Đề tài Hoàn thiện công tác hạch toán nguyên vật liệu trong các doanh nghiệp sản xuất

Lêi nãi ®Çu Sù chuyÓn m×nh tõ nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc ®· t¹o ®iÒu kiÖn tèt cho sù ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp, më ra h­íng ®a d¹ng cho c¸c doanh nghiÖp VN. §©y lµ mét thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cã c¬ héi ph¸t triÓn, më réng s¶n xuÊt c¶ vÒ chiÒu réng vµ chiÒu s©u, ®ång thêi nã còng ®Æt ra nh÷ng th¸ch thøc kh«ng nhá ®èi víi c¸c doanh nghiÖp, ®ã lµ sù c¹nh tranh khèc liÖt gi÷a c¸c doanh nghiÖp trong vµ ngoµi n­íc ®Ó dµnh thÞ tr­êng. V× thÕ c¸c doanh nghiÖp muèn ®øng v÷ng trªn th­¬ng tr­êng th× ph¶i ®¸p øng ®Çy ®ñ yªu cÇu cña ng­êi tiªu dïng víi s¶n phÈm chÊt l­îng cao, gi¸ thµnh thÊp ®ång thêi còng ph¶I ®¶m b¶o lîi Ých cho doanh nghiÖp. Muèn ®¹t ®­îc môc tiªu nµy doanh nghiÖp ph¶i thùc hiÖn ®ång bé c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý vµ c¸c yÕu tè liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. Trong c¸c yÕu tè nµy th× h¹ch to¸n kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu gi÷ vai trß rÊt quan träng quyÕt ®Þnh sù thµnh b¹i cña mét doanh nghiÖp. Nguyªn vËt liÖu cã ®¶m b¶o chÊt l­îng cao, cung cÊp ®Çy ®ñ, ng¨n chÆn hiÖn t­îng l·ng phÝ vËt liÖu trong s¶n xuÊt, gãp phÇn gi¶m bít chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. NhËn thøc ®­îc vai trß rÊt quan träng cña h¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu nªn em ®· m¹nh d¹n nghiªn cøu ®Ò tµi:( Hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt). Ngoµi phÇn më ®Çu, kÕt luËn ®Ò tµi gåm hai phÇn: PhÇn 1 : Lý luËn chung vÒ nguyªn vËt liÖu trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt. PhÇn 2 : Mét sè kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu ë c¸c doanh nghiÖp. Do thêi gian vµ tr×nh ®é cã h¹n nªn ®Ò tµi kh«ng tr¸nh khái nh÷ng sai sãt. Em rÊt mong cã sù gãp ý vµ h­íng dÉn cña thÇy gi¸o vµ toµn thÓ c¸c b¹n ®Ó ®Ò tµi ®­îc hoµn thiÖn. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n! PhÇn I : lý luËn chung vÒ nguyªn vËt liÖu trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt . I. §Æc ®iÓm chung vÒ nguyªn vËt liÖu trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. 1 . Kh¸i niÖm vµ vai trß cña nguyªn vËt liÖu. Kh¸i niÖm: Nguyªn vËt liÖu (NVL) lµ ®èi t­îng lao ®éng ®­îc biÓu hiÖn banõg h×nh th¸I vËt chÊt. Khi tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt toµn bé gi¸ trÞ NVL ®­îc chuyÓn mét lÇn vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh. Vai trß: NVL lµ ®èi t­îng ®­îc chuyÓn ho¸ do lao ®éng cã Ých cña con ng­êi. Theo M¸c, tÊt c¶ mäi vËt thÓ thiªn nhiªn xung quanh con ng­êi mµ lao ®éng cã Ých cã thÓ t¸c ®éng ®Ó t¹o ra cña c¶i vËt chÊt cho x· héi, phôc vô con ng­êi ®Òu lµ ®èi t­îng lao ®éng. Nguyªn vËt liÖu nµo còng cã thÓ lµ ®èi t­îng lao ®éng, song kh«ng ph¶i bÊt cø ®èi t­îng nµo còng lµm nguyªn vËt liÖu. Mäi ®èi t­îng lao ®éng cã kh¶ n¨ng thay ®æi do lao ®éng cña con ng­êi míi lµ nguyªn vËt liÖu. BÊt cø mét doanh nghiÖp nµo khi tiÕn hµnh s¶n xuÊt ®Òu ph¶i cã ba yÕu tè c¬ b¶n lµ: T­ liÖu lao ®éng. §èi t­îng lao ®éng. Søc lao ®éng. Trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, nguyªn vËt liÖu chÝnh lµ ®èi t­îng lao ®éng, lµ mét trong ba yÕu tè c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, lµ c¬ së s¶n xuÊt h×nh thµnh nªn s¶n phÈm. Kh¸c víi t­ liÖu lao ®éng, vËt liÖu chØ tham gia vµo mét chu k× s¶n xuÊt kinh doanh nhÊt ®Þnh vµ toµn bé gi¸ trÞ vËt liÖu ®­îc chuyÓn hÕt mét lÇn vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh trong kú. Nguyªn vËt liÖu lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh ®Õn sù thµnh b¹i cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh trong doanh nghiÖp. Nguyªn vËt liÖu kh«ng chØ ¶nh h­ëng ®Õn sè l­îng mµ cßn ¶nh h­ëng ®Õn chÊt l­îng s¶n phÈm. Nguyªn vËt liÖu cã ®¶m b¶o chÊt l­îng cao, ®óng quy c¸ch , chñng lo¹i th× s¶n phÈm t¹o ra míi phï hîp víi nhu cÇu thÞ tr­êng, t¹o ra søc c¹nh tranh cao. Bªn c¹nh chÊt l­îng s¶n phÈm ®­îc b¶o ®¶m th× ph¶i nãi ®Õn gi¸ c¶, gi¸ thµnh s¶n phÈm ph¶i hîp lý th× doanh nghiÖp míi cã chç ®øng ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong c¬ chÕ thÞ tr­êng hiÖn nay. §iÒu ®ã khiÕn doanh nghiÖp ph¶i qu¶n lý nguyªn vËt liÖu tõ kh©u thu mua, b¶o qu¶n vµ sö dông vËt liÖu thËt chÆt chÏ nh»m tiÕt kiÖm tèi ®a chi phÝ s¶n xuÊt, gi¶m tiªu hao vËt liÖu trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm . Tuú theo ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh cña tõng doanh nghiÖp ®Ó lùa chän ph­¬ng ph¸p qu¶n lý vËt liÖu sao cho phï hîp. Song nh×n chung víi ph­¬ng ph¸p nµo th× vÉn ph¶i b¶o ®¶m yªu cÇu ®Æt ra lµ vËt liÖu cÇn ®­îc qu¶n lý tèt ë c¸c kh©u mua, b¶o qu¶n dù tr÷ vµ sö dông hîp lý, cã hiÖu qu¶. 