Đề tài Hệ số co giãn cung và phân chia gánh nặng thuế đối với các bên tham gia thị trường

Lêi më ®Çu. ThÞ tr­êng lµ trung t©m cña c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ,víi nhiÖm vô qu¶n lÝ nÒn kinh tÕ theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa.ChÝnh phñ ph¶i can th×Öp vµo c¸c ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng th«ng qua c¸c c«ng cô ®iÒu tiÕt ®Ó nh»m ®¹t ®­îc nh÷ng môc tiªu nhÊt ®Þnh.Tuy nhiªn t¸c ®éng cña c¸c c«ng cô ®iÒu tiÕt bÞ ph©n t¸n, bãp mÐo do co gi·n cña cung vµ cÇu,vµ g¸nh nÆng thuÕ lµm cho nÒn kinh tÕ ch÷ng l¹i.§Ó cã b­íc ®i v÷ng ch¾c trªn con ®­êng ph¸t triÓn vµ héi nhËp víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi chóng ta xem xÐt vÊn ®Ò hÖ sè co gi¶n cung cÇu vµ ph©n chia g¸nh nÆng thuÕ ®èi víi c¸c bªn tham gia thÞ tr­êng. Së dÜ em chän ®Ò tµi nµy tr­íc tiªn lµ sù cÇn th×Õt cña ®Ò tµi: sù cÇn th×Õt cña ®Ò tµi: Kinh tÕ vi m« lµ m«n nghiªn cøu chi tiÕt c¸c quyÕt ®Þnh c¸ nh©n vÒ c¸c hµng hãa cô thÓ.Nã gi¶i thÝch v× sao c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ l¹i ®­a ra sù lùa chän vµ lµm thÕ nµo ®Ó cã ®­îc sù lùa chän ®ã. Trong nÒn kinh tÕ c¹nh tranh vò b·o nh­ hiÖn nay,c¸c nhµ kinh doanh muèn biÕt møc gi¸ cña hä sÏ bÞ thay ®æi nh­ thÒ nµo khi gi¸ c¶ cña hµng hãa ®ã hay thu nhËp thay ®æi khi c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch ®­a ra c¸c chÝnh s¸ch thuÕ thay ®æi. Do vËy vÊn ®Ò cung cÇu vµ ganh nÆng thuÕ ®èi víi c¸c bªn tham gia thÞ tr­êng.Ho¹t ®éng cu¶ quan hÖ cung cÇu chÝnh lµ hµnh vi cña c¸c bªn tham gia thÞ tr­êng.v× vËy c¸c nhµ kinh doanh. chÝnh phñ ph¶i hiÓu biÕt s©u s¾c quan hÖ cung cÇu,®Ó ®­a ra ph­¬ng ¸n kinh tÕ cña m×nh phï hîp víi sù thay ®æi cña thÞ tr­êng. XuÊt ph¸t tõ tÇm quan träng cña viÖc nghiªn cøu sù co gi·n cung cÇu vµ ph©n chia g¸nh nÆng thuÕ mµ em chän ®Ò tµi: "HÖ sè co gi·n cung vµ ph©n chia g¸nh nÆng thuÕ ®èi víi c¸c bªn tham gia thÞ tr­êng" Môc ®Ých nghiªn cøu ®Ò tµi trªn cã tÇm quan träng víi sinh viªn kinh tÕ trong viÖc hiÓu biÕt thÞ tr­êng vµ c¸c chÝnh s¸ch cña chÝnh phñ.do vËy môc ®Ých cña viÖc nghiªn cøu nµy lµ nh»m gióp sinh viªn hiÓu râ h¬n ¶nh h­ëng cñ cung vµ cÇu ®èi víi chÝnh s¸ch cña chÝnh phñ.®Ó ®Ò ra ®­îc nh÷ng gi¶I ph¸p kh¾p phôc nh÷ng tån taijtrong c¸c chÝnh s¸ch cña chÝnh phñ nh»m hoµn th×Ön c¸c chÝnh s¸ch ®ã. §èi t­îng vµ ph¹m vi nghiªn cøu. Nghiªn cøu sù co gi·n cña cung cÇu tõ ®ã lµm râ ¶nh h­ëng cña cung cÇu ®Õn g¸nh nÆng thuÕ vµ quyÕt ®Þnh ®Õn gi¸ c¶ cña tr­êng cñng nh­ sù thay ®æi cña gi¸ c¶ trªn thÞ tr­¬ng lµm thay ®æi quan hÖ cung cÇu vµ lîi nhuËn. Tõ ®ã thÊy râ ®­îc khuyÕt tËt cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng vai trß vµ cßn th×Öp cña chÝnh phñ víi ho¹t ®éng kinh tÕ vi m«, vai trß cña doanh nghiªp nhµ n­íc. Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu. Sö dông ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch tæng hîp ®ång so s¸nh c¸c sè liÖu qua c¸c thêi k× ®Ó thÊy ®­î sù biÕn ®éng cña c¸c biÕn sè kinh tÕ vµ sù t¸c ®éng qua l¹i gi÷a chóng. B»ng viÖc sö dông ph­¬ng ph¸p trªn kÕt hîp víi c¸c sè liªu th­c tÕ th× viÖc nghiªn cøu ®Ò tµi ®¹t chÊt l­îng hiÖu qu¶ cao.  KÕt cÊu cña ®Ò tµi. Ch­¬ng 1: Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ hÖ sè co gi·n cung cÇu vµ ph©n chia g¸nh nÆng thuÕ víi c¸c bªn tham gia thÞ tr­êng CH¦¥NG :2 ®¸nh gi¸ vÒ thùc tr¹ng g¸nh nÆng thuÕ ë viÖt nam Ch­¬ng 3 Mét sè ®Ò xuÊt Môc lôc Ch­¬ng 1: Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ hÖ sè co gi·n cung cÇu vµ ph©n chia g¸nh nÆng thuÕ víi c¸c bªn tham gia thÞ tr­êng Co gi·n cña cÇu kh¸i niÖm hÖ sè co gi·n cña cÇu co g·n cña cÇu theo gi¸ kh¸i niÖm co gi·n cña cÇu theo gi¸ ®é lín cña c¸c hÖ sè co gi·n,c¸c d¹ng cña ®­êng cÇu c¸c lo¹i co gi·n kh¸c cña cÇu Co gi·n cña cÇu theo thu nhËp Co gi·n cña cÇu theo gi¸ chÐo C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn co gi·n cña cÇu Co gi·n cña cung 1. kh¸i niÖm,ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh 2. ®é lín,hÖ sè co gi·n,c¸c d¹ng cña ®­êng cung 3. c¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn co gi·n cña cung nh÷ng c«ng cô can th×Öp gi¸n tiÕp cua chÝnh phñ vµo thÞ tr­êng g¸nh nÆng cña thuÕ ®èi víi c¸c bªn tham gia thÞ tr­êng 1. t¸c ®éng cña thuÕ ®Õn kÕt qu¶ thÞ tr­êng 1.1 kh¸i niÖm,c¸c lo¹i thuÕ 1.2 t¸c ®éng cña thuÕ ®Õn thÞ tr­êng 1.2.1 môc ®Ých cña viÖc ®¸nh thuÕ 1.2.2 t¸c ®éng cña thuÕ víi ng­êi s¶n xuÊt vµ ng­êi tiªu dïng a. t¸c ®éng cña thuÕ ®èi víi ng­êi s¶n xuÊt b. t¸c ®éng cña thuÕ ®èi víi ng­êi tiªu dïng 2. g¸nh nÆng cña thuÕ 3. trî cÊp vµ lîi Ých cña c¸c bªn tham gia thÞ tr­êng CH¦¥NG :2 ®¸nh gi¸ vÒ thùc tr¹ng g¸nh nÆng thuÕ ë viÖt nam 1. §èi víi mÆt hµng cã cÇu Ýt co gi·n 2. §èi víi mÆt hµng cã cÇu co gi·n Ch­¬ng 3 Mét sè ®Ò xuÊt Néi dung cña ®Ò tµi Ch­¬ng 1: Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ hÖ sè co gi·n cung cÇu vµ ph©n chia g¸nh nÆng thuÕ víi c¸c bªn tham gia thÞ tr­êng. Trong nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn nh­ vò b·o hiÖn nay c¸c nhµ s¶n xuÊt kinh doanh kh«ng ngõng më réng thÞ tr­êng ®Ó t¨ng thªm lîi nhuËn cho m×nh vµ ng­îc l¹i nh÷ng ng­êi tiªu dïng còng t×m mäi c¸ch ®Ó mua ®­îc gi¸ rÎ nhÊt,cã lîi cho m×nh nhÊt. §iÒu nµy phô thuéc rÊt lín vµo hÖ sè co gi·ncung cÇu vµ g¸nh nÆng thuÕ ®èi víi c¸c bªn tham gia thÞ tr­êng,hai vÊn ®Ò nµy cã vai trß rÊt l¬n trong nÒn kinh tÕ nh­ hiÖn nay.ChÝnh v× vËy em chän ®Ò tµi:hÖ sè co gi·n cung cÇu vµ ph©n chia g¸nh nÆng thuÕ ®èi víi c¸c bªn tham gia thÞ tr­êng.§Ó mét phÇn hiÓu râ chóng vµ sau nµy trë thµnh mét nhµ doanh nghiÖp cã uy tÝn trªn thÞ tr­êng. HÖ sè co gi·n cña cÇu 1. kh¸i niÖm hÖ sè co gi·n cña cÇu. HÖ sè co gi·n cña cÇu lµ kh¸i niÖm dïng ®Ó ®o l­êng sù ph¶n øng cña ng­êi tiªu dïng th«ng qua sè l­îng hµng hãa yªu cÇu khi gi¸ c¶ cña hµng hãa ®ã, thu nhËp vµ gi¸ c¶ cña hµng hãa liªn quan thay ®æi. Nh­ vËy hÖ sè co gi·n cña cÇu lµ th­íc ®o kh«ng phô thuéc vµo ®¬n vÞ ®o l­êng v× tØ lÖ % thay ®æi cña mét biÕn sè ®éc lËp víi ®¬n vÞ ®o l­êng cña biÕn sè ®ã. vÝ dô: nÕu gi¸ x¨ng t¨ng tõ 7000® lªn 7500®.nÕu ®¬n vÞ tÝnh lµ ngh×n ®ång th× gi¸ x¨ng t¨ng tõ 7 ngh×n ®ång lªn 7.5 ngh×n ®ång.tr­êng hîp mét lµm t¨ng 500 ®¬n vÞ , tr­êng hîp hai lµm t¨ng 0.5 ®¬n vÞ nh­ng chóng ®Òu ph¶n ¸nh sù t¨ng lªn 7.14%trong gi¸ b¸n x¨ng. Ngoµi ra sù co gi·n cña cÇu cßn cho biÕt khi c¸c nh©n tè t¸c ®éng thay ®æi 1%l­îng cÇu th× thay ®æi bao nhiªu % C¨n cø vµo c¸c nh©n tè t¸c ®éng ®Õn cÇu chóng ta cã thÓ chia co gi·n cña cÇu thµnh c¸c lo¹i sau: Co gi·n cña cÇu theo gi¸ - Co gi·n cña cÇu theo thu nhËp - Co gi·n cña cÇu theo gi¸ chÐo Tr­íc hÕt chóng ta h¨y nh×n vµo sù ph¶n øng cña ng­êi tiªu dïng ®èi víi sù thay ®æi cña gi¸. 