Đề tài Hoàn thiện công tác hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Công ty X49- Bộ Quốc phòng

0 -161.480.437 ... D­ cuèi kú 87.269.880 0 Còng c¨n cø trªn c¸c chøng tõ ghi sæ, kÕ to¸n tæng hîp vµo Sæ c¸i TK 1541. BiÓu 30: Sæ c¸i Tµi kho¶n: “Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang” Sè hiÖu: 1541 NT GS CT- GS DiÔn gi¶i TK §¦ Sè tiÒn SH NT Nî Cã Luü kÕ PS T1-T11 3.037.428.025 291.701.334 Th¸ng 12/2002 D­ ®Çu kú 2.802.493.764 31/12 545 31/12 KÕt chuyÓn CPNVLTT SC m¸y xóc E302 621 21.187.400 31/12 546 31/12 - KÕt chuyÓn CPNVL TT SC m¸y xóc E302 621 1.599.000 - KÕt chuyÓn CPNCTT SC m¸y xóc E302 622 7.997.266 ... 31/12 553 31/12 KÕt chuyÓn CPNCTT SC m¸y xóc E302 622 981.648 ... 31/12 603 31/12 KÕt chuyÓn CPSXC PXSC 627 31.076.435 ... 31/12 627 31/12 S¶n phÈm nhËp kho 1551 4.319.098.120 Céng PS 1.603.874.236 4.319.098.120 Luü kÕ PS 4.611.302.261 4.610.799.454 D­ cuèi kú 87.269.880 7.§¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú C«ng ty X49 tæ chøc ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh theo ®¬n ®Æt hµng nªn viÖc x¸c ®Þnh s¶n phÈm dë dang cuèi kú kh¸ ®¬n gi¶n. §Õn cuèi kú, nÕu ®¬n ®Æt hµng nµo ch­a hoµn thµnh th× toµn bé chi phÝ ®· tËp hîp cho ®¬n ®ã ®­îc coi lµ chi phÝ dë dang cuèi kú chuyÓn kú sau. Khi ®¬n ®Æt hµng hoµn thµnh th× s¶n phÈm dë dang gi¶m. Do ®ã ta vÉn ph¶i cã sæ s¸ch theo dâi s¶n phÈm dë dang. 8 . TÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë C«ng ty X49 - Bé Quèc phßng. Do ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ lµ tõng ®¬n ®Æt hµng, ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh lµ s¶n phÈm hoµn thµnh cña tõng ®¬n, s¶n phÈm cña C«ng ty mang tÝnh chÊt ®¬n chiÕc, nªn C«ng ty x¸c ®Þnh ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh lµ theo ®¬n ®Æt hµng. Toµn bé chi phÝ ®Òu ®­îc C«ng ty tËp hîp theo tõng ®¬n ®Æt hµng. ViÖc tÝnh gi¸ thµnh trong C«ng ty chØ ®­îc thùc hiÖn khi ®¬n ®Æt hµng ®· hoµn thµnh. Khi ®ã toµn bé chi phÝ ph¸t sinh ®­îc tËp hîp vµ ph©n bæ cho tõng ®¬n ®Æt hµng chÝnh lµ tæng gi¸ thµnh cña ®¬n ®Æt hµng ®ã. NÕu ®Õn cuèi kú b¸o c¸o mµ ®¬n ®Æt hµng ch­a hoµn thµnh th× C«ng ty coi nh­ toµn bé chi phÝ ®· tËp hîp vµ ph©n bæ cho tõng ®¬n ®Æt hµng ®ã chÝnh lµ chi phÝ dë dang cuèi kú. BiÓu 31: ThÎ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, dÞch vô Th¸ng 12/2002 Tªn s¶n phÈm: M¸y xóc E302 sè X-051 Sè l­îng: 01 m¸y §¬n vÞ tÝnh: ®ång Kho¶n môc CP CPSX KDDD ®Çu kú CPSXKD PS trong kú CPSX KDDD cuèi kú Gi¸ thµnh SP, DV trong kú Tæng gi¸ thµnh §¬n gi¸ 1. CP NVLTT 0 22.786.400 0 22.786.400 22.786.400 2. CPNCTT 0 8.978.914 0 8.978.914 8.978.914 3. CPSXC 0 8.012.147 0 8.012.147 8.012.147 - CP NV qu¶n lý PX 0 897.409 0 897.409 897.409 - CP VL phôc vô SX 0 537.814 0 537.814 537.814 - CP CCDC phôc vô SX 0 590.679 0 590.679 590.679 - CP KHTSC§ 0 4.229.290 0 4.229.290 4.229.290 - CP kh¸c b»ng tiÒn 0 1.756.955 0 1.756.955 1.756.955 Céng 0 39.777.461 0 39.777.461 39.777.461 BiÓu 32: B¶ng thanh to¸n s¶n phÈm Ph©n x­ëng söa ch÷a Th¸ng 12/2002 STT Tªn s¶n phÈm - ®¬n vÞ VËt t­ PX tù ®¶m b¶o L­¬ng CNTTSX Chi phÝ s¶n xuÊt chung Céng thanh to¸n L­¬ng QL PX CPSXC kh¸c b»ng tiÒn Céng 1 M¸y xóc E302 X-051 E131 QC H¶i qu©n 1.599.000 7.997.266 754.125 1.756.955 2.511.080 12.107.346 2 T100 U263 L÷ 229 3.100.000 8.935.508 842.600 1.963.082 2.805.682 14.841.190 3 DT75 U587 X10 Qu©n khu III 2.235.000 7.008.101 660.849 1.539.641 2.200.490 11.443.591 4 DT 75 U781 Côc HËu cÇn-Tæng Côc kü thuËt 2.630.000 7.077.841 667.426 1.554.962 2.222.388 11.930.229 Tæng céng 9.564.000 31.018.716 2.925.000 6.814.640 9.739.640 50.322.356 Ngµy 31 th¸ng 12 n¨m 2002 Gi¸m ®èc C«ng ty KÕ to¸n tr­ëng KÕ to¸n BiÓu 33: Sæ ®¨ng ký chøng tõ ghi sæ CT-GS Sè tiÒn CT-GS Sè tiÒn SH NT SH NT ... ... ... 563 31/12 1.386.000 538 30/12 16.404.000 ... ... ... ... ... ... 571 31/12 361.501 545 31/12 21.187.400 ... ... ... - - 21.187.400 574 31/12 1.240.012 546 31/12 1.599.000 574 31/12 689.532 - - 1.599.000 ... ... ... - - 7.997.266 584 31/12 246.000 - - 7.997.266 - - 1.769.504 - - 7.997.266 ... ... ... ... ... ... 589 31/12 1.981.000 553 31/12 981.648 590 31/12 327.000 - - 981.648 ... ... ... ... ... ... 597 31/12 2.652.000 557 31/12 3.480.750 ... ... ... ... ... ... 603 31/12 31.076.435 562 31/12 700.000 ... ... ... PhÇn III Mét sè kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty X49- Bé Quèc phßng. NhËn xÐt chung vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n t¹i C«ng ty X49- BQP Lµ mét doanh nghiÖp quèc phßng ra ®êi kh¸ sím, C«ng ty X49 ®· tr¶i qua nhiÒu biÕn ®éng trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn. Tõ khi chuyÓn ®æi c¬ chÕ bao cÊp sang c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc, C«ng ty ®· gÆp kh«ng Ýt khã kh¨n vÒ vèn, kü thuËt, vÒ lao ®éng vµ thÞ tr­êng... Tuy vËy, víi sù n¨ng ®éng cña bé m¸y qu¶n lý, víi sù nç lùc cè g¾ng cña toµn thÓ c¸n bé c«ng nh©n viªn trong C«ng ty, ®Õn nay C«ng ty ®· dÇn kh«i phôc ®­îc nh÷ng khã kh¨n vµ ®· tõng b­íc mang l¹i hiÖu qu¶ cao trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. C¸c phßng ban cña C«ng ty ®­îc ph©n chia vµ s¾p xÕp mét c¸ch hîp lý, phï hîp víi quy m« cña C«ng ty vµ phôc vô tèt cho viÖc s¶n xuÊt cña C«ng ty. Song song víi qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi Êy, hÖ thèng C«ng t¸c kÕ to¸n tµi chÝnh cña C«ng ty ®· kh«ng ngõng ®­îc biÕn ®æi c¶ vÒ c¬ cÊu lÉn ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n. Nã ®· thùc sù trë thµnh c«ng cô ®¾c lùc cho qu¶n lý vµ h¹ch to¸n kinh tÕ cña C«ng ty. Qua thêi gian thùc tËp t×m hiÓu vÒ C«ng ty, em xin cã mét sè nhËn xÐt kh¸i qu¸t nh­ sau: Nh÷ng ­u ®iÓm. VÒ bé m¸y kÕ to¸n: Bé m¸y kÕ to¸n cña C«ng ty ®­îc tæ chøc gän nhÑ, phï hîp víi ®Æc ®iÓm tæ chøc kinh doanh, ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ c¸c néi dung h¹ch to¸n vµ ®¸p øng yªu cÇu cña c«ng t¸c qu¶n lý. §éi ngò nh©n viªn cã tr×nh ®é kÕ to¸n cao, n¾m v÷ng chÝnh s¸ch vµ nhiÖm vô cña m×nh. §©y chÝnh lµ c¬ së gióp C«ng ty ¸p dông nguyªn t¾c kiªm nhiÖm trong tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n. Mçi c¸n bé kÕ to¸n kiªm nhiÖm nhiÒu phÇn hµnh kh¸c nhau, do ®ã gãp phÇn gi¶m nhÑ quy m« bé m¸y kÕ to¸n, ph¸t huy hÕt kh¶ n¨ng cña c¸c nh©n viªn. §ång thêi, ®ßi hái mçi nh©n viªn kÕ to¸n ph¶i lu«n nç lùc hÕt m×nh ®Ó hoµn thµnh c«ng viÖc ®­îc giao. VÒ bé sæ kÕ to¸n: + Danh môc vµ h×nh thøc c¸c chøng tõ mµ C«ng ty sö dông hoµn toµn phï hîp víi yªu cÇu vµ quy ®Þnh cña Nhµ n­íc, ®¶m b¶o mäi nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh ®Òu cã chøng tõ kÌm theo. + C«ng ty ¸p dông hÖ thèng tµi kho¶n theo quy ®Þnh cña Bé Tµi chÝnh (bao gåm tµi kho¶n trong b¶ng vµ tµi kho¶n ngoµi b¶ng) vµ ®· chi tiÕt mét sè tµi kho¶n thµnh c¸c