Đề tài Hoàn thiện hạch toán nguyên vật liệu, công cụ dụng cụ tại công ty Khoá Minh Khai

më ®Çu XÐt vÒ mÆt gi¸ trÞ, nguyªn vËt liÖu lµ mét kho¶n chi phÝ lín trong gi¸ thµnh s¶n phÈm. V× vËy, trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng hiÖn nay chØ cã mét sù thay ®æi trong chi phÝ nguyªn vËt liÖu sÏ quyÕt ®Þnh sù sèng cßn cña doanh nghiÖp. Do vËy viÖc gi¶m chi phÝ vËt liÖu - c«ng cô dông cô trong tÊt c¶ c¸c kh©u trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. Nã kh«ng nh÷ng lµm cho qu¸ tr×nh ho¹t ®éng trong s¶n xuÊt kinh doanh cã hiÖu qu¶ h¬n mµ cßn cã t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn tõng thµnh viªn cña doanh nghiÖp, t¹o ®éng lùc thóc ®Èy mäi ng­êi lµm viÖc tèt h¬n. Nh­ vËy nguyªn vËt liÖu ®ãng vai trß to lín ®èi víi sù ph¸t triÓn vµ søc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp trªn thÞ tr­êng. VËt liÖu - c«ng cô dông cô võa lµ s¶n phÈm cña qu¸ tr×nh lao ®éng võa lµ ®Çu vµo cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kh¸c. Do vËy vËt liÖu - c«ng cô dông cô lµ mét nh©n tè t¹o nªn mèi quan hÖ gi÷a c¸c doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ quèc d©n vµ ®ãng vai trß t¹o nªn sù c©n ®èi s¶n xuÊt gi÷a c¸c ngµnh, c¸c ®¬n vÞ trong nÒn kinh tÕ. XuÊt ph¸t tõ vai trß tõ ý nghÜa quan träng cña vËt liÖu - c«ng cô, dông cô ®èi víi kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña toµn doanh nghiÖp. T«i ®· nghiªn cøu vµ lùa chän ®Ò tµi: “ Hoµn thiÖn h¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu, c«ng cô dông cô t¹i c«ng ty Kho¸ Minh Khai “ . Ngoµi lêi më ®Çu vµ kÕt luËt néi dung bµi viÕt gåm 3 phÇn.®ßi hái mçi doanh nghiÖp ph¶i qu¶n lý c¸c quy tr×nh tõ thu mua vËn chuyÓn b¶o qu¶n dù tr÷ vµ sö dông vËt liÖu - c«ng cô dông cô. §Ó thùc hiÖn yªu cÇu ®ã víi t­ c¸ch lµ ng­êi n¾m b¾t sö lý vµ cung cÊp c¸c th«ng tin vÒ mÆt tµi chÝnh th× c«ng t¸c h¹ch to¸n vËt liÖu - c«ng cô dông cô lµ rÊt quan träng, tæ chøc tèt c«ng t¸c h¹ch to¸n sÏ thóc ®Èy viÖc cung cÊp kÞp thêi c¸c lo¹i vËt t­ cho s¶n xuÊt, ng¨n ngõa c¸c hiÖn t­îng tæn thÊt nguyªn vËt liÖu trong tÊt c¶ c¸c kh©u cña qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt. Qua ®ã gãp phÇn gi¶m bít chi phÝ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn ®Ó gi¶i quyÕt môc tiªu dïng. PhÇn 1 lý luËn chung vÒ tæ chøc h¹ch to¸n vËt liÖu - c«ng cô dông cô I-/ Lý luËn chung vÒ vËt liÖu, c«ng cô dông cô: 1-/ Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ vËt liÖu, c«ng cô dông cô: - VËt liÖu lµ nh÷ng ®èi t­îng lao ®éng ®· ®­îc thÓ hiÖn d­íi d¹ng vËt ho¸, khi tham gia vµo chu tr×nh s¶n xuÊt th× vËt liÖu cÊu thµnh nªn thùc thÓ vËt chÊt cña s¶n phÈm hoÆc ®­îc dïng ®Ó ®¶m b¶o cho tµi s¶n cè ®Þnh vµ c«ng cô dông cô ho¹t ®éng b×nh th­êng. VËt liÖu chØ tham gia vµo mét chu kú s¶n xuÊt vµ ®­îc gi÷ nguyªn h×nh th¸i vËt chÊt ban ®Çu vµ gi¸ trÞ cña vËt liÖu ®­îc chuyÓn toµn bé mét lÇn vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm míi t¹o ra. - C«ng cô dông cô lµ nh÷ng t­ liÖu lao ®éng ®­îc dïng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, cã gi¸ trÞ nhá h¬n hoÆc thêi gian sö dông ng¾n h¬n tiªu chuÈn quy ®Þnh cho tµi s¶n cè ®Þnh (theo th«ng t­ 1062 do Bé Tµi ChÝnh ban hµnh). C«ng cô dông cô cã thÓ tham gia vµo mét hay nhiÒu chu kú s¶n xuÊt mµ vÉn gi÷ nguyªn h×nh th¸i vËt chÊt ban ®Çu. Trong qu¸ tr×nh tham gia ®ã c«ng cô dông cô chØ bÞ hao mßn vµ ®­îc kÕt chuyÓn vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm phÇn hao mßn ®ã hoÆc chi phÝ l­u th«ng trong kú. 2-/ Ph©n lo¹i vµ tÝnh gi¸ nguyªn vËt liÖu: 2.1. Ph©n lo¹i nguyªn vËt liÖu: a. Ph©n lo¹i vËt liÖu trong c¸c doanh nghiÖp: - Ph©n lo¹i theo vai trß t¸c dông: + Nguyªn vËt liÖu chÝnh. + VËt liÖu phô. + Nhiªn liÖu. + Phô tïng thay thÕ. + VËt liÖu vµ thiÕt bÞ x©y dùng c¬ b¶n. - Ph©n lo¹i vËt liÖu theo nguån h×nh thµnh: + VËt liÖu mua ngoµi. + VËt liÖu tù s¶n xuÊt. + VËt liÖu tõ nh÷ng nguån kh¸c. - Ph©n lo¹i vËt liÖu theo quyÒn së h÷u: + VËt liÖu tù cã. + VËt liÖu cña c¸c doanh nghiÖp kh¸c. b. Ph©n lo¹i c«ng cô dông cô: - C«ng cô dông cô. - Bao b× lu©n chuyÓn. - §å dïng cho thuª. 2-/ TÝnh gi¸ thµnh vËt liÖu - c«ng cô dông cô: * §èi víi gi¸ cña vËt t­ nhËp: - Gi¸ thùc tÕ cña vËt liÖu - c«ng cô dông cô mua ngoµi: + Gi¸ trªn ho¸ ®¬n cña ng­êi b¸n (kh«ng cã VAT). + Chi phÝ thu mua thùc tÕ. - Gi¸ thùc tÕ cña vËt liÖu - c«ng cô dông cô tù s¶n xuÊt b»ng gi¸ thµnh c«ng x­ëng thùc tÕ bao gåm: + Gi¸ vËt liÖu xuÊt ®Ó chÕ biÕn. + Chi phÝ chÕ biÕn. - Gi¸ thùc tÕ cña vËt liÖu - c«ng cô dông cô thuª ngoµi chÕ biÕn: + Gi¸ trÞ vËt liÖu - c«ng cô dông cô thùc tÕ xuÊt ®Ó thuª ngoµi chÕ biÕn. + Chi phÝ thuª ngoµi chÕ biÕn. + Chi phÝ vËn chuyÓn, bèc dì (nÕu doanh nghiÖp tù vËn chuyÓn). - Gi¸ thùc tÕ cña vËt liÖu - c«ng cô dông cô nhËn gãp vèn liªn doanh: Gi¸ do hai bªn cïng tho¶ thuËn. - Gi¸ thùc tÕ vËt liÖu - c«ng cô dông cô ®­îc cÊp ph¸t, nhËn viÖn trî biÕu tÆng: TÝnh gi¸ theo gi¸ thÞ tr­êng t­¬ng ®­¬ng. - Gi¸ thùc tÕ cña vËt liÖu - c«ng cô dông cô thu håi: + Theo gi¸ thÞ tr­êng (nÕu gi¸ trÞ lín). + KÕ to¸n ®Þnh gi¸ (nÕu gi¸ trÞ nhá). * §èi víi gi¸ cña vËt t­ xuÊt: Khi cã nguyªn vËt liÖu xuÊt kho, kÕ to¸n c¨n cø phiÕu xuÊt vµ sö dông mét trong c¸c ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thùc tÕ xuÊt sau ®©y nh­ng ph¶i nhÊt qu¸n ph­¬ng ph¸p ®· chän: - Ph­¬ng ph¸p nhËp tr­íc xuÊt tr­íc: = - Ph­¬ng ph¸p nhËp sau xuÊt tr­íc: = - Ph­¬ng ph¸p gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n: = x P®¬n vÞ b×nh qu©n - Ph­¬ng ph¸p gi¸ h¹ch to¸n: = x (Gi¸ h¹ch to¸n ®¬n vÞ ®­îc h¹ch to¸n chän lµ gi¸ kÕ ho¹ch hoÆc lµ gi¸ thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu ®ã tån ®Çu kú ®Ó h¹ch to¸n trong suèt c¶ kú). §Õn cuèi kú kÕ to¸n cÇn x¸c ®Þnh gi¸ thùc tÕ xuÊt cho nguyªn vËt liÖu xuÊt trong kú. = x HÖ sè gi¸ - Ph­¬ng ph¸p ®Ých danh: Gi¸ thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu xuÊt kho sö dông c¨n cø vµo ®¬n gi¸ thùc tÕ cña vËt liÖu nhËp kho theo tõng nhËp tøc lµ xuÊt l« hµng nµo th× tÝnh gi¸ trÞ cña chÝnh l« hµng ®ã. ¦u ®iÓm lµ x¸c ®Þnh chÝnh x¸c nh­ng c«ng viÖc rÊt phøc t¹p. II-/ H¹ch to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu: - Kh¸i niÖm: H¹ch to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu lµ viÖc theo dâi cho tõng thøc vËt t­ ë tõng kho tõng doanh nghiÖp theo c¶ th­íc ®o gi¸ trÞ vµ th­íc ®o hiÖn vËt. - Trªn thùc tÕ ®Ó h¹ch to¸n cã 3 ph­¬ng ph¸p sau: 1-/ Ph­¬ng ph¸p thÎ song: Quy tr×nh ghi thÎ nh­ sau: kÕ to¸n tæng hîp phiÕu xuÊt kho b¶ng tæng hîp N - X - T thÎ h¹ch to¸n chi tiÕt thÎ kho phiÕu nhËp kho 2-/ Ph­¬ng ph¸p sæ sè d­: kÕ to¸n tæng hîp b¶ng luü kÕ N - X - T phiÕu giao nhËn chøng tõ xuÊt phiÕu gia nhËn chøng tõ nhËp sæ sè d­ thÎ kho phiÕu xuÊt kho phiÕu nhËp kho 3-/ Ph­¬ng ph¸p sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn: Quy tr×nh ghi thÎ: kÕ to¸n tæng hîp sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn b¶ng kª xuÊt b¶ng kª nhËp thÎ kho phiÕu xuÊt kho phiÕu nhËp kho Ghi hµng ngµy Quan hÖ ®èi chiÕu Ghi cuèi th¸ng III-/ h¹ch to¸n tæng hîp nguyªn vËt liÖu: A-/ H¹ch to¸n theo ph­¬ng ph¸p KKTX: 1-/ Tµi kho¶n sö dông: 152 : “Nguyªn liÖu, vËt liÖu”. 153 : “C«ng cô, dông cô”. 2-/ H¹ch to¸n t¨ng nguyªn vËt liÖu: 2.1 Doanh nghiÖp ¸p dông thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ. a-/ Tr­êng hîp mua ngoµi vÒ nhËp kho: a.1. NÕu hµng vµ ho¸ ®¬n cïng vÒ: C¨n cø vµo ho¸ ®¬n mua hµng, biªn b¶n kiÓm nhËn, phiÕu nhËp kho, ghi: Nî TK 152 : (Chi tiÕt tõng lo¹i) - TrÞ gi¸ vËt liÖu mua ngoµi. Nî TK 153 : (Chi tiÕt tõng lo¹i) - TrÞ gi¸ c«ng cô dông cô mua ngoµi. Nî TK 133 (1331) - ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ. Cã TK liªn quan (TK 331,111,112,...) : Tæng gi¸ thanh to¸n. a.2. NÕu hµng mua vÒ tr­íc ho¸ ®¬n vÒ sau: KÕ to¸n l­u phiÕu nhËp kho vµo tËp hå s¬ “hµng ch­a cã ho¸ ®¬n”. NÕu trong th¸ng cã ho¸ ®¬n vÒ th× ghi sæ b×nh th­êng nh­ bót to¸n (a.1). NÕu cuèi th¸ng ho¸ ®¬n ch­a vÒ th× ghi sæ theo gi¸ t¹m tÝnh nh­ sau: Nî TK 152 : (Chi tiÕt) - TrÞ gi¸ vËt liÖu mua ngoµi (gi¸ t¹m tÝnh). Nî TK 153 : (Chi tiÕt) - TrÞ gi¸ c«ng cô dông cô mua ngoµi (gi¸ t¹m tÝnh). Cã TK 331 : Ph¶i tr¶ ng­êi b¸n (gi¸ t¹m tÝnh). Sang th¸ng sau, khi ho¸ ®¬n vÒ, kÕ to¸n sÏ tiÕn hµnh ®iÒu chØnh theo mét trong c¸c tr­êng hîp sau: Tr­êng hîp gi¸ ho¸ ®¬n b»ng gi¸ t¹m tÝnh, kÕ to¸n ghi thªm bót to¸n bæ sung thuÕ: Nî TK 133 (1331) : Cã TK 331 : Tr­êng hîp gi¸ ho¸ ®¬n kh¸c víi gi¸ t¹m tÝnh, kÕ to¸n cã thÓ dïng bót to¸n ®á hoÆc bót to¸n ng­îc ®Ó xo¸ bót to¸n t¹m tÝnh, sau ®ã ghi l¹i bót to¸n nh­ tr­êng hîp (a.1). HoÆc tÝnh møc chªnh lÖch: TrÞ gi¸ chªnh lÖch = Tæng gi¸ thùc