Đề tài Hoàn thiện công tác xây dựng và quản lý quỹ tiền lương ở công ty Thương mại và Dịch vụ TRASERCO

ng c«ng viÖc víi chÊt l­îng quy ®Þnh trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh. ViÖc giao kho¸n quü l­¬ng kÝch thÝch ng­êi lao ®éng quan t©m tíi kÕt qu¶ s¶n xuÊt, tiÕt kiÖm lao ®éng sèng vµ tù chñ trong s¶n xuÊt. §Ó x¸c ®Þnh sè l­îng tiÒn l­¬ng cÇn giao cho doanh nghiÖp ta dùa vµo c«ng thøc tÝnh: QTLKH = §GTH x SLKH Trong ®ã: QTLKH : Quü tiÒn l­¬ng kÕ ho¹ch giao cho ®¬n vÞ SLKH : S¶n l­îng kÕ ho¹ch ®­îc giao §GTH : §¬n gi¸ tæng hîp cho s¶n phÈm cuèi cïng §GTH = §Gi + CFQL+ CFPV Víi §Gi - §¬n gi¸ b­íc c«ng viÖc thø i CFQL- Chi phÝ qu¶n lý tÝnh cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm CFPV - Chi phÝ phôc vô tÝnh cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm. Sau ®ã tõ quü l­¬ng ®­îc giao cho doanh nghiÖp, doanh nghiÖp sÏ tiÕn hµnh chia l­¬ng cho ng­êi lao ®éng. 2. Ph­¬ng ph¸p qu¶n lý quü l­¬ng trong c¸c doanh nghiÖp hiÖn nay §Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c qu¶n lý quü tiÒn l­¬ng cña c¸c doanh nghiÖp hiÖn nay, ng­êi ta c¨n cø vµo viÖc ¸p dông c¸c h×nh thøc chia l­¬ng phï hîp sao cho khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng h¨ng h¸i lµm viÖc, n©ng cao tay nghÒ, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng. MÆt kh¸c, doanh nghiÖp ph¶i t¹o nguån tiÒn l­¬ng hîp lý t¨ng thu nhËp cho ng­êi lao ®éng mµ kh«ng vi ph¹m c¸c chÕ ®é chÝnh s¸ch, b¶o toµn vèn vµ ph¸t triÓn. a. Quy tr×nh chia l­¬ng Víi tæng quü l­¬ng doanh nghiÖp tiÕn hµnh chia l­¬ng cho tõng ng­êi. - Tr­íc hÕt tÝnh tiÒn l­¬ng b×nh qu©n cho toµn doanh nghiÖp trong n¨m (cô thÓ ho¸ cho tõng ng­êi). - Chia tæng quü l­¬ng lµm hai bé phËn: TiÒn l­¬ng cho bé phËn lao ®éng trùc tiÕp vµ tiÒn l­¬ng cña bé phËn gi¸n tiÕp, sau ®ã x¸c ®Þnh tiÒn l­¬ng b×nh qu©n tõng ng­êi ë tõng khu vùc trong n¨m. - Chia l­¬ng trong khu vùc trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp (tÝnh theo ®ång/th¸ng/ng­êi). - Cuèi cïng lµ so s¸nh thu nhËp tiÒn l­¬ng gi÷a lao ®éng trùc tiÕp vµ lao ®éng gi¸n tiÕp, kú tr­íc vµ kú sau, ®¶m b¶o tèc ®é t¨ng tiÒn l­¬ng b×nh qu©n kú sau cao h¬n kú tr­íc, tèc ®é t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng ph¶i lín h¬n tèc ®é t¨ng tiÒn l­¬ng b×nh qu©n cña toµn doanh nghiÖp. b. Ph­¬ng ph¸p chia l­¬ng cho c¸n bé c«ng nh©n viªn. · §èi víi bé phËn gi¸n tiÕp. §Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng bé m¸y qu¶n lý cång kÒnh, lµm viÖc kÐm hiÖu qu¶ ®· lµm cho tiÒn l­¬ng cña bé phËn qu¶n lý bÞ thÊp vµ kh«ng ®¶m b¶o sö dông lao ®éng cã hiÖu qu¶, ng­êi ta ®· ¸p dông ph­¬ng ph¸p giao kho¸n quü l­¬ng cho bé phËn lao ®éng qu¶n lý theo mét ®¬n gi¸ kho¸n. Víi ph­¬ng ph¸p nµy ®· kÝch thÝch c¸c phßng ban gi¶m bít sè ng­êi lµm viÖc t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc sö dông lao ®éng cã hiÖu qu¶ h¬n. Quü l­¬ng cña bé phËn gi¸n tiÕp ®­îc x¸c ®Þnh nh­ sau: QLGT = §GGT x QTL Trong ®ã: QLGT : Quü l­¬ng cña bé phËn gi¸n tiÕp §GGT : §¬n gi¸ tiÒn l­¬ng bé phËn gi¸n tiÕp (theo tû lÖ hao phÝ lao ®éng gi¸n tiÕp trong tæng hao phÝ lao ®éng cña s¶n phÈm s¶n xuÊt ra) QTL : Quü tiÒn l­¬ng cña doanh nghiÖp. · §èi víi bé phËn lao ®éng trùc tiÕp. ë bé phËn nµy cã 2 h×nh thøc tr¶ l­¬ng hay ®­îc ¸p dông lµ: Tr¶ l­¬ng theo thêi gian vµ tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm. + H×nh thøc tr¶ l­¬ng theo thêi gian lµ sè tiÒn tr¶ cho ng­êi lao ®éng c¨n cø vµo thêi gian lµm viÖc vµ tiÒn l­¬ng cho mét ®¬n vÞ thêi gian. Nh­ vËy còng cã nghÜa lµ tiÒn l­¬ng nhËn ®­îc theo h×nh thøc tiÒn l­¬ng theo thêi gian phô thuéc vµo 2 nh©n tè: Møc l­¬ng theo ®¬n vÞ thêi gian vµ thêi gian lµm viÖc. TiÒn l­¬ng theo thêi gian cã 2 lo¹i chÝnh lµ: TiÒn l­¬ng theo thêi gian gi¶n ®¬n vµ tiÒn l­¬ng theo thêi gian cã th­ëng. ¦u ®iÓm cña h×nh thøc nµy lµ phï hîp víi c«ng viÖc kh«ng thÓ ®Þnh møc tÝnh to¸n ®¬n gi¶n, nhanh vµ dÔ hiÓu. Nh­îc ®iÓm cña h×nh thøc nµy lµ lµm suy yÕu vai trß ®ßn bÈy kinh tÕ cña tiÒn l­¬ng vµ duy tr× chñ nghÜa b×nh qu©n trong tiÒn l­¬ng. + H×nh thøc tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm: bao gåm 6 chÕ ®é: · TiÒn l­¬ng theo s¶n phÈm trùc tiÕp c¸ nh©n · TiÒn l­¬ng s¶n phÈm tËp thÓ · TiÒn l­¬ng s¶n phÈm gi¸n tiÕp · TiÒn l­¬ng s¶n phÈm luü tiÕn · TiÒn l­¬ng kho¸n · TiÒn l­¬ng s¶n phÈm cã th­ëng. TiÒn l­¬ng theo s¶n phÈm lµ sè tiÒn ng­êi lao ®éng nhËn ®­îc c¨n cø vµo ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng vµ sè l­îng s¶n phÈm hoµn thµnh. Trong ®ã: TLSP : TiÒn l­¬ng theo s¶n phÈm SLi : Sè l­îng s¶n phÈm i §Gi : §¬n gi¸ tiÒn l­¬ng lo¹i s¶n phÈm ®ã n : Sè lo¹i mÆt hµng (s¶n phÈm) s¶n xuÊt. ¦u ®iÓm cña h×nh thøc nµy lµ kÝch thÝch ng­êi lao ®éng lµm viÖc thóc ®Èy doanh nghiÖp c¶i tiÕn tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh, tæ chøc lao ®éng, tæ chøc qu¶n lý. Nh­îc ®iÓm: rÊt khã x¸c ®Þnh ®¬n gi¸ mét c¸ch chÝnh x¸c viÖc tÝnh to¸n rÊt phøc t¹p. Nã ®ßi hái ph¶i cã c¸c ®iÒu kiÖn sau: · X©y dùng hÖ thèng ®Þnh møc kü thuËt · C¶i tiÕn c¸c mÆt ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp gi¶m sè lao ®éng dù tr÷ · Thùc hiÖn tèt c«ng t¸c kiÓm kª, kiÓm tra s¶n phÈm s¶n xuÊt ra. · Lµm tèt c«ng t¸c gi¸o dôc chÝnh trÞ t­ t­ëng cho ng­êi lao ®éng. IV. Vai trß cña viÖc x©y dùng vµ qu¶n lý quü tiÒn l­¬ng trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay. Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay ®Ó tiÒn l­¬ng ph¸t huy ®­îc t¸c dông tÝch cùc cña nã th× tr­íc hÕt mçi doanh nghiÖp ph¶i ®¶m b¶o tiÒn l­¬ng cña m×nh thùc hiÖn tèt chøc n¨ng thÊp nhÊt vµ chøc n¨ng quan träng cña tiÒn l­¬ng lµ ph¶i ®¶m b¶o ®ñ chi phÝ ®Ó t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng tiÒn l­¬ng ph¶i nu«i sèng ®­îc ng­êi lao ®éng, duy tr× søc lao ®éng cña hä. - TiÒn l­¬ng lµ gi¸ trÞ søc lao ®éng, lµ yÕu tè cña chi phÝ s¶n xuÊt. Do ®ã muèn tiÕt kiÖm ®­îc chi phÝ tiÒn l­¬ng trong gi¸ thµnh s¶n phÈm th× c¸c doanh nghiÖp ph¶i sö dông quü tiÒn l­¬ng cña m×nh cã kÕ ho¹ch th«ng qua viÖc x©y dùng vµ qu¶n lý quü tiÒn l­¬ng. ViÖc tr¶ l­¬ng cho c«ng nh©n trong doanh nghiÖp lµ tr¶ dÇn theo tõng th¸ng. Do ®ã phÇn tiÒn l­¬ng ch­a dïng ®Õn ph¶i ®­îc sö dông cã hiÖu qu¶ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Muèn lµm tèt ®­îc vÊn ®Ò nµy th× doanh nghiÖp ph¶i lËp kÕ ho¹ch qu¶n lý nguån vèn t¹m thêi nµy. NÕu c«ng t¸c nµy ®­îc thùc hiÖn tèt sÏ lµm t¨ng hiÖu qu¶ sö dông vèn n©ng cao h¬n n÷a kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña ®¬n vÞ m×nh. Trong thêi kú hiÖn nay Nhµ n­íc ta ®ang thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®æi míi, xo¸ bá bao cÊp. C¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh ph¶i tù h¹ch to¸n lç l·i ®Ó ®ãng gãp vµo ng©n s¸ch Nhµ n­íc. Do vËy viÖc x¸c ®Þnh vµ qu¶n lý quü tiÒn l­¬ng cho c¸c ®¬n vÞ cã vai trß hÕt søc quan träng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. §Ó cã thÓ kÕt hîp gi÷a ph¸t triÓn toµn bé nÒn kinh tÕ víi viÖc ®¶m b¶o gi¸ trÞ søc lao ®éng cho ng­êi lao ®éng. §Æc biÖt trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ thÞ tr­êng, qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña mçi doanh nghiÖp lu«n chÞu sù t¸c ®éng cña qui luËt c¹nh tranh gi¸ trÞ, c¬ chÕ thÞ tr­êng rÊt kh¾c nghiÖt, nã s½n sµng ®µo th¶i nh÷ng doanh nghiÖp nµo lµm ¨n thua lç, kh«ng hiÖu qu¶. Trong ®iÒu kiÖn ®ã, chÊt l­îng vµ gi¸ c¶ lµ nh÷ng yÕu tè quan träng gióp cho doanh nghiÖp ®øng v÷ng vµ ph¸t triÓn. §Ó c«ng nh©n lu«n g¾n bã víi c«ng viÖc vµ víi doanh nghiÖp ph¸t huy hÕt kh¶ n¨ng s¸ng t¹o, tinh thÇn tr¸ch nhiÖm trong s¶n xuÊt, lu«n t×m c¸ch c¶i tiÕn mÉu m·, chÊt l­îng s¶n phÈm, tiÕt kiÖm nguyªn vËt liÖu, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. §Ó lµm ®­îc ®iÒu ®ã c¸c doanh nghiÖp ph¶i cã mét ph­¬ng ph¸p qu¶n lý cã hiÖu qu¶. Trong c«ng t¸c qu¶n lý th× qu¶n lý quü tiÒn l­¬ng cã vai trß hÕt søc quan träng. ViÖc tr¶ l­¬ng cho ng­êi c«ng nh©n ®­îc tiÕn hµnh nh­ thÕ nµo ®Ó khuyÕn khÝch hä trong s¶n xuÊt, ®em l¹i hiÖu qu¶ thiÕt thùc cho doanh nghiÖp. - Sù cÇn thiÕt ph¶i hoµn thiÖn c«ng t¸c x©y dùng vµ qu¶n lý quü tiÒn l­¬ng trong c¸c doanh nghiÖp. ChuyÓn sang c¬ chÕ thÞ tr­êng Nhµ n­íc kh«ng bao cÊp cho c¸c doanh nghiÖp mµ c¸c doanh nghiÖp ph¶i tù h¹ch to¸n kinh doanh. S¶n phÈm s¶n xuÊt ra ph¶i tù t×m kiÕm thÞ tr­êng tiªu thô nªn cÇn ph¶i n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm nh»m c¹nh tranh chiÕm lÜnh thÞ tr­êng. TiÒn l­¬ng lµ mét bé phËn quan träng trong gi¸ thµnh s¶n phÈm nªn yªu cÇu ®Æt ra lµ c¸c doanh nghiÖp kh«ng ngõng hoµn thiÖn c«ng t¸c x©y dùng vµ qu¶n lý quü tiÒn l­¬ng. Do mçi doanh nghiÖp cã mét ®Æc ®iÓm riªng vµ c«ng t¸c tiÒn l­¬ng lu«n cã sù thay ®æi theo thêi gian vµ sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. ChÝnh v× vËy mµ mçi doanh nghiÖp lu«n lu«n ph¶i hoµn thiÖn c«ng t¸c tæ chøc tiÒn l­¬ng cña doanh nghiÖp m×nh cho phï hîp. HiÖn nay ë nhiÒu doanh nghiÖp viÖc x©y dùng kÕt cÊu tiÒn l­¬ng cßn ch­a hîp lý, bé phËn tiÒn l­¬ng biÕn ®æi cßn chiÕm tû träng lín h¬n tiÒn l­¬ng c¬ b¶n, tiÒn th­ëng nhiÒu h¬n l­¬ng lµm gi¶m ý nghÜa cña tiÒn l­¬ng, tiÒn l­¬ng kh«ng cßn ph¶n ¸nh ®­îc kÕt qu¶ c«ng viÖc. Bªn c¹nh ®ã viÖc ph©n phèi quü l­¬ng cßn ch­a hîp lý gi÷a lao ®éng qu¶n lý vµ lao ®éng trùc tiÕp, gi÷a lao ®éng trong cïng mét bé phËn. Do ®ã, cÇn ph¶i cã nh÷ng ph­¬ng h­íng ®Ó kh¾c phôc nh÷ng nh­îc ®iÓm nµy trong c«ng t¸c tæ chøc tiÒn l­¬ng cña c¸c doanh nghiÖp. PhÇn II Ph©n tÝch thùc tr¹ng c«ng t¸c x©y dùng vµ qu¶n lý quü tiÒn l­¬ng t¹i C«ng ty Th­¬ng m¹i vµ DÞch vô TRASERCO I. Nh÷ng ®Æc ®iÓm ¶nh h­ëng ®Õn viÖc x©y dùng vµ qu¶n lý quü tiÒn l­¬ng cña c«ng ty 1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn TiÒn th©n cña c«ng ty Th­¬ng m¹i vµ DÞch vô TRASERCO lµ c«ng ty ThiÕt bÞ Th­¬ng nghiÖp, ¨n uèng vµ dÞch vô, ®­îc thµnh lËp ngµy 20/2/1988 theo QuyÕt ®Þnh sè 14NT/Q§1 cña Bé tr­ëng Bé Th­¬ng m¹i, trùc thuéc Bé Th­¬ng m¹i, cã nhiÖm vô cung cÊp c¸c thiÕt bÞ chuyªn dïng trong kinh doanh th­¬ng m¹i, ¨n uèng vµ kh¸ch s¹n. C«ng ty ThiÕt bÞ Th­¬ng nghiÖp ¨n uèng vµ dÞch vô ®­îc thµnh lËp ®óng vµo thêi kú ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ cña §¶ng vµ Nhµ n­íc, tõ c¬ chÕ kinh tÕ tËp trung quan liªu, bao cÊp sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc theo ®Þnh h­íng XHCN. Trong giai ®o¹n nµy, c«ng ty ®· gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n vÒ vèn vµ vÒ thÞ tr­êng. §iÒu nµy ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i cã mét ®Þnh h­íng ®æi míi trong ho¹t ®éng kinh doanh ®ã lµ më réng ngµnh hµng, mÆt hµng kinh doanh vÒ vËt t­, nguyªn liÖu, hµng ho¸ ®¸p øng cho nhu cÇu s¶n xuÊt vµ tiªu dïng trªn thÞ tr­êng néi ®Þa vµ xuÊt khÈu. N¨m 1993, tõ ®Þnh h­íng kinh doanh míi ®Æt ra vµ víi chñ tr­¬ng s¾p xÕp l¹i doanh nghiÖp cña Nhµ n­íc, c«ng ty ThiÕt bÞ Th­¬ng nghiÖp, ¨n uèng vµ dÞch vô ®æi tªn thµnh C«ng ty Th­¬ng m¹i vµ dÞch vô Traserco theo quyÕt ®Þnh sè 446/Q§ cña héi ®ång Bé tr­ëng. C«ng ty cã chøc danh vµ nhiÖm vô kinh doanh trªn c¸c mÆt: - Tæ chøc s¶n xuÊt, b¸n bu«n, b¸n lÎ c¸c mÆt hµng. ThiÕt bÞ ph­¬ng tiÖn vËn chuyÓn, ho¸ chÊt, nguyªn liÖu, phôc vô cho s¶n xuÊt, c¸c chÊt tÈy röa vµ ngµnh nhùa, hµng ®iÖn m¸y d©n dông vµ hµng c«ng nghÖ phÈm. - Tæ chøc gia c«ng hoÆc liªn doanh, liªn kÕt hîp t¸c ®Çu t­ víi c¸c tæ chøc s¶n xuÊt ®Ó t¹o ra nguån hµng thiÕt bÞ th­¬ng nghiÖp vµ tiªu dïng trong n­íc, tham gia xuÊt nhËp khÈu. - NhËn uû th¸c mua, ®¹i lý b¸n c¸c mÆt hµng thuéc ph¹m vi kinh doanh cña c«ng ty vµ thùc hiÖn c¸c dÞch vô theo yªu cÇu cña c¸c tæ chøc kinh tÕ. Do x¸c ®Þnh ®­îc h­íng ®i ®óng ®¾n vµ víi tinh thÇn lµm viÖc cã tr¸ch nhiÖm vµ s¸ng t¹o cña ®éi ngò c¸n bé c«ng nh©n viªn c«ng ty ®· ®¹t ®­îc mét sè kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh: Vèn kinh doanh cña c«ng ty ®­îc bæ xung tõ lîi nhuËn hµng n¨m cña c«ng ty ngµy cµng cao, quy m« kinh doanh cña c«ng ty ngµy cµng ®­îc më réng vµ c«ng ty ®· t¹o ®­îc chç ®øng v÷ng ch¾c trªn thÞ tr­êng. Sau ®©y lµ mét sè kÕt qu¶ mµ c«ng ty ®· ®¹t ®­îc trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. BiÓu 1: KÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty §¬n vÞ tÝnh: TriÖu ®ång N¨m ChØ tiªu 1998 1999 2000 1. Tæng doanh thu 463.215 448.600 455.000 2. Tæng chi phÝ 456.860 458.627 448.431 3. Lîi nhuËn tr­íc thuÕ 873 1.112 830 4. Lîi nhuËn dßng 593 542 564,4 5. Nép ng©n s¸ch 11.246 49.418 57.500 6. Quü tiÒn l­¬ng 658 987 1.001 7. Nguån vèn kinh doanh 2.956 3.297 3.547 2. §Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty Bè trÝ ®­îc mét m¹ng l­íi b¸n hµng phï hîp lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt ¶nh h­ëng ®Õn sù thµnh c«ng cña c¸c doanh nghiÖp kinh doanh th­¬ng m¹i. Vµ ®Ó lµm ®­îc nh­ vËy, doanh nghiÖp cÇn ph¶i c¨n cø vµo nhu cÇu cña kh¸ch hµng vÒ c¸c s¶n phÈm kinh doanh cña m×nh. §èi víi c«ng ty Th­¬ng m¹i vµ DÞch vô TRASERCO, do ngµnh hµng kinh doanh réng, nhiÒu chñng lo¹i nh­: kinh doanh thiÕt bÞ vËn chuyÓn, nguyªn vËt liÖu phôc vô cho s¶n xuÊt kinh doanh, ho¸ chÊt, ®iÖn m¸y d©n dông vµ hµng c«ng nghÖ phÈm,... nªn c«ng ty ®· lùa chän h×nh thøc võa kinh doanh ë thÞ tr­êng néi ®Þa mµ chñ yÕu lµ ë c¸c thµnh phè lín trªn c¬ së khai th¸c tèi ®a nguån hµng trong n­íc vµ nhËp