giao dÞch tù ®éng ATM 45 2.3. §¸nh gi¸ tæng qu¸t vÒ nghiÖp vô thanh to¸n thÎ t¹i NHNTVN 48 2.3.1. Nh÷ng thµnh tùu ®¹t ®­îc 48 2.3.1.1. VÒ s¶n phÈm dÞch vô 48 2.3.1.2. VÒ c«ng nghÖ ng©n hµng 51 2.3.2. H¹n chÕ vµ nguyªn nh©n 52 2.3.2.1. H¹n chÕ 52 2.3.2.2. Nguyªn nh©n 53 Ch­¬ng 3: Hoµn thiÖn nghiÖp vô thanh to¸n thÎ t¹i Ng©n hµng Ngo¹i th­¬ng ViÖt Nam 57 3.1. Ph©n tÝch thÞ tr­êng c¹nh tranh 57 3.1.1. Nhu cÇu thÞ tr­êng 57 3.1.2. §èi t­îng kh¸ch hµng tiÒm n¨ng 57 3.1.3. Ph©n tÝch ng©n hµng 58 3.1.4. Ph©n tÝch t×nh h×nh c¹nh tranh 59 3.2. §Þnh h­íng ph¸t triÓn nghiÖp vô thanh to¸n thÎ t¹i Ng©n hµng Ngo¹i Th­¬ng ViÖt Nam 60 3.3. Mét sè gi¶i ph¸p hoµn thiÖn nghiÖp vô thanh to¸n thÎ t¹i NHNTVN 62 3.3.1. Gi¶i ph¸p vÒ ho¹t ®éng Marketing ng©n hµng 62 3.3.2. Më réng m¹ng l­íi 63 3.3.3. Hoµn thiÖn c«ng t¸c b¶o mËt vµ h¹n chÕ rñi ro 64 3.3.4. C¶i tiÕn c«ng nghÖ vµ kü thuËt 65 3.3.5. §Èy m¹nh c«ng t¸c tiÕp thÞ vµ cã CS kh¸ch hµng phï hîp 67 3.3.6. N©ng cao chÊt l­îng vµ tr×nh ®é cña c¸n bé ng©n hµng 68 3.4. Mét sè kiÕn nghÞ 69 3.4.1. §èi víi Ng©n hµng Nhµ n­íc 69 3.4.1.1. Hoµn thiÖn hÖ thèng v¨n b¶n ph¸p lý quy ®Þnh vÒ nghiÖp vô thÎ 69 Thµnh lËp trung t©m thanh to¸n bï trõ cho c¸c giao dÞch thÎ 71 3.4.1.3. Qu¶ng b¸ phæ cËp kiÕn thøc vÒ thÎ vµ sö dông thÎ 72 3.4.2. §èi víi c¸c Bé, ngµnh cã liªn quan 73 3.4.3. §èi víi Nhµ n­íc 73 3.4.3.1. T¹o m«i tr­êng ph¸p lý thuËn lîi 73 3.4.3.2. N©ng cao ý thøc ph¸p luËt cña ng­êi d©n 74 3.4.3.3. §Çu t­ c«ng nghÖ vµ thi hµnh c¸c chÝnh s¸ch thuÕ ­u ®·i 74 kÕt luËn 75 tµi liÖu tham kh¶o 76 danh môc c¸c ch÷ c¸i viÕt t¾t 77 môc lôc 78