tiÓu kho¶n ®Ó phï hîp víi ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh vµ ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lý. + C«ng ty ®· lùa chän vµ ¸p dông h×nh thøc chøng tõ ghi sæ ®Ó thùc hiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n. Víi ®Æc ®iÓm lµ ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh cã quy m« võa, khèi l­îng nghiÖp vô ph¸t sinh kh«ng nhiÒu th× sö dông h×nh thøc sæ nµy lµ hîp lý. VÒ ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n: C«ng ty X49 h¹ch to¸n hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn. Ph­¬ng ph¸p nµy cho phÐp ph¶n ¸nh mét c¸ch kÞp thêi, th­êng xuyªn t×nh h×nh biÕn ®éng nhËp, xuÊt, tån cña vËt t­, gãp phÇn qu¶n lý chÆt chÏ vËt t­. VÒ c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm: + ViÖc x¸c ®Þnh ®óng ®èi t­îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®· t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho C«ng ty trong c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. + MÆc dï ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh cña C«ng ty lµ ®¬n ®Æt hµng hoµn thµnh nh­ng kú tÝnh gi¸ thµnh cña C«ng ty lµ vµo cuèi th¸ng. ë C«ng ty X49, viÖc s¶n xuÊt s¶n phÈm th­êng kÐo dµi, ®Æc biÖt ®èi víi ph©n x­ëng söa ch÷a, mét s¶n phÈm söa ch÷a cã thÓ kÐo dµi mét hay nhiÒu th¸ng, do vËy, tÝnh gi¸ thµnh vµo cuèi th¸ng sÏ gãp phÇn cung cÊp th«ng tin ®Çy ®ñ vÒ t×nh h×nh thùc hiÖn s¶n xuÊt cho nhµ qu¶n lý, gióp nhµ qu¶n lý biÕt ®­îc gi¸ thµnh cña tõng ®¬n ®Æt hµng hoµn thµnh trong th¸ng vµ gi¸ trÞ dë dang cña nh÷ng ®¬n ®Æt hµng ch­a hoµn thµnh. + Víi viÖc x¸c ®Þnh kú tÝnh gi¸ thµnh lµ cuèi mçi th¸ng th× thÎ tÝnh gi¸ thµnh còng ®­îc lËp vµo cu«Ý th¸ng cho tõng ®¬n ®Æt hµng, ph¶n ¸nh cô thÓ c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh trong th¸ng cña tõng ®¬n. + Cã sù ph©n c«ng tr¸ch nhiÖm râ rµng vµ sù phèi hîp nhÞp nhµng gi÷a c¸c nh©n viªn kÕ to¸n trong phßng Tµi chÝnh - KÕ to¸n víi c¸c nh©n viªn thèng kª ph©n x­ëng, gióp cho sè liÖu ghi chÐp chÝnh x¸c, ®Çy ®ñ, lµ c¬ së tÝnh ®óng gi¸ thµnh s¶n phÈm. + HiÖn nay, C«ng ty ®ang ¸p dông h×nh thøc tr¶ l­¬ng kho¸n s¶n phÈm. H×nh thøc tr¶ l­¬ng nµy ®· ®¶m b¶o g¾n thu nhËp cña ng­êi lao ®éng víi kÕt qu¶ s¶n xuÊt, n©ng cao ý thøc lao ®éng, tiÕt kiÖm trong s¶n xuÊt, n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt, gi¶m ®Õn møc thÊp nhÊt l­îng s¶n phÈm háng, lµ c¬ së ®Ó gi¶m chi phÝ vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Nh÷ng tån t¹i Bªn c¹nh nh÷ng ­u ®iÓm mµ C«ng ty ®· ®¹t ®­îc, trong c«ng t¸c kÕ to¸n nãi chung vµ c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm nãi riªng cßn tån t¹i nh÷ng mÆt h¹n chÕ sau: Thø nhÊt: Tuy C«ng ty ¸p dông h×nh thøc chøng tõ ghi sæ ®Ó thùc hiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n nh­ng mét sè sæ s¸ch mµ c«ng ty ®ang ¸p dông ch­a phï hîp c¶ vÒ h×nh thøc vµ c¸ch thøc ghi, ®Æc biÖt lµ bé sæ chi tiÕt, nªn ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu ph¶n ¸nh chi tiÕt sè liÖu kÕ to¸n. Thø hai: C«ng ty chØ tiÕn hµnh lËp chøng tõ ghi sæ vµo cuèi mçi th¸ng, cßn trong th¸ng, kÕ to¸n chØ thùc hiÖn viÖc lËp, thu thËp, kiÓm tra vµ ph©n lo¹i c¸c chøng tõ gèc, nh÷ng chøng tõ kÕ to¸n cã liªn quan ®Õn nhau hoÆc nh÷ng chøng tõ kÕ to¸n cã néi dung kinh tÕ nh­ nhau ®­îc kÕ to¸n tËp hîp vµ cuèi th¸ng ghi vµo chøng tõ ghi sæ b»ng mét bót to¸n. C¸ch lËp chøng tõ nh­ trªn tuy lµm gi¶m bít sè lÇn ghi sæ nh­ng l¹i vi ph¹m nguyªn t¾c vÒ thêi h¹n ghi sæ, kh«ng ph¶n ¸nh kÞp thêi vµ chi tiÕt tõng nghiÖp vô ph¸t sinh. H¬n n÷a, c¸ch lµm nh­ trªn sÏ khiÕn cho cuèi th¸ng, cuèi quý vµ ®Æc biÖt lµ cuèi n¨m c«ng viÖc kÕ to¸n bÞ ïn t¾c, viÖc lËp c¸c b¸o c¸o th­êng chËm so víi quy ®Þnh, ¶nh h­ëng tíi c«ng t¸c qu¶n lý nãi chung. Thø ba: Tuy cã ¸p dông m¸y vi tÝnh trong thùc hiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n nh­ng C«ng ty vÉn ch­a thùc sù ph¸t huy hÕt tÝnh n¨ng cña m¸y vi tÝnh. Toµn bé c«ng viÖc kÕ to¸n vÉn ®­îc c¸c kÕ to¸n viªn thùc hiÖn thñ c«ng b»ng tay. H¬n n÷a, phÇn mÕm kÕ to¸n mµ hiÖn nay C«ng ty ®ang sö dông bÞ h¹n chÕ trªn nhiÒu mÆt, ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu h¹ch to¸n vµ cung cÊp th«ng tin. Do ®ã, C«ng ty chØ sö dông kÕt qu¶ cña m¸y vi tÝnh nh­ mét c«ng cô ®Ó ®èi chiÕu víi kÕ to¸n tay nh»m ph¸t hiÖn sai sãt vµ nh©n viªn kÕ to¸n vÉn ph¶i tù lËp c¸c b¸o c¸o chi tiÕt trªn Excel, phÇn mÒm kÕ to¸n kh«ng lËp c¸c b¸o c¸o nµy. Thø t­: VÒ c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, ngoµi nh÷ng mÆt h¹n chÕ vÒ sæ s¸ch kÕ to¸n, c¸ch lËp vµ thêi h¹n lËp chøng tõ ghi sæ nh­ ®· nªu trªn th× cßn mét sè tån t¹i trong viÖc ph©n lo¹i c¸c yÕu tè chi phÝ, viÖc x¸c ®Þnh néi dung cña mét sè kho¶n môc chi phÝ vµ viÖc h¹ch to¸n c¸c kho¶n chi phÝ nµy. ChÝnh nh÷ng tån t¹i nµy ®· lµm thay ®æi mét sè kho¶n môc chi phÝ trong gi¸ thµnh s¶n phÈm, tõ ®ã lµm thay ®æi tû träng tõng lo¹i chi phÝ trong gi¸ thµnh s¶n phÈm, ¶nh h­ëng tíi c«ng t¸c ph©n tÝch vµ qu¶n lý chi phÝ cña doanh nghiÖp. Tãm l¹i, c«ng t¸c kÕ to¸n cña C«ng ty vÉn ®ang trong qu¸ tr×nh tù hoµn thiÖn nªn trong sù ph¸t triÓn kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. §Ó kÕ to¸n cã thÓ thÓ hiÖn ®Çy ®ñ søc m¹nh cña m×nh vµ trë thµnh mét c«ng cô ®¾c lùc gióp nhµ qu¶n lý ra quyÕt ®Þnh th× C«ng ty ph¶i chó ý ph¸t huy nh÷ng ­u ®iÓm vµ h¹n chÕ c¸c nh­îc ®iÓm. Qua qu¸ tr×nh kh¶o s¸t vµ t×m hiÓu thùc tÕ t¹i C«ng ty X49, em xin m¹nh d¹n ®Ò xuÊt mét sè ý kiÕn nh­ sau: Mét sè kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty X49 - BQP. VÒ viÖc më thªm TK 6277- Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi HiÖn nay chi phÝ s¶n xuÊt chung cña C«ng ty X49 ®­îc chia thµnh: chi phÝ nh©n viªn qu¶n lý ph©n x­ëng, chi phÝ vËt liÖu phôc vô s¶n xuÊt, chi phÝ c«ng cô dông cô phôc vô s¶n xuÊt, chi phÝ khÊu hao TSC§, chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn (t­¬ng øng víi c¸c tiÓu kho¶n 6271, 6272, 6273, 6274, 6278). Theo c¸ch ph©n chia nµy, khi ph¸t sinh nh÷ng kho¶n chi phÝ dÞch vô mua ngoµi nh­ tiÒn ®iÖn tho¹i, ®iÖn, n­íc... kÕ to¸n ®Òu h¹ch to¸n vµo chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn. Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi lµ nh÷ng chi phÝ dÞch vô thuª ngoµi phôc vô cho s¶n xuÊt cña c¸c ph©n x­ëng, ®éi s¶n xuÊt, nã mang tÝnh chÊt kh¸c víi c¸c chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn. Do vËy, nh÷ng kho¶n chi phÝ nµy ph¶i ®­îc theo dâi trªn mét tiÓu kho¶n riªng ®Ó ®¶m b¶o sù phï hîp cña c¸c yÕu tè chi phÝ. Theo em, C«ng ty nªn më thªm TK 6277 vµ ph¶i quy ®Þnh râ néi dung h¹ch to¸n vµo tiÓu kho¶n nµy gåm nh÷ng kho¶n chi phÝ nµo ®Ó ph©n biÖt râ víi c¸c kho¶n chi phÝ h¹ch to¸n vµo chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn. Cô thÓ: + Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi nh­ tiÒn ®iÖn, n­íc, ®iÖn tho¹i... + Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn nh­ tiÒn tiÕp kh¸ch giao nhËn xe, tiÒn héi nghÞ, chi phÝ ®Ó nghiÖm thu chÊt l­îng s¶n phÈm, tiÒn vÖ sinh c«ng nghiÖp... VÒ viÖc lËp c¸c b¶ng ph©n bæ - VÒ viÖc lËp b¶ng ph©n bæ BHXH, BHYT, KPC§ cho tõng s¶n phÈm theo tõng ph©n x­ëng. ë C«ng ty X49, c¨n cø ®Ó vµo chøng tõ ghi sæ c¸c kho¶n BHXH, BHYT, KPC§ lµ B¶ng trÝch BHXH, BHYT, KPC§. Trªn b¶ng nµy chØ thÓ hiÖn tõng kho¶n trÝch cña c¶ ph©n x­ëng chø kh«ng chi tiÕt cho tõng ®¬n ®Æt hµng, v× vËy tr­íc khi vµo chøng tõ ghi sæ cho tõng ®¬n ®Æt hµng, kÕ to¸n ph¶i tÝnh to¸n ph©n bæ kho¶n trÝch 19% cho tõng ®¬n vµ ghi th¼ng vµo c¸c chøng tõ ghi sæ mµ kh«ng lËp b¶ng ph©n bæ. Theo em ®Ó cã thÓ lµm c¨n cø râ rµng cho c¸c sè liÖu trªn chøng tõ ghi sæ th× sau khi tÝnh to¸n ph©n bæ C«ng ty nªn lËp b¶ng ph©n bæ BHXH, BHYT, PKC§ cho tõng ®¬n ®Æt hµng. C«ng ty cã thÓ ¸p dông mÉu b¶ng nh­ sau: BiÓu 34: B¶ng ph©n bæ BHXH, BHYT, KPC§ Th¸ng 12 n¨m 2002 Ph©n x­ëng söa ch÷a §èi t­îng KPC§ 2% 3382 BHXH 15% 3383 BHYT 2% 3384 Tæng trÝch 19% 1. TK 627 58.500 438.750 58.500 555.750 2. TK 622 400.788 3.005.910 400.788 3.807.486 M¸y xóc E 302 103.331 774.986 103.331 981.648 T100 U263 115.454 865.908 115.454 1.096.816 DT 75 U587 90.550 679.130 90.550 860.230 DT 75 U781 91.453 685.886 91.453 868.792 Céng 459.288 3.444.660 459.288 4.363.236 - VÒ viÖc lËp b¶ng ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung. Còng nh­ sè trÝch 19%, chi phÝ s¶n xuÊt chung sau khi ®­îc tËp hîp, tÝnh to¸n ph©n bæ, kÕ to¸n nªn lËp b¶ng ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung cho tõng ®¬n ®Æt hµng ®Ó lµm c¨n cø vµo chøng tõ ghi sæ. B¶ng nµy cã thÓ cã mÉu nh­ sau (xem biÓu 35). Ghi chó: Sè liÖu trªn b¶ng nµy lµ sè liÖu vÒ chi phÝ s¶n xuÊt chung th¸ng 12/2002 cña C«ng ty X49 vµ ®· ®­îc ®iÒu chØnh theo h­íng c¸c kiÕn nghÞ ®­îc tr×nh bµy trong chuyªn ®Ò nµy. Tuy nhiªn, ®èi víi chi phÝ CCDC phôc vô s¶n xuÊt, do doanh nghiÖp kh«ng cã dù kiÕn vÒ sè kú sö dông nªn kh«ng thÓ tiÕn hµnh ph©n bæ kho¶n chi phÝ nµy cho c¸c kú, t¹m coi nh÷ng CCDC nµy thuéc lo¹i xuÊt dïng mét lÇn. BiÓu 35: B¶ng ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung Th¸ng 12 / 2002 Ph©n x­ëng söa ch÷a §èi t­îng CP NV qu¶n lý PX CP VL phôc vô sx CP CCDC P.vô sx CP KH TSC§ CP dÞch vô mua ngoµi CP kh¸c b»ng tiÒn Tæng céng 1. Xóc E302 957.739 537.814 590.679 4.229.290 414.741 574.167 7.304.430 2. T100 U263 1.070.102 600.910 659.977 4.725.472 463.398 641.528 8.161.387 3. DT75 U587 839.278 471.293 517.619 3.706.178 363.442 503.149 6.400.959 4. DT75 U781 847.631 475.983 522.770 3.743.060 367.059 508.156 6.464.659 Céng 3.714.750 2.086.000 2.291.045 16.404.000 1.608.640 2.227.000 28.331.435 BiÓu 36: Sæ chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh Tµi kho¶n: chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp Sè hiÖu: 621 Ph©n x­ëng söa ch÷a Ntgs Chøng tõ DiÔn gi¶i TK §¦ Ghi Nî TK 621 Ghi Cã TK 621 SH NT Tæng VLC VLP NL Th¸ng 12 / 2002 M¸y xóc E302 X051 31/12 BTHCTG 31/12 XuÊt VLC dïng SC 1521 18.899.100 18.899.100 31/12 BTHCTG 31/12 XuÊt VLP dïng SC 1522 1.352.500 1.352.500 31/12 BTHCTG 31/12 XuÊt NL dïng SC 1523 935.800 935.800 31/12 BTTSP 31/12 VT tù ®¶m b¶o 1111 1.653.671 991.400 662.271 Céng PS Nî 22.841.071 19.890.500 2.014.771 935.800 K. chuyÓn CPNVLTT 1541 22.841.071 §éng c¬ T100 U263 ... Tæng céng PS xxx xxx xxx xxx xxx DCK 0 0 BiÓu 37: Sæ chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh Tµi kho¶n: chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp Sè hiÖu: 622 Ph©n x­ëng söa ch÷a NT GS Chøng tõ DiÔn gi¶i TK §¦ Ghi Nî TK 622 Ghi Cã TK 622 SH NT Tæng L­¬ng KPC§ BHXH BHYT Th¸ng 12/2002 Xóc E302 X-051 31/12 BTTSP 31/12 L­¬ng CNTTSX 334 8.681.006 8.681.006 31/12 BPB19% 31/12 C¸c kho¶n trÝch 19% 338 981.648 103.331 774.986 103.331 Céng PS Nî 9.622.654 8.681.006 103.331 774.986 103.331 K. chuyÓn CPNCTT 1541 9.662.654 §éng c¬T100 U263 ... Tæng céng PS T12 xxx xxx xxx xxx xxx xxx DCK 0 0 BiÓu 38: Sæ chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh Tµi kho¶n: 627 Ph©n x­ëng söa ch÷a NTGS Chøng tõ DiÔn gi¶i TK §¦ Ghi Nî TK 627 Ghi Cã TK 627 SH NT Tæng 6271 6272 6273 6274 6277 6278 Th¸ng T Céng PS DCK BiÓu 39: Sæ chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh Tµi kho¶n: 154 Ph©n x­ëng söa ch÷a Ntgs Chøng tõ DiÔn gi¶i TK §¦ Ghi Nî TK 1541 Ghi Cã TK 1541 SH NT Tæng 621 622 627 Th¸ng T D§K ... Céng PS NhËp kho SP DCK 3. VÒ hÖ thèng sæ chi tiÕt. Nh×n chung, hÖ thèng sæ chi tiÕt mµ C«ng ty ®ang ¸p dông lµ kh«ng hîp lý c¶ vÒ h×nh thøc vµ c¸ch thøc ghi sæ, kh«ng ®¸p øng ®­îc nhu cÇu h¹ch to¸n chi tiÕt. Thø nhÊt: C«ng ty kh«ng më sæ theo dâi chi tiÕt cho TK 621, TK 622, do vËy nh÷ng th«ng tin chi tiÕt vÒ nguyªn vËt liÖu xuÊt dïng cho s¶n xuÊt, vÒ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp kh«ng ®­îc ph¶n ¸nh cô thÓ trªn sæ s¸ch kÕ to¸n. Thø hai: T¹i C«ng ty X49, c¨n cø ®Ó ghi sæ kÕ to¸n chi tiÕt lµ c¸c chøng tõ ghi sæ sau khi sö dông ®Ó ghi sæ c¸i. Nh­ vËy, hÖ thèng sæ c¸i vµ sæ chi tiÕt gÇn nh­ gièng nhau dÉn tíi kh«ng ®¸p øng ®­îc yªu cÇu ®èi chiÕu gi÷a h¹ch to¸n tæng hîp vµ h¹ch to¸n chi tiÕt. Thø ba: §èi víi nh÷ng kho¶n ghi Cã trªn sæ chi tiÕt, kÕ to¸n ghi b»ng bót to¸n ghi ©m, ®iÒu nµy kh«ng g©y ¶nh h­ëng g× ®Õn sè liÖu kÕ to¸n nh­ng tÝnh chÊt cña nghiÖp vô cã thÓ bÞ hiÓu sai. Thø t­: C¸c kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt chung cña C«ng ty ®­îc tËp hîp theo tõng ph©n x­ëng nh­ng hÖ thèng sæ chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh l¹i ®­îc më cho toµn C«ng ty, chia ra theo tõng yÕu tè chi phÝ cho c¸c ph©n x­ëng, ®éi s¶n xuÊt, do vËy ch­a thuËn tiÖn cho viÖc tËp hîp c¸c yÕu tè chi phÝ s¶n xuÊt chung theo tõng ph©n x­ëng. §Ó cã thÓ kh¾c phôc ®­îc nh÷ng tån t¹i trªn, theo em, C«ng ty cÇn ph¶i thay ®æi trong c«ng t¸c h¹ch to¸n chi tiÕt. C«ng ty cÇn ph¶i thèng nhÊt vÒ hÖ thèng sæ chi tiÕt, bao gåm sæ chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh më cho TK 621, TK 622, TK 627 theo tõng ph©n x­ëng. C¨n cø ®Ó ghi vµo sæ chi tiÕt ph¶i lµ c¸c chøng tõ gèc, c¸c b¶ng kª, b¶ng ph©n bæ vµ ph¶i ®­îc ghi ngay khi chøng tõ ®­îc chuyÓn ®Õn. HÖ thèng sæ chi tiÕt mµ C«ng ty ¸p dông cã thÓ cã mÉu nh­ sau: (xem biÓu 36, 37, 38, 39) Ghi chó: Sè liÖu trªn b¶ng nµy ®· ®­îc ®iÒu chØnh theo h­íng c¸c kiÕn nghÞ ®­îc tr×nh bµy trong chuyªn ®Ò (chi phÝ vËn chuyÓn, bèc dì, tiÒn ¨n ca ®· ®­îc h¹ch to¸n vµo c¸c kho¶n môc chi phÝ phï hîp). C¨n cø ®Ó kÕ to¸n ghi vµo c¸c sæ chi tiÕt lµ c¸c B¶ng tæng hîp chøngtõ gèc (BTHCTG), B¶ng thanh to¸n s¶n phÈm (BTTSP), B¶ng ph©n bæ BHXH, BHYT, KPC§ (BPB19%). 