khÈu; võa kinh doanh xuÊt khÈu. C«ng ty ®Æc biÖt chó träng ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu ®iÓn h×nh lµ nhËp khÈu hµng ®iÖn m¸y d©n dông, ph­¬ng tiÖn vËn t¶i ®· qua sö dông vÒ tiªu thô trong n­íc. HiÖn nay c«ng ty cã hai cöa hµng b¸n s¶n phÈm, mét xÝ nghiÖp s¶n xuÊt bao b× t¹i Yªn Viªn - Gia L©m vµ mét chi nh¸nh t¹i TP. Hå ChÝ Minh. - Hai cöa hµng t¹i Hµ Néi, gåm cöa hµng kinh doanh vËt t­ tæng hîp t¹i sè 2B - Lª Phông HiÓu vµ tr¹m thiÕt bÞ th­¬ng nghiÖp t¹i 210 - TrÇn Quang Kh¶i víi nhiÖm vô b¸n bu«n b¸n lÎ c¸c mÆt hµng kinh doanh cña c«ng ty. - XÝ nghiÖp s¶n xuÊt bao b× t¹i Yªn Viªn - Gia L©m trùc thuéc c«ng ty cã nhiÖm vô s¶n xuÊt bao b× ®Ó xuÊt khÈu vµ tiªu thô néi ®Þa. - Chi nh¸nh thiÕt bÞ th­¬ng nghiÖp ¨n uèng vµ dÞch vô ®ãng t¹i 59 - Lý Th­êng KiÖt - QuËn 1 - TP. Hå ChÝ Minh cã nhiÖm vô cung cÊp cho ngµnh ¨n uèng vµ ngµnh kinh doanh kh¸ch s¹n. Ngoµi ra cßn kinh doanh xuÊt nhËp khÈu mét sè mÆt hµng mµ tiªu dïng trong vµ ngoµi n­íc cã nhu cÇu. 3. §Æc ®iÓm vÒ c¬ cÊu bé m¸y qu¶n lý Tr¶i qua nhiÒu n¨m ho¹t ®éng, c«ng ty kh«ng ngõng hoµn thiÖn c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý vµ c«ng t¸c ®iÒu hµnh ho¹t ®éng kinh doanh phï hîp víi yªu cÇu tæ chøc kinh doanh cña c«ng ty. HiÖn nay c¬ cÊu tæ chøc kinh doanh cña c«ng ty ®­îc x©y dùng theo m« h×nh trùc tuyÕn chøc n¨ng theo s¬ ®å sau: M« h×nh tæ chøc kinh doanh vµ tæ chøc qu¶n lý kinh doanh cña c«ng ty: XÝ nghiÖp s¶n xuÊt bao b× Yªn Viªn Tr¹m thiÕt bÞ th­¬ng nghiÖp Cöa hµng kinh doanh vËt t­ tæng hîp Chi nh¸nh c«ng ty t¹i TP. Hå ChÝ Minh Phßng Kinh doanh Phßng Tµi chÝnh kÕ to¸n Phßng Tæ chøc hµnh chÝnh Phã Gi¸m ®èc phô tr¸ch kinh doanh Phã Gi¸m ®èc phô tr¸ch hµnh chÝnh Gi¸m ®èc - Ban Gi¸m ®èc c«ng ty: Gåm mét Gi¸m ®èc vµ hai Phã Gi¸m ®èc. Gi¸m ®èc c«ng ty lµ ng­êi chÞu tr¸ch nhiÖm toµn diÖn tr­íc Nhµ n­íc vµ Bé chñ qu¶n. Phã Gi¸m ®èc phô tr¸ch hµnh chÝnh vµ Phã Gi¸m ®èc phô tr¸ch kinh doanh cã nhiÖm vô tham m­u, gióp viÖc cho gi¸m ®èc theo tõng m¶ng c«ng viÖc mµ m×nh phô tr¸ch. Mçi phßng ban trong c«ng ty ®Òu cã chøc n¨ng, nhiÖm vô cô thÓ nh­ng l¹i cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nhau. - Phßng tæ chøc hµnh chÝnh: Gåm 4 ng­êi, cã nhiÖm vô tham m­u, gióp viÖc cho Gi¸m ®èc vµ chÞu sù chØ ®¹o cña Gi¸m ®èc vÒ s¾p xÕp, tæ chøc vµ sö dông lao ®éng, gi¶i quyÕt c¸c chÕ ®é chÝnh s¸ch vÒ tiÒn l­¬ng, b¶o hiÓm x· héi,... ®èi víi ng­êi lao ®éng, thùc hiÖn c«ng t¸c ®èi néi, ®èi ngo¹i cña c«ng ty. - Phßng kinh doanh: Gåm 6 ng­êi, chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu vµ kinh doanh néi ®Þa; ®ång thêi cã nhiÖm vô nghiªn cøu thÞ tr­êng, t×m ®èi t¸c, b¹n hµng x¸c ®Þnh nhu cÇu thÞ tr­êng ®Ó ®Ò ra c¸c ph­¬ng ¸n, chiÕn l­îc kinh doanh cho c«ng ty. Ngoµi ra, phßng kinh doanh cßn cã nhiÖm vô lËp vµ giao c¸c môc tiªu kÕ ho¹ch kinh doanh hµng n¨m xuèng c¸c ®¬n vÞ c¬ së, kiÓm tra viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch vµ cã ph­¬ng ¸n ®iÒu chØnh cho phï hîp víi t×nh h×nh thùc tiÔn. - Phßng tµi chÝnh kÕ to¸n: Gåm 5 ng­êi, cã nhiÖm vô tham m­u gióp viÖc cho Gi¸m ®èc vµ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c«ng t¸c tµi chÝnh, kÕ to¸n, ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh doanh cña c«ng ty; ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh vµ kiÕn nghÞ víi Gi¸m ®èc ®Ó ®Ò ra chiÕn l­îc kinh doanh cho n¨m sau: - Chi nh¸nh c«ng ty t¹i TP. Hå ChÝ Minh vµ xÝ nghiÖp s¶n xuÊt bao b× Yªn Viªn: lµ ®¬n vÞ trùc thuéc, trùc tiÕp s¶n xuÊt kinh doanh th­¬ng m¹i vµ dÞch vô, më tµi kho¶n thanh to¸n t¹i ng©n hµng vµ ®­îc sö dông con dÊu theo mÉu vµ thÓ thøc qui ®Þnh cña Nhµ n­íc. Hµng th¸ng, quý, n¨m ph¶i b¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh vÒ c«ng ty. - Hai cöa hµng cña c«ng ty: Lµ ®¬n vÞ trùc thuéc, trùc tiÕp chÞu sù qu¶n lý cña c«ng ty vÒ mäi ho¹t ®éng kinh doanh th­¬ng m¹i vµ dÞch vô. 4. §Æc ®iÓm vÒ lao ®éng §Õn ngµy 30/4/2001 c«ng ty cã 110 lao ®éng, trong ®ã gåm 24 lao ®éng gi¸n tiÕp vµ phôc vô cßn l¹i lµ 86 lao ®éng trùc tiÕp t¹i xÝ nghiÖp vµ cöa hµng. Tû träng lao ®éng gi¸n tiÕp lµ 20,2% cßn tû träng lao ®éng trùc tiÕp lµ 79,8%. VÒ c¬ cÊu lao ®éng theo tr×nh ®é chuyªn m«n: lùc l­îng lao ®éng cña c«ng ty phÇn lín lµ lao ®éng trÎ cã tr×nh ®é chuyªn m«n cao ®­îc h×nh thµnh tõ nhiÒu nguån vµ ®· tr¶i qua c«ng viÖc cô thÓ. Ta thÊy ®­îc tr×nh ®é chuyªn m«n lao ®éng cña c«ng ty qua biÓu sau: BiÓu 2: C¬ cÊu lao ®éng theo chuyªn m«n tÝnh ®Õn th¸ng 4/2001 Lao ®éng Tæng sè §¹i häc Trung häc C«ng nh©n kü thuËt Sè l­îng (ng­êi) % Sè l­îng (ng­êi) % Sè l­îng (ng­êi) % Lao ®éng VP 24 20 83 4 17 Lao ®éng cöa hµng 30 2 7,4 20 66,6 8 26 Lao ®éng XN 56 6 9,6 15 28,5 35 31,9 Nguån: Bé phËn nh©n sù - Phßng Tæ chøc - Hµnh chÝnh cung cÊp ngµy 5/6/2001 Qua biÓu nµy ta thÊy mÆc dï lao ®éng cã tr×nh ®é ®¹i häc trong c«ng ty cßn thÊp chØ chiÕm 25,45% nh­ng tû lÖ nµy còng ®· ®¶m b¶o sè l­îng lao ®éng cã tr×nh ®é mét c¸ch hîp lý. Sè lao ®éng cã tr×nh ®é ®¹i häc ë khèi v¨n phßng lµ 83% trong tæng sè lao ®éng v¨n phßng cßn ë cöa hµng chØ chiÕm 7,4% lao ®éng cöa hµng. §iÒu nµy lµ hîp lý v× lao ®éng ë v¨n phßng lµ lao ®éng qu¶n lý do ®ã cÇn tr×nh ®é cao míi ®¸p øng ®­îc. §èi víi lao ®éng cöa hµng chØ trõ cã cöa hµng tr­ëng vµ cöa hµng phã lµ lao ®éng qu¶n lý ®iÒu hµnh cöa hµng cßn l¹i chØ lµ lao ®éng gi¶n ®¬n nªn tr×nh ®é lao ®éng cã tr×nh ®é trung häc vµ c«ng nh©n kü thuËt cao h¬n so víi tr×nh ®é ®¹i häc lµ phï hîp. Còng chÝnh do ®Æc ®iÓm nµy mµ hÖ sè l­¬ng b×nh qu©n cña ng­êi lao ®éng nhËn ®­îc trong khèi v¨n phßng sÏ cao h¬n ë khèi cöa hµng vµ xÝ nghiÖp. Ngoµi ra, trong c¸c cöa hµng vµ xÝ nghiÖp do yªu cÇu cña c«ng viÖc mçi ng­êi ®¶m nhËn mét c«ng viÖc kh¸c nhau vµ cã tr×nh ®é kh«ng ®ång ®Òu cho lªn viÖc x¸c ®Þnh hÖ sè l­¬ng theo chøc danh vµ phô cÊp cña ng­êi lao ®éng ë c¸c cöa hµng vµ xÝ nghiÖp lµ kh¸c nhau. VÒ chÊt l­îng cña lao ®éng: §Ó ®¸p øng nhu cÇu trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty, chÊt l­îng lao ®éng cña c«ng ty còng ®· dÇn t¨ng lªn. Cô thÓ lµ tû träng lao ®éng cã tr×nh ®é s¬ cÊp gi¶m, sè lao ®éng ®óng chuyªn m«n t¨ng lªn do ®ã ®· n©ng cao chÊt l­îng lao ®éng chung cña toµn c«ng ty. BiÓu 3: C¬ cÊu lao ®éng theo tuæi, giíi tÝnh 1998 1999 2000 TS N÷ TS N÷ TS N÷ - Lao ®éng qu¶n lý 24 10 24 10 26 12 15-25 8 4 8 4 8 6 25-50 12 5 12 6 14 6 Trªn 50 4 1 4 * 4 * - Lao ®éng trùc tiÕp 85 35 85 35 85 35 15-25 25 15 25 15 25 15 25-50 60 70 60 20 60 20 Trªn 50 Tuæi ®êi b×nh qu©n cña lao ®éng trong c«ng ty thÊp vµ tû träng nam cao h¬n n÷ lµ nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t huy kh¶ n¨ng cña ng­êi lao ®éng vµ cã thÓ t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng lªn cao. Dùa trªn chÊt l­îng cña ®éi ngò lao ®éng ®Ó tõ ®ã lµm c¨n cø cho c«ng ty x©y dùng ®­îc møc tiÒn l­¬ng b×nh qu©n toµn c«ng ty vµ ®Ó x©y dùng ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng. II. Ph©n tÝch t×nh h×nh x©y dùng quü l­¬ng ë c«ng ty Th­¬ng m¹i vµ DÞch vô TRASERCO C«ng t¸c x©y dùng quü tiÒn l­¬ng lµ viÖc lµm quan träng vµ còng lµ c«ng viÖc ®Çu tiªn trong c«ng t¸c tiÒn l­¬ng cña mçi doanh nghiÖp. ë c«ng ty TRASERCO c«ng t¸c x©y dùng quü tiÒn l­¬ng ®­îc tiÕn hµnh nh­ sau: X©y dùng quü tiÒn l­¬ng cho c¸c bé phËn 1. X©y dùng quü l­¬ng cho bé phËn lao ®éng gi¸n tiÕp Bé phËn lao ®éng trùc tiÕp cña c«ng ty hiÖn nay lµ toµn bé lao ®éng thuéc khèi v¨n phßng: Ban gi¸m ®èc, c¸c phßng nghiÖp vô, l¸i xe, b¶o vÖ th­êng trùc,... ë c«ng ty Th­¬ng m¹i vµ DÞch vô TRASERCO hiÖn nay viÖc x¸c ®Þnh quü l­¬ng cña bé phËn lao ®éng gi¸n tiÕp ®­îc x¸c ®Þnh nh­ sau: VGT = TL x n1 (1) Trong ®ã: VGT : Quü l­¬ng n¨m kÕ ho¹ch cña bé phËn lao ®éng gi¸n tiÕp TL : SuÊt l­¬ng giê b×nh qu©n n¨m kÕ ho¹ch cña bé phËn lao ®éng gi¸n tiÕp. n1 : Sè lao ®éng ®Þnh biªn n¨m kÕ ho¹ch. Nh­ vËy ta thÊy viÖc x¸c ®Þnh quü tiÒn l­¬ng n¨m kÕ ho¹ch cho bé phËn lao ®éng gi¸n tiÕp ë c«ng ty Th­¬ng m¹i vµ DÞch vô TRASERCO vÒ b¶n chÊt lµ dùa vµo c«ng thøc (1) (x¸c ®Þnh quü tiÒn l­¬ng theo tiÒn l­¬ng b×nh qu©n vµ sè lao ®éng b×nh qu©n). Tuy nhiªn theo c«ng thøc x¸c ®Þnh quü tiÒn l­¬ng nµy cho bé phËn lao ®éng gi¸n tiÕp, th× tiÒn l­¬ng b×nh qu©n cña ng­êi lao ®éng trong kú kÕ ho¹ch ®­îc x¸c ®Þnh nh­ sau, x¸c ®Þnh dùa vµo tiÒn l­¬ng b×nh qu©n cña ng­êi lao ®éng kú b¸o c¸o vµ chØ sè tiÒn l­¬ng kú kÕ ho¹ch (TL1 = TL0 + ITL) TiÒn l­¬ng b×nh qu©n cña khèi lao ®éng gi¸n tiÕp kú kÕ ho¹ch ®­îc x¸c ®Þnh nh­ sau: (2) Trong ®ã: : HÖ sè l­¬ng b×nh qu©n theo NghÞ ®Þnh 26/CP, phô cÊp chøc vô (nÕu cã) cña lao ®éng toµn c«ng ty. H1 : HÖ sè l­¬ng b×nh qu©n theo hÖ sè l­¬ng qui ®Þnh trong NghÞ ®Þnh 26/CP cña bé phËn lao ®éng trùc tiÕp. Sè lao ®éng trùc tiÕp (n2) vµ gi¸n tiÕp (n1) cña c«ng ty ®­îc x¸c ®Þnh nh­ sau: - X¸c ®Þnh n1 : do ®Æc thï cña lao ®éng qu¶n lý rÊt khã ®Þnh møc chÝnh x¸c nªn c«ng ty Th­¬ng m¹i vµ DÞch vô TRASERCO ph¶i x¸c ®Þnh sè l­îng lao ®éng gi¸n tiÕp c¨n cø vµo khèi l­îng c«ng viÖc cÇn gi¶i quyÕt trong n¨m kÕ ho¹ch ®Ó tõ ®ã ­íc l­îng sè lao ®éng cÇn thiÕt. - X¸c ®Þnh n2 : Sè lao ®éng trùc tiÕp lµ toµn bé sè ng­êi lao ®éng t¹i c¸c cöa hµng, xÝ nghiÖp cña c«ng ty, cho nªn sè lao ®éng nµy ®­îc x¸c ®Þnh nh­ sau: n2 = å C«ng nh©n chÝnh + å Cöa hµng tr­ëng, phã + å C«ng nh©n ca ba + å Lao ®éng dù phßng Tõ (1) vµ (2) ta x¸c ®Þnh ®­îc quü tiÒn l­¬ng cña bé phËn lao ®éng trùc tiÕp lµ: Qua ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh quü tiÒn l­¬ng cho bé phËn lao ®éng trùc tiÕp nµy ta nhËn thÊy viÖc x¸c ®Þnh quü tiÒn l­¬ng hoµn toµn cã c¬ së khoa häc c¶ vÒ lý thuyÕt vµ thùc tÕ. §· lÊy lý thuyÕt lµm c¬ së cho viÖc x©y dùng quü tiÒn l­¬ng nh­ng kh«ng ph¶i chØ ®¬n thuÇn lµ lý thuyÕt mµ ®· g¾n víi thùc tÕ, g¾n víi t×nh h×nh kinh doanh hiÖn nay cña c«ng ty. Ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh quü tiÒn l­¬ng nµy còng ®¶m b¶o g¾n quü tiÒn l­¬ng víi kÕt qu¶ kinh doanh cña c«ng ty. Ph¶n ¸nh ®­îc tr×nh ®é qu¶n lý kinh doanh cña lao ®éng trùc tiÕp, n©ng cao tr¸ch nhiÖm, ph¸t huy tÝnh n¨ng ®éng s¸ng t¹o cña lao ®éng gi¸n tiÕp. Tuy nhiªn ph­¬ng ph¸p nµy còng gÆp ph¶i h¹n chÕ lµ phô thuéc vµo c«ng t¸c ®Þnh biªn lao ®éng cña khèi v¨n phßng. NÕu nh­ viÖc x¸c ®Þnh sè lao ®éng ®Þnh biªn thiÕu chÝnh x¸c sÏ lµm cho quan hÖ tû lÖ gi÷a quü tiÒn l­¬ng v¨n phßng vµ quü tiÒn l­¬ng cöa hµng kh«ng hîp lý. Bªn c¹nh ®ã viÖc x¸c ®Þnh sè lao ®éng ®Þnh biªn l¹i dùa vµo kinh nghiÖm nªn cã phÇn thiÕu chÝnh x¸c. 2. X¸c ®Þnh quü l­¬ng cho bé phËn lao ®éng trùc tiÕp KÕt cÊu lao ®éng ë c«ng ty Th­¬ng m¹i vµ DÞch vô TRASERCO gåm hai bé phËn lµ lao ®éng trùc tiÕp vµ lao ®éng gi¸n tiÕp. Do ®ã, tõ hai bé phËn lµ: quü l­¬ng cña bé phËn lao ®éng trùc tiÕp vµ quü l­¬ng cña bé phËn lao ®éng gi¸n tiÕp. Do ®ã khi x¸c ®Þnh ®­îc quü l­¬ng cña bé phËn lao ®éng gi¸n tiÕp ta sÏ x¸c ®Þnh ®­îc quü l­¬ng cho bé phËn lao ®éng trùc tiÕp b»ng c¸ch lÊy tæng quü l­¬ng cña c«ng ty trõ ®i phÇn quü l­¬ng cña bé phËn lao ®éng gi¸n tiÕp. Quü l­¬ng cña bé phËn lao ®éng trùc tiÕp ë c«ng ty TRASERCO ®­îc x¸c ®Þnh dùa trªn c¬ së nãi trªn. VTT = V - VGT Trong ®ã: VTT : Quü tiÒn l­¬ng cña bé phËn lao ®éng trùc tiÕp n¨m kÕ ho¹ch V : Tæng quü cña c«ng ty n¨m kÕ ho¹ch VGT : Quü tiÒn l­¬ng cña bé phËn lao ®éng gi¸n tiÕp n¨m kÕ ho¹ch. Víi ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh quü tiÒn l­¬ng cho bé phËn lao ®éng trùc tiÕp nh­ ë trªn ta thÊy ph­¬ng ph¸p nµy lµ hoµn toµn chÝnh x¸c, nã ®óng c¶ trong suy luËn logic còng nh­ c¶ trong thùc tÕ. §ång thêi viÖc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc nµy gióp cho viÖc tÝnh to¸n ®¬n gi¶n tr¸nh ®­îc sai sãt cã thÓ x¶y ra. Tuy nhiªn x¸c ®Þnh ®­îc chÝnh x¸c quü tiÒn l­¬ng cña bé phËn lao ®éng trùc tiÕp theo ph­¬ng ph¸p nµy ®ßi hái ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc chÝnh x¸c quü tiÒn l­¬ng cña bé phËn lao ®éng gi¸n tiÕp. Sau khi ®· x¸c ®Þnh ®­îc quü l­¬ng cho toµn bé lao ®éng trùc tiÕp trong c«ng ty, c«ng ty sÏ x¸c ®Þnh quü l­¬ng cho tõng cöa hµng, xÝ nghiÖp. Quü tiÒn l­¬ng cña tõng cöa hµng ®­îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc: Trong ®ã: VCHi : Quü tiÒn l­¬ng kÕ ho¹ch cña cöa hµng thø i ni : Sè lao ®éng cña cöa hµng i kú kÕ ho¹ch : TiÒn l­¬ng b×nh qu©n cña lao ®éng trùc tiÕp sau khi ®· ®iÒu chØnh. TiÒn l­¬ng b×nh qu©n ®­îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc: Víi H2 lµ hÖ sè l­¬ng b×nh qu©n cña khèi lao ®éng gi¸n tiÕp theo NghÞ ®Þnh 26/CP. C«ng ty ph¶i ®iÒu chØnh tiÒn l­¬ng b×nh qu©n cña bé phËn lao ®éng trùc tiÕp ®Ó b¶o ®¶m tÝnh c©n ®èi trong tiÒn l­¬ng cña ng­êi lao ®éng, tr¸nh ®­îc t×nh tr¹ng cã sù chªnh lÖch qu¸ lín vÒ tiÒn l­¬ng ë c¸c cöa hµng kh¸c nhau vµ lµm cho tiÒn l­¬ng thùc sù lµ c«ng cô qu¶n lý c«ng ty c¬ së ®Ó ®iÒu chØnh tiÒn l­¬ng lµ dùa vµo: - Lo¹i cöa hµng: Th«ng th­êng lo¹i cöa hµng lo¹i 1 cã s¶n l­îng b¸n cao nªn cã thu nhËp cao nhÊt do ®ã tiÒn l­¬ng b×nh qu©n cao h¬n c¶ tiÕp sau ®ã lµ cöa hµng lo¹i 2 vµ 3. §iÒu kiÖn lao ®éng cña mçi cöa hµng kh¸c nhau. §èi víi c¸c cöa hµng cã ®iÒu kiÖn lao ®éng kh¾c nghiÖt th× ng­êi lao ®éng ph¶i nhËn ®­îc thu nhËp cao h¬n so víi lao ®éng ë c¸c cöa hµng kh¸c (mÆc dï cã thÓ cöa hµng kh«ng ®¹t ®­îc lo¹i 1). ¦u ®iÓm cña viÖc x©y dùng quü tiÒn l­¬ng cho khèi lao ®éng trùc tiÕp ®· thÓ hiÖn ®­îc tÝnh chÝnh