2.co gi·n cÇu theo gi¸ 2.1 kh¸i niÖm co gi·n cÇu theo gi¸. Trªn thÞ tr­êng phÇn lín kh¸ch hµng l¹i thu hót bëi gi¸ c¶ hµng hãa, ®ã lµ nh©n tè ®Çu tiªn mang tÝnh quyÕt ®Þnh ®Õn tiªu dïng cña hä theo ®óng nh­ luËt cÇu.chóng ta hoµn toµn cã thÓ x¸c ®Þnh møc ®é ph¶n øng cña ng­êi tiªu dïng th«ng qua ®é co gi·n cña cÇu theo gi¸. kh¸i niªm : lµ tØ lÖ % thay ®æi vÒ l­îng cÇu cña mét hµng hãa khi gi¸ c¶ hµng hãa thay ®æi 1%víi ®iÒu kiÖn c¸c yÕu tè kh¸c kh«ng thay ®æi . c«ng thøc tÝnh: Trong ®ã: -p lµ gi¸ -QD lµ l­îng cÇu Chó ý: víi nguyªn lý ®­êng cÇu dèc xuèng .l­îng cÇu vÒ mét hµng hãa cã quan hÖ tû lÖ nghÞch víi gi¸ cña nã nªn %kh«ng thay ®æi. Do ®ã co gi·n cña cÇu theo gi¸ lu«n mang dÊu ©m. B©y giê chung ta xem xÐt c¸ch tÝnh hÖ sè co gi·n. Co gi·n ®iÓm: lµ hÖ sè co gi·n trªn mét ®iÓn nµo ®ã cña ®­êng cÇu. C¸ch 1: nÕu cho mét ®­êng cÇu th¼ng c¾t trrôc gi¸ t¹ mét ®iÓm A vµ trôc khèi l­îng t¹i mét ®iÓm B th× ®é co gi·n t¹i mét ®iÓm C bÊt kú nµo ®ã trªn mét ®­êng cÇu sÏ b»ng : CB/CA. Chøng minh: theo ba b­íc B­íc 1: B­íc 2 B­íc 3: chó ý : t¹i c¸c ®iÓm khac nhau trªn ®­êng cÇu co gi·n khac nhau: EP=0 t¹i ®iÓm B EP= t¹i ®iÓm A EP=1 t¹i ®iÓm gi÷a ®­êng cÇu Tr­êng hîp cÇu kh«ng ph¶I lµ ®­êng th¼ng ,cÇn vÏ tiÕp tuyÕn víi ®­êng cÇu t¹i ®iÓm muèn tÝnh ®ä co gi·n vµ ¸p dông c¸ch tÝnh nh­ trªn. C¸ch 2: nÕu biÕt ®­îc ph­¬ng tr×nh ®­êng th¼ng ,cã thÓ tÝnh ®é co gi·n ®iÓm b»ng ®¹o hµm theo c«ng thøc sau: NÕu Q=F(P) = ( ) . NÕu () Co gi·n kho¶ng : lµ ®é co gi·n trªn mét kho¶ng höu h¹n nµo ®ã cña mét ®­êng cÇu. NÕu xÐt miÒm biÕn ®éng cña gi¸ gi÷a hai ®iÓm AB t­¬ng øng víi sù biÕn ®éng cña møc gi¸ tõ PA ®Õn PB khi ®ã ®é co gi·n cña cÇu mét kho¶ng AB do ®ã chóng ta ph¶i tÝnh trung b×nh céng cña gi¸ vµ l­îng : 2.2 §é lín cóa c¸c hÖ sè co gi·n , c¸c d¹ng ®­êng cÇu. HÖ sè co gi·n cã quan hÖ chÆt chÏ víi ®é dèc cña ®­êng cÇu,øng víi mçi lo¹i hµng hãa kh¸c nhau th× cã nhiÒu ®­êng cÇu kh¸c nhau vµ hÖ sè co gi·n kh¸c nhau . H×nh d¹ng, ®é dèc cña ®­êng cÇu cho ta nhiÒu th«ng tin quan träng vÒ ph¶n øng cña ng­êi tiªu dïng víi sù biÕn ®äng cña gi¸ c¶ . ngoµi ra cïng mét lo¹i hµng hãa ng­êi tiªu dïng còng cã nh÷ng ph¶n øng kh¸c nhau ®èi víi c¸c møc gi¸ kh¸c nhau. Cã n¨m tr­êng hîp cña co gi·n cÇu kh¸c nhau theo gi¸ Khi : ®­îc gäi lµ cÇu hoµn toµn co gi·n . §­êng cÇu nµy Ýt gÆp, cã thÓ minh häa ®­êng cÇu cña trung ­¬ng víi tØ gi¸ cè ®Þnh trong mét kho¶ng nhÊt ®Þnh . vÝ dô: chÝnh phñ s¼n sµng mua bÊt kú mét l­îng vµng nµo cña n­íc ngoµi víi gi¸ 35USD vµ kh«ng mua nÕu gi¸ cao h¬n (minh häa bëi h×nh a) khi : cÇu hoµn tßan kh«ng co gi·n . tr­êng hîp nµy Ýt gÆp vÝ dô: cÇu cña mét bÖnh nh©n víi mét lo¹i thuèc ®Æc trÞ (minh häa bëi h×nh b) Khi : cÇu t­¬ng ®èi co gi·n % thay ®æi cña l­îng cÇu lín h¬n % thay ®æi cña gi¸ c¶.Trong tr­êng hîp nµy, ¶nh h­ëng cña sè l­îng tréi h¬n ¶nh h­ëng cña gi¸ c¶ , do ®ã tæng doanh thu cña ng­êi s¶n xuÊt gi¶m khi g¸ t¨ng vµ ng­îc l¹i (minh häa bëi h×nh c ). Khi : cÇu co gi·n ®¬n vÞ % thay ®æi cña cÇu b¨ng % thay ®æi cña gi¸ c¶.Trong tr­êng hîp nµy gi¸ t¨ng bao nhiªu th× sè l­îng tiªu thô gi¶m ®i bÊy nhiªu lÇn . do ®ã tæng doanh thu cña ng­êi s¶n xuÊt sÏ kh«ng ®æi khi gi¸ thay ®æi (minh häa bëi h×nh d ) Khi : cÇu Ýt co gi·n % thay ®æi cña l­îng cÇu nhá h¬n % thay ®æi cña gi¸.Trong tr­êng hîp nµy ¶nh h­ëng cña gi¸ tréi h¬n ¶nh h­ëng cuÈ sè l­îng.Do dã tæng doanh thu cña ng­êi s¶n xuÊt t¨ng khi gi¸ t¨ng vµ ng­îc l¹i (minh häa bëi hinh e ). Nh­ vËy ®­êng cÇu cµng dèc th× hÖ sè co gi·n cµng nhávµ ng­îc l¹i hÖ sè co gi·n cµng lín th× ®­êng cÇu cµng tho¶i. 3. C¸c lo¹i co gi·n kh¸c cña cÇu. 3.1 Co gi·n cÇu theo thu nhËp. Ngoµi hÖ sè co gi·n cña cÇu theo gi¸ , c¸c nhµ kinh tÕ cßn tÝnh to¸n mét hÖ sè co gi·n kh¸c ®Ó m« t¶ hµnh vi cña ng­êi mua trªn thÞ tr­êng . Kh¸i niªm : co gi·n cña cÇu theo thu nhËp lµ tû lÖ % thay ®æi cña l­îng cÇu khi thu nhËp cña ng­êi tiªu dïng thay ®æi 1% víi ®iÒu kiÖn c¸c yÕu tè kh¸c kh«ng thay ®æi C«ng thøc tÝnh: Trong ®ã: Lµ l­îng cÇu tay ®æi Lµ thu nhËp thay ®æi C¸ch tÝnh co gi·n : VÝ dô: c¸c sè liÖu: Møc thu nhËp b×nh qu©n th¸ng 1 hé L­îng cÇu vÕ s÷a t­¬i(1000l) 640(ngh×n ®ång) 200 960(ngh×n ®ång) 250 E1=(250-200)/(960-640)*(960+640)/(250+200) Nh­ vËy ®é co gi·n cña cÇu theo thu nhËp cho biÕt% t¨ng gi¶m trong l­îng cÇu khi thu nhËp t¨ng 1% . Ta thÊy ph¶n øng cña ng­êi tiªu dïng rÊt khac nhau ®èi víi c¸c lo¹i hµng hãa kh¸c nhau : HÖ sè co gi·n d­¬ng th× ®©y lµ lo¹i hµng hãa th«ng th­êng . HÖ sè co gi·n ©m th× ®©y lµ lo¹i hµng hãa thø cÊp. Ngoµi ra ng­êi ta dïng hÖ sè co gi·n ®Ó ph©n biÖt hµng hãa thø cÊp vµ hµng hãa xa xØ. Hµng hãa xa xØ lµ nh÷ng lo¹i hµng hãa cã EI >1. Hµng hãa th×Õt yÕu lµ nh÷ng lo¹i hµng hãa cã EI<1. ý nghÜa : D ù b¸o t×nh h×nh cÇu khi nÒn kinh tÕ t¨ng tr­ëng , nã cßn ¶nh h­ëng ®Õn quy m« s¶n xuÊt vµ ¶nh h­ëng ®Ðn quyÕt ®Þnh cña chÝnh phñ vÒ chÝnh s¸ch thuÕ . 3.2 Co gi·n cÇu theo gi¸ chÐo. Kh¸i niÖm: co gi·n cña cÇu theo gi¸ chÐo lµ tØ lÖ % thay ®æi vÒ k­îng cÇu hµng hãa Y khi hµng hãa X thay ®æi 1% khi c¸c yÕu tè kh¸c kh«ng thay ®æi. C«ng thøc tÝnh: Trong ®ã: QY Lµ sù thay ®æi vÒ l­îng cÇu hµng hãa y , Lµ thay ®æi vÒ gi¸ cña hµng hãa x C¸ch tÝnh: HÖ Sè co gi·n cña cÇu theo gi¸ chÐo co thÓ mang dÊu ©m hoÆc dÊu d­¬ng. NÕu EXY > 0 ®©y lµ hai lo¹i hµng hãa thay thÕ. NÕu EXY < 0 ®©y lµ hai lo¹i hµng hãa bæ trî NÕu EXY = 0 hai lo¹i hµng hãa cã quan hÖ ®éc lËp víi nhau. ý nghÜa : gióp ph©n biÖt ®©u lµ hµng hãa thay thÕ , ®©u lµ hµng hãa bæ trî .Kh«ng nh÷ng vËy nã cßn dù b¸o t×nh h×nh cña hµng hãa nµy khi biÕt sù biÕt ®éng gi¸ c¶ cña hµng hãa kia . 