4. VÒ viÖc më sæ c¸i TK 627 - Chi phÝ s¶n xuÊt chung §èi víi kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt chung, C«ng ty X49 më sæ c¸i cho tõng tiÓu kho¶n (Sæ c¸i TK6271, 6272, 6273, 6274, 6278). Nh­ vËy, sæ c¸i kh«ng nh÷ng kh«ng thÓ hiÖn ®­îc tÝnh chÊt lµ mét sæ tæng hîp mµ cßn g©y trïng l¾p víi hÖ thèng sæ chi tiÕt chi phÝ s¶n xuÊt chung. §Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng nµy, theo em C«ng ty chØ nªn më mét sæ c¸i theo dâi tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung (Sæ c¸i TK 627), mÉu vµ c¸ch ghi sæ nµy t­¬ng tù nh­ c¸c sæ c¸i kh¸c. 5. VÒ tiªu thøc ph©n bæ chi phÝ cho tõng ®¬n ®Æt hµng T¹i C«ng ty X49, viÖc ph©n bæ chi phÝ cho tõng ®¬n ®Æt hµng c¨n cø vµo ®é phøc t¹p cña s¶n phÈm trong tõng ®¬n. HiÖn nay, C«ng ty sö dông tiªu thøc ph©n bæ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung theo tiÒn l­¬ng c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt. TiÒn l­¬ng c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt bao gåm l­¬ng chÝnh, l­¬ng phô vµ c¸c kho¶n phô cÊp cã tÝnh chÊt l­¬ng. Tuy nhiªn, chØ cã tiÒn l­¬ng chÝnh cña c«ng nh©n s¶n xuÊt chÝnh míi ph¶n ¸nh mét c¸ch chÝnh x¸c ®é phøc t¹p cña s¶n phÈm tõng ®¬n hµng v× tiÒn l­¬ng chÝnh ®­îc tÝnh to¸n chÝnh x¸c dùa trªn sè giê s¶n xuÊt thùc tÕ mµ ng­êi c«ng nh©n chÝnh ®· bá ra ®Ó s¶n xuÊt ®¬n hµng ®ã. Do vËy, C«ng ty nªn lùa chän vµ ¸p dông thèng nhÊt tiªu thøc ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt lµ ph©n bæ theo tiÒn l­¬ng chÝnh cña c«ng nh©n s¶n xuÊt chÝnh. Theo ®ã, tû lÖ ph©n bæ nh­ sau: 6.VÒ h¹ch to¸n chi phÝ vËn chuyÓn, bèc dì. Nh­ ®· tr×nh bµy ë trªn, nguån cung cÊp vËt liÖu dïng s¶n xuÊt cho c¸c ph©n x­ëng ë C«ng ty bao gåm vËt liÖu xuÊt tõ kho vµ vËt liÖu do c¸c ph©n x­ëng tù ®¶m b¶o. §èi víi vËt liÖu mua vÒ nhËp kho C«ng ty, chi phÝ vËn chuyÓn, bèc dì ®­îc kÕ to¸n tÝnh vµo gi¸ trÞ vËt liÖu nhËp (TK 152). Nh­ng ®èi víi vËt liÖu do ph©n x­ëng mua vÒ kh«ng nhËp kho mµ sö dông ngay ®Ó s¶n xuÊt th× chi phÝ vËn chuyÓn, bèc dì l¹i ®­îc h¹ch to¸n vµo kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt chung (chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn) cña ph©n x­ëng ®ã (TK 6278 - chi tiÕt theo tõng ph©n x­ëng sö dông). Víi c¸ch h¹ch to¸n nh­ trªn th× gi¸ thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu mua ngoµi do ph©n x­ëng tù ®¶m b¶o ch­a ®­îc x¸c ®Þnh chÝnh x¸c, bëi gi¸ thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu ph¶i bao gåm gi¸ mua céng chi phÝ vËn chuyÓn, bèc dì, thu mua (nÕu cã). §iÒu nµy ®· dÉn ®Õn viÖc gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu dïng s¶n xuÊt bÞ gi¶m so víi thùc tÕ, tõ ®ã lµm gi¶m chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp. Tuy tæng chi phÝ s¶n xuÊt kh«ng thay ®æi nh­ng tû träng tõng lo¹i chi phÝ trong gi¸ thµnh bÞ thay ®æi (chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp gi¶m, chi phÝ s¶n xuÊt chung t¨ng). Nh­ vËy, viÖc h¹ch to¸n sai ®èi víi chi phÝ vËn chuyÓn, bèc dì sÏ dÉn ®Õn sù sai lÖch gi÷a c¸c kho¶n môc chi phÝ trong tæng chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh kú h¹ch to¸n. §Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng trªn, theo em C«ng ty cÇn h¹ch to¸n chi phÝ vËn chuyÓn, bèc dì nguyªn vËt liÖu do ph©n x­ëng tù mua ngoµi vµo gi¸ trÞ thùc tÕ cña vËt liÖu. Chi phÝ nµy sÏ ®­îc kÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ cho c¸c lo¹i vËt liÖu nÕu chi phÝ ®ã liªn quan ®Õn nhiÒu lo¹i vËt liÖu. Khi vËt liÖu nµy ®­îc dïng ®Ó s¶n xuÊt ®¬n ®Æt hµng nµo th× gi¸ trÞ vËt liÖu trùc tiÕp s¶n xuÊt tÝnh vµo ®¬n ®Æt hµng ®ã sÏ bao gåm gi¸ mua vµ chi phÝ vËn chuyÓn, bèc dì ph©n bæ cho vËt liÖu ®ã. C¸ch h¹ch to¸n nµy sÏ ®¶m b¶o ®­îc tÝnh chÝnh x¸c trong viÖc h¹ch to¸n c¸c kho¶n môc chi phÝ. XÐt theo kh¶ n¨ng vµ tr×nh ®é cña nh©n viªn kÕ to¸n trong C«ng ty th× C«ng ty hoµn toµn cã thÓ thùc hiÖn ®­îc. 7.VÒ h¹ch to¸n tiÒn ¨n ca. HiÖn nay, tiÒn ¨n ca cña doanh nghiÖp ®­îc h¹ch to¸n vµo chi phÝ s¶n xuÊt chung (chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn). Kho¶n nµy ®­îc tr¶ trùc tiÕp cho c«ng nh©n b»ng tiÒn mÆt mµ kh«ng h¹ch to¸n qua TK 334. Trªn thùc tÕ, tiÒn ¨n ca ®­îc coi nh­ lµ mét kho¶n thï lao mµ doanh nghiÖp ph¶i tr¶ cho ng­êi lao ®éng, do ®ã nã ph¶i ®­îc h¹ch to¸n vµo chi phÝ t­¬ng øng víi vÞ trÝ c«ng viÖc cña ng­êi lao ®éng. Cô thÓ, tiÒn ¨n ca cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt sÏ ®­îc tÝnh vµo chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, tiÒn ¨n ca cña nh©n viªn qu¶n lý ph©n x­ëng sÏ ®­îc tÝnh vµo chi phÝ nh©n viªn qu¶n lý ph©n x­ëng (chi phÝ s¶n xuÊt chung). Nh­ vËy, so s¸nh c¸ch h¹ch to¸n t¹i doanh nghiÖp hiÖn nay víi c¸ch h¹ch to¸n míi, tuy tæng chi phÝ s¶n xuÊt kh«ng thay ®æi nh­ng râ rµng cã sù thay ®æi tû träng c¸c kho¶n môc vµ yÕu tè chi phÝ (chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp gi¶m, chi phÝ s¶n xuÊt chung t¨ng). ¶nh h­ëng cña nã còng t­¬ng tù nh­ ¶nh h­ëng cña sù thay ®æi h¹ch to¸n chi phÝ vËn chuyÓn, bèc dì nãi trªn. §Ó ®¶m b¶o tÝnh chÝnh x¸c cña th«ng tin kÕ to¸n nh»m phôc vô tèt cho viÖc qu¶n lý chi phÝ, theo em C«ng ty nªn h¹ch to¸n c¸c kho¶n tiÒn ¨n ca nh­ sau: Dùa trªn b¶ng chÊm c«ng tõng ph©n x­ëng, kÕ to¸n tÝnh ra tiÒn ¨n ca cña tõng c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt vµ nh©n viªn qu¶n lý ph©n x­ëng. Tæng tiÒn ¨n ca cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt sÏ ®­îc ph©n bæ cho tõng ®¬n ®Æt hµng theo tiÒn l­¬ng chÝnh cña c«ng nh©n s¶n xuÊt chÝnh ®¬n ®Æt hµng ®ã. Sau ®ã tiÒn ¨n ca cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt ®· ph©n bæ sÏ ®­îc kÕ to¸n ghi vµo chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp cho tõng ®¬n ®Æt hµng theo ®Þnh kho¶n: Nî TK 622 - Chi tiÕt theo tõng ®¬n ®Æt hµng Cã TK 334 Tæng tiÒn ¨n ca cña nh©n viªn qu¶n lý tõng ph©n x­ëng ®­îc h¹ch to¸n vµo chi phÝ nh©n viªn qu¶n lý ph©n x­ëng theo ®Þnh kho¶n: Nî TK 6271 Cã TK 334 Cuèi kú, kho¶n chi phÝ nµy còng ®­îc ph©n bæ cho tõng ®¬n ®Æt hµng theo tiÒn l­¬ng chÝnh cña c«ng nh©n s¶n xuÊt chÝnh ®¬n ®Æt hµng ®ã. 8.VÒ h¹ch to¸n chi phÝ c«ng cô dông cô phôc vô s¶n xuÊt. T¹i C«ng ty X49, CCDC cã nhiÒu lo¹i vµ cã gi¸ trÞ kh¸c nhau, cã nh÷ng CCDC chØ ®­îc sö dông trong mét kú h¹ch to¸n nh­ng còng cã nh÷ng CCDC cã gi¸ trÞ lín cã thÓ ®­îc sö dông qua nhiÒu kú. Tuy nhiªn, ë C«ng ty gi¸ trÞ tÊt c¶ nh÷ng CCDC xuÊt dïng trong kú h¹ch to¸n nµo th× ®­îc ph©n bæ mét lÇn vµo chi phÝ s¶n xuÊt cña kú h¹ch to¸n ®ã mµ kh«ng tiÕn hµnh ph©n bæ cho c¸c kú sau. ViÖc h¹ch to¸n vµ ph©n bæ nh­ vËy lµm cho gi¸ thµnh cña kú xuÊt dïng CCDC cã gi¸ trÞ lín sÏ t¨ng lªn kh«ng hîp lý. V× vËy, theo em viÖc h¹ch to¸n CCDC xuÊt dïng phôc vô s¶n xuÊt ph¶i ®­îc thùc hiÖn nh­ sau: - §èi víi nh÷ng CCDC chØ cã gi¸ trÞ sö dông trong mét kú h¹ch to¸n, toµn