x¸c, tÝnh hîp lý cao ®· lo¹i trõ ®­îc ¶nh h­ëng cña c¸c nh©n tè kh¸ch quan gi¶m kho¶ng c¸ch tiÒn l­¬ng vµ ®¶m b¶o ®­îc c¸c nguyªn t¾c cña tæ chøc tiÒn l­¬ng. Nh­îc ®iÓm: Theo ph­¬ng ph¸p nµy nã sÏ bÞ sai lÖch nÕu nh­ viÖc x¸c ®Þnh kh«ng ®óng møc ®é ¶nh h­ëng cña c¸c nh©n tè. §iÒu nµy sÏ lµm cho tiÒn l­¬ng bÞ b×nh qu©n ho¸, kh«ng kÝch thÝch ®­îc ng­êi lao ®éng, lµm gi¶m t¸c dông ®ßn bÈy kinh tÕ cña tiÒn l­¬ng. III. Ph©n tÝch t×nh h×nh qu¶n lý quü tiÒn l­¬ng ë c«ng ty Th­¬ng m¹i vµ DÞch vô TRASERCO 1. Giao kho¸n quü tiÒn l­¬ng ë c«ng ty TRASERCO 1.1. C¬ së giao kho¸n ViÖc giao kho¸n quü tiÒn l­¬ng ë c«ng ty TRASERCO dùa vµo mét sè c¨n cø chñ yÕu sau ®©y: - C¨n cø vµo tæng quü l­¬ng kÕ ho¹ch cña c«ng ty: quü l­¬ng cña c«ng ty sau khi ®· trõ ®i 3% tæng quü l­¬ng (®Ó ®iÒu tiÕt khi cÇn thiÕt) sÏ ®­îc giao cho c¸c ®¬n vÞ thuéc c«ng ty. Quü l­¬ng cña c«ng ty mµ lín th× quü l­¬ng cña xÝ nghiÖp còng lín vµ ng­îc l¹i. - C¨n cø vµo ph©n tÝch lo¹i h×nh kinh doanh. - C¨n cø vµo l­îng lao ®éng cÇn thiÕt, hÖ sè l­¬ng vµ c¸c lo¹i phô cÊp b×nh qu©n theo NghÞ ®Þnh 26/CP. - Mét c¨n cø rÊt quan träng trong viÖc giao kho¸n quü tiÒn l­¬ng cña c«ng ty lµ ph¶i dùa vµo viÖc x©y dùng quü l­¬ng cho c«ng ty còng nh­ cho c¸c bé phËn kh¸c ®­îc x¸c ®Þnh cho kú kÕ ho¹ch. 1.2. Ph­¬ng ph¸p giao kho¸n §èi víi mçi cÊp giao kho¸n kh¸c nhau th× cã ph­¬ng ph¸p giao kho¸n kh¸c nhau. ë c«ng ty TRASERCO cã ba ph­¬ng ph¸p giao kho¸n tiÒn l­¬ng th­êng ®­îc sö dông. - Giao kho¸n tiÒn l­¬ng b»ng c¸ch giao ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng cho tõng lo¹i h×nh kinh doanh. Ph­¬ng ph¸p nµy cã nghÜa lµ c«ng ty sÏ giao ®¬n gi¸ cho mçi lo¹i h×nh kinh doanh, trªn c¬ së ®ã x¸c ®Þnh ®­îc quü tiÒn l­¬ng b»ng c¸ch lÊy ®¬n gi¸ nh©n víi sè l­îng cña lo¹i h×nh kinh doanh sau ®ã céng tæng quü l­¬ng cña tÊt c¶ lo¹i h×nh kinh doanh l¹i. - Giao kho¸n quü l­¬ng cho bé phËn lao ®éng gi¸n tiÕp theo mét tû lÖ nhÊt ®Þnh. Víi ph­¬ng ph¸p nµy tû lÖ tiÒn l­¬ng cña bé phËn gi¸n tiÕp sÏ ®­îc x¸c ®Þnh dùa vµo møc ®é ®ãng gãp trong kÕt qu¶ kinh doanh cña c«ng ty. - Giao kho¸n quü l­¬ng cho bé phËn lao ®éng trùc tiÕp b»ng c¸ch giao ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng cho tõng mÆt hµng kinh doanh. 1.3. Tr×nh tù giao kho¸n - C«ng ty giao kho¸n quü l­¬ng cho bé phËn lao ®éng trùc tiÕp. Quü l­¬ng cña bé phËn lao ®éng trùc tiÕp lµ toµn bé sè lao ®éng ë c¸c cöa hµng xÝ nghiÖp. Quü l­¬ng cña khèi cöa hµng lµ tæng quü l­¬ng cña c¸c cöa hµng. C«ng ty giao kho¸n quü tiÒn l­¬ng b»ng c¸ch giao ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng cho tõng mÆt hµng kinh doanh. C«ng thøc x¸c ®Þnh quü tiÒn l­¬ng giao kho¸n: Trong ®ã: FCH : Quü l­¬ng kho¸n cña khèi cöa hµng Mi : S¶n l­îng thùc tÕ cña mÆt hµng i Di : §¬n gi¸ tiÒn l­¬ng kho¸n cho mÆt hµng i. Sau ®ã x¸c ®Þnh quü l­¬ng giao kho¸n cho tõng cöa hµng theo c«ng thøc sau: Trong ®ã: FCHj : Quü l­¬ng kho¸n cña cöa hµng j Mij : S¶n l­îng thùc tÕ cña mÆt hµng i cña cöa hµng j Dij : §¬n gi¸ tiÒn l­¬ng giao kho¸n cho mÆt hµng i cña cöa hµng j. §¬n gi¸ c«ng ty x©y dùng cho khèi cöa hµng lµ mçi cöa hµng cã mét ®¬n gi¸ riªng. HiÖn nay ë c«ng ty x¸c ®Þnh ®¬n gi¸ giao kho¸n cho tõng cöa hµng dùa trªn ®iÒu chØnh tiÒn l­¬ng b×nh qu©n sao cho gi¶m bít chªnh lÖch tiÒn l­¬ng b×nh qu©n. BiÓu 4: Giao ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng cho cöa hµng thiÕt bÞ th­¬ng nghiÖp Cöa hµng thiÕt bÞ th­¬ng nghiÖp MÆt hµng Sè l­îng chiÕc §¬n gi¸ (1.000®) Quü l­¬ng giao kho¸n (1.000®) Sè lao ®éng ®Þnh biªn (ng­êi) Thu nhËp b×nh qu©n (®/ng/th¸ng) §iÒu hoµ 45 160 7.200 Qu¹t ®iÖn 350 11 3.850 6 797.250 M¸y b¬m n­íc 150 15 2.250 ¤ t« t¶i cò 8 5.400 43.200 Nguån: KÕ ho¹ch tiÒn l­¬ng n¨m 2001 - C«ng ty TRASERCO §¸nh gi¸ vÒ ph­¬ng ph¸p giao kho¸n nµy: Ph­¬ng ph¸p giao kho¸n quü l­¬ng nµy dÔ tÝnh, dÔ hiÓu, g¾n víi kÕt qu¶ kinh doanh cña cöa hµng, c¸c cöa hµng b¸n ®­îc nhiÒu hµng th× cµng ®­îc h­ëng nhiÒu g¾n víi hiÖu qu¶ lao ®éng. Tuy nhiªn ph­¬ng ph¸p nµy cßn cã nh­îc ®iÓm lµ do c¸ch giao kho¸n ®¬n gi¸ cho c¸c cöa hµng kh«ng ®¶m b¶o tÝnh khoa häc. C«ng ty ®· kh«ng giao kho¸n ®¬n gi¸ dùa trªn viÖc ®¸nh gi¸ c¸c t¸c ®éng mµ l¹i dùa vµo tiÒn l­¬ng b×nh qu©n ®Çu ng­êi ë tõng cöa hµng. C¸ch giao kho¸n nµy ®· ®­îc tiÕn hµnh dùa theo c¶m tÝnh vµ cã sù ¸p ®Æt cña l·nh ®¹o. §Ó ¸p dông cã hiÖu qu¶ ph­¬ng ph¸p giao ®¬n gi¸ vµ kho¸n quü tiÒn l­¬ng ph¶i cã mét hÖ thèng tiªu chuÈn vµ ®iÒu kiÖn ®¸nh gi¸ møc ®é ¶nh h­ëng cña c¸c nh©n tè kh¸ch quan tíi hao phÝ lao ®éng cña mçi cöa hµng. 2. Ph©n tÝch t×nh h×nh thanh to¸n tiÒn l­¬ng trong th¸ng ë c«ng ty Th­¬ng m¹i vµ DÞch vô TRASERCO Trªn c¬ së nh÷ng quy ®Þnh cña Nhµ n­íc c«ng ty ®· tiÕn hµnh thanh to¸n tiÒn l­¬ng hµng th¸ng c¨n cø vµo kÕt qu¶ lao ®éng cña c¸n bé c«ng nh©n viªn vµ hiÖu qu¶ kinh doanh cña th¸ng ®ã. ViÖc x¸c ®Þnh quü l­¬ng trong th¸ng cho toµn c«ng ty còng nh­ trong khèi v¨n phßng vµ cöa hµng còng nh­ ph­¬ng ph¸p giao kho¸n quü l­¬ng ë c«ng ty vµ c¸c bé phËn (®¬n gi¸ giao cho gièng nhau chØ kh¸c lµ s¶n l­îng kinh doanh trong th¸ng). Quü l­¬ng th¸ng cña c«ng ty. Fth¸ng = å Mi th¸ng x Di Trong ®ã: Fth¸ng : Quü tiÒn l­¬ng th¸ng cña toµn c«ng ty Mi th¸ng : S¶n l­îng kinh doanh trong th¸ng mÆt hµng i Di : §¬n gi¸ lo¹i h×nh kinh doanh thø i. 2.1. Ph©n tÝch t×nh h×nh thanh to¸n l­¬ng cho lao ®éng trùc tiÕp. Quü tiÒn l­¬ng ®Ó ph©n phèi cho lao ®éng ë mçi cöa hµng dùa vµo quü tiÒn l­¬ng theo ®¬n gi¸ vµ s¶n l­îng ®­îc giao kho¸n cña cöa hµng thùc hiÖn trong th¸ng. C«ng thøc x¸c ®Þnh quü tiÒn l­¬ng th¸ng cho mçi cöa hµng: FCHj th¸ng = å Mij th¸ng x DÞj Trong ®ã: FCHj th¸ng : Quü tiÒn l­¬ng cña cöa hµng j Mij : S¶n l­îng kinh doanh trong th¸ng mÆt hµng i cña cöa hµng j. Dij : §¬n gi¸ cña mÆt hµng i giao cho cöa hµng j. Sau khi x¸c ®Þnh ®­îc quü l­¬ng th¸ng cña tõng cöa hµng c«ng ty tiÕn hµnh chia l­¬ng cho tõng ng­êi lao ®éng dùa trªn viÖc ¸p dông h×nh thøc tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm tËp thÓ v× do s¶n l­îng b¸n cña cöa hµng lµ do c¶ tËp thÓ cöa hµng. Quü l­¬ng ph©n phèi nµy lµ quü l­¬ng sau khi ®· trõ ®i c¸c kho¶n phô cÊp. ViÖc chia l­¬ng cho ng­êi lao ®éng ®­îc tiÕn hµnh nh­ sau: C«ng thøc tÝnh: Trong ®ã: TLi : TiÒn l­¬ng c«ng nh©n thø i nhËn ®­îc trong th¸ng F : Quü l­¬ng cña cöa hµng Ti : Ngµy c«ng lµm viÖc cña lao ®éng i trong th¸ng Li : HÖ sè l­¬ng cÊp bËc theo NghÞ ®Þnh 26/CP cña lao ®éng i n : Sè lao ®éng trong th¸ng cña cöa hµng. Nh­ vËy tiÒn l­¬ng cña c«ng nh©n i nhËn ®­îc trong th¸ng lµ sè tiÒn l­¬ng tÝnh theo c«ng thøc trªn céng víi sè tiÒn phô cÊp mµ c«ng nh©n ®ã ®­îc h­ëng. VÝ dô thanh to¸n tiÒn l­¬ng