4. c¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn co gi·n cña cÇu vÊn ®Ò ®Æt ra ë ®©y lµ t¹i sao nhu cÇu cña mét läai hµng hãa nµo ®ã rÊt nh¹y c¶m víi gi¸ trong khi ®ã nh÷ng lo¹i hµng hãa kh¸c l¹i rÊt Ýt nh¹y c¶m .Nh÷ng yÕu tè nµo quyÕt ®Þnh ®Õn nhu cÇu cña mét lo¹i hµng hãa kh«ng co gi·n hay co gi·n , do c¸c nguyªn nh©n sau. Thø nhÊt lµ gi¸ c¶ cña hµng hãa: Gi¸ cµng cao th× ®é co gi·n cña cÇu cµng lín vµ ng­îc l¹i gi¸ cµng thÊp th× ®é co gi·n cña cÇu cµng nhá. Thø hai lµ thêi gian. Thêi gian cang nhiÒu th× cÇu cµng co gi·n vµ thêi gian cµng ng¾n th× cÇu cµng Ýt co gi·n. Thø ba lµ sè l­îng hµng hãa thay thÕ. Cµng cã nhiÒu hµng hãa thay thÕ th× cÇu cµng co gi·n vµ ng­îc l¹i Thø t­ lµ tÇm quan träng cña hang hãa trong ng©n s¸ch cña ng­êi tiªu dïng Hµng hãa cµng quan träng trong ng©n s¸ch cña ng­êi tiªu dïng th× ®é co gi·n cña cÇu cµng lín vµ ng­îc l¹i. co gi·n cña cung 1. kh¸i niÖm vµ ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh. Kh¸i niÖm: co gi·n cung lµ tØ lÖ phÇn tr¨m thay ®æ vÒ l­îng cung khi gi¸ c¶ hµng hãa thay ®æi 1% C«ng thøc tÝnh: Ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh. Co gi·n ®iÓm: khi x¸c ®Þnh ®iÓm ph­¬ng tr×nh ®­êng cung theo gi¸. Co gi·n kho¶ng c¸ch.: ®­¬c sö dông khi kh«ng x¸c ®Þnh ®­îc ph­­¬ng tr×nh ®­êng cung theo gi¸: Trong ®ã: lµ l­îng cung(i=1 ®Õn 2) , Pi lµ gi¸ 2. §é lín , hÖ sè co gi·n c¸c d¹ng ®­êng cung. Co gi·n cña cung cho biÕt sù t¨ng gi¶m kh¶ n¨ng cung øng trong c¸c thêi kú kh¸c nhau . Co gi·n cña cung lµ mét sè du¬ng vi mèi quan hÖ cña cung vµ gi¸ lµ tØ lÖ thuËn . Co gi·n cña cung chia thµnh n¨m lo¹i . Dï gi¸ thay ®æi bao nhiªu th× l­îng cung cÊp vÉn kh«ng thay ®æi. vÝ dô: cung thuÕ nhµ thµnh phè do chØ mét sè nhµ I dÞch lªn, gi¸ nhµ t¨ng cao mµ l­îng cung kh«ng thay ®æi(víi thêi gian ng¾n) . (h×nh a) cung Ýt co gi·n hay % thay ®æi cña l­îng cung nhá h¬n % thay ®æi cña l­îng gi¸ . (h×nhb) cung t­¬ng ®èi co gi·n hay % thay ®æi cña cung lín h¬n % thay ®æi cña gi¸. (h×nh c) cung co gi·n ®¬n vÞ hay % thay ®æi cña l­îng cung b»ng% thay ®æi cña l­îng gi¸. (h×nh d) cung hoµn toµn co gi·n víi møc gi¸ thÞ tr­¬ng ng­êi s¶n xuÊt cã thÓ sung øng bÊt kú l­îng s¶n phÈm nµo . (h×nh e) 3. c¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn co gi·n cña cung. Thø nhÊt lµ: kh¶ n¨ng thay thÕ cña c¸c yÕu tè ®Çu vµo . Nh÷ng hµng hãa ®­îc s¶n xuÊt b»ng c¸c yÕu tè ®Çu vµo cã kh¶ ng¨ng thay thÕ cho nhau th× ®é co gi·n cao. Nh÷ng hµng hãa ®­îc s¶n xuÊt b»ng c¸c yÕu tè ®Çu vµo duy nhÊt hoÆc ®Çu vµo khan hiÕm th× ®é co gi·n thÊp. Thø hai lµ: yÕu tè thêi gian. Co gi·n cña cung trong dµi h¹n lín h¬n co gi·n cña cung trong ng¾n h¹n v× thêi gian ng¾n doanh nghiÖp kh«ng thÓ t¨ng ngay kh¶ n¨ng s¶n xuÊt , trong dµi h¹n doanh nghiÖp x©y dùng thªm nhµ m¸y míi t¨ng hµng hãa s¶n xuÊt . Nh­ vËy co gi·n cung vµ cÇu rÊt quan träng ®ã lµ c¬ së lý luËn ®Ó gi¶i thÝch mét sè vÊn ®Ò thùc tÕ , ®ång thêi nã cßn giópchóng ta cã ®­îc ph­¬ng ph¸p luËn khoa häc trong ho¹ch ®Þnh c¸c chÝnh s¸ch cho nÒn kinh tÕ trong tong thêi kú. Nh÷ng c«ng cô can thiÖp gi¸n tiÕp cña chÝnh phñ vµo thÞ tr­êng . Mét trong m­êi nguyªn lý kinh tÕ häc cho r»ng “ thÞ tr­êng lµ c¸ch tèt nhÊt ®Ó tæ chøc ho¹t ®éng kinh tÕ “ . nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cã nhiÒu ­u ®iÓm nh­ t¸o ra sù c©n ®èi thóc ®Èy t¨ng tr­ëng kinh tÕ…… xong bªn c¹nh ®ã còng chøa ®ùng nhiÒu khuyÕt tËt ®ßi hái ph¶i cã sù can thiÖp cña chÝnh phñ . nh÷ng c«ng cô quan träng ®Ó chÝnh phñ ®iÒu tiÕt vÜ m« nÒn kinh tÕ ®ã lµ thuÕ , trî cÊp,vµ ph¸p luËt .tr­íc hÕt chóng ta h·y xem xÐt vÊn ®Ò chÝnh s¸ch thuÕ chÝnh s¸ch thuÕ. Th«ng qua chÝnh s¸ch thuÕ chÝnh phñ cã thÓ thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch x· héi cña m×nh trong tõng thêi kú. ThuÕ trùc thu lµ lo¹i thuÕ ®¸nh trùc tiÕp vµo c¸ nh©n vµ h·ng. ThuÕ gian thu lµ lo¹i thuÕ ®¸nh vµo hµng hãa vµ dÞch vô vµ chØ ®¸nh trùc tiÕp vµo c¸c c¸ nh©n. B»ng viÖc ®¸nh thuÕ gi¸n thu nhµ n­íc cã thÓ ®iÒu chØnh l¹i viÖc ph©n bè c¸c nguån lùc trong nÒn kinh tÕ. § ©y lµ lo¹i thuÕ cã ¶nh h­ëng ®Õn ho¹t ®äng s¶n xuÊt kinh doanh cã ¶nh h­ëng ®Õn tiªu dïng cña x· héi th«ng qua gi¸ c¶ trªn thÞ tr­êng .Do ®ã th«ng qua thuÕ gian thu nhµ n­íc cã thÓ chi phèi viÖc lôa chän vµ quyÕt ®Þnh s¶n xuÊt c¸i g× , nh­ thÕ nµo cho ai cña thÞ tr­êng . ChÝnh s¸ch thuÕ ­u ®·i .(thuÕ su©t) vµ chÝnh s¸ch b¶o hé s¶n xuÊt cña nhµ n­íc khuyÕn khÝch mÆt hµng s¶n xuÊt ë trong n­íc ®ång thêi còng khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp, c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ thay ®æi nguyªn liÖu nhËp khÈu b»ng nguyªn liªu s½n cã , gãp phÇn t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng hãa trong n­¬c trªn thÞ tr­êng néi dÞa còng nh­ trªn thÞ tru¬ng thÕ giíi. Vãi chinh s¸ch ph©n biÖt ®èi sö th«ng qua thuÕ gi÷a c¸c ngµnh kinh tÕ kh¸c nhau.Nhµ n­íc co thÓ thóc ®Èy sù t¨ng tr­ëng cña nh÷ng ngµnh kinh tÕ quan träng, mñi nhän thùc hiÖn c«ng nghiÖp hãa hiÖn ®¹i hãa ®Êt n­íc. Ngoµi ra víi sù ®iÒu chØnh th«ng qua thuÕ ( nhËp khÈu ,tiªu thô ®Æc biÖt…) nhµ n­íc cã thÓ ®iÒu tiÕt , h­íng dÉn tiªu dïng ®¶n b¶o lîi Ých cña ng­êi tiªu dïng ,cña x· héi vµo c¸c mÆt hµng s¶n xuÊt trong n­íc. Th«ng qua thuÕ trùc thu: Nhµ n­íc cã thÓ khuyÕn khÝch më réng ®Çu t­ , ®æi míi c«ng nghÖ vµ ®iÒu tiÕt thu nhËp gi÷a c¸c tÇng líp d©n c­. ThuÕ trùc thu ®¸nh trùc tiÕp vµo thu nhËp v× thuÕ cña doanh nghiÖp vµ c¸ nh©n thuéc diÖn thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp, c¸ nh©n. Víi chÝnh s¸ch ­u ®·i thuÕ cña thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp thuÕ xuÊt ®Êt n«ng nghiÖp …..Nhµ n­íc khuyÕn khÝch ®Çu t­ trong n­íc còng nh­ n­íc ngoµi vµo nh÷ng ngµnh , nh÷ng lÜnh vùc cÇn ®Çu t­ .T¹o ®iÒu kiÖn thu hót vèn ®Çu t­ trong vµ ngoµi n­íc ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÈt kinh doanh . Víi chÝnh s¸ch thuÕ thu nhËp víi ng­íi cã thu nhËp cao hoÆc thuÕ thu nhËp c¸ nh©n …Nhµ n­íc cã thÓ th«ng qua ®Ó ®iÒu tiÕt thu nhËp gi÷a c¸c tÇng líp d©n c­ ®¶m b¶o c«ng b»ng x· héi. chÝnh s¸ch trî cÊp. Bªn c¹nh chÝnh s¸ch thuÕ chÝnh phñ cßn th× hµnh chÝnh s¸ch trî cÊp . trî cÊp lµ chÝnh s¸ch mang l¹i lîi Ých cho ng­êi s¶n xuÊt vµ ng­êi tiªu dïng ,gióp cho ng­êi s¶n xuÊt bít mét phÇn thua lç trong s¶n xuÊt kinh doanh, gióp cho ng­êi tiªu dïng cã thÓ mua ®­îc hµng víi gi¸ rÏ h¬n gi¸ thÞ tr­êng ®Ó æn ®Þnh cuéc sèng . Trî cÊp ®­îc sö dôngkhi gi¸ c¶ hµng hãa trªn thÞ tr­êng t¨ng qu¸ cao hay giam xuèng qu¸ thÊp g©y ¶nh h­ëng ®Õn s¶n xuÊt vÒ ®êi sèng cña nh©n d©n.Khi gi¸ c¶ qu¸ cao nã sÏ g©y ¶nh h­ëng ®Õn ng­êi tiªu dïng , ®Ó hç trî cho ng­êi s¶n xuÊt vµ ng­êi thתu dïng ,chÝnh phñ cã thÓ sö dông nhiÒu h×nh thøc trî cÊp kh¸c nhau nh­. Trî cÊp trùc tiÕp vµo thu nhËp cña ®èi t­îng ®­îc trî cÊp b»ng c¸ch cÊp cho hä mét sè tiÒn nhÊt ®Þnh nh­ trî cÊp cho ®ång bµo b·o lôt,trî cÊp cho sinh viªn nghÌo v­ît khã ….H×nh thøc trî cÊp nµy kh«ng chÞu ¶nh h­ëng bëi co gi·n cung cÇu trªn thÞ tr­êng . Trî cÊp b¨ng c¸ch lµm t¨ng kh¶ n¨ng cung øng cña ng­êi s¶n xuÊt vµ t¨ng yªu cÇu cña ng­êi tiªu dïng , h×nh thøc trî cÊp nµy rÊt phong phó cã thÓ t¨ng cÇu qua viÖc mua hµng mua l­¬ng thùc t¹m tr÷ ,hç trî cho c¸c tæ chøc mua l­¬ng thùc cã thÓ t¨ng cung th«ng qua viÖc trî cÊp l·i xuÊt ®èi víi c¸c ®Çu vµo nh­ ph©n bãn,thuèc s©u….Hç trî ng©n s¸ch ®Ó gi÷ gièng c©y trång vËt nu«i quý H×nh thøc trî cÊp nµy lµm thay ®æi cung cÇu ,dÉn ®Õ thay ®æi gi¸ vµ s¶n l­îng trªn thÞ tr­êng . chÝnh s¸ch ph¸p luËt. Ph¸p luËt lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p höu hiªu ®Ó mang l¹i lîi Ých cho c¶ ng­êi s¶n xuÊt vµ ng­êi tiªu dïng . ChÝnh phñ ban hµnh ph¸p luËt lµ ®Ó qu¶ lý x· héi , mäi c«ng d©n ®Ò ph¶i tu©n thñ ph¸p luËt .Trong lÜnh vùc kinh tÕ còng nh­ vËy , chÝnh phñ ban hµnh c¸c luËt ®Þnh , c¸c chÝnh s¸ch b¾t buéc mäi ng­êi tham gia kinh tÕ ph¶i tu©n thñ tõ ®ã cã thÓ ®iÒu hµnh ,qu¶n ký nÒn kinh tÕ æn ®Þnh, ph¸t triÓn. Nh­ vËy víi chÝnh s¸ch thuÕ ,trî cÊp vµ ph¸p luËt chÝnh phñ ®· t¸c ®éng ®Õn cung cÇu tõ ®ã gi¸n tiÕp can th×Öp vµo thÞ tr­êng ®¶m b¶o cho nÒn kinh tÕ t¨ng tr­ëng æn ®Þnh. G¸nh nÆng cña thuÕ víi c¸c bªn tham gia thÞ tr­êng. 1. T¸c ®éng cña thuÕ ®Õn kÕt qu¶ thÞ tr­êng. 1.1 Kh¸i niÖm: thuÕ lµ kho¶n ®ãng gãp b¾t buéc cña c¸ nh©n , doanh nghiÖp chi ng©n s¸ch nhµ n­íc ®Î trang tr¶i c¸c kho¶n chi phÝ hoÆc h¹n chÕl­îng cung hµng hãa trªn thÞ tr­êng. ThuÕ t¸c ®éng ®Õn s¶n xuÊt vµ tiªu dïng , khi cã thuÕ gi¸ cña tiªu dïng th­êng bÞ dÈy lªn vµ gi¸ cña ng­êi s¶n xuÊt bÞ ®Èy xuèng phÇn chªnh lÖch gi­a gi¸ ng­êi tiªu dïng ph¶i ch¶ vµ ng­êi s¶n xuÊt nhËn ®­îc chÝnh lµ møc thuÕ nhµ n­íc gåm rÊt nhiÒu lo¹i: ThuÕ cè ®Þnh, thuÕ theo s¶n l­îng,thuÕ ®¬n vÞ ,thuÕ VAT. 1.2 T¸c ®éng cña thuÕ ®Õn thÞ tr­êng 1.2.1 Môc ®Ých cña viÕc ®¸nh thuÕ. Nh­ ®· nãi ë trªn thuÕ lµ c«ng cô ®Ó chÝnh phñ nh»m kh¾p phôc nh÷ng thÊt b¹i cña thÞ tr­êng,vµ ph©n phèi l¹i thu nhËp,nã còng lµ c«ng cô rÊt quan träng .ChÝnh phñ ®¸nh thuÕ vµo rÊt nhiÒu mÆt hµng kh¸c nhau nh­ thuèc l¸,r­îu, bia… ®Ó h­íng dÉn ng­êi s¶n xuÊt , ng­êi tiªu dïng vµ thu ng©n s¸ch cña chÝnh phñ.Tuy nhiªn viÖc ®¸nh thuÕ nh­ thÕ nµo, nh÷ng hµng hãa nµo ®Ó co c«ng b»ng,th× chÝnh phñ ph¶i xem xÐt lùa chän kü. 1.2.2 T¸c ®éng cña thuÕ víi ng­êi s¶n xuÊt vµ tiªu dïng. a. T¸c ®éng cña thuÕ ®èi víi ng­êi s¶n xuÊt. Gi· sö chÝnh phñ ®¸nh thuÕ t ®ång/1dvsp ®Çu ra . Tr­íc khi cã thuÕ ®­êng cungS giao víi ®­êng cÇu D t¹i ®iÓm c©n b»ng lµ A .Khi ®ã hµng hãa ®­îc b¸n víi gi¸ Po vµ l­îng hµng hãa giao dÞch lµ Qo .Lóc nµy thÆng d­ tiªu dïng lµ diÖn tÝch PO AE , thÆng d­ s¶n xuÊt lµ diÖn tÝch PO AF vµ tæng phóc lîi x· héi lµ diÖn tÝch: EAF=PO AE+PO AF Khi chÝnh phñ ®¸nh thuÕ ng­êi b¸n hµng biÕt r»ng mçi ®¬n vÞ hµng hãa b¸n ra hä ph¶i tr¶ tr­íc møc t cho chÝnh phñ d­íi d¹ng thuÕ , ®iÒu ®ã lµm cho chi phÝ bªn s¶n xuÊt t¨ng thªm mét l­îng ®óng b»ng t vµ ®­êng cung sÏ dÞch chuyÓn lªn t­¬ng øng thµnh ®­¬ng ST T¹i ®iÓm c©n b»ng thÞ tr­êng míi lµ B s¶n l­îng giao dÞch lµ Qm víi møc gÝa Pm . Tuy nhiªn ®©y chØ lµ møc gi¸ ng­êi mua ph¶i tr¶. VÒ phÇn ng­êi mua gi¸ Pm cao h¬n gi¸ PO do ®ã ng­êi mua ®· chÞu mét phÇn thuÕ ,phÇn thuÕ ng­êi mua chÞu lµ PoPm tæng g¸nh nÆng thuÕ mµ ng­êi mua ph¶i chÞu lµ Po Pm BG Víi mong muèn gi¸ t¨ng lªn Ptt ®Ó chuyÓn thuÕ sang ng­êi mua ,nh­ng thôc tÕ gi¸ b¸n chØ t¨ng ®Õn møc pm thÊp h¬n pttv× ng­êi mua gi¶m cÇu do ®ã d­ cung møc gi¸ Pott . §Ó th×Õt lËp l¹i c©n b»ng thÞ tr­êng , gi¸ b¸n ph¶i gi¶m nÕu cÇu co gi·n m¹nh th× kh¶ n¨ng chuyÓn thuÕ tõ ng­êi s¶n xuÊt sang ng­êi b¸n cµng gi¶m . VÒ phÝa ng­êi b¸n mÆc dï nhËn ®­îc møc gÝa Pm nh­­ng hä l¹i ph¶i tr¶ thuÕ cho chi phÝ . Do ®ã møc gi¸ thùc cña hä nh©n ®­îc lµ Pm -t kho¶ng c¸ch S vµ St lµ t .V× møc giµ cña ng­êi b¸n sau thuÕ lµ. () thÊp h¬n møc gi¸ tr­íc thuÕ .VËy ng­êi b¸n còng chÞu mét phÇn thuÕ POPb vµ tæng g¸nh nÆng thuÕ lµ.POPbCG Nh­ vËy trªn danh nghÜa lµ ®¸nh vµo s¶n xuÊt nh­mg thøc tÕ c¶ ng­êi mua vµ ng­êi b¸n ®Òu thiÖt , ®em l¹i cho ng©n s¸ch kho¶n POPT CG phÇn ng­êi mua ph¶i chÞu lín h¬n hay nhá h¬n phô thuéc ®é co gi·n cña cÇu . Ngoµi t¸c ®éng ph©n phèi l¹i thu nhËp , thuÕ cßn g©y ra tæn thÊt phóc lîi cho x· héi .ThËt vËy sau khi ®¸nh thuÕ thÆng d­ tiªu dïng diÖn tÝch Pm BE , thÆng d­ s¶n xuÊt b»ng diÖt tÝch PBCF th× phóc lîi x· héi lµ CBEF thÊp h¬n thuÕ ®óng b»ng diÖn tÝch ABC .§©y lµ phÇn mÊt kh«ng cña phóc lîi x· héi ,nã tïy thuéc vµo thuÕ vµ co gi·n cña cung cÇu. b. T¸c déng cña thuÕ víi ng­êi tiªu dïng. Ph©n tÝch ¶nh h­ëng cña thuÕ ®¸nh vµo ng­êi s¶n xuÊt còng t­¬ng tù ph©n tÝch ¶nh h­ëng cña thuÕ víi ng­êi tiªu dïng chØ kh¸c lµ ®¸nh vµo ng­êi s¶n xuÊt lµm dÞch chuyÓn ®­êng S cßn ®µnh vµo ng­êi tiªu dïng lµm dÞch chuyÓn ®­êng D c©n b»ng thÞ tr­êng tai PO, Qm . Sau khi cã thuÕ t ®¸nh vµo ng­êi mua biÕt r»ng víi mæi ®¬n vÞ hµng hãa hä mua hä sÏ ph¶i tr¶ thªm ®ång tiÒn thuÕ. Do ®ã hä s½n sµng tr¶ cho ng­êi b¸n ë møc gi¸ PO -t kÕt qu¶ lµ ®­êng cÇu dÞch chuyÓn tõ D xuèng DT vµ c©n b»ng thÞ tr­êng míi t¹i C tøc Pb,Q1 minh häa b»ng ®å thÞ: ThÆmg d­ s¶n xuÊt lµ PbCF, thÆng d­ tiªu dïng lµ PmBE,phóc lîi x· héi lµ EBCF vµ phóc lîi x· héi mÊt kh«ng lµ ABC . KÕt luËn : trong c¶ hai tr­ßng hîp thuÕ ®Ò ®Æt mét chiÕc nªm vµo gi÷a ng­êi mua vµ ng­êi b¸n chiÕc nªm nay kh«ng thay ®æi cho dï thuÕ ®­îc ®Æt vµo ng­êi mua hay ng­êi b¸n. T¸c ®éng thùc tÕ cña thuÕ kh«ng phô thuéc vµo viÖc luËt thuÕ quy ®Þnh do ai chÞu .T¸c ®éng ®ã chØ chÞu t¸c ®éng cña ®é co gi·n cña ®­êng cung vµ ®­êng cÇu. 2. G¸nh nÆng cña thuÕ. T¸c ®éng cña thuÕ ®Õn s¶n xuÊt vµ tiªu dïng bÞ chi phèi bëi ®é co gi·n cña cung, cÇu hµng hãa trªn thÞ tr­êng .§©y lµ nh©n tè c¬ b¶n ph©n chia g¸nh nÆng thuÕ gi÷a ng­êi s¶n xuÊt vµ ng­êi tiªu dïng. Cã thÎ ph©n chia ¶nh h­ëng cña ®é co gi·n cung cÇu ®Õn ph©n chia g¸nh nÆng thuÕ theo n¨m tr­êng hîp sau: Tr­êng hîp 1: cÇu co gi·n hoµn toµn (EDP=) cung hoµn toµn kh«ng co gi·n ,tr­êng hîp nµy ng­êi s¶n xuÊt kh«ng thÓ chuyÓn thuÕ cho ng­êi tiªu dïng th«ng qua gi¸ , g¸nh nÆng thuÕ hoµn toµn do ng­êi s¶n xuÊt chÞu. ( H×nh a,b ) Tr­êng hîp 2: CÇu co gi·n (EDP >1)cung Ýt co gi·n (EDP <1) hoÆc cung co gi·n ®¬n vÞ (EDP =1). Ng­êi s¶n xuÊt chuyÓn ®­îc mét phÇn nhá thuÕ cho ng­êi tiªu dïng do ®ã g¸nh nÆng thuÕ chñ yÕu do ng­êi s¶n xuÊt chiu (TP)Vµ phÇn nhá do ng­êi tiªu dïng chÞu (TC) ( H×nh c ) Tr­êng hîp 3: cÇu Ýt co gi·n (EDP <1)hoÆc co gi·n ®¬n vÞ cung co gi·n (ESP <1) g¸nh nÆng thuÕ do ng­êi tiªu dïng chÞu, ng­êi s¶n xuÊt chØ chÞu g¸nh mét phÇn nhá ( H×nh d ) Tr­êng hîp 4: cÇu hoµn toµn kh«ng co gi·n (ED = 0) ho¹c cung hoµn tßan co gi·n (ES = ) g¸nh nÆng thuÕ hoµn toµn do ng­êi tiªu dïng chÞu. ( H×nh e ) Tr­êng hîp 5: cung co gi·n ®¬n vÞ cÇu co gi·n ®¬n vÞ hoÆc cung cÇu co gi·n b»ng nhau .g¸nh nÆng thuÕ chia ®Òu. ( H×nh f ) 3. Lîi Ých cña c¸c bªn tham gia thÞ tr­êng . viÖc thuÕ hµng hãa ®¸nh vµo ng­êi b¸n hay ng­êi mua mét mÆt hµng kh«ng quan träng. Khi thuÕ ®¸nh vµo ng­êi mua l­îng cÇu dÞch chuyÓn xuèng d­íi mét ®o¹n t­¬ng øng ,khi nã ®¸nh vµo ng­êi b¸n l­îng cung dÞch chuyÓn lªn trªn mét ®o¹n t­¬ng øng .Trong c¶ hai tr­êng hîp th× khi thuÕ ®­îc thùc th× , gi¸ mµ ng­íi mua ph¶i tr¶ ®Òu t¨ng ,cßn gi¸ mµ ng­êi b¸n nhËn ®­îc ®Òu gi¶m .XÐt cho cïng ng­êi mua vµ ng­êi b¸n cung chia xÎ g¸nh nÆng thuÕ ,cho dï nã ®­îc ®¸nh theo c¸ch nµo. Minh häa nh­ h×nh vÏ. H×nh 1 : nh÷ng ¶nh h­ëng cña thuÕ. ThuÕ ®¸nh vµo mét lo¹i hµng hãa t¹o ra mét c¸i nªm gi÷a gi¸ mµ ng­êi mua ph¶i tr¶ vµ gi¸ mµ ng­êi b¸n nhËn ®­îc ,l­îng hµng hãa b¸n ra gi¶m. H×nh 1 : kh«ng chØ ra sù dÞch chuyÓn cña ®­êng cung hoÆc ®­êng cÇu , mÆc dï mét ®­êng ph¶i dÞch chuyÓn , viÖc ®­êng nµo dÞc chuyÓn phô thuéc vµo chç thuÕ ®­îc ®¸nh vµo ng­êi b¸n (®­êng cung dÞch chuyÓn) hay ng­êi mua (®­êng cÇu dÞch chuyÓn) . ®Ó biÕt ®­îc lîi Ých cña c¸c bªn tham gia thÞ tr­êng khi cã thuÕ , chóng ta ph¶i tÝnh ®Õn nh÷ng ¶nh h­ëng cña thuÕ ®èi víi ng­êi b¸n, ng­êi mua vµ chÝnh phñ . Mèi lîi mµ ng­êi mua nhËn ®­îc trªn thÞ tr­êng ®­îc tÝnh b»ng thÆng d­ tiªu dïng tøc lµ sè tiÒn mµ ng­êi mua s¼n sµng tr¶ cho hµng hãa trõ ®i sè tiÒn mµ hä thùc sù ph¶i tr¶ . Mèi lîi mµ ng­êi b¸n nhËn ®­¬c trªn thÞ tr­êng tÝnh b»ng thÆng d­ s¶n xuÊt tøc lµ sè tiÒn mµ ng­íi b¸n nhËn ®­îc trõ ®i chi phÝ cña hä. Hinh 2 H×nh 2 : lµ nguån thu tõ thuÕ . Nguån thu tõ thuÕ mµ chÝnh phñ thu ®­îc b»ng T*Q tøc lµ quy m« cña thuÕ nh©n víi l­îng hµng hãa b¸n ra . V× vËy nguån thu thuÕ b»ng phÇn diÖn tÝch cña c¶ hai h×nh ch÷ nhËt n»m gi÷a ®­êng cung vµ ®­êng cÇu . VÊn ®Ò cÇn quan t©m lµ chÝnh phñ th× sao? NÕu t lµ quy m« cña thuÕ , Q lµ l­îng hµng hãa b¸n ra thÝ chÝnh phñ nhËn ®­îc tæng nguèn thu vÒ thuÕ b»ng T*Q . cã thÓ dïng nguån thu thuÕ ®ã ®Î cung Êp c¸c dÞch vô nh­ , ®­êng x¸ , y tÕ , gi¸o dôc ,an ninh quèc phßng… bëi vËy ®Ó ph©n tÝch xem t¸c ®éng cña thuÕ tíi phóc lîi kinh tÕ nh­ thÕ nµo chóng ta sö dông nguån thu tõ thuÕ ®Ó ph¶n ¸nh lîi Ých tõ thuÕ cña chÝnh phñ song lîi Ých nµy kh«ng ph¶i chÝnh phñ ®­îc h­ëng mµ thuéc vÒ nh÷ng ng­êi ®­îc h­ëng c¸c kho¶n chi tiªu tõ nguån thu nµy. H×nh 2 : cho thÊy nguån thu tõ thuÕ cña chÝnh phñ ®­îc biÓu thÞ b»ng h×nh ch÷ nhËt gi÷a ®­êng cung vµ ®­êng cÇu . ChiÒu cao cña h×nh ch÷ nhËt nµy lµ quy m« cña thuÕ vµ chiÒu réng lµ l­îng hµng hãa b¸n ra .V× diÖn tÝch cña h×nh ch÷ nhËt b»ng chiÒu cao nh©n víi chiÒu réng , nªn diÖn tÝch cña nã b»ng T*Q §Ó t×m hiÓu xem mét kho¶n thuÕ ¶nh h­ëng tíi phóc lîi nh­ thÕ nµo chóng ta b¾t ®Çu xem xÐt phóc lîi tr­íc khi chÝnh phñ ®Ênh thuÕ. Khi kh«ng cã thuÕ gi¸ vµ k­îng ®­îc x¸c ®Þnh b»ng giao ®iÓm gi÷a ®­êng cung vµ ®­êng cÇu . gi¸ P1..L­îng b¸n ra lµ Q1 v× ®­êng cÇu ph¶n ¸nh sù s½n sµng thanh to¸n cña ng­êi mua , nªn thÆng d­ tiªu dïng lµ phÇn diÖn tÝch gi÷a ®­êng cÇu vµ ®­êng gi¸ c¶ . tøc lµ tæng A+B+C t­ng tù v× ®­êng cung ph¶n ¸nh chi phÝ cña ng­êi b¸n , nªn thÆng d­ s¶n xuÊt lµ phÇn diÖn tÝch gi÷a ®­êng cung vµ gi¸ c¶ tøc tæng cña D+E+F trong tr­êng hîp nµy nguån thu tõ thuÕ b»ng 0 , tæng thÆng d­ :A+B+C+D+E+F . Phóc lîi khi cã thuÕ. B©y giê chóng ta xÐt phóc lîi sau khi thuÕ thùc th× , gi¸ mµ ng­êi tiªu dïng ph¶i tr¶ t¨ng tõ P1 lªn Pb cho nªn thÆng d­ tiªu dïng b©y giê chØ cßn b»ng A (phÇn diÖn tÝch n»m d­íi ®­êng cÇu vµ n»m trªn ®­êng gi¸ mµ ng­êi mua ph¶i tr¶) .gi¸ mµ ng­êi b¸n nhËn ®­îc gi¶m tõ P1 xuèng PS cho nªn thÆng d­ s¶n xuÊt b©y giê chØ cßn b»ng F (phÇn diÖn tÝch n»m trªn ®­êng cung vµ d­íi ®­êng gi¸ mµ ng­êi b¸n nhËn ®­îc) .L­îng hµng b¸n ra gi¶m tõ Q1®Õn Q2 vµ chÝnh phñ thu ®­îc phÇn thu vÒ thuÕ b»ng phÇn diÖn tÝch B+D . ®Ó tÝnh tæng thÆng d­ khi cã thuÕ chung ta céng tæng thÆng d­ tiªu dïng víi thÆng d­ s¶n xuÊt vµ nguån thu thuÕ cña chÝnh phñ l¹i víi nhau , nhê c¸ch lµm nh­ vËy chóng ta tÝnh ®­îc tæng thÆng d­ b»ng diÖn tÝch A+B+D+F . Nh÷ng thay ®æi trong phóc lîi : thuÕ lµm cho thÆng d­ gi¶m mét l­îng b»ng diÖn tÝch B+C vµ thÆng d­ s¶n xuÊt gi¶m mét l­îng b»ng phÇn diÖn tÝch D+E . Nguån thu vÒ thuÕ cña chÝnh phñ t¨ng thªm mét l­îng b»ng phÇn diÖn tÝch B+D . Kh«ng cã g× ®¸ng ng¹c nhiªn lµ thuÕ lµm cho c¶ ng­êi b¸n vµ ng­êi mua ®Òu th×Öt , cßn chÝnh phñ ®­îc lîi. Sù thay ®æi trong phóc lîi bao gåm c¶ sù thay ®æi trong thÆng d­ tiªu dïng vµ sù thay ®æi trong thÆng d­ s¶n xuÊt vµ sù thay dæi cña thuÕ trong nguån thu cña chÝnh phñ ,khi céng c¸c bé phËn nµy víi nhau ta thÊy thÆng d­ trªn thÞ tr­êng gi¶m mét l­îng b»ng phÇn diÖn tÝch C+E .Nh­ vËy c¸i mÊt cña ng­êi mua vµ ng­êi b¸n do mét kho¶ng thuÕ g©y ra v­ît qu¸ nguån thu vÒ thuÕ cña chÝnh phñ nhËn ®­îc .Sù suy gi¶m trong tæng thÆng d­ ph¸t sinh khi mét kho¶n thuÕ lµm biÕn d¹ng kÕt côc thÞ tr­êng ®­îc gäi lµ sù mÊt kh«ng pohµn diÖn tich C+E ph¶ ¸nh quy m« cña sù mÊt kh«ng. Ch­¬ng : 2 §¸nh gi¸ thùc tr¹ng g¸nh nÆng thuÕ cña ViÖt Nam. B­íc vµo thËp kû 21viÖt nam më cöa m¹nh mÎ ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ , ®Æc biÖt lµ xu h­íng héi nhËp quèc tÕ hiÖn nay .D­íi t¸c ®éng cña nhiÒu “ chiÕc b×nh th«ng nhau” nÒn kinh tÕ cña n­íc ta co nhiÒu thay ®æi trong s­n nghiÖp c«ng nghiªp hãa hiªn ®¹i hãa ®Êt n­íc.§Ó gi÷ v÷ng nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa , chÝnh phñ sö dông thuÕ vµ trî cÊp gi¸n tiÕp can th×Öp cµp thÞ tr­êng th«ng qua luËt cung cÇu , v× vËy trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y chÝnh s¸ch thuÕ kh«ng ngõng thay ®æi , hoµn thiÖn ®· lµm cho mét sè ngµnh , lÜnh vùc s¶n xuÊt hµng kh«ng ngõng ph¸t triÓn , do ®ã ¶nh h­ëng ®Õn g¸nh nÆng thuÕ ®èi víi ng­êi s¶n xuÊt vµ ng­êi tiªu dïng ngµy cµng ®­îc ph©n chia hîp lý, ®iÒu ®ã ®­îc chøng minh qua thùc tr¹ng thuÕ vµ mét sè x¾t thuÕ ë viÖt nam nh­ sau: 1. ThuÕ ®èi víi mÆt hµng Ýt co gi·n EPD<1 nh­ lóa,g¹o,ga,thuèc l¸…khi ®¸nh thuÕ vµo mÆt hµng nµy g¸nh nÆng thuÕ chñ yÕu do ng­êi tiªu dïng g¸nh chÞu chÝnh s¸ch thuÕ mét thêi gian gãp phÇn thóc ®Èy , ph¸t triÓn vµ h­íng dÉn tiªu dïng ®óng h­íng. Cô thÓ chung ta xem xÐt thuÕ cña chÝnh phñ víi ngµnh s¶n xuÊt thuèc l¸. Cã thÓ nãi thuèc l¸ ë ViÖt Nam lµ mét mÆt hµng cã h¹i cho søc kháe céng ®ång,cÇn h¹n chÕ tiªu dïng.ChÝnh v× vËy ngay tõ c¶i c¸ch thuÕ b­íc 1,thuèc l¸ s¶n xuÊt trong n­íc lµ mét trong nh÷ng mÆt hµng chÞu thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt t­¬ng ®èi cao.§èi víi thuèc l¸ ®iÕu cã dÇu läc s¶n xuÊt chñ yÕu b»ng nguyªn liÖu nhËp khÈu vµ nguyªn liÖu s¶n xuÊt trong n­íc lµ 50%.§Õn th¸ng 8/1993 t¨ng 70% ®èi víi thuèc l¸ cã ®Çu läc s¶n xuÊt b»ng nguyªn liÖu nhËp khÈu vµ 52% víi thuèc l¸ ®iÕu s¶n xuÊt b»ng bguyªn liÖu trong n­íc.Møc thuÕ cao ®ã ®­îc duy tr× h¬n 5 n¨m tõ th¸ng 7/1993 ®Õn th¸ng 12/1998.Tõ ngµy 1/1/1999 thùc hiÖn c¶i c¸ch thuÕ b­íc 2,thuÕ suÊt tiªu thô ®Æc biÖt víi thuèc l¸ ®­îc ®iÒu chØnh gi¶m xuèng cho phï hîp víi môc tiªu ®iÒu chØnh s¶n xuÊt kinh doanh vµ tiªu dïng, tuy nhiªn møc gi¶m kh«ng ®¸ng kÓ.®èi víi thuèc l¸ ®iÕu s¶n xuÊt chñ yÕu b»ng nguyªn liÖu nhËp khÈu gi¶m xuèng 65% thuèc l¸ ®iÕu HiÖn nay thuèc l¸ co ®Çu läc s¶n xuÊt chñ yÕu b»ng nguyªn liÖu nhËp khÈu, thuéc nhãm thuÕ xuÊt 65% lµ lo¹i thuèc l¸ ®iÕu sö dông nguyªn liªu nhËp khÈu chiÕm tõ 51% trë lªn so víi tæng khèi l­îng nguyªn liÖu sîi thuèc dïng cho s¶n phÈm ®ã . VËy tÝnh b×nh qu©n thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt ë viÖt nam víi thuèc l¸ ®¹t tíi 65% (thuÕ gi¸n thu) . VËy thuÕ thuèc l¸ ë viÖt nam rÊt cao ®Î cã thÓ kiÓm so¸t s¶n xuÊt thuèc l¸ tõ ngµy 1/1/2004 ®Õ 2006 s¶n ph¶m thuèc l¸ võa ph¶i nép thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng võa ph¶i nép thuÕ tiªu thô ®Æc biÕt ,thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng lµ 10%thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt vÉn gi÷ ë ba møc thuÕ nh­ hiÖn nay . Thuèc l¸ ®iÕu kh«ng ®Çu läc th× thuÕ su©t 25%. Thuèc l¸ ®iÕu cã ®Çu läc s¶n xuÊt chñ yÕu b»ng nguyªn liÖu trong n­íc th× thuÕ xuÊt 45% Thuèc l¸ ®iÕu cã ®Çu läc s¶n xuÊt chñ yÕu b»ng nguyªn liÖu nhËp khÈu th× thuÕ su©t 65%. Nh­ vËy thuÕ víi mÆt hµng thó«c l¸ cao nh­ vËy cho nªn chi phÝ cña ng­êi s¶n xuÊt ®Ó s¶n xuÊt cao h¬n do ®ã gi¸ thuèc l¸ cao h¬n vµ c¸i gi¸ nµy ng­êi thתu dïng ph¶i chÞu tøc lµ g¸nh nÆng thuÕ do ng­êi tiªu dïng chÞu , mÆt kh¸c thuèc l¸ lµ mÆt hµng cã h¹i cho søc kháe chÝnh v× vËy chóng ta ph¶i h¹n chÕ sö dông mÆt hµng nµy.Thuèc l¸ lµ mét thø kh«ng khuyÕn khÝch, nh­ng kh«ng thÓ n©ng møc thuÕ cao h¬n v× sè ng­êi nghiÖn thuèc l¸ ®«ng,l¹i kh«ng ph¶i lµ sè ng­êi giÇu sang mµ lµ nh÷ng ng­êi nghÌo nhiÒu h¬n.V× vËy chÝnh phñ kh«ng nªn t¨ng thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt víi thuèc l¸. ThuÕ ®èi víi r­îu, bia. Song song víi mÆt hµng thuèc l¸ cã thÕ xuÊt cao th× mÆt hµng r­îu ,bia còng lµ lo¹i hµng hãa cã cÇu Ýt co gi·n vµ cã thuÕ xuÊt cao. HiÖn nay mÆt hµng r­îu , bia ¸p dông thuÕ xuÊt 15% kh«ng ph©n biÖt theo ®é cån .c¬ së s¶n xuÊt ph¶i cã giÊy phÐp s¶n xuÊt r­îu , thuèc vµ giÊy chóng nhËn ®¨ng ký tªn nh½n hiÖu , chÊt l­îng s¶n phÈm r­îu thuèc do c¬ quan y tÕ vµ c¬ quan cã them quyÒn cÊp theo quy ®Þnh t¹i ®iÒu 9 cña luËt thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng . Tr­êng hîp c¬ së s¶n xuÊt bia kh«ng ®¨ng ký tªn s¶n phÈm kh«ng ®ñ tµi liÖu chøng minh , ph©n biÕt râ s¶n phÈm s¶n xuÊt b¸n ra lµ bia t­¬i hay bia h¬i th× ph¶i ¸p dông thuÕ xuÊt tiªu thô ®Æc biÖt lµ 75%. §èi víi r­îu ,bia ®­îc quy dÞnh cô thÓ nh­ sau : R­îu tõ 40o trë lªn ¸p dông thuÕ xuÊt 75% R­îu tõ 20 ®Õn d­íi 40o trë lªn ¸p dông thuÕ xuÊt 30% R­îu d­íi 200, r­îu hoa qu¶ ¸p dông thuÕ xuÊt 20% R­îu thuèc ¸p dông thuÕ xuÊt 15% Ng­îc l¹i víi thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt ®¸nh thuÕ cao vµo c¸c mÆt hµng thuèc l¸ , bia, r­îu th× thuÕ n«ng nghiÖp l¹i rÊt thÊp ¸p dông cho mÆt hµng g¹o . Nhµ n­íc ®· kÕt cÊu tiªu dïng qua xuÊt khÈu g¹o b»ng c¸ch gi¶m dÇn thuÕ xuÊt khÈu tõ 1.5% n¨m 1998 xuèng 0% n¨m 1999 t¹o ®iÒu kiÖn khuyÕn khÝch thóc ®Èy xuÊt khÈu t¨ng cÇu t¨ng gi¸ ®¶m b¶o thu nhËp cho ng­êi d©n. §ång thêi víi viÖc gi¶m thuÕ xuÊt khÈu g¹o lµm t¨ng cÇu chÝnh s¸ch thuÕ ®Êt n«ng nghiÖp còng gãp phÇn kh«ng nhá vµo thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn .luËt thuÕ sö dông ®Êt quy ®Þnh gi¶m thuÕ xuÊt trªn tÊt c¶ c¸c h¹ng ®Êt (chÊt ®Êt , vÞ chÝ , ®Þa h×nh ,khÝ hËu…..).§ång thêi thuÕ sö dông ®Êt n«ng nghiÖp l¹i æ ®Þnh trong thêi gian dµi gãp phÇn khuyÕn khÝch n«ng ®©n t¨ng vô c¶i t¹o ®Êt . KÕt qu¶ ®¹t ®­îc diÖn tÝch ®Êt canh t¸c t¨ng tõ 5.76 triÖu ha lªn 7.6 triÖu ha n¨m (1999). N¨ng xuÊt lóa t¨ng tõ 2.81t¹/ha lªn 40.8 t¹ /ha (1999). Víi møc t¨ng tr­ëng nh­ thÕ ®· ®­a n­íc ta tõ nhËp khÈu g¹o trë thµnh n­íc xuÊt khÈu g¹o thó hai thÕ giíi . Víi chÝnh s¸ch thuÕ n«ng n«ng nghiÖp víi mÆt hµng thÊp nh­ vËy ®· khuyÕn khÝch ng­êi n«ng d©n s¶n xuÊt g¹o ®ång thêi thóc ®Èy ng­êi tiªu dïng mua g¹o trong n­íc. ThuÕ xuÊt nhËp khÈu víi mÆt hµng x¨ng dÇu còng lµ vÊn ®Ò nãng báng ®ang ®­îc mäi ng­êi quan t©m. X¨ng dÇu lµ lo¹i mÆt hµng nhËp khÈu . HiÖn nay c¸c doanh nghiÖp trong n­íc ®ang ph¶i ®èi ®Çu víi thùc tÕ lµ gi¸ x¨ng t¨ng nhanh. §Çu tiªn ®Ó khuyÕn khÝch tiªu dïng vËt t­ nµy mét c¸ch tiÕt kiÖm nhµ n­íc æn ®Þnh thuÕ xuÊt nhËp khÈu dÇu cao :1993 thuÕ lµ 70% tõ ®ã lµm cho gi¸ x¨ng cao vµ t¨ng liªn tôc :n¨m 1997 lµ 4,364®/lÝt n¨m 2000 lµ 4,95®/lÝt. Do ®ã nhµ n­íc gi¶m dÇn thuÕ nhËp khÈu x¨ng dÇu (6/1999) gi¶m xuèng cßn 60% råi ®Õn ngay 28/8/1999 th× gi¶m xuèng 15% vµ ®Õn ngµy 22/9/2000 nhµ n­íc ®· gi¶m møc thuÕ nhËp khÈu x¨ng dÇu xuèng thÊp nhÊt 0% vµ b·i bá chÕ ®é phô lôc x¨ng dÇu nhËp khÈu. Nh­ng cuèi n¨m 2000 gi¸ x¨ng trªn thÕ giíi gi¶m do ®ã ngµy 2/12/2000 thuÕ nhËp khÈu t¨ng tõ 0% lªn 20% víi chÝnh s¸ch t¨ng thuÕ cña chÝnh phñ nh­ vËy nh»m ®iÒu tiÕt gi¸ c¶ thÞ tr­êng ®ång thêi b¶o hé cho ng­êi s¶n xuÊt nh÷ng kho¶n thuÕ Êy l¹i chñ yÕu do ng­êi tiªu dïng g¸nh chÞu . HiÖn nay gi¸ x¨ng dÇu trªn thÕ giíi vÉ tiÕp tôc t¨ng ,kû lôc trong nöa ®Çu th¸ng 10 n¨m 2004 ®· t¨ng 65% kÓ tõ ®Çu n¨m gi¸ dÇu WTI t¨ng møc cao nhÊt trong 23 n¨m qua víi 54,75 USD/thïng gi¸ brent t¨ng møc cao nhÊt trong lÞch sö 16 n¨m lµ 50,84 USD/thïng gi¸ dÇu opec còng ®¹t møc gi¸ 46,69USD/thïng .gi¸ dÇu thÕ giíi t¨ng ®· lµm cho thÞ tr­êng trong n­íc cã nhiÒu biÕn ®éng do gi¸ dÇu t¸c ®éng ®Õn nhiÒu ngµnh kinh tÕ cho nªn nhµ n­íc ph¶i gi¶m thuÕ xuÊt nhËp khÈu xuèng 0% vµ tiÕp tôc bï lç cho c¸c lo¹i dÇu , gi¸ dÇu trªn thÕ giíi vÉn t¨ng , b×nh qu©n trong ngµy ®Çu th¸ng 10 t¨ng 11,2% . Víi biÖn ph¸p gi¶m thuÕ cña chÝnh phñ ®· lµm gi¶m g¸nh nÆng thuÕ cho ng­êi tiªu dïng ®ång thêi t¨ng møc c¹nh tranh cho ng­íi s¶n xuÊt trong n­íc víi n­íc ngoµi. Nh­ vËy ®Ó gi÷ æn ®Þnh gi¸ b¸n x¨ng dÇu trong n­íc ®· gi¶m thu th«ng qua gi¶m thuÕ nhËp khÈu vµ bï lç cho c¸c ho¹t ®éng kinh doanh x¨ng dÇu .Tõ ®ã kh¾p phôc ®­îc nh÷ng biÕn ®éng do gi¸ x¨ng g©y ra, ®ång thêi khuyÕn khÝch tiªu dïng mét c¸ch tiÕt kiÖm ®¶m b¶o lîi Ých cho ng­êi tiªu dïng. 2. ®èi víi hµng hãa cã cÇu co gi· EPD >1 nh­ « t«, xe m¸y …®©y lµ c¸c mÆt hµng cã cÇu co gi·n nªn g¸nh nÆng thuÕ chñ yÕu r¬i vµo ng­êi s¶n xuÊt.ChÝnh v× vËy chÝnh phñ thùc hiÖn b¶o hé , khuyÕn khÝch ph¸t triÓn th«ng qua thuÕ xuÊt nhËp khÈu . NhiÒu ngµnh mang l¹i gi¸ trÞ thÆng d­ lín ®Æc biÖt lµ ngµnh c¬ khÝ l¾p r¸p « t« . ë viÖt nam tæng céng cã 11 ®¬n vÞ c¬ khÝ l¾p r¸p « t« : TOYOTA,RORD,VINASTA, ISUZU, MEKONG, MEK-CEDES, VISUCO, VMC,VINDCO, HINO, nhµ n­íc dµnh rÊt nhiÒu chÝnh s¸ch ­u d·i cho doanh nghiÖp s¶n xuÊt « t« . §ã lµ. ThuÕ nhËp khÈu linh kiÖn « t« thÊp ThuÕ xuÊt nhËp khÈu « t« nguyªn chiÕc cao Theo quy ®Þnh 54/CP ngµy 28/8/1993 cña chÝnh phñ vÒ quy ®Þnh chi tiÕt th× hµnh luËt thuÕ xuÊt khÈu,thuÕ nhËp khÈu vµ luËt söa ®æi bæ sung mét sè ®iÒu cña luËt thuÕ suÊt, nhËp khÈu quy ®Þnh: «t« tõ 5 chç ngåi trë xuèng nguyªn chiÕc nhËp khÈu thuÕ suÊt 200% Bé linh kÖn: SKDI : chÞu thuÕ 150% CKDI : chÞu thuÕ 50% CKD2: chÞu thuÕ 30% IKD : chÞu thuÕ 5% Céng víi thuÕ xuÊt , thuÕ doanh thu ®èi víi nhiÒu c¬ së s¶n xuÊt ,l¾p r¸p « t« trong n­íc lµ 4% . Nh­ vËy møc ­u ®·i thuÕ xuÊt thÊp nhÊt kho¶ng 46% .Do « t« lµ mÆt hµng co gi·n rÊt nhiÒu nªn g¸nh nÆng thuÕ chñ yÕu do ng­êi s¶n xuÊt chÞu , viÖc ­u ®·i thuÕ nµy gãp phÇn gi¶m bít thuÕ cho c¬ së s¶n xuÊt trong n­íc , b¶o hé cho s¶n xuÊt trong n­íc ph¸t triÓn , gi¶m bít sù bãp mÐo cña thuÕ cho nÒn kinh tÕ. §Õn n¨m 1995 cïng víi sù ra ®êi hµng lo¹t c¸c liªn doanh s¶n xuÊt l¾p r¸p xe «t«.¤t« nhËp khÈu ®­îc ®­a vµo diÖn hµng hãa chÞu thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt.Cßn «t« l¾p r¸p trong n­íc vÉn thu«c diÖn chÞu thuÕ doanh thu.Nh­ng møc ®é ­u ®·i qua thuÕ suÊt gi÷a hµng nhËp khÈu nguyªn chiÕc víi hµng l¾p r¸p trong n­íc ®­îc t¨ng lªn. ¤t« tõ 5 chç ngåi trë xuèng nguyªn chiÕc chÞu thuÕ nhËp khÈu 55% vµ thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt100%, tæng céng thuÕ lµ 155% Bé linh kiÖn : CKDI : chÞu thuÕ 50% CKD2: chÞu thuÕ 30% IKD : chÞu thuÕ 5% Cïng víi thuÕ suÊt thuÕ doanh thu ®èi víi nh÷ng c¬ së s¶n xuÊt,l¾p r¸p «t« trong n­íc lµ 4%.Do vËy møc ­u ®·i thuÕ suÊt thÊp nhÊt lªn ®Õn 100%.Møc ­u ®·i thuÕ cµng t¨ng th× g¸nh nÆng thuÕ ng­êi s¶n xuÊt chÞu cµng gi¶m do cÇu co gi·n nhiÒu.§iÒu ®ã cµng t¨ng thªm møc ®é khuyÕn khÝch ®èi víi c¸c c¬ së s¶n xuÊt vµ l¾p r¸p «t« trong n­íc.Ngoµi ra cßn cã sù ­u ®·i vÒ thuÕ trong luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam,gãp phÇn t¹o ®iÒu kiÖn thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngßai ®Çu t­ vµo s¶n xuÊt kinh doanhvµ cang thóc ®Èy s¶n xuÊt trong n­íc ph¸t triÓn §Õn c¶i c¸ch thuÕ b­íc 2 n¨m 1999 ®Ó ®¶m b¶o thèng nhÊt gi÷a thuÕ nhËp khÈu víi hµng s¶n xuÊt trong n­íc phï hîp víi nh÷ng cam kÕt mµ ViÖt Nam ®· kÝ kÕt trong tiÕn tr×nh héi nhËp.§èi víi c¬ së l¾p r¸p ,s¶n xuÊt «t« trong n­íc ®­îc gi¶m 60%®Õn 100% møc thuÕ suÊt theo biÓu thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt.Víi chÝnh s¸ch ­u ®·i thuÕ víi mÆt hµng cã cÇu co gi·n nh­ vËy ®· thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn t¹o ra møc t¨ng tr­ëng kh¸ cao trong ngµnh s¶n xuÊt,l¾p r¸p «t« trong n­íc trong thêi gian qua.N¨m 1995,s¶n l­îng «t« l¾p r¸p trong n­íc lµ 3524chiÕc ,n¨m1996lµ 5806 chiÕc (t¨ng 5%), n¨m 1997®¹t 6535 chiÕc t¨ng 12,5% so víi n¨m1996, n¨m 1998 ®¹t 6404 chiÕc chØ b»ng 97.8% so víi n¨m 1997, n¨m 1999 chØ ®¹t 5251chiÕc b»ng 82% so víi n¨m 1998.nh­ng ®Õn n¨m 2000 ngµnh s¶n xuÊt vµ l¾p r¸p «t« trong n­íc l¹i khëi s¾c.ChØ tÝnh riªng th¸ng 9/2000 s¶n l­îng «t« s¶n xuÊt trong n­íc ®¹t 8208 chiÕc t¨ng 208,4% so víi cïng k× 1999. HiÖn nay thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt ®èi víi «t« s¶n xuÊt trong n­íc vµ «t« nhËp khÈu gi¶m ®¸ng kÓ n¨m2005 thuÕ tiªu thô ®¾c biÕt cho xe tõ 5 chç ngåi trë xuèng lµ 40% ,thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt cho xe tõ 6 ®Õn 15 chç ngåi lµ 25%, thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt cho xe tõ 16 ®Õn 23 chç ngåi lµ 12,5% .N¨m 2006 theo bé tr­ëng bé tµi chÝnh NguyÔn Sinh Hïng møc thuÕ nµyl¹i t¨ng thªm mét chót:lo¹i «t« d­íi5 chç ngåi 50%,«t« tõ 6 ®Õn 15 chç lµ 30%,«t« tõ 16 ®Õn 24 chç lµ 15% Nh­ vËy c¸c s¾c thuÕ cña viÖt nam trong h¬n m­êi n¨m qua ®ang ngµy cµng ®­îc hoµn th×Ön . C¸c lo¹i thuÕ quan träng nh­ thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng, thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt , thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp… ®· ®­îc söa ®æi bæ sung . ViÖc söa ®æi nµy ®¸nh dÊu b­íc chuyÓn ®æ quan träng trong qu¸ tr×nh hoµn th×Ön hÖ thèng thuÕ cña n­íc ta theo h­íng ®¶m bao tÝnh ®ång bé liªn hoµn cña c¸c s¾c thuÕ, thùc hiÖn tèt chøc n¨ng thóc ®Èy xuÊt khÈu , h­íng dÉn s¶n xuÊt vµ tiªu dïng…®­a ®Êt n­íc ta tiÕn kÞp c¸c n­íc trªn thÕ giíi ph¸t triÓn. Ch­¬ng 3 Mét sè ý kiÕn ®Ò suÊt ThuÕ nh­ chiÕc nªm ®ãng vµo gi÷a ®­êng cung vµ ®­êng cÇu .§èi víi chÝnh phñ ®¸nh thuÕ víi hi väng “chiÕc nªm ®ã” ®­îc dµi nhÊt, thu ®­îc thuÕ nhÊt cho ng©n s¸ch nhµ n­íc .Nh­ vËy chÝnh phñ ph¶i ®¸nh thuÕ nh­ thÕ nµo, ®¸nh vµo nh÷ng mÆt hµng nµo , lµm thÕ nµo ®Ó ®¶m b¶o c«ng b»ng,võa phôc vô lîi Ých cho m×nh võa ®¶m b¶o cuéc sèng cña nh©n d©n,võa ®em l¹i lîi Ých cho c¸c doanh nghiÖp ®ång thêi thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn. ®èi víi nh÷ng mÆt hµng cã cÇu thay ®æi co gi·n .HÖ thèng chÝnh s¸ch thuÕ hiÖn nay ®· gãp phÇn quan träng trong viÖc h­íng dÉn tiªu dïng, thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn.Tuy nhiªn vÉn cßn nhiÒu ®iÓm cÇn hoµn th×Ön,nh­ ®èi víi mÆt hµng s¶n xuÊt «t«, nÕu chØ ­u ®·i thuÕ qua chªnh lÖch thuÕ suÊt nhËp khÈu gi÷a «t« nhËp khÈu nguyªn chiÕc vµ bé linh kiÖn ®Ó l¾p r¸p trong n­íc ®Òu ph¶i chÞu cïng møc thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt nh­ hiÖn nay sÏ g©y khã kh¨n trong kh©u tiªu thô s¶n phÈm ë trong n­íc .Khi «t« l¾p r¸p trong n­íc kh«ng tiªu thô ®­îc th× chÝnh s¸ch miÔn gi¶m thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt ®èi víi c¬ së l¾p r¸p trong n­íc khi bÞ thua lç kh«ng cã hiÖu qu¶.§Ó cã thÓ khuyÕn khÝch s¶n xuÊt ph¸t triÓn,®iÒu tiÕt tiªu dïng,h­íng tiªu dïng vµo h­íng l¾p r¸p trong n­íc th× chÝnh phñ nªn t¨ng møc thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt b×nh qu©n cao h¬n,®¶m b¶o c¹nh tranh gi÷a «t« nhËp khÈu vµ «t« l¾p r¸p trong n­íc.Hay ®èi víi hµng ®iÖn tö ®iÖn l¹nh cao cÊp th× thuÕVAT nªn gi÷ nh­ hiÖn nay(10%),cßn ®èi víi thuÕ suÊt nhËp khÈu cÇn ph¶i c¾t gi¶m nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho mÆt hµng nµy ®­îc h­ëng thuÕ suÊt ­u ®·i. §èi víi hµng Ýt co gi·n nh­ lóa g¹o, thuèc l¸,x¨ng dÇu…chÝnh phñ còng ph¶i cã nhiÒu chÝnh s¸ch can th×Öp nh»m thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn.Ch¼ng h¹n nh­ g¹o ®©y lµ mÆt hµng cÇu Ýt co gi·n, gi¸ cµng cao th× nguån thu nhËp cña ng­êi n«ng d©n cµng cao.Nh­ng gi¸ thãc g¹o trªn thÞ tr­êng l¹i hoµn toµn do t­¬ng quan cung cÇu trªn thÞ tr­êng.V× vËy ®Ó ®¶m b¶o thu nhËp cho ng­êi n«ng d©n,®¶m b¶o æn ®Þnh cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp khi gi¸ thãc g¹o gi¶m xuèng, ngoµi møc ­u ®·i vÒ thuÕ xuÊt khÈu 0% nh­ hiÖn nay, nh»m t¨ng cÇu vÒ g¹o,®Èy gi¸ lªn,cÇn t¨ng thuÕ nhËp khÈu g¹o lªn trªn 20% nh­ hiÖn nay.Tr¸nh t×nh tr¹ng g¹o trong n­íc d­ thõa nh­ng vÉn nhËp khÈu g¹o lµ rèi lo¹n thÞ tr­êng. Bªn c¹nh ®ã nªn b·i bá thuÕ bu«n chuyÕn ®èi víi c¸c c¸ nh©n,tæ c¸­c bu«n b¸n g¹o, ®Èy m¹nh giao l­u gi÷a c¸c vïng ®iÒu hßa tõ n¬i thõa sang n¬i th×Õu §ång thêi cã chiÕn l­îc c¾t gi¶m thuÕ sö dông ®Êt n«ng nghiÖp,gi¶m bít g¸nh nÆng cho ng­êi n«ng d©n. §èi víi mÆt hµng ®©y lµ vËt t­ chiÕn l­îc nhËp khÈu cÇn khuyÕn khÝch tiªu dïng mét c¸ch tiÕt kiÖm.Song gi¸ trªn thÞ tr­êng lu«n lu«n biÕ ®éng lªn xuèng theo kh¶ n¨ng long lo¹n cña tæ choc dÇu má OPEC .Do ®ã nÕu ®iÒu tiÕt gi¸ dÇu th«ng qua gi¸ trÇn vµ thuÕ suÊt nhËp khÈu nh­ hiÖn nay , khã cã thÓ linh ho¹t theo thÞ tr­êng thÕ giíi.§ång thêi,nhµ n­íc nhµ n­íc ph¶i th­êng xuyªn bæ sung luËt thuÕ xuÊt khÈu,thuÕ nhËp khÈu g©y nªn t×nh tr¹ng kh«ng æn ®Þnh cho hµnh lang ph¸p lý vµ khã kh¨n cho c«ng t¸c hµnh thu .V× vËy,nhµ n­íc thay viÖc ®iÒu tiÕt tiªu dïng x¨ng dÇu th«ng qua thuÕ b»ng phô thu x¨ng dÇu nhËp khÈu.Khi ®ã vÉn ®¶m b¶o ®­îc nguån thu cho ng©n s¸ch nhµ n­íc,võa ®iÒu tiÕt ®­îc ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu vµ tiªu dïng x¨ng dÇu,®¶m b¶o ®­îc tÝnh linh ho¹t cña c«ng cô ®iÒu tiÕt. HiÖn nay khi b­íc sang thÕ kû 21 ,mét giai ®o¹n míi trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa –hiÖn ®¹i hãa ®Êt n­íc vµ trong tiÕn tr×nh héi nhËp quèc tÕ nÒn kinh tÕ n­íc ta ®øng tr­íc nhiÒu thêi c¬ thuËn lîi vµ nh÷ng th¸ch thøc nhÊt ®Þnh cÇn ph¶i v­ît qua.Tr­íc yªu cÇu thùc tiÔn ®ã hÖ thèng chÝnh s¸ch thuÕ ph¶i ®­îc hoµn thתn cho phï hîp víi yªu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ vµ më réng hîp t¸c trong thêi gian tíi. §Ó ®¹t ®­îc nh÷ng môc tiªu t¨ng tr­ëng kinh tÕ vµ më réng hîp t¸c quèc tÕ chÝnh phñ cÇn ph¶i thùc hiÖn nh­ sau : §èi víi thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng : ChÝnh phñ nªn ¸p dông mét møc thuÕ suÊt ®Ó ®¶m b¶o c«ng b»ng vÒ nghÜa vô thuÕ vµ ®¬n gi¶n hãa trong c¸ch tÝnh møc thuÕ tiÕn tíi hoµn th×Ön ng­ìng doanh thu chÞu thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®Ó thùc hiÖn mét ph­¬ng ph¸p tÝnh thuÕ khÊu trõ phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ. §èi víi thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt : cÇn më réng ®èi t­îng chÞu thuª,tiÕn tíi xãa bá,miÔn gi¶m thuÕ.Kh«ng ph©n biÖt ®èi xö gi÷a hang s¶n xuÊt trong n­íc vµ hµng nhËp khÈu . §èi víi thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp: cÇn nhanh chãng hoµn th×Ön theo h­íng gi¶m møc thuÕ suÊt,gi¶m diÖn miÔn gi¶m thuÕ. §èi víi thuÕ xuÊt nhËp khÈu : nhanh chãng hoµn th×Ön theo h­íng tèi ®a xuÊt khÈu,söa ®æi quy ®Þnh vÒ thuÕ suÊt,gi¶m tÝnh thuÕ, thêi h¹n nép thuÕ theo th«ng lÖ quèc tÕ.Söa ®æi quy tr×nh nép thuÕ sao cho phï hîp víi luËt h¶i quan. §èi víi thuÕ thu nhËp c¸ nh©n : cÇn nhanh chãng thay thÕ ph¸p lÖnh thuÕ thu nhËp víi ng­êi cã thu nhËp cao b»ng luËt thuÕ thu nhËp c¸ nh©n h­íng më réng ®èi t­îng chÞu thuÕ,thu hÑp sù kh¸c biÖt gi÷a ng­êi viÖt nam víi ng­êi n­íc ngoµi. Bªn c¹nh viÖc c¸i th×Ön c¸c s¾c thuÕ nãi riªng chÝnh phñ cÇn ®Èy m¹nh c¬ chÕ ®æi míi qu¶n lý thuÕ theo h­íng hiÖn ®¹i hãa nh­ sau: Thø nhÊt: c¸c quy t×nh qu¶n lý thuÕ ph¶i ®­îc rµ so¸t,söa ®æi bæ xung theo h­íng râ rµng,dÔ hiÓu.Xãa bá c¸c kh©u trïng lÆp phiÒn hµ tèn kÐm cho ng­êi nép thuÕ vµ c¬ quan thu thuÕ. Thø hai : trong thêi gian tíi cÇn hiÖn ®¹i hãa “c¬ së h¹ tÇng”cho ngµnh thuÕ bao gåm c¬ së vËt chÊt vµ nguån lùc con ng­êi .§Ó lµm ®­îc ®iÒu ®ã ,vÒ c¬ së vËt chÊt cÇn ®Èy m¹nh ¸p dông c«ng nghÖ th«ng tin,n©ng cÊp hÖ thèng tin häc ®Ó ¸p dông réng r¶i vµo c¸c kh©u qu¶n lý thuÕ ,hoµn th×Ön më réng c¸c trang wed cña ngµnh thuÕ tiÕng anh trªn m¹ng ®Ó phôc vô c¸c ®èi t­îng nép thuÕ cña n­íc ngoµi.VÒ nguån lùc con ng­êi cÇn tiÕp tôc ®µo t¹o l¹i ®µo t¹o l¹i ®µu t¹o míi ®ªnd n¨m 2010 vµ lé tr×nh chiÕn l­îc x©y dïng ®éi ngò c¸n bé thuÕ chuyªn nghiÖp ®¸p øng nh­u cÇu héi nhËp . Thø 3: ngµnh thuÕ cÇn tÝch cùc chñ ®éng phèi hîp víi c¸c c¬ quan luËt ph¸p , c¬ quan qu¶n lý thÞ tr­êng ,kho b¹c …®Ó nhanh chong x©y dïng vµ hoµn th×Ön quy chÕ nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n lý thuÕ . Nh­ vËy trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng nh­ hiÖn nay ®ang cã nhiÒu diÔn biÕn phøc t¹p ,sù leo thang gi¸ c¶ tû lÖ l¹m ph¸t,ngoµi ra cßn cã t×nh tr¹ng ®éc quyÒn liªn minh ®éc quyÒn,c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh x©m h¹i ®Õn nÒn kinh tÕ theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa cña n­íc ta .ChÝnh v× vËy chÝnh phñ cÇn can th×Öp vµo thÞ tr­êng ®Æc biÖt lµ t¨ng c­êng c¸c c«ng cô can th×Öp gi¸n tiÕp th«ng qua t¸c ®éng vµo cung cÇu .Nh»m b×nh æn gi¸ c¶ thÞ tr­êng cña hµng hãa vµ dÞch vô quan träng,th×Õt yÕu.Tõ ®ã kiÓm so¸t l¹m ph¸t,æn ®Þnh t×nh h×nh kinh tÕ x· héi,b¶o vÖ lîi Ých cña nhµ n­íc gãp phÇn khuyÕn khÝch ®Çu t­ ph¸t triÓn. KÕt luËn Co gi·n cung cÇu ®ang lµ vÊn ®Ò thu hót ®­îc sù quan t©m cña rÊt nhiÒu ng­êi,rÊt nhiÒu häc gi· kinh tÕ.co gi·n cung cÇu theo gi¸ ph¶n ¸nh tû lÖ thay ®æi l­îng cung vµ cÇu khi gi¸ thay ®æi 1% .Sù thay ®æi cña l­îng sù thay ®æi cña l­îng cung lín th× chøng tá sù nh¹y c¶m cña cÇu tr­íc sù thay ®æi cña gi¸ c¶ . Co gi·n cña cung cÇu theo gi¸ kh«ng chØ ¸p dông ®èi víi hµng hãa vµ dÞch vô mµ nã cßn ¸p dông ®­îc cho nhiÒu mèi quan hÖ kh¸c ®­îc coi lµ mèi quan hÖ cña gi¸ vµ l­îng …V× vËy nã cã ý nghÜa rÊt quan träng ®Æc biÖt lµ ®èi víi viÖc ho¹ch ®Þnh nh÷ng chÝnh s¸ch cña chÝnh phñ.Tuy nhiªn ,hiÖn nay viÖc vËn dông nhiÒu kÕt qu¶ co gi·n cung cÇu vµ ban hµnh c¸c chÝnh s¸ch cña chÝnh phñ cßn rÊt h¹n chÕ,ch­a theo kÞp sù biÕn ®éng cña thÞ tr­êng.ViÖc vËn dông c¸c chÝnh s¸ch cña chÝnh phñ vµo thùc tiÔn ch­a thùc sù ph¸t huy t¸c dông.Nh÷ng ý kiÕn ®Ò suÊt trong bµi tiÓu luËn nµy chØ lµ nh÷ng kiÕn nghÞ mang tÝnh gîi ý d­íi mét gãc ®é hÑp.MÆc dï ®· cã rÊt nhiÒu cè g¾ng,song do tr×nh ®é cßn h¹n chÕ nªn trong bµi viÕt kh«ng tr¸nh khái nh÷ng khiÕm khuyÕt sai lÇm.VËy em kÝnh mong thÇy c« t¹o ®iÒu kiÖn cho em tèt h¬n.