bé gi¸ trÞ CCDC xuÊt dïng ®­îc tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh trong kú, kÕ to¸n ghi: Nî TK 6273 Cã TK 153 - §èi víi nh÷ng CCDC l©u bÒn cã gi¸ trÞ lín, khi xuÊt dïng cÇn ¸p dông ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n “chi phÝ tr¶ tr­íc” ph©n bæ dÇn. Møc ph©n bæ cho mét kú sö dông cã thÓ ®­îc tÝnh nh­ sau: + Khi xuÊt dïng, kÕ to¸n c¨n cø vµo gi¸ thùc tÕ CCDC ghi: Nî TK 142 Cã TK 153 + Ph¶n ¸nh møc ph©n bæ gi¸ trÞ CCDC cho mét kú sö dông kÕ to¸n ghi: Nî TK 6273 Cã TK 142 9.VÒ h¹ch to¸n thiÖt h¹i s¶n phÈm háng T¹i C«ng ty X49, trªn c¸c phiÕu nhËp kho cã c¶ c¸c chi tiÕt s¶n phÈm háng ®­îc nhËp l¹i kho (xy lanh thuû lùc, ly hîp...), song l¹i chØ ®­îc theo dâi vÒ mÆt sè l­îng, cßn vÒ gi¸ trÞ cña c¸c chi tiÕt nµy, C«ng ty coi nh­ b»ng 0 mÆc dï nh÷ng chi tiÕt nµy vÉn ®­îc t¸i sö dông. Nh­ vËy, v« h×nh chung C«ng ty ®· lµm t¨ng chi phÝ cho nh÷ng thµnh phÈm. §iÒu nµy g©y ra viÖc ®¸nh gi¸ sai gi¸ trÞ cña thµnh phÈm lµm chØ tiªu gi¸ thµnh kh«ng cßn chÝnh x¸c. Bëi vËy, C«ng ty kh«ng nªn chØ theo dâi vÒ mÆt sè l­îng mµ cÇn ®¸nh gi¸, theo dâi c¶ vÒ mÆt gi¸ trÞ cña c¸c chi tiÕt, s¶n phÈm háng ®Ó xö lý. Trong s¶n xuÊt, viÖc cã nh÷ng s¶n phÈm háng lµ ®iÒu khã cã thÓ tr¸nh khái. Do vËy C«ng ty nªn tÝnh to¸n vµ x©y dùng møc háng cho phÐp cña tõng lo¹i s¶n phÈm. Khi cã s¶n phÈm háng, C«ng ty cÇn ®¸nh gi¸ xem s¶n phÈm nµy háng trong hay ngoµi ®Þnh møc vµ cã thÓ söa ch÷a ®­îc hay kh«ng söa ch÷a ®­îc ®Ó tõ ®ã cã c¸ch thøc h¹ch to¸n cho phï hîp. Tr­êng hîp s¶n phÈm háng trong ®Þnh møc th× toµn bé chi phÝ söa ch÷a nh÷ng s¶n phÈm háng cã thÓ söa ch÷a ®­îc vµ gi¸ trÞ cña nh÷ng s¶n phÈm háng kh«ng söa ch÷a ®­îc sau khi trõ ®i phÕ liÖu thu håi ®­îc tÝnh vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh. - Chi phÝ söa ch÷a cña s¶n phÈm háng cã thÓ söa ch÷a ®­îc ®­îc h¹ch to¸n vµo c¸c kho¶n môc s¶n xuÊt s¶n phÈm phï hîp víi néi dung tõng kho¶n chi phÝ söa ch÷a (TK 621, 622, 627), cuèi kú kÕt chuyÓn vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh (TK 154). - Gi¸ trÞ phÕ liÖu thu håi cña s¶n phÈm háng kh«ng söa ch÷a ®­îc ®­îc ghi gi¶m chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: Nî TK 152, 111, 112... Cã TK 621 Tr­êng hîp s¶n phÈm háng ngoµi ®Þnh møc th× toµn bé c¸c kho¶n thiÖt h¹i kh«ng ®­îc tÝnh vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh mµ ph¶i xö lý t­¬ng øng víi nguyªn nh©n g©y ra: NÕu do nguyªn nh©n chñ quan th× b¾t båi th­êng cßn nguyªn nh©n kh¸ch quan th× tÝnh vµo chi phÝ bÊt th­êng hoÆc gi¶m vèn, quü. - §èi víi s¶n phÈm háng cã thÓ söa ch÷a ®­îc: + TËp hîp chi phÝ söa ch÷a: - Nî TK 621 Cã TK 152,153 - Nî TK 622 Cã TK 334, 338 + Tæng hîp chi phÝ söa ch÷a: Nî TK 154 - Söa ch÷a s¶n phÈm háng Cã TK 621 Cã TK 622 Cã TK 627 - NÕu ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung + C¨n cø vµo kÕt qu¶ xö lý: Nî TK 1388 - B¾t båi th­êng Nî TK 821 - Coi nh­ kho¶n tæn thÊt Cã TK 154 - Söa ch÷a s¶n phÈm háng - §èi víi s¶n phÈm háng kh«ng thÓ söa ch÷a ®­îc: + C¨n cø vµo viÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ s¶n phÈm háng, kÕ to¸n ghi ®Þnh kho¶n: Nî TK 154 - S¶n phÈm háng Cã TK 154 - S¶n phÈm ®ang chÕ t¹o + C¨n cø vµo kÕt qu¶ xö lý: Nî TK 152 - PhÕ liÖu thu håi Nî TK 1388 - B¾t båi th­êng Nî Tk 821 - Coi nh­ kho¶n tæn thÊt Cã TK 154 - S¶n phÈm háng 10.VÒ viÖc ¸p dông m¸y vi tÝnh trong c«ng t¸c kÕ to¸n Cïng víi sù ph¸t triÓn cña x· héi hiÖn nay, nÒn s¶n xuÊt còng kh«ng ngõng ph¸t triÓn ®Ó ®¸p øng nh÷ng yªu cÇu míi. §Ó cã thÓ ph¸t triÓn ®­îc s¶n xuÊt th× yªu cÇu vÒ th«ng tin lµ hÕt søc quan träng. Yªu cÇu cña c«ng t¸c qu¶n lý vÒ khèi l­îng vµ chÊt l­îng th«ng tin h¹ch to¸n ngµy cµng t¨ng. §Æc biÖt, c«ng t¸c qu¶n trÞ trong c¬ chÕ thÞ tr­êng c¹nh tranh ®ßi hái ph¶i tÝnh to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm chÝnh x¸c, kÞp thêi h¬n ®Ó cã thÓ ®­a ra ®­îc nh÷ng quyÕt ®Þnh nhanh nh¹y, t¹o ®­îc sù c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng. TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu nµy kh¼ng ®Þnh sù cÇn thiÕt ph¶i ¸p dông m¸y tÝnh trong c«ng t¸c kÕ to¸n nãi chung vµ c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm nãi riªng. Sö dông m¸y vi tÝnh trong c«ng t¸c kÕ to¸n sÏ gióp cho viÖc ®­a ra nh÷ng con sè nhanh, chÝnh x¸c, tù ®éng ho¸ trong lu©n chuyÓn sæ s¸ch gióp tr¸nh ®­îc nh÷ng nhÇm lÉn, tiÕt kiÖm thêi gian, viÖc l­u tr÷ th«ng tin trë nªn nhÑ nhµng vµ thuËn tiÖn h¬n. HiÖn nay, t¹i C«ng ty X49-BQP, phßng kÕ to¸n ®­îc trang bÞ mét m¸y vi tÝnh nh­ng nh­ ®· nªu ë trªn, kÕ to¸n sö dông m¸y vi tÝnh chñ yÕu ®Ó lËp c¸c b¶ng biÓu, c¸c b¸o c¸o chi tiÕt sè d­ tµi kho¶n. C«ng ty còng ®· ¸p dông mét phÇn mÒm kÕ to¸n tõ n¨m 1997, nh­ng vµo thêi ®iÓm hiÖn nay th× phÇn mÒm nµy ®· cò, kh«ng ®¸p øng ®­îc yªu cÇu h¹ch to¸n vµ cung cÊp th«ng tin cho qu¶n trÞ. Do vËy, toµn bé c«ng t¸c h¹ch to¸n vÉn ®­îc c¸c nh©n viªn kÕ to¸n thùc hiÖn thñ c«ng b»ng tay vµ ®èi chiÕu víi kÕt qu¶ cña kÕ to¸n trªn m¸y. §Ó cã thÓ c¶i thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n thñ c«ng nh­ hiÖn nay, theo em C«ng ty cÇn ph¶i tæ chøc øng dông m¸y vi tÝnh trong c«ng t¸c kÕ to¸n. Muèn vËy, tr­íc hÕt C«ng ty ph¶i tæ chøc ®µo t¹o ®éi ngò nh©n viªn kÕ to¸n kh«ng nh÷ng thµnh th¹o vÒ chuyªn m«n mµ cßn biÕt sö dông thµnh th¹o vµ ph¸t huy c¸c tÝnh n¨ng cña m¸y vi tÝnh. Bªn c¹nh ®ã, C«ng ty còng cã thÓ nghiªn cøu ¸p dông mét phÇn mÒm kÕ to¸n míi, phï hîp víi ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh vµ yªu cÇu cung cÊp th«ng tin cho qu¶n lý cña doanh nghiÖp. NÕu c¸c c«ng viÖc trªn ®­îc C«ng ty l­u ý thùc hiÖn th× víi khèi l­îng nghiÖp vô nh­ hiÖn nay, chØ cÇn mét m¸y vi tÝnh vµ sè nh©n viªn kÕ to¸n Ýt h¬n hiÖn t¹i, mäi c«ng viÖc kÕ to¸n vÉn ®­îc thùc hiÖn mét c¸ch nhanh chãng mµ vÉn ®¹t hiÖu qu¶ cao. Ph­¬ng h­íng h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh doanh. Ho¹t ®éng cña bÊt kú doanh nghiÖp nµo ®Òu nh»m h­íng tíi môc tiªu lµ ®¹t ®­îc lîi nhuËn cao nhÊt víi chi phÝ bá ra lµ thÊp nhÊt. V× vËy, muèn biÕt mét doanh nghiÖp ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ hay kh«ng, cÇn thiÕt ph¶i ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp ®ã, hay nãi c¸ch kh¸c ph¶i ®¸nh gi¸ nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®­îc cña doanh nghiÖp trong mèi quan hÖ víi chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh ®· bá ra. Cã rÊt nhiÒu chØ tiªu cã thÓ sö dông ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña mét doanh nghiÖp. Tuy nhiªn, ®Ó cã thÓ ®¸nh gi¸ kh¸i qu¸t hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty X49 - Bé Quèc phßng, mét sè chØ tiªu chñ yÕu sau sÏ ®­îc sö dông: Tæng chi phÝ s¶n xuÊt Chi phÝ /1000® doanh thu CP/1000® doanh thu 1000 x = Tæng doanh thu Tæng lîi nhuËn ChØ tiªu nµy cho biÕt ®Ó cã ®­îc 1000 ®ång doanh thu th× doanh nghiÖp ph¶i bá ra bao nhiªu ®ång chi phÝ. Tæng gi¸ thµnh SP = HiÖu qu¶ kinh doanh Tæng lîi nhuËn ChØ tiªu nµy cho biÕt mét ®ång chi phÝ bá ra sÏ thu ®­îc bao nhiªu ®ång lîi nhuËn. Tæng doanh thu - HiÖu qu¶ kinh doanh = ChØ tiªu nµy cho biÕt trong mét ®ång doanh thu cã bao nhiªu ®ång lîi nhuËn. Tõ sè liÖu thùc tÕ cña C«ng ty X49 trong 2 n¨m 2001 vµ 2002, ta cã b¶ng ph©n tÝch sau: BiÓu 40: Mét sè chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty X49-BQP STT ChØ tiªu N¨m 2001 N¨m 2002 N¨m 2002 so víi n¨m 2001 +/- % 1 Tæng doanh thu 8.967.789.010 15.295.444.809 +6.327.655.799 170,6% + DT SPQP 5.503.901.356 8.547.919.696 +3.044.018.340 155,3% + DT SPKT 3.463.887.654 6.747.525.113 +3.283.637.459 194,8% 2 Tæng gi¸ thµnh SP 7.220.727.780 13.025.455.526 +5.804.727.746 180,4% + Tæng gi¸ thµnh SPQP 4.100.991.972 6.572.521.545 +2.471.529.573 160,3% + Tæng gi¸ thµnh SPKT 3.119.735.808 6.452.933.981 +3.333.198.173 206,8% 3 LN tõ ho¹t ®éng SX 1.747.061.230 2.269.989.283 +522.928.053 129,9% 4 Chi phÝ / 1000® DT 805,2 851,6 +46,4 105,8% 5 Lîi nhuËn / gi¸ thµnh 0,242 0,174 -0,068 71,9% 6 Lîi nhuËn / DT 0,195 0,148 -0,047 75,9% 7 Gi¸ thµnh mxóc E302 33.144.139 39.777.461 +6.636.322 120% (Nguån sè liÖu: B¸o c¸o tæng quyÕt to¸n n¨m 2001 vµ 2002- C«ng ty X49-BQP) Nh×n vµo b¶ng trªn ta thÊy cã sù biÕn ®æi ®ét ngét vÒ doanh thu n¨m 2001 vµ 2002. Doanh thu n¨m 2002 t¨ng +6.327.655.799 ® hay ®¹t 170,6% so víi n¨m 2001 vµ t¨ng m¹nh ë s¶n phÈm kinh tÕ (194,8%). Së dÜ cã sù ®ét biÕn nµy lµ do ®Õn cuèi n¨m 2001 C«ng ty vÉn cßn nhiÒu s¶n phÈm dë dang, nhiÒu ®¬n ®Æt hµng ®· hoµn thµnh nh­ng ch­a ®­îc bµn giao cho kh¸ch hµng, sang n¨m 2002 míi ®­îc gi¶i quyÕt. Trong ®iÒu kiÖn c¸c yÕu tè kh¸c kh«ng ®æi, doanh thu t¨ng lµ dÊu hiÖu ®¸ng mõng, ®ã lµ thµnh tÝch cña doanh nghiÖp. Tuy nhiªn, nÕu xÐt trong sù thay ®æi cña c¸c yÕu tè kh¸c, doanh thu t¨ng th× ch­a ch¾c hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ®· tèt. Gi¸ vèn hµng b¸n cña C«ng ty n¨m 2002 t¨ng +5.804.727.746 ® hay ®¹t 180,4% so víi n¨m 2001 (®Æc biÖt ®èi víi gi¸ vèn s¶n phÈm quèc phßng 206,8%). Nh­ vËy, cïng víi sù t¨ng m¹nh cña doanh thu th× gi¸ vèn còng t¨ng víi tèc ®é nhanh vµ t¨ng nhanh h¬n tèc ®é t¨ng cña doanh thu. ChÝnh v× vËy, tuy lîi nhuËn gép n¨m 2002 lín h¬n n¨m 2001 lµ +522.928.053 ® hay ®¹t 129,9% nh­ng so víi tèc ®é t¨ng cña doanh thu th× tèc ®é t¨ng cña lîi nhuËn chËm h¬n nhiÒu. §iÒu nµy chøng tá r»ng, C«ng ty tuy cã doanh thu lín nh­ng chi phÝ bá ra ®Ó cã ®­îc doanh thu nµy còng rÊt lín. §Ó ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh n¨m 2001 vµ 2002 ta cÇn ph¶i ph©n tÝch th«ng qua c¸c chØ tiªu. XÐt chØ tiªu chi phÝ/1000 ® doanh thu N¨m 2001, ®Ó cã ®­îc 1000® doanh thu th× C«ng ty ph¶i bá ra 805,2 ® chi phÝ nh­ng n¨m 2002 th× C«ng ty ph¶i bá ra lµ 851,6 ® chi phÝ. Nh­ vËy, so víi n¨m 2001, chi phÝ/1000 ® doanh thu n¨m 2002 t¨ng +46,4 ®, hay ®¹t 105,8%, ®iÒu nµy ®ång nghÜa víi viÖc chi phÝ s¶n xuÊt t¨ng vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm t¨ng. Trong khi môc tiªu cña doanh nghiÖp lµ ph¶i gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm th× viÖc t¨ng chi phÝ/1000® doanh thu lµ dÊu hiÖu kh«ng tèt, ph¶n ¸nh viÖc qu¶n lý chi phÝ ch­a thùc sù hiÖu qu¶. XÐt chØ tiªu lîi nhuËn/ gi¸ thµnh Víi mét ®ång chi phÝ bá ra th× lîi nhuËn thu ®­îc cña C«ng ty n¨m 2001 lµ 0,242 ®, n¨m 2002 lµ 0,174 ®. Nh­ vËy, chØ tiªu nµy n¨m 2002 gi¶m - 0,068 ®ång hay chØ ®¹t 71,9% so víi n¨m 2001, chøng tá r»ng mét ®ång chi phÝ bá ra n¨m 2001 ®em l¹i hiÖu qu¶ cao h¬n n¨m 2002. XÐt chØ tiªu lîi nhuËn/ doanh thu Theo sè liÖu trªn b¶ng ta thÊy, lîi nhuËn cã trong mét ®ång doanh thu n¨m 2002 gi¶m - 0,047 ® hay ®¹t 75,9% so víi n¨m 2001. Còng nh­ c¸c chØ tiªu trªn, chØ tiªu nµy còng thÓ hiÖn hiÖu qu¶ kinh doanh cña n¨m 2002 gi¶m sót so víi n¨m 2001. Tãm l¹i, qua nh÷ng ph©n tÝch trªn ta cã thÓ kÕt luËn r»ng tuy doanh thu cña C«ng ty t¨ng m¹nh nh­ng xÐt trong sù t¨ng, gi¶m cña c¸c yÕu tè kh¸c th× sù t¨ng doanh thu nµy kh«ng lµm t¨ng hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh, thËm chÝ hiÖu qu¶ kinh doanh cña C«ng ty n¨m 2002 cßn thÊp h¬n so víi n¨m 2001. VÒ l©u dµi sÏ ¶nh h­ëng kh«ng tèt tíi sù ph¸t triÓn cña C«ng ty lµm gi¶m tÝnh c¹nh tranh cña s¶n phÈm. Tuy nhiªn, n¨m 2002 C«ng ty X49 ®· kh¸ chñ ®éng trong viÖc t×m kiÕm, ký kÕt hîp ®ång kinh tÕ víi kh¸ch hµng bªn ngoµi. Tû träng doanh thu s¶n phÈm kinh tÕ trong tæng doanh thu tõ 38,6% n¨m 2001 lªn 44,1% n¨m 2002. Nh­ vËy, nÕu c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ ®­îc quan t©m ®óng møc th× trong thêi gian tíi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty sÏ cã nh÷ng b­íc tiÕn râ rÖt. HiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty X49 n¨m 2002 gi¶m lµ do sù t¨ng m¹nh cña gi¸ vèn. Cã nhiÒu nguyªn nh©n lµm gi¸ vèn n¨m 2002 t¨ng m¹nh nh­ng chñ yÕu vÉn lµ 2 nguyªn nh©n sau ®©y: Thø nhÊt: Do sù thay ®æi ®¬n gi¸ giê c«ng. §¬n gi¸ nµy phô thuéc vµo møc l­¬ng tèi thiÓu vµ bËc thî b×nh qu©n trong C«ng ty. N¨m 2002, møc l­¬ng tèi thiÓu ®­îc t¨ng tõ 180.000 ® lªn 210.000 ®, bËc thî b×nh qu©n tõ 6,01 lªn 6,02. Do vËy, ®¬n gi¸ giê c«ng còng thay ®æi tõ 4.002,3 ® / giê n¨m 2001 lªn 4.679,5 ®/ giê n¨m 2002, lµm cho chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp t¨ng theo. Thø hai: Do sù biÕn ®éng t¨ng vÒ gi¸ nguyªn vËt liÖu trong n¨m 2002 lµm cho chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp t¨ng. Bªn c¹nh ®ã cßn cã nh÷ng nguyªn nh©n thuéc vÒ qu¶n lý. ViÖc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt nãi riªng vµ chi phÝ ph¸t sinh nãi chung ch­a chÆt chÏ vµ kÕ ho¹ch dÉn tíi nhiÒu chi phÝ ph¸t sinh kh«ng hîp lý lµm cho gi¸ thµnh s¶n phÈm t¨ng. Víi nh÷ng nguyªn nh©n trªn, gi¸ thµnh s¶n phÈm n¨m 2002 ®· t¨ng lªn ®¸ng kÓ so víi n¨m 2001. Ch¼ng h¹n, ®èi víi m¸y xóc E302, gi¸ thµnh cña viÖc söa ch÷a s¶n phÈm nµy n¨m 2001 lµ 33.141.139 ® nh­ng n¨m 2002 l¹i lµ 39.777.461 ®, t¨ng +6.636.322 ® (120%). §Æc biÖt, s¶n phÈm nµy lµ s¶n phÈm söa ch÷a nªn phô tïng thay thÕ th­êng cã gi¸ trÞ lín vµ chiÕm ®a sè trong tæng chi phÝ, mçi sù thay ®æi vÒ gi¸ nguyªn vËt liÖu ®Òu ¶nh h­ëng trùc tiÕp tíi gi¸ thµnh s¶n phÈm. Do vËy, C«ng ty cÇn xem xÐt, ph©n tÝch biÕn ®éng cña c¸c kho¶n môc chi phÝ trong gi¸ thµnh s¶n phÈm ®Ó t×m ra ph­¬ng h­íng gi¶m chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm cã hiÖu qu¶. Ph­¬ng h­íng h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm Cã thÓ nãi, h¹ gi¸ thµnh mét c¸ch cã hÖ thèng lµ nguyªn t¾c quan träng nhÊt ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh, viÖc h¹ gi¸ thµnh còng ¶nh h­ëng tíi sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña mét doanh