Đề tài Giải pháp phòng ngừa và hạn chế rủi ro toán tín dụng chứng từ đối với Sở giao dich Ngân hàng Thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam

dù tr÷ ngo¹i hèi, c¸c quy ®Þnh c¶n trë h¹n chÕ XNK. Trong thùc tÕ nh÷ng thay ®æi nµy th­êng khiÕn c¸c nhµ XNK vµ c¸c ng©n hµng kh«ng thùc hiÖn ®­îc nghÜa vô cña m×nh, lµm cho L/C bÞ hñy bá g©y thiÖt h¹i cho c¸c bªn liªn quan. KÕt luËn ch­¬ng 2 Së giao dÞch Ng©n hµng TMCP Ngo¹i Th­¬ng ViÖt Nam là ®¬n vÞ lu«n dÉn ®Çu trong ho¹t ®éng TTQT cña Ng©n hµng Ngo¹i Th­¬ng. Hoạt động kinh doanh trong những năm gần đây của Ngân hàng tuy gặp không ít khó khăn do sự cạnh tranh quyết liệt của các ngân hàng khách nhưng nhìn chung vẫn tăng trưởng khá đều đặn. Trong số các hoạt động nghiệp vụ tại Ngân hàng hoạt động TTQT và các hoạt động liên quan khác như kinh doanh ngoại tệ, bảo lãnh vẫn là thế mạnh truyền thống của ngân hàng. Chương 2 của khóa luận đã thực hiện được những nội dung sau: Thứ nhất: Khái quát về hoạt động kinh doanh của Së giao dÞch Ng©n hµng TMCP Ngo¹i Th­¬ng ViÖt Nam và phân tích đánh giá thực trạng rủi ro trong hoạt động TTQT của ngân hàng. Thứ hai: Từ phân tích và đánh giá thực trạng, khóa luận chi rõ nguyên nhân dẫn đến rủi ro làm cơ sở đưa ra các giải pháp hạn chế rủi ro trong hoạt động TTQT của ngân hàng trong chương 3. CHƯƠNG 3 GIẢI PHÁP PHÒNG NGỪA VÀ HẠN CHẾ RỦI RO TRONG THANH TOÁN TÍN DỤNG CHỨNG TỪ TẠI SỞ GIAO DỊCH NGÂN HÀNG TMCP NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM 3.1. Định hướng quản lý rủi ro trong thanh toán tín dụng chứng từ tại Sở giao dịch Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam 3.1.1. Định hướng phát triển hoạt động thanh toán quốc tế - Môc tiªu n¨m 2009: Mét lµ, n©ng cao chÊt l­îng cña ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ. Víi t×nh h×nh khñng ho¶ng kinh tÕ ®ang diÔn ra s©u vµ réng nh­ hiÖn nay th× ®©y lµ viÖc lµm hÕt søc cÇn thiÕt, cã ý nghÜa sèng cßn. Hai lµ, phÊn ®Êu gi÷ v÷ng vai trß lµ ng©n hµng hµng ®Çu vÒ thanh to¸n quèc tÕ vµ lµ ®¬n vÞ chiÕm tû träng tæng kim ng¹ch thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu lín nhÊt trong hÖ thèng VCB. Trong m«i tr­êng c¹nh tranh gay g¾t, gi÷a c¸c chi nh¸nh víi nhau còng cã nh÷ng chiÕn l­îc kh¸c nhau nh»m thu hót kh¸ch hµng hoÆc thanh to¸n qua chi nh¸nh cña m×nh. V× vËy, môc tiªu ®Æt ra cña SGD lµ t¹o ra mét chÝnh s¸ch kh¸ch hµng mang tÇm chiÕn l­îc vµ toµn diÖn, lµ sù phèi kÕt hîp chÆt chÏ vµ nhÞp nhµng gi÷a c¸c bé phËn, c¸c phßng chøc n¨ng. Ba lµ, n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh vµ héi nhËp quèc tÕ vÒ thanh to¸n quèc tÕ. S©n ch¬i toµn cÇu ho¸ ®· mang ®Õn cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam nãi chung vµ Vietcombank nãi riªng nhiÒu c¬ héi nh­ng còng ®Çy rÉy nh÷ng th¸ch thøc. Giê ®©y Vietcombank kh«ng chØ ph¶i chÊp nhËn c¹nh tranh víi c¸c NHTM cæ phÇn trong n­íc mµ cßn ph¶i s½n sµng c¹nh tranh víi c¶ c¸c ng©n hµng n­íc ngoµi ho¹t ®éng t¹i thÞ tr­êng ViÖt Nam. V× vËy, Vietcombank cÇn ph¶i chÊp nhËn ®­¬ng ®Çu víi th¸ch thøc, phÊn ®Êu gi÷ v÷ng vai trß lµ ng©n hµng hµng ®Çu vÒ thanh to¸n quèc tÕ. Nh÷ng n¨m tiÕp theo Hç trî nghiªn cøu x©y dùng mét m« h×nh tæ chøc míi cho ho¹t ®éng tµi trî th­¬ng m¹i, chuyÓn tiÒn phï hîp víi ho¹t ®éng cña mét ng©n hµng hiÖn ®¹i. M« h×nh ®­îc x©y dùng trªn nÒn t¶ng c«ng nghÖ thuéc ch­¬ng tr×nh dù ¸n "HiÖn ®¹i ho¸ hÖ thèng ng©n hµng vµ hÖ thèng thanh to¸n" cña World Bank. S¾p xÕp l¹i ho¹t ®éng thanh to¸n XNK theo h­íng ®Èy m¹nh tµi trî th­¬ng m¹i thanh to¸n XNK, ph¸t triÓn c¸c s¶n phÈm tµi trî míi, tiÕp tôc Ëp trung ho¸ xö lý c¸c giao dÞch tµi trî th­¬ng m¹i t¹i SGD. Cô thÓ: - Tõng b­íc c¬ cÊu l¹i c¸c m¶ng ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ theo m« h×nh tiªn tiÕn hiÖn ®¹i. M« h×nh nµy gåm c¸c khèi tµi trî th­¬ng m¹i quèc tÕ, khèi trung t©m chuyÓn tiÒn, khèi ®Þnh chÕ tµi chÝnh, phï hîp víi chiÕn l­îc vµ ®Ò ¸n t¸i c¬ cÊu cña VCB. - Ứng dông c«ng nghÖ tiªn tiÕn ®Ó n©ng cao chÊt l­îng ho¹t ®éng thanh toµn quèc tÕ. Môc ®Ých cña viÖc nµy nh»m ®¶m b¶o yªu cÇu phôc vô ®a d¹ng c¸c lo¹i h×nh ®èi t­îng kh¸ch hµng lµ tæ chøc tÝn dông, doanh nghiÖp vµ c¸ nh©n b»ng c¸c s¶n phÈm dÞch vô phong phó thÝch hîp víi tõng lo¹i ®èi t­îng. - TiÕp tôc më réng quan hÖ ®èi ngo¹i víi c¸c ng©n hµng, c¸c tæ chøc tÝn dông quèc tÕ kÓ c¶ më réng quan hÖ ®¹i lý víi c¸c ng©n hµng kh¾p c¸c ch©u lôc - Ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ kh«ng t¸ch rêi c¸c m¶ng ho¹t ®éng kh¸c cña ng©n hµng nh­ huy ®éng vèn, tÝn dông, kinh doanh ngo¹i tÖ. Kh¸ch hµng rÊt ®a d¹ng gåm c¸c ng©n hµng ®¹i lý, c¸c doanh nghiÖp, ng­êi ViÖt Nam vµ n­íc ngoµi, c¸c tæ chøc quèc tÕ ®ßi hái VCB ph¶i x©y dùng chiÕn l­îc tæng thÓ vÒ chÝnh s¸ch gi¸ c¶ dÞch vô ®ång bé víi chÝnh s¸ch vÒ vèn, tÝn dông, ngo¹i tÖ th× míi hç trî vµ thùc sù t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ ph¸t triÓn. Ng­îc l¹i, ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ lµ m¾t xÝch quan träng g¾n kÕt c¸c m¶ng ho¹t ®éng cña ng©n hµng trong mét sè hÖ thèng m¸y liªn hîp mµ thiÕu mét bé phËn nµo ®ã th× hÖ thèng m¸y ®ã kh«ng ho¹t ®éng tr¬n tru hµi hoµ. 3.1.2. Định hướng quản lý rủi ro trong thanh toán tín dụng chứng từ Mét lµ, phßng ngõa h¹n chÕ rñi ro trong TTQT nãi chung vµ TTQT theo ph­¬ng thøc tÝn dông chøng tõ nãi riªng cÇn ph¶i xuÊt ph¸t tõ môc tiªu ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh héi nhËp quèc tÕ NÒn kinh tÕ ViÖt Nam vËn ®éng vµ ph¸t triÓn trong xu thÕ chung cña nÒn kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi, ®ã lµ sù thÝch nghi vµ héi nhËp, nh»m ®¶m b¶o sù nç lùc t¨ng c­êng kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn c¬ së hßa hîp cïng ph¸t triÓn. TÝnh chÊt quèc tÕ hãa nµy ®Æt ra trong tõng ngµnh tõng lÜnh vùc cña nÒn kinh tÕ nh÷ng yªu cÇu vÒ néi dung vµ gi¶i ph¸p kh¸c nhau. TTQT còng vËy, ph¶i kÕt hîp ®ång bé víi c¸c cÊp nghµnh liªn quan, tõng chñ thÓ ®Ó ®¹t tíi môc tiªu nh­: hiÖn ®¹i hãa c«ng nghÖ ng©n hµng, tiªu chuÈn hãa th«ng tin vµ c¸c chøng tõ thanh to¸n, ®ång bé hãa tr×nh tù TTQT, quèc tÕ hãa mäi ho¹t ®éng nghiÖp vô cña hÖ thèng ng©n hµng, ®ång nhÊt hãa c¸c quy ph¹m ph¸p lý vµ tËp qu¸n vÒ TTQT gi÷a c¸c n­íc. Trªn sù thèng nhÊt ®ã sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho sù trao ®æi th­¬ng m¹i gi÷a c¸c n­íc diÔn ra c«ng b»ng vµ trªn nguyªn t¾c 2 bªn cïng cã lîi, mäi rñi ro trong thanh to¸n sÏ ®­îc h¹n chÕ. Hai lµ, nh×n nhËn ho¹t ®éng TTQT lµ mét trong nh÷ng ho¹t ®éng c¬ b¶n trong kinh doanh cña ng©n hµng. Tuy trªn thùc tÕ thu nhËp tõ ho¹t ®éng TTQT chØ chiÕm phÇn nhá trong tæng nguån thu cña ng©n hµng, song nÕu ng©n hµng nµo cã ho¹t ®éng TTQT