trong th¸ng 6/2001 ë cöa hµng kinh doanh vËt t­ tæng hîp. Tæng quü l­¬ng theo ®¬n gi¸ cña cöa hµng: MÆt hµng S¶n l­îng trung b×nh trong th¸ng §¬n gi¸ Quü l­¬ng (®ång) 1. S¬n LP 483 kg 2.500®/kg 1.207.500 2. L­¬ng thùc c¸c lo¹i 76.800 kg 150®/kg 11.520.000 3. Ho¸ chÊt 270 kg 4.300®/kg 1.161.000 Tæng céng 13.888.500 TiÒn l­¬ng b×nh qu©n cña cöa hµng theo ®¬n gi¸ lµ: = 868.315® ¦u ®iÓm cña h×nh thøc thanh to¸n l­¬ng cho bé phËn lao ®éng trùc tiÕp lµ viÖc tr¶ l­¬ng theo hiÖu qu¶ lao ®éng thÝch hîp ®èi víi bé phËn lao ®éng trùc tiÕp. C¸ch tr¶ l­¬ng cña c«ng ty ®· tiÕn hµnh chÆt chÏ, cÈn thËn, tiÒn l­¬ng g¾n víi hiÖu qu¶ kinh doanh. Ph­¬ng ph¸p nµy cßn khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng ®¶m b¶o ngµy c«ng, ®i lµm ®Çy ®ñ. Nh­îc ®iÓm cña h×nh thøc tr¶ l­¬ng nµy lµ quü l­¬ng cña toµn bé khèi cöa hµng còng nh­ tõng cöa hµng c«ng ty x¸c ®Þnh dùa trªn ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng nh­ giao kho¸n quü tiÒn l­¬ng. §©y lµ ®¬n gi¸ ®­îc x©y dùng ch­a cã c¬ së khoa häc mµ chØ dùa trªn sù ­íc l­îng. Do ®ã kh«ng ®¶m b¶o ®­îc sù chÝnh x¸c dÉn ®Õn tiÒn l­¬ng cña ng­êi lao ®éng trong c¸c cöa hµng còng bÞ ¶nh h­ëng. 2.2. Ph©n tÝch t×nh h×nh thanh to¸n l­¬ng cho bé phËn lao ®éng gi¸n tiÕp. §èi víi bé phËn nµy, do ®Æc ®iÓm kh«ng ®Þnh møc ®­îc cô thÓ nh­ ®èi víi bé phËn lao ®éng trùc tiÕp (®Þnh møc qua khèi l­îng s¶n phÈm tiªu thô). Nªn c«ng ty ®· ¸p dông h×nh thøc tr¶ l­¬ng kho¸n theo thêi gian cho toµn bé khèi lao ®éng gi¸n tiÕp. C¸ch x¸c ®Þnh quü tiÒn l­¬ng cho bé phËn lao ®éng gi¸n tiÕp nh­ sau: Quü tiÒn l­¬ng cña khèi v¨n phßng còng ®­îc x¸c ®Þnh gièng nh­ ph­¬ng ph¸p giao kho¸n quü l­¬ng cña khèi lao ®éng gi¸n tiÕp. FGT th¸ng = t x Fth¸ng Trong ®ã: Fth¸ng : Quü tiÒn l­¬ng cña c«ng ty trong th¸ng FGT th¸ng : Quü tiÒn l­¬ng th¸ng cña bé phËn lao ®éng gi¸n tiÕp t : Tû lÖ % gi÷a quü l­¬ng v¨n phßng vµ quü l­¬ng c«ng ty. t = x 100 (%) Trong ®ã: t : Tû lÖ % quü l­¬ng v¨n phßng vµ quü l­¬ng c«ng ty VGT : Quü l­¬ng kÕ ho¹ch bé phËn gi¸n tiÕp TPC : TiÒn l­¬ng phô cÊp theo kÕ ho¹ch cña bé phËn v¨n phßng V : Quü l­¬ng kÕ ho¹ch cña c«ng ty. Tõ quü l­¬ng cña khèi gi¸n tiÕp c«ng ty tÝnh l­¬ng cho tõng phßng ban vµ tõng ng­êi lao ®éng trong phßng. Sau ®ã chuyÓn b¶ng thanh to¸n l­¬ng vÒ tõng phßng ®Ó kiÓm tra sau ®ã míi ph¸t l­¬ng. §èi víi lao ®éng v¨n phßng th× phô cÊp chiÕm tû lÖ rÊt nhá trong tæng quü l­¬ng vµ phô cÊp kiªm nghiÖm ®­îc tÝnh vµo hÖ sè l­¬ng cÊp bËc. Phô cÊp ®éc h¹i lµm ®ªm cña khèi v¨n phßng chØ tÝnh cho tæ l¸i xe vµ b¶o vÖ. ViÖc tÝnh l­¬ng cho tõng lao ®éng còng ®­îc tÝnh t­¬ng tù nh­ tÝnh l­¬ng cho khèi lao ®éng trùc tiÕp. C«ng thøc tÝnh: TLi = x Ti x Li Trong ®ã: TLi : TiÒn l­¬ng lao ®éng thø i nhËn ®­îc trong th¸ng F : Quü l­¬ng cña khèi lao ®éng gi¸n tiÕp Ti : Ngµy c«ng lµm viÖc cña lao ®éng i trong th¸ng Li : HÖ sè l­¬ng cÊp bËc theo NghÞ ®Þnh 26/CP cña lao ®éng i. VÝ dô: Thanh to¸n l­¬ng cho phßng kinh doanh trong th¸ng 5/2001. Trong th¸ng 5 cã 1 ngµy nghØ (1/5) nªn sè ngµy c«ng lµm viÖc thùc tÕ Ti = 25 ngµy. Do ®ã tiÒn l­¬ng mçi ng­êi trong phßng kinh doanh nhËn ®­îc nh­ sau: Hä vµ tªn c¸n bé HÖ sè l­¬ng c¬ b¶n Ngµy c«ng lµm viÖc trong th¸ng BËc l­¬ng HÖ sè l­¬ng chøc danh c«ng viÖc Tæng céng tiÒn l­¬ng ®­îc tÝnh Lª C­êng 2,70 20 BËc 2 3,20 1.422.468 L©m Anh TiÕn 2,22 25 BËc 1 2,70 1.473.446 NguyÔn TuyÕt Anh 3,86 16 BËc 1 2,70 1.189.358 TrÇn §øc Trung 1,78 25 BËc 1 2,20 1.193.515 NguyÔn M¹nh TiÕn 1,78 25 BËc 1 2,20 1.193.515 Vò ThÞ Nhi 2,20 25 BËc 2 2,60 1.434.103 Lª Quèc TuÊn 2,26 24 BËc 2 2,60 1.390.836 Ph¹m Mai Hoa 1,78 23 BËc 2 2,60 1.224.803 Tæng céng 10.522.044 ® Nguån: KÕ ho¹ch ph©n phèi tiÒn l­¬ng th¸ng 5/2001 phßng tæ chøc tiÒn l­¬ng - c«ng ty TRASERCO ¦u ®iÓm cña h×nh thøc thanh to¸n tiÒn l­¬ng cho lao ®éng gi¸n tiÕp lµ g¾n lîi Ých cña bé phËn qu¶n lý víi kÕt qu¶ kinh doanh cña c«ng ty, khuyÕn khÝch c¸n bé c«ng nh©n viªn n©ng cao tinh thÇn tr¸ch nhiÖm trong c«ng t¸c cña m×nh ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty. Ngoµi ra cßn khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng ®¶m b¶o ngµy c«ng thùc tÕ, tÝch cùc lµm viÖc ®Ó ®¹t hÖ sè l­¬ng cao h¬n. Nh­îc ®iÓm cña h×nh thøc nµy lµ cßn mang tÝnh b×nh qu©n ch­a g¾n liÒn víi hiÖu suÊt c«ng t¸c cña mçi ng­êi. Ch­a ph¶n ¸nh ®­îc hiÖu qu¶ lao ®éng trong tõng ngµy. IV. §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ c«ng t¸c x©y dùng vµ qu¶n lý quü tiÒn l­¬ng ë c«ng ty TRASERCO C«ng t¸c x©y dùng vµ qu¶n lý quü tiÒn l­¬ng cã mèi quan hÖ phô thuéc. NÕu c«ng t¸c x©y dùng quü l­¬ng dùa trªn c¬ së ®óng ®¾n th× viÖc qu¶n lý ®­îc thùc hiÖn mét c¸ch dÔ dµng vµ sÏ ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ cao trong c«ng t¸c tiÒn l­¬ng. HiÖu qu¶ cña c«ng t¸c x©y dùng vµ qu¶n lý tiÒn l­¬ng lµ t¹o ®éng lùc t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, ®¶m b¶o æn ®Þnh vÒ chi phÝ tiÒn l­¬ng, n©ng cao møc sèng cña c¸n bé c«ng nh©n viªn vµ hiÖu qu¶ kinh doanh cña c«ng ty. HiÖu qu¶ nµy ®­îc thÓ hiÖn ë mét sè mÆt sau ®©y: 1. So s¸nh tiÒn l­¬ng b×nh qu©n gi÷a lao ®éng trùc tiÕp vµ lao ®éng gi¸n tiÕp §èi víi khèi v¨n phßng do c«ng ty ®· x©y dùng ®­îc ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng mét c¸ch kh¸ phï hîp ®· ®¶m b¶o cho viÖc sö dông cã hiÖu qu¶, h¹n chÕ t¨ng lao ®éng gi¸n tiÕp vµ khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n, ®¶m b¶o thu nhËp cña ng­êi lao ®éng qu¶n lý lu«n t¨ng æn ®Þnh. Do ®ã ®· dÉn ®Õn tiÒn l­¬ng cña khèi v¨n phßng lu«n cao h¬n khèi lao ®éng trùc tiÕp. Ta cã thÓ thÊy thu nhËp cña khèi v¨n phßng vµ khèi cöa hµng qua mÊy n¨m sau: 1998, 1999, 2000. BiÓu 4: So s¸nh tiÒn l­¬ng b×nh qu©n khèi v¨n phßng vµ khèi cöa hµng ChØ tiªu 1998 1999 2000 1. TiÒn l­¬ng b×nh qu©n khèi v¨n phßng (1.000®/ng/th¸ng) 685 820 992 2. TiÒn l­¬ng b×nh qu©n khèi cöa hµng (1.000®/ng/th¸ng) 608 673 950 3. Tû lÖ gi÷a tiÒn l­¬ng b×nh qu©n khèi VP vµ CH 126,6% 121,8% 104,4% Nguån: B¸o c¸o tæng kÕt 3 n¨m 1998, 1999, 2000 phßng tæ chøc tiÒn l­¬ng Qua biÓu trªn ta thÊy tiÒn l­¬ng b×nh qu©n cña khèi v¨n phßng lu«n cao h¬n tiÒn l­¬ng b×nh qu©n cña khèi cöa hµng, do ®¬n gi¸ giao cho khèi v¨n phßng cao h¬n. Ta thÊy ®iÒu nµy hoµn toµn hîp lý v× do ®Æc ®iÓm cña c«ng ty lµ kinh doanh th­¬ng m¹i t¹i c¸c cöa hµng ng­êi c«ng nh©n chØ cã nhiÖm vô b¸n hµng cho ng­êi tiªu dïng. Lao ®éng cña hä lµ lao ®éng gi¶n ®¬n. Trong khi ®ã ë khèi v¨n phßng ph¶i lo tÊt c¶ c¸c kh©u, ph¶i lo ®¶m b¶o nguån hµng, ph¶i ®¶m b¶o cung øng kÞp thêi nhu cÇu tiªu dïng trªn thÞ tr­êng. Do vËy lao ®éng khèi v¨n phßng ®ßi hái ph¶i cã tr×nh ®é chuyªn m«n ph¶i ®­îc ®µo t¹o phï hîp míi cã thÓ ®¶m nhËn ®­îc c«ng viÖc. §©y lµ ®iÒu mµ ng­êi lao ®éng cöa hµng kh«ng cã ®­îc. ChÝnh v× vËy tiÒn l­¬ng cña khèi v¨n phßng ph¶i cao h¬n. 2. T×nh h×nh sö dông thêi gian lao ®éng Ho¹t ®éng cña c«ng ty chñ yÕu lµ dÞch vô b¸n hµng, bëi vËy ë thêi ®iÓm nµo trong th¸ng, trong n¨m th× vÉn ph¶i ®¶m b¶o sè lao ®éng b¸n hµng ë c¸c cöa hµng. Duy tr× ®Òu ®Æn ngµy c«ng lao ®éng sÏ t¹o kh¶ n¨ng phôc vô tèt kh¸ch hµng, bëi vËy c«ng ty lu«n ®¶m b¶o ngµy c«ng thùc tÕ. Mét chÕ ®é tiÒn l­¬ng hîp lý sÏ t¹o ®iÒu kiÖn, ®éng lùc thóc ®Èy ng­êi lao ®éng tiÕt kiÖm thêi gian l·ng phÝ, ®¶m b¶o ngµy c«ng vµ t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng. T×nh h×nh sö dông quü thêi gian lµm viÖc chÕ ®é lµ mét trong nh÷ng nh©n tè ph¶n ¸nh chÕ ®é hîp lý tiÒn l­¬ng cña c«ng ty. §Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông thêi gian lµm viÖc ng­êi ta dïng hÖ sè sö dông thêi gian lµm viÖc: K K = Trong ®ã: Tthùc tÕ : Ngµy c«ng lµm viÖc thùc tÕ TchÕ ®é : Ngµy c«ng lµm viÖc chÕ ®é. NÕu nh­ K cµng gÇn ®Õn mét th× doanh nghiÖp sö dông lao ®éng cµng cã hiÖu qu¶. T×nh h×nh sö dông thêi gian lao ®éng ë c«ng ty TRASERCO ®­îc thÓ hiÖn qua biÓu sau: BiÓu 5: T×nh h×nh sö dông thêi gian lao ®éng 1998-2000 ChØ tiªu N¨m Trong khèi v¨n phßng Khèi cöa hµng xÝ nghiÖp Trong toµn c«ng ty TchÕ ®é (ngµy) Tthùc tÕ (ngµy) K TchÕ ®é (ngµy) Tthùc tÕ (ngµy) K TchÕ ®é (ngµy) Tthùc tÕ (ngµy) K 1998 6.100 5.580 0,914 25.925 23.715 0,914 32.025 29.295 0,915 1999 6.405 5.880 0,918 25.925 23.800 0,918 32.330 29.680 0,918 2000 5.100 4.600 0,901 21.675 19.550 0,902 26.775 24.150 0,902 Nguån: Tæng hîp nguån chÊm c«ng cña khèi v¨n phßng vµ cöa hµng - Phßng tæ chøc tiÒn l­¬ng Nh×n vµo biÓu nµy ta thÊy râ t×nh h×nh sö dông quü thêi gian cña c«ng ty. Ta thÊy hÖ sè sö dông thêi gian lµm viÖc th­êng ë møc 0,9 trë lªn (gÇn 1) nªn cã thÓ nãi r»ng c«ng ty ®· sö dông tèt quü thêi gian chÕ ®é. §iÒu nµy chøng tá møc l­¬ng vµ c¸c chÕ ®é kh¸c ®· khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng lµm viÖc h¹n chÕ bëi nh÷ng ngµy nghØ. Tãm l¹i qua ph©n tÝch t×nh h×nh x©y dùng vµ qu¶n lý quü tiÒn l­¬ng ë c«ng ty TRASERCO, cho ta thÊy c«ng t¸c tiÒn l­¬ng cã nhiÒu ®iÓm ­u viÖt cã t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh cña c«ng ty. Tuy nhiªn vÉn cßn mét sè h¹n chÕ cÇn ph¶i ®­îc thay ®æi. Trong nh÷ng mÆt h¹n chÕ cña c«ng t¸c x©y dùng vµ qu¶n lý quü tiÒn l­¬ng næi cém lªn 2 vÊn ®Ò cÇn ph¶i hoµn thiÖn lµ: + Trong c«ng t¸c x©y dùng quü tiÒn l­¬ng: cÇn x©y dùng ®­îc kÕ ho¹ch l­u chuyÓn tõ ®ã x¸c ®Þnh ®­îc quü tiÒn l­¬ng chÝnh x¸c cho toµn c«ng ty. + Trong c«ng t¸c qu¶n lý quü tiÒn l­¬ng: cÇn ph¶i hoµn thiÖn c«ng t¸c x¸c ®Þnh ®¬n gi¸ giao kho¸n cho tõng mÆt hµng kinh doanh cña tõng cöa hµng x¸c ®Þnh ®­îc chÝnh x¸c quü l­¬ng giao kho¸n cho mçi cöa hµng. Tõ ®ã ph©n phèi cho ng­êi lao ®éng mét c¸ch chÝnh x¸c. PhÇn III Mét sè gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c x©y dùng vµ qu¶n lý quü tiÒn l­¬ng ë c«ng ty Th­¬ng m¹i vµ DÞch vô TRASERCO I. C¸c gi¶i ph¸p cô thÓ 1. Gi¶i ph¸p vÒ x©y dùng quü tiÒn l­¬ng Nh­ trªn ta ®· thÊy, trong c«ng t¸c x©y dùng quü tiÒn l­¬ng cho c«ng ty. C«ng ty ®· sö dông ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh quü l­¬ng dùa trªn ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng vµ s¶n l­îng kú kÕ ho¹ch. V = å Qi x Di Víi: V : Tæng quü l­¬ng c«ng ty n¨m kÕ ho¹ch Qi : S¶n l­îng l­u chuyÓn trong n¨m kÕ ho¹ch mÆt hµng i Di : §¬n gi¸ lo¹i h×nh kinh doanh thø i. §Ó x¸c ®Þnh quü tiÒn l­¬ng cña c«ng ty trong kú kÕ ho¹ch c«ng ty ®· ®­a ra ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh s¶n l­îng l­u chuyÓn (Qi) cña tõng mÆt hµng. Ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh (Qi) cña c«ng ty lµ: - Thèng kª s¶n l­îng b¸n hµng n¨m tr­íc nhËn thÊy tèc ®é t¨ng s¶n l­îng cao h¬n tõ ®ã ­íc l­îng s¶n l­îng cña kú kÕ ho¹ch. - C¨n cø vµo vÞ trÝ ®Þa lý ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn cña ®Þa bµn, tõ ®ã ­íc l­îng khèi l­îng l­u chuyÓn kú kÕ ho¹ch. Nh­ vËy kÕ ho¹ch l­u chuyÓn ®­îc x©y dùng dùa trªn c¬ së ­íc l­îng nªn thiÕu chÝnh x¸c lµm cho quü l­¬ng kÕ ho¹ch ch­a s¸t thùc tÕ (th­êng thÊp h¬n v× c«ng ty th­êng cã v­ît chi). §Ó kh¾c phôc ®iÒu nµy, c«ng ty khi x¸c ®Þnh kÕ ho¹ch l­u chuyÓn nªn thùc hiÖn theo c¸ch sau ®©y: - Thèng kª s¶n l­îng b¸n lÎ tõng mÆt hµng cô thÓ, Ýt nhÊt trong 3 n¨m gÇn ®©y ®Ó thÊy râ ®­îc tèc ®é t¨ng (hoÆc gi¶m) cña s¶n l­îng vµ c¸c xu h­íng biÕn ®æi. Víi c¸ch nµy nã cã x¸c xuÊt chÝnh x¸c cao h¬n so víi chØ tiªu thèng kª s¶n l­îng cña n¨m tr­íc nh­ c«ng ty ®· lµm. - Ph¶i c¨n cø vµo t×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Þa bµn cña cöa hµng c«ng ty ®Æt ë ®ã. §iÒu nµy rÊt quan träng ®Õn s¶n l­îng b¸n cña c«ng ty. - Kh¶o s¸t c¸c ®iÒu kiÖn thùc tÕ cña cöa hµng nh­: vÞ trÝ cña cöa hµng, ®Æc ®iÓm giao th«ng ®i l¹i ë tuyÕn ®­êng cã cöa hµng dù b¸o vÒ sù thay ®æi trong n¨m, nh÷ng thay ®æi nµy cã ¶nh h­ëng tÝch cùc hay tiªu cùc ®Õn cöa hµng. - Ph¸t phiÕu ®iÒu tra th¨m dß thÞ tr­êng, thÞ hiÕu cña kh¸ch hµng ®Ó x¸c ®Þnh nhu cÇu cho ®¬n vÞ chñng lo¹i giao th«ng. Sau ®ã ta tæng hîp tÊt c¶ c¸c ®iÒu kiÖn ¶nh h­ëng tíi khèi l­îng l­u chuyÓn cña c«ng ty qua c¸c b­íc trªn. Tõ ®ã sÏ x¸c ®Þnh ®­îc s¶n l­îng l­u chuyÓn n¨m kÕ ho¹ch cña c«ng ty. Víi ph­¬ng ph¸p ®­a ra ë ®©y cã thÓ ch­a ph¶i lµ ph­¬ng ph¸p tèt nhÊt, nh­ng víi ph­¬ng ph¸p nµy nã sÏ hoµn thiÖn c¸c khiÕm khuyÕt hiÖn nay mµ c«ng ty ®ang m¾c ph¶i. 2. Gi¶i ph¸p vÒ qu¶n lý quü l­¬ng VÊn ®Ò v­íng m¾c nhÊt hiÖn nay trong c«ng t¸c qu¶n lý quü l­¬ng cña c«ng ty lµ x¸c ®Þnh ®¬n gi¸ giao kho¸n cho tõng mÆt hµng cña mçi cöa hµng. HiÖn nay c«ng ty x¸c ®Þnh ®¬n gi¸ giao kho¸n cho tõng cöa hµng dùa trªn sù ®iÒu chØnh tiÒn l­¬ng b×nh qu©n sao cho gi¶m bít chªnh lÖch tiÒn l­¬ng b×nh qu©n - nh­ ®· tr×nh bµy ë trªn. VÝ dô: Cã quü l­¬ng cña 2 cöa hµng A, B víi ®¬n gi¸ lµ DA , DB tõ ®ã, ta tÝnh ®­îc tiÒn l­¬ng b×nh qu©n cña tõng cöa hµng lÇn l­ît lµ TLA , TLB so s¸nh TLA víi TLB , nÕu cã møc ®é chªnh lÖch lín sÏ ®iÒu chØnh l¹i lµ TLA1 , TLB1 khi ®ã ®¬n gi¸ sÏ lµ DA1 vµ DB1 . Víi ph­¬ng ph¸p nµy cã rÊt nhiÒu h¹n chÕ nh­ ®· nãi ë phÇn II. Do ®ã, ®Ó kh¾c phôc ta nªn x¸c ®Þnh ®¬n gi¸ theo ph­¬ng ph¸p sau: - X¸c ®Þnh tÇm quan träng cña c¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn l­îng hµng tiªu thô cña cöa hµng. Do kh¸ch hµng bao giê còng muèn mua hµng nhanh chãng vµ tiÕt kiÖm thêi gian nªn nh÷ng nh©n tè quan träng t¸c ®éng ®Õn viÖc mua hµng cña kh¸ch hµng lµ: + VÞ trÝ cöa hµng: VÞ trÝ cöa hµng quyÕt ®Þnh bëi lo¹i ®­êng, kiÓu ®­êng, néi thµnh hay ngo¹i thµnh. + Lèi ra vµo: Cã thuËn tiÖn hay kh«ng, cã gÇn trung t©m thµnh phè hay kh«ng, n¬i cã nhiÒu ®­êng cÊm hay kh«ng,...? + T×nh h×nh an ninh n¬i cöa hµng: kh¸ch hµng th­êng kh«ng muèn mua ë chç t×nh h×nh an ninh phøc t¹p. + MÆt b»ng (®iÒu kiÖn lµm viÖc) nÕu mÆt b»ng réng r·i tho¸ng m¸t sÏ t¨ng sù hÊp dÉn ®èi víi kh¸ch hµng v× khi vµo mua hµng hä ph¶i chê ®îi. - Cho ®iÓm c¸c nh©n tè ¶nh h­ëng tíi s¶n l­îng b¸n cña cöa hµng. Nguyªn t¾c cho ®iÓm lµ: thang ®iÓm cao nhÊt lµ 20 ®iÓm, hÖ sè quan träng cao nhÊt lµ 7 vµ thÊp nhÊt lµ 2. - XÕp theo thø tù cöa hµng trªn c¬ së tæng ®iÓm: Ta cho ®iÓm mçi cöa hµng øng víi tiªu chuÈn t­¬ng øng, ®­îc tæng ®iÓm cña mçi cöa hµng, råi xÕp thø tù cña cöa hµng theo tæng ®iÓm vµ tÝnh ®iÓm trung b×nh cña c¸c cöa hµng. DTB = - TÝnh tiÒn l­¬ng b×nh qu©n cña mçi cöa hµng: TÝnh tiÒn l­¬ng dùa theo sè lao ®éng ®Þnh biªn cña khèi cöa hµng vµ quü tiÒn l­¬ng cña khèi cöa hµng xÝ nghiÖp ®· tÝnh: TLBQ = Trong ®ã: TLBQ : TiÒn l­¬ng b×nh qu©n cña khèi cöa hµng TQL : Quü l­¬ng cho khèi cöa hµng TDB : Tæng sè lao ®éng ®Þnh biªn cña khèi cöa hµng. Sau ®ã ta x¸c ®Þnh tiÒn l­¬ng b×nh qu©n cña cöa hµng theo tû lÖ gi÷a ®iÓm cña cöa hµng víi ®iÓm trung b×nh vµ theo tiÒn l­¬ng b×nh qu©n cña khèi. TLBQi = x TLBQ Trong ®ã: TLBQi : TiÒn l­¬ng b×nh qu©n cöa hµng i §TB : §iÓm trung b×nh cña khèi cöa hµng §i : §iÓm cña cöa hµng i TLBQ : TiÒn l­¬ng b×nh qu©n khèi cöa hµng. - TÝnh quü l­¬ng cña mçi cöa hµng theo thu nhËp míi vµ sè lao ®éng ®Þnh biªn. QTLCHi = ( TLBQi x T§Bi ) - Quü l­¬ng dù phßng Trong ®ã: QTLCHi : Quü tiÒn l­¬ng cöa hµng thø i theo tiÒn l­¬ng b×nh qu©n míi. TLBQi : TiÒn l­¬ng b×nh qu©n cöa hµng i T§Bi : Sè lao ®éng ®Þnh biªn cöa hµng thø i. - X¸c ®Þnh ®¬n gi¸ giao kho¸n. §Gi = Trong ®ã: §Gi : §¬n gi¸ giao kho¸n cho cöa hµng i QTLCHi : Quü tiÒn l­¬ng cöa hµng i M : Møc s¶n l­îng cña cöa hµng i. ¦u ®iÓm cña ph­¬ng ph¸p nµy lµ ®¶m b¶o tÝnh khoa häc, dÔ hiÓu nhanh gän, kh«ng ph¶i ®iÒu chØnh tiÒn l­¬ng b×nh qu©n nhiÒu lÇn lo¹i trõ ®­îc ¶nh h­ëng cña c¸c nh©n tè chñ quan, ®¶m b¶o tiÒn l­¬ng ®­îc tr¶ ®óng víi ng­êi lao ®éng, ®¶m b¶o tÝnh c«ng b»ng trong ph©n phèi tiÒn l­¬ng, kÝch thÝch ng­êi lao ®éng n©ng cao n¨ng suÊt, n©ng cao tinh thÇn tr¸ch nhiÖm, cã th¸i ®é tèt trong phôc vô kh¸ch hµng. Ph­¬ng ph¸p nµy cã thÓ ®óng trong mét thêi gian dµi nÕu nh­ c¸c ®iÒu kiÖn kh«ng thay ®æi. H¹n chÕ cña ph­¬ng ph¸p nµy lµ nÕu viÖc x¸c ®Þnh ®iÓm cho cöa hµng kh«ng ®­îc chÝnh x¸c, bá sãt c¸c yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn viÖc tiªu thô s¶n l­îng còng nh­ nh©n tè ¶nh h­ëng tíi ng­êi lao ®éng th× dÉn ®Õn viÖc x¸c ®Þnh ®¬n gi¸ kh«ng chÝnh x¸c. II. Mét sè biÖn ph¸p kh¸c 1. VÒ c«ng t¸c tæ chøc c¸n bé HiÖn t¹i m« h×nh tæ chøc cña c«ng ty rÊt gän nhÑ qu¶n lý theo hai cÊp c«ng ty - cöa hµng, xÝ nghiÖp ®¶m b¶o ®­îc sù chØ ®¹o thèng nhÊt nh­ng c«ng ty còng cÇn quan t©m ®Õn c«ng t¸c bè trÝ c¸n bé ®Æc biÖt lµ c¸n bé chñ chèt nh»m ph¸t huy hÕt kh¶ n¨ng cña tõng ng­êi phï hîp víi chuyªn m«n cña hä. §èi víi cöa hµng: vai trß cña cöa hµng tr­ëng rÊt quan träng bëi vËy ph¶i lùa chän cöa hµng tr­ëng cã phÈm chÊt cã tr×nh ®é qu¶n lý chuyªn m«n. C«ng t¸c thanh tra cÇn ®­îc tiÕn hµnh theo ®Þnh kú ®ét xuÊt cã thÓ ®Þnh kú theo th¸ng hoÆc quý nh­ng kh«ng ®­îc quy ®Þnh cô thÓ ngµy nµo ®Ó tr¸nh t×nh tr¹ng ®èi phã. Bªn c¹nh ®ã cÇn thùc hiÖn c«ng t¸c gi¸o dôc ®µo t¹o. CÇn göi c«ng nh©n viªn ®i ®µo t¹o ®Ó cho phï hîp víi t×nh h×nh hiÖn nay. 2. VÒ ho¹t ®éng kinh doanh §èi víi c¸c mÆt hµng kinh doanh: môc tiªu chÝnh ph¶i æn ®Þnh thÞ tr­êng tho¶ m·n nhu cÇu ngµy cµng cao cña ng­êi tiªu dïng vÒ sè l­îng, chÊt l­îng phôc vô nh»m n©ng cao uy tÝn cña c«ng ty. TiÕp tôc x©y dùng c¸c ph­¬ng thøc phôc vô tõ b¸n lÎ tíi b¸n bu«n vµ chuyÓn th¼ng. Phèi hîp chÆt chÏ víi c¸c ®¬n vÞ b¹n vµ phßng kinh doanh cña c«ng ty ®Ó hîp thµnh mét khèi thèng nhÊt. KÕt luËn Hoµ chung víi sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi, nÒn kinh tÕ ViÖt Nam tõ khi chuyÓn ®æi sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®· cã nh÷ng khëi s¾c, ph¸t triÓn víi tèc ®é cao. Cã ®­îc nh÷ng thµnh c«ng ®ã lµ nhê chÝnh s¸ch ®Çu t­ vÜ m« cã hiÖu qu¶ cña ChÝnh phñ vµ sù qu¶n lý kinh doanh tèt cña cÊp vi m« trong c¸c doanh nghiÖp. C«ng t¸c x©y dùng vµ qu¶n lý tiÒn l­¬ng lµ mét néi dung quan träng cña c«ng t¸c qu¶n lý doanh nghiÖp, nhÊt lµ trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng c¹nh tranh gay g¾t. Do vËy, ®Ó tiÒn l­¬ng thùc sù trë thµnh ®ßn bÈy t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ c«ng viÖc cÇn ph¶i x©y dùng, hoµn thiÖn mét c¬ chÕ tiÒn l­¬ng phï hîp th«ng qua qu¸ tr×nh thùc hiÖn. B¶o ®¶m quan hÖ lîi Ých gi÷a Nhµ n­íc, doanh nghiÖp vµ ng­êi lao ®éng. Thêi gian qua c«ng ty Th­¬ng m¹i vµ DÞch vô TRASERCO ®· ®¹t ®­îc nhiÒu kÕt qu¶ tèt trong c«ng t¸c qu¶n lý tiÒn l­¬ng. Song ®Ó c«ng t¸c tiÒn l­¬ng ho¹t ®éng tèt h¬n n÷a th× vÉn cÇn ph¶i tiÕp tôc nghiªn cøu vµ hoµn thiÖn. Trong ph¹m vi bµi viÕt nµy nhê sù gióp ®ì nhiÖt t×nh cña c« gi¸o h­íng dÉn vµ phßng tæ chøc lao ®éng tiÒn l­¬ng. C«ng ty Th­¬ng m¹i vµ DÞch vô TRASERCO em ®· xem xÐt, ph©n tÝch thùc tr¹ng vµ ®Ò ra mét sè gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn h¬n n÷a c«ng t¸c x©y dùng vµ qu¶n lý tiÒn l­¬ng ®Ó cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty ngµy cµng hiÖu qu¶. Trong bµi viÕt nµy do thêi gian thùc tËp cã h¹n nªn kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt em rÊt mong ®­îc sù gãp ý nhiÖt t×nh vµ sù c¶m th«ng s©u s¾c cña c¸c thÇy c« gi¸o ®Ó cho em rót kinh nghiÖm trong c«ng t¸c sau nµy. Mét lÇn n÷a em xin bµy tá lßng biÕt ¬n s©u s¾c tíi c« gi¸o NguyÔn ThÞ ThiÒng cïng toµn thÓ Ban l·nh ®¹o - c¸n bé c«ng nh©n viªn c«ng ty Th­¬ng m¹i vµ DÞch vô TRASERCO ®· t¹o ®iÒu kiÖn gióp em hoµn thµnh tèt b¸o c¸o nµy. Tµi liÖu tham kh¶o 1. Gi¸o tr×nh kinh tÕ lao ®éng tËp I, II tr­êng §H KTQD 2. NghÞ ®Þnh 28/CP ngµy 28/3/1997 cña ChÝnh phñ vÒ ®æi míi qu¶n lý tiÒn l­¬ng thu nhËp trong c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc 3. B¸o c¸o kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh n¨m 1998, 1999, 2000 cña c«ng ty Th­¬ng m¹i vµ DÞch vô TRASERCO 4. Gi¸o tr×nh qu¶n trÞ nh©n lùc 5. Tµi liÖu kinh tÕ chÝnh trÞ - Häc viÖn chÝnh trÞ quèc gia Hå ChÝ Minh 6. §æi míi c¬ chÕ vµ chÝnh s¸ch qu¶n lý lao ®éng tiÒn l­¬ng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ViÖt Nam. 7. Th«ng t­ 13/TDTBXH - TT ngµy 10/4/1997 cña Bé Lao ®éng th­¬ng binh vµ x· héi h­íng dÉn ph­¬ng ph¸p x©y dùng ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng vµ qu¶n lý, thu nhËp trong doanh nghiÖp Nhµ n­íc. Môc lôc