nghiÖp, ®Æc biÖt trong nÒn kinh tÕ c¹nh tranh nh­ hiÖn nay. §Ó gi¶m thiÓu chi phÝ s¶n xuÊt vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, C«ng ty cÇn thùc hiÖn phèi hîp nhiÒu biÖn ph¸p víi nhau vµ ph¶i cã sù kÕt hîp thùc hiÖn gi÷a c¸c phßng ban vµ toµn thÓ c¸n bé c«ng nh©n viªn trong C«ng ty. Nh­ng trªn hÕt, C«ng ty cÇn thùc sù quan t©m tíi c«ng t¸c ph©n tÝch vµ qu¶n trÞ chi phÝ gi¸ thµnh th«ng qua h¹ch to¸n kÕ to¸n. Cã nh­ vËy míi cã thÓ biÕt ®­îc t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch nh­ thÕ nµo, nh÷ng nguyªn nh©n c¬ b¶n nµo lµm thay ®æi chi phÝ, t¨ng gi¸ thµnh ®Ó kÞp thêi söa ch÷a, ®iÒu chØnh trong kú tiÕp theo. Sau ®©y lµ mét sè biÖn ph¸p c¬ b¶n ®Ó h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty: - TiÕt kiÖm chi phÝ nguyªn vËt liÖu tiªu hao. Chi phÝ nguyªn vËt liÖu chiÕm mét tû träng lín trong toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt cña C«ng ty nªn viÖc tiÕt kiÖm chi phÝ nguyªn vËt liÖu cã ý nghÜa rÊt lín ®èi víi viÖc h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm cña C«ng ty. Muèn tiÕt kiÖm chi phÝ nguyªn vËt liÖu tiªu hao, C«ng ty cÇn ph¶i x©y dùng mét hÖ thèng tiªu hao nguyªn vËt liÖu hîp lý. ë C«ng ty X49, c¸c ®Þnh møc tiªu hao nguyªn vËt liÖu chÝnh, phô, nhiªn liÖu ®­îc x©y dùng khi nhËn ®­îc ®¬n ®Æt hµng vµ c¸c ®Þnh møc nµy ®­îc tÝnh to¸n dùa trªn gi¸ thµnh thùc tÕ kú tr­íc cña c¸c s¶n phÈm cïng lo¹i. C«ng ty nªn khuyÕn khÝch c«ng nh©n chÊp hµnh nghiªm chØnh c¸c ®Þnh møc tiªu hao ®· ®Ò ra. §ång thêi, gi¶m hao phÝ ®Õn møc thÊp nhÊt trong qu¸ tr×nh thu mua, vËn chuyÓn, ®¶m b¶o ®óng quy c¸ch, chÊt l­îng vËt t­, kh«ng ®Ó hao hôt, h­ háng. C«ng ty còng nªn ph¸t ®éng phong trµo c¶i tiÕn kü thuËt s¶n xuÊt vµ thiÕt kÕ s¶n phÈm ®Ó gi¶m bít nguyªn vËt liÖu tiªu hao cho mçi ®¬n vÞ s¶n phÈm, x©y dùng chÕ ®é th­ëng ph¹t hîp lý khi c«ng nh©n tiÕt kiÖm hay l·ng phÝ nguyªn vËt liÖu. Ngoµi ra, cÇn t×m kiÕm nguån nguyªn vËt liÖu thay thÕ víi gi¸ rÎ h¬n, ®Æc biÖt ph¶i tËn dông nh÷ng phÕ liÖu, phÕ phÈm vµ c«ng cô dông cô phôc håi ®Ó tiÕt kiÖm chi phÝ. - N©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng T¨ng n¨ng suÊt lao ®éng ®ång nghÜa víi viÖc lµm gi¶m sè giê c«ng tiªu hao ®Ó t¹o ra mét ®¬n vÞ s¶n phÈm, hoÆc lµm cho s¶n l­îng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra trong mét ®¬n vÞ thêi gian t¨ng lªn. KÕt qu¶ cña viÖc t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng lµm cho chi phÝ tiÒn l­¬ng cho mçi ®¬n vÞ s¶n phÈm cña c«ng nh©n s¶n xuÊt vµ mét sè kho¶n chi phÝ cè ®Þnh kh¸c trong gi¸ thµnh s¶n phÈm ®­îc h¹ thÊp do viÖc tËn dông hÕt ®­îc c«ng suÊt cña m¸y mãc thiÕt bÞ. Muèn kh«ng ngõng n©ng cao n¨ng suÊt ®Ó h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, tr­íc hÕt C«ng ty cÇn ph¶i x©y dùng ®Þnh møc giê c«ng hîp lý, khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng s¸ng t¹o, ph¸t huy s¸ng kiÕn, gi¶m bít c¸c thao t¸c thõa (nÕu cã). §ång thêi, ph¶i c¶i tiÕn m¸y mãc kü thuËt, ¸p dông nh÷ng c«ng nghÖ hiÖn ®¹i vµo s¶n xuÊt, lµm tèt c«ng t¸c b¶o hé lao ®éng, ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p th­ëng ph¹t hîp lý, ph¸t ®éng phong trµo tiÕt kiÖm trong toµn C«ng ty. - TËn dông c«ng suÊt m¸y mãc thiÕt bÞ HiÖn nay, c«ng suÊt ho¹t ®éng b×nh qu©n cña m¸y mãc thiÕt bÞ cña C«ng ty kho¶ng 91%, nh­ vËy vÉn cßn 9% c«ng suÊt ch­a ®­îc tËn dông. Muèn gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, C«ng ty cÇn ph¶i tËn dông c«ng suÊt m¸y mãc thiÕt bÞ v× khi ®ã thêi gian ®Ó s¶n xuÊt ra s¶n phÈm sÏ ®­îc rót ng¾n, tiÕt kiÖm ®­îc chi phÝ. Do ®ã, C«ng ty cÇn ph¶i lËp vµ chÊp hµnh nghiªm chØnh chÕ ®é b¶o qu¶n, kiÓm tra vµ söa ch÷a, n©ng cao chÊt l­îng c«ng t¸c söa ch÷a lín ®Ó cã thÓ t¨ng thªm thêi gian lµm viÖc thùc tÕ cña m¸y mãc thiÕt bÞ. §ång thêi ph¶i th­êng xuyªn båi d­ìng kiÕn thøc kü thuËt cho c«ng nh©n s¶n xuÊt. - Gi¶m bít tæn thÊt, phÝ tæn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. C¸c phÝ tæn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lµ c¸c kho¶n chi phÝ vÒ thiÖt h¹i do s¶n phÈm háng. C¸c kho¶n chi phÝ nµy kh«ng t¹o nªn gi¸ trÞ s¶n phÈm nh­ng l¹i cÊu thµnh nªn gi¸ thµnh s¶n phÈm. §Ó h¹n chÕ c¸c s¶n phÈm háng, C«ng ty cÇn ®¶m b¶o vÒ chÊt l­îng nguyªn vËt liÖu còng nh­ ph¶i quan t©m c¶i tiÕn m¸y mãc thiÕt bÞ, ®µo t¹o tay nghÒ cho ng­êi c«ng nh©n. §ång thêi, cÇn x©y dùng vµ chÊp hµnh nghiªm chØnh chÕ ®é kiÓm tra chÊt l­îng s¶n phÈm ë c¸c c«ng ®o¹n s¶n xuÊt vµ chÕ ®é tr¸ch nhiÖm khi x¶y ra s¶n phÈm háng. Ngoµi ra, trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, C«ng ty ph¶i sö dông mét c¸ch tiÕt kiÖm c¸c chi phÝ vÒ ®iÖn, n­íc... trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc chi phÝ ®· ®Ò ra. Muèn vËy, c«ng t¸c tæ chøc vµ qu¶n lý s¶n xuÊt t¹i ph©n x­ëng ph¶i ®­îc thùc hiÖn mét c¸ch khoa häc vµ hiÖu qu¶. Trªn ®©y lµ mét sè ý kiÕn cña em nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty X49 - BQP. Em mong r»ng trong thêi gian tíi, c«ng t¸c kÕ to¸n nãi chung, c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm nãi riªng cña C«ng ty X49 sÏ ®­îc cñng cè vµ ph¸t triÓn, ngµy cµng kh¼ng ®Þnh vai trß chñ ®¹o cña m×nh trong viÖc cung cÊp th«ng tin cho qu¶n lý. KÕt luËn Tãm l¹i, c¶ vÒ mÆt lý luËn còng nh­ thùc tÕ, h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét phÇn c«ng t¸c kÕ to¸n rÊt quan träng, ¶nh h­ëng ®Õn sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña C«ng ty. Tuy nhiªn, lý luËn vµ thùc tiÔn nhiÒu khi l¹i kh¸c nhau, do vËy ®Ó ®¶m b¶o viÖc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm võa phï hîp víi ®iÒu kiÖn thùc tÕ cña C«ng ty võa ®¶m b¶o ®óng chÕ ®é quy ®Þnh th× ®ßi hái kÕ to¸n ph¶i s¸ng t¹o, vËn dông khÐo lÐo lý luËn vµo thùc tÕ. Trong thêi gian thùc tËp t¹i C«ng ty X49 - Bé Quèc phßng, em nhËn thÊy c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty ®· ®¸p øng ®­îc phÇn nµo nhu cÇu th«ng tin cho qu¶n lý, tuy nhiªn trong c«ng t¸c vÉn kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt nhá. Nh÷ng thiÕu sãt nµy ®­îc nªu cô thÓ trong néi dung chuyªn ®Ò thùc tËp cã kÌm theo c¸c biÖn ph¸p kh¾c phôc. Víi nh÷ng biÖn ph¸p nµy, em mong r»ng C«ng ty sÏ nghiªn cøu vËn dông ®Ó c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cña C«ng ty ngµy cµng hoµn thiÖn h¬n. Do giíi h¹n vÒ tr×nh ®é vµ thêi gian nªn chuyªn ®Ò thùc tËp kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt, em rÊt mong nhËn ®­îc ý kiÕn ®ãng gãp cña c« gi¸o -TS Lª ThÞ Hång Ph­¬ng vµ c¸c c« chó trong phßng Tµi chÝnh - KÕ to¸n cña C«ng ty X49 ®Ó chuyªn ®Ò cña em ®­îc hoµn thiÖn h¬n. Mét lÇn n÷a, em xin ®­îc göi lêi c¶m ¬n s©u s¾c ®Õn c« gi¸o h­íng dÉn-c« Lª ThÞ Hång Ph­¬ng cïng c¸c c« chó phßng Tµi chÝnh - KÕ to¸n C«ng ty ®· gióp em hoµn thµnh chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp nµy. Th¸ng 5 n¨m 2003 Sinh viªn Lª ThÞ Thuú Liªn Tµi liÖu tham kh¶o KÕ to¸n tµi chÝnh trong c¸c doanh nghiÖp - §H Kinh tÕ quèc d©n Chñ biªn: PTS. §Æng ThÞ Loan - Nhµ xuÊt b¶n Tµi chÝnh 1998 Lý thuyÕt vµ thùc hµnh kÕ to¸n tµi chÝnh VAT - §H Kinh tÕ quèc d©n Chñ biªn: PTS. NguyÔn V¨n C«ng - Nhµ xuÊt b¶n Tµi chÝnh 1999 Ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh doanh - §H Kinh tÕ quèc d©n Chñ biªn: PGS.TS Ph¹m ThÞ G¸i - Nhµ xuÊt b¶n Gi¸o dôc 1997 Nguyªn lý kÕ to¸n Mü - Ronal Thackied DÞch gi¶: NguyÔn Kim C­¬ng - Nhµ xuÊt b¶n Thèng kª 1994 HÖ thèng kÕ to¸n doanh nghiÖp - Nhµ xuÊt b¶n Tµi chÝnh 1995 NghÞ ®Þnh 59/CP (1996), NghÞ ®Þnh 27/CP (1999) T¹p chÝ kÕ to¸n Mét sè luËn v¨n kho¸ 39 - Khoa KÕ to¸n - §H Kinh tÕ quèc d©n Tµi liÖu kÕ to¸n n¨m 2000 vµ 2001 cña C«ng ty X49-BQP Môc lôc Lêi nãi ®Çu Trang PhÇn I - Lý luËn chung vÒ h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm 1 I. ý nghÜa, néi dung cña cpsx vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm 1 1. Chi phÝ s¶n xuÊt 1 2. Gi¸ thµnh s¶n phÈm 4 3. Mèi quan hÖ gi÷a CPSX vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm 5 4. §èi t­îng h¹ch to¸n CPSX vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm 6 5. Nguyªn t¾c h¹ch to¸n CPSX vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm 8 II. Tr×nh tù, néi dung h¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm 9 1. Tµi kho¶n sö dông 9 2. Néi dung h¹ch to¸n tæng hîp CPSX vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm 11 3. Tr×nh tù h¹ch to¸n vµ tæng hîp CPSX, tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm 13 III. H¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp 14 1. Tµi kho¶n sö dông 14 2. Tr×nh tù h¹ch to¸n 15 IV. H¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp 17 1. Tµi kho¶n sö dông 17 2. Tr×nh tù h¹ch to¸n 17 V. H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung 18 1. Tµi kho¶n sö dông 18 2. Tr×nh tù h¹ch to¸n 19 3. Ph­¬ng ph¸p ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung 20 VI. KiÓm kª vµ ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang 20 VII. C¸c ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh chñ yÕu 22 1. TÝnh gi¸ thµnh theo ph­¬ng ph¸p gi¶n ®¬n 22 2. TÝnh gi¸ thµnh theo ph­¬ng ph¸p ®¬n ®Æt hµng 23 3. TÝnh gi¸ thµnh theo ph­¬ng ph¸p ph©n b­íc 23 4. TÝnh gi¸ thµnh theo ph­¬ng ph¸p ®Þnh møc 25 VIII. Tæ chøc sæ kÕ to¸n trong h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm 26 IX. §Æc ®iÓm h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cña mét sè n­íc 27 1. T¹i Mü 27 2. T¹i Céng hoµ Ph¸p 29 PhÇn II - thùc tÕ c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty X49 - Bé quèc phßng 32 I. ®Æc ®iÓm kinh tÕ, kü thuËt cña c«ng ty ¶nh h­ëng ®Õn c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty X49-BQP 32 1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn 32 2. §Æc ®iÓm vÒ tæ chøc bé m¸y qu¶n lý 35 3. §Æc ®iÓm c«ng nghÖ s¶n xuÊt vµ tæ chøc s¶n xuÊt 36 4. §Æc ®iÓm tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n vµ bé sæ kÕ to¸n 38 II. §Æc ®iÓm vÒ h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty x49-bqp 41 1. §èi t­îng vµ ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt 41 2. §èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh, kú tÝnh vµ ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh 42 3. C¸c kho¶n môc chi phÝ 42 III. H¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp 43 IV. H¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp 49 V. H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung 55 1. H¹ch to¸n chi phÝ nh©n viªn qu¶n lý ph©n x­ëng 55 2. H¹ch to¸n chi phÝ vËt liÖu phôc vô s¶n xuÊt 57 3. H¹ch to¸n chi phÝ c«ng cô dông cô phôc vô s¶n xuÊt 58 4. H¹ch to¸n chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh 59 5. H¹ch to¸n chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn 61 6. Tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung 63 VI. Tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú 64 1. Tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt 64 2. §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú 67 VII. TÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty x49-bqp 68 PhÇn III-mét sè kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty x49-bé quèc phßng 72 I. nhËn xÐt chung vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n t¹i c«ng ty x49-bqp 72 1. Nh÷ng ­u ®iÓm 72 2. Nh÷ng tån t¹i 74 II. Mét sè kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty X49-Bé quèc phßng 75 1. VÒ viÖc më thªm TK 6277- Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi 75 2. VÒ viÖc lËp c¸c b¶ng ph©n bæ 75 3. VÒ hÖ thèng sæ chi tiÕt 78 4. VÒ viÖc më sæ c¸i TK 627- Chi phÝ s¶n xuÊt chung 82 5. VÒ tiªu thøc ph©n bæ chi phÝ cho tõng ®¬n ®Æt hµng 82 6. VÒ h¹ch to¸n chi phÝ vËn chuyÓn, bèc dì 82 7. VÒ h¹ch to¸n tiÒn ¨n ca 83 8. VÒ h¹ch to¸n chi phÝ c«ng cô dông cô phôc vô s¶n xuÊt 84 9. VÒ h¹ch to¸n s¶n phÈm háng 85 10. VÒ viÖc ¸p dông m¸y vi tÝnh trong c«ng t¸c kÕ to¸n 86 III. Ph­¬ng h­íng h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. 88 1. §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh doanh 88 2. Ph­¬ng h­íng h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm 91 KÕt luËn 94 Tµi liÖu tham kh¶o Môc lôc Lêi nãi ®Çu trang PhÇn i: lý luËn chung vÒ h¹ch to¸n 1 chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ý nghÜa, néi dung cña chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm Tr×nh tù, néi dung h¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm H¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp H¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung KiÓm kª vµ ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang C¸c ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh chñ yÕu Tæ chøc sæ kÕ to¸n trong h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm PhÇn II: thùc tÕ c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt 19 Vµ tÝnh gi¸ thµnh fs¶n phÈm t¹i c«ng ty x49 - bé quèc phßng §Æc ®iÓm kinh tÕ kü thuËt cña c«ng ty Thùc tr¹ng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh t¹i c«ng ty PhÇn III: Mét sè kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn 43 C«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh Gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty x49 - bé quèc phßng NhËn xÐt chung vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n t¹i c«ng ty Mét sè kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n Chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty iii . Ph­¬ng h­íng h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm Nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh