Đề tài Giải pháp nhằm phát triển công ty cổ phần có vốn đầu tư nước ngoài và phát triển thị trường chứng khoán Việt Nam

rong khoaûng thôøi gian ñuû daøi (5 – 10 naêm). 124 Xaùc ñònh giaù trò doanh nghieäp phuïc vuï coå phaàn hoùa, tö nhaân hoùa vaø caùc giao dòch khaùc suy cho cuøng laø cô sôû neàn taûng ñeå tham khaûo. Muïc tieâu cuûa vieäc ñònh giaù laø laøm theá naøo xaùc ñònh giaù trò doanh nghieäp tieáp caän vôùi giaù thò tröôøng. Do vaäy, tieáp theo vieäc ñònh giaù theo phöông phaùp thích hôïp caàn phaûi toå chöùc toát vieäc giôùi thieäu giaù trò doanh nghieäp treân thò tröôøng thoâng qua caùc hình thöùc ñaáu giaù, ñaáu thaàu coâng khai,… ñeå cung caàu cuûa thò tröôøng xaùc ñònh möùc giaù thích hôïp nhaát cuûa doanh nghieäp ñònh giaù. 3.2.1.5. Ruùt ngaén thôøi gian thaåm ñònh hoà sô coå phaàn hoùa Theo quy trình hieän taïi, caùc doanh nghieäp sau khi hoaøn thaønh hoà sô chuyeån ñoåi theo quy ñònh taïi Nghò Ñònh 38/NÑ-CP/2003 vaø höôùng daãn taïi Thoâng tö 08/2003/TTLT-BKH-BTC noäp hoà sô ñeán Boä Keá Hoaïch vaø Ñaàu tö. Boä Keá hoaïch vaø Ñaàu tö treân cô sôû hoà sô cuûa caùc doanh nghieäp, gôûi ñeán caùc boä ngaønh: Boä Taøi Chính, Ngaân haøng Nhaø nöôùc, UÛy Ban Chöùng Khoaùn Nhaø Nöôùc. Sau ñoù Boä Keá Hoaïch vaø Ñaàu tö toång hôïp yù kieán caùc Boä ngaønh vaø trình Thuû Töôùng Chính Phuû quyeát ñònh theo töøng ñôït. Quy trình nhö hieän nay maát raát nhieàu thôøi gian vì Boä Keá hoaïch vaø Ñaàu tö phaûi chôø ñôïi yù kieán cuûa caùc Boä Ngaønh lieân quan, vaø phaûi chôø ñôïi ñuû soá löôïng doanh nghieäp ñeå trình Thuû Töôùng Chính Phuû quyeát ñònh theo töøng ñôït. Ñeå ruùt ngaén thôøi gian chuyeån ñoåi sang coâng ty coå phaàn, taùc giaû xin kieán nghò Thuû Töôùng Chính Phuû uûy quyeàn cho Boä Tröôûng Boä Keá hoaïch vaø Ñaàu tö pheâ duyeät phöông aùn chuyeån ñoåi sang coâng ty coå phaàn cuûa caùc doanh nghieäp, ñoàng thôøi laäp toå coâng taùc lieân ngaønh goàm ñaïi dieän coù ñuû thaåm quyeàn cuûa caùc 125 Boä Keá hoaïch vaø Ñaàu tö, Ngaân haøng Nhaø nöôùc, Uûy Ban Chöùng Khoaùn Nhaø Nöôùc ñeå giaûi quyeát ngay töøng hoà sô chuyeån ñoåi cuûa töøng doanh nghieäp. 3.2.2. Nhoùm giaûi phaùp taêng cöôøng phaùt trieån hình thöùc coâng ty coå phaàn coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi Vôùi muïc tieâu taêng cöôøng hôn nöõa thu huùt ñaàu tö nöôùc ngoaøi, ña daïng hoùa hình thöùc thu huùt ñaàu tö, ñaëc bieät laø keânh thu huùt ñaàu tö nöôùc ngoaøi giaùn tieáp, vieäc taêng cöôøng phaùt trieån hình thöùc coâng ty coå phaàn coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi cuõng nhö nôùi loûng vieäc tham gia cuûa nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi ñaàu tö vaøo caùc doanh nghieäp trong nöôùc cuõng nhö tyû leä nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi tham gia treân thò tröôøng chöùng khoaùn laø ñieàu raát caàn thieát vaø caáp baùch. 3.2.2.1. Cho pheùp thaønh laäp môùi coâng ty coå phaàn coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi. Vieäc phaùt trieån hình thöùc coâng ty coå phaàn coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi khoâng chæ ñôn giaûn laø chuyeån ñoåi caùc doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi hieän höõu maø coøn coù theå thaønh laäp môùi caùc doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi. Do vaäy, ñeå ña daïng hoùa hình thöùc thu huùt ñaàu tö, taïo söùc haáp daãn ñoái vôùi caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi, Chính Phuû caàn cho pheùp laäp môùi coâng ty coå phaàn coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi ñoái vôùi caùc lónh vöïc Nhaø nöôùc ñang khuyeán khích ñaàu tö vaø sôùm ban haønh caùc danh muïc caùc ngaønh vaø lónh vöïc cho pheùp laäp môùi coâng ty coå phaàn coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi. Taùc giaû xin ñeà nghò taát caû caùc ngaønh hieän nay Nhaø nöôùc cho pheùp nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi thaønh laäp döôùi hình thöùc doanh nghieäp 100% voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi ñeàu ñöôïc pheùp thaønh laäp coâng ty coå phaàn coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi. 126 3.2.2.2. Sôùm ban haønh quy ñònh veà vieäc nieâm yeát treân thò tröôøng chöùng khoaùn Vieät Nam. Theo quy ñònh taïi Ñieàu 14 cuûa Nghò Ñònh 38/2003/NÑ-CP ngaøy 15 thaùng 4 naêm 2005, coâng ty coå phaàn coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi ñöôïc pheùp tham gia thò tröôøng chöùng khoaùn Vieät Nam theo caùc quy ñònh cuûa phaùp luaät veà thò tröôøng chöùng khoaùn. Tuy nhieân, vieäc phaùt haønh vaø nieâm yeát coå phieáu cuûa coâng ty coå phaàn coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi khoâng thuoäc ñoái töôïng ñieàu chænh cuûa Nghò Ñònh soá 144/2003/NÑ-CP ngaøy 28 thaùng 11 naêm 2003 cuûa Chính Phuû veà chöùng khoaùn vaø thò tröôøng chöùng khoaùn. Do vaäy, hieän taïi chöa coù quy ñònh naøo quy ñònh vieäc phaùt haønh vaø nieâm yeát coå phieáu ñoái vôùi doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi. Trong khi chôø ñôïi Luaät chöùng khoaùn ban haønh, kieán nghò Chính Phuû cho pheùp aùp duïng Nghò Ñònh soá 144/2003/NÑ-CP ngaøy 28 thaùng 11 naêm 2003 cuûa Chính Phuû veà chöùng khoaùn vaø thò tröôøng chöùng khoaùn ñoái vôùi coâng ty coå phaàn coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi. 3.2.2.3. Kieán nghò khoâng giôùi haïn tyû leä tham gia cuûa nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi vaøo coâng ty coå phaàn coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi. Theo Nghò Ñònh 38/2003/NÑ-CP, khi tieán haønh chuyeån ñoåi, nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi coù theå sôû höõu 100% voán ñieàu leä cuûa coâng ty coå phaàn coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi. Tuy nhieân, vöøa qua Chính Phuû Ban haønh Quyeát ñònh soá 238/2005/QÑ-TTg ngaøy 29 thaùng 9 naêm 2005 cuûa Thuû Töôùng Chính Phuû thì toå chöùc, caù nhaân nöôùc ngoaøi chæ ñöôïc naém toái ña 49% toång soá coå phieáu phaùt haønh ra coâng chuùng cuûa coâng ty coå phaàn coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi. Ñieàu naøy taïo neân maâu thuaãn trong heä thoáng phaùp luaät hieän haønh vaø Quyeát ñònh naøy cuõng khoâng phuø hôïp vôùi muïc tieâu huy ñoäng voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi. 127 Thí ñieåm coå phaàn hoaù doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi laø moät böôùc phaùt trieån quan troïng trong quaù trình hoäi nhaäp kinh teá quoác teá. Do vaäy, caàn phaûi coù söï thoáng nhaát töø Nghò ñònh ñeán höôùng daãn thöïc hieän trong chuû tröông coå phaàn hoùa doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi. Vôùi tinh thaàn ñoù, taùc giaû xin kieán nghò Chính Phuû cho pheùp khoâng giôùi haïn tyû leä tham gia cuûa nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi ñoái vôùi coâng ty coå phaàn coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi. 3.2.2.4. Môû roäng caùc ngaønh vaø lónh vöïc vaø tyû leä nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi ñöôïc tham gia goùp voán hoaëc mua coå phaàn cuûa caùc doanh nghieäp Vieät Nam. Moät trong nhöõng giaûi phaùp nhaèm ña daïng hoùa hình thöùc thu huùt ñaàu tö nöôùc ngoaøi vaøo Vieät Nam laø môû ra cô cheá môùi cho pheùp nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi tham gia goùp voán mua coå phaàn cuûa caùc doanh nghieäp Vieät Nam. Tuy nhieân trong thôøi gian qua vieäc trieån khai thöïc hieän coøn gaëp nhieàu trôû ngaïi. Neáu coù nhöõng giaûi phaùp kòp thôøi seõ taïo ñöôïc keânh thu huùt doøng voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi giaùn tieáp raát tieàm naêng. Theo Luaät khuyeán khích ñaàu tö trong nöôùc vaø quyeát ñònh soá 36/2003/QÑ-TTg ngaøy 11 thaùng 3 naêm 2003 cuûa Thuû Töôùng Chính Phuû, nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi ñöôïc pheùp goùp voán, mua coå phaàn cuûa doanh nghieäp Vieät Nam vôùi möùc toái ña laø 30% voán ñieàu leä ñoái vôùi doanh nghieäp hoaït ñoäng kinh doanh trong caùc lónh vöïc, ngaønh ngheà do Thuû Töôùng Chính Phuû quyeát ñònh hoaëc uûy quyeàn cho Boä Tröôûng Boä Keá hoaïch vaø Ñaàu tö coâng boá trong töøng thôøi kyø. Maëc duø Luaät khuyeán khích ñaàu tö trong nöôùc söûa ñoåi coù hieäu löïc töø 01/01/1999 vaø quyeát ñònh 36/2003/QÑ-TTg cuûa Thuû Töôùng Chính Phuû ñöôïc ban haønh töø thaùng 3/2003, tuy nhieân cho ñeán nay vaãn chöa coù vaên baûn naøo xaùc ñònh roõ caùc ngaønh ngheà, lónh vöïc Nhaø nöôùc cho pheùp nhaø ñaàu tö nöôùc 128 ngoaøi ñöôïc pheùp ñaàu tö ñeán 30% voán ñieàu leä. Ñieàu naøy khoâng nhöõng theå hieän söï thieáu ñoàng boä trong vieäc hoaïch ñònh chính saùch maø coøn gaây aûnh höôûng khoâng toát ñeán tính minh baïch, roõ raøng trong moâi tröôøng ñaàu tö. Beân caïnh ñoù, trong khi Chính Phuû ñang ñaåy maïnh vieäc coå phaàn hoùa doanh nghieäp Nhaø nöôùc trong ñoù coù caû caùc toång coâng ty vaø caùc doanh nghieäp coù quy moâ lôùn vaø Nghò ñònh 187/2004/NÑ-CP ñaõ cho pheùp caùc nhaø ñaàu tö trong nöôùc vaø caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi tham gia ñaáu giaù mua coå phaàn cuûa caùc doanh nghieäp Nhaø nöôùc coå phaàn hoùa thì vieäc haïn cheá tyû leä tham gia toái ña 30% cuûa nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi seõ laøm giôùi haïn nguoàn taøi chính - doøng voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi giaùn tieáp ñaàu tö vaøo doanh nghieäp ñeå phaùt trieån hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh, taêng theâm caùc nguoàn löïc taøi chính cho neàn kinh teá. Ñoàng thôøi, ñieàu naøy cuõng seõ laøm haïn cheá chuû tröông ñaåy nhanh tieán ñoä coå phaàn hoùa vaø ña daïng hoùa hình thöùc sôû höõu trong caùc doanh nghieäp Vieät Nam khi thöïc hieän coå phaàn hoùa. Trong khi ñoù, hieän taïi nhieàu ngaønh ngheà, lónh vöïc, Nhaø nöôùc ñaõ cho pheùp thaønh laäp doanh nghieäp 100% voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi hoaëc thaønh laäp lieân doanh vôùi möùc voán toái thieåu 30%, thì vieäc quy ñònh nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi chæ ñöôïc ñaàu tö toái ña 30% voán vaøo caùc doanh nghieäp Vieät Nam khoâng nhöõng seõ haïn cheá cô hoäi thu huùt ñaàu tö nöôùc ngoaøi maø coøn boû qua cô hoäi ñeå caùc doanh nghieäp trong nöôùc thu huùt nguoàn taøi chính môùi ñeå ñoåi môùi coâng ngheä, taêng khaû naêng caïnh tranh vaø môû roäng hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh. Do vaäy, xaùc ñònh danh muïc ngaønh ngheà, lónh vöïc vaø tyû leä cho pheùp nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi goùp voán, mua coå phaàn taïo cô sôû raát quan troïng ñeå khai thoâng doøng voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi giaùn tieáp vaøo caùc doanh nghieäp. Taùc giaû xin kieán nghò: 129 - Nhanh choùng ban haønh danh muïc ngaønh ngheà, lónh vöïc cuï theå cho pheùp nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi tham gia toái ña 30% voán ñaàu tö vaø söûa ñoåi Quyeát ñònh 36/2003/QÑ-TTg cuûa Thuû töôùng Chính Phuû cho pheùp caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi goùp voán, mua coå phaàn khoâng haïn cheá ñoái vôùi caùc ngaønh ngheà, lónh vöïc khoâng thuoäc danh muïc haïn cheá cuûa Boä Keá hoaïch vaø Ñaàu tö. - Cho pheùp caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi tham gia goùp voán, mua coå phaàn theo nguyeân taéc ñaáu giaù coâng khai cuûa caùc doanh nghieäp Nhaø nöôùc chuyeån ñoåi sôû höõu theo Quyeát ñònh soá 155/2004/QÑ-TTG ngaøy 24 thaùng 8 naêm 2004 cuûa Thuû Töôùng Chính Phuû. 3.2.2.5. Cho pheùp moät soá coâng ty coå phaàn tieâu bieåu nieâm yeát coå phieáu ôû thò tröôøng chöùng khoaùn quoác teá. Nhaèm taêng cöôøng hoäi nhaäp kinh teá quoác teá, tieáp thò vaø quaûng baù hình aûnh kinh teá quoác gia treân tröôøng quoác teá töø ñoù ñaåy maïnh thu huùt ñaàu tö nöôùc ngoaøi, vieäc cho pheùp coâng ty coå phaàn hoaït ñoäng hieäu quaû, coù quy moâ voán phuø hôïp nieâm yeát treân thò tröôøng chöùng khoaùn nöôùc ngoaøi, tröôùc maét coù theå laø thò tröôøng chöùng khoaùn phaùt trieån trong khu vöïc nhö: Singapore, Hoàng Koâng laø raát caàn thieát. Vaán ñeà laø ôû ñaây laø Chính phuû caàn nghieân cöùu kyõ ñeå löïa choïn doanh nghieäp coù uy tín, coù tieàm löïc vaø ñuû ñieàu kieän nieâm yeát treân thò tröôøng chöùng khoaùn quoác teá ñeå cho pheùp nieâm yeát ôû thò tröôøng chöùng khoaùn nöôùc ngoaøi. Taùc giaû ñeà nghò ngay trong naêm 2006, Chính Phuû nghieân cöùu cho pheùp thí ñieåm cho pheùp 1-2 coâng ty maïnh nieâm yeát treân thò tröôøng chöùng khoaùn Singapore. 130 3.2.2.6. Caàn tieáp tuïc nôùi roäng tyû leä tham gia cuûa beân nöôùc ngoaøi tham gia vaøo thò tröôøng chöùng khoaùn Vieät Nam. Coù theå noùi treân thöïc teá söï tham gia cuûa caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi nhö moät trong nhöõng nhaân toá kích thích hoaït ñoäng ñoái vôùi TTCK Vieät Nam trong maáy naêm qua. Tuy nhieân hieän nay, söï tham gia cuûa caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi vaøo quaù trình coå phaàn hoaù chöa nhieàu vì caùc doanh nghieäp Nhaø nöôùc ñaõ thöïc hieän coå phaàn hoaù ñeàu laø nhöõng doanh nghieäp vöøa vaø nhoû, soá löôïng coå phieáu cuûa doanh nghieäp ñaõ thöïc hieän coå phaàn hoaù vaãn chöa ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu cuûa caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi. Beân caïnh ñoù, phaàn lôùn caùc doanh nghieäp thöïc hieän coå phaàn hoaù ñeàu muoán duy trì söï oån ñònh cuûa boä maùy quaûn lyù hieän höõu, chöa muoán vaø chöa thöïc söï thaáy ñöôïc söï höõu ích töø nhöõng coå ñoâng laø caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi. Vieäc caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi tham gia vaøo doanh nghieäp laø moät trong nhöõng cô hoäi cho doanh nghieäp nhöõng kinh nghieäm cuûa hoï ñoái vôùi quaù trình ñoåi môùi quaûn trò, ñieàu haønh doanh nghieäp thoâng qua hoï ñeå tìm kieám thò tröôøng vaø thaâm nhaäp vaøo neàn kinh teá theá giôùi. Beân caïnh ñoù, quaù trình hoäi nhaäp kinh teá quoác teá vaø gia nhaäp WTO ñoøi hoûi Vieät Nam phaûi khaån tröông raø soaùt caùc chính saùch lieân quan ñeán ñaát ñai, thueá, öu ñaõi…. nhaèm taïo söï bình ñaúng giöõa caùc doanh nghieäp trong nöôùc vaø caùc doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi. Vöøa qua Thuû Töôùng Chính Phuû ñaõ ban haønh Quyeát ñònh soá 238/2005/QÑ-TTg ngaøy 29 thaùng 9 naêm 2005 cho pheùp toå chöùc, caù nhaân nöôùc ngoaøi mua baùn treân thò tröôøng chöùng khoaùn Vieät Nam ñöôïc naém giöõ toái ña 49% toång soá coå phieáu nieâm yeát, ñaêng kyù giao dòch cuûa moät toá chöùc nieâm yeát. Ñaây laø böôùc tieán quan troïng so vôùi Quyeát ñònh 146/2003/QÑ-TTg veà giôùi haïn 131 tyû leä 30% tham gia cuûa beân nöôùc ngoaøi vaøo thò tröôøng chöùng khoaùn Vieät Nam. Quyeát ñònh naøy ñaõ giuùp hoaït ñoäng giao dòch cuûa thò tröôøng chöùng khoaùn Vieät Nam trôû neân soâi ñoäng, goùp phaàn thuùc ñaåy thò tröôøng chöùng khoaùn phaùt trieån. Vôùi muïc tieâu taêng cöôøng thu huùt ñaàu tö nöôùc ngoaøi vaø phaùt trieån thò tröôøng chöùng khoaùn Vieät Nam, tröø caùc ngaønh lónh vöïc quan troïng lieân quan ñeán an ninh quoác gia, taùc giaû xin ñeà xuaát Nhaø nöôùc nghieân cöùu cho pheùp taêng tyû leä tham gia ñaàu tö chöùng khoaùn cuûa caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi vaøo caùc toå chöùc nieâm yeát theo loä trình sau: Naêm 2007: - Tyû leä 100%: aùp duïng cho caùc toå chöùc nieâm yeát coù quy moâ voán döôùi 100 tyû VNÑ. - Tyû leä 49%: toå chöùc nieâm yeát khaùc. Naêm 2010: - Tyû leä 100%: aùp duïng cho taát caû caùc toå chöùc nieâm yeát. 3.2.2.7. Sôùm xaây döïng loä trình nhaèm taïo söï bình ñaúng giöõa coâng ty coå phaàn coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi so vôùi coâng ty coå phaàn thoâng thöôøng. Kieán nghò Chính Phuû sôùm nghieân cöùu xaây döïng loä trình nhaèm tieán tôùi thoáng nhaát veà quyeàn vaø nghóa vuï giöõa coâng ty coå phaàn coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi vaø coâng ty coù voán coå phaàn thoâng thöôøng. Vieäc naøy neân sôùm thöïc hieän vì hieän taïi chuùng ta ñang tieán haønh chuyeån doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi thaønh coâng ty coå phaàn vaø trong thôøi gian saép ñeán seõ coù raát nhieàu doanh nghieäp ñöôïc chuyeån ñoåi. Beân caïnh ñoù, Nhaø nöôùc cuõng ñang cho pheùp nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi mua coå phaàn trong caùc doanh nghieäp trong nöôùc. Do vaäy neáu 132 khoâng coù quy ñònh chung veà quyeàn vaø nghóa vuï cuûa coâng ty coå phaàn noùi chung, khoâng phaân bieät trong nöôùc hay nöôùc ngoaøi thì sau naøy seõ raát raéc roái vaø gaây ra söï baát bình ñaúng giöõa caùc doanh nghieäp kinh doanh cuøng ngaønh ngheà. Taùc giaû xin kieán nghò Chính Phuû sôùm xaây döïng loä trình vaø giaûi phaùp nhaèm taïo söï bình ñaüng veà quyeàn vaø nghóa vuï giöõa coâng ty coå phaàn coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi vaø coâng ty coå phaàn thoâng thöôøng. 3.2.2.8. Sôùm môû roäng aùp duïng hình thöùc coâng ty coå phaàn ñoái vôùi caùc doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi Ñeán nay chöông trình thí ñieåm coå phaàn hoùa doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi ñaõ ñöôïc hôn 2 naêm nhöng hieän nay chuùng ta chöa coù sô keát hay toång keát ñeå ñaùnh giaù ruùt kinh nghieäm. Do vaäy, Chính Phuû caàn sôùm xaùc ñònh thôøi gian toång keát, ñaùnh giaù maët ñöôïc vaø maët chöa ñöôïc cuûa chöông trình coå phaàn hoùa naøy. Töø ñoù, xaây döïng chính saùch toaøn dieän vaø loä trình cuï theå nhaèm môû roäng aùp duïng hình thöùc coâng ty coå phaàn ñoái vôùi caùc doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi trong thôøi gian tôùi. 3.2.3. Caùc giaûi phaùp nhaèm naâng cao chaát löôïng vaø hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa thò tröôøng chöùng khoaùn Vieät Nam Thò tröôøng chöùng khoaùn vaø coâng ty coå phaàn luoân coù moái quan heä maät thieát vôùi nhau, thò tröôøng chöùng khoaùn laø moâi tröôøng vaø ñieàu kieän ñeå coâng ty coå phaàn phaùt trieån vaø phaùt huy cao nhaát nhöõng öu ñieåm cuûa coâng ty coå phaàn. Do vaäy, ñeå taïo ñieàu kieän phaùt trieån hình thöùc coâng ty coå phaàn coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi caàn thieát phaûi naâng cao hieäu quaû vaø quy moâ hoaït ñoäng cuûa thò tröôøng chöùng khoaùn. 133 Nhaèm naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa thò tröôøng chöùng khoaùn, khuyeán khích, taêng cöôøng haøng hoùa vaø khuyeán khích nhieàu nhaø ñaàu tö tham gia thò tröôøng; taïo laäp vaø phaùt trieån ñoàng boä caùc loaïi thò tröôøng, goùp phaàn thuùc ñaåy hoaït ñoäng cuûa caùc coâng ty coå phaàn taêng cöôøng thu huùt doøng voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi, trong thôøi gian tôùi thò tröôøng chöùng khoaùn Vieät Nam caàn taäp trung thöïc hieän caùc nhoùm giaûi phaùp: 3.2.3.1. Nhoùm giaûi phaùp taêng cöôøng vaø naâng cao chaát löôïng nguoàn haøng hoùa ra thò tröôøng a. Taêng soá löôïng coâng ty nieâm yeát treân thò tröôøng chöùng khoaùn Hieän taïi chuùng ta ñaõ coå phaàn hoùa ñöôïc hôn 2.996 doanh nghieäp, trong ñoù coù hôn 200 doanh nghieäp ñuû ñieàu kieän nieâm yeát. Trong giai ñoaïn tôùi seõ tieáp tieáp tuïc coå phaàn hoùa theâm nhieàu doanh nghieäp ñaëc bieät trong 2005-2006 seõ tieán haønh coå phaàn hoùa moät soá toång coâng ty lôùn, ngaân haøng vôùi quy moâ haøng traêm tyû. Nhö vaäy, coù theå noùi nguoàn haøng hoùa hieän coù vaø tieàm naêng cho thò tröôøng chöùng khoaùn coøn raát doài daøo. Vaán ñeà ñaët ra ôû ñaây laø laøm theá naøo ñeå caùc coâng ty coå phaàn saün saøng tham gia nieâm yeát treân thò tröôøng chöùng khoaùn. Moät thöïc teá hieän taïi laø doanh nghieäp khi nieâm yeát chöùng khoaùn phaûi thöïc hieän theâm nhieàu nghóa vuï vaø toán theâm nhieàu chi phí vaø thôøi gian hôn caùc doanh nghieäp khoâng nieâm yeát: - Phaûi thöïc hieän cheá ñoä taøi chính coâng khai, minh baïch; - Cung caáp thoâng tin thöôøng xuyeân, nhanh choùng vaø kòp thôøi; - Toán keùm theâm chi phí tö vaán, kieåm toaùn; 134 - Ñaàu tö theâm chi phí, toå chöùc laïi boä maùy keá toaùn ñeå ñaûm baûo yeâu caàu cung caáp thoâng tin vaø ñaùp öùng tieâu chuaån; - Chòu söï quaûn lyù cuûa UÛy ban chöùng khoaùn Nhaø nöôùc vaø Trung taâm giao dòch chöùng khoaùn; - Thöïc hieän nhieàu thuû tuïc, quy ñònh môùi. Trong khi ñoù, doanh nghieäp nieâm yeát chæ ñöôïc öu ñaõi giaûm 50% thueá thu nhaäp doanh nghieäp trong 2 naêm ñaàu nieâm yeát. Do vaäy so saùnh vôùi nhöõng nghóa vuï, chi phí doanh nghieäp phaûi boû ra vôùi nhöõng öu ñaõi maø doanh nghieäp ñöôïc höôõng roõ raøng chöa coù söùc haáp daãn. Do vaäy, caàn phaûi coù chính saùch khuyeán khích caùc doanh nghieäp tham gia thò tröôøng chöùng khoaùn. Nhaèm khuyeán khích maïnh meõ caùc doanh nghieäp coå phaàn tham gia nieâm yeát treân thò tröôøng chöùng khoaùn trong thôøi gian tôùi, taùc giaû xin kieán nghò môû roäng vaø taêng öu ñaõi cho caùc coâng ty thöïc hieän nieâm yeát nhö sau: - Coâng ty nieâm yeát trong 2005 - 2006 ñöôïc mieãn thueá thu nhaäp trong 2 naêm vaø giaûm 50% trong 2 naêm tieáp theo; - Coâng ty nieâm yeát trong 2007-2008 ñöôïc mieãn thueá thu nhaäp trong 1 naêm vaø giaûm 50% thueá thu nhaäp trong 2 naêm. - Rieâng caùc doanh nghieäp ñaõ nieâm yeát, tieáp tuïc giaûm 50% thueá thu nhaäp trong 2 naêm nöõa khi heát öu ñaõi theo giaáy pheùp. Thueá thu nhaäp doanh nghieäp ñöôïc mieãn giaûm caùc doanh nghieäp khoâng ñöôïc pheùp chia coå töùc baèng tieàn maët maø chæ ñöôïc söû duïng ñeå phaùt trieån saûn xuaát kinh doanh. 135 b. Thuùc ñaåy tieán ñoä coå phaàn hoùa doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi Chuû tröông coå phaàn hoùa doanh nghieäp nöôùc ngoaøi ñöôïc chính thöùc coù hieäu löïc töø thaùng 12 naêm 2003. Tuy nhieân ñeán nay (thaùng 3/2005) sau hôn 2 naêm thöïc hieän chæ môùi coù 2 doanh nghieäp hoaøn taát chuyeån ñoåi vaø ñöôïc caáp giaáy pheùp. Tieán ñoä nhö vaäy laø quaù chaäm. Caùc doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi laø nhöõng doanh nghieäp coù quy moâ khaù lôùn, coù phöông phaùp quaûn lyù tieân tieán neân vieäc nhanh choùng trieån khai coå phaàn hoùa doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi seõ goùp phaàn taïo ra nhieàu haøng hoùa coù chaát löôïng cho thò tröôøng chöùng khoaùn. Taùc giaû thieát nghó moät trong nhöõng muïc tieâu coå phaàn hoùa doanh nghieäp nöôùc ngoaøi laø goùp phaàn phaùt trieån thò tröôøng chöùng khoaùn. Do vaäy caàn gaén ñieàu kieän nieâm yeát treân thò tröôøng chöùng khoaùn vaøo ñieàu kieän xeùt choïn doanh nghieäp ñaàu tö nöôùc ngoaøi ñöôïc chuyeån ñoåi sang hình thöùc coâng ty coå phaàn. c. Ñaåy maïnh quaù trình coå phaàn hoùa doanh nghieäp Nhaø nöôùc coù hieäu quaû, ñaëc bieät coå phaàn hoùa caùc toång coâng ty lôùn, ngaân haøng quoác doanh. Moät trong nhöõng ñieåm yeáu cuûa thò tröôøng chöùng khoaùn Vieät Nam laø soá löôïng caùc doanh nghieäp nieâm yeát coøn quaù ít vaø quy moâ cuûa caùc doanh nghieäp nieâm yeát quaù nhoû beù. Nhö chuùng ta ñaõ bieát, coâng ty coå phaàn laø nguoàn cung haøng hoùa chính yeáu cho thò tröôøng chöùng khoaùn. Do vaäy coå phaàn hoùa caùc doanh nghieäp Nhaø nöôùc coù yù nghóa raát quan troïng ñoái vôùi thò tröôøng chöùng khoaùn. Tieáp tuïc ñoåi môùi cô cheá vaø quy trình coå phaàn hoùa phaûi ñöôïc thöïc hieän nhanh choùng nhaèm gia taêng hieäu quaû vaø ruùt ngaén 136 thôøi gian thöïc hieän caùc thuû tuïc coå phaàn hoùa. Ña soá caùc doanh nghieäp coå phaàn hoùa ñeàu gaëp khoù khaên trong quaù trình ñònh giaù doanh nghieäp. Ñeå giaûi quyeát caùc khoù khaên naøy vaø nhaèm ruùt ngaén thôøi gian coå phaàn hoùa, kieán nghò cho pheùp caùc ñònh cheá trung gian coù chöùc naêng thöïc hieän vieäc ñònh giaù thay cho Hoäi ñoàng ñònh giaù tröôùc ñaây. Tính chuyeân moân hoùa vaø ñoäc laäp cao cuûa caùc ñònh cheá taøi chính seõ giuùp xaùc ñònh möùc giaù chính xaùc cho coå phieáu cuûa doanh nghieäp, haïn cheá nhöõng yeáu toá tieâu cöïc trong quaù trình coå phaàn hoùa laøm thaát thoaùt taøi saûn cuûa Nhaø nöôùc. Beân caïnh ñoù, vieäc chaøo baùn chöùng khoaùn cuûa caùc doanh nghieäp coå phaàn hoùa ñaõ ñöôïc thoâng qua ñaáu giaù coâng khai taïi trung taâm giao dòch chöùng khoaùn cuõng seõ giuùp loaïi boû söï trì treä trong coå phaàn hoùa vaø nieâm yeát treân TTCK. Maët khaùc, chuû tröông cuûa Chính Phuû cuõng ñaõ cho pheùp moät soá Toång Coâng ty vaø ngaân haøng thöông maïi quoác doanh quy moâ lôùn coå phaàn hoùa caàn ñöôïc sôùm thöïc hieän trong naêm 2006 ñeå taïo cuù huyùch trong vieäc gia taêng khoái löôïng haøng hoùa cho thò tröôøng chöùng khoaùn. d. Ña daïng hoùa hình thöùc traùi phieáu, khuyeán khích nieâm yeát treân thò tröôøng chöùng khoaùn vaø ñoàng thôøi chuù troïng taäp trung phaùt trieån theâm caùc loaïi chöùng khoaùn khaùc. Hình thöùc traùi phieáu chính phuû nhìn chung hieän nay ngheøo naøn, chöa coù söï ña daïng veà chuûng loaïi, thôøi haïn, phöông thöùc thanh toaùn, caùch thöùc traû laõi….. taát caû caùc lyù do naøy laøm cho traùi phieáu Chính phuû phaùt haønh treân thò tröôøng sô caáp cuõng nhö vieäc giao dòch treân thò tröôøng thöù caáp trong thôøi gian qua chöa ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu. Do ñoù, caàn sôùm nghieân cöùu ña daïng hoùa traùi phieáu Chính phuû veà chuûng loaïi, thôøi haïn, phöông 137 thöùc thanh toaùn nhaèm laøm haáp daãn hôn nöûa caùc nhaø ñaàu tö. Xaây döïng keá hoaïch phaùt haønh theo lòch bieåu, nhaèm cung caáp ñeàu ñaën khoái löôïng traùi phieáu cho thò tröôøng chöùng khoaùn. Caûi tieán phöông thöùc phaùt haønh traùi phieáu Chính phuû, taêng cöôøng phaùt haønh thoâng qua thò tröôøng chöùng khoaùn quoác teá. Khuyeán khích vaø taïo ñieàu kieän ñeå ñöa caùc loaïi traùi phieáu coâng trình, traùi phieáu ñoâ thò leân nieâm yeát vaø giao dòch treân thò tröôøng chöùng khoaùn taäp trung. Phaùt trieån theâm caùc loaïi chöùng khoaùn khaùc: nhö quyeàn mua coå phieáu, traùi phieáu coâng ty, traùi phieáu chuyeån ñoåi cuûa doanh nghieäp nieâm yeát vaø giao dòch treân thò tröôøng chöùng khoaùn. 3.2.3.2. Nhoùm giaûi phaùp nhaèm kích caàu a. Chính saùch thueá öu ñaõi ñoái vôùi ñaàu tö chöùng khoaùn Thoâng tö soá 100/2004/TT-BTC veà höôùng daãn thueá giaù trò gia taêng vaø thueá thu nhaäp doanh nghieäp treân thò tröôøng chöùng khoaùn ban haønh ngaøy 20 thaùng 10 naêm 2004 ñaõ giaûi quyeát gaàn cô baûn caùc khuùc maéc veà thueá treân thò tröôøng chöùng khoaùn, ñaët bieät laø thueá thu nhaäp treân thò tröôøng chöùng khoaùn. Tuy nhieân trong thoâng tö naøy laïi khoâng xaùc ñònh roõ thueá suaát chuyeån lôïi nhuaän ra nöôùc ngoaøi laøm gaây khoù khaên cho quaù trình thöïc hieän. Ñeà nghò tieáp tuïc cho caùc nhaø ñaàu tö caù nhaân trong vaø ngoaøi nöôùc ñöôïc taïm mieãn thueá thu nhaäp töø hoaït ñoäng kinh doanh chöùng khoaùn nhö quy ñònh hieän nay vaø Boä Taøi Chính sôùm coù vaên baûn traû lôøi veà thueá suaát chuyeån lôïi nhuaän ra nöôùc ngoaøi cho caùc nhaø ñaàu tö. 138 b. Khuyeán khích caùc toå chöùc vaø caù nhaân tham gia thò tröôøng chöùng khoaùn. Kieán nghò coù chính saùch khuyeán khích vaø taïo ñieàu kieän ñeå caùc toå chöùc tín duïng, caùc toå chöùc vaø caù nhaân trong vaø ngoaøi nöôùc tham gia thò tröôøng chöùng khoaùn. Ñoàng thôøi, cho pheùp caùc toå chöùc kinh doanh chöùng khoaùn nöôùc ngoaøi goùp voán mua coå phieáu hoaëc thaønh laäp coâng ty chöùng khoaùn lieân doanh vôùi caùc phaùp nhaân trong nöôùc; cho pheùp caùc quyõ ñaàu tö chöùng khoaùn nöôùc ngoaøi tham gia thò tröôøng chöùng khoaùn Vieät Nam. Khuyeán khích vaø taïo ñieàu kieän ñeå caùc toå chöùc thuoäc moïi thaønh phaàn kinh teá coù ñuû ñieàu kieän thaønh laäp caùc coâng ty chöùng khoaùn; khuyeán khích caùc coâng ty chöùng khoaùn thaønh laäp caùc chi nhaùnh, phoøng giao dòch, ñaïi lyù nhaän leänh ôû caùc tænh, thaønh phoá lôùn, caùc khu vöïc ñoâng daân cö trong caû nöôùc. c. Xaây döïng keá hoaïch tuyeân truyeàn, phoá caäp kieán thöùc chöùng khoaùn. Moät trong nhöõng giaûi phaùp taêng caàu chöùng khoaùn laø phaûi ñaåy maïnh khaâu tuyeân truyeàn, quaûng baù hình aûnh thò tröôøng chöùng khoaùn vaø phoå bieán kieán thöùc chöùng khoaùn moät caùch roäng raõi vaø ñaïi chuùng. Ñeå thöïc hieän ñöôïc muïc ñích naøy, taùc giaû xin ñeà xuaát caùc giaûi phaùp sau: - Xaây döïng chieán löôïc tuyeân truyeàn, phoå bieán kieán thöùc chöùng khoaùn nhaèm taêng cöôøng söï phoái hôïp giöõa caùc Boä, Ngaønh, caùc cô quan thoâng tin ñaïi chuùng… taïo söùc maïnh toång hôïp, naâng cao hieäu quaû coâng taùc tuyeân truyeàn, quaûng quaù hình aûnh thò tröôøng chöùng khoaùn. 139 - Toå chöùc höôùng daãn, ñaøo taïo nghieäp vuï chöùng khoaùn cho taát caû caùc phoùng vieân baùo ñaøi. Sôùm coù chöông trình phoå caäp kieán thöùc veà chöùng khoaùn cho ngöôøi lao ñoäng trong caùc coâng ty coå phaàn. - Ñaåy maïnh vieäc quaûng baù thò tröôøng chöùng khoaùn Vieät Nam ra theá giôùi. Vieäc quaûng baù thò tröôøng chöùng khoaùn caàn coù söï phoái hôïp ñoàng boä töø cô quan quaûn lyù Nhaø nöôùc ñeán caùc coâng ty nieâm yeát. - Sôùm ban haønh quy ñònh baét buoäc caùc coâng ty nieâm yeát coù coå ñoâng laø nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi phaûi coâng boá thoâng tin baèng tieáng Vieät vaø tieáng Anh. - Xaây döïng troø chôi chöùng khoaùn aûo treân truyeàn hình vaø caùc phöông tieän thoâng tin ñaïi chuùng naèm taïo söï gaàn guõi giöõa thò tröôøng chöùng khoaùn vaø coâng chuùng. 3.2.3.3. Nhoùm giaûi phaùp nhaèm hoaøn thieän moâi tröôøng phaùp lyù, naâng cao naêng löïc hoaïch ñònh chính saùch; hoaøn thieän theå cheá thò tröôøng, taêng cöôøng naêng löïc, chaát löôïng dòch vuï cuûa caùc trung gian taøi chính; Ñeå ñaûm baûo moâi tröôøng ñaàu tö oån ñònh, giaûm thieåu ruûi ro thò tröôøng, haáp daãn caùc nhaø ñaàu tö trong vaø ngoaøi nöôùc, theå cheá thò tröôøng chöùng khoaùn Vieät Nam caàn sôùm hoaøn thieän moâi tröôøng phaùp lyù, naâng cao naêng löïc hoaïch ñònh chính saùch, taêng cöôøng naêng löïc vaø chaát löôïng dòch vuï cuûa caùc trung gian taøi chính. Taùc giaû xin ñeà xuaát giaûi phaùp sau: - Ban haønh ñoàng boä heä thoáng vaên baûn phaùp luaät ñieàu chænh hoaït ñoäng thò tröôøng chöùng khoaùn theo höôùng bao quaùt, toaøn dieän vaø phuø hôïp vôùi thöïc tieãn thò tröôøng. Sôùm xaây döïng Luaät chöùng khoaùn trong naêm 2005 vôùi muïc tieâu môû roäng phaïm vi ñieàu 140 chænh, khaéc phuïc nhöõng toàn taïi cuûa caùc vaên baûn phaùp luaät hieän taïi, ñoàng thôøi quy ñònh roõ nhöõng vaán ñeà chöa ñöôïc laøm roõ hoaëc coøn ñang boû ngoû. Caàn coù quy ñònh phaân caáp roõ raøng veà traùch nhieäm giöõa UBCKNN vaø TTGDCK trong hoaït ñoäng giaùm saùt thò tröôøng chöùng khoaùn. - Caàn hoaøn thieän vaø boå sung caùc quy ñònh cuûa phaùp luaät veà ñieàu kieän phaùt haønh vaø ñieàu kieän nieâm yeát chöùng khoaùn. Caùc quy ñònh veà ñieàu kieän caàn mang tính ñònh löôïng, cuï theå hôn. Trong tieâu chuaån nieâm yeát: khoâng neân quy ñònh coâng ty phaûi coù laõi trong 2 naêm lieân tuïc lieàn tröôùc naêm nieâm yeát nhö hieän nay maø neân quy ñònh cuï theå möùc lôïi nhuaän hay tyû suaát lôïi nhuaän laø bao nhieâu. Ví duï: moät trong nhöõng ñieàu kieän coâng ty nieâm yeát laø phaûi coù lôïi nhuaän roøng trong 2 naêm lieân tuïc tröôùc khi nieâm yeát khoâng thaáp hôn 3 tyû ñoàng hay khoâng thaáp hôn 15%. - Sôùm ban haønh chính saùch thueá ñoái vôùi caùc toå chöùc nieâm yeát vaø ñaêng kyù giao dòch treân TTGDCK; cheá ñoä keá toaùn cuûa caùc coâng ty quaûn lyù quyõ, quyõ ñaàu tö chöùng khoaùn; chính saùch veà phí, leä phí ñoái vôùi caùc hoaït ñoäng treân thò tröôøng chöùng khoaùn; ban haønh tieâu chuaån ñaïo ñöùc ngheà nghieäp kinh doanh chöùng khoaùn. - Sôùm ban haønh caùc quy ñònh vaø cô cheá aùp duïng cho taát caû caùc coâng ty coå phaàn trong vieäc thöïc hieän cheá ñoä kieåm toaùn vaø coâng khai hoùa thoâng tin nhaèm töøng böôùc xoùa boû söï khaùc bieät trong cô cheá quaûn lyù giöõa coâng ty nieâm yeát vaø coâng ty khoâng nieâm yeát. 141 - Xaùc ñònh roõ thôøi ñieåm hình thaønh, chaám döùt quyeàn sôû höõu chöùng khoaùn vaø caùc quyeàn khaùc lieân quan. Ruùt ngaén thôøi gian chu kyø thanh toaùn xuoáng coøn (T+0). - Caàn hoaøn thieän caùc quy ñònh veà thuû tuïc chuyeån nhöôïng, caàm coá traùi phieáu nhaèm taêng tính thanh khoaûn cho caùc loaïi traùi phieáu treân thò tröôøng. - Cuûng coá, taêng cöôøng vaø hieän ñaïi hoùa caùc ñònh cheá thò tröôøng saün coù: Trung taâm giao dòch chöùng khoaùn, caùc coâng ty chöùng khoaùn, coâng ty quaûn lyù quyõ. Naêng löïc hoaït ñoäng cuûa caùc coâng ty chöùng khoaùn caàn ñöôïc xaây döïng treân 2 phöông dieän: naêng löïc taøi chính vaø naêng löïc hoaït ñoäng, trong ñoù chuù troïng naâng cao chaát löôïng ñoäi nguõ haønh ngheà chöùng khoaùn caû veà maët kieán thöùc vaø kyõ naêng chuyeân moân. Caùc coâng ty chöùng khoaùn caàn tieáp tuïc taêng cöôøng naêng löïc ñeå thöïc hieän chöùc naêng nhaø taïo laäp thò tröôøng, ñaûm baûo cô cheá xaùc ñònh giaù, duy trì luoàng giao dòch lieân tuïc cho caùc chöùng khoaùn nieâm yeát vaø tính thanh khoaûn cuûa thò tröôøng. - Caùc quyõ ñaàu tö chöùng khoaùn vôùi quy moâ lôùn vaø kyõ naêng chuyeân nghieäp caàn ñöôïc khuyeán khích hoaït ñoäng maïnh meõ hôn nhaèm chuyeân moân hoùa hoaït ñoäng ñaàu tö chöùng khoaùn vaø taïo ñònh höôùng hoaït ñoäng cho caùc nhaø ñaàu tö nhoû leû. - Caùc ñònh cheá mang tính thieát yeáu trong caáu truùc thò tröôøng nhö coâng ty ñònh möùc tín nhieäm, trung taâm löu kyù vaø thanh toaùn buø tröø chöùng khoaùn ñoäc laäp caàn sôùm ñöôïc trieån khai thöïc hieän. - Vai troø cuûa caùc toå chöùc töï quaûn nhö hieäp hoäi ngaønh chöùng khoaùn, hieäp hoäi caùc nhaø ñaàu tö taøi chính caàn ñöôïc phaùt huy ñeå 142 coù theå thöïc hieän chöùc naêng töï quaûn ñoái vôùi caùc thaønh vieân tham gia thò tröôøng, giaûm nheï gaùnh naëng cho cô quan quaûn lyù Nhaø nöôùc vaø taêng cöôøng hieäu quaû quaûn lyù thò tröôøng thoâng qua cô cheá töï kieåm ra vaø ñieàu chænh. 3.2.3.4. Phaùt trieån thò tröôøng chöùng khoaùn trong moái töông quan chaët cheõ vôùi caùc khu vöïc khaùc cuûa thò tröôøng taøi chính. Ñeå ñaûm baûo muïc tieâu phaùt trieån thò tröôøng moät caùch caân ñoái, toaøn dieän vaø hieäu quaû vôùi söï gaén keát chaët cheõ vaø haøi hoøa giöõa caùc khu vöïc caáu thaønh thò tröôøng, xaây döïng thò tröôøng chöùng khoaùn caàn thöïc hieän chaët cheõ trong moái quan heä maät thieát vôùi thò tröôøng baûo hieåm vaø thò tröôøng tieàn teä. Thò tröôøng baûo hieåm laø khu vöïc cung caáp nhöõng nhaø ñaàu tö toå chöùc coù tieàm löïc taøi chính doài daøo nhaát cho thò tröôøng chöùng khoaùn vaø ngöôïc laïi thò tröôøng chöùng khoaùn taïo ra nhöõng coâng cuï ñaàu tö ña daïng ñeå caùc coâng ty baûo hieåm coù theå quaûn lyù danh muïc ñaàu tö moät caùch coù hieäu quaû. Vaán ñeà caàn giaûi quyeát hieän nay laø khuyeán khích caùc coâng ty baûo hieåm tham gia ñaàu tö vaøo thò tröôøng chöùng khoaùn vaø taïo ra nhöõng haøng hoùa haáp daãn treân thò tröôøng ñeå coù theå ñaûm baûo khaû naêng sinh lôïi cuûa nhöõng coâng ty naøy khi tham gia vaøo thò tröôøng chöùng khoaùn. Caùc coâng ty baûo hieåm ñaõ ñöôïc pheùp thaønh laäp coâng ty quaûn lyù quyõ ñeå quaûn lyù uûy thaùc nguoàn voán baûo phí vaø döï phoøng baûo hieåm daønh cho ñaàu tö taøi chính. Vôùi tö caùch laø thò tröôøng voán daøi haïn, thò tröôøng chöùng khoaùn caàn ñöôïc phaùt trieån song song vôùi thò tröôøng tieàn teä, töùc laø thò tröôøng cung caáp caùc nguoàn voán ngaén haïn thoâng qua keânh tín duïng ngaân haøng. Hai keânh huy ñoäng voán thoâng qua thò tröôøng chöùng khoaùn vaø heä thoáng ngaân haøng caàn mang tính chaát boå trôï chöù khoâng neân thay theá laãn nhau nhaèm ñaùp öùng 143 hieäu quaû nhu caàu voán ngaén haïn vaø daøi haïn cuûa neàn kinh teá. Söï taêng tröôûng ñoàng thôøi, hieäu quaû cuûa thò tröôøng voán vaø thò tröôøng tieàn teä seõ taïo ra nhöõng ñöôøng cong laõi suaát ngaén haïn vaø daøi haïn phaûn aùnh trung thöïc nhu caàu voán ngaén haïn vaø daøi haïn cuûa neàn kinh teá, giuùp caùc nhaø ñaàu tö ñònh höôùng ñöôïc chieán löôïc ñaàu tö vaø quaûn lyù danh muïc taøi saûn cuûa mình moät caùch hieäu quaû hôn. Moái lieân heä giöõa thò tröôøng voán vaø thò tröôøng tieàn teä tröôùc heát ñöôïc phaùt trieån thoâng qua thò tröôøng traùi phieáu, trong ñoù traùi phieáu Chính Phuû coù vò trí quan troïng. Caùc hoaït ñoäng repo, hoaùn ñoåi, caùc nghieäp vuï thò tröôøng môû thöïc hieän giao dòch ngaén haïn caùc coâng cuï nôï daøi haïn laø muïc tieâu quan troïng cuûa giaûi phaùp naøy. Ñaåy maïnh nghieân cöùu hôïp taùc vôùi caùc quoác gia coù thò tröôøng chöùng khoaùn phaùt trieån nhaèm trao ñoåi thoâng tin, kinh nghieäm xaây döïng vaø phaùt trieån thò tröôøng chöùng khoaùn ñeå töøng böôùc hoäi nhaäp vôùi thò tröôøng chöùng khoaùn trong khu vöïc vaø quoác teá. Beân caïnh ñoù, thò tröôøng chöùng khoaùn Vieät Nam caàn coù chieán löôïc thöïc hieän hoäi nhaäp vôùi coäng ñoàng taøi chính trong khu vöïc. Trong töông lai gaàn nhöõng vaán ñeà nhö: xaây döïng thò tröôøng traùi phieáu Ñoâng Nam AÙ, thieát laäp cô cheá nieâm yeát cheùo, keát noái caùc sôû giao dòch chöùng khoaùn trong khu vöïc. 3.2.3.5. Caàn phaûi sôùm thaønh laäp coâng ty ñònh möùc tín nhieäm ôû Vieät Nam. Quaù trình hình thaønh vaø phaùt trieån thò tröôøng voán treân theá giôùi cho thaáy toå chöùc ñònh möùc tín nhieäm ñöôïc hình thaønh töø hai nhu caàu cô baûn treân thò tröôøng: 9 Moät laø nhu caàu ñònh höôùng ñaàu tö cuaû coâng chuùng vôùi caùc chöùng khoaùn do caùc coâng ty vaø caùc ñònh cheá taøi chính phaùt haønh; 144 9 Hai laø vieäc xeáp haïng ñoái vôùi moät doanh nghieäp qua ñoù cho thaáy söùc maïnh taøi chính cuûa doanh nghieäp ñoù ñeå doanh nghieäp ñoù coù theå tieáp caän deã daøng tôùi caùc nguoàn voán cho vay töø caùc ñònh cheá cho vay vaø coâng chuùng ñeå môû roäng hoaït ñoäng kinh doanh. Ngaøy nay, vai troø vaø dòch vuï cuûa Coâng ty ñònh möùc tín nhieäm ngaøy caøng trôû neân ña daïng vaø phong phuù, bao goàm: - Dòch vuï xeáp haïng caùc coâng ty vaø laäp caùc baùo caùo xeáp haïng; - Diïch vuï xeáp haïng caùc traùi phieáu chính phuû, traùi phieáu doanh nghieäp; - Dòch vuï truyeàn thoâng; - Dòch vuï höôùng daãn ñaàu tö baûo toàn thu nhaäp coá ñònh; Toå chöùc ngaân haøng theá giôùi cho raèng “Chìa khoùa cho söï phaùt trieån thò tröôøng traùi phieáu laø vieäc thaønh laäp caùc toå chöùc ñònh möùc tín nhieäm”. Vôùi xu höôùng toaøn caàu hoùa nhö hieän nay vieäc thaønh laäp vieäc thaønh laäp moâ hình toå chöùc ñònh möùc tín nhieäm taïi Vieät Nam laø raát caàn thieát. Ngay trong khu vöïc ASEAN hoï ñaõ thöïc hieän thaønh laäp caùc toå chöùc naøy caùch nay hôn 10 naêm nhö Philippines (1982), Malaysia(1991), Thailan (1993) vaø Indonesia (1995), vieäc thaønh laäp caùc toå chöùc naøy laø xu höôùng taát yeáu cuûa caùc cuûa caùc nhaø ñaàu tö coù toå chöùc trong nöôùc cuõng nhö treân