2.Ph©n lo¹i nguyªn vËt liÖu. 2.1 Theo nh÷ng tiªu thøc kh¸c nhau nguyªn vËt liÖu chia thµnh nh÷ng lo¹i kh¸c nhau: * Theo vÞ trÝ t¸c dông cña nguyªn vËt liÖu ®èi víi quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm cã thÓ chia thµnh c¸c lo¹i nh­ sau: - Nguyªn vËt liÖu chÝnh lµ nh÷ng nguyªn vËt liÖu khi tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, nã cÊu t¹o nªn thùc thÓ chÝnh cña s¶n phÈm. - VËt liÖu phô lµ nh÷ng vËt liÖu khi tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nã kÕt hîp víi nguyªn vËt liÖu chÝnh lµm thay ®æi mµu s¾c, h×nh d¸ng bªn ngoµi cña s¶n phÈm, lµm t¨ng thªm chÊt l­îng s¶n phÈm, kÝch thÝch thÞ hiÕu ng­êi tiªu dïng hoÆc lµm cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®­îc tiÕn hµnh mét c¸ch thuËn lîi. - Nhiªn liÖu lµ nh÷ng vËt liÖu khi tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh nã t¹o ra nhiÖt l­îng phôc vô cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh nh­ than, cñi, x¨ng, dÇu... - Phô tïng thay thÕ lµ nh÷ng bé phËn phô tïng chi tiÕt m¸y, doanh nghiÖp mua vµo ®Ó thay thÕ khi söa ch÷a tµi s¶n cè ®Þnh. - VËt liÖu x©y dùng vµ thiÕt bÞ cÇn l¾p lµ nh÷ng vËt liÖu thiÕt bÞ m¸y mãc doanh nghiÖp mua vµo nh»m môc ®Ých ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n. - PhÕ liÖu lµ nh÷ng vËt liÖu kh«ng cßn t¸c dông ®èi víi qu¸ tr×nh c«ng nghÖ s¶n suÊt s¶n phÈm cña doanh nghiÖp, thu håi ®­îc do s¶n phÈm háng, do ng­ng s¶n xuÊt hoÆc thanh lý tµi s¶n cè ®Þnh hoÆc c¸c nguyªn nh©n kh¸c. - C¸c lo¹i vËt liÖu kh¸c lµ nh÷ng vËt liÖu mang tÝnh ®Æc thï riªng cã trong mét sè doanh nghiÖp . Ngoµi c¸c lo¹i vËt liÖu kÓ trªn nh­ bao b×, vËt ®ãng gãi, vËt liÖu sö dông lu©n chuyÓn . 2.2 Theo nguån nhËp nguyªn vËt liÖu : cã thÓ chia thµnh c¸c lo¹i sau. Nguyªn vËt liÖu mua vµo Nguyªn vËt liÖu ®­îc cÊp Nguyªn vËt liÖu tù s¶n xuÊt gia c«ng Nguyªn vËt liÖu nhËn vèn gãp liªn doanh Nguyªn vËt liÖu ®­îc viªn trî, biÕu tÆng 3. TÝnh gi¸ nguyªn vËt liÖu . a. Gi¸ cña nguyªn vËt liÖu nhËp kho. Theo chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh nguyªn vËt liÖu ph¶i ®­îc tÝnh theo gi¸ thùc tÕ, gi¸ thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu ®­îc x¸c ®Þnh tuú theo nguån nhËp. - §èi víi nguyªn vËt liÖu mua vµo sö dông phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n suÊt kinh doanh thuéc ®èi t­îng chÞu thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ. Gi¸ thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu = gi¸ mua ch­a cã thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng + chi phÝ kh©u mua ch­a cã thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng. - Nguyªn vËt liÖu mua vµo phôc vô cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh kh«ng thuéc ®èi t­îng chÞu VAT hoÆc chÞu VAT theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp. Gi¸ thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu = gi¸ mua theo gi¸ thanh to¸n+ chi phÝ kh©u mua theo gi¸ thanh to¸n. - Nguyªn vËt liÖu tù s¶n suÊt gia c«ng . Gi¸ thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu= gi¸ thµnh thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu ®· s¶n xuÊt gia c«ng. - Nguyªn vËt liÖu ®­îc cÊp. Gi¸ thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu = gi¸ ghi trªn ho¸ ®¬n cña bªn cÊp. - Nguyªn vËt liÖu nhËn vèn gãp liªn doanh. Gi¸ thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu = kÕt qu¶ ®¸nh gi¸ cña héi ®ång qu¶n trÞ vµ sù tho¶ thuËn gi÷a c¸c bªn liªn doanh. - Nguyªn vËt liÖu ®­îc biÕu tÆng, viÖn trî. Gi¸ thùc tÕ = gi¸ mua trªn thÞ tr­êng cña nguyªn vËt liÖu cïng lo¹i . b. Gi¸ cña nguyªn vËt liÖu xuÊt kho. Tuú theo ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng cña tõng doanh nghiÖp, vµ yªu cÇu qu¶n lý, tr×nh ®é nghiÖp vô cña c¸n bé kÕ to¸n, cã thÓ sö dông mét trong c¸c ph­¬ng ph¸p sau theo nguyªn t¾c nhÊt qu¸n trong ho¹ch to¸n, nÕu cã thay ®æi ph¶i gi¶i thÝch râ rµng. * Ph­¬ng ph¸p gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n: theo ph­¬ng ph¸p nµy, gi¸ thùc tÕ vËt liÖu xuÊt dïng trong kú ®­îc tÝnh theo gÝa trÞ b×nh qu©n. Gi¸ thùc tÕ vËt liÖu xuÊt dïng = sè l­îng vËt liÖu xuÊt dïng ´ gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n. Trong ®ã: Gi¸ ®¬n vÞ = b×nh qu©n gi¸ thùc tÕ VL tån ®Çu kú + gi¸ thùc tÕ VL nhËp trong kú c¶ kú dù tr÷ Sè l­îng vËt liÖu tån ®Çu kú+ Sè l­îng vËt liÖu nhËp trong kú Ph­¬ng ph¸p gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n c¶ kú dù tr÷ tuy ®¬n gi¶n dÔ lµm nh­ng ®é chÝnh x¸c kh«ng cao. H¬n n÷a c«ng viÖc tÝnh to¸n dån vµo cuèi th¸ng, ¶nh h­ëng ®Õn c«ng t¸c quyÕt to¸n nãi chung. Gi¸ ®¬n vÞ = b×nh qu©n Gi¸ thùc tÕ vËt liÖu tån kho ®Çu kú(hoÆc cuèi kú tr­íc) Cuèi kú tr­íc L­îng thùc tÕ vËt liÖu tån kho ®Çukú(hoÆc cuèi kú