tèt sÏ kÐo theo ho¹t ®éng ®Çu t­ tÝn dông vµ kinh doanh ngo¹i tÖ ph¸t triÓn. Nã ®· trë thµnh dÞch vô kh«ng thÓ thiÕu trong hÖ thèng dÞch vô ng©n hµng cung øng cho kh¸ch hµng vµ lµ ®iÓm kÕt thóc cho mäi ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i. Do vËy khi x¸c ®Þnh gi¶i ph¸p phßng ngõa rñi ro cÇn xem nã lµ 1 ho¹t ®éng kinh doanh ®Ó mµ ®Èy m¹nh nh­ c¸c ho¹t ®éng kinh doanh kh¸c cña ng©n hµng. §©y lµ 1 ho¹t ®éng mang tÝnh chÊt dÞch vô nh»m ®Èy m¹nh vµ thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng kh¸c cña ng©n hµng ph¸t triÓn nh»m thu lîi nhuËn vµ ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ 1 c¸ch tèi ­u. V× vËy cÇn ®i tiªn phong trong hiÖn ®¹i hãa, dÞch vô ph¶i nhanh, chÝnh x¸c, gi¸ c¶ c¹nh tranh vµ phôc vô thiÕt thùc nhu cÇu XNK cña ®Êt n­íc Ba lµ, dùa vµo nhu cÇu cña kh¸ch hµng ®Ó ®­a ra gi¶i ph¸p Tr­íc hÕt trong ho¹t ®éng kinh doanh ng©n hµng víi 3 chøc n¨ng c¬ b¶n lµ trung t©m tÝn dông, trung t©m thanh to¸n, trung t©m tiÒn mÆt cña nÒn kinh tÕ ®· t¹o cho ng©n hµng nh÷ng kh¶ n¨ng kinh doanh kú diÖu song còng ®Æt ng©n hµng vµo tr¹ng th¸i kinh doanh hÕt søc khã kh¨n. HiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña Ng©n hµng, kh¶ n¨ng sinh tån hay thÊt b¹i cña nã phô thuéc chñ yÕu vµo kh¸ch hµng, vµo sù tÝn nhiÖm cña ng­êi göi tiÒn vµ ng­êi vay tiÒn còng nh­ nh÷ng ng­êi sö dông dÞch vô. Nh­ vËy, ®ßi hái ph¶i nghiªn cøu nhu cÇu cña kh¸ch hµng ®Ó x¸c ®Þnh h¹n chÕ rñi ro trong ho¹t ®éng TTQT. 3.2. Giải pháp phòng ngừa và hạn chế rủi ro thanh toán tín dụng chứng từ tại Sở giao dịch Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam 3.2.1. N©ng cao tr×nh ®é nghiÖp vô cña thanh to¸n viªn lµm c«ng t¸c TTQT HiÖu qu¶ lµm viÖc xuÊt ph¸t ®Çu tiªn tõ con ng­êi. Trong c«ng t¸c TTQT l¹i cµng ®ßi hái tr×nh ®é cña ng­êi lao ®éng, v× ®©y lµ lÜnh vùc, c«ng viÖc phøc t¹p khã vÒ c¶ m«i tr­êng, nghÒ nghiÖp... ë n­íc ta trong thêi gian qua , do tr×nh ®é c¸n bé lµm TTQT cßn bÞ h¹n chÕ còng g©y ra rñi ro lín cho c«ng t¸c TTQT. Do ®ã cÇn ph¶i tiÕp tôc n©ng cao tr×nh ®é nghiÖp vô cña ng­êi lao ®éng trong lÜnh vùc nµy. §ã lµ: c¸n bé thanh to¸n cÇn n¾m v÷ng, b¸m s¸t UCP600, nh÷ng quan ®iÓm vÒ thanh to¸n, vËn t¶i, b¶o hiÓm, phong tôc tËp qu¸n, luËt ph¸p cña tõng khu vùc thÞ tr­êng trªn thÕ giíi. Víi t­ c¸ch lµ ng©n hµng cña ng­êi xuÊt khÈu ta ph¶i c¨n cø vao UCP ®Ó ®ßi ®èi ph­¬ng tr¶ tiÒn ®óng h¹n; khi ®¹i diÖn cho ng­êi nhËp khÈu ph¶i nghiªm chØnh thùc hiÖn UCP ®Ó gi÷ v÷ng vµ t¹o niÒm tin trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. Ngoµi ra, NH cÇn th­êng xuyªn tæ chøc c¸c buæi héi th¶o nh»m trao ®æi, häc tËp kinh nghiÖm lÊn nhau trong néi bé ng©n hµng vµ víi ng©n hµng b¹n, n©ng cao c¸c nghiÖp vô liªn quan nh­ vËn t¶i vµ b¶o hiÓm ngo¹i th­¬ng, chó träng cËp nhËt c¸c quy ®Þnh vµ luËt ph¸p nhµ n­íc vÒ xuÊt khÈu hay tæ chøc c¸c líp häc ®Ó ®µo t¹o s©u h¬n vÒ hcuyªn m«n thanh to¸n. Nh÷ng khãa häc nµy cÇn më réng cho mäi nh©n viªn cã ®iÒu kiÖn tham gia. Mêi c¸c chuyªn gia hµng ®Çu vÒ thanh to¸n quèc tÕ gi¶ng d¹y ®Ó c¸c c¸n bé nh©n viªn Ng©n hµng trong c¸c bé phËn liªn quan cã ®iÒu kiÖn trau dåi c¶ vÒ nghiÖp vô còng nh­ ngo¹i ng÷. Muèn thùc hiÖn ®­îc nghiÖp vô thanh to¸n quèc tÕ, Ng©n hµng ph¶i cã ®éi ngò c¸n bé ®­îc ®µo t¹o vµ thùc hiÖn tèt nghiÖp vô thanh to¸n quèc tÕ, sö dông thµnh th¹o c¸c m¸y mãc, thiÕt bÞ trong ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ. Song, trõ c¸c së giao dÞch TW vµ mét vµi chi nh¸nh ë thµnh phè lín lµ cã c¸n bé t­¬ng ®èi thµnh th¹o nghiÖp vô, cßn phÇn lín c¸c chi nh¸nh tr×nh ®é c¸n bé cßn thÊp. ViÖc ®µo t¹o nghiÖp vô cho c¸c chi nh¸nh ë c¸c ng©n hµng cßn phiÕn diÖn, chñ yÕu qua h×nh thøc “b¾t tay, chØ viÖc”, viÖc tæ chøc c¸c líp häc còng chØ lµ sù hç trî gióp c¸c chi nh¸nh thùc hiÖn nghiÖp vô thanh to¸n quèc tÕ. B¶n th©n c¸c gi¸o viªn tham gia gi¶ng d¹y ë c¸c líp häc trªn còng ch­a ®­îc ®¸o t¹o chÝnh quy mµ chØ th«ng qua c«ng viÖc thùc tiÔn ®Ó rót ra kinh nghiÖm sau ®ã truyÒn ®¹t l¹i. Do vËy, cÇn ph¶i tæ chøc c¸c líp båi d­ìng ng¾n h¹n vÒ nghiÖp vô thanh to¸n quèc tÕ cho c¸n bé ngo¹i th­¬ng cña c¸c doanh nghiÖp vµ c¸c líp n©ng cao tr×nh ®é cho c¸c c¸n bé cña hÖ thèng ng©n hµng m×nh. V× qua thùc tÕ c«ng viÖc t¹i mét sè ng©n hµng cßn kÐm hiÓu biÕt vÒ tr×nh tù thùc hiÖn cña c¸c ph­¬ng thøc thanh to¸n quèc tÕ. H×nh thµnh c¸c bé phËn t­ vÊn cho kh¸ch hµng víi mét ®éi ngò c¸n bé cã tr×nh ®é hiÓu biÕt s©u réng ®Ó t­ vÊn cho kh¸ch hµng, thËm chÝ cã thÓ tham dù cïng kh¸ch hµng khi ®­îc yªu cÇu trong ®µm ph¸n kÝ kÕt hîp dång th­¬ng m¹i nh»m tháa thuËn ®iÒu kho¶n thanh to¸n cã lîi nhÊt, nh­: lùa chän Ng©n hµng më th­ tÝn dông, Ng©n hµng thanh to¸n, Ng©n hµng x¸c nhËn, yªu cÇu vÒ chøng tõ, h×nh thøc L/C,... 3.2.2. §æi míi c«ng nghÖ ng©n hµng ®¸p øng yªu cÇu thanh to¸n quèc tÕ. C«ng nghÖ ng©n hµng ë n­íc ta kh¸ l¹c hËu so víi c«ng nghÖ ng©n hµng cña c¸c n­íc trªn thÕ giíi. §æi míi CNNH tr­íc hÕt v× yªu cÇu cña ho¹t ®éng kinh doanh ng©n hµng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng hiÖn nay. TiÕp ®Õn ng©n hµng muèn ng©n hµng ViÖt Nam sím héi nhËp ®­îc vµo c¸c tæ chøc tµi chÝnh qu«c tÕ th× coi c«ng nghÖ lµ ch×a khãa më cña ra bªn ngoµi, lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh sù thµnh b¹i trong c¹nh tranh, ng©n hµng cÇn hoµn thiÖn, cñng cè, x©y dùng hÖ thèng m¸y mãc kÜ thuËt, phÇn mÒm vi tÝnh, c«ng nghÖ hiÖn ®¹i tiªn tiÕn ®¹t møc tù ®éng hãa cao, møc tiªu chuÈn cña thÕ giíi, ®ång thêi n©ng cao chÊt l­îng dÞch vô ng©n hµng vµ héi nhËp vµo céng ®ång tµi chÝnh quèc tÕ. Vµ, chØ khi ®¹t ®Õn mÆt b»ng vÒ c«ng nghÖ vµ tr×nh ®é sö dông c«ng nghÖ cña hÖ thèng ng©n hµng hiÖn ®¹i, tiªn tiÕn trªn thÕ giíi th× viÖc thùc hiÖn c¸c ph­¬ng thøc thanh to¸n quèc tÕ, nh­ ph­¬ng thøc thanh to¸n L/C, chuyÓn tiÒn ®iÖn tö, thÎ tÝn dông... sÏ tr«i ch¶y vµ h¹n chÕ ®­îc rñi ro trong thanh to¸n quèc tÕ ®Õn møc thÊp nhÊt. Thùc hiÖn chÝnh s¸ch kinh tÕ më cöa, héi nhËp kinh tÕ víi khu vùc vµ thÕ giíi, víi môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ quèc tÕ cña ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010 vµ ®· vµ ®ang ®Æt ra nh÷ng th¸ch thøc lín ®èi víi hÖ thèng ng©n hµngViÖt Nam lµ ph¶i tiÕp tôc ®æi míi vµ hiÖn ®¹i hãa c«ng nghÖ thanh to¸n qua ng©n hµng ®Ó phôc vô tèt nhÊt cho môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ quèc tÕ. NhiÖm vô hiÖn ®¹i hãa c«ng nghÖ ng©n hµng tr­íc hÕt tËp trung ®¸p øng nh÷ng nhu cÇu sau: Yªu cÇu cao vÒ héi nhËp vµ tÝnh chÊt phôc vô toµn cÇu hãa. NhËn thøc vµ hiÓu biÕt vÒ tin häc ngµy cµng cao §èi t­îng kh¸ch hµng ngµy cµng ®a d¹ng víi yªu cÇu cao h¬n Áp lùc c¹nh tranh gi÷a s¶n phÈm vµ dÞch vô ng©n hµng gi÷a c¸c ng©n hµng Chi phÝ giao dÞch ng©n hµng ngµy cµng gi¶m Trong néi dung ®æi míi c«ng nghÖ ng©n hµng tr­íc hÕt thÓ hiÖn ë néi dung hiÖn ®¹i hãa hÖ thèng thanh to¸n. Do vËy ph¶i t¹o ra ®­îc: C¸c c«ng cô thanh to¸n thÝch hîp nhÊt X¸c ®Þnh kiÕn truc thanh to¸n tæng thÓ tèt nhÊt C¸c c¬ chÕ h¹ch to¸n thÝch hîp nhÊt X©y dung vai trß cña ng©n hµng ng©n hµng nhµ n­íc vµ c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i X©y dùng c¬ së h¹ tÇng kÜ thuËt mang tÝnh chÊt hiÖn ®¹i cã thÓ sö dông ®­îc l©u dµi tr¸nh l¹c hËu Ph¶i mang tÝnh hîp t¸c v× lîi Ých chung gi÷a c¸c ng©n hµng C¶i thiÖn vµ n©ng cao tr×nh ®é tù ®éng hãa trong quy tr×nh c«ng nghÖ ng©n hµng lµ 1 trong nh÷ng ®iÒu kiÖn tèt ®Ó qu¶n lý vèn tËp trung, t¨ng c­êng h¬n n÷a sù hßa nhËp víi hÖ thèng ng©n hµng ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng tµi chÝnh tiÒn tÖ thÕ giíi. Thêi gian qua, Ng©n hµng TMCP Ngo¹i th­¬ng ViÖt Nam ®· cã nhiÒu cè g¾ng nh»m hiÖn ®¹i hãa c«ng nghÖ thanh to¸n cña m×nh. PhÇn lín c¸c giao dÞch ®· ®­îc vi tÝnh hãa, nèi m¹ng thanh to¸n trong néi bé tõng ng©n hµng. Trong giao dÞch quèc tÕ, ng©n hµng ®· nèi m¹ng thanh to¸n víi hÖ thèng viÔn th«ng tµi chÝnh quèc tÕ (SWIFT). Do ®ã, ®· gãp phÇn gi¶m thiÓu thêi gian trong giao dÞch, còng nh­ n©ng cao hiÖu qu¶ trong thanh to¸n nãi chung vµ thanh to¸n quèc tÕ nãi riªng. Nh­ng nh×n chung, c«ng nghÖ thanh to¸n cña ng©n hµng vÉn cßn manh món, ch­a ®ång bé, ch­a ®¸p øng ®­îc ®ßi hái cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ph¸t triÓn. Trong t­¬ng lai, ng©n hµng còng cÇn triÓn khai c«ng nghÖ ng©n hµng ¶o. Ng©n hµng ¶o lµ c¸c ng©n hµng mµ c¸c giao dÞch ®­îc cung cÊp qua c¸c ph­¬ng tiÖn kÜ thuËt, kh¸ch hµng kh«ng cÇn trùc tiÕp ®Õn c¸c chi nh¸nh cña ng©n hµng mµ vÉn cã thÓ thùc hiÖn ®­îc c¸c giao dÞch vµ n¾m b¾t ®­îc c¸c th«ng tin tµi chÝnh cña m×nh. Ng©n hµng ¶o tån t¹i d­íi rÊt nhiÒu d¹ng nh­: ATM, KIOS Banking vµ Internet Banking. Thùc hiÖn nèi m¹ng giao dÞch víi kh¸ch hµng tr­íc m¾t lµ c¸c kh¸ch hµng lín nh»m ®¸p øng mét c¸ch mau lÑ c¸c th«ng tin vÒ t×nh h×nh tµi chÝnh tiÒn tÖ thÕ giíi còng nh­ c¸c nhu cÇu kh¸ch hµng vµ kh¶ n¨ng ®¸p øng cña kh¸ch hµng còng sÏ nhanh h¬n. Nh÷ng dÞch vô trªn ®ang ®­îc tiÕp tôc nghiªn cøu ®Ó hoµn thiÖn vµ ¸p dông réng r·i víi tÊt c¶ c¸c kh¸ch hµng. Khi giao dÞch ®· ®­îc nèi m¹ng gi÷a kh¸ch hµng vµ ng©n hµng th× ch¾c ch¾n mäi giao dÞch liªn quan ®Õn TTQT ®Òu cã thÓ ®­îc kÕt thóc trong ngµy, ®iÒu nµy gãp phÇn kh«ng nhá trong viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ vµ tÝnh an toµn trong nghiÖp vô TTQT, ®ång nghÜa víi viÖc h¹n chÕ rñi ro TTQT thÊp nhÊt. 3.2.3. §Èy m¹nh ho¹t ®éng tµi trî th­¬ng m¹i Thùc hiÖn an toµn vµ ph¸t triÓn, më réng nghiÖp vô thanh to¸n quèc tÕ cña m×nh, tr¸nh hiÖn t­îng bÞ lÊn s©n bëi c¸c Ng©n hµng n­íc ngoµi th× mét trong nh÷ng gi¶i ph¸p lµ ho¹t ®éng tµi trî xuÊt nhËp khÈu cho c¸c doanh nghiÖp. ViÖc t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp lµ mét trong nh÷ng néi dung quan träng hµng ®Çu ®Ó c¸c dn ViÖt Nam n©ng cao vÞ thÕ trong th­¬ng thuyÕt ®µm ph¸n th­¬ng m¹i quèc tÕ, t¹o cho hä quyÒn chñ ®éng ®Ó ®­a ra ®iÒu kho¶n thanh to¸n phï hîp vµ hiÖu qu¶, khi ®ã ng©n hµng míi cã thÓ thùc hiÖn tèt ®­îc nhiÖm vô thanh to¸n quèc tÕ. Ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng ngµy cµng ph¸t triÓn th× c¸c h×nh thøc thanh to¸n còng ngµy cµng ®a d¹ng, tÊt yÕu sÏ dÉn ®Õn sù ngµy cµng ®a d¹ng cña c¸c h×nh thøc tµi trî trong ho¹t ®éng kinh doanh XNK, mçi h×nh thøc thanh to¸n ®ßi hái ph¶i cã 1 h×nh thøc tµi trî t­¬ng øng. Ho¹t ®éng tµi chÝnh ®èi ngo¹i cµng thuËn lîi bao nhiªu th× mèi quan hÖ th­¬ng m¹i cµng ®­îc më réng bÊy nhiªu, chÊt l­îng cña ho¹t ®éng tµi trî ngo¹i th­¬ng lµ c¬ së ®Ó t¹o lßng tin cho b¹n hµng trong quan hÖ th­¬ng m¹i, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho qu¸ tr×nh l­u th«ng hµng hãa quèc tÕ. Thùc hiÖn gi¶i ph¸p nµy cÇn cô thÓ hãa 1 sè néi dung sau: - Áp dông réng r·i h×nh thøc mua ngo¹i tÖ cã k× h¹n ®èi víi c¸c doanh nghiÖp cã L/C xuÊt khÈu vµ cã uy tÝn trong xuÊt khÈu hµng hãa truyÒn thèng. - CÊp ®Çy ®ñ h¹n møc tÝn dông cho kh¸ch hµng, ®Æc biÖt lµ kh¸ch hµng truyÒn thèng. - TÝch cùc thùc hiÖn tÝn dông trong lÜnh vùc XNK ®èi víi doanh nghiÖp, nh»m sö dông cã hiÖu qu¶ nguån vèn. Võa cñng cè mèi quan hÖ kh¸ch hµng, trªn c¬ së ®ã më réng vµ ph¸t triÓn nghiÖp vô thanh to¸n quèc tÕ. - TriÓn khai réng r·i nghiÖp vô chiÕt khÊu ®èi víi bé chøng tõ hµng xuÊt. Do tÝnh ­u viÖt cña nghiÖp vô chiÕt khÊu bé chøng tõ phï hîp tÝn dông th­ mµ ng­êi XK sím nhËn ®­îc tiÒn sau khi giao hµng ®Ó tiÕp tôc chu k× s¶n xuÊt tiÕp theo. §Ó cã thÓ c¹nh tranh l«i kÐo kh¸ch hµng th× ®ßi hái ng©n hµng ph¶i kh«ng ngõng n©ng cao nghiÖp vô chuyªn m«n vÒ TTQT vµ triÓn khai thùc hiÖn réng r·i lo¹i h×nh nghiÖp vô nµy. 3.2.4. Më réng cã hiÖu qu¶ m¹ng l­íi ng©n hµng ®¹i lý HÖ thèng ng©n hµng ®¹i lý cã ý nghÜa quan träng trong viÖc triÓn khai ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ cã hiÖu qu¶. Víi nh÷ng ng©n hµng cã quan hÖ ®¹i lý réng kh¾p th× sÏ ph¸t triÓn tèt nghiÖp vô thanh to¸n quèc tÕ. Ch¼ng h¹n, NHNT cã quan hÖ ®¹i lý víi h¬n 1200 ng©n hµng trªn kh¾p thÕ giíi, gÊp ®«i gÊp ba sè l­îng ng©n hµng ®¹i lý cña c¸c ng©n hµng C«ng th­¬ng, Ng©n hµng N«ng nghiÖp, nªn trong thùc tÕ th× nghiÖp vô thanh to¸n quèc tÕ ë NHNT hiÖn nay lµ ph¸t triÓn m¹nh nhÊt. ViÖc thiÕt lËp vµ më réng quan hÖ ®¹i lý víi c¸c ng©n hµng c¸c n­íc cã ý nghÜa chiÕn l­îc trong viÖc ph¸t triÓn nghiÖp vô TTQT. Do vËy, trong thêi gian tíi, Ng©n hµng cÇn tÝch cùc vµ chñ ®éng h¬n n÷a trong giao dÞch ®Ó thiÕt lËp quan hÖ ®¹i lý víi c¸c ng©n hµng ë c¸c n­íc mµ kinh tÕ th­¬ng m¹i cña ViÖt Nam ®· vµ ®ang b¾t ®Çu cã quan hÖ ngo¹i th­¬ng ®Ó cã thÓ phôc vô ®¾c lùc cho qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ vµ ph¸t triÓn quan hÖ lµm ¨n bu«n b¸n víi tÊt c¶ c¸c n­íc trªn thÕ giíi. §Ó thùc thi thiÕt thùc vµ cã hiÖu qu¶ gi¶i ph¸p nµy, NH ph¶i cã chiÕn l­îc cho t­¬ng lai cña c«ng t¸c quan hÖ ®¹i lý, ®ã lµ quan hÖ ®¹i lý ph¶i g¾n liÒn víi c«ng t¸c kh¸ch hµng vµ tËp trung vµo nh÷ng ®iÓm chÝnh: - T«n träng c¸c quy ­íc, cam kÕt vµ tËp qu¸n quèc tÕ ®Ó kh«ng lµm ¶nh h­ëng ®Õn h×nh ¶nh uy tÝn cña ng©n hµng m×nh. - Hoµn thiÖn hÖ thèng th«ng tin néi bé b»ng c¸ch x©y dùng mét ch­¬ng tr×nh th«ng tin, b¸o c¸o vµ qu¶n lý thèng nhÊt vÒ NH ®¹i lý kÕt hîp víi thu thËp th«ng tin vµ mua th«ng tin tõ bªn ngoµi ®Ó cã ®­îc nh÷ng th«ng tin tæng hîp cËp nhËt vµ cô thÓ, t¹o lîi thÕ trong nghiÖp vô thanh to¸n quèc tÕ. - ChÊn chØnh vµ t¨ng c­êng c«ng t¸c ®¶m b¶o an toµn trong thanh to¸n; chuÈn hãa c¸c quy tr×nh qu¶n lý, quy tr×nh nghiÖp vô thanh to¸n; ®¸nh gi¸ ph©n tÝch møc dé rñi ro cña c¸c NH ®¹i lý, nhÊt lµ c¸c ng©n hµng ®¹i lý chÝnh ®Ó xÕp h¹ng uy tÝn vµ h¹n møc tÝn dông. - T¨ng c­êng th¾t chÆt c¸c mèi quan hÖ truyÒn thèng - Kh«ng thô ®éng chê c¸c ng©n hµng n­íc ngoµi ®Õn chµo giao dÞch mµ ph¶i chñ ®éng chµo dÞch vô víi hä nh­ ®· lµm cña mét sè NHTM thêi gian qua. 3.2.5. T¨ng c­êng thùc hiÖn tèt c¸c chÝnh s¸ch kh¸ch hµng. ChÝnh s¸ch kh¸ch hµng lµ mét bé quan träng trong chiÕn l­îc kinh doanh cña Ng©n hµng. Sù tån t¹i cña kh¸ch hµng quyÕt ®Þnh sù tån t¹i cña ng©n hµng. ViÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch kh¸ch hµng cã thÓ bao gåm: Ng©n hµng t¨ng c­êng chÝnh s¸ch ­u tiªn víi c¸c kh¸ch hµng truyÒn thèng cã tÝn nhiÖm víi NH, c¸c kh¸ch hµng cã uy tÝn vÒ l·i suÊt cho vay, phÝ thanh to¸n, Chñ ®éng t×m ®Õn kh¸ch hµng, më réng viÖc thu hót ®«ng ®¶o sè l­îng kh¸ch hµng thuéc lo¹i võa vµ nhá. LËp hå s¬ kh¸ch hµng th­êng xuyªn cã quan hÖ lµm ¨n víi ng©n hµng, t¨ng c­êng c«ng t¸c t­ vÊn cho kh¸ch hµng ®Ó kh¸ch hµng cã lßng tin ë ng©n hµng, tõ ®ã lµm t¨ng uy tÝn cña ng©n hµng, nh©n viªn ng©n hµng lu«n ph¶i thÓ hiÖn phong c¸ch v¨n minh lÞch sù khi giao dÞch víi kh¸ch hµng, Duy tr× quan hÖ víi kh¸ch hµng truyÒn thèng vµ thu hót thªm kh¸ch hµng míi. §èi víi bÊt kú ho¹t ®éng kinh doanh nµo th× kh¸ch hµng còng lu«n lµ yÕu tè quan träng nhÊt, ®Æc biÖt trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, víi kh¸ch hµng lu«n lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh tíi khèi l­îng, chÊt l­îng vµ quy m« ho¹t ®éng. Trong cuéc c¹nh tranh gay g¾t gi÷a c¸c ng©n hµng cïng ho¹t ®éng trªn lÜnh vùc kinh doanh ®èi ngo¹i, ®Ó cã thÓ duy tr× quan hÖ víi kh¸ch hµng truyÒn thèng vµ thu hót thªm kh¸ch hµng míi th× ngoµi nh÷ng lîi thÕ s½n cã cña chÝnh tõng ng©n hµng cÇn ph¸t triÓn thªm mét sè biÖn ph¸p nh­: §Èy m¹nh c«ng t¸c Maketing: Ngµy nay Maketing ®· trë thµnh mét triÕt lý kinh doanh kh«ng thÓ thiÕu ®èi víi c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ trªn mäi lÜnh vùc. §Æc biÖt, trong lÜnh vùc ng©n hµng víi thÞ tr­êng th«ng dông, s¶n phÈm ®¬n ®iÖu, ®ång nhÊt th× viÖc ¸p dông Maketing linh ho¹t, s¸ng t¹o, sÏ ®em l¹i nhiÒu kh¶ n¨ng th¾ng lîi cho c¹nh tranh víi ®èi thñ. Trªn thùc tÕ hiÖn nay, ho¹t ®éng Maketing ë c¸c ng©n hµng vÉn ch­a ®­îc chó träng ®óng møc, viÖc nghiªn cøu ¸p dông kÜ thuËt Maketing cßn nhiÒu h¹n chÕ. V× vËy, víi môc tiªu ®Ó kh¸ch hµng biÕt ®Õn ng©n hµng vµ n¾m ®­îc c¸c lo¹i h×nh dÞch vô mµ Ng©n hµng phôc vô lu«n ®em tíi sù thuËn tiÖn, an toµn vµ hiÖu qu¶ th× Ng©n hµng cÇn chó träng vµo kh©u nghiªn cøu thÞ tr­êng, ®Èy m¹nh c«ng t¸c Maketing nh­: - Thµnh lËp bé phËn Maketing ®Ó th­êng xuyªn chñ ®éng tiÕp xóc vµ t×m hiÓu kh¸ch hµng th«ng qua c¸c buæi tiÕp xóc c¸ nh©n. - T¨ng c­êng ho¹t ®éng qu¶ng c¸o nh»m thu hót c¸c doanh nghiÖp cã t×nh h×nh tµi chÝnh tèt, cã c¸c ho¹t ®éng kinh doanh XNK hoÆc cã nhu cÇu mua b¸n ngo¹i tÖ tíi c¸c giao dÞch vµ thanh to¸n. - Th­êng xuyªn ph¸t hµnh c¸c b¸o c¸o th­êng niªn göi tíi kh¸ch hµng, ®Þnh k× tæ chøc héi nghÞ kh¸ch hµng ®Ó th«ng b¸o cho kh¸ch hµng nh÷ng lo¹i h×nh dÞch vô NH míi cung cÊp, nh÷ng quy ®Þnh, chÝnh s¸ch míi, ®Ó trao ®æi nh»m n¾m ®­îc nhu cÇu vµ nguyÖn väng cña hä. - Cñng cè, ph¸t triÓn ®éi ngò kh¸ch hµng, cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®èi víi kh¸ch hµng lµ NH më L/C vµ kh¸ch hµng mang l¹i dÞch vô cho NH. - Gi÷ g×n phong c¸ch phôc vô tËn t×nh, th¸i ®é giao tiÕp v¨n minh lÞch sù: Th¸i ®é vµ phong c¸ch giao tiÕp chÝnhlµ nghÖ thuËt l«i kÐo kh¸ch hµng cã hiÖu qu¶ nhÊt. Trªn thùc tÕ, phong c¸ch giao tiÕp cña c¸n bé ng©n hµng lµ mét yÕu tè c¬ b¶n quyÕt ®Þnh sù lùa chän cña kh¸ch hµng trong giao dÞch. Sù niÒm në nhiÖt t×nh cña nh©n viªn cïng víi viÖc gi¶i quyÕt c«ng viÖc nhanh chãng, chÝnh x¸c, kh«ng g©y khã kh¨n, kh«ng sai hÑn víi kh¸ch hµng sÏ t¹o cho kh¸ch hµng mét c¶m gi¸c tin t­ëng vµ dÔ chÞu, ph¶i s½n sµng t­ vÊn gióp kh¸ch hµng kÝ kÕt hîp ®ång XNK ®óng quy ®Þnh vµ thanh to¸n theo ph­¬ng thøc thuËn lîi vµ an toµn nhÊt. - Thùc hiÖn chÝnh s¸ch kh¸ch hµng hÊp dÉn, linh ho¹t ®Ó thu hót vµ t¹o lËp c¬ së c¸c kh¸ch hµng truyÒn thèng, æn ®Þnh vµ cïng ph¸t triÓn víi NH: Nh»m cñng cè thÞ tr­êng, më réng thªm kh¸ch hµng vµ cã nh÷ng b­íc ®i v÷ng ch¾c, c¸c ng©n hµng cÇn x©y dùng chiÕn l­îc kh¸ch hµng vµ thùc hiÖn chÝnh s¸ch kh¸ch hµng hîp lý, kh«ng ph©n biÖt thµnh phÇn kinh tÕ. chÝnh s¸ch kh¸ch hµng g¾n liÒn hiÖu qu¶ kinh doanh cña kh¸ch hµng víi hiÖu qu¶, sù an toµn trong ho¹t ®éng kinh doanh cña NH. chÝnh s¸ch kh¸ch hµng ph¶i kÕt hîp nhiÒu lo¹i h×nh dÞch vô tæng hîp ®Ó ®¸p øng c¸c nhu cÇu tæng thÓ nh­: chÝnh s¸ch vÒ tÝn dông, dÞch vô thanh to¸n nhanh vµ an toµn, l·i suÊt hÊp dÉn, tháa m·n c¸c nhu cÇu mua b¸n ngo¹i tÖ kÕt hîp víi t­ vÊn vµ x©y dùng mèi quan hÖ x· héi mËt thiÕt gi÷a NH vµ kh¸ch hµng. - Ng©n hµng cö nh÷ng c¸n bé cã tr×nh ®é chuyªn m«n cao, cã quan hÖ tèt víi kh¸ch hµng, nhiÖt t×nh víi ng©n hµng viÖc ®Ó phôc vô cho kh¸ch hµng truyÒn thèng, kh¸ch hµng lín theo yªu cÇu cña hä. G¾n liÒn chÝnh s¸ch ­u ®·i víi sù ®¸nh gi¸ ph©n lo¹i th­êng xuyªn t¹i tÊt c¶ c¸c kh©u giao dÞch. Ph¶i x¸c ®Þnh møc kÝ quü phï hîp cho mçi kh¸ch hµng vµo tõng thêi ®iÓm cô thÓ c¨n cø vµo t×nh h×nh ho¹t ®éng, vµo uy tÝn vµ quan hÖ gi÷a NH víi kh¸ch hµng ®ã. Ngoµi nh÷ng ®iÒu kiÖn trªn, ®Ó NH cho vay, b¶o l·nh, chiÕt khÊu chøng tõ th× kh¸ch hµng cßn ph¶i tháa m·n mét sè ®iÒu kiÖn kh¸c nh­: Ph¶i cã ph­¬ng ¸n kinh doanh kh¶ thi, cã hîp ®ång kinh doanh vµ c¸c chøng tõ hîp lÖ, cã b¸o c¸o t×nh h×nh kinh doanh trong 3 n¨m gÇn nhÊt lµ tèt. Riªng ®èi víi b¶o l·nh vµ chiÕt khÊu th× NH cã thªm nh÷ng xem xÐt vÒ ®èi t¸c, vÒ NH cña phÝa ®èi t¸c cña kh¸ch hµng. C¸c h×nh tøc ­u ®·i chÝnh mµ NH cã thÓ ¸p dông cho kh¸ch hµng: - ¦u ®·i vÒ vèn vay, thêi h¹n vµ l·i suÊt khi vay vèn. - ¦u ®·i trong viÖc thÕ chÊp tµi s¶n khi vay vèn - ¦u ®·i vÒ tû lÖ kÝ quü trong viÖc më L/C - ¦u ®·i vÒ phÝ dÞch vô, h×nh thøc vµ thêi gian thanh to¸n - ¦u ®·i vÒ gi¸ c¶ vµ thêi gian mua b¸n ngo¹i tÖ phôc vô thanh to¸n XNK. Tïy theo møc ®é tÝn nhiÖm cña kh¸ch hµng víi ng©n hµng ë møc nµo mµ ¸p dông møc ­u ®·i t­¬ng øng. 3.2.6. Hoµn thiÖn m« h×nh ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ theo h­íng tËp trung thèng nhÊt vµ chuyªn s©u. Tuy ng©n hµng Ngo¹i th­¬ng lµ một trong nh÷ng ng©n hµng tiªn tiÕn nhÊt trong lÜnh vùc TTQT nh­ng tr×nh ®é nghiÖp vô thanh to¸n quèc tÕ vÉn cßn ch­a cao, ®Æc biÖt lµ c¸c chi nh¸nh ë c¸c tØnh thµnh nªn viÖc qu¶n lý ®iÒu hµnh c¸c nghiÖp vô thanh to¸n quèc tÕ vÉn ch­a hîp lý, ch­a ph¸t huy ®­îc n¨ng lùc còng nh­ tÝnh chñ ®éng cña chi nh¸nh, cßn lµm mÊt nhiÒu thêi gian lu©n chuyÓn chøng tõ trong néi bé hÖ thèng. VÝ dô, chi nh¸nh chØ ®­îc tiÕp nhËn hå s¬ tõ kh¸ch hµng, lµm c¸c thñ tôc cÇn thiÕt liªn quan víi kh¸ch hµng trong n­íc råi chuyÓn toµn bé hå s¬ ®ã ®Õn héi trô së trung ­¬ng ®Ó héi së trung ­¬ng më L/C ®i n­íc ngoµi. VÒ hµng xuÊt khÈu còng vËy, khi c¸c chi nh¸nh nhËn ®­îc bé chøng tõ do kh¸ch hµng xuÊt tr×nh th× tiÕp nhËn råi chuyÓn ®Õn héi së trung ­¬ng ®Ó kiÓm tra sau ®ã míi ra lÖnh ®ßi tiÒn ng©n hµng më ë n­íc ngoµi. Nh­ vËy lµm cho viÖc ®ßi tiÒn hµng xuÊt bÞ chËm l¹i, gi¶m hiÖu qu¶ kinh tÕ cña doanh nghiÖp. V× vËy, ng©n hµng nªn tïy theo t×nh h×nh cô thÓ cña m×nh, cÇn ph¶i n©ng cao tr×nh ®é nghiÖp vô thanh to¸n qu«c tÕ cho c¸c thanh to¸n viªn, ®Æc biÖt lµ tõng chi nh¸nh ph¶i cã c¸n bé chuyªn s©u ®Ó cã thÓ chñ ®éng gi¶i quyÕt c«ng viÖc ngay t¹i chi nh¸nh. Ng©n hµng nªn cho phÐp c¸c chi nh¸nh ®­îc chñ ®éng giao dÞch trùc tiÕp më L/C ra n­íc ngoµi còng nh­ chiÕt khÊu chøng tõ hµng xuÊt víi n­íc ngoµi nh»m tiÕt kiÖm thêi gian còng nh­ hiÖu qu¶ thanh to¸n quèc tÕ. VÒ nguån vèn ngo¹i tÖ, cÇn thèng nhÊt tËp trung giao dÞch qua tµi kho¶n cña trung ­¬ng, nh»m t¨ng c­êng kh¶ n¨ng qu¶n lý gi¸m s¸t nguån vèn cña ban ®iÒu hµnh trung ­¬ng còng nh­ t¹o ra søc m¹nh kinh doanh ngo¹i tÖ cho c¸c ng©n hµng. CÇn cã bé phËn tæng hîp vÒ thanh to¸n quèc tÕ ë ng©n hµng nhµ n­íc TW, ®Ò ra c¸c mÉu chung cho chØ tiªu b¸o c¸o tæng hîp vÒ thanh to¸n quèc tÕ nh»m gióp cho c¸c nhµ l·nh ®¹o cã ®­îc sè liÖu toµn diÖn kÞp thêi ®Ó gãp phÇn chØ ®¹o, ®iÒu hµnh cã hiÖu qu¶ chÝnh s¸ch tiÒn tÖ quèc gia. 3.2.7. Nhóm giải pháp điều kiện 3.2.7.1. Ổn định môi trường kinh tế vĩ mô Ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ chØ cã thÓ an toµn vµ ph¸t triÓn trªn c¬ së m«i tr­êng kinh tÕ æn ®Þnh. Do t¸c ®éng bÊt lîi cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh - tiÒn tÖ khu vùc vµ nh÷ng bÊt hîp lý trong c¬ cÊu kinh tÕ, nhÞp ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ ViÖt Nam trong thêi gian gÇn ®©y cã tèc ®é chËm l¹i. NÒn kinh tÕ vÉn ®ang ë t×nh tr¹ng cung v­ît cÇu; nhiÒu s¶n phÈm khã tiªu thô, tån kho t¨ng, s¶n xuÊt cÇm chõng, khu vùc dÞch vô t¨ng qu¸ chËm. §Çu t­ ph¸t triÓn trong n­íc, ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi tiÕp tôc gi¶m m¹nh. ChØ sè gi¸ tiªu dïng gi¶m. Ho¹t ®éng thÞ tr­êng nãi chung kÐm s«i ®éng. C¬ héi vµ m«i tr­êng ®Çu t­ vÉn bÊp bªnh. TiÒn göi tiÕt kiÖm vµ c¸c nguån vèn huy ®éng qua ng©n hµng t¨ng nhanh gÊp ®«i møc t¨ng tr­ëng tÝn dông, dÉn tíi ø ®äng vèn. HiÖn t­îng kinh tÕ næi bËt n¨m 2008 lµ cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh toµn cÇu khëi nguån tõ Mü vµ ®· g©y nªn hËu qu¶ s©u réng, dÉn ®Õn sang quý ®Çu n¨m 2009 lµ t×nh tr¹ng gi¶m ph¸t, mét trë ng¹i lín cho nÒn kinh tÕ. Trong khi c¸c ng©n hµng ø thõa vèn tiÒn tÖ, c¸c doanh nghiÖp ®Òu trong tr¹ng th¸i thu m×nh chê qua khã kh¨n. Trªn thÞ tr­êng diÔn ra hiÖn t­îng hµng hãa d­ thõa mµ søc mua yÕu ít v× thiÕu tiÒn ®· g©y cho c«ng chóng ®Çu t­ còng nh­ c¸c doanh nghiÖp t©m lý e ng¹i khi tham gia vµo thÞ tr­êng tµi chÝnh, nhÊt lµ thÞ tr­êng tµi chÝnh quèc tÕ. Mµ thiÕu c¸c doanh nghiÖp th× ho¹t ®éng cña thanh to¸n quèc tÕ kh«ng thÓ ph¸t triÓn ®­îc. ChØ khi kinh tÕ ph¸t triÓn, l¹m ph¸t ®­îc kiÒm chÕ, gi¶m ph¸t ®­îc kh¾c phôc, gi¸ trÞ ®ång néi tÖ vµ møc l·i suÊt æn ®Þnh th× c¸c doanh nghiÖp míi yªn t©m tin t­ëng tham gia ®Çu t­ vµo lÜnh vùc XNK, vµ còng chØ trong c¸c ®iÒu kiÖn nªu trªn th× ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ míi an toµn, t¨ng khèi l­îng më réng c¸c quan hÖ giao dÞch ®èi ngo¹i trªn thÞ tr­êng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng. XÐt tõ tÇm qu¶n lý vÜ m«, còng cã thÓ thÊy nhòng rñi ro trong ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng nãi chung vµ trong ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ cña ng©n hµng nãi riªng ®Òu cã liªn quan chÆt chÏ tíi chÊt l­îng quy ho¹ch tæng thÓ cña bé m¸y ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch cô thÓ vµ ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch vÜ m« còng nh­ vi m«. §Ó ng¨n chÆn nh÷ng rñi ro trong kinh doanh nãi chung, nhµ n­íc cÇn ®Èy m¹nh h¬n n÷a c«ng cuéc c¶i c¸ch hµnh chÝnh quèc gia, gi¸o dôc vÒ ph¸p luËt cho c¸n bé c¸c ngµnh, còng nh­ båi d­ìng kiÕn thøc vÒ kinh tÕ tµi chÝnh, ng©n hµng cho hä. Bªn c¹nh ®ã, c¸c giao dÞch ngo¹i th­¬ng tuy ®­îc tham gia trùc tiÕp cña ng©n hµng vµ c¸c nhµ XNK, nh­ng liªn quan nhiÒu ®Õn c¸c bé ngµnh trong n­íc nh­: Bé th­¬ng m¹i, Tæng côc h¶i quan, Phßng th­¬ng m¹i vµ c«ng nghiÖp ViÖt Nam...., do vËy cÇn cã sù phèi kÕt hîp chÆt chÏ cña c¸c c¬ quan h÷u quan, nh»m t¹o sù nhÊt qu¸n trong viÖc x©y dùng chÝnh s¸ch vµ gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò kinh tÕ vÜ m«, vi m« ®Ó t¹o dùng m«i tr­êng ho¹t ®éng æn ®Þnh vµ bÒn v÷ng cho ho¹t ®éng XNK còngnh­ ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ cña c¸c NHTM. 3.3.7.2. Tạo lập môi trường pháp lý hoàn chỉnh cho hoạt động TTQT Ở n­íc ta hiÖn nay theo ®iÒu 12 ph¸p lÖnh thñ tôc gi¶i quyÕt c¸c vô ¸n kinh tÕ, tßa cã thÈm quyÒn gi¶ quyÕt c¸c vô ¸n kinh tÕ sau: 1) C¸c tranh chÊp vÒ hîp ®ång kinh tÕ gi÷a ph¸p nh©n víi ph¸p nh©n, gi÷a ph¸p nh©n víi thÓ nh©n( c¸ nh©n cã ®¨ng kÝ kinh doanh) 2) C¸c tranh chÊp gi÷a c¸c c«ng ty víi c¸c thµnh viªn cña c«ng ty víi nhau liªn quan tíi viÖc thµnh lËp, ho¹t ®éng gi¶i thÓ c«ng ty. 3) C¸c tranh chÊp liªn quan tíi viÖc mua b¸n cæ phiÕu tr¸i phiÕu 4) C¸c tranh chÊp kinh tÕ kh¸c theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. Tranh chÊp gi÷a c¸c bªn tham gia th­ tÝn dông kh«ng thuéc lo¹i 1,2,3 ë trªn vµ hiÖn nay n­íc ta còng ch­a quy ®Þnh c¸c tranh chÊp liªn quan ®Õn tÝn dông th­ lµ tranh chÊp kinh tÕ ®­îc gi¶i quyÕt theo ph¸p lÖnh thñ tôc gi¶i quyÕt c¸c vô ¸n kinh tÕ lo¹i 4 nãi trªn. Do vËy, cÇn sím cã v¨n b¶n ph¸p lý cho giao dÞch thanh to¸n XNK. Cã thÓ lµ 1 nghÞ ®Þnh vÒ thanh to¸n quèc tÕ ®Ò cËp ®Õn mèi quan hÖ ph¸p lý gi÷a giao dÞch ngo¹i th­¬ng cña ng­êi mua, ng­êi b¸n víi giao dÞch tÝn dông chøng tõ gi÷a c¸c ng©n hµng. Mèi quan hÖ vÒ nghÜa vô, tr¸ch nhiÖm, quyÒn lîi cña nhµ XK, NK vµ c¸c ng©n hµng khi tham gia sö dông th­ tÝn dông, mèi quan hÖ nµy còng cÇn ®­îc ph¸p lý hãa trªn c¬ së luËt ph¸p quèc gia. §Ó t¹o hµnh lang ph¸p lýcho giao dÞch nµy gi÷a NH vµ kh¸ch hµng, cÇn ký kÕt tháa thuËn chung mang tÝnh nguyªn t¾c trong giao dÞch b»ng v¨n b¶n,... 3.3.7.3. Tæ chøc thùc hiÖn tèt thÞ tr­êng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng, tiÕn tíi thµnh lËp thÞ tr­êng hèi ®o¸i ë ViÖt Nam ThÞ tr­êng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng lµ thÞ tr­êng trao ®æi, cung cÊp ngo¹i tÖ nh»m gi¶i quyÕt mèi quan hÖ vÒ ngo¹i tÖ gi÷a c¸c ng©n hµng víi nhau. ViÖc hoµn thiÖn vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng lµ mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn quan träng ®Ó c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i më réng nghiÖp vô kinh doanh tiÒn tÖ vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho nghiÖp vô thanh to¸n quèc tÕ ®­îc thùc hiÖn tèt. Th«ng qua thÞ tr­êng nµy, ng©n hµng Trung ¦¬ng cã thÓ ®iÒu hµnh tû gi¸ mét c¸ch linh ho¹t vµ chÝnh x¸c nhÊt. . Kiến nghị 3.4.1 Mét sè kiÕn nghÞ ®èi víi nhµ n­íc, chÝnh phñ vµ c¸c bé nghµnh liªn quan. Thø nhÊt, cÇn t¹o hµnh lang ph¸p lý ®ång bé vµ hoµn chØnh cho ho¹t ®éng thanh to¸n tÝn dông chøng tõ cña toµn HÖ thèng NHTM Mét trong nh÷ng nguyªn nh©n dÉn ®Õn rñi ro ph¸p lý trong giao dÞch tÝn dông chøng tõ lµ sù thiÕu v¾ng c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt ®iÒu chØnh quan hÖ gi÷a c¸c bªn trong quy tr×nh thanh to¸n. ë ViÖt Nam hiÖn nay, ngoµi UCP.600 vµ mét sè th«ng lÖ quèc tÕ kh¸c, ta kh«ng cã mét luËt hay v¨n b¶n d­íi luËt nµo ®iÒu chØnh mèi quan hÖ ph¸p lý gi÷a giao dÞch hîp ®ång ngo¹i th­¬ng cña ng­êi mua vµ ng­êi b¸n víi giao dÞch tÝn dông chøng tõ cña ng©n hµng. Khi cã tranh chÊp th­¬ng m¹i quèc tÕ x¶y ra, Träng tµi quèc tÕ cã thÓ ra ph¸n quyÕt ®èi víi quan hÖ hai bªn mua b¸n mµ kh«ng ®Ò cËp ®Õn quan hÖ thanh to¸n gi÷a c¸c ng©n hµng. Nh­ vËy chØ ¸p dông UCP600 vµo giao dÞch tÝn dông chøng tõ lµ ch­a ®ñ víi c¸c ng©n hµng ViÖt Nam khi cã ph¸t sinh tranh chÊp. ChÝnh phñ cÇn sím ban hµnh nh÷ng v¨n b¶n ph¸p lý ®iÒu chØnh mèi quan hÖ gi÷a hîp ®ång ngo¹i th­¬ng vµ ho¹t ®éng thanh to¸n tÝn dông chøng tõ, nªu lªn nghÜa vô, quyÒn h¹n cña c¸c bªn tham gia vµo quan hÖ tÝn dông chøng tõ: nhµ nhËp khÈu, nhµ xuÊt khÈu vµ c¸c ng©n hµng trung gian. V¨n b¶n nµy ph¶i võa phï hîp víi ®Æc ®iÓm cña ViÖt Nam vµ kh«ng chèng l¹i nh÷ng th«ng lÖ quèc tÕ lµm c¬ së ph¸p lý cho c¸c bªn tham gia thanh to¸n CÇn hoµn thiÖn, thèng nhÊt luËt ngo¹i hèi, cã chÝnh s¸ch æn ®Þnh tû gi¸ trong n­íc nh»m ®¶m b¶o an toµn cho NH khi thùc hiÖn thanh to¸n XNK Thø hai, cÇn cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch vµ kiÓm so¸t ho¹t ®éng XNK §Ó thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu, Nhµ n­íc cÇn t¨ng c­êng hiÖu lùc c¸c v¨n b¶n vµ thñ tôc xuÊt nhËp khÈu. CÇn cã quy chÕ b¾t buéc ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ph¶i cã ®ñ ®iÒu kiÖn vÒ tµi chÝnh, tr×nh ®é qu¶n lý, ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn kinh doanh... th× míi cÊp giÊy phÐp xuÊt nhËp khÈu trùc tiÕp (trë thµnh c¸c bªn tham gia vµo quan hÖ tÝn dông chøng tõ). Thùc tÕ cho thÊy, thùc lùc tµi chÝnh cña c¸c doanh nghiÖp n­íc ta hiÖn nay vÉn cßn yÕu, ho¹t ®éng kinh doanh chñ yÕu b»ng vèn vay ng©n hµng. NÕu kinh doanh thua lç sÏ trùc tiÕp cã ¶nh h­ëng ®Õn chÊt l­îng tÝn dông, uy tÝn thanh to¸n ®èi víi ng©n hµng. Riªng khu vùc doanh nghiÖp võa vµ nhá, møc vèn b×nh qu©n cµng thÊp. Do vËy, tr­íc m¾t ChÝnh phñ cÇn rµ so¸t l¹i c¸c ®¬n vÞ, tæ chøc kinh tÕ kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn tham gia ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu trùc tiÕp th× chuyÓn sang uû th¸c xuÊt khÈu, tr¸nh nh÷ng rñi ro cã thÓ x¶y ra. Bªn c¹nh ®ã, c¸c thÓ chÕ, thñ tôc xuÊt nhËp khÈu cÇn ph¶i t¹o nªn sù c©n b»ng gi÷a khuyÕn khÝch vµ kiÓm so¸t xuÊt nhËp khÈu. HiÖn nay mét sè chñ tr­¬ng khuyÕn khÝch xuÊt khÈu cña Nhµ n­íc ®ang t¹o lîi thÕ cho doanh nghiÖp nµy nh­ng l¹i bÊt lîi ®èi víi doanh nghiÖp kh¸c lµm mÊt c©n ®èi gi÷a cung vµ cÇu g©y nªn tån ®äng mét sè lo¹i vËt t­ g©y l·ng phÝ vµ kÐm hiÖu qu¶. T×nh tr¹ng nhËp khÈu trµn lan lµm cho s¶n xuÊt vµ tiªu thô hµng ho¸ bÞ ®×nh trÖ, hµng ho¸ trong n­íc s¶n xuÊt ra kh«ng tiªu thô ®­îc. §iÒu ®ã cã ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn ho¹t ®éng cña nÒn kinh tÕ nãi chung, ho¹t ®éng thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu nãi riªng. Bé th­¬ng m¹i còng cÇn gióp c¸c doanh nghiÖp më réng c¸c thÞ tr­êng XK nh­ Mü, EU, NhËt B¶n,... tæ chøc, x©y dùng ®éi ngò tham t¸n th­¬ng m¹i ®Ó cung cÊp th«ng tin nhanh, chÝnh x¸c, cËp nhËt ®Ó c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cã thÓ th©m nhËp s©u réng, an toµn vµo c¸c thÞ tr­êng XK. 3.4.2. KiÕn nghÞ ®èi víi Ng©n hµng TMCP Ngo¹i th­¬ng ViÖt Nam §Ó h¹n chÕ tèi ®a nh÷ng h¹n chÕ vÒ mÆt kü thuËt, nh÷ng bÊt cËp trong c¸c v¨n b¶n ph¸p lý quy ®Þnh vÒ ho¹t ®éng thanh to¸n L/C, tr­íc hÕt ng©n hµng cÇn vËn dông UCP600 vµ ISBP681 mét c¸ch hiÖu qu¶, l­êng tr­íc ®­îc tÊt c¶ nh÷ng khã kh¨n cã thÓ gÆp ph¶i khi sö dông UCP600. - Bæ sung, chØnh söa c¸c v¨n b¶n quy tr×nh ph¸p lý néi bé b¸m s¸t thùc tiÔn, phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ vµ ph¸p lÖnh qu¶n lý ngo¹i hèi cña chÝnh phñ, c¸c v¨n b¶n h­íng dÉn cña Nhµ n­íc. - KÕt hîp víi c¸c NHTM kh¸c ph¸t hµnh m«t cÈm nang vÒ nh÷ng rñi ro trong thanh to¸n quèc tÕ th­êng hay gÆp ph¶i, nh÷ng chó ý trong khi sö dông UCP, trong qu¸ tr×nh lËp L/C, h­íng dÉn chi tiÕt cho c¸c doanh nghiÖp XNK cã thÓ tham kh¶o, ®Ó ®­a ra nh÷ng ®iÒu kho¶n ®óng ®¾n trong khi kÝ hîp ®ång ngo¹i th­¬ng cóng nh­ khi më L/C, ®Ó chñ ®éng phßng ngõa h¹n chÕ mäi rñi ro x¶y ra cho nhµ NK. - Më réng thªm hÖ thèng chi nh¸nh, v¨n phßng ®¹i diÖn ë n­íc ngoµi, ph¸t triÓn hÖ thèng ng©n hµng ®¹i lý ë nh÷ng thÞ tr­êng míi ph¸t triÓn th­¬ng m¹i nh­ B¾c ¢u, T©y Nam Á, Nam Phi, - Th­êng xuyªn rµ so¸t ®Ó ®iÒu chØnh cho phï hîp víi m«i tr­êng ho¹t ®éng vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, nh»m h¹n chÕ tèi ®a rñi ro kÜ thuËt, ®Æc biÖt lµ rñi ro ®¹o ®øc ®ang cã xu h­íng ngµy cµng t¨ng. VÒ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc: - Cã chÝnh s¸ch ®µo t¹o nguån nh©n lùc cã tr×nh ®é quèc tÕ, øng dông ®­îc c«ng nghÖ tiªn tiÕn trong lÜnh vùc thanh to¸n quèc tÕ. Lùc chän c¸c gi¶ng viªn trong n­íc vµ n­íc ngoµi nhiÒu kinh nghiÖm ®Ó tËp huÊn cho c¸n bé TTQT. Cã chÝnh s¸ch tuyÓn dông vµ ®iÒu chuyÓn c¸n bé ë c¸c chi nh¸nh mét c¸ch hîp lý ®¸p øng ®­îc yªu cÇu thÞ tr­êng. §¹o ®øc nghÒ nghiÖp cña c¸n bé ng©n hµng còng lµ mét vÊn ®Ò quan träng, ®i song song víi tr×nh ®é nghiÖp vô cña nh©n viªn NH, cÇn ph¶i cã chÕ ®é ®·i ngé ®Çy ®ñ cho nh©n viªn ®Ó hä cèng hiÕn hÕt m×nh cho c«ng viÖc cña m×nh. §èi víi quy tr×nh nghiÖp vô: - X¸c ®Þnh tèt giíi h¹n tÝn dông bao gåm h¹n møc cho vay, h¹n møc ký quü më L/C, h¹n møc chiÕt khÊu chøng tõ hµng xuÊt, h¹n møc b¶o l·nh, cho tõng kh¸ch hµng nh»m h¹n chÕ rñi ro cho NH. NÕu thÊy b¶n th©n ng©n hµng ch­a ®ñ kh¶ n¨ng ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c kh¸ch hµng cÇn thùc hiÖn dÞch vô cña c¸c c«ng ty kiÓm tra, ®Þnh gi¸ trªn tr­êng nh»m cã ®­îc nh÷ng th«ng tin chÝnh x¸c, ®¸ng tin cËy. - §a d¹ng hãa c¸c h×nh thøc tµi trî th­¬ng m¹i trªn c¬ së ph©n tÝch vµ kiÓm so¸t ®­îc rñi ro. Tr­íc m¾t cÇn triÓn khai nghiÖp vô Factoring (bao thanh to¸n), Forfaiting (mua b¸n nî), Letter of Guarantee ( b¶o l·nh thanh to¸n), chiÕt khÊu chøng tõ hµng xuÊt mét c¸ch réng r·i. PhÇn lín c¸c NHTM hiÖn nay n»m trong bèi c¶nh thiÕu kinh nghiÖm ®èi víi ho¹t ®éng kinh doanh ®èi ngo¹i vµ tµi trî th­¬ng m¹i. Do vËy, ®Ó ®¶m b¶o sù t¨ng tr­ëng æn ®Þnh, bÒn v÷ng vµ lµnh m¹nh, ®ßi hái Ng©n hµng TMCP Ngo¹i th­¬ng ViÖt Nam còng nh­ hÖ thèng NHTM n©ng cao nhËn biÕt, kiÓm so¸t ®­îc c¸c lo¹i h×nh rñi ro tiÒm Èn trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn. 3.4.3. KiÕn nghÞ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp kinh doanh XNK Rñi ro trong thanh to¸n quèc tÕ mét phÇn lµ do nh÷ng nguyªn nh©n chñ quan tõ phÝa c¸c ®¬n vÞ kinh doanh XNK. ChÝnh nh÷ng yÕu kÐm vÒ nghiÖp vô ®· khiÕn hä lµ ng­êi ph¶i g¸nh chÞu nh÷ng thiÖt h¹i nÆng nÒ nhÊt. V× vËy, nh÷ng biÖn ph¸p h÷u hiÖu nh»m ng¨n ngõa rñi ro vµ ®Èy m¹nh ho¹t ®éng thanh to¸n XNK kh«ng thÓ kh«ng xuÊt ph¸t tõ phÝa c¸c kh¸ch hµng. HiÖn nay cã rÊt nhiÒu c¸c ®¬n vÞ tham gia ho¹t ®éng XNK nh­ng cã kh«ng Ýt c¸c gi¸m ®èc cña c¸c ®¬n vÞ nµy l¹i ch­a sö dông thµnh th¹o ngo¹i ng÷ do vËy khi ®µm ph¸n ký kÕt hîp ®ång víi b¹n hµng ph¶i qua phiªn dÞch. Bªn c¹nh ®ã tr×nh ®é cña c¸n bé còng ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña th­¬ng m¹i quèc tÕ. Nh­ vËy, viÖc n©ng cao tr×nh ®é nghiÖp vô ngo¹i th­¬ng vµ nghiÖp vô thanh to¸n quèc tÕ trong c¸c ®¬n vÞ kinh doanh XNK hiÖn nay mang tÝnh cÊp thiÕt. Cô thÓ ph¶i chó träng nh÷ng vÊn ®Ò sau: - C¸c ®¬n vÞ khi tham gia XNK ph¶i cã c¸n bé chuyªn tr¸ch vÒ XNK. C¸c c¸n bé nµy ph¶i qua ®µo t¹o nghiÖp vô ngo¹i th­¬ng, am hiÓu luËt ph¸p trong th­¬ng m¹i quèc tÕ vµ thanh to¸n quèc tÕ, cã n¨ng lùc trong c«ng t¸c vµ ®Æc biÖt ph¶i cã phÈm chÊt trung thùc trong kinh doanh. - Kiªn quyÕt bµi trõ t­ t­ëng lµm ¨n kiÓu chôp giùt, lõa ®¶o. Trong kinh doanh, trung thùc lµ yÕu tè quan träng hµng ®Çu ®¶m b¶o duy tr× quan hÖ lµm ¨n l©u dµi víi c¸c b¹n hµng vµ do ®ã nã còng chÝnh lµ c¬ së cho sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. - Trong quan hÖ thanh to¸n víi Ng©n hµng, c¸c doanh nghiÖp cÇn gi÷ v÷ng ch÷ tÝn, thùc hiÖn cam kÕt víi Ng©n hµng. Ph¶i lu«n gi÷ quan hÖ chÆt chÏ víi Ng©n hµng, thùc hiÖn ®óng c¸c chØ dÉn cña vÒ c¸c ®iÒu kho¶n cña L/C. Khi cã tranh chÊp, doanh nghiÖp cÇn th«ng b¸o ngay cho Ng©n hµng vµ phèi hîp víi Ng©n hµng ®Ó t×m ra nguyªn nh©n, gi¶i ph¸p kh¾c phôc chø kh«ng nªn quy tr¸ch nhiÖm cho ng©n hµng. - §èi víi c¸c doanh nghiÖp tham gia xuÊt khÈu, khi lËp bé chøng tõ thanh to¸n cÇn ph¶i chó ý ®Õn nh÷ng ®Æc ®iÓm cña tõng lo¹i chøng tõ, nhÊt lµ nh÷ng chi tiÕt dÔ bÞ sai sãt vµ xuÊt tr×nh bé chøng tõ theo ®óng tho¶ thuËn. §èi víi doanh nghiÖp nhËp khÈu, khi chÊp nhËn bé chøng tõ ®Ó thanh to¸n tiÒn hµng cÇn kiÓm tra hµng vµ bé chøng tõ cÈn thËn ®Ó tr¸nh x¶y ra tranh chÊp vÒ hµng ho¸ sau nµy ®Æc biÖt lµ trong tr­êng hîp do nhu cÇu cÊp thiÕt vÒ hµng hoÊ nªn ®· chÊp nhËn mäi ®iÒu kiÖn cña chøng tõ ®Ó ng©n hµng b¶o l·nh cho nhËn hµng tr­íc khi chøng tõ tíi. - C¸c doanh nghiÖp khi tham gia vµo ho¹t ®éng th­¬ng m¹i quèc tÕ ph¶i l­êng tr­íc ®­îc nh÷ng bÊt lîi khi cã tranh chÊp x¶y ra vµ bÞ khëi kiÖn ë n­íc ngoµi. Trong tr­êng hîp bÞ khëi kiÖn ë n­íc ngoµi, do kh¶ n¨ng vÒ tµi chÝnh vµ nghiÖp vô cã h¹n nªn phÝa ViÖt Nam Ýt thµnh c«ng trong c¸c phiªn toµ quèc tÕ. Do vËy, khi ®­îc quyÒn chän toµ xö ¸n khi cã tranh chÊp nªn chän Träng tµi xÐt xö trong n­íc (Trung t©m Träng tµi Quèc tÕ ViÖt Nam) ®Ó tr¸nh nh÷ng rñi ro trªn. Nh­ vËy, chØ khi c¸c doanh nghiÖp tham gia th­¬ng m¹i quèc tÕ thùc hiÖn ®óng c¸c ®iÒu kiÖn trªn th× c«ng t¸c thanh to¸n qua Ng©n hµng míi nhanh chãng thuËn tiÖn vµ ho¹t ®éng XNK cña ®¬n vÞ míi cã hiÖu qu¶. KÕt luËn ch­¬ng 3: Năm 2008 lµ mét n¨m khã kh¨n ®èi víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi còng nh­ ®èi víi ViÖt Nam. Do t¸c ®éng bÊt lîi cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh - tiÒn tÖ khu vùc vµ nh÷ng bÊt hîp lý trong c¬ cÊu kinh tÕ, nhÞp ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ ViÖt Nam trong thêi gian gÇn ®©y cã tèc ®é chËm l¹i. Râ rµng m«i tr­êng kinh tÕ vÜ m« hiÖn nay ®ang g©y cho c«ng chóng ®Çu t­ còng nh­ c¸c doanh nghiÖp t©m lý e ng¹i khi tham gia vµo thÞ tr­êng tµi chÝnh, nhÊt lµ thÞ tr­êng tµi chÝnh quèc tÕ. Mµ thiÕu c¸c doanh nghiÖp th× ho¹t ®éng cña thanh to¸n quèc tÕ kh«ng thÓ ph¸t triÓn ®­îc. V× vËy, viÖc h¹n chÕ rñi ro trong thanh to¸n quèc tÕ trong giai ®o¹n hiÖn nay sÏ gióp c¸c nhµ XNK dÑp bá bít t©m lý e ng¹i khi tham gia ho¹t ®éng th­¬ng m¹i quèc tÕ, còng lµ nhiÖm vô cÊp b¸ch ®Ó c¶i thiÖn t×nh tr¹ng kinh tÕ trong n­íc hiÖn nay. Trên cơ sở những lí luận về rủi ro TTQT trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế và những phân tích đánh giá thực trạng tại Së giao dÞch Ng©n hµng TMCP Ngo¹i Th­¬ng ViÖt Nam, chương 3 của khóa luận đã đưa ra một số giải pháp và kiến nghị tới các chủ thể liên quan, trên cơ sở đó Së giao dÞch Ng©n hµng TMCP Ngo¹i Th­¬ng ViÖt Nam có thể hạn chế được những rủi ro và tránh được những thiệt hại về tài chính cũng như uy tín của ngân hàng. KÕt luËn Có thể nói sau khi gia nhập WTO, hệ thống NHTM Việt Nam nói chung và Sở giao dịch Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam nói riêng đang có bước chuyển mình rõ rệt về mức độ cạnh tranh, về quy mô, chất lượng các sản phẩm dịch vụ và công nghệ ngân hàng. Điều này cho thấy định hướng phát triển nền kinh tế và hệ thống ngân hàng đang đi đúng hướng, phù hợp với quy luật phát triển của nền kinh tế thị trường. Tuy nhiên sự phát triển nhanh cũng tiềm ẩn những rủi ro mà hệ thống ngân hàng cần có những biện pháp phòng ngừa, ngăn chặn. Chính vì vậy cần thiết phải có những giải pháp hữu hiệu để phòng ngừa hạn chế rủi ro, đảm bảo cho hoạt động thanh toán quốc tế nói riêng và kinh doanh ngân hàng nói chung được tiến hành trong điều kiện an toàn nhất. Vì vậy, khóa luận xác định đề tài nêu trên làm mục tiêu nghiên cứu và đã hoàn thành các nhiệm vụ chủ yếu sau: Một là: hệ thống hóa những vấn đề lí luận cơ bản về TTQT và rủi ro trong TTQT trong điều kiện nền kinh tế phát triển theo hướng mở cửa hội nhập kinh tế quốc tế. Từ đó nêu ra sự cần thiết phải hạn chế rủi ro trong thanh toán quốc tế tại các NHTM Việt Nam. Hai là: Khóa luận đã đánh giá được toàn diện thực trạng rủi ro Sở giao dịch Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam trong những năm gần đây, từ đó rút ra được những tồn tại và nguyên nhân rủi ro để làm cơ sở c ho những giải pháp hạn chế rủi ro trong TTQT tại ngân hàng. Ba là: Đưa ra được một số giải pháp nhằm hạn chế rủi ro trong hoạt động TTQT tại Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam trong thời gian tới. Những giải pháp này chủ yếu tập trung vào các giải pháp phòng ngừa và hỗ trợ trong hoạt động TTQT tại ngân hàng. Để những giải pháp này có tính khả thi trong thực tiễn, đề tài nêu ra một số kiến nghị làm điều kiện thực hiện các giải pháp. Bốn là: Khóa luận khẳng định rằng, muốn hạn chế rủi ro trong TTQT tại NH thì không chỉ có ngân hàng, khách hàng thực hiện mà phải thực hiện đồng bộ từ nhiều phía trong những điều kiện, hoàn cảnh nhất định. Giữa các giải pháp có mối quan hệ chặt chẽ với nhau nên khi triển khai thực hiện phải tiến hành đồng thời thì mới phát huy được hiệu quả. Danh môc tµi liÖu tham kh¶o I. phÇn TiÕng ViÖt. B¸o c¸o th­êng niªn hµng n¨m cña Ng©n hµng Nhµ n­íc. B¸o c¸o th­êng niªn hµng n¨m cña Ng©n hµng Ngo¹i th­¬ng. B¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh hµng n¨m cña Ng©n hµng Ngo¹i th­¬ng, B¸o c¸o tæng kÕt héi nghÞ thanh to¸n quèc tÕ, 2000 ®Õn 2005 cña VCB. B¸o c¸o Héi nghÞ Gi¸m ®èc c¸c Ng©n hµng Th­¬ng m¹i ViÖt Nam. B¸o c¸o kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu chia theo khu vùc thÞ tr­êng (1999), Hµ Néi, Bé Th­¬ng m¹i. Bé th­¬ng m¹i, (2006) T×nh h×nh xuÊt nhËp khÈu cña ViÖt Nam, ThS. D­¬ng H÷u H¹nh (2000): Kü thuËt ngo¹i th­¬ng, Nxb Thèng kª, Hµ Néi. Häc viÖn Ng©n hµng, (1999), Tµi chÝnh quèc tÕ, Nxb Thèng kª, Hµ Néi. Häc viÖn Ng©n hµng (2002), Gi¸o tr×nh thanh to¸n quèc tÕ vµ tµi trî xuÊt nhËp khÈu, Nxb Thèng kª, Hµ Néi. Frederic S. Mishkin (1995): TiÒn tÖ Ng©n hµng vµ thÞ tr­êng tµi chÝnh, Nxb Khoa häc vµ kü thuËt, Hµ Néi. NguyÔn Hoµng VÜnh Léc (1998), Rñi ro vµ mét sè gi¶i ph¸p phßng ngõa rñi ro trong thanh to¸n tÝn dông chøng tõ, T.chÝ Ng©n hµng sè 8. LuËt Ng©n hµng Nhµ n­íc ViÖt Nam-Nxb ChÝnh trÞ Quèc gia, Hµ Néi, 1998. LuËt c¸c tæ chøc tÝn dông-Nxb ChÝnh trÞ Quèc gia-Hµ Néi-1998. PGS - PTS Bïi Xu©n L­u (1995), Gi¸o tr×nh kinh tÕ ngo¹i th­¬ng, Nxb Gi¸o dôc, Tr­êng §¹i häc Ngo¹i th­¬ng, Hµ Néi. NguyÔn V¨n Nam – Hoµng Xu©n QuyÕn, (2002), Rñi ro tµi chÝnh- Thùc tiÔn vµ ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸, Nxb Tµi chÝnh, Hµ Néi. T.S. Vò ThÞ Thuý Nga, (2003), Nh÷ng gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ cña Ng©n hµng Ngo¹i th­¬ng ViÖt Nam, LuËn ¸n tiÕn sÜ, Häc viÖn Ng©n hµng Hµ Néi. NghÞ ®Þnh 53/H§BT ngµy 26/3/1988 cña Héi ®ång Bé tr­ëng vÒ tæ chøc hÖ thèng Ng©n hµng ViÖt Nam. GS. TS. Lª V¨n T­ (1997), TiÒn tÖ- tÝn dông vµ Ng©n hµng, Nxb Thèng kª. Vò H÷u TiÕn: Kü thuËt nghiÖp vô ngo¹i th­¬ng- §HNT. PGS. TS. NguyÔn V¨n TiÕn (2005), Thanh to¸n quèc tÕ vµ tµi trî ngo¹i th­¬ng, Nxb Thèng kª, Hµ Néi. PGS.TS. NguyÔn V¨n TiÕn (2005), Qu¶n trÞ rñi ro trong kinh doanh Ng©n hµng, xuÊt b¶n lÇn thø hai, Nxb Thèng kª, Hµ Néi. PGS.TS .NguyÔn V¨n TiÕn, (2006), CÈm nang ThÞ tr­êng ngo¹i hèi vµ c¸c giao dÞch kinh doanh ngo¹i hèi, xuÊt b¶n lÇn thø 5, Nxb Thèng Kª, Hµ Néi. PGS.TS. NguyÔn V¨n TiÕn (2005), Tµi chÝnh quèc tÕ hiÖn ®¹i trong nÒn kinh tÕ më, t¸i b¶n lÇn thø t­, Nxb Thèng kª, Hµ Néi. PGS.TS. NguyÔn V¨n TiÕn (2002), §¸nh gi¸ vµ phßng ngõa rñi ro trong kinh doanh ng©n hµng, Nxb Thèng kª, Hµ Néi. PGS. NGUT. §inh Xu©n Tr×nh (2006), Gi¸o tr×nh Thanh to¸n quèc tÕ, Nxb Lao ®éng- X· héi, Hµ Néi. Tr­êng Cao cÊp NghiÖp vô Ng©n hµng Hµ Néi, Khoa Ng©n hµng tr­êng §¹i häc kinh tÕ quèc d©n (1993), Thanh to¸n vµ tÝn dông quèc tÕ, Hµ Néi. Ph¸p lÖnh Ng©n hµng, Hîp t¸c x· tÝn dông vµ C«ng ty tµi chÝnh, c«ng bè theo LÖnh sè 37 vµ 38/LCT H§NN8 cña Chñ tÞch Hé ®ång Nhµ n­íc, n­íc céng hoµ XHCNVN ngµy 24/5/1990. Quy t¾c vµ thùc hµnh thèng nhÊt vÒ tÝn dông chøng tõ, b¶n söa ®æi n¨m 1993, phßng th­¬ng m¹i quèc tÕ, viÕt t¾t lµ UCP 500. NguyÔn ThÞ Quy (1995), Nh÷ng gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m hoµn thiÖn c¸c ho¹t ®éng TTQT cña ViÖt Nam, LuËn ¸n phã tiÕn sÜ, Tr­êng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n, Hµ Néi. TS. L¹i Ngäc QuÝ (2002), Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n nh»m hoµn thiÖn c¸c nghiÖp vô thanh to¸n quèc tÕ cña hÖ thèng Ng©n hµng Th­¬ng m¹i ViÖt Nam, LuËn ¸n tiÕn sÜ, Häc viÖn Ng©n hµng, Hµ Néi. Mét sè trang Website cña Bé th­¬ng m¹i, NHNN, NHTMVN. II. phÇn tiÕng n­íc ngoµi. Brooke wunnicke (1998), Standby and commercial letters of credit, Wiley law publications John wiley & Sons, inc, New York. ICC Banking Commision, 2003, ISBP international Standard Banking Practice for the examination of documents under documentary credit, Published by ICC, the world business organization. International chamber of commerce (2007), The Uniform Customs & Practice for Documentary Credit, 2007 revision, Icc publication No. 600, Paris. Roy Goode (1992): Guide to the Icc uniform rules for demand guarantees, International pf commerce, Paris. Fredric S. Mishkin, Money, Banking, and Financial market. DANH MỤC CÁC KÝ TỰ VIẾT TẮT STT Ký hiệu Nguyên văn 1. AB Advising bank – Ngân hàng thông báo 2. DN Doanh nghiệp 3. EU Châu âu 4. ICC Phòng thương mại quốc tế 5. ILC Thư tín dụng nhập khẩu 6. L/C Letter of credit – Thư tín dụng 7. NH Ngân hàng 8. NHCK Ngân hàng chiết khấu 9. NHNTVN Ngân hàng ngoại thương Việt Nam 10. NHPH Ngân hàng phát hành 11. NHTB Ngân hàng thông báo 12. NHTM Ngân hàng thương mại 13. NHXN Ngân hàng xác nhận 14 . NK Nhập khẩu 15. SGD Sở giao dịch 16. SWIFT Hệ thống thanh toán viễn thong liên ngân hàng quốc tế 17. TDCT Tín dụng chứng từ 18. UCP Quy tắc thống nhất và thực hành về tín dụng chứng từ 19. XNK Xuất nhập khẩu 20. XK Xuất nhập khẩu DANH MôC c¸c B¶NG, BIÓU, ®å thÞ, s¬ ®å Sè thø tù Tªn b¶ng, biÓu, sơ đồ, sè liÖu Trang Bảng 2.1 Ho¹t ®éng cho vay cña SGD B¶ng 2.3 B¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh cña SGD B¶ng 2.4 Doanh sè thanh to¸n L/C phôc vô XK t¹i SGD B¶ng 2.5 Doanh sè thanh to¸n vµ ph¸t hµnh L/C phôc vô NK t¹i SGD B¶ng 2.8 Tû lÖ nî qu¸ h¹n trong thanh to¸n L/C t¹i SGD vµ toµn ngµnh BiÓu ®å 2.6 Doanh sè ph¸t hµnh L/C t¹i SGD giai ®o¹n 2006 - 2008 BiÓu ®å 2.7 Doanh sè th«ng b¸o L/C t¹i SGD BiÓu ®å 2.9 Nî qu¸ h¹n trong TTQT b»ng L/C so víi toµn ngµnh Sơ đồ 1.1 Sơ đồ quy trình thanh toán TDCT trường hợp L/C thanh toán tại NHPH Sơ đồ 1.2 Sơ đồ quy trình thanh toán TDCT trường hợp L/C thanh toán tại NHTB LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong khóa luận là trung thực, xuất phát từ tình hình thực tế. Hà nội ngày tháng 5 năm 2009 Sinh viên Hoàng Thanh Thảo MỤC LỤC Trang phụ bìa Lời cam đoan Mục lục Danh mục các kí tự viết tắt Danh mục các bảng, biểu, đồ thị, sơ đồ