theá giôùi. Coâng ty ñònh möùc tín nhieäm khi ñi vaøo hoaït ñoäng ôû Vieät Nam laø ñieàu kieän neàn taûng ñeå phaùt trieån thò tröôøng traùi phieáu hay noùi caùch khaùc ñeå phaùt trieån thò tröôøng traùi phieáu caàn phaûi thaønh laäp coâng ty ñònh möùc tín nhieäm coù uy tín. Ñaây laø böôùc nhaèm hoaøn thieän hôn nöõa caùc theå cheá cuûa thò tröôøng chöùng khoaùn, giuùp naâng cao söï minh baïch cuûa thò tröôøng, taïo ñieàu kieän thuaän lôïi trong coâng taùc quaûn lyù Nhaø nöôùc ñoái vôùi caùc toå chöùc phaùt haønh, giuùp caùc 145 trung gian taøi chính kieåm soaùt ruûi ro vaø xaùc ñònh thò giaù chöùng khoaùn hoï naém giöõ. Quan troïng hôn, coâng ty ñònh möùc tín nhieäm mang laïi nhieàu lôïi ích vaø tính naêng öu vieät cho caû nhaø phaùt haønh vaø nhaø ñaàu tö: ♦ Ñoái vôùi nhaø ñaàu tö: Ñaây laø coâng cuï ñôn giaûn, thuaän tieän khaùch quan maø nhaø ñaàu tö coù theå an taâm söû duïng ñeå thaåm ñònh, löïa choïn danh muïc ñaàu tö, döï baùo ruûi ro ñeå caùc theå ñöa ra caùc quyeát ñònh ñaàu tö chính xaùc. Haïng tín duïng cho pheùp nhaø ñaàu tö hieåu roõ hôn veà söùc maïnh taøi chính cuûa caùc coâng ty. ♦ Nhaø phaùt haønh: Vieäc xeáp haïng tín duïng giuùp cho ngaân haøng coù nhieàu ñieàu kieän trong vieäc thaåm ñònh caùc döï aùn cho vay. Thoâng qua ñònh möùc tín nhieäm, caùc keát quaû xeáp haïng ñöôïc coâng boá vaø söû duïng roäng raõi, nhöõng doanh nghieäp ñöôïc xeáp haïng toát seõ thuaän lôïi hôn trong vieäc tieáp caän caùc nguoàn voán vôùi chi phí caïnh tranh so vôùi caùc doanh nghieäp khoâng ñöôïc xeáp haïng tín duïng. Beân caïnh ñoù, ñònh möùc tín nhieäm coøn coù theå hoã trôï caùc keá hoaïch phaùt haønh nhöõng khoaûn nôï môùi vì noù cung caáp cho ngöôøi phaùt haønh moät chuaån möïc ñaùng tin caäy döïa treân nhöõng gì hoï thu ñöôïc töø nhu caàu cuûa caùc nhaø ñaàu tö. Vôùi tính taát yeáu vaø nhöõng lôïi ích to lôùn do toå chöùc ñònh möùc tín nhieäm mang laïi, vieäc thaønh laäp coâng ty ñònh möùc tín nhieäm taïi Vieät Nam laø raát caàn thieát vaø caáp baùch nhaèm phaùt trieån thò tröôøng traùi phieáu. 146 Qua nghieân cöùu moâ hình hoaït ñoäng cuûa caùc coâng ty ñònh möùc tín nhieäm treân theá giôùi keát hôïp vôùi ñieàu kieän cuï theå cuûa Vieät Nam, taùc giaû xin ñeà xuaát moâ hình coâng ty ñònh möùc tín nhieäm nhö sau: Moâ hình coâng ty ñònh möùc tín nhieäm Vieät Nam neân laø coâng ty coå phaàn vôùi söï tham gia cuûa caùc thaønh vieân cô baûn sau: - Caùc ñònh cheá trung gian: ngaân haøng, baûo hieåm, coâng ty chöùng khoaùn, quyõ ñaàu tö; - Caùc nhaø ñaàu tö chieán löôïc: coù theå laø moät trong nhöõng taäp ñoaøn teân tuoåi vaø coù thöông hieäu trong lónh vöïc ñònh möùc tín nhieäm: Moody’, Standard and Poor…; - Ngöôøi lao ñoäng cuûa coâng ty; - Caùc nhaø ñaàu tö beân ngoaøi. Khi phaùt trieån ñeán moät giai ñoaïn nhaát ñònh, coâng ty coù theå nieâm yeát treân thò tröôøng chöùng khoaùn. 3.2.3.6. Taêng cöôøng khuyeán khích thaønh laäp caùc quyõ ñaàu tö chöùng khoaùn. Quyõ ñaàu tö chöùng khoaùn laø moät ñònh cheá taøi chính trung gian cô baûn cuûa thò tröôøng chöùng khoaùn, thieáu caùc ñònh cheá naøy thò tröôøng chöùng khoaùn keùm phaàn oån ñònh vaø hieäu quaû. Ñoái vôùi thò tröôøng chöùng khoaùn Vieät Nam ñaây laø thôøi ñieåm thuaän lôïi ñeå phaùt trieån caùc toå chöùc naøy, taïo thaønh moät keânh daãn voán öu vieät cho nhaø ñaàu tö, naâng cao tính oån ñònh hieäu quaû cuûa thò tröôøng. Söï hình thaønh vaø hoaït ñoäng cuûa quyõ ñaàu tö treân thò tröôøng chöùng khoaùn Vieät Nam thöïc söï trôû thaønh moät keânh huy ñoäng voán höõu hieäu cho neàn kinh teá, goùp phaàn thöïc hieän toát nhöõng muïc tieâu phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi ñaët ra. 147 Trong ñieàu kieän TTCK Vieät Nam hieän nay, söï caàn thieát cuûa quyõ ñaàu tö ñöôïc theå hieän ôû nhöõng ñieåm sau : - Goùp phaàn vaøo söï oån ñònh cuûa thò tröôøng Trong giai ñoaïn ñaàu, khi coâng chuùng ñaàu tö chöa tích cöïc tham gia vaøo thò tröôøng thì vai troø cuûa nhaø ñaàu tö coù toå chöùc quyõ ñaàu tö laø heát söùc quan troïng ñoái vôùi söï oån ñònh cuûa thò tröôøng. Treân thò tröôøng sô caáp, nhöõng ngöôøi ñaàu tö coù toå chöùc ñoùng vai troø tích cöïc trong vieäc tham gia, thuùc ñaåy hoaït ñoäng baûo laõnh, phaùt haønh phaân phoái chöùng khoaùn giuùp chuû theå phaùt haønh huy ñoäng voán moät caùch hieäu quaû, taïo theâm haøng hoaù cho thò tröôøng. Treân thò tröôøng thöù caáp, vôùi kyõ naêng phaân tích ñaàu tö chuyeân nghieäp vaø nguoàn voán lôùn, daøi haïn, ngöôøi ñaàu tö coù toå chöùc goùp phaàn kieåm soaùt söï bieán ñoäng giaù chöùng khoaùn do söï maát caân ñoái cung caàu, taïo söï oån ñònh caàn thieát treân thò tröôøng thöù caáp. - Giaûi phaùp taêng cöôøng khaû naêng huy ñoäng voán nöôùc ngoaøi Xu theá toaøn caàu hoaù trong lónh vöïc TTCK ñang dieãn ra ngaøy caøng heát söùc maïnh meõ nhö hieän nay, vieäc cho pheùp ñaàu tö giaùn tieáp cuûa ngöôøi nöôùc ngoaøi thoâng qua caùc quyõ ñaàu tö treân TTCK coù theå ñöôïc coi laø giaûi phaùp höõu hieäu taêng cöôøng khaû naêng thu huùt voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi, ñoàng thôøi laø böôùc ñi phuø hôïp cuûa Vieät Nam trong vieäc tieáp caän thò tröôøng voán quoác teá. Quyõ ñaàu tö laø nguoàn phöông tieän thuaän tieän, ñôn giaûn vaø linh hoaït cho pheùp ngöôøi ñaàu tö nöôùc ngoaøi ñoùng goùp vaø tham gia vaøo söï taêng tröôûng trong töông lai cuûa neàn kinh teá Vieät Nam. 148 Roõ raøng söï tham gia cuûa caùc quyõ ñaàu tö vaøo TTCK Vieät Nam ngaøy caøng maïnh meõ vaø heát söùc tích cöïc. Ñeå taêng cöôøng thuùc ñaåy phaùt trieån caùc quyõ ñaàu tö taïi Vieät Nam, Nhaø nöôùc caàn sôùm coù haønh lang phaùp lyù cuï theå hôn cho caùc quyõ ñaàu tö chöùng khoaùn. Caùc quy ñònh veà tyû leä duøng voán vaø taøi saûn cuûa quyõ ñaàu tö, qui ñònh veà tyû leä ñaàu tö vaøo chöùng khoaùn baèng voán cuûa quyõ khoâng neân quaù cöùng nhaéc. Beân caïnh ñoù, Nhaø nöôùc cuõng caàn coù chính saùch öu ñaõi veà thueá thu nhaäp ñoái vôùi caùc quyõ ñaàu tö chöùng khoaùn. Taùc giaû kieán nghò nghieân cöùu coù theå cho pheùp caùc quyõ ñaàu tö tö nhaân ñaàu tö ñeán 100% taøi saûn cuûa quyõ vaøo caùc coâng ty chöa nieâm yeát. Cho pheùp thaønh laäp coâng ty tín thaùc voán ñaàu tö maïo hieåm coù theå ñaàu tö ñeán 100% taøi saûn vaøo caùc coâng ty chöa nieâm yeát ñoàng thôøi cho pheùp thaønh laäp coâng ty quaûn lyù quyõ tín thaùc voán ruûi ro. 3.2.3.7. Taäp trung phaùt trieån thò tröôøng OTC. Thò tröôøng chöùng khoaùn phi taäp trung nôi maø thöôøng giao dòch nhöõng loaïi chöùng khoaùn chöa ñuû ñieàu kieän nieâm yeát hay ñieàu kieän maø khoâng nieâm yeát ñaõ hình thaønh töø raát sôùm. Cho ñeán thôøi ñieåm hieän nay, coù raát ít coâng ty trong toång soá caùc coâng ty coå phaàn coù ñuû tieâu chuaån nieâm yeát taïi thò tröôøng taäp trung, ña soá coøn laïi ñeàu khoâng ñaït tieâu chuaån. Do vaäy, hieän coù moät khoái löôïng chöùng khoaùn raát lôùn khoâng ñuû ñieàu kieän giao dòch taïi TTGDCK TP. Hoà Chí Minh. Tuy nhieân moät thöïc teá laø nhu caàu mua baùn chöùng khoaùn trong coâng chuùng raát lôùn do vaäy xuaát hieän moät thò tröôøng giao dòch ngaàm ñoái vôùi caùc chöùng khoaùn chöa nieâm yeát. Thò tröôøng giao dòch ngaàm nhö theá coù theå seõ gaây ra nhöõng haäu quaû nghieâm troïng, xaùo troän ñeán hoaït ñoäng cuûa caùc coâng ty coå phaàn vaø taùc ñoäng tieâu cöïc ñeán vieäc phaùt trieån thò tröôøng chöùng khoaùn. Moät trong nhöõng muïc tieâu quan 149 troïng cuûa vieäc thaønh laäp thò tröôøng chöùng khoaùn Vieät Nam laø thuùc ñaåy quaù trình coå phaàn hoùa. Tuy nhieân, neáu chuùng ta chöa xaây döïng khuoân khoå phaùp lyù, theå cheá cho vieäc giao dòch caùc chöùng khoaùn khoâng nieâm yeát seõ laøm haïn cheá tính thanh khoaûn cuûa coå phieáu. Ñieàu naøy khoâng nhöõng seõ gaây trôû ngaïi ñoái vôùi quaù trình coå phaàn hoùa doanh nghieäp Nhaø nöôùc maø coøn khoâng phaùt huy heát nhöõng maët tích cöïc voán coù cuûa coâng ty coå phaàn trong vieäc huy ñoäng voán, söû duïng caùc coâng cuï taøi chính…. Vöøa qua, TTGD chöùng khoaùn Haø Noäi ra ñôøi ñaùnh daáu moät böôùc phaùt trieån môùi cuûa TTCK Vieät Nam, daàn hoaøn thieän cô caáu toå chöùc cuûa thò tröôøng. Moâ hình thò tröôøng chöùng khoaùn phi taäp trung naøy seõ boå sung cho moâ hình thò tröôøng taäp trung cuûa TTGDCK Thaønh Phoá Hoà Chí Minh hieän nay. Do vaäy, Nhaø nöôùc caàn taäp trung phaùt trieån caû veà chieàu roäng vaø chieàu saâu cuûa thò tröôøng chöùng khoaùn phi taäp trung nhaèm taïo ra söï ña daïng veà cô hoäi ñaàu tö, töø ñoù thu thuùt theâm söï quan taâm vaø tham gia cuûa caùc toå chöùc phaùt haønh tieàm naêng cuõng nhö coâng chuùng ñaàu tö. 150 KEÁT LUAÄN Phaùt trieån hình thöùc coâng ty coå phaàn coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi laø moät chuû tröông lôùn cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc nhaèm naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi, treân cô sôû huy ñoäng toái ña caùc nguoàn löïc trong vaø ngoaøi nöôùc ñeå thuùc ñaåy phaùt trieån doanh nghieäp, taïo söùc haáp daãn cho doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi vaø taïo nguoàn cung caáp haøng hoùa cho thò tröôøng chöùng khoaùn. Ñaây cuõng laø moät trong nhöõng giaûi phaùp raát quan troïng cuûa Chính Phuû trong quaù trình phaùt trieån kinh teá vaø hoäi nhaäp kinh teá quoác teá cuõng nhö töøng böôùc xoùa boû ranh giôùi giöõa ñaàu tö tröïc tieáp vaø ñaàu tö giaùn tieáp maø Luaät khuyeán khích vaø baûo hoä ñaàu tö (hôïp nhaát Luaät ñaàu tö nöôùc ngoaøi vaø Luaät khuyeán khích ñaàu tö trong nöôùc) ñang höôùng ñeán. Phaùt trieån hình thöùc coâng ty coå phaàn coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi seõ môû ra moät höôùng ñi môùi nhaèm taêng söùc haáp daãn vaø ñaåy maïnh thu huùt ñaàu tö nöôùc ngoaøi vaø thuùc ñaåy hoaït ñoäng cuûa thò tröôøng chöùng khoaùn Vieät Nam. Thöïc teá, vieäc chuyeån ñoåi doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi hieän sang coâng ty coå phaàn trong thôøi gian qua tuy ñaõ ñaït keát quaû böôùc ñaàu, tuy nhieân nhìn chung tieán ñoä coøn chaäm vaø ñaõ naûy sinh nhieàu vaán ñeà maø Luaät hoaëc caùc quy ñònh lieân quan chöa ñöôïc ñeà caäp. Do vaäy, Chính Phuû caàn sôùm hoaøn taát chöông trình thí ñieåm chuyeån ñoåi coâng ty coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi sang coâng ty coå phaàn ñeå toång keát ruùt kinh nghieäm nhaèm xaây döïng haønh lang phaùp lyù hoaøn chænh cho hoaït ñoäng cuûa coâng ty coå phaàn coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi. Giaûi phaùp phaùt trieån hình thöùc coâng ty coå phaàn coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi ñöôïc trình baøy trong luaän aùn naøy ñöôïc ñaët trong boái caûnh toång theå neàn kinh teá - hoäi nhaäp kinh teá quoác teá vaø taïo söï bình ñaúng chung cho caùc thaønh phaàn kinh teá trong nöôùc. Caùc giaûi phaùp taäp trung vaøo vieäc thuùc ñaåy tieán ñoä chuyeån ñoåi sang coâng ty coå phaàn, môû roäng phaùt trieån hình thöùc coâng ty coå phaàn coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi vaø phaùt trieån thò tröôøng chöùng khoaùn Vieät Nam. Taùc giaû luaän aùn duø ñaõ raát coá gaéng nghieân cöùu ñeà taøi moät caùch toaøn dieän vaø heä thoáng, tuy nhieân trong quaù trình nghieân cöùu chaéc chaén khoâng theå traùnh khoûi nhöõng khieám khuyeát, kính mong nhaän ñöôïc söï ñoùng goùp quyù baùu cuûa Quyù thaày coâ vaø ñoàng nghieäp. 151 TAØI LIEÄU THAM KHAÛO: X — W 1. HANDBOOK OF ADVANCED BUSINESS VALUATION, ROBERT F. REILLY VAØ ROBERT P. SCHWEIHS, 2000. 2. FINANCIAL STATEMENT ANALYSIS AND SECURITY VALUATION, STEPHEN H. PENMAN, 2001. 3. PRINCIPLES OF CORPORATE FINANCE, RICHARD BREALEY – STEWART MYERS – GORDON SICK – ROBERT WHALEY, 1996. 4. GIAÙO TRÌNH THÒ TRÖÔØNG CHÖÙNG KHOAÙN, TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC KINH TEÁ QUOÁC DAÂN HAØ NOÄI, NHAØ XUAÁT BAÛN TAØI CHÍNH, 2002. 5. NHÖÕNG VAÁN ÑEÀ CÔ BAÛN VEÀ CHÖÙNG KHOAÙN VAØ THÒ TRÖÔØNG CHÖÙNG KHOAÙN, UÛY BAN CHÖÙNG KHOAÙN NHAØ NÖÔÙC – TRUNG TAÂM NGHIEÂN CÖÙU VAØ BOÀI DÖÔÕNG NGHIEÄP VUÏ CHÖÙNG KHOAÙN, NHAØ XUAÁT BAÛN CHÍNH TRÒ QUOÁC GIA, 2002. 6. TAØI CHÍNH DOANH NGHIEÄP, NHAØ XUAÁT BAÛN TAØI CHÍNH, NAÊM 1999. 7. PHAÂN TÍCH THÒ TRÖÔØNG TAØI CHÍNH, NHAØ XUAÁT BAÛN THOÁNG KEÂ, 2000. 8. LUAÄT DOANH NGHIEÄP VAØ CAÙC VAÊN BAÛN HÖÔÙNG DAÃN THI HAØNH, VIEÄN NGHIEÂN CÖÙU QUAÛN LYÙ KINH TEÁ TRUNG ÖÔNG, NHAØ XUAÁT BAÛN GIAO THOÂNG VAÄN TAÛI, 2002. 9. CAÙC QUY ÑÒNH VEÀ COÅ PHAÀN HOÙA DOANH NGHIEÄP, NHAØ XUAÁT BAÛN CHÍNH TRÒ QUOÁC GIA, NAÊM 2002. 10. TAÏP CHÍ NGHIEÂN CÖÙU KINH TEÁ CAÙC SOÁ NAÊM 2003, 2004, 2005 11. TAÏP CHÍ PHAÙT TRIEÅN KINH TEÁ CAÙC SOÁ NAÊM 2003, 2004, 2005 12. THÔØI BAÙO KINH TEÁ SAØI GOØN CAÙC SOÁ NAÊM 2003, 2004, 2005 13. HEÄ THOÁNG VAÊN BAÛN PHAÙP QUY LIEÂN QUAN. 14. CAÙC BAÙO VAØ TAÏP CHÍ LIEÂN QUAN. 15. CAÙC TRANG WEB LIEÂN QUAN: www.privatizationlink.com; www.worldbank.org; www.mof.gov.vn; www.mpi.gov.vn; www.ssc.gov.vn; www.vse.org.vn 152