tr­íc) Ph­¬ng ph¸p nµy kh¸ ®¬n gi¶n, ph¶n ¸nh kÞp thêi t×nh h×nh biÕn ®éng VL trong kú, tuy nhiªn kh«ng chÝnh x¸c v× kh«ng tÝnh ®Õn sù biÕn ®éng gi¸ c¶ VL kú nµy. Gi¸ ®¬n vÞ = b×nh qu©n Gi¸ thùc tÕ VL tån kho sau mçi lÇn nhËp Sau mçi lÇn nhËp L­îng thùc tÕ VL tån kho sau mçi lÇn nhËp Ph­¬ng ph¸p nµy kh¾c phôc ®­îc nh­îc ®iÓm cña hai ph­¬ng ph¸p trªn nh­ng l¹i tèn nhiÒu c«ng søc, tÝnh to¸n nhiÒu lÇn. *Ph­¬ng ph¸p nhËp tr­íc xuÊt tr­íc (FIFO): Theo ph­¬ng ph¸p nµy vËt liÖu nµo nhËp tr­íc th× xuÊt tr­íc hÕt sè nhËp tr­íc míi ®Õn sè nhËp sau theo gi¸ thùc tÕ cña tõng sè hµng xuÊt. Nãi c¸ch kh¸c, c¬ së cña ph­¬ng ph¸p nµylµ gi¸ thùc tÕ cña vËt liÖu mua tr­¬c sÏ ®­îc dïng ®Ó lµm gi¸ ®Ó tÝnh gÝa thùc tÕ vËt liÖu xuÊt tr­íc vµ do vËygi¸ trÞ vËt liÖu tån kho cuèi kú sÏ lµ gi¸ thùc tÕ cña sè vËt liÖu mua vµo sau cïng. Ph­¬ng ph¸p nµy thÝch hîp trong tr­êng hîp gi¸ c¶ æn ®Þnh vµ cã xu h­íng gi¶m. *Ph­¬ng ph¸p nhËp sau xuÊt tr­íc(LiFo): Ph­¬ng ph¸p nµy gi¶ ®Þnh nh÷ng vËt liÖu mua vµo sau sÏ ®­îc xuÊt tr­íc tiªn, ph­¬ng ph¸p nµy thÝch hîp trong tr­êng hîp l¹m ph¸t. *Ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp: Theo ph­¬ng ph¸p nµy, vËt liÖu ®­îc x¸c ®Þnh ®¬n chiÕc hay tõng l« hoÆc gi÷ nguyªn tõ lóc nhËp vµo cho ®Õn lóc xuÊt dïng( trõ tr­êng hîp ®iÒu chØnh). Khi xuÊt vËt liÖu nµo sÏ tÝnh theo gÝa thùc tÕ cña vËt liÖu ®ã. Ph­¬ng ph¸p nµy cßn gäi lµ ph­¬ng ph¸p gi¸ thùc tÕ ®Ých danh, th­êng sö dông víi c¸c vËt liÖu cã gi¸ trÞ cao vµ cã tÝnh c¸ biÖt. *Ph­¬ng ph¸p gi¸ ho¹ch to¸n: Theo ph­¬ng ph¸p nµy, toµn bé vËt liÖu biÕn ®éng trong kú ®­îc tÝnh theo gi¸ ho¹ch to¸n. Cuèi kú kÕ to¸n sÏ tiÕn hµnh ®iÒu chØnh tõ gi¸ ho¹ch to¸n sang gi¸ thùc tÕ theo c«ng thøc. Gi¸ thùc tÕ VL xuÊt dïng = Gi¸ ho¹ch to¸n VL xuÊt dïng ´ HÖ sè gi¸ VL ( hoÆc tån kho cuèi kú ) (hoÆc tån kho cuèi kú) gi¸ thùc tÕ tån kho ®Çu kú+ gi¸ thùc tÕ nhËp kho trong kú HÖ sè gi¸ NVL = Gi¸ h¹ch to¸n tån kho ®Çu kú+ gi¸ h¹ch to¸n nhËp kho trong kú II. H¹ch to¸n. H¹ch to¸n lµ viÖc theo dâi ghi chÐp th­êng xuyªn t×nh h×nh nhËp xuÊt tån cña tõng thø, tõng lo¹i nguyªn vËt liÖu c¶ vÒ mÆt hiÖn vËt vµ gi¸ trÞ ®­îc thùc hiÖn ë hai n¬i: ë khovµ phßng kÕ to¸n. Cuèi kú gi÷a thñ kho vµ kÕ to¸n vËt t­ ph¶i ®èi chiÕu ®Ó ph¸t hiÖn sai sãt ®Ó truy t×m nguyªn nh©n. Cã ba ph­¬ng ph¸p: -Ph­¬ng ph¸p thÎ song song. -Ph­¬ng ph¸p sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn. -Ph­¬ng ph¸p sæ sè d­. 1. Ph­¬ng ph¸p thÎ song song. *Nguyªn t¾c cña ph­¬ng ph¸p nµy: ë kho: thñ kho theo râi t×nh h×nh nhËp, xuÊt, tån cña vËt liÖu vÒ mÆt hiÖn vËt trªn thÎ kho. ë phßng kÕ to¸n: kÕ to¸n theo dâi t×nh h×nh nhËp, xuÊt, tån c¶ vÒ mÆt hiÖn vÇt vµ gi¸ trÞ tªn sæ chi tiÕt vËt liÖu. * Tr×nh tù ghi sæ vµ chøng tõ. ë kho: thñ kho c¨n cø vµo c¸c phiÕu nhËp kho, xuÊt kho, kiÓm tra tÝnh hîp lÖ cña chøng tõ vµ thùc hiÖn nhiÖm vô nhËp, xuÊt, tån. Cuèi ngµy thñ kho c¨n cø vµo c¸c chøng tõ ®Ó ghi vµo thÎ kho vÒ mÆt hiÖn vËt. Cuèi ngµy hoÆc ®Þnh kú chuyÓn c¸c chøng tõ cho phßng kÕ to¸n. ë phßng kÕ to¸n: khi nhËn ®­îc chøng tõ ghi ®¬n gi¸, chøng tõ vµ tÝnh thµnh tiÒn. C¨n cø vµo chøng tõ nhËp, xuÊt ®Ó ghi vµo sæ chi tiÕt vËt liÖu. KÕ to¸n lËp kÕ ho¹ch ®èi chiÕu víi thñ kho vµ cuèi kú lËp b¶ng tæng hîp nhËp, xuÊt, tån. Ta cã thÓ thÊy râ qu¸ tr×nh kÕ to¸n theo s¬ ®å: ThÎ kho PhiÕu xuÊt kho PhiÕu nhËp kho Sæ chi tiÕt vËt liÖu B¶ng tæng hîp N-X-T * ¦u ®iÓm : ®¬n gi¶n, dÔ lµm, dÔ ph¸t hiÖn nguyªn nh©n sai sãt. * Nh­îc ®iÓm :ghi trïng l¾p, kh«ng phï hîp víi ®¬n vÞ cã nhiÒu chñng lo¹i vËt t­. 2.Ph­¬ng ph¸p sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn. *Nguyªn t¾c cña ph­¬ng ph¸p nµy: - ë kho :gièng ph­¬ng ph¸p thÎ song song. - ë phßng kÕ to¸n: theo dâi t×nh h×nh biÕn ®éng nhËp , xuÊt, tån cña nguyªn vËt liÖu trªn sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn c¶ vÒ mÆt hiÖn vËt vµ gi¸ trÞ. *Tr×nh tù ghi chÐp. ë kho: ghi chÐp gièng ph­¬ng ph¸p thÎ song song. ë phßng kÕ to¸n: khi nhËn ®­îc chøng tõ nhËp, xuÊt kÕ to¸n tiÕn hµnh ghi ®¬n gÝa vµ tÝnh thµnh tiÒn. KÕ to¸n ph©n lo¹i chøng tõ c¸c phiÕu nhËp kho , b¶ng kª phiÕu nhËp, phiÕu xuÊt kho, b¶ng kª phiÕu xuÊt. Cuèi th¸ng kÕ to¸n tæng hîp c¸c b¶ng kª phiÕu nhËp, xuÊt ®Ó ghi vµo b¶ng ®èi chiÕu lu©n chuyÓn vÒ mÆt hiÖn vËt vµ gi¸ trÞ mçi lo¹i vËt liÖu ghi mét lÇn . Ta cã thÓ hiÓu râ qu¸ tr×nh lu©n chuÓn theo s¬ ®å sau: PhiÕu nhËp ThÎ kho PhiÕu xuÊt B¶ng kª phiÕu nhËp Sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn B¶ng kª phiÕu xuÊt b¶ng tÝnh gi¸ vËt liÖu * ¦u ®iÓm: gi¶m bít khèi l­îng ghi chÐp, ®¬n gi¶n dÔ lµm, dÔ kiÓm tra. * Nh­îc ®iÓm : c«ng viÖc dån vµo cuèi th¸ng dÉn ®Õn chËm chÔ trong viÖc lËp sæ s¸ch. 3. Ph­¬ng ph¸p sæ sè d­. * Nguyªn t¾c ghi sæ : ë kho: thñ kho theo dâi viÖc nhËp , xuÊt , tån trªn thÎ kho, cuèi th¸ng c¨n cø vµp sè tån trªn thÎ kho ®Ó ghi vµo sæ sè d­ d¹ng hiÖn vËt . ë phßng kÕ to¸n: kÕ to¸n VL theo dâi sù biÕn ®éng vÒ vËt liÖu vÒ mÆt gi¸ trÞ trªn b¶ng luü kÕ nhËp, xuÊt, tån. * Tr×nh tù ghi chÐp: ë kho: c¨n cø vµo phiÕu nhËp , xuÊt, thñ kho ghi chÐp vµo thÎ kho råi chuyÓn c¸c chøng tõ sang phßng kÕ to¸n. Cuèi th¸ng céng thÎ kho. Ghi sè l­îng vµo sæ sè d­ råi chuyÓn sæ sè d­ cho phßng kÕ to¸n. ë phßng kÕ to¸n: khi nhËn ®­îc c¸c chøng tõ tiÕn hµnh ghi ®¬n gi¸ vµ tÝnh thµnh tiÒn. KÕ to¸n tËp hîp c¸c chøng tõ lËp phiÕu giao nhËn chøng tõ nhËp, xuÊt mét b¶n theo ®Þnh kú hoÆc 5, 10,15 ngµy. §Þnh kú kÕ to¸n ghi vµo b¶ng luü kÕ nhËp, xuÊt, tån, cuèi th¸ng céng b¶ng luü kÕ nhËp, xuÊt, tån. TÝnh tån cuèi kú cña lo¹i vËt liÖu, ®ång thêi c¨n cø vµo sè d­ vÒ mÆt hiÖn vËt ®Ó tÝnh thµnh tiÒn trong sæ sè d­, ®èi chiÕu sæ sè d­ vµ b¶ng luü kÕ nhËp, xuÊt, tån. PhiÕu nhËp PhiÕu giao nhËn chøng tõ nhËp ThÎ kho PhiÕu xuÊt Sæ sè d­ B¶ng luü kÕ nhËp- xuÊt- tån PhiÕu nhËn chøng tõ xuÊt *¦u ®iÓm: Gi¶m bít khèi l­îng ghi chÐp, tr¸nh trïng l¾p. *Nh­îc ®iÓm: C¸c sai sãt khã ph¸t hiÖn, kiÓm tra, ®ßi hái c¸c kÕ to¸n ph¶i thµnh th¹o III. H¹ch to¸n tæng hîp nguyªn vËt liÖu. 1.H¹ch to¸n NVL theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn. Ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn thÝch hîp víi c¸c doanh nghiÖp quy m« lín s¶n xuÊt kinh doanh nh÷ng mÆt hµng gi¸ trÞ cao, sö dông NVL®¾t tiÒn, ®IÒu kiÖn b¶o qu¶n thuËn lîi cho viÖc theo dâi t×nh h×nh nhËp, xuÊt. Theo ph­¬ng ph¸p nµy kÕ to¸n ghi chÐp ph¶n ¸nh t×nh h×nh nhËp xuÊt NVL hµng ngµy theo tæng sè lÇn ph¸t sinh trªn TK 152 *­u ®iÓm: ghi chÐp ph¶n ¸nh kÞp thêi t×nh h×nh biÕn ®éng sè hiÖn cã cña NVL, t¨ng c­êng c«ng t¸c qu¶n lý NVL, ®¶m b¶o an toµn cho qu¸ tr×nh b¶o qu¶n. Sè liÖu, tµI liÖu do kÕ to¸n tr­ëng ®¶m b¶o chÝnh x¸c. *Nh­îc ®iÓm: kÕ to¸n ghi chÐp nhiÒu, cã thÓ lµm gi¶m n¨ng suÊt lao ®éng cña kÕ to¸n vµ ®ßi hái ®iÒu kiÖn b¶o qu¶n NVL ph¶i thuËn lîi cho viÖc theo dâi t×nh h×nh nhËp, xuÊt. Tµi kho¶n sö dông. Tµi kho¶n 152 ph¶n ¸nh sù biÕn ®éng nhËp, xuÊt, tån kho vËt liÖu theo gi¸ thùc tÕ. Bªn nî: trÞ gi¸ nguyªn vËt liÖu t¨ng do nhËp kho. Bªn cã: trÞ gi¸ nguyªn vËt liÖu gi¶m do xuÊt kho. D­ nî: trÞ gi¸ nguyªn vËt liÖu hiÖn cã ë kho b¶o qu¶n. TK152 cã c¸c tµi kho¶n cÊp 2: TK1521: nguyªn vËt liÖu chÝnh. TK1522: nguyªn vËt liÖu phô. TK1523: nhiªn liÖu . TK1524: phô tïng thay thÕ. TK1525: thiÕt bÞ x©y dùng c¬ b¶n. TK1526: vËt liÖu kh¸c C¸c doanh nghiÖp khi vËn dông TK 152 cÇn ph¶i më chi tiÕt ®Ó ph¶n ¸nh riªng tõng lo¹i NVL vµ cã thÓ më chi tiÕt theo ®Þa ®iÓm baá qu¶n NVL . TK151: “ hµng mua ®ang ®i ®­êng’’: ph¶n ¸nh t×nh h×nh biÕn ®éng gi¸ thùc tÕ hµng mua ®ang ®i ®­êng ®· cã ho¸ ®¬n. Bªn nî: gi¸ thùc tÕ hµng mua ®ang ®i ®­êng ®· cã ho¸ ®¬n. Bªn cã: gi¸ thùc tÕ hµng mua ®i ®­êng ®· vÒ nhËp kho. Sè d­ bªn nî: gi¸ thùc tÕ hµng mua ®ang ®i ®­êng. C¸c tµi kho¶n liªn quan: 111, 112, 141, 133, 331… *Khi nhËp kho nguyªn vËt liÖu: kÕ to¸n ghi vµo bªn nî TK 152 , tuú theo ng­êi nhËn mµ ghi cã c¸c TK liªn quan . § NhËp kho NVL do mua ngoµi: cã ba tr­êng hîp. Tr­êng hîp 1: hµng vµ ho¸ ®¬n cïng vÒ. + Mua nguyªn vËt liÖu sö dông phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh thuéc ®èi t­îng chÞu thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ. Nî TK 152: gi¸ mua NVL ch­a cã thuÕ GTGT. Nî TK 133: thuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ. Cã TK 111,112,141,331 : Sè tiÒn theo gi¸ thanh to¸n. + Mua NVL sö dông phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh kh«ng thuéc ®èi t­îng chÞu thuÕ GTGT, hoÆc chÞu thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp. Nî TK 152 : sè tiÒn theo gi¸ thanh to¸n. Cã TK 111,112,141,331 Chó ý: Tr­êng hîp doanh nghiÖp mua NVL ®ång thêi sö dông cho hai ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh thuéc hai ®èi t­îng chÞu thuÕ kh¸c nhau ( chÞu thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ hoÆc ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp , hoÆc kh«ng chÞu thuÕ GTGT ) doanh nghiÖp ®­îc phÐp ho¹ch to¸n NVL theo gi¸ mua ch­a cã thuÕ vµ toµn bé thuÕ GTGT ®Çu vµo ®­îc ghi vµo TK 133 . Cuèi kú tÝnh ph©n bæ cho s¶n phÈm chÞu thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ ®Ó khÊu trõ thuÕ vµ ph©n bæ cho s¶n phÈm kh«ng thuéc ®èi t­îng chÞu thuÕ GTGT ghi vµo gi¸ vèn hµng ho¸ ( TK 632) . +Hµng thiÕu so víi ho¸ ®¬n: ·Tr­êng hîp mua nguyªn vËt liÖu nhËp kho ph¸t sinh thiÕu ch­a râ nguyªn nh©n. KÕ to¸n ghi sæ nhËp kho theo sè ®­îc nhËn vµ c¨n cø vµo biªn b¶n nhËn kÕ to¸n ghi trÞ gi¸ NVL thiÕu tæn thÊt vµo TK1381. Nî TK 152: gi¸ mua NVL thùc nhËp. Nî TK 1381 : gi¸ mua NVL thiÕu. Nî TK 133: thuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ theo ho¸ ®¬n. Cã TK 331: tæng sè tiÒn theo gi¸ thanh to¸n. · Khi x¸c ®Þnh ®­îc nguyªn nh©n NVL thiÕu tæn thÊt, tuú theo nguyªn nh©n vµ c¸ch sö lý mµ ghi vµo c¸c tµI kho¶n cã liªn quan. . NÕu do bªn b¸n xuÊt nhÇm, bªn b¸n chë ®Õn bï. Nî TK 152: trÞ gi¸ NVL nhËp kho. Cã TK 1381. . NÕu do bªn b¸n xuÊt nhÇm nh­ng kh«ng cã NVL ®Ó bï, doanh nghiÖp ®­îc gi¶m trõ sè tiÒn ph¶I tr¶. Nî TK 331 : tæng sè tiÒn theo gi¸ thanh to¸n. Cã TK 1381 : gi¸ mua ch­a cã thuÕ GTGT. Cã TK 133: thuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ. . NÕu quy ®­îc tr¸ch nhiÖm b¾t ng­êi ph¹m lçi ph¶I båi th­êng. Nî TK 1388:gi¸ thanh to¸n NVL lóc mua vµo. Cã TK 1381: gi¸ mua NVL ch­a cã thuÕ GTGT. Cã TK 133: ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ. . NÕu thiÕu tæn thÊt trong ®Þnh møc héi ®ång qu¶n trÞ ghi vµo chi phÝ mua NVL. Nî TK152: TrÞ gi¸ NVL thiÕu trong ®Þnh møc. Cã TK1381 . NÕu thiÕu hôt tæn thÊt do nguyªn nh©n kh¸ch quan ngoµI kh¶ n¨ng kh¾c phôc cña ng­êi chÞu tr¸ch nhiÖm, kÕ to¸n ghi vµo chi phÝ bÊt th­êng. Nî TK821 Cã TK1381 + Hµng thõa so víi ho¸ ®¬n. · Mua NVL nhËp kho ph¸t hiÖn thõa ch­a râ nguyªn nh©n, kÕ to¸n ghi sæ nhËp kho c¶ nguyªn VL thõa. Nî TK152: gi¸ mua NL thùc nhËp. Nî TK133:VAT ®­îc khÊu trõ Cã TK331: sè tiÒn ph¶i tr¶ ng­êi b¸n theo ho¸®¬n. Cã TK3381: gi¸ mua cña NVL thõa. · Khi x¸c ®Þnh ®­îc nguyªn nh©n. . NÕu do bªn b¸n xuÊt nhÇm doanh nghiÖp xin mua c¶ NL thõa, bªn b¸n ®ång ý. Nî TK3381 Nî TK133 Cã TK331. . Do bªn b¸n xuÊt nhÇm, doanh nghiÖp xuÊt kho tr¶ l¹i bªn b¸n. Nî TK3381 Cã TK152: trÞ gi¸ NVL tr¶ l¹i bªn b¸n. . Do d«i thõa tù nhiªn bªn mua ®­îc h­ëng, kÕ to¸n ghi vµo thu nhËp bÊt th­êng. Nî TK3381 Cã TK721: trÞ gi¸ NVL d«i thõa tù nhiªn. Chó ý : Tr­êng hîp nhËp kho Nl mua vµo ph¸t sinh thiÕu tån thÊt hoÆc thõa x¸c ®Þnh ®­îc ngay nguyªn nh©n. Tuú theo nguyªn nh©n vµ c¸ch sö lý mµ ghi vµo TK liªn quan kh«ng cÇn ghi qua TK1381 vµ TK3381. NÕu nhËp kho NL cã ph¸t sinh thõa do bªn b¸n xuÊt nhÇm hoÆc vµo TK002 Nî TK002: “ trÞ gi¸ nguyªn vËt liÖu b¶o qu¶n hé” Khi xuÊt kho tr¶ l¹i bªn b¸n ghi Cã TK002 . - Tr­êng hîp 2: Hµng vÒ tr­íc ho¸ ®¬n vÒ sau. Lµm thñ tôc nhËp kho, l­u thø nhËp vµo tËp hå s¬ kh«ng cã ho¸ ®¬n, trong th¸ng ho¸ ®¬n vÒ lµm nh­ tr­êng hîp 1. Cuèi th¸ng ho¸ ®¬n ch­a vÒ ghi gi¸ t¹m tÝnh. Sang th¸ng sau ho¸ ®¬n vÒ tiÕn hµnh ®iÒu chØnh gi¸ t¹m tÝnh. +Tr­êng hîp gi¸ t¹m tÝnh lín h¬n gi¸ thùc tÕ.  Nî TK331 Cã TK152. + Tr­êng hîp gi¸ t¹m tÝnh nhá h¬n gi¸ thùc tÕ. Nî TK152. Cã TK331. + ThuÕ GTGT ¸p dông ph­¬ng ph¸p khÊu trõ. Nî TK 133. Cã TK 331,111,112. - Tr­êng hîp 3: hµng vÒ sau ho¸ ®¬n vÒ tr­íc. + Khi ho¸ ®¬n vÒ ghim ho¸ ®¬n vµo tËp hå s¬, trong th¸ng nÕu hµng vÒ ghi gièng tr­êng hîp1 . Cuèi th¸ng nÕu hµng ch­a vÒ kÕ to¸n c¨n cø vµo ho¸ ®¬n ghi. Nî TK 151: hµng ®ang ®i ®­êng. Nî TK 133: thuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ. Cã TK 331,111,112: Tæng sè tiÒn theo gi¸ thanh to¸n. + Sang th¸ng khi hµng vÒ kÕ to¸n ghi. Nî TK 152: NVL nhËp kho. Cã TK 151. § C¸c tr­êng hîp nhËp kh¸c. - NhËp kho nguyªn liÖu tù s¶n xuÊt gia c«ng. Nî TK 152: gi¸ thµnh thùc tÕ cña nguyªn liÖu. Cã TK 154. - NhËp kho NVL ®­îc cÊp, ®­îc biÕu tÆng , viÖn trî vµ nhËn vèn gãp liªn doanh. Nî TK 152 : trÞ gi¸ NVL thùc nhËp. Cã TK 411 . - NhËp kho NVL kh«ng dïng hÕt ë bé phËn s¶n xuÊt. Nî TK 152. Cã TK 621. * XuÊt kho NVL. XuÊt kho NVL sö dông phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Nî TK 621, 627, 641, 642. Cã TK 152: TrÞ gi¸ NVL xuÊt dïng. XuÊt kho NVL ®em gãp vèn liªn doanh nÕu: + TrÞ gi¸ vèn gãp theo kÕt qu¶ ®¸nh gi¸ cña héi ®ång qu¶n trÞ lín h¬n trÞ gi¸ thùc tÕ cña nguyªn liÖu. Nî TK 222: trÞ gi¸ vèn gãp liªn doanh dµi h¹n . Nî TK 128: trÞ gi¸ vèn gãp liªn doanh ng¾n h¹n. Cã TK 152: trÞ gi¸ thùc tÕ cña NVL. Cã TK 412: phÇn chªnh lÖch. + TrÞ gi¸ vèn gãp theo kÕt qu¶ ®¸nh gi¸ cña héi ®ång qu¶n trÞ nhá h¬n trÞ gi¸ thùc tÕ cña nguyªn liÖu. Nî TK 222: trÞ gi¸ vèn gãp liªn doanh dµi h¹n . Nî TK 128: trÞ gi¸ vèn gãp liªn doanh ng¾n h¹n. Nî TK 412: phÇn chªnh lÖch. Cã TK 152: trÞ gi¸ thùc tÕ cña NVL. XuÊt vËt liÖu thuª ngoµI chÕ biÕn. Nî TK 154. Cã TK 152. - XuÊt b¸n. Nî TK 632. Cã TK 152. KiÓm kª thÊy tæn thÊt NVL ch­a râ nguyªn nh©n . Nî TK 1381: trÞ gi¸ NVL thiÕu tæn thÊt ch­a râ nguyªn nh©n . Cã TK 152. Khi x¸c ®Þnh ®­îc nguyªn nh©n. + NÕu thiÕu hôt tæn thÊt trong ®Þnh møc héi ®ång quy ®Þnh ghi vµo chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp. Nî TK 642. Cã TK 1381. + NÕu thiÕu hôt do nguyªn nh©n kh¸ch quan ngoµi kh¶ n¨ng kh¾c phôc cña ng­êi chÞu tr¸ch nhiÖm Nî TK 821. Cã TK 1381. + NÕu quy ®­îc tr¸ch nhiÖm b¾t ng­êi ph¹m lçi ph¶i båi th­êng. Nî TK 1388: gi¸ thanh to¸n cña NVL lóc mua vµo. Cã TK 1381: gi¸ mua nguyªn liÖu ch­a cã thuÕ GTGT. Cã TK 133: VAT khÊu trõ. 2.H¹ch to¸n NVL theo ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú. Ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú thÝch hîp víi c¸c doanh nghiÖp quy m« nhá s¶n xuÊt nh÷ng mÆt hµng gi¸ trÞ thÊp, sö dông c¸c lo¹i NVL Ýt tiÒn , chñng lo¹i phøc t¹p, ®iÒu kiÖn b¶o qu¶n vµ theo dâi t×nh h×nh nhËp, xuÊt hµng ngµy kh«ng thuËn lîi. Theo ph­¬ng ph¸p nµy NVL nhËp vµo ghi chÐp hµng ngµy , cßn xuÊt ra hµng ngµy kh«ng ghi. Cuèi kú sau khi kiÓm kª x¸c ®Þnh trÞ gi¸ NVL cßn l¹i cuèi kú. KÕ to¸n tÝnh vµ ghi trÞ gi¸ NVL xuÊt kho trong kú. Ph­¬ng ph¸p nµy cã ­u ®IÓm gi¶m nhÑ ®­îc khèi l­îng ghi chÐp cña kÕ to¸n, lµm ®¬n gi¶n c«ng t¸c kÕ to¸n nh­ng møc ®é chÝnh x¸c kh«ng cao. Trong tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n doanh nghiÖp cÇn ph¶i c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh, c¨n cø vµo quy m« vµ yªu cÇu qu¶n lý cña doanh nghiÖp ®Ó lùa chän ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n hµng tån kho thÝch hîp. ¸p dông ph­¬ng ph¸p nµo doanh nghiÖp ph¶i b¸o c¸o víi c¬ quan tµi chÝnh vµ ghi trong b¶ng thuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh. Khi cÇn cã sù thay ®æi ph¶i chê niªn ®é sau. C¸c doanh nghiÖp ®ång thêi cã tæ chøc nhiÒu ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh thuéc c¸c lÜnh vùc kh¸c nhau nh­ : võa s¶n xuÊt võa kinh doanh th­¬ng m¹i hoÆc dÞch vô th× kh«ng ¸p dông ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú. Ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú t×nh h×nh nhËp xuÊt NVL ®­îc ph¶n ¸nh trªn TK 611 “ mua hµng”: dïng ®Ó theo dâi t×nh h×nh thu mua, t¨ng gi¶m NVL theo gi¸ thùc tÕ. Bªn Nî: gi¸ thùc tÕ NVL tån kho ®Çu kú vµ t¨ng thªm trong kú. Bªn Cã: : gi¸ thùc tÕ NVL xuÊt b¸n, thiÕu hôt trong kú vµ tån kho cuèi kú. Ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n nh­ sau: *§Çu kú. KÕt chuyÓn trÞ gi¸ NVL cßn l¹i ®Çu kú. Nî TK 611: trÞ gi¸ NVL cßn l¹i ®Çu kú. Cã TK 151: NVL ®ang ®i ®­êng . Cã TK 152: NVL tån kho. * Trong kú. Mua NVL sö dông phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh thuéc ®èi t­îng chÞu thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ. Nî TK 611 : gi¸ mua NVL ch­a cã thuÕ GTGT. Nî TK 133: thuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ. Cã TK 111, 112, 141, 331... Sè tiÒn theo gi¸ thanh to¸n. - Mua NVL sö dông phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh kh«ng thuéc ®èi t­îng chÞu thuÕ GTGT hoÆc chÞu thuÕ theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp. Nî TK 611: gi¸ mua NVL theo gi¸ thanh to¸n. Cã TK 111, 112, 141, 331. c¸c kho¶n ®­îc chiÕt khÊu, gi¶m gi¸ hµng mua, hµng bÞ tr¶ l¹i: + §èi víi tr­êng hîp chÞu thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ. Nî TK 111, 112,141,331… Cã TK 133: VAT ®­îc khÊu trõ. Cã TK 611: gi¸ thùc tÕ vËt liÖu doanh + §èi víi tr­êng hîp kh«ng thuéc ®èi t­îng chÞu thuÕ GTGT hoÆc chÞu thuÕ theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp. Nî TK111,112,331… Cã TK 611. * Cuèi kú. KiÓm kª x¸c ®Þnh vµ kÕt chuyÓn trÞ gi¸ nguyªn liÖu cßn l¹i cuèi kú. Nî TK 151, 152. Cã TK 611. KÕ to¸n tÝnh vµ ghi trÞ gi¸ NVL xuÊt dïng trong kú. X=D1 + N – D2 Nî TK 621: cho bé phËn s¶n xuÊt trùc tiÕp. Nî TK 627: cho s¶n xuÊt chung. Nî TK 641: cho bé phËn b¸n hµng. Nî TK 642: cho qu¶n lý doanh nghiÖp . Cã TK 611: trÞ gi¸ NVL thùc tÕ xuÊt dïng. S¬ ®å tµi kho¶n: TK152,151 TK 611 TK 111,112,331 KÕt chuyÓn tån ®Çu kú ®­îc chiÕt khÊu, gi¶m gi¸ tr¶ l¹i TK 151,152 TK 111,112 KÕt chuyÓn tån cuèi kú NhËp trongkú TK 621,627… TK 133 Gi¸ trÞ vËt t­ xuÊt trong kú VAT PhÇn hai: Mét sè kiÕn nghÞ hoµn thiÖn c«ng t¸c ho¹ch to¸n NVL ë c¸c doanh nghiÖp Lùa chän ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ NVL xuÊt kho thÝch hîp. Nh­ phÇn trªn ®· tr×nh bµy cã ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ NVL xuÊt kho: Ph­¬ng ph¸p gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n Ph­¬ng ph¸p nhËp tr­íc, xuÊt tr­íc( FiFo) Ph­¬ng ph¸p nhËp sau xuÊt tr­íc Ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp Ph­¬ng ph¸p gi¸ ho¹ch to¸n. Trong mét thÞ tr­êng æn ®Þnh, khi gi¸ kh«ng thay ®æi th× viÖc lùa chän ph­¬ng ph¸p nµo kh«ng quan träng bëi v× gi¸ kh«ng ®æi tõ ng­êi nµy sang ng­êi kh¸c th× tÊt c¶ c¸c ph­¬ng ph¸p ®Òu cho cïng mét kÕt qu¶. Tuy nhiªn trong mét thÞ tr­êng kh«ng æn ®Þnh, khi gi¸ lªn xuèng thÊt th­êng th× mçi ph­¬ng ph¸p l¹i cho kÕt qu¶ kh¸c nhau. ChÝnh v× vËy viÖc chän ph­¬ng ph¸p nµo ®Ó tÝnh gi¸ NVL xuÊt hiÖn hoµn toµn phô thuéc vµo môc ®Ých kinh doanh cña doanh nghiÖp. Chóng ta ®· biÕt, mçi ph­¬ng ph¸p cã nh÷ng ­u nh­îc ®iÓm kh¸c nhau. Cô thÓ lµ ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp kÕtqu¶ cña nã sÏ lµm t­¬ng xømg gi÷a chi phÝ vµ thu nhËp , tuy nhiªn chØ ®­îc sö dông khi NVL cã gi¸ trÞ cao , ®­îc x¸c ®inh theo ®¬n chiÕc hoÆc tõng l«, ph­¬ng ph¸p gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n cã khuynh h­íng che giÊu sù biÕn ®éng cña gÝa. §èi víi ph­¬ng ph¸p FiFo gi¸ trÞ hµng tån kho trªn b¶ng c©n ®èi tµi s¶n s¸t víi gi¸ thùc tÕ nhÊt. Ph­¬ng ph¸p LiFo chän chi phÝ ph¸t sinh sau cïng ®Ó x¸c ®Þnh trÞ gi¸ NVL xuÊt, do ®ã cã sù t­¬ng xøng tèt nhÊt gi÷a chi phÝ hiÖn hµnh vµ thu nhËp trªn b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh . Tõ viÖc ph©n tÝch trªn cho ta thÊy nÕu doangh nghiÖp muèn më réng quy m« s¶n xuÊt b»ng c¸c thu hót vèn ®Çu t­ tõ bªn ngoµi nh­ ng©n hµng, c¸c chñ ®Çu t­ th× doanh nhgiÖp ph¶i t×m mäi c¸ch ®Ó lµm lµnh m¹nh ho¸ nÒn tµi chÝnh. Trong tr­êng hîp nµy, sö dông ph­¬ng ph¸p FiFo lµ thÝch hîp nhÊt. Nh­ng nÕu doanh nghiÖp muèn chËm l¹i thêi gian nép thuÕ th× doanh nghiÖp nªn chän ph­¬ng ph¸p LiFo , v× ph­¬ng ph¸p nµy cho gi¸ trÞ NVL xuÊt lín nhÊt vµ do ®ã gi¸ thµnh s¶n xuÊt, lîi nhuËn gép vµ thuÕ ph¶i nép lµ nhá nhÊt. Nãi tãm l¹i , tuú vµo tõng thêi kú, tuú thuéc vµo t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp ®Ó lùa chän ph­¬ng ph¸p thÝch hîp n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cho doanh nghiÖp m×nh. 2.Quy ®Þnh ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n hµng tån kho phï hîp Theo chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh, cã hai ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n hµng tån kho lµ: kª khai th­êng xuyªn vµ kiÓm kª ®Þnh kú . Sù kh¸c nhau c¬ ban gi÷a hai ph­¬ng ph¸p nµy chÝnh lµ tÝnh chÊt cña viÖc theo dâi vµ ph¶n ¸nh t×nh h×nh biÕn ®éng cña nguyªn vËt liÖu trªn sæ s¸ch kÕ to¸n. Ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn: theo dâi vµ ph¶n ¸nh th­êng xuyªn, liªn tôc, cã hÖ thèng t×nh h×nh nhËp, xuÊt, tån kho nguyªn vËt liÖu trªn sæ s¸ch kÕ to¸n. Ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú: c¨n cø vµo kÕt qu¶ kiÓm kª thùc tÕ ®Ó ph¶n ¸nh gi¸ trÞ tån kho cuèi kú cña nguyªn vËt liÖu trªn sæ s¸ch kÕ to¸n tæng hîp, tõ ®ã tÝnh ra gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu xuÊt dïng trong kú. Nh­ vËy ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú mäi biÕn ®éng cña nguyªn vËt liÖu kh«ng ®­îc theo dâi, ph¶n ¸nh trªn c¸c tµi kho¶n kÕ to¸n hµng tån kho, c¸c tµi kho¶n tån kho nµy chØ dïng ®Ó ph¶n ¸nh gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu tån kho ®Çu kú vµ cuèi kú. Theo em sù quy ®Þnh nh­ vËy lµ mÊt ®­îc tÝnh ®Æc tr­ng, c¬ b¶n cña ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n ®ã lµ ph­¬ng ph¸p tµi kho¶n kÐo theo mÊt ®i néi dung c¬ b¶n cña tµi kho¶n kÕ to¸n, ®ã lµ viÖc ph¶n ¸nh sù vËt ®éng kh«ng ngoµi hai mÆt ®èi lËp cña bÊt kú ®èi t­îng kÕ to¸n nµo trªn tµi kho¶n. V× vËy nªn cã quy ®Þnh néi dung thèng nhÊt ph¶n ¸nh trªn c¸c kho¶n hµng tån kho c¶ t×nh h×nh hiÖn cã vµ sù biÕn ®éng t¨ng, gi¶m cña hµng tån kho, kh«ng cã sù ph©n biÖt cho tr­êng hîp kÕ to¸n hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú hay kª khai th­êng xuyªn. 3.Hoµn thiÖn viÖc lËp dù phßng gi¶m nguyªn vËt liÖu tån kho phï hîp víi chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh: Dù phßng gi¶m gi¸ lµ sù x¸c nhËn vÒ ph­¬ng diÖn kÕ tãan mét kho¶n gi¶m gi¸ tri tµi s¶n do nh÷ng nguyªn nh©n mµ hËu qu¶ cña chóng lµ kh«ng ch¾c ch¾n . C¸c kho¶n dù phßng gi¶m gi¸ cã vai trß rÊt quan träng ®èi víi doanh nghiÖp thÓ hiÖn ë nh÷ng ph­¬ng diÖn sau: Ph­¬ng diÖn kinh tÕ: nhê c¸c kho¶n dù phßng gi¶m gi¸ mµ b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n cña doanh nghiÖp ph¶n ¸nh chÝnh x¸c h¬n gi¸ trÞ thùc tÕ cña tµi s¶n. Ph­¬ng diÖn tµi chÝnh: do dù phßng gi¶m gi¸ lµm gi¶m l·i cña niªn ®é nªn doanh nghiÖp tÝch luü ®­îc mét sè vèn ®¸ng lÏ ®· ®­îc ph©n chia. Sè vèn nµy ®­îc sö dông ®Ó bï ®¾p c¸c kho¶n gi¶m gi¸ tµi s¶n thùc sù ph¸t sinh vµ tµi trî c¸c kho¶n chi phÝ hay lç ®· ®­îc dù phßng khi c¸c kho¶n ®ã ph¸t sinh ë niªn ®é sau. Thùc chÊt cña kho¶n dù phßng lµ mét nguån tµi chÝnh cña doanh nghiÖp, t¹m thêi n»m trong c¸c tµi s¶n l­u ®éng tr­íc khi sö dông thùc sù. Ph­¬ng diÖn thuÕ: dù phßng gi¶m gi¸ ®­îc ghi nh­ mét kho¶n chi phÝ lµm gi¶m lîi tøc ph¸t sinh ®Ó tÝnh ra sè lîi tõ chÝnh s¸ch thùc tÕ . ViÖc lËp dù phßng gi¶m gi¸ ®­îc thùc hiÖn vµo cuèi niªn ®é kÕ to¸n, tr­íc khi lËp c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh. Trªn c¬ së c¸c b»ng chøng tin cËy vÒ sù gi¶m gi¸ cña nguyªn vËt liÖu tån kho, kÕ to¸n sÏ x¸c ®Þnh sè dù phßng gi¶m gi¸ cÇn lËp cho niªn ®é tíi víi ®iÒu kiÖn dù phßng kh«ng ®­îc v­ît qu¸ sè lîi nhuËn thùc tÕ ph¸t sinh cña doanh nghiÖp. Theo quy ®Þnh cña chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh còng nh­ chuÈn mùc kÕ to¸n quèc tÕ th× viÖc trÝch lËp vµ h¹ch to¸n dù phßng gi¶m gi¸ NVL tån kho trong c¸c doanh nghiÖp lµ cÇn thiÕt, nã gióp cho c¸c doanh nghiÖp cã nguån tµi chÝnh ®Ó bï ®¾p c¸c kho¶n thiÖt h¹i cã thÓ x¶y ra trong n¨m kÕ ho¹ch nh»m b¶o toµn vèn kinh doanh. Tuy nhiªn lËp dù phßng cho nh÷ng NVL mµ s¶n phÈm s¶n xuÊt ra tõ c¸c lo¹i NVL nµy bÞ gi¶m gi¸ trªn thÞ tr­êng. §Ó kh¾c phôc ®óng h×nh rhøc vÒ dù phßng nh­ hiÖn nay, nhÊt thiÕt c¸c kho¶n tæn thÊt thùc tÕ do gi¶m gi¸ hay c¸c kho¶n dù phßng kh«ng dïng ®Õn ph¸t sinh trong n¨m kÕ ho¹ch ph¶i ®­îc ghi nhËn vµo c¸c tµi kho¶n ph¶n ¸nh dù phßng. V× thÕ theo em , viÖc h¹ch to¸n c¸c kho¶n dù phßng cÇn ®­îc tiÕn hµnh nh­ sau: Cuèi niªn ®é kÕ to¸n, x¸c ®Þnh møc dù phßng cÇn lËp cho tõng lo¹i NVL, kÕ to¸n tiÕn hµnh trÝch lËp dù phßng ®­a vµo chi phÝ. §ång thêi kÕ to¸n hoµn nhËp sæ dù phßng ®· lËp cña niªn ®é kÕ to¸n tr­íc cßn l¹i ch­a sö dông ®Õn ®Ó ®i gi¶m chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp. Trong niªn ®é kÕ to¸n, kÕ to¸n hoµn nhËp sè dù phßng ®· lËp cña niªn ®é kÕ to¸n tr­íc cßn l¹i. §ång thêi x¸c ®Þnh møc dù phßng míi cÇn lËp cho tõng lo¹i ë niªn ®é tiÕp theo råi tiÕn thµnh trÝch lËp ®­a vµo chi phÝ. Víi quy tr×nh nµy, vÉn ®­îc tiÕn hµnh trªn TK 159 nh­ chÕ ®é quy ®Þnh nh­ng néi dung vµ c¸ch thøc h¹ch to¸n trªn tµi kho¶n ®· cã sù thay ®æi. Theo em kÕt cÊu TK 159 cÇn ®­îc quy ®Þnh l¹i nh­ sau: Bªn Nî: Sè tæn thÊt thùc tÕ do gi¶m gi¸ ph¸t sinh trong kú trõ vµo dù phßng ®· lËp. Hoµn nhËp sè dù phßng ®· lËp kh«ng dïng ®Õn. Bªn Cã: trÝch lËp dù phßng gi¶m gi¸ vµo cuèi niªn ®é kÕ to¸n. D­ nî:Sè dù phßng ®· trÝch cßn l¹i ch­a sö dông. ViÖc quy ®Þnh nµy mét mÆ ®· ph¶n ¸nh ®­îc t×nh trÝc lËp vµ lËp dù phßng, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc kiÓm tra, xÐt duyÖt vµ thÈm ®Þnh dù phßng. Néi dung vµ tr×nh tù h¹ch to¸n ®­îc tiÕn hµnh nh­ sau: Cuèi niªn ®é kÕ to¸n, hoµ nhËp sè dù phßng cßn l¹i. Nî TK 159. Cã TK 6426. §ång thêi trÝch lËp dù phßng cho n¨m tíi Nî TK 6426 Cã TK 159 Trong niªn ®é kÕ toÊn tiÕp theo +Hoµn nhËp dù phßng kh«ng dïng ®Õn cña sè NVL ®· sö dông: Nî TK 159 Cã TK 6426 + Ghi nhËn gi¶m gi¸ thùc tÕ cña NVL tån kho trõ vµo dù phßng: Nî TK 159 Cã TK liªn quan (151,152) Cuèi niªn ®é kÕ to¸n, tiÕn hµnh hoµn nhËp vµ trÝch lËp dù phßng nh­ trªn. Víi c¸ch h¹ch to¸n nµy kh«ng hÒ m©u thuÉn víi chÕ ®é qu¶n lý kinh tÕ tµi chÝnh, còng nh­ chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh. Nã chØ lµm râ b¶n chÊt cña viÖc lËp dù phßng còng nh­ néi dung ghi chÐp cña tµi kho¶n, t¹o thuËn lîi cho c«ng t¸c h¹ch to¸n vµ qu¶n lý.  KÕt luËn §Ó ph¸t huy mäi chøc n¨ng cña kÕ to¸n nãi chung vµ kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu nãi riªng, viÖc tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu ph¶i ®­îc gi¸m s¸t chÆt chÏ, lu«n ®­îc hoµn thiÖn nh»m qu¶n lý ®­îc tèt t×nh h×nh biÕn ®éng nguyªn vËt liÖu c¶ vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng, chñng lo¹i vµ gi¸ trÞ. C«ng t¸c qu¶n lý vµ h¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu chiÕm mét thêi gian lín trong c«ng t¸c kÕ to¸n, ®ång thêi viÖc h¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu cã mét vai trß quyÕt ®Þnh ®Õn sù thµnh c«ng hay thÊt b¹i cña doanh nghiÖp. Do vËy cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p tèt nhÊt ®Ó h¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu ®­îc ®¶m b¶o, cã nh­ vËy mäi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp míi ®­îc kiÓm so¸t chÆt chÏ, râ rµng .Vµ còng tõ ®ã thÊy ®­îc qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp cã thùc sù hiÖu qu¶, còng nh­ thÊy ®­îc nh÷ng tån t¹i yÕu kÐm cña doanh nghiÖp vµ dÔ dµng ®­a ra biÖn ph¸p kh¾c phôc. Mét lÇn n÷a em xin ch©n thµnh c¶m ¬n vµ mong cã sù gãp ý nhiÖt t×nh cña thÇy gi¸o. Hµ Néi ngµy 29 th¸ng 10 n¨m 2005. Môc lôc Lêi nãi ®Çu PhÇn I: Lý luËn chung vÒ nguyªn vËt liÖu trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt I. §Æc ®iÓm chung cña nguyªn vËt liÖu 1. Kh¸i niÖm vµ vai trß cña nguyªn vËt liÖu trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt 2. Ph©n lo¹i nguyªn vËt liÖu 3. TÝnh gi¸ nguyªn vËt liÖu II. H¹ch to¸n. 1. Ph­¬ng ph¸p kÎ song song 2. Ph­¬ng ph¸p sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn 3. Ph­¬ng ph¸p sæ sè d­ III. H¹ch to¸n tæng hîp nguyªn vËt liÖu. H¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn. H¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu theo ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú. PhÇn II: mét sè kiÕn nghÞ hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu ë c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt. Lùa chän ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ nguyªn vËt liÖu xuÊt kho thÝch hîp. Quy ®Þnh ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n hµng tån kho phï hîp . Hoµn thiÖn viÖc lËp dù phßng gi¶m gi¸ nguyªn vËt liÖu tånkho phï hîp víi chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh. KÕt luËn.