tÕ - Tæng gi¸ t¹m tÝnh. Sau ®ã kÕ to¸n ghi bót to¸n ®iÒu chØnh: + §iÒu chØnh t¨ng : (Gi¸ t¹m tÝnh < Gi¸ thùc tÕ). Nî TK 152,153 : - TrÞ gi¸ chªnh lÖch. Nî TK 133 (1331) : - ThuÕ GTGT cña hµng mua. Cã TK 331 : - TrÞ gi¸ chªnh lÖch thuÕ GTGT. + §iÒu chØnh gi¶m: (Gi¸ t¹m tÝnh > Gi¸ thùc tÕ). KÕ to¸n dïng bót to¸n ®á hoÆc bót to¸n ng­îc ghi gi¶m trÞ gi¸ vËt t­, sau ®ã ghi thªm bót to¸n bæ sung thuÕ GTGT ®Çu vµo: N¬ TK 133 (1331) : Cã TK 331 : a.3. NÕu ho¸ ®¬n vÒ tr­íc hµng vÒ sau: KÕ to¸n l­u ho¸ ®¬n, nÕu trong th¸ng hµng vÒ, lµm thñ tôc nhËp kho vµ ghi bót to¸n nh­ tr­êng hîp (a.1). NÕu cuèi th¸ng hµng ch­a vÒ kÕ to¸n ghi t¨ng hµng ®ang ®i ®­êng: Nî TK 151 : TrÞ gi¸ hµng ®ang ®i ®­êng. Nî TK 133 (1331) : ThuÕ GTGT cña hµng mua. Cã TK liªn quan (TK 331,111,112,141). Th¸ng sau, hµng vÒ nhËp kho, ghi ®Þnh kho¶n: Nî TK 152,153 : Cã TK 151 : a.4. Xö lý c¸c tr­êng hîp thõa thiÕu so víi ho¸ ®¬n: · Tr­êng hîp hµng thõa so víi ho¸ ®¬n: VÒ nguyªn t¾c, khi ph¸t hiÖn thõa, ph¶i lµm v¨n b¶n b¸o cho c¸c liªn quan ®Ó cïng xö lý. VÒ mÆt kÕ to¸n ghi nh­ sau: - NÕu nhËp toµn bé kÕ to¸n ®Þnh kho¶n: Nî TK 152,153 : TrÞ gi¸ toµn bé sè hµng. Nî TK 133 (131) : ThuÕ GTGT tÝnh theo sè ho¸ ®¬n. Cã TK 331 : TrÞ gi¸ thanh to¸n theo ho¸ ®¬n. Cã TK 3381 : TrÞ gi¸ sè hµng thõa ch­a cã thuÕ GTGT. Sau ®ã c¨n cø vµo quyÕt ®Þnh xö lý, kÕ to¸n ghi: + NÕu tr¶ l¹i cho ng­êi b¸n: Nî TK 3381 : TrÞ gi¸ hµng thõa ®· xö lý. Cã TK 152,153 : TrÞ gi¸ vËt t­ thõa tr¶ l¹i. + NÕu ®ång ý mua tiÕp sè thõa: kÕ to¸n ghi: Nî TK 3381 : - TrÞ gi¸ hµng thõa (gi¸ ch­a cã thuÕ GTGT. Nî TK 133 (1331) : ThuÕ GTGT cña sè hµng thõa. Cã TK 331 : Tæng gi¸ thanh to¸n sè hµng thõa. + NÕu thõa kh«ng ®¸ng kÓ do c©n ®o, vËn chuyÓn, ghi t¨ng thu nhËp: Nî TK 3381 : TrÞ gi¸ hµng thõa kh«ng thuÕ. Cã TK 721 : Thu nhËp bÊt th­êng. - NÕu nhËp theo sè ho¸ ®¬n: KÕ to¸n ghi nhËn sè nhËp nh­ tr­êng hîp (a.1). Sè thõa coi nh­ gi÷ hé ng­êi b¸n vµ ghi: Nî TK 002 : TrÞ gi¸ hµng gi÷ hé. Khi cã quyÕt ®Þnh xö lý, ghi: Cã TK 002 : TrÞ gi¸ hµng gi÷ hé. Vµ c¨n cø c¸ch xö lý: + NÕu ®ång ý mua tiÕp sè thõa: Nî TK 152,153 : NhËp kho sè hµng thõa. Nî TK 133 (1331) : ThuÕ GTGT cña sè hµng thõa. Cã TK 331 : Tæng gi¸ thanh to¸n sè hµng thõa. + NÕu thõa do c©n, ®o, vËn chuyÓn, ghi t¨ng thu nhËp: Nî TK 152 : TrÞ gi¸ hµng thõa kh«ng thuÕ. Cã TK 721 : Thu nhËp bÊt th­êng. · Tr­êng hîp hµng thiÕu so víi ho¸ ®¬n: KÕ to¸n chØ ph¶n ¸nh sè hµng thùc nhËp, sè thiÕu c¨n cø vµo biªn b¶n kiÓm nhËn, th«ng b¸o cho bªn b¸n biÕt vµ ghi sæ. - Ph¶n ¸nh trÞ gi¸ hµng nhËp: Nî TK 152,153 : - TrÞ gi¸ sè vËt t­ thùc nhËp. Nî TK 1381 : - TrÞ gi¸ sè thiÕu (kh«ng thuÕ GTGT). Cã TK 331 : - TrÞ gi¸ thanh to¸n theo ho¸ ®¬n. - Sau ®ã c¨n cø vµo xö lý kÕ to¸n ®Þnh kho¶n: + NÕu ng­êi b¸n giao tiÕp sè hµng thiÕu: Nî TK 152,153 : - TrÞ gi¸ sè vËt t­ thiÕu nhËn tiÕp. Cã TK 1381 : - Xö lý sè thiÕu. + NÕu ng­êi b¸n kh«ng cßn hµng, trõ vµo sè tiÒn ph¶i tr¶: Nî TK 331 : - Ghi gi¶m sè tiÒn ph¶i tr¶. Cã TK 1381 : - Xö lý trÞ gi¸ hµng thiÕu. Cã TK 133 (1331) : - ThuÕ GTGT cña sè hµng thiÕu. + NÕu c¸ nh©n lµm mÊt ph¶i båi th­êng: Nî TK 1388,334 : - C¸ nh©n ph¶i båi th­êng. Cã TK 133 (1331) : - ThuÕ GTGT cña sè hµng thiÕu. Cã TK 1381 : - Xö lý sè thiÕu. + NÕu thõa kh«ng ®¸ng kÓ (do vËn chuyÓn, c©n ®o,...), ghi t¨ng chi phÝ bÊt th­êng: Nî TK 821 : - Chi phÝ bÊt th­êng. Cã TK 1381 : - Xö lý sè thiÕu. a.5. Tr­êng hîp hµng ho¸ kÐm phÈm chÊt, sai quy c¸ch, kh«ng ®¶m b¶o nh­ hîp ®ång, tuú theo c¸ch xö lý cña hai bªn: - Víi hµng ho¸ kÐm phÈm chÊt tr¶ l¹i ng­êi b¸n, ghi: Nî TK 331,111,112,... : Cã TK 152, 153 : - TrÞ gi¸ vËt t­ tr¶ l¹i. Cã TK 133 (1331) : - ThuÕ GTGT cña sè hµng giao tr¶. - Tr­êng hîp ®­îc ng­êi b¸n gi¶m gi¸, hoÆc cho h­ëng chiÕt khÊu, kÕ to¸n ghi ®Þnh kho¶n: Nî TK 331,111,112,...: Cã TK 152,153 : b-/ Tr­êng hîp vËt liÖu - c«ng cô dông cô tù chÕ nhËp kho hoÆc thuª ngoµi gia c«ng chÕ biÕn, c¨n cø trªn c¸c chøng tõ liªn quan, ®Þnh kho¶n: Nî TK 152,153 : - Gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ. Cã TK 154 : - VËt t­ thuª ngoµi gia c«ng hoÆc tù chÕ biÕn. c-/ C¸c tr­êng hîp t¨ng vËt liÖu - c«ng cô dông cô kh¸c: Nî TK 152,153 : - Gi¸ thùc tÕ vËt liÖu - c«ng cô dông cô t¨ng thªm. Cã TK 411 : NhËn cÊp ph¸t, viÖn trî, tÆng biÕu,... Cã TK 412 : §¸nh gi¸ t¨ng vËt t­. Cã TK 336 : Vay lÉn nhau trong c¸c ®¬n vÞ néi bé. Cã TK 642 : Thõa trong ®Þnh møc t¹i kho. Cã TK 3381 : Thõa ngoµi ®Þnh møc chê xö lý. Cã TK 621,641,642,154 : Dïng kh«ng hÕt nhËp l¹i, phÕ liÖu thu håi. Cã TK 241 : NhËp kho thiÕt bÞ XDCB hoÆc thu håi phÕ liÖu tõ XDCB, tõ söa ch÷a lín TSC§. Cã TK 211 : TSC§ míi chuyÓn thµnh CCDC. 2.2. H¹ch to¸n t¨ng vËt liÖu - c«ng cô dông cô trong c¸c doanh nghiÖp tÝnh thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp: §èi víi c¬ së kinh doanh kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó tÝnh thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ, th× thuÕ GTGT ®Çu vµo ®­îc ghi vµo gi¸ thùc tÕ cña vËt liÖu - c«ng cô dông cô. Nh­ vËy, khi mua vËt liÖu - c«ng cô dông cô, thuÕ GTGT ®Çu vµo ®­îc tÝnh vµo gi¸ thùc tÕ vËt liÖu - c«ng cô dông cô. KÕ to¸n kh«ng sö dông TK 133 - “ThuÕ GTGT ®Çu vµo”, cßn ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n t­¬ng tù nh­ tr­êng hîp tÝnh thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ. 3-/ H¹ch to¸n t×nh h×nh biÕn ®éng gi¶m vËt liÖu - c«ng cô dông cô: VËt liÖu c«ng cô dông cô cã mét sè ®Æc ®iÓm t­¬ng ®ång víi nhau, v× vËy trong h¹ch to¸n nhËp chóng cã ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n t­¬ng tù. Nh­ng ®èi víi xuÊt vËt liÖu - c«ng cô dông cô gi÷a chóng cã mét sù kh¸c biÖt (vÒ tµi kho¶n sö dông, vÒ c¸ch ph©n bæ chi phÝ,...). 3.1. H¹ch to¸n gi¶m vËt liÖu: a-/ XuÊt vËt liÖu cho s¶n xuÊt kinh doanh: Nî TK 621 - chi tiÕt - xuÊt trùc tiÕp chÕ t¹o s¶n phÈm hay thùc hiÖn c¸c lao vô, dÞch vô. Nî TK 627 (6272) - chi tiÕt - xuÊt dïng cho ph©n x­ëng. Nî TK 641 (6412) - chi tiÕt - xuÊt phôc vô b¸n hµng. Nî TK 642 (6422) - chi tiÕt - xuÊt cho qu¶n lý doanh nghiÖp. Nî TK 241 - chi tiÕt - xuÊt cho XDCB hoÆc söa ch÷a TSC§. Cã TK 152 : - Gi¸ thùc tÕ vËt liÖu xuÊt dïng. b-/ XuÊt gãp vèn liªn doanh: C¨n cø vµo gi¸ gèc vËt liÖu xuÊt gãp vèn vµ gi¸ trÞ vèn gãp ®­îc héi ®ång liªn doanh chÊp nhËn, phÇn chªnh lÖch gi÷a gi¸ thùc tÕ vµ gi¸ trÞ vèn gãp sÏ ®­îc ph¶n ¸nh vµo TK 412 : - “Chªnh lÖch ®¸nh gi¸ l¹i tµi s¶n”. Nî TK 222 : - Gi¸ trÞ vèn gãp liªn doanh dµi h¹n. Nî TK 128 : - Gi¸ trÞ vèn gãp liªn doanh ng¾n h¹n. Nî TK 412 : - Chªnh lÖch ®¸nh gi¸ gi¶m tµi s¶n. Cã TK 152 : - Gi¸ thùc tÕ vËt liÖu gãp vèn liªn doanh. Cã TK 412 : - Chªnh lÖch ®¸nh gi¸ t¨ng tµi s¶n. c-/ XuÊt vËt liÖu thuª ngoµi gia c«ng chÕ biÕn: Nî TK 154 : - Gi¸ thùc tÕ vËt liÖu xuÊt dïng. Cã TK 152 : - Gi¸ thùc tÕ vËt liÖu xuÊt dïng. d-/ Gi¶m do cho vay t¹m thêi: Nî TK 138 (1388) : - Cho c¸c c¸ nh©n, tËp thÓ vay t¹m thêi. Nî TK 136 (1368) : - Cho vay néi bé t¹m thêi. Cã TK 152 : - Gi¸ thùc tÕ vËt liÖu xuÊt cho vay. e-/ Gi¶m do c¸c nguyªn nh©n kh¸c: Nî TK 632 : Nh­îng b¸n, xuÊt tr¶ l­¬ng, tr¶ th­ëng. Nî TK 642 : ThiÕu trong ®Þnh møc t¹i kho. Nî TK 1381 : ThiÕu kh«ng râ nguyªn nh©n chê xö lý. Nî TK 1388,334 : ThiÕu c¸ nh©n ph¶i båi th­êng. Cã TK 152 : Gi¸ thùc tÕ vËt t­ xuÊt kho. 3.2. H¹ch to¸n gi¶m c«ng cô dông cô: Khi xuÊt dïng c«ng cô dông cô cÇn c¨n cø vµo qui m« vµ môc ®Ých xuÊt dïng ®Ó x¸c ®Þnh sè lÇn ph©n bæ cho hîp lý. a-/ Tr­êng hîp xuÊt dïng víi gi¸ trÞ nhá, sè l­îng kh«ng nhiÒu: Nî TK 627 (6273) - chi tiÕt - xuÊt dïng cho ph©n x­ëng. Nî TK 641 (6413) - chi tiÕt - xuÊt phôc vô b¸n hµng. Nî TK 642 (6423) - chi tiÕt - xuÊt cho qu¶n lý doanh nghiÖp. Nî TK 241 - chi tiÕt - xuÊt cho XDCB hoÆc söa ch÷a TSC§. Cã TK 153 - Gi¸ thùc tÕ CCDC xuÊt dïng. b-/ Tr­êng hîp xuÊt dïng c«ng cô dông cô cã gi¸ trÞ t­¬ng ®èi cao, qui m« t­¬ng ®èi lín: KÕ to¸n ¸p dông ph­¬ng ph¸p ph©n bæ 2 lÇn (50%). Theo ph­¬ng ph¸p nµy, khi xuÊt dïng kÕ to¸n sö dông 2 bót to¸n: Ph¶n ¸nh gi¸ trÞ xuÊt dïng: Nî TK 142 (1421) : Chi phÝ chê ph©n bæ. Cã TK 153 (1531) : C«ng cô dông cô. Ph©n bæ 50% gi¸ trÞ c«ng cô dông cô xuÊt dïng cho c¸c ®èi t­îng sö dông: Nî TK liªn quan (TK 6273,6413,6423,...) Cã TK 142 : 50% gi¸ trÞ CCDC xuÊt dïng. Khi cã b¸o háng, mÊt hoÆc hÕt thêi h¹n sö dông, kÕ to¸n tÝnh chi phÝ cÇn ph©n bæ lÇn hai: Sau ®ã ®Þnh kho¶n: Nî TK 138,334,111,152 : - PhÕ liÖu thu håi, båi th­êng. Nî TK liªn quan (TK 6273,6413,6423,...) Cã TK 142 (1421) : Gi¸ trÞ cßn l¹i. c-/ Tr­êng hîp c«ng cô dông cô xuÊt dïng cã gi¸ trÞ lín ph¶i ph©n bæ nhiÒu lÇn: Ph¶n ¸nh 100% xuÊt dïng: Nî TK 142 (1421) : Chi phÝ chê ph©n bæ. Cã TK 153 (1531) : C«ng cô dông cô. Ph¶n ¸nh gi¸ trÞ ph©n bæ mçi lÇn vµo c¸c kú kÕ to¸n tiÕp theo. Nî TK liªn quan (TK 6273,6413,6423...) Cã TK 142 (1421) : Gi¸ trÞ ph©n bæ mçi lÇn. Khi ho¶ng mÊt hay hÕt thêi h¹n sö dông, sau khi trõ phÕ liÖu thu håi hay sè båi th­êng cña ng­êi lµm mÊt, háng,... Gi¸ trÞ cßn l¹i sÏ ®­îc ph©n bæ vµo chi phÝ kinh doanh t­¬ng tù nh­ ph©n bæ hai lÇn. d-/ H¹ch to¸n xuÊt bao b× lu©n chuyÓn: + Khi xuÊt dïng bao b× lu©n chuyÓn, ghi nhËn toµn bé gi¸ trÞ xuÊt dïng: Nî TK 142 (1421) : - Chi phÝ chê ph©n bæ. Cã TK 153 (1532) : Bao b× lu©n chuyÓn. + Sau ®ã ph©n bæ gi¸ trÞ hao mßn vµo chi phÝ trong kú: Nî TK 152 : TÝnh vµo gi¸ trÞ vËt liÖu mua ngoµi. Nî TK 6413 : TÝnh vµo chi phÝ bµn hµng. Cã TK 142 (1421) : PhÇn gi¸ trÞ hao mßn. + Khi thu håi bao b× lu©n chuyÓn nhËp kho: Nî TK 153 (1532) : Bao b× lu©n chuyÓn (gi¸ trÞ cßn l¹i). Cã TK 142 (1421) : Chi phÝ chê ph©n bæ. e-/ H¹ch to¸n ®å dïng cho thuª: + Khi chuyÓn c«ng cô dông cô thµnh ®å dïng cho thuª hay ®å dïng cho thuª mua ngoµi, nhËp kho: Nî TK 153 (1533) : Gi¸ thùc tÕ ®å dïng cho thuª. Nî TK 133 (1331) : ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ cña ®å dïng cho thuª mua ngoµi. Cã TK 153 (1531),331,111,112,... + Khi xuÊt ®å dïng cho thuª, ghi: Nî TK 142 (1421) : - Toµn bé gi¸ trÞ xuÊt dïng. Cã TK 153 (1533) : - §å dïng cho thuª. + X¸c ®Þnh gi¸ trÞ hao mßn cña ®å dïng cho thuª: Nî TK 821 : - (NÕu ho¹t ®éng cho thuª kh«ng th­êng xuyªn). Nî TK 627 (6273) : - (NÕu ho¹t ®éng cho thuª lµ ho¹t ®éng kinh doanh th­êng xuyªn). Cã TK 142 (1421) : - Gi¸ trÞ hao mßn. + Sè thu vÒ thuÕ: Nî TK liªn quan (TK 111,112,131,...) : Tæng sè thu cho thuª: Cã TK 333 (3331) : ThuÕ GTGT ph¶i nép. Cã TK 721 : NÕu lµ ho¹t ®éng kh«ng th­êng xuyªn. Cã TK 511 : NÕu lµ ho¹t ®éng kinh doanh th­êng xuyªn. + Khi thu håi ®å dïng cho thuª, ghi: Nî TK 153 (1533) : Gi¸ trÞ cßn l¹i. Cã TK 142 (1421) : Chi phÝ chê ph©n bæ. B-/ H¹ch to¸n vËt liÖu - c«ng cô dông cô theo ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú: 1-/ Tµi kho¶n sö dông: Theo ph­¬ng ph¸p nµy, kÕ to¸n sö dông nh÷ng tµi kho¶n sau: - Tµi kho¶n 611 (6111) - “mua hµng”: dïng ®Ó theo dâi t×nh h×nh, thu mua, t¨ng gi¶m, nguyªn vËt liÖu, dông cô,... theo gi¸ thùc tÕ (gåm gi¸ mua vµ chi phÝ thu mua). + Bªn Nî: Ph¶n ¸nh gi¸ thùc tÕ vËt liÖu, c«ng cô dông cô tån ®Çu kú vµ t¨ng thªm trong kú. + Bªn Cã: Ph¶n ¸nh gi¸ trÞ thùc tÕ vËt liÖu - c«ng cô dông cô xuÊt dïng, xuÊt b¸n, thiÕt hôt... trong kú vµ tån kho cuèi kú. Tµi kho¶n nµy kh«ng cã sè d­ cuèi kú. - Tµi kho¶n 152 - “nguyªn liÖu vËt liÖu” : Dïng ®Ó ph¶n ¸nh gi¸ thùc tÕ nguyªn liÖu, vËt liÖu tån kho, chi tiÕt theo tõng lo¹i. + Bªn Nî: Gi¸ thùc tÕ vËt liÖu tån kho cuèi kú. + Bªn Cã: KÕt chuyÓn gi¸ thùc tÕ vËt liÖu tån kho ®Çu kú. + D­ Nî: Gi¸ thùc tÕ vËt liÖu tån kho. - Tµi kho¶n 153 : “C«ng cô dông cô”: Sö dông ®Ó theo dâi thùc tÕ c«ng cô dông cô, bao b× lu©n chuyÓn ®å dïng cho thuª. + Bªn Nî: Gi¸ thùc tÕ c«ng cô dông cô tån kho cuèi kú. + Bªn Cã: KÕt chuyÓn gi¸ thùc tÕ c«ng cô dông cô tån kho ®Çu kú. + D­ Nî: Gi¸ thùc tÕ c«ng cô dông cô tån kho. - Tµi kho¶n 151: “Hµng mua ®ang ®i ®­êng”: Dïng ®Ó ph¶n ¸nh trÞ gi¸ sè hµng mua (®· thuéc së h÷u cña ®¬n vÞ) nh­ng ®ang ®i ®­êng hay ®ang göi t¹i kho ng­êi b¸n, chi tiÕt theo tõng lo¹i hµng, tõng ng­êi b¸n. + Bªn Nî: Gi¸ thùc tÕ hµng ®i ®­êng cuèi kú. + Bªn Cã: KÕt chuyÓn gi¸ thùc tÕ hµng ®i ®­êng ®Çu kú. + D­ Nî: Gi¸ thùc tÕ hµng ®i ®­êng. Ngoµi ra, kÕ to¸n cßn sö dông mét tµi kho¶n kh¸c cã liªn quan nh­: TK 133 (1331 : ®èi víi doanh nghiÖp tÝnh gi¸ trÞ gia t¨ng theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ), TK 331, TK 111, TK 112, TK 621,... c¸c tµi kho¶n nµy cã néi dung vµ kÕt cÊu gièng nh­ ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn. 2-/ Ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n: 2.1. Víi doanh nghiÖp tÝnh thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ: · §Çu kú, kÕt chuyÓn gi¸ trÞ hµng tån kho theo tõng lo¹i: Nî TK 611 (6111) : Cã TK 152 : KÕt chuyÓn vËt liÖu tån kho ®Çu kú. Cã TK 153 : KÕt chuyÓn CCDC tån kho ®Çu kú. Cã TK 151 : KÕt chuyÓn hµng ®ang ®i ®­êng ®Çu kú. · Trong kú, kÕ to¸n ph¶n ¸nh c¸c nghiÖp vô lµm t¨ng vËt t­ trong kú: + Khi mua hµng, hµng vÒ nhËp kho, c¨n cø vµo ho¸ ®¬n mua, ghi: Nî TK 611 (6111) : Gi¸ thùc tÕ VL-CCDC thu mua: Nî TK 133 (1331) : ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ. Cã TK liªn quan (TK 111,112,331,...) + Sè chiÕt khÊu mua hµng, gi¶m gi¸ hµng mua, hµng mua tr¶ l¹i trong kú: Víi vËt t­ ®­îc gi¶m gi¸: Nî TK 331,111,112,... Cã TK 611 (6111): Víi hµng b¸n tr¶ l¹i: Nî TK 331,111,112,... Cã TK 133 (1331) : ThuÕ GTGT cña hµng tr¶ l¹i. Cã TK 611 (6111) : TrÞ gi¸ hµng tr¶ l¹i. + C¸c nghiÖp vô kh¸c lµm t¨ng vËt t­ trong kú: Nî TK 611 (6111): Cã TK 411 : NhËn vèn liªn doanh, cÊp ph¸t. Cã TK 331,336,338 : T¨ng do ®i vay. Cã TK 128 : NhËn l¹i vèn gãp liªn doanh ng¾n h¹n. Cã TK 222 : NhËn l¹i vèn gãp liªn doanh dµi h¹n. · Cuèi kú, c¨n cø vµo biªn b¶n kiÓm kª vËt t­ tån kho vµo biªn b¶n xö lý mÊt m¸t thiÕu hôt, ghi: Nî TK 152 : VËt liÖu tån cuèi kú. Nî TK 153 : CCDC tån cuèi kú. Nî TK 151 : Hµng ®ang ®i ®­êng cuèi kú. Nî TK 138,334 : Sè thiÕu hôt mÊt m¸t, c¸ nh©n båi th­êng. Cã TK 611 (6111) : TrÞ gi¸ hµng tån cuèi kú. Sau ®ã, gi¸ trÞ vËt t­ tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt hay c¸c xuÊt dïng kh¸c ®­îc tÝnh b»ng c¸ch: LÊy tæng ph¸t sinh nî TK 611 trõ ®i tæng sè ph¸t sinh bªn Cã (gåm sè tån cuèi kú, sè mÊt m¸t, sè tr¶ l¹i, chiÕt khÊu mua hµng, gi¶m gi¸ hµng mua,...) råi ph©n bæ cho c¸c ®èi t­îng sö dông (dùa vµo ®Þnh møc sö dông hoÆc tû lÖ ®Þnh møc...): Nî TK liªn quan (TK 621,627,641,642,...) Cã TK 611 (6111): + Riªng víi c«ng cô dông cô cã gi¸ trÞ lín cÇn ph©n bæ chi phÝ vµo nhiÒu chu kú kinh doanh, qua kiÓm kª tÝnh ra l­îng ®· xuÊt dïng, ghi: Nî TK 142 (1421) : Cã TK 611 (6111): C¨n cø vµo sè lÇn ph©n bæ ®Ó x¸c ®Þnh møc chi phÝ c«ng cô trõ ®Çu vµo tõng kú: Nî TK 627,641,642 : Cã TK 142 (1421) : Tãm l¹i theo ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú, khi xuÊt vËt liÖu - c«ng cô dông cô cho c¸c môc ®Ých th× kÕ to¸n kh«ng ph¶n ¸nh theo tõng chøng tõ mµ cuèi kú míi x¸c ®Þnh gi¸ trÞ cña chóng trªn c¬ së kÕt qu¶ kiÓm kª hµng tån kho. C-/ C¸c h×nh thøc ¸p dông ®Ó h¹ch to¸n tæng hîp nguyªn vËt liÖu: C1 : H×nh thøc nhËt ký sæ c¸i. C2 : H×nh thøc nhËt ký chung. C3 : H×nh thøc kÕ to¸n chøng tõ ghi sæ. C4 : H×nh thøc sæ kÕ to¸n nhËt ký chøng tõ. PhÇn II thùc tr¹ng tæ chøc h¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu t¹i c«ng ty kho¸ minh khai I-/ Giíi thiÖu vÒ doanh nghiÖp: - C«ng ty kho¸ Minh Khai lµ mét doanh nghiÖp Nhµ n­íc chÞu sù qu¶n lý trùc tiÕp cña Tæng c«ng ty C¬ khÝ x©y dùng - Bé x©y dùng. C«ng ty cã trô së ®ãng t¹i 125 Minh Khai, QuËn Hai Bµ Tr­ng, Hµ Néi. Víi ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh lµ: + S¶n xuÊt thiÕt bÞ m¸y mãc cho ngµnh x©y dùng, vËt liÖu x©y dùng vµ c«ng tr×nh ®« thÞ. + S¶n xuÊt phô tïng, phô kiÖn b»ng kim lo¹i. + Kinh doanh c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ x©y dùng. - Mét sè chØ tiªu tµi chÝnh cña doanh nghiÖp trong n¨m 1998: + Tæng møc vèn kinh doanh : 4.104.577.440 - Vèn l­u ®éng : 1.527.119.655 - Vèn cè ®Þnh : 2.474.459.786 + Gi¸ trÞ tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh : 4.700.243.123 + Tæng doanh thu : 15.574.343.000 + Lîi nhuËn thùc hiÖn : 182.115.000 + Thu nhËp b×nh qu©n : 668.136 b¶ng ph©n bæ nvl sæ nhËp xuÊt hµng kÕ to¸n tæng hîp nkct sè 5 b¶ng kª xuÊt b¶ng kª nhËp sæ sè d­ thÎ kho chøng tõ xuÊt chøng tõ nhËp chøng tõ gèc sæ c¸i tk 152, 153 nhËt ký chung Sæ chi tiÕt theo dâi thanh to¸n víi ng­êi b¸n NCKT liªn quan sè 1, 2, 10 Quan hÖ ®èi chiÕu Ghi hµng ngµy Ghi cuèi th¸ng II-/ C¸c h¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu t¹i c«ng ty: 1-/ H¹ch to¸n tõng nguyªn vËt liÖu: (Sè liÖu th¸ng 1, th¸ng 2 n¨m 1999). - VËt t­ mua ngoµi vÒ nhËp kho: ë c«ng ty ®i mua ngoµi vËt t­ th× vËt t­ vÒ cïng ho¸ ®¬n vµ vËt t­ vÒ tr­íc ho¸ ®¬n vÒ sau. + Hµng vµ ho¸ ®¬n vÒ cïng c¨n cø vµo c¸c chøng tõ kÕ to¸n h¹ch to¸n: Nî TK 152 (ct) - Gi¸ ch­a thuÕ. Nî TK 153 (ct) - Gi¸ ch­a thuÕ. Nî TK 133 - ThuÕ GTGT Cã TK 111,141,331 - Tæng gi¸ thanh to¸n. VÝ dô: Ngµy 05/01/1999 c«ng ty mua thÐp l¸ cña c«ng ty kinh doanh vËt t­ Hµ Néi víi gi¸ nhËp lµ 35.000.000, thuÕ GTGT ®Çu vµo 10%. Tæng tiÒn thanh to¸n lµ 38.500.000. H¹ch to¸n: Nî TK 1521 : 35.000.000 Nî TK 1331 : 35.000.000 Cã TK 1111 : 38.500.000 + NÕu hµng vÒ tr­íc cßn ho¸ ®¬n ch­a vÒ. KÕ to¸n ghi gièng nh­ tr­êng hîp hµng vµ ho¸ ®¬n cïng vÒ nh­ng gi¸ ë ®©y lµ gi¸ h¹ch to¸n. Khi ho¸ ®¬n vÒ kÕ to¸n ghi bót ®á ®Ó xo¸ t¹m nhËp vµ ghi l¹i bót to¸n míi nh­ tr­êng hîp hµng vµ ho¸ ®¬n cïng vÒ. VÝ dô: C«ng ty mua bul«ng cña c«ng ty kho¸ ViÖt TiÖp cuèi th¸ng 01 ho¸ ®¬n ch­a vÒ kÕ to¸n tÝnh víi gi¸ t¹m tÝnh lµ 1.600.000. H¹ch to¸n: Nî TK 1522 : 1.600.000 Cã TK 331 : 1.600.000 Sang th¸ng 02 ho¸ ®¬n vÒ kÕ to¸n dïng bót xo¸ sæ: (Dïng bót ®á). Nî TK 1522 : 1.600.000 Cã TK 331 : 1.600.000 Víi gi¸ thùc tÕ trªn ho¸ ®¬n lµ 1.650.000, kÕ to¸n ghi: (ThuÕ GTGT ®Çu vµo 10%). Nî TK 1522 : 1.650.000 Nî TK 1331 : 1.650.000 Cã TK : 1.815.000 + NÕu hµng thõa thiÕu so víi ho¸ ®¬n: Ÿ Thõa kÕ to¸n ®Þnh kho¶n: Nî TK 152 (ct) : Gi¸ thùc nhËp. Nî TK 153 (ct) : Gi¸ thùc nhËp. Nî TK 1331 : ThuÕ GTGT. Cã TK 111,112,331... Gi¸ theo ho¸ ®¬n. Cã TK 3381 : Chªnh lÖch vËt t­ thõa. Sau ®ã tuú theo ph­¬ng thøc mµ xö lý. VÝ dô: Ngµy 20/01/1999 C«ng ty mua phô tïng söa ch÷a trÞ gi¸ trªn ho¸ ®¬n lµ 1.800.000 nh­ng thùc nhËp lµ 1.806.000. H¹ch to¸n: Nî TK 152 : 1.806.000 Nî TK 1331 : 180.000 Cã TK 1111 : 198.000 Cã TK 3381 : 60.000 Sè thõa kÕ to¸n ghi: Nî TK 3381 : 60.000 Cã TK 721 : 60.000 Ÿ Hµng thiÕu so víi ho¸ ®¬n: Nî TK 152,153 : TrÞ gi¸ thùc nhËp. Nî TK 1331 : ThuÕ GTGT. Nî TK 1381 : TrÞ gi¸ vËt t­ thiÕu. Cã TK 331,111,112,.... Tuú theo hai bªn quyÕt ®Þnh mµ xö lý sau ®ã. VÝ dô: Ngµy 08/01/1999 c«ng ty mua thÐp tÊm cña c«ng ty thÐp víi gi¸ trªn ho¸ ®¬n lµ 100.800.000 nh­ng qua kiÓm kª th× thiÕu so víi sè thiÕu trÞ gi¸ lµ 400.000. KÕ to¸n sÏ h¹ch to¸n: Nî TK 1521 : 100.800.000 Nî TK 1331 : 100.800.000 Nî TK 1381 : 400.000 Cã TK 381 : 111.280.000 Trõ vµo phÇn ph¶i tr¶ sau khi b¸o cho bªn b¸n biÕt: Nî TK 331 : 440.000 Cã TK 1381 : 400.000 Cã TK 1331 : 40.000 - VËt t­ mua ngoµi thuª gia c«ng chÕ biÕn hoÆc tù s¶n xuÊt: + VËt t­ thuª ngoµi gia c«ng chÕ biÕn: §Ó h¹ch to¸n phÇn nµy kÕ to¸n theo dâi chøng tõ xuÊt vËt t­ c¸c chøng tõ liªn quan ph¶n ¸nh chi phÝ bèc dì, vËn chuyÓn vËt liÖu - c«ng cô dông cô. KÕ to¸n h¹ch to¸n: Nî TK 153 : Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang. Nî TK 1331 : ThuÕ GTGT. Cã TK 152 : Nguyªn vËt liÖu. Cã TK 153 : C«ng cô dông cô. Cã TK 111,112,331 : C¸c chi phÝ kh¸c. Sau ®ã ph¶n ¸nh gi¸ trÞ nhËp kho: Nî TK 152,153 Cã TK 154 Tuy nhiªn hiÖn nay kÕ to¸n sö dông gi¸ xuÊt vËt t­ lµ gi¸ h¹ch to¸n. VÝ dô: Trong th¸ng 02 khi kÕ to¸n xuÊt nguyªn vËt liÖu chÝnh cho thuª ngoµi gia c«ng theo gi¸ h¹ch to¸n trÞ gi¸ 34.000.000. Nî TK 154 : 340.000.000 Cã TK 1521 : 34.000.000 Cuèi th¸ng kh«ng cã bót to¸n ®iÒu chØnh vÒ gi¸ thùc tÕ khi hoµn thµnh vÒ nhËp kho. Nî TK 1521 : 35.200.000 Cã TK 154 : 35.200.000 2-/ H¹ch to¸n gi¶m nguyªn vËt liÖu: - XuÊt nguyªn vËt liÖu cho s¶n xuÊt: Tuú thuéc vµo chøng tõ xuÊt tuú theo môc ®Ých sö dông kÕ to¸n ®Þnh kho¶n: Nî TK 621 : Dïng cho s¶n xuÊt trùc tiÕp. Nî TK 627 : Dïng cho s¶n xuÊt chung. Nî TK 641 : Dïng cho b¸n hµng. Nî TK 642 : Dïng cho qu¶n lý. Cã TK 152 (ct) : TrÞ gi¸ vËt liÖu xuÊt kho. Cã TK 153 (ct) : TrÞ gi¸ c«ng cô dông cô xuÊt kho. VÝ dô: Ngµy 05/02/1999 xuÊt que hµn trÞ gi¸ 46.000 cho viÖc söa ch÷a ë c«ng ty: Nî TK 627 : 46.000 Cã TK 152 : 46.000 VÝ dô: PhiÕu xuÊt ngá ngµy 10/02/1999 xuÊt kho mòi khoan f14 trÞ gi¸ 18.000. KÕ to¸n h¹ch to¸n: Nî TK 621 : 18.000 Cã TK 153 : 18.000 - XuÊt nguyªn vËt liÖu cho vay: C«ng ty tiÕn hµnh cho c¸c ®¬n vÞ vay vËt t­ vµ tÝnh l·i vay theo th¸ng: VÝ dô: Khi xuÊt mòi khoan cho ®¬n vÞ ViÖt TiÖp vay sè tiÒn lµ 24.500 Nî TK 1388 : 24.500 Cã TK 152 : 24.500 Khi tÝnh ra sè l·i kÕ to¸n ghi: Nî TK 1388 : Ph¶i thu kh¸c. Cã TK 642 : Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp. - Tr­êng hîp kiÓm kª ®Þnh kú ph¸t hiÖn thiÕu. VÝ dô: Ngµy 05/01/1999 vËt t­ tån kho thiÕu so víi thùc tÕ lµ 120.000. C«ng ty cho vµo chi phÝ qu¶n lý: Nî TK 642 : 120.000 Cã TK 152 : 120.000 - VËt t­ b¸n ra ngoµi: Nî TK 111,334 Cã TK 152 : XuÊt ®Ó b¸n. Cã TK 154 : XuÊt b¸n phÕ liÖu. VÝ dô: Ngµy 08/02/1999 c«ng ty b¸n thÐp vôn cho anh An víi gi¸ lµ 30.000 ®· thu b»ng tiÒn: Nî TK 111 : 30.000 Cã TK 152 : 30.000 Ta cã thÓ h¹ch to¸n kh¸i qu¸t nguyªn vËt liÖu ë c«ng ty nh­ sau: S¬ ®å h¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu ë c«ng ty TK 1331 Mua ch­a th anh to¸n ngay XuÊt NVL cho s¶n xuÊt XuÊt NVL cho gia c«ng thuª ngoµi XuÊt NVL cho vay KiÓm kª ph¸t hiÖn thiÕu chi gi¶m, chi phÝ qu¶n lý NhËp vËt t­ thuª ngoµi gia c«ng, phÕ liÖu thu håi Bót to¸n t¹m tÝnh Mua vËt t­ thanh to¸n trùc tiÕp TK 642 TK 1388 TK 154 TK 621, 627, 641, 642 TK 152, 153 TK 154 TK 331 TK 111, 141 TK 1331 PhÇn 3 1-/ KÕt luËn chung: a-/ Nh÷ng ­u ®iÓm cña h¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu ë c«ng ty: Cïng víi sù chuyÓn ®æi cña nÒn kinh tÕ, tõ c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp sang c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc. C«ng ty ®· nhanh chãng tiÕp cËn thÞ tr­êng më réng ngµnh nghÒ kinh doanh cña m×nh ®Òu xuÊt ph¸t tõ nhu cÇu cña kh¸ch hµng. Tuy chÕ ®é kÕ to¸n ViÖt Nam ®· dùa trªn c¬ së chuÈn mùc kÕ to¸n quèc tÕ nh­ng ®­îc ¸p dông linh ho¹t phï hîp víi ®iÒu kiÖn ViÖt Nam. Nh­ng ë c«ng ty cßn cã mét sè tån t¹i cÇn gi¶i quyÕt ®Ó hoµn thiÖn chÕ ®é kÕ to¸n ë c«ng ty: - C«ng ty kho¸ Minh Khai lµ mét trong nh÷ng ®¬n vÞ ¸p dông chÕ ®é kÕ to¸n míi ®Çu tiªn. HiÖn nay c«ng ty còng ®· dïng m¸y vi tÝnh cho c«ng t¸c kÕ to¸n. Tuy vËy kh«ng ph¶i hoµn toµn b»ng m¸y mµ lµ kÕt hîp gi÷a kÕ to¸n m¸y vµ kÕ to¸n thñ c«ng. C«ng ty sö dông h×nh thøc sæ nhËt ký chung. Nh­ng do chÞu ¶nh h­ëng cña kÕ to¸n cò nªn sæ s¸ch chi tiÕt vÉn ®­îc sö dông lµ nh÷ng b¶ng kª, nhËt ký chøng tõ cña h×nh thøc sæ nhËt ký - chøng tõ. V× vËy mµ c«ng t¸c kÕ to¸n ë c«ng ty còng rÊt cång kÒnh, sè l­îng nhiÒu. - ViÖc ph©n lo¹i nguyªn vËt liÖu (vËt liÖu - c«ng cô dông cô) ë c«ng ty rÊt cô thÓ chi tiÕt c«ng t¸c nghiªn cøu ®· cã sù s¾p ®Æt kü l­ìng tuy nhiªn cã chç ch­a ®­îc hîp lý. ChÝnh v× vËy víi c«ng cô dông cô ë c«ng ty kÕ to¸n chØ h¹ch to¸n nh­ nh÷ng c«ng cô dông cô nhá vµ h¹ch to¸n xuÊt c«ng cô dông cô nh­ vËt liÖu. Do vËy mµ kÕ to¸n ch­a tiÕn hµnh xuÊt nguyªn liÖu riªng, c«ng dô dông cô riªng cho nªn dÉn ®Õn mét sè nhÇm lÉn trong bót to¸n ghi sæ vµ nh­ vËy còng sÏ cã ¶nh h­ëng ®Õn gi¸ thµnh cña c«ng ty. - Ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n ë c«ng ty hiÖn nay cßn mét sè bót to¸n cÇn ®iÒu chØnh. + C«ng ty cho vay vËt t­ lµ h×nh thøc cho vay ng¾n h¹n cã tÝnh l·i nh­ng kÕ to¸n l¹i ®­a vµo tr­êng hîp xuÊt vay t¹m thêi: Nî TK 1388 Cã TK 153 Khi tÝnh ra l·i ph¶i thu kÕ to¸n ghi gi¶m chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp: Nî TK 1388 Cã TK 6428 + Khi xuÊt dïng c«ng cô dông cô kÕ to¸n vÉn ghi bót to¸n nh­ ph©n bæ chi phÝ víi vËt liÖu: Nî TK 621 Nî TK 627 Nî TK 641 Nî TK 642 Cã TK 153 + §èi víi c«ng cô dông cô ph©n bæ tõ 2 lÇn trë lªn c«ng ty kh«ng tiÕn hµnh ph©n bæ nh­ vËy sÏ ¶nh h­ëng ®Õn chi phÝ. - ViÖc x©y dùng ®Þnh møc vËt t­ ë c«ng ty ch­a ®­îc x¸c ®Þnh râ rµng, khoa häc. b-/ Nh÷ng ­u ®iÓm: - C«ng ty lµ mét trong nh÷ng c«ng ty ¸p dông hÖ thèng kÕ to¸n mí nãi chung lµ kh¸ hoµn chØnh vµ lu«n cËp nhËt ®æi míi cña chÕ ®é kÕ to¸n. - Gi¸ h¹ch to¸n ®­îc sö dông trong c¶ niªn ®é kÕ to¸n, ph­¬ng ph¸p nµy nãi chung phï hîp víi h¹ch to¸n chi tiÕt hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p sæ sè d­ mµ c«ng ty ®· thùc hiÖn gióp cho kÕ to¸n theo dâi kÞp thêi t×nh h×nh xuÊt nhËp - tån cña c«ng ty theo gi¸ h¹ch to¸n vµ tÝnh ra gi¸ thùc tÕ dÔ dµng. - C«ng ty m· ho¸ nguyªn vËt liÖu trªn sè ®iÓm danh gióp cho viÖc qu¶n lý vËt t­ ®­îc tèt, h¹ch to¸n kÕ to¸n sÏ chÝnh x¸c t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc vi tÝnh ho¸ phÇn kÕ to¸n vËt t­ gióp phÇn gi¶m bít khèi l­îng c«ng t¸c kÕ to¸n, xö lý vËt liÖu nhanh chãng, cung cÊp th«ng tin kÕ to¸n kÞp thêi. 2-/ Nh÷ng gi¶i ph¸p: - C«ng ty sÏ ph¶i hoµn thiÖn kÕ to¸n cho phï hîp víi yªu cÇu hiÖn nay ®Ó gi¶m bít khèi l­îng c«ng viÖc ë phßng kÕ to¸n sö dông phÇn mÒm kÕ to¸n hîp lý gióp cho viÖc xö lý th«ng tin ra quyÕt ®Þnh mét c¸ch nhanh chãng. - ViÖc ph©n biÖt râ rµng nguyªn vËt liÖu - c«ng cô dông cô sÏ gióp cho viÖc x¸c ®Þnh ®­îc chi phÝ, gi¸ thµnh mét c¸ch hîp lý t¨ng tÝnh c¹nh tranh (cÇn ph©n bæ c«ng cô dông cô sö dông nhiÒu lÇn). CÇn ®iÒu chØnh mét sè ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n ë c«ng ty cho phï hîp. KÕt luËn VËt liÖu - CCDC chiÕm phÇn lín trong chi phÝ s¶n xuÊt, quyÕt ®Þnh tÝnh liªn tôc, ®Òu ®Æn trong s¶n xuÊt s¶n phÈm. V× vËy viÖc tæ chøc kÕ to¸n vËt liÖu cã ý nghÜa hÕt søc to lín, ®ßi hái cÇn ph¶i nhanh chãng vÑn toµn ®Ó cung cÊp kÞp thêi ®ång bé nh÷ng vËt liÖu cÇn cho s¶n xuÊt, kiÓm tra, gi¸m s¸t viÖc chÊp hµnh c¸c ®Þnh møc dù tr÷, ng¨n ngõa hiÖn t­îng h­ hao, mÊt m¸t, l·